ΠΑΝΟΣ ΚΩΔΩΝΑΣ

Με ποιον τρόπο μπορούν να αφαιρεθούν τα -επικίνδυνα για την υγεία- μικροπλαστικά από το πόσιμο νερό της βρύσης.

Τα μικροπλαστικά έχουν γίνει πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας, διεισδύοντας ακόμα και στα πιο απομακρυσμένα σημεία του πλανήτη – και τελικά, μέχρι το ποτήρι νερού που πίνουμε καθημερινά. Αυτά τα αόρατα σωματίδια πλαστικού έχουν εξαπλωθεί παντού, και το ανησυχητικό είναι ότι, παρόλο που δεν τα αντιλαμβανόμαστε, οι πιθανές συνέπειές τους μπορεί να είναι σοβαρές.

Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι τα μικροπλαστικά δεν περιορίζονται στο περιβάλλον. Έχουν ανιχνευθεί μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό, διεισδύοντας σε ζωτικά όργανα και εγείροντας ερωτήματα για τις επιπτώσεις τους στην υγεία μας. Πώς καταφέρνουν να εισχωρούν παντού; Και τι σημαίνει αυτό για την υγεία μας και το μέλλον του πλανήτη;

Mικροπλαστικά istockphoto

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΜΙΚΡΟΠΛΑΣΤΙΚΑ

Τα μικροπλαστικά είναι μικρά κομμάτια πλαστικού, τα οποία είναι συνήθως μικρότερα από 5 χιλιοστά. Χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες:

Πρωτογενή μικροπλαστικά: Μικρά σωματίδια που απελευθερώνονται άμεσα στο περιβάλλον. Υπολογίζεται ότι αποτελούν το 15-31% των μικροπλαστικών στου ωκεανούς. Εμπεριέχονται σε συνθετικά ρούχα (35%), ελαστικά αυτοκινήτων (28%) αλλά και σε προϊόντα προσωπικής φροντίδας όπως είναι οι κρέμες απολέπισης (2%)

Δευτερογενή μικροπλαστικά: Προέρχονται από μεγαλύτερα πλαστικά αντικείμενα, όπως οι πλαστικές σακούλες, τα μπουκάλια και τα δίχτυα αλιείας. Υπολογίζεται ότι αποτελούν το 69-81% των μικροπλαστικών που υπάρχουν στους ωκεανούς

Τα μικροπλαστικά έχουν διεισδύσει σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Έχουν βρεθεί θαμμένα στον θαλάσσιο πάγο της Ανταρκτικής, στο πεπτικό σύστημα θαλάσσιων ζώων που κατοικούν στα βαθύτερα θαλάσσια φρεάτια, και στο πόσιμο νερό σε όλο τον κόσμο. Επιπλέον, η ρύπανση από πλαστικό έχει βρεθεί σε παραλίες απομακρυσμένων, ακατοίκητων νησιών και εμφανίζεται σε δείγματα θαλάσσιου νερού σε όλο τον πλανήτη. Ακόμη, μελέτη εκτιμά ότι υπάρχουν περίπου 24,4 τρισεκατομμύρια θραύσματα μικροπλαστικών στις ανώτερες περιοχές των ωκεανών του κόσμου.

Όμως, τα μικροπλαστικά δεν είναι μόνο παρόντα στο νερό –εξαπλώνονται ευρέως και στα εδάφη της ξηράς και μπορεί ακόμα να καταλήξουν στο φαγητό που τρώμε. Ακούσια, ίσως καταναλώνουμε μικροσκοπικά θραύσματα πλαστικού μέσα από τις μπουκιές που απολαμβάνουμε.

Aυξανόμενη παρουσία μικροπλαστικών στον ανθρώπινο εγκέφαλο

Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, η συγκέντρωση αυτών των σωματιδίων στον ανθρώπινο εγκέφαλο αυξάνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια. Τα αποτελέσματα μελέτης που δημοσιεύθηκε στο Nature Medicine (2025), δείχνουν ανησυχητική τάση αύξησης των μικροπλαστικών στα εγκεφαλικά κύτταρα, κάτι που ενδέχεται να σχετίζεται με τη συνεχιζόμενη αύξηση της παραγωγής και χρήσης πλαστικών προϊόντων.

Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την ομάδα του καθηγητή Matthew Campen στο Πανεπιστήμιο του New Mexico, ανέλυσε δείγματα εγκεφαλικών, ηπατικών και νεφρικών ιστών από πτωματικές εξετάσεις που πραγματοποιήθηκαν σε διάστημα 28 ετών (1997-2024). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η συγκέντρωση των μικροπλαστικών στους εγκεφάλους των ανθρώπων που απεβίωσαν το 2024 ήταν σημαντικά μεγαλύτερη από εκείνη των ατόμων που είχαν πεθάνει το 2016. Στην ανάλυση των δειγμάτων, τα μικροπλαστικά εμφανίστηκαν ως νανοσωματίδια πλαστικού, κυρίως από πολυαιθυλένιο, το οποίο χρησιμοποιείται σε σακούλες και συσκευασίες τροφίμων. Στη μελέτη βρέθηκε ότι η παρουσία μικροπλαστικών στον εγκέφαλο ήταν κατά μέσο όρο έξι φορές υψηλότερη σε άτομα που είχαν διαγνωστεί με άνοια, αν και οι ερευνητές τόνισαν ότι δεν μπορεί να συναχθεί αιτιώδης σχέση μεταξύ των μικροπλαστικών και της άνοιας.

Mικροπλαστικά istockphoto

Αντίκτυπος των μικροπλαστικών στην ευημερία των ανθρώπων

Η μελέτη της ομάδας του Campen έδειξε ότι, εκτός από τον εγκέφαλο, τα μικροπλαστικά βρίσκονται σε υψηλότερες συγκεντρώσεις και σε άλλα όργανα όπως το ήπαρ και τα νεφρά, ενώ παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση στις συγκεντρώσεις μικροπλαστικών στα δείγματα των ατόμων που πέθαναν το 2024 σε σχέση με εκείνα του 2016. Οι ερευνητές επισημαίνουν τη σημασία της κατανόησης των τρόπων έκθεσης και των διαδρομών αποβολής των μικροπλαστικών από το ανθρώπινο σώμα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον εγκέφαλο.

Η απορρόφηση μικροπλαστικών από τον ανθρώπινο οργανισμό μέσω της τροφής, του νερού ή της αναπνοής έχει γίνει κοινό φαινόμενο σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, οι επιστημονικές έρευνες για τις επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο. Η διαρκής παρουσία αυτών των σωματιδίων στο σώμα μας έχει συνδεθεί με προβλήματα στο αναπνευστικό, το καρδιοαγγειακό και το ανοσοποιητικό σύστημα. Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι τα μικροπλαστικά μπορεί να είναι φορείς τοξικών χημικών ουσιών και βαρέων μετάλλων, τα οποία μεταφέρονται σε ανώτερα τροφικά επίπεδα, τα οποία μπορεί να επηρεάσουν την ανθρώπινη υγεία (Nugraha et al., 2025).

Οι μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι καταναλώνουν μικροπλαστικά μέσω της τροφής, του νερού και του αέρα. Οι ρύποι μικροπλαστικών έχουν εντοπιστεί σε διάφορα είδη τροφίμων, όπως το αλάτι, το μέλι και τα θαλασσινά. Αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια μπορούν να περάσουν στο ανθρώπινο σώμα και να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, όπως διαταραχές στο ενδοκρινικό σύστημα, την αναπαραγωγή και την ανάπτυξη, καθώς και κινδύνους καρκινογένεσης. Οι έρευνες δείχνουν ότι η ρύπανση από μικροπλαστικά δεν είναι απλώς ένα πρόβλημα της φύσης, αλλά και της ανθρώπινης υγείας. Ο συνδυασμός των αυξημένων επιπέδων μικροπλαστικών και της ανάπτυξης ασθενειών όπως η άνοια και οι καρδιοαγγειακές παθήσεις απαιτεί άμεση προσοχή και περισσότερη έρευνα για τις μακροχρόνιες συνέπειες αυτών των σωματιδίων στον ανθρώπινο οργανισμό (Kozlov, 2025).

Μικροπλαστικά istockphoto

Η ανάγκη για δράση

Η υπερβολική χρήση πλαστικών προϊόντων και η αυξανόμενη παραγωγή πλαστικών, τα τελευταία χρόνια, έχουν επιδεινώσει την κατάσταση. Η παγκόσμια κοινότητα προσπαθεί να βρει λύσεις για την καταπολέμηση αυτής της ρύπανσης. Τα Ηνωμένα Έθνη δεσμεύτηκαν να αναπτύξουν μια νομικά δεσμευτική συμφωνία για την καταπολέμηση της ρύπανσης των πλαστικών, καλύπτοντας ολόκληρο τον κύκλο ζωής των πλαστικών, από την παραγωγή έως τη διάθεση. Στο πλαίσιο αυτών των προσπαθειών, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρότεινε την απαγόρευση ορισμένων πλαστικών προϊόντων και την ενίσχυση του σχεδιασμού προϊόντων για την αντιμετώπιση της ρύπανσης στη ρίζα της. Παράλληλα, καινοτόμες λύσεις αναπτύσσονται για την απομάκρυνση των μικροπλαστικών από το περιβάλλον. Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Sichuan της Κίνας δημιούργησαν μικροσκοπικά ρομπότ σε σχήμα ψαριού που μπορούν να κολυμπούν και να συλλέγουν μικροπλαστικά από το νερό.

Αυτές οι πρωτοβουλίες αντικατοπτρίζουν τη διεθνή δέσμευση για τη μείωση της παραγωγής πλαστικών, την εξάλειψη των πλαστικών μίας χρήσης και την ανάπτυξη τεχνολογιών για τον καθαρισμό των υδάτινων οικοσυστημάτων από τα μικροπλαστικά. Η ανάγκη για συστηματική έρευνα και για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για την απορρόφηση και απομάκρυνση των μικροπλαστικών από το περιβάλλον και το ανθρώπινο σώμα είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Οι επιστήμονες επισημαίνουν την ανάγκη για συνεργασία μεταξύ χωρών και ερευνητικών ομάδων, ώστε να περιοριστεί η διάδοση αυτών των ρύπων και να προστατευθεί η ανθρώπινη υγεία από τις αόρατες, αλλά επικίνδυνες συνέπειες των μικροπλαστικών (Campen et al., 2025).

Η παρουσία μικροπλαστικών στον ανθρώπινο οργανισμό εγείρει ανησυχίες για πιθανές επιπτώσεις στην υγεία:

ΜΙΚΡΟΠΛΑΣΤΙΚΑ: ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ

Ανοσοποιητικό σύστημα: Η έκθεση σε μικροπλαστικά έχει συνδεθεί με μειωμένες ανοσολογικές αποκρίσεις, καθιστώντας το σώμα πιο ευαίσθητο σε λοιμώξεις και ασθένειες. Το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να δυσκολεύεται να αναγνωρίσει και να εξαλείψει τα μικροπλαστικά, οδηγώντας σε χρόνια φλεγμονή και δυνητικά αυτοάνοσες διαταραχές.

Νευρολογικές επιπτώσεις: Ορισμένες μελέτες υποδηλώνουν ότι τα μικροπλαστικά μπορεί να διαπεράσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, οδηγώντας σε νευροφλεγμονή και πιθανή νευρολογική βλάβη. Αυτό θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάπτυξη νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον.

Καρδιαγγειακό σύστημα: Σύμφωνα με ερευνητές, η έκθεση σε μικροπλαστικά θα πρέπει να θεωρηθεί παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου. Η παρουσία τους στον οργανισμό μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων.

Αναπαραγωγική υγεία: Πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν ότι η εισπνοή μικροπλαστικών μπορεί να συνδέεται με προβλήματα γονιμότητας. Συγκεκριμένα, η έκθεση σε αυτά τα σωματίδια έχει συσχετιστεί με μειωμένη ποιότητα σπέρματος και διαταραχές στην αναπαραγωγική λειτουργία.

Καρκινογένεση: Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα μικροπλαστικά μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρκίνων, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου και του πνεύμονα. Η χρόνια φλεγμονή που προκαλείται από την παρουσία τους στον οργανισμό μπορεί να οδηγήσει σε καρκινογένεση.

Mικροπλαστικά istockphoto

Και ενώ η επιστημονική έρευνα για τις επιπτώσεις αυτών των αόρατων εχθρών στο ανθρώπινο σώμα βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο, η ανησυχία αυξάνεται. Οι επιστήμονες είναι ολοένα και πιο πεπεισμένοι ότι το μέγεθος αυτής της απειλής είναι μεγαλύτερο απ’ ότι φανταζόμασταν, με επιπτώσεις που μπορεί να είναι πιο επικίνδυνες από όσο νομίζαμε.

ΠΩΣ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΟΥΜΕ ΤΑ ΜΙΚΡΟΠΛΑΣΤΙΚΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΡΟ ΤΗΣ ΒΡΥΣΗΣ

Τα μικροπλαστικά έχουν κατακλύσει το περιβάλλον, εντοπίζονται στον αέρα, στο νερό και στις τροφικές αλυσίδες. Η παρουσία τους στο πόσιμο νερό προκαλεί ανησυχία, καθώς οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους στην υγεία παραμένουν ασαφείς. Ωστόσο, μια πρόσφατη επιστημονική ανακάλυψη φέρνει ελπίδα, προτείνοντας έναν απλό και αποτελεσματικό τρόπο απομάκρυνσής τους από το νερό που καταναλώνουμε καθημερινά.

Επιστήμονες από το Ιατρικό Πανεπιστήμιο Guangzhou και το Πανεπιστήμιο Jinan στην Κίνα διεξήγαγαν μια σειρά πειραμάτων προκειμένου να εξετάσουν την πιθανότητα απομάκρυνσης των μικροπλαστικών μέσω της διαδικασίας του βρασμού. Χρησιμοποίησαν δείγματα νερού βρύσης με διαφορετική σκληρότητα, στα οποία πρόσθεσαν νανοπλαστικά και μικροπλαστικά (NMPs). Στη συνέχεια, έβρασαν το νερό, το άφησαν να κρυώσει και ανέλυσαν τη σύνθεσή του για να διαπιστώσουν την αποτελεσματικότητα της μεθόδου.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο βρασμός του νερού σε συνδυασμό με τη διήθηση μπορεί να αφαιρέσει έως και το 97% των νανοπλαστικών και περίπου το 90% των μικροπλαστικών, με την αποδοτικότητα να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη σκληρότητα του νερού.

Το σκληρό νερό, το οποίο περιέχει υψηλότερες συγκεντρώσεις διαλυμένων μεταλλικών στοιχείων, παίζει καθοριστικό ρόλο στην αποτελεσματικότητα της μεθόδου. Κατά τη διαδικασία του βρασμού, σχηματίζονται φυσικά συσσωματώματα ανθρακικού ασβεστίου, τα οποία παγιδεύουν τα μικροπλαστικά και τα νανοπλαστικά σωματίδια. Αυτά τα σωματίδια, καλυμμένα από ασβέστιο, καθιζάνουν και μπορούν εύκολα να απομακρυνθούν με ένα απλό φίλτρο, όπως ένα μεταλλικό πλέγμα για τσάι ή ένα φίλτρο από ανοξείδωτο χάλυβα.

Ακόμη και στο μαλακό νερό, όπου η συγκέντρωση ανθρακικού ασβεστίου είναι χαμηλότερη, η μέθοδος απομάκρυνε περίπου το 25% των μικροπλαστικών, γεγονός που αποδεικνύει ότι η διαδικασία έχει οφέλη για την υγεία μας, αν και η αποτελεσματικότητά της μεγιστοποιείται στο σκληρό νερό.

Η συγκεκριμένη ανακάλυψη μπορεί να αποτελέσει μια βιώσιμη και προσιτή λύση για τη μείωση της έκθεσης των ανθρώπων στα μικροπλαστικά μέσω του πόσιμου νερού. Η κατανάλωση βρασμένου νερού αποτελεί ήδη διαδεδομένη πρακτική σε πολλές ασιατικές χώρες, όπου χρησιμοποιείται για την απομάκρυνση διαφόρων ρύπων, όπως πτητικές ουσίες και μεταλλικά ιόντα. Η προσθήκη της απομάκρυνσης των μικροπλαστικών στα οφέλη αυτής της διαδικασίας ενισχύει τη σημασία της.

Η μελέτη των ερευνητών δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Environmental Science & Technology Letters και επιβεβαιώνει ότι η απομάκρυνση των μικροπλαστικών μέσω βρασμού είναι μια απλή, αλλά ιδιαίτερα αποτελεσματική λύση. Παρόλο που δεν αποτελεί την απόλυτη απάντηση στο πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη μείωση της έκθεσης των ανθρώπων σε αυτά τα σωματίδια, ενώ παράλληλα αναδεικνύει την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών φιλτραρίσματος.

Καθώς η ρύπανση από τα πλαστικά συνεχίζει να αυξάνεται παγκοσμίως, η εύρεση πρακτικών και άμεσα εφαρμόσιμων λύσεων για την προστασία της υγείας μας γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ. Η συνήθεια του βρασμού του νερού πριν την κατανάλωση θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πρώτο, αλλά ιδιαίτερα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

Πηγή: news247.gr

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΔΡΙΒΑ

Ρότα φαίνεται ότι έχουν αρχίσει να αλλάζουν οι ακτιβιστές για την κλιματική αλλαγή, περνώντας πια σε πράξεις σαμποτάζ, θεωρώντας ότι οι απλές διαμαρτυρίες δεν επαρκούν για να αλλάξουν την κατάσταση που επικρατεί.

Κλιμάκωση της εκστρατείας για το κλίμα

Πριν από πέντε χρόνια, οι ακτιβιστές του κλίματος από το Extinction Rebellion (XR) και το κίνημα των σχολικών απεργιών πίστευαν ότι η συγκέντρωση τεράστιου αριθμού ανθρώπων στους δρόμους θα μπορούσε να πείσει τους ισχυρούς να αλλάξουν πορεία όσον αφορά την κλιματική κρίση. Τότε διαδηλωτές από ομάδες όπως η Insulate Britain και η Just Stop Oil (JSO) έβαλαν το σώμα και την ελευθερία τους σε κίνδυνο για να διαταράξουν τη συνήθη λειτουργία των επιχειρήσεων, σε μια προσπάθεια να συγκεντρώσουν κόσμο.

Τώρα, με την κλιματική καταστροφή να επιδεινώνεται και τις εκπομπές ορυκτών καυσίμων να μην δείχνουν σημάδια κορύφωσης, πόσο μάλλον μείωσης, ορισμένοι λένε ότι ήρθε η ώρα να κλιμακώσουν την εκστρατεία για το κλίμα, πραγματοποιώντας μυστικές πράξεις δολιοφθοράς εναντίον των εταιρειών που θεωρούν υπεύθυνες για την καταστροφή του κλίματος.

Σε ένα μανιφέστο που δημοσιεύθηκε στην πλατφόρμα ιστολογίου WordPress, το Shut the System (STS), η ομάδα που ανέλαβε την ευθύνη για τη δράση στην πόλη που πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο, αναφέρει ότι «ξεκινάει μια νέα φάση του ακτιβιστικού κινήματος για το κλίμα, με στόχο να κλείσει τους βασικούς παράγοντες της οικονομίας των ορυκτών καυσίμων».

«Ορκιζόμαστε να διεξάγουμε μια εκστρατεία δολιοφθοράς με στόχο τα εργαλεία, την ιδιοκτησία και τα μηχανήματα εκείνων που ευθύνονται περισσότερο για την υπερθέρμανση του πλανήτη, κλιμακούμενη μέχρι να αποδεχτούν τα αιτήματά μας για τον τερματισμό κάθε υποστήριξης της επέκτασης των ορυκτών καυσίμων».

Η «ελκυστική» μυστική προσέγγιση

Ο Guardian μίλησε μέσω της υπηρεσίας κρυπτογραφημένων μηνυμάτων Signal με έναν ακτιβιστή της STS. Δεν αποκάλυψε την ταυτότητά του και το ενημερωτικό μέσο δεν μπόρεσε να επαληθεύσει τους ισχυρισμούς του.

Είπε ότι οι νέοι νόμοι που ποινικοποιούν περαιτέρω τις διασπαστικές διαμαρτυρίες έχουν καταστήσει τις παραδοσιακές, υπεύθυνες μεθόδους ακτιβισμού όλο και λιγότερο βιώσιμες και μια μυστική προσέγγιση όλο και πιο ελκυστική. Επισήμανε την περίπτωση ακτιβιστών της JSO που έλαβαν ποινές τεσσάρων και πέντε ετών – οι οποίες μειώθηκαν την Παρασκευή μετά από έφεση – για την οργάνωση αποκλεισμών δρόμων στον M25.

«Αν θέλεις να κάνεις κάτι που είναι ριζοσπαστικό, η ποινή είναι αρκετά τεράστια τώρα, και έτσι αυτοί οι δρακόντειοι νόμοι σημαίνουν ότι είναι δύσκολο να ασκήσεις πολύ μεγάλη πίεση … ακολουθώντας το είδος των πραγμάτων που έκαναν στο παρελθόν [η Extinction Rebellion] και η JSO, επειδή οι άνθρωποι θα συλληφθούν και θα φυλακιστούν για μεγάλο χρονικό διάστημα», είπε.

Η εντατικοποίηση των κινητοποιήσεων

Η STS δεν είναι η πρώτη ομάδα που αναλαμβάνει μυστική άμεση δράση κατά των στόχων των ορυκτών καυσίμων. Το 2022, άγνωστοι ακτιβιστές στόχευσαν έναν αγωγό που κατασκευάζεται για τη διοχέτευση καυσίμων αεριωθούμενων αεροσκαφών από το Σαουθάμπτον στο δυτικό Λονδίνο, ανοίγοντας τρύπες στον αγωγό και κόβοντας υδραυλικά καλώδια σε ένα όχημα κατασκευής.

Αυτόν τον μήνα, μια άλλη ομάδα ανέλαβε την ευθύνη για τη διάνοιξη οπών στα ελαστικά περισσότερων από 100 SUV που ήταν σταθμευμένα σε αντιπροσωπείες της Land Rover στην Κορνουάλη – επανάληψη μιας δράσης που πραγματοποιήθηκε πέρυσι. Και οι Tyre Extinguishers, μια ομάδα εκστρατείας που προτρέπει τους ανθρώπους να αναλάβουν αυτόνομη μυστική δράση κατά των SUV στις πόλεις ξεφουσκώνοντας τα ελαστικά τους, έχουν βάλει στο στόχαστρο εκατοντάδες οχήματα μέσω ακτιβιστών που ακολούθησαν το κάλεσμά τους.

Η δράση της STS, αν και προσεκτικά σχεδιασμένη, είχε ελάχιστο αντίκτυπο. «Κάναμε την έρευνά μας, όσο καλύτερα μπορούσαμε και σχεδιάσαμε σχετικά με το τι είδους καλώδια πρέπει να αναζητήσουμε, πώς μπορεί να είναι τοποθετημένα, και διδαχτήκαμε για το άνοιγμα αυτών των φρεατίων», δήλωσε ο ακτιβιστής σχετικά με συμβάν που είχε λάβει χώρα στο Λονδίνο. Πιο συγκεκριμένα, οι ακτιβιστές έκοψαν καλώδια στην Lime Street και ώρες αργότερα, ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κυκλοφόρησε στα γραφεία ειδήσεων: «Διακοπή του διαδικτύου σε εκατοντάδες ασφαλιστές σε σαμποτάζ με κίνητρο το κλίμα».

«Κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να μεγιστοποιήσουμε την ασφάλεια για όλους, και στη συνέχεια στη μικρή μου ομάδα βρήκαμε στόχους και τους μοιράσαμε».

Ένας εμπειρογνώμονας σε θέματα κυβερνοασφάλειας δήλωσε ότι υπήρξε «σημαντική επιβράδυνση της ταχύτητας του διαδικτύου» στην περιοχή, αλλά το δίκτυο συνέχισε να λειτουργεί.

«Είχαμε διαφορετική επιτυχία σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο», παραδέχτηκε ο ακτιβιστής. Η STS υποστήριξε επίσης δράσεις στο Μπέρμιγχαμ, το Σέφιλντ και το Λιντς. «Γνωρίζω για ανθρώπους σε άλλες περιοχές που το έκαναν αυτό … όπου στη συνέχεια τηλεφώνησαν την επόμενη ημέρα και οι τηλεφωνικές γραμμές ήταν εκτός λειτουργίας. Προφανώς υπάρχει μια καμπύλη εκμάθησης σε αυτά τα πράγματα».

Σαμποτάζ σε άλλες χώρες

Δράσεις όπως αυτή ωχριούν σε σύγκριση με όσα κάνουν ακτιβιστές για το κλίμα σε άλλες χώρες. Στη Γερμανία, ακτιβιστές οργάνωσαν πέρυσι επιθέσεις εναντίον αγωγών φυσικού αερίου, ενώ άλλοι κλιμάκωσαν την εκστρατεία κατά του σκυροδέματος με δύο εμπρηστικές επιθέσεις σε εργοστάσιο της Cemex στο Βερολίνο.

Στη Γαλλία μπορεί να παρατηρήσει κανείς πως η τακτική αυτή έχει χρησιμοποιηθεί ευρύτερα, με δράσεις οι οποίες κυμαίνονται από ακτιβιστές που γεμίζουν τις τρύπες σε γήπεδα γκολφ με τσιμέντο μέχρι μια εξέγερση πλήρους κλίμακας, όταν πλήθος κατέβηκε στο εργοτάξιο κατασκευής μιας γεωργικής δεξαμενής στο νότιο τμήμα της χώρας που μαστίζεται από την ξηρασία, με σκοπό να την κατεδαφίσει.

Ο Andreas Malm, αναπληρωτής καθηγητής ανθρώπινης οικολογίας στο Πανεπιστήμιο Lund, δήλωσε: «Η Γαλλία είναι πραγματικά η μοναδική περίπτωση τα τελευταία χρόνια … όπου είχαμε ένα ριζοσπαστικό μαζικό κίνημα που ήταν πραγματικά αρκετά επιτυχημένο – και αυτό είναι το μόνο κίνημα που χρησιμοποίησε επίσης σαμποτάζ ως τακτική».

Πηγή: in.gr

ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΟΥ

Δέκα χρόνια πριν οι επιστήμονες μετέβαλαν τον ορισμό αυτού που πίστευαν ότι αποτελεί ένα «ασφαλές» όριο για την κλιματική αλλαγή, προκειμένου να σώσουμε τον πλανήτη και κατ’ επέκταση τους εαυτούς μας, από τα χειρότερα.

Επί δεκαετίες, οι ερευνητές τόνιζαν ότι η αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας πρέπει να διατηρηθεί κάτω από τους δύο βαθμούς της κλίμακας Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα, προκειμένου να αποφευχθούν οι χειρότερες συνέπειες.

Έτσι την τριετία 2015-2018 θεώρησαν ότι η διατήρηση της αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από τον 1,5 βαθμό Κελσίου είναι ένα πολύ ασφαλέστερο όριο.

Ωστόσο οι άνθρωποι το κάναμε πάλι το θαύμα μας…

Υπάρχουν τρόποι να σώσουμε τον πλανήτη μας

Το 2024, το κρίσιμο όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου ξεπεράστηκε για πρώτη φορά για ένα ολόκληρο έτος, αναδεικνύοντας την επείγουσα ανάγκη ταχείας μείωσης των παγκόσμιων εκπομπών.

Μεγάλο μέρος του έργου που απαιτείται για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής υπερβαίνει τις αρμοδιότητες των ατόμων – από την κλιμάκωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως τη διακοπή της παραγωγής πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα. Αλλά η έρευνα δείχνει ότι και οι μεμονωμένες δράσεις μπορούν να αθροιστούν.

Όμως, μερικές φορές μπορεί να αισθάνεται κανείς ότι είναι δύσκολο να ξέρει από πού να ξεκινήσει.

Ποια βήματα μπορούν πραγματικά να κάνουν ουσιαστική διαφορά; Παρακάτω, σύμφωνα με το BBC, μπορείτε να δείτε μερικές από τις πιο αποτελεσματικές ενέργειες που μπορείτε να κάνετε για να ζήσετε μια πιο βιώσιμη ζωή φέτος, από την κατανάλωση περισσότερων φυτικών τροφών μέχρι τη μείωση του αριθμού των πτήσεών σας και την αγορά περισσότερων μεταχειρισμένων ρούχων.

Επιλέξτε μια πιο φυτική διατροφή

Μέχρι το 2033, πιστεύεται ότι θα υπάρχουν σχεδόν δύο δισεκατομμύρια βοοειδή, ένα δισεκατομμύριο χοίροι, 32 δισεκατομμύρια πουλερικά και σχεδόν τρία δισεκατομμύρια πρόβατα στον μικρό γαλαζοπράσινο πλανήτη μας – δηλαδή περίπου 38 δισεκατομμύρια μεμονωμένα ζώα.

Για να ζήσουν όλα αυτά τα ζώα θα απελευθερώνουν τα ισχυρά αέρια του θερμοκηπίου μεθάνιο και οξείδιο του αζώτου – μόρια που έχουν 28 και 265 φορές,  ισχυρότερη επίδραση στη θέρμανση του πλανήτη από ό,τι το διοξείδιο του άνθρακα, αντίστοιχα. Και αυτό για να μην αναφέρουμε τις τεράστιες ποσότητες γης και νερού που απαιτούνται για τη διατήρησή τους.

Μια πιο φυτική διατροφή κάνει καλό και στην υγεία μας

Ως εκ τούτου, η επιστημονική κοινότητα συμφωνεί ευρέως ότι για να σωθεί το παγκόσμιο κλίμα από την ολοένα και μεγαλύτερη αύξηση της θερμοκρασίας, ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους με τους οποίους το είδος μας μπορεί να αλλάξει τη συμπεριφορά του είναι να τρώει λιγότερο κρέας.

Σύμφωνα με μια βρετανική μελέτη, οι χορτοφάγοι έχουν δίαιτες που εκπέμπουν μόλις το 25% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των πιο σαρκοφάγων κρεατοφάγων, ενώ τόσο οι Vegeterian όσο και οι Vegan, έχουν σημαντικά χαμηλότερη χρήση νερού και προκαλούν λιγότερη ζημιά στη βιοποικιλότητα από ό,τι οι παμφάγοι.

Σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε ότι και οι κυβερνήσεις των χωρών πρέπει να ασχοληθούν σοβαρά με αυτό το θέμα, δεδομένου ότι όση προσπάθεια και να κάνουν οι απλοί άνθρωποι, αν δεν ελεγχθούν οι βιομηχανίες επεξεργασίας κρεάτων, οι οποίες λειτουργούν ανταγωνιστικά και παράγουν περισσότερα απ’ ότι χρειάζονται με αποτέλεσμα να χάνονται χιλιάδες τόνοι στα σκουπίδια κάθε χρόνο, δεν θα γίνει τίποτα.

Πάρτε το τρένο αντί να πετάξετε

Οι μεταφορές είναι η μεγαλύτερη πηγή εκπομπών στις ΗΠΑ, όπου συμβάλλουν σχεδόν στο ένα τρίτο των συνολικών εκπομπών, και αποτελούν το 16% των εκπομπών παγκοσμίως.

Ενώ η αλλαγή των υποδομών είναι ζωτικής σημασίας για να βοηθηθούν οι άνθρωποι να μειώσουν τις εκπομπές από τις μεταφορές, η ατομική δράση μπορεί ακόμα να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στη μείωση αυτών των εκπομπών.

Αν πετάτε τακτικά, πιθανόν να αποτελεί ένα τεράστιο ποσοστό του αποτυπώματος άνθρακα σας, οπότε η διακοπή οποιασδήποτε πτήσης είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να ζήσετε πιο βιώσιμα.

Η χρήση του τρένου, του λεωφορείου ή ακόμη και του αυτοκινήτου με περισσότερα από ένα άτομα είναι σχεδόν πάντα χαμηλότερη σε άνθρακα ανά χιλιόμετρο ή μίλι. Και η μείωση των πτήσεων πιθανότατα θα σημαίνει επίσης ότι ταξιδεύετε πιο κοντά στο σπίτι σας, μειώνοντας ακόμη περισσότερο τον άνθρακα.

Αν χρησιμοποιείτε αυτοκίνητο, επιλέξτε ένα μικρό αυτοκίνητο που καταναλώνει λιγότερη βενζίνη και χρειάζεται λιγότερη ενέργεια και υλικά για την κατασκευή του.

Χαμηλότερη σε άνθρακα η διαδρομή με το τρένο

Έτσι θα μειώσετε τις εκπομπές, ενώ τα ηλεκτρικά οχήματα είναι επίσης μια συνολική καθαρή νίκη για το κλίμα σε σύγκριση με τα αντίστοιχα οχήματα που κινούνται με ορυκτά καύσιμα.

Όποιο αυτοκίνητο κι αν έχετε, το να οδηγείτε απλά λιγότερο μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο – ειδικά σε μικρότερες διαδρομές που μπορούν να γίνουν με τα πόδια ή με ποδήλατο, κάτι που είναι επίσης ευεργετικό για την υγεία σας. Φυσικά, όπου είναι εφικτό, το να απαλλαγείτε εντελώς από το αυτοκίνητό σας είναι ένας καλός τρόπος μείωσης των εκπομπών.

Αγοράστε λιγότερα ρούχα

Η μόδα συμβάλλει σημαντικά στην υπερθέρμανση του πλανήτη, καθώς ευθύνεται για το 8-10% των παγκόσμιων εκπομπών, περισσότερο από ό,τι η αεροπορία και η ναυτιλία μαζί. Κάθε δευτερόλεπτο, το ισοδύναμο ενός απορριμματοφόρου γεμάτο ρούχα καίγεται ή θάβεται σε χωματερές, σύμφωνα με το Ίδρυμα Ellen MacArthur, ένα περιβαλλοντικό μη κερδοσκοπικό ίδρυμα.

Πώς μπορείτε λοιπόν να κάνετε την γκαρνταρόμπα σας πιο βιώσιμη; Το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε είναι να αγοράζετε λιγότερα νέα ρούχα, ιδίως είδη γρήγορης μόδας, τα οποία συχνά κατασκευάζονται από μη βιώσιμα υλικά.

Αντ’ αυτού, μπορείτε να νοικιάσετε ρούχα, να ανακυκλώσετε την υπάρχουσα γκαρνταρόμπα σας ή να στραφείτε σε μεταχειρισμένα ρούχα σε καταστήματα μεταχειρισμένων ειδών ή μέσω διαδικτυακών πλατφορμών όπως το Vinted, το Depop ή το eBay.

Επί του παρόντος, τα μεταχειρισμένα ή ανακυκλωμένα ρούχα αποτελούν μόλις το 9% της μέσης γκαρνταρόμπας στις ΗΠΑ, αλλά αυξάνονται ταχύτερα από οποιοδήποτε άλλο κανάλι στον τομέα της μόδας στις ΗΠΑ και αναμένεται να αποτελέσουν μια αγορά σχεδόν 90 δισ. δολαρίων (73 δισ. λιρών) τα επόμενα 10 χρόνια.

Το να πλένετε τα ρούχα σας λιγότερο συχνά μπορεί επίσης να συμβάλει στη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα της ντουλάπας σας, μειώνοντας τη χρήση ενέργειας, καθώς και στην πρόληψη της εισόδου επιβλαβών μικροπλαστικών στις υδάτινες οδούς.

Κάθε δευτερόλεπτο, καίγεται ή θάβεται σε χωματερές το ισοδύναμο ενός απορριμματοφόρου γεμάτο ρούχα

Είναι επίσης σημαντικό να σκεφτείτε τι θα κάνετε με τα ρούχα σας στο τέλος της ζωής τους.

Είναι δύσκολο να ανακυκλώσετε πλήρως τα ρούχα – μόλις το 1% των ανακυκλωμένων αντικειμένων μετατρέπονται ξανά σε νέα ρούχα – αλλά μπορείτε να τα δωρίσετε, να τα πουλήσετε, να τα δώσετε σε φίλους ή να τα μετατρέψετε σε ένα έργο χειροτεχνίας. Τα αντικείμενα που πετιούνται στον κάδο απορριμμάτων μπορεί να καταλήξουν σε χωματερή ή να αποτεφρωθούν, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται περισσότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Για τα κατοικίδια σας

Αγαπάμε τα κατοικίδιά μας, αλλά θα πρέπει να μάθουμε κάποια πράγματα. Τα κατοικίδια μας μπορούν να παράγουν πάνω από τρεις τόνους CO2 κατά τη διάρκεια της ζωής τους – που ισοδυναμεί με την οδήγηση ενός βενζινοκίνητου αυτοκινήτου 12.070 χιλιόμετρα (7.500 μίλια).

Ευτυχώς, υπάρχουν τρόποι για να μειώσουμε το αποτύπωμα άνθρακα των ζώων μας. Μια επιλογή είναι να στραφούμε σε πιο βιώσιμες πρωτεΐνες για την τροφή τους.

Η παραγωγή ψαριών, για παράδειγμα, έχει ως αποτέλεσμα μόλις το ένα τέταρτο των εκπομπών που σχετίζονται με το αρνί και το βοδινό κρέας.

Μια άλλη εναλλακτική πρωτεΐνη που κερδίζει δημοτικότητα στις τροφές για κατοικίδια ζώα είναι τα έντομα – τα οποία μπορούν να τρέφονται με απορρίμματα τροφίμων και έχουν υψηλό ποσοστό μετατροπής της τροφής σε κρέας.

Ένας απλός -αλλά ίσως εκπληκτικός- τρόπος για να κάνετε το αγαπημένο σας σκυλάκι πιο βιώσιμο είναι να μεταβείτε σε ανακυκλωμένες σακούλες για τα κακά του σκύλου, σε αντίθεση με τις σακούλες που κατασκευάζονται από παρθένο πλαστικό ή τις λιπασματοποιήσιμες εναλλακτικές λύσεις, οι οποίες έχουν εκπληκτικό αντίκτυπο στο κλίμα.

Εξετάστε εναλλακτικές λύσεις θέρμανσης

Η διατήρηση της θερμοκρασίας των κτιρίων μας κατά τη διάρκεια του χειμώνα είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στον τομέα της βιώσιμης ενέργειας.

Τα ορυκτά καύσιμα εξακολουθούν να καλύπτουν το 60% της παγκόσμιας ενεργειακής ζήτησης για θέρμανση και οι εκπομπές από τον τομέα αυτό εξακολουθούν να αυξάνονται παρά την αύξηση των ανανεώσιμων πηγών θερμότητας.

Εάν πρόκειται να απενεργοποιήσουμε τους λέβητες αερίου – ή τουλάχιστον να χαμηλώσουμε προς το παρόν τον θερμοστάτη, τι μπορεί να αντικαταστήσει αυτή την πηγή θερμότητας για να διατηρήσει τα σπίτια με ασφάλεια ζεστά;

Οι αντλίες θερμότητας θερμαίνουν ή ψύχουν τα κτίρια χρησιμοποιώντας ηλεκτρική ενέργεια για τη μεταφορά θερμότητας από και προς το εξωτερικό έδαφος ή τον αέρα

Στις Βρυξέλλες, επιστήμονες και μηχανικοί έχουν κοιτάξει κάτω από τους δρόμους στο αποχετευτικό σύστημα της πόλης για να θερμάνουν τα κτίρια της πόλης. Ένα παρόμοιο έργο στο Βανκούβερ του Καναδά βοηθά ήδη να ζεσταθούν τα σπίτια στο προάστιο False Creek.

Στην χώρα μας, φυσικά, τα παραπάνω αποτελούν… ψιλά γράμματα και μάλλον χρειαζόμαστε πολλά πολλά χρόνια για τέτοιου είδους έργα.

Οι αντλίες θερμότητας είναι πλέον ένας από τους πιο αποδοτικούς τρόπους θέρμανσης κατοικιών, μαζί με τη θερμική ενέργεια από την ηλιακή ενέργεια.

Το κόστος εγκατάστασης για τις αντλίες θερμότητας έχει σημειώσει μια μέτρια μείωση διεθνώς, με το κόστος να προβλέπεται να μειωθεί λίγο περισσότερο μέχρι το 2030, σύμφωνα με μια ανάλυση. Εξακολουθούν ωστόσο να αποτελούν ένα ακριβό αρχικό κόστος, αν και υπάρχουν οικονομικά κίνητρα για τις αντλίες θερμότητας σε 30 χώρες.

Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας εκτιμά ότι μέχρι το 2030 οι αντλίες θερμότητας θα μπορούσαν να μειώσουν τις παγκόσμιες εκπομπές CO2 κατά τουλάχιστον 500 εκατομμύρια τόνους, ή το ισοδύναμο των ετήσιων εκπομπών CO2 όλων των αυτοκινήτων στην Ευρώπη σήμερα.

Εν τω μεταξύ, για όσους εξαρτώνται από λέβητα φυσικού αερίου, οι βασικές διορθώσεις μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της απόδοσης της θέρμανσής σας και στη μείωση των λογαριασμών ενέργειας – όπως η βελτιωμένη μόνωση, τα προστατευτικά για τα ρεύματα και οι χοντρές κουρτίνες.

Μειώστε τα πλαστικά μιας χρήσης

Το πλαστικό έχει εισχωρήσει σε κάθε πτυχή της ύπαρξής μας. Μικροπλαστικά έχουν βρεθεί στους πάγους της Ανταρκτικής, μέσα σε ζώα στις βαθύτερες τάφρους των ωκεανών και στα τρόφιμα και το πόσιμο νερό μας.

Η παραγωγή πλαστικού αναμένεται να διπλασιαστεί τουλάχιστον μέχρι το 2050, ενώ τα πλαστικά απόβλητα στις ΗΠΑ αυξάνονται συνεχώς από το 1960. Αν συνεχίσουμε την κατανάλωση πλαστικού με τον σημερινό ρυθμό, θα μπορούσε να αντιστοιχεί στο 20% της παραγωγής πετρελαίου μέχρι το 2050.

Έρευνες που έχουν δημοσιευθεί κατά καιρούς έχουν αποκαλύψει τα χημικά που αγοράζουμε με το φαγητό μας και τα καταναλώνουμε

Περισσότερο από το 99% του πλαστικού κατασκευάζεται από χημικές ουσίες που προέρχονται από ορυκτά καύσιμα.

Είναι δύσκολο να κόψουμε εντελώς το πλαστικό, αλλά μπορούμε να λάβουμε μέτρα για να μειώσουμε την κατανάλωσή μας. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει όχι μόνο τον πλανήτη, αλλά και την υγεία μας, καθώς ορισμένοι τύποι πλαστικού έχουν συνδεθεί με υπογονιμότητα και ενδοκρινικά προβλήματα.

Πηγή: in.gr

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ

Από τη μία Παγκόσμια Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα στην άλλη, από το Ντουμπάι στο Μπακού, από την COP 28 στην COP 29, οι ελπίδες σκορπίζονται από τους ανέμους της απληστίας, της αμεριμνησίας, της ανευθυνότητας, των σκληρών συμφερόντων, του πολιτικαντισμού. Οι ψευδαισθήσεις μειώνονται ταχύτερα και από τις αντοχές της Γης, που οι πιο πονηροί εκμεταλλευτές της τη ζωγραφίζουν αυτοθεραπευόμενη. Θα βρει λέει μονάχη τον δρόμο της, θα αυτοϊαθεί, όπως παλιά, όταν πληγωνόταν από μετεωρίτες ή από μακρότατες περιόδους ξηρασίας.

Ναι, μια φορά κι έναν καιρό ο πλανητάκος μας αυτοθεραπευόταν. Τότε όμως είχε τον χρόνο με το μέρος του, άπλετο. Επιπλέον, το ανθρώπινο γένος κατοικούσε τη Γη σε μικρούς πληθυσμούς, που ο παγανισμός τους σεβόταν τους πόρους και τα δώρα της. Τώρα πια, εμείς τα ευφυή δίποδα εξαντλούμε κάθε πόρο, επειδή μας συγκινεί αποκλειστικά το παροντικό και το αυστηρώς ιδιωτικό, όχι το κοινό και το μελλοντικό. Δεν κυνηγούμε για να ζήσουμε, αλλά για να «διασκεδάσουμε», να πλουτίσουμε, να κυριαρχήσουμε.

Από το κυνήγι ενός ελαφιού για να χορτάσει η οικογένεια έως την εξόντωση ρινόκερων ή ελεφάντων για να στολίσουν τα κέρατα και οι χαυλιόδοντές τους το σαλόνι σου, σαν «σύμβολα κύρους» (ή διανοητικής κενότητας και ψυχικής αναλγησίας), υπάρχει αβυσσαλέα απόσταση. Η ίδια που χωρίζει το κυνήγι μετρημένων δελφινιών στα βόρεια του πλανήτη για να εφοδιαστεί η κοινότητα από την εξολόθρευση χιλιάδων, τάχα επειδή «το καλεί η παράδοση», και κυρίως το απαιτούν τα καταβροχθιστικά έθιμα των όπου γης καλοφαγάδων.

Οι θαλάσσιες χελώνες, όπως είδα σε ένα από τα ντοκιμαντέρ που σε συναρπάζουν και σε καταθλίβουν ταυτόχρονα, απειλούνται με εξαφάνιση. Με την αύξηση της θερμοκρασίας του θαλασσινού νερού, ταράχτηκε η ισορροπία που κατορθώθηκε μέσα σε εκατομμύρια χρόνια και πια το 90% των νεογέννητων είναι γένους θηλυκού. Και λοιπόν; Χάθηκε ο κόσμος;

Τα χέλια του Αμβρακικού και της Βιστωνίδας ολοκληρώνουν τον βιολογικό τους κύκλο διασχίζοντας τη Μεσόγειο και τον Ατλαντικό, ένα ταξίδι 10.000 χιλιομέτρων σε δεκαοκτώ μήνες, μένοντας νηστικά για να μη χάνουν χρόνο. Εντέλει φτάνουν στη Θάλασσα των Σαργασσών, στον Κόλπο του Μεξικού, όπου και αναπαράγονται. Τα τέκνα τους επιστρέφουν στην πατρίδα των γονιών τους, κινημένα από κάποια «φυλετική μνήμη» ίσως. Κι όταν έρθει ο καιρός γυρνούν κι αυτά στον τόπο όπου γεννήθηκαν, για να γεννήσουν και να πεθάνουν. Πλην όμως κινδυνεύουμε, κινδυνεύουν τα χέλια δηλαδή, να περάσουμε από τον ενεστώτα, «επιστρέφουν», στον παρατατικό, «επέστρεφαν». Γιατί και τα θαλάσσια ρεύματα, ο δρόμος και ο κινητήρας των χελιών, έχουν κλονιστεί εξαιτίας μας, και οι θαλάσσιες οδοί μπερδεύτηκαν, έσπασαν. Ξανά: Και λοιπόν; Χάθηκε ο κόσμος;

Περί τους 2.000 λομπίστες του άνθρακα, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου ταξίδεψαν στο Μπακού για να καταθέσουν την αγωνία τους για το μέλλον του πλανήτη.

Οντως. Και λοιπόν; Από ποιους τάχα περιμένουμε ευαισθησία για τα χέλια, τα κοράλλια και τους ελέφαντες, για τις λίμνες και τα ποτάμια που ξεραίνονται, για τους παγετώνες που λιώνουν, για τα πλατάνια που αρρωσταίνουν, για τα αποδημητικά που χάνουν τους ενδιάμεσους σταθμούς τους και τελικά τον δρόμο τους; Μήπως από τα ίδια κράτη και τους ίδιους «παγκόσμιους ηγέτες» που παρακολουθούν απαθείς να πεθαίνει ή να τραυματίζεται ένα παιδί κάθε δέκα λεπτά στην πολύπαθη Γάζα; Φρικαλέος ο αριθμός –ένα παιδί κάθε δέκα λεπτά, περίπου 15.000 παιδιά σκοτωμένα από βόμβα ή σφαίρα, από την πείνα και από αρρώστιες ιάσιμες παντού αλλού–, όμως έχει ήδη παλιώσει. Τον ανακοίνωσε η UNICEF μέσα Απριλίου του 2024. Στους επτά μήνες που πέρασαν, το Ισραήλ του Νετανιάχου και των ακροδεξιών εταίρων του όχι μόνο μετέτρεψε το δικαίωμά του να αμύνεται σε δικαίωμά του να χρησιμοποιεί και τη λιμοκτονία ακόμα σαν όπλο και να βομβαρδίζει αμάχους, πάντα με την ίδια πρόφαση, «κρύβονταν μέλη της Χαμάς», αλλά κήρυξε και πόλεμο κατά του ΟΗΕ και του «ανεπιθύμητου» γενικού γραμματέα του.

Ισως πρέπει να χάνονται δέκα Παλαιστινιάκια ανά λεπτό για να συγκινηθούν οι τρανοί του κόσμου, ν’ ακούσουν έστω όσους Ισραηλινούς και Εβραίους καταγγέλλουν τον Νετανιάχου για τα παλαιοδιαθηκικά εξολοθρευτικά όνειρά του και για την υβριστική εργαλειοποίηση του ίδιου του Ολοκαυτώματος. Είναι ανόητο και καταστροφικό να περιμένουμε συγκίνηση και δράση για την προστασία του πλανήτη από ηγέτες που ερωτοτροπούν αναίσχυντα ακόμα και με το ενδεχόμενο πυρηνικού πολέμου.

Ποια συγκίνηση και ποια δράση; Ακίνητοι έμειναν στους θρόνους τους, αδρανείς, οι πιο τρανοί από τους τρανούς του πλανήτη, Αμερικανοί, Ρώσοι, Κινέζοι, Γάλλοι, Γερμανοί. Δεν πήγαν στο Μπακού. Μήπως για να μην ενισχύσουν με την αίγλη τους μια Διάσκεψη που λειτουργεί σαν πλυντήριο για το απολυταρχικό καθεστώς του Ιλχάμ Αλίεφ; Αστεία πράγματα. Πλην της Διεθνούς Αμνηστίας και των περιβαλλοντικών οργανώσεων, ουδείς άλλος ενοχλήθηκε που ως έδρα της Διάσκεψης για το Κλίμα επελέγη μια χώρα που και στα μεγάλα πετρελαιορυπαντήρια συγκαταλέγεται και σε άλλα πεδία «διαπρέπει». Στο μεν εσωτερικό, με την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις αθρόες συλλήψεις όσων τολμούν να διαμαρτυρηθούν, στο δε εξωτερικό με τις επεκτατικές επιδρομές κατά της Αρμενίας, στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Και η προηγούμενη Διάσκεψη άλλωστε, του Ντουμπάι, σε χώρα ανάλογης δημοκρατικότητας και οικολογικότητας είχε γίνει.

Κάπως έτσι, περί τους 2.000 λομπίστες του άνθρακα, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου κατάφεραν να εξασφαλίσουν επίσημη πρόσκληση και να ταξιδέψουν στο Μπακού για να καταθέσουν την αγωνία τους για το μέλλον του πλανήτη και της ανθρωπότητας. Δεν αρκούνται, ωστόσο, σε αυτήν τη συγκινητική κατάθεση. Καταθέτουν και χρήματα, γερά ποσά, καθαρά ή λερωμένα, σε λογαριασμούς πολιτικών και κομμάτων. Ή προσφέρουν από καρδιάς νομικές συμβουλές στον όμιλο των κρατών που, υπό την καθοδήγηση της Σαουδικής Αραβίας, διεκδικούν καθεστώς «αναπτυσσόμενης χώρας» και όχι ανεπτυγμένης, για να συνεχίσουν άνευ περιορισμών την περιβαλλοντοκτόνο δράση τους.

Στον χρόνο που τελειώνει, τον θερμότερο καταγραμμένο, τα «ακραία φυσικά φαινόμενα», καύσωνες, πλημμύρες, τυφώνες, έγιναν συνήθη και κανονικά. Στον χρόνο που θα ξημερώσει σε ενάμιση μήνα, ο πλανήτης θα βρεθεί και τυπικά υπό την ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ. Δεδηλωμένος αρνητής της κλιματικής κρίσης ο παλινορθούμενος πρόεδρος, επέλεξε ως υπουργό Ενέργειας έναν ομοϊδεάτη του κροίσο πετρελαιά, τον Κρις Ράιτ, που θεωρεί «παραπλανητικό, αγοραίο και εκφοβιστικό» τον όρο «κλιματική κρίση». Μήνυμα ελήφθη. Οχι βέβαια από τους πάμπολλους λάτρεις του Τραμπ, όλη την ακροδεξιά ποικιλία, αλλά από τους εκπροσώπους δεκάδων χωρών και λαών που συμμετείχαν στην Παγκόσμια Συνάντηση για το Κλίμα και τη Ζωή – AntiCOP 2024, στην Οαχάκα του Μεξικού. Στην τελική απόφασή τους, όπως διαβάζω στο TVXS, χαρακτήρισαν τη παλινόρθωση του Τραμπ «σοβαρό σύμπτωμα της κρίσης του πολιτισμού και απειλή για την κλιματική δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, ιδίως για τους ανθρώπους συγκεκριμένων φυλών». Φωνή βοώντος…

Πηγή:  Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Θερμοκρασίες ρεκόρ καταγράφηκαν το φετινό καλοκαίρι στις ελληνικές θάλασσες καθιστώντας το, το πιο ζεστό σε βάθος σαρακονταετίας σύμφωνα με μελέτη ερευνητών τριών πανεπιστημίων της χώρας και συγκεκριμένα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.

Οι ερευνητές μελετώντας δεδομένα από δορυφορικές παρατηρήσεις από το 1982 και έπειτα διαπίστωσαν ότι κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2024 σημειώθηκαν οι θερμότερες συνθήκες τα τελευταία σαράντα χρόνια σε ολόκληρη την περιοχή του Αιγαίου, του Ιονίου και του Κρητικού Πελάγους.

Όπως εξηγεί στο Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο ερευνητής του τμήματος Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Βασίλης Κολοβογιάννης και ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης, μεταξύ των περιοχών που επηρεάστηκαν περισσότερο είναι το Βορειοανατολικό και το Νοτιοανατολικό Αιγαίο, το Νότιο Κρητικό Πέλαγος και το Ιόνιο και τονίζει ότι αυτό το οποίο είναι ανησυχητικό και προβληματίζει τους επιστήμονες είναι ότι η αύξηση της θερμοκρασίας δεν είναι μόνο επιφανειακή αλλά εκτείνεται σε βάθος.

«Αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας εκτείνεται σε βάθος, που σημαίνει ότι υπάρχει ένα συσσωρευτικό φαινόμενο» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κολοβογιάννης. Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα, οι υψηλές θερμοκρασίες επεκτάθηκαν σε βάθη 50 μέτρων σε ορισμένες περιοχές, υποδεικνύοντας μια βαθιά και εκτεταμένη θέρμανση των ανώτερων περιοχών. Παράλληλα παρατηρήθηκαν αλλαγές στους συνήθεις μηχανισμούς ψύξης του Αιγαίου, όπως η εισροή ψυχρών υδάτων από τη Μαύρη Θάλασσα, η οποία ήταν μειωμένη, και η παράκτια ανάδυση ψυχρότερων μαζών.

Ταυτόχρονα ένα από τα πιο σημαντικά ευρήματα της μελέτης είναι η διάρκεια της έντασης των θαλάσσιων καυσώνων που εμφανίστηκαν το φετινό καλοκαίρι.

Συγκεκριμένα, όπως σημειώνεται στην έρευνα, στο Βόρειο Αιγαίο καταγράφηκαν έντονοι και μεγάλης διάρκειας θαλάσσιοι καύσωνες μέχρι τον Αύγουστο του 2024.

Όπως τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, συνεργαζόμενος ερευνητής στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ και εκ των συγγραφέων της έρευνας, Γιάννης Ανδρουλιδάκης, αυτό που καταγράφεται τόσο από τη συγκεκριμένη μελέτη όσο και από άλλες είναι μία συνεχόμενη αύξηση της θερμοκρασίας των ελληνικών θαλασσών τα καλοκαίρια. Η αύξηση αυτή, όπως εξηγεί, ξεπερνάει και τον 0,5 βαθμό ανά δεκαετία ενώ προσθέτει ότι φέτος το καλοκαίρι η θερμοκρασία έφτασε μέχρι και τους 30 βαθμούς Κελσίου σε ορισμένες περιοχές. «Η αυξητική τάση είναι πιο έντονη στο Βόρειο Αιγαίο, σε μικρότερες περιοχές του Ιονίου και σε περιοχές των Δωδεκανήσων. Κυρίως όμως Βόρειο Αιγαίο και Θερμαϊκός παρουσιάζουν τις υψηλότερες τάσεις», υπογραμμίζει ο κ. Ανδρουλιδάκης. Παράλληλα, όπως σημειώνει, εξίσου σημαντικό πέρα από την ένταση των θερμοκρασιών ήταν και η μεγάλης διάρκειας θαλάσσιοι καύσωνες. «Αυτό είναι και το χειρότερο για το οικοσύστημα, δηλαδή το να υπάρχει μια μεγάλη διάρκεια σε κάποια γεγονότα σε συνδυασμό βέβαια και με την έντασή τους», τονίζει.

Από την πλευρά του ο κ. Κολοβογιάννης επισημαίνει ότι παρότι τα επεισόδια θαλάσσιων καυσώνων δεν ήταν τα περισσότερα που έχουν υπάρξει «αυτό που ήταν πιο έντονο ήταν η ένταση τους, δηλαδή οι υψηλές θερμοκρασίες και η διάρκεια τους».

Εξετάζοντας τις επιπτώσεις που φέρει η συνεχής αύξηση της θερμοκρασίας των θαλασσών ο κ. Ανδρουλιδάκης αναφέρει ως παράδειγμα τον Θερμαϊκό Κόλπο και την παραγωγή μυδιών η οποία λόγω του θερμικού σοκ καταστράφηκε στις παράκτιες υδατοκαλλιέργειες της περιοχής της Χαλάστρας, προκαλώντας σοβαρότατες οικονομικές απώλειες για το 2024, αλλά και πιθανές σημαντικές μειώσεις της παραγωγικής ικανότητας για το επόμενο έτος.

«Δημιουργήθηκε πρόβλημα όχι μόνο στη φετινή παραγωγή αλλά και στη μελλοντική παραγωγή γιατί υπάρχει θνησιμότητα και στα νεογνά», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής και προσθέτει ότι η άνοδος της θερμοκρασίας δημιουργεί και αλλαγές στο οξυγόνο της θάλασσας, κάτι το οποίο με τη σειρά του προκαλεί διάφορες άλλες καταστροφές σε βιολογικούς παράγοντες. Από την πλευρά του ο κ. Κολοβογιάννης εξηγεί ότι μία από τις επιπτώσεις της συνεχούς αύξησης της θερμοκρασίας είναι και η εισβολή θερμόφιλων ξενικών ειδών καταρχήν στο Νότιο Αιγαίο και στο Κρητικό Πέλαγος.

Ακόμη, όπως τονίζουν οι ερευνητές στο επίκεντρο τίθεται και η σύνδεση και συσχέτιση της αύξησης της θερμοκρασίας των θαλασσών με έντονα μετεωρολογικά φαινόμενα όπως π.χ. ο Ιανός. «Αυτά τα έντονα μετεωρολογικά φαινόμενα παίρνουν ενέργεια κατά την κίνηση τους πάνω από τη θάλασσα. Οπότε, σκεφτείτε ότι όταν έχουμε πιο ζεστές θάλασσες, τέτοιου είδους συστήματα που είναι όλο και πιο έντονα στην Μεσόγειο -αντίστοιχα σαν τροπικά συστήματα παρόλο που δεν έχουμε τροπικό κλίμα- θρέφονται, παίρνουν ενέργεια, τροφοδοτούνται από ζεστά νερά. Όσο πιο συχνά έχουμε και πιο έντονα, ζεστά νερά, μεγαλύτερους θαλάσσιους καύσωνες, φαινόμενα που συνδέονται με πλημμύρες, τείνουν να γίνονται εντονότερα», σημειώνει ο κ. Ανδρουλιδάκης.

Παράλληλα, λόγω της συνεχούς ανόδου της θερμοκρασίας των ελληνικών θαλασσών καθίσταται όλο και πιο επιτακτική η ανάγκη για την παρακολούθησή τους κάτι το οποίο, όπως επισημαίνει ο κ. Ανδρουλιδάκης, εκλείπει καθώς οι σταθμοί μέτρησης είναι πολύ λίγοι. «Το δίκτυο παρακολούθησης της ανοιχτής θάλασσας ήταν οι σταθμοί μέτρησης του Ποσειδώνα του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσιών Ερευνών. Αυτή τη στιγμή, πλέον μόνο ένας λειτουργεί - στη Βόρεια Κρήτη, στο Κρητικό Πέλαγος», τονίζει και προσθέτει ότι χρειάζεται ένα επαρκές δίκτυο ώστε να υπάρχει μία συνεχόμενη καταγραφή. «Αυτό θα μπορούσε να μας βοηθήσει σε πάρα πολλούς τομείς. Υπάρχουν μόνο σποραδικές μετρήσεις από αποστολές, που μπορεί να γίνουν, από κάποιες μετρήσεις σε συγκεκριμένες περιοχές», υπογραμμίζει.

Σημειώνεται ότι την έρευνα συνυπογράφουν οι Γιάννης Ανδρουλιδάκης, Βασίλης Κολοβογιάννης, Χρήστος Μακρής, Γιάννης Κρεστενίτης.

Η μελέτη προέκυψε από τη συνεργασία ερευνητών του Τμήματος Ωκεανογραφίας και Θαλάσσιων Βιοεπιστημών (Πανεπιστήμιο Αιγαίου), του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών (ΑΠΘ) και του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών (ΔΠΘ).

Ολόκληρη την έρευνα μπορείτε να την βρείτε ΕΔΩ.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Θλίψη και ανησυχία προκαλούν τα στοιχεία που παρουσίασε η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Σύμφωνα με νέα έκθεση, υπάρχει ραγδαία πτώση των πληθυσμών δεκάδων ειδών πουλιών παγκοσμίως.

Σε υψηλότερη κατηγορία κινδύνου κατατάσσει 16 είδη μεταναστευτικών παρυδάτιων πουλιών η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), στην πρόσφατη αναθεώρηση του Κόκκινου Καταλόγου της.

Μάλιστα, η κατάσταση για ορισμένα είδη κρίνεται εξαιρετικά ανησυχητική, καθώς οι μειώσεις που καταγράφονται ξεπερνούν το 1/3 του πληθυσμού τους.

Στα παρυδάτια πουλιά που πλέον βρίσκονται σε κίνδυνο περιλαμβάνονται και είδη που απαντούν ή διέρχονται από τη χώρα μας, όπως το αργυροπούλι, η λασποσκαλίδρα, η δρεπανοσκαλίδρα και ο χαλικοκυλιστής.

Πρόκειται για είδη που -όπως και εκατομμύρια άλλα μεταναστευτικά πουλιά- ακολουθούν συγκεκριμένες διαδρομές, γνωστές ως μεταναστευτικοί διάδρομοι (flyways), ενώ κάθε χρόνο διασχίζουν πλήθος χωρών, κάνοντας συχνά στάσεις για ξεκούραση και ανεφοδιασμό. Αυτό το γεγονός τα καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτα σε απειλές, όπως η υποβάθμιση και η απώλεια των βιοτόπων που έχουν ανάγκη για την επιβίωσή τους αλλά και η κλιματική αλλαγή.

Σύμφωνα πάντα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η επιστήμη έχει επανειλημμένα επιβεβαιώσει πόσο σοβαρές είναι οι επιπτώσεις της απώλειας ειδών της άγριας ζωής, κάτι που ισχύει ιδιαίτερα για τα πουλιά, η κατάσταση διατήρησης των οποίων μαρτυρά πολλά για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ίδια η φύση.

Την ώρα που το 60% όλων των ειδών πουλιών σημειώνει μείωση και ένα στα οκτώ είδη παγκοσμίως κινδυνεύει με εξαφάνιση, η σημαντική πτώση που καταγράφεται στους πληθυσμούς των μεταναστευτικών πουλιών στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα: Τα οικοσυστήματά μας βρίσκονται σε κρίση.

Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι, έως πρόσφατα, τα παρυδάτια μεταναστευτικά πουλιά δεν εμφανίζονταν συχνά σε κατηγορίες υψηλού κινδύνου, όπως συμβαίνει με τους γύπες ή τα θαλασσοπούλια.

Η εικόνα τους να αναζητούν τροφή δίπλα στο κύμα ή σε λασποτόπια παραμένει κοινή σε πάρα πολλά μέρη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Ωστόσο, ο ρυθμός της μείωσης στους πληθυσμούς τους φαίνεται να έχει επιταχυνθεί τα τελευταία χρόνια, καθιστώντας επιτακτική τη διερεύνηση των αιτιών που την προκαλούν σε συνδυασμό με την έγκαιρη λήψη στοχευμένων μέτρων για την προστασία τους.

Σύμφωνα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, μόνο λίγες εβδομάδες μετά τη δημοσίευση της IUCN, ανακοινώθηκε και επίσημα πως η λεπτομύτα, ένα μεταναστευτικό παρυδάτιο πουλί που κάποτε αναπαραγόταν στη Δυτική Σιβηρία και διαχείμαζε στη Μεσόγειο (και στη χώρα μας), θεωρείται πλέον εξαφανισμένη, κατά τους επιστήμονες. Πρόκειται για την πρώτη γνωστή, παγκοσμίως, εξαφάνιση είδους πουλιού από την ηπειρωτική Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική και τη Δυτική Ασία.

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες μετανάστευσης στο Μεξικό, καθώς πλήθος κόσμου εγκαταλείπει τη χώρα για τις ΗΠΑ, εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως οι ξηρασίες και οι έντονες καταιγίδες, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences.

Η δημοσίευση της μελέτης έρχεται αμέσως μετά τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις Προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, ο οποίος έχει χαρακτηρίσει επανειλημμένα την κλιματική αλλαγή «απάτη» και έχει υποσχεθεί μαζικές απελάσεις περίπου 11 εκατομμυρίων ανθρώπων. Μάλιστα ο Τραμπ απειλεί το Μεξικό πως εάν δεν περιορίσει τη μετανάστευση, θα επιβάλλει τεράστιους δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα.

Στις αγροτικές περιοχές του Μεξικού, οι άνθρωποι μετά από τις ξηρασίες, είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να περάσουν τα σύνορα απ’ το να επιστρέψουν στις κοινότητές τους.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει τα ακραία καιρικά φαινόμενα, με τις ξηρασίες να είναι πλέον πιο μακροχρόνιες και ξηρές, η ζέστη είναι πιο θανατηφόρα και οι καταιγίδες εντείνονται ταχύτατα, προκαλώντας ρεκόρ βροχοπτώσεων.

Όπως διαπιστώνουν οι ερευνητές, στο Μεξικό, μια χώρα με σχεδόν 130 εκατομμύρια κατοίκους, η ξηρασία έχει προκαλέσει σοβαρές ελλείψεις νερού και έχει μειώσει δραστικά την παραγωγή καλαμποκιού, απειλώντας τη διαβίωση των ανθρώπων.

Η μέση ετήσια θερμοκρασία του Μεξικού αναμένεται να αυξηθεί έως και 3 βαθμούς Κελσίου (5,4 βαθμούς Φαρενάιτ) μέχρι το 2060, ενώ τα ακραία καιρικά φαινόμενα είναι πιθανό να προκαλέσουν οικονομική καταστροφή στις αγροτικές κοινότητες που εξαρτώνται από τη γεωργία.

Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι η μετανάστευση θα αυξηθεί καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται. Τα επόμενα 30 χρόνια, 143 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως είναι πιθανό να εκτοπιστούν από την άνοδο της στάθμης των θαλασσών, την ξηρασία, τις καύσωνες και άλλες κλιματικές καταστροφές, σύμφωνα με έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ.

Η Φιλίζ Γκαρίπ, μια εκ των συγγραφέων της μελέτης και καθηγήτρια κοινωνιολογίας και διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, τόνισε ότι οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν συνεισφέρει πολύ περισσότερο στην κλιματική αλλαγή από τις αναπτυσσόμενες χώρες που υφίστανται τις μεγαλύτερες συνέπειες.

Η μετανάστευση «δεν είναι απόφαση που παίρνουν οι άνθρωποι ελαφρά τη καρδία… και παρόλα αυτά, αναγκάζονται να τη λάβουν περισσότερο, και αναγκάζονται να παραμείνουν περισσότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες» λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων, δήλωσε η Γκαρίπ.

Οι ερευνητές ανέλυσαν καθημερινά δεδομένα καιρού μαζί με απαντήσεις από 48.313 άτομα μεταξύ 1992 και 2018, εστιάζοντας σε περίπου 3.700 άτομα που πέρασαν τα σύνορα παράτυπα για πρώτη φορά.

Μελέτησαν 84 γεωργικές κοινότητες στο Μεξικό και συνέδεσαν την απόφαση ενός ατόμου να μεταναστεύσει και στη συνέχεια να επιστρέψει με τις ανώμαλες αλλαγές στη θερμοκρασία και τις βροχοπτώσεις στις κοινότητες καταγωγής τους κατά τη διάρκεια της περιόδου καλλιέργειας καλαμποκιού από τον Μάιο έως τον Αύγουστο.

Όπως προκύπτει από την μελέτη, οι κοινότητες που υπέφεραν από ξηρασία είχαν υψηλότερους ρυθμούς μετανάστευσης σε σχέση με εκείνες που είχαν κανονικές βροχοπτώσεις. Επίσης, οι άνθρωποι ήταν λιγότερο πιθανό να επιστρέψουν στο Μεξικό από τις ΗΠΑ όταν οι κοινότητές τους ήταν ασυνήθιστα ξηρές ή υγρές.

Οι άνθρωποι που ήταν σε καλύτερη οικονομική κατάσταση ήταν επίσης πιο πιθανό να μεταναστεύσουν. Το ίδιο ίσχυε και για άτομα από κοινότητες με καθιερωμένα ιστορικά μετανάστευσης, όπου φίλοι, γείτονες ή μέλη της οικογένειας που είχαν μεταναστεύσει προηγουμένως μπορούσαν να προσφέρουν πληροφορίες και βοήθεια.

Αυτοί οι κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη μετανάστευση είναι καλά κατανοητοί, αλλά η Γκαρίπ δήλωσε ότι τα ευρήματα της μελέτης υπογραμμίζουν τις ανισότητες στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Η Κερίλιν Σουέλ, συμπρόεδρος του Προγράμματος Κλίματος, Ανθεκτικότητας και Κινητικότητας του Πανεπιστημίου Ντιούκ, σημειώνει πως οι οικονομικοί παράγοντες υπογραμμίζουν ότι οι πιο ευάλωτοι άνθρωποι δεν είναι αυτοί που εκτοπίζονται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά αυτοί που «είναι παγιδευμένοι στον τόπο τους ή δεν έχουν πόρους για να μετακινηθούν».

Η Σουέλ, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, είπε ότι η ανάλυση περιοχών με ιστορικό μετανάστευσης θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόβλεψη από πού θα προέρχονται οι μετανάστες και ποιοi είναι πιο πιθανό να μεταναστεύσουν λόγω κλιματικών σοκ. «Σε μέρη όπου οι άνθρωποι ήδη φεύγουν, όπου υπάρχει υψηλός βαθμός μετανάστευσης, εκεί μπορούμε να αναμένουμε ότι θα φύγουν περισσότεροι άνθρωποι στο μέλλον», είπε. 

Η κλιματική αλλαγή και οι συνέπειές της θα έπρεπε να έχουν σημάνει συναγερμό για τους παγκόσμιους ηγέτες, που αν και θεωρητικά έχουν πάρει αποφάσεις για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, συνεχίζουν να αγνοούν τις δραματικές προειδοποιήσεις των επιστημόνων.

Η συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα έφτασε σε επίπεδο ρεκόρ το 2023, γεγονός που αναπόφευκτα θα προκαλέσει άνοδο της θερμοκρασίας τα επόμενα χρόνια, προειδοποίησε σήμερα ο ΟΗΕ.

Τα επίπεδα των τριών βασικών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη – του διοξειδίου του άνθρακα (CO2), του μεθανίου (CH4) και του πρωτοξειδίου του αζώτου (N2O)—αυξήθηκαν το περασμένο έτος, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO).

Η υπηρεσία αυτή του ΟΗΕ παρατήρησε κυρίως ότι το διοξείδιο του άνθρακα συγκεντρώνεται πιο γρήγορα από ποτέ στην ατμόσφαιρα, με ρυθμούς που έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 10% μέσα σε δύο δεκαετίες.

Κλιματική αλλαγή: Κάθε χρόνο και νέα δραματικά ρεκόρ

«Ακόμη μία χρονιά, ακόμη ένα ρεκόρ. Θα έπρεπε να σημάνει συναγερμός μεταξύ αυτών που λαμβάνουν αποφάσεις. Είναι ξεκάθαρο ότι υπολειπόμαστε των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού», δήλωσε η Σελέστ Σάουλο γενική γραμματέας του WMO.

Με βάση τη Συμφωνία του Παρισιού οι κυβερνήσεις θα έπρεπε να λάβουν μέτρα ώστε να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας της Γης σε λιγότερους από 2° Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.

Η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να «οδηγήσει τα οικοσυστήματα να γίνουν οι μεγαλύτεροι παραγωγοί αερίων του θερμοκηπίου»

Η ετήσια έκθεση του WMO για τα αέρια του θερμοκηπίου δόθηκε στη δημοσιότητα λίγες ημέρες πριν την COP29, τη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα που θα διεξαχθεί από τις 11 ως τις 22 Νοεμβρίου στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν.

Για όσο καιρό συνεχίζονται οι εκπομπές, τα αέρια του θερμοκηπίου θα εξακολουθήσουν να συγκεντρώνονται στην ατμόσφαιρα, αυξάνοντας τη θερμοκρασία της Γης, τόνισε ο WMO.

Ήδη οι παγκόσμιες θερμοκρασίες στην επιφάνεια της Γης και της θάλασσας ήταν το 2023 «οι υψηλότερες που έχουν καταγραφεί από το 1850».

Αντιμέτωποι με φαύλο κύκλο

Με δεδομένη μάλιστα τη διάρκεια ζωής του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, τα τρέχοντα επίπεδα θερμοκρασίας θα διατηρηθούν για δεκαετίες ακόμη κι αν μειωθούν γρήγορα οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου και μηδενιστούν.

«Το CO2 συγκεντρώνεται στην ατμόσφαιρα πιο γρήγορα σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη περίοδο της ανθρώπινης ύπαρξης», προειδοποίησε ο WMO.

Η Γη γνώρισε τόσο υψηλές συγκεντρώσεις CO2 πριν 3 με 5 εκατομμύρια χρόνια, όταν η θερμοκρασία ήταν κατά 2 με 3 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη και το επίπεδο της θάλασσας 10 με 20 μέτρα πάνω από το σημερινό, υπενθύμισε.

Λίγο λιγότερο από τις μισές εκπομπές CO2 παραμένουν στην ατμόσφαιρα, ενώ οι υπόλοιπες απορροφώντας από τα οικοσυστήματα.

Όμως σήμερα «είμαστε αντιμέτωποι με έναν πιθανό φαύλο κύκλο», προειδοποίησε η Κο Μπάρετ αναπληρώτρια γενική γραμματέας του WMO.

Η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να «οδηγήσει τα οικοσυστήματα να γίνουν οι μεγαλύτεροι παραγωγοί αερίων του θερμοκηπίου», τόνισε.

Οι δασικές πυρκαγιές ενδέχεται να προκαλέσουν την έκλυση περισσότερου διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, ενώ οι πιο ζεστοί ωκεανοί πιθανόν να απορροφούν λιγότερο. Κατά συνέπεια ενδέχεται να μένει στην ατμόσφαιρα περισσότερο CO2 και να επιταχυνθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη, σημείωσε.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ

Μια νέα μελέτη δείχνει ότι παράκτιες ιστορικές τοποθεσίες στην Ελλάδα όπως η Δήλος, κινδυνεύουν να βυθιστούν μέχρι το τέλος του αιώνα.

• ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΕΜΕΤΗΣ

Περισσότερες από τις μισές ιστορικές τοποθεσίες κατά μήκος των ακτών της Τουρκίας και της Ελλάδας διατρέχουν “υψηλό” ή “πολύ υψηλό” κίνδυνο να βρεθούν κάτω από το νερό μέχρι το τέλος του αιώνα, σύμφωνα με μια νέα μελέτη. Η στάθμη της θάλασσας αυξάνεται σταθερά, καθώς η υπερθέρμανση του πλανήτη προκαλεί την τήξη περισσότερων παγετώνων και παγετώνων.

Ορισμένα νησιά, όπως η Δήλος υφίστανται ήδη δομικές ζημιές λόγω των αυξημένων πλημμυρών. Η μελέτη διεξήχθη από τον γεωεπιστήμονα Enes Zengin, από το Τμήμα Πολεοδομικού και Περιφερειακού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Dumlupınar της Τουρκίας, και βασίζεται σε ανάλυση δεδομένων από την Τεχνική Έκθεση του 2022 για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών των ΗΠΑ.

Ένα μέτρο άνοδος αναμένεται μέχρι το τέλος του αιώνα

Όπως αναλυτικότερα αναφέρει ο Zengin, η αναμενόμενη άνοδος της στάθμης της θάλασσας λόγω της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής απειλεί σχεδόν 150 αρχαιολογικούς χώρους και ιστορικές δομές στις ακτές της Τουρκίας και της Ελλάδας. Οι αρχαίες πόλεις Κνίδος και Καύνος και το αρχαίο λιμάνι της Ελαίας στην Πέργαμο ξεχωρίζουν ως ιστορικές περιοχές που διατρέχουν “πολύ υψηλό” κίνδυνο και αναμένεται να βυθιστούν μερικώς ή πλήρως κάτω από το νερό.

Αυτά τα μέρη θα μπορούσαν να εξαφανιστούν “εν μέρει ή εντελώς κάτω από το νερό” μέχρι το τέλος του αιώνα, ακόμα κι αν η στάθμη της θάλασσας ανέβει μόνο κατά ένα μέτρο. Στο σενάριο αυτό, είναι και η Δήλος.

Είναι χαρακτηριστικό πως όπως κατέγραψε εικόνα του Copernicus Sentinel-2 στις 5 Ιανουαρίου 2024, η Δήλος έχει ήδη πληγεί από δομικές ζημιές από την άνοδο της θάλασσας. Μελέτη του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης πέρυσι διαπίστωσε ότι η αύξηση της θερμοκρασίας, σε συνδυασμό με τα υψηλά επίπεδα υγρασίας, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την χημική σύνθεση ορισμένων υλικών, που χρησιμοποιούνται σε μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς.

Τα μνημεία που απειλούνται

Συνολικά εξετάστηκε η κατάσταση κινδύνου 464 ιστορικών τοποθεσιών στις ακτές της Ανατολικής Μεσογείου της Τουρκίας και της Ελλάδας. Προσδιορίστηκε πως 34 περιοχές ήταν σε “πολύ υψηλό” κίνδυνο, 21 περιοχές ήταν σε “υψηλό” κίνδυνο και 25 περιοχές ήταν σε “μέτριο” επίπεδο κινδύνου.

Σύμφωνα με την έρευνα, σε “πολύ υψηλό” κίνδυνο στην Ελλάδα είναι το Σίσι της Κρήτης, το Παυλοπέτρι απέναντι από την Ελαφόνησο, και παραθαλάσσιες περιοχές στη Λοκρίδα. Εκτός από αυτές τις τρεις περιοχές, 20 ιστορικές τοποθεσίες μεσαίας και μικρής κλίμακας στην Ελλάδα διατρέχουν “πολύ υψηλό” κίνδυνο.

Ο Zengin δημιούργησε χάρτες κινδύνου πλημμύρας για πέντε διαφορετικά σενάρια με κατηγορίες κινδύνου που κυμαίνονται από πολύ υψηλό έως πολύ χαμηλό, με βάση παγκόσμιες και τοπικές προβλέψεις για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μια άνοδος τριών μέτρων θα έθετε σε κίνδυνο άλλες τοποθεσίες, όπως το λιμάνι της Εφέσου, τη Μίλητο, το κάστρο Güvercinada του Κουσάντασι και τις αρχαίες πόλεις της Ολύμπου και τα Πάταρα στη Λυκία.

Ανησυχητικές προβλέψεις

Σημειώνεται πως σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στις αρχές του 2023 (Science), το 83% των παγκόσμιων ορεινών παγετώνων θα μπορούσε να εξαφανιστεί μέχρι το 2100 εάν η υπερθέρμανση του πλανήτη φτάσει τους τέσσερις βαθμούς πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Και στην καλύτερη περίπτωση όμως, αν δηλαδή η άνοδος της θερμοκρασίας περιοριζόταν στους 1,5°C, θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν σχεδόν μόνο οι μισοί από τους παγετώνες.

Παράλληλα, ιδιαίτερη ανησυχία προκαλείται από το λιώσιμο των πάγων της Ανταρκτικής με τους επιστήμονες να κρούουν διαρκώς τον κώδωνα του κινδύνου για λήψη περισσότερων μέτρων.

Αξίζει να αναφερθεί πως σύμφωνα με έκθεση της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA) στη διεξαγωγή της οποίας μετείχε και η NASA, προβλέπεται ότι οι πλημμύρες κατά μήκος της ακτογραμμής των Ηνωμένων Πολιτειών θα αυξηθούν σημαντικά τα επόμενα 30 χρόνια. Συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι η άνοδος της στάθμης θα αυξηθεί κατά μέσο όρο 25 έως 30 εκ. πάνω από τα σημερινά επίπεδα έως το 2050.

Μάλιστα, ο ρυθμός ανόδου της παγκόσμιας στάθμης της θάλασσας επιταχύνεται. Συγκεκριμένα, έχει υπερδιπλασιαστεί από 1,4 χιλιοστά ανά έτος σε 3,6 χιλιοστά ετησίως από το 2006 έως το 2015, σύμφωνα πάντα με την ίδια μελέτη. Τα αίτια είναι το λιώσιμο των πάγων αλλά και η θερμική διαστολή του θαλασσινού νερού.

Πρόσφατα, ο ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, απηύθυνε έκκληση ώστε να μειωθούν οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, να καταργηθούν τα ορυκτά καύσιμα και να ενισχυθούν οι πολιτικές για την προστασία του περιβάλλοντος και την αποτροπή μελλοντικού κινδύνου.

Πόλεις που κινδυνεύουν με ζημιές από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας μέσα στα επόμενα 30 χρόνια είναι το Άμστερνταμ, το Πίτερμπορο στη Μεγάλη Βρετανία, η Βενετία, η Μπανγκόκ, η Βασόρα στο Ιράκ, η Νέα Ορλεάνη, η Καλκούτα στην Ινδία, το Μαϊάμι, η Σαγκάη, η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, το Μαλέ στις Μαλδίβες, αλλά και το Ρίο ντε Τζανέιρο.

Πηγή: news247.gr

Η κλιματική αλλαγή δεν θερμαίνει απλά την Ανταρκτική αλλά θα την καταστήσει επίσης δραματικά πιο πράσινη, προκαλώντας απότομη αύξηση της ανάπτυξης των φυτών.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, με βάση την ανάλυση των δορυφορικών δεδομένων, στην περιοχή υπήρχε λιγότερο από ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο βλάστησης το 1986, αλλά σχεδόν 12 τετραγωνικά χιλιόμετρα μέχρι το 2021. Η εξάπλωση των φυτών, κυρίως βρύων, έχει επιταχυνθεί από το 2016, διαπίστωσαν ερευνητές σε νέα μελέτη.

Η ανάπτυξη της βλάστησης σε μια ήπειρο που κυριαρχείται από πάγο και γυμνούς βράχους είναι ένα σημάδι της παγκόσμιας θέρμανσης στην Ανταρκτική, η οποία θερμαίνεται ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Οι επιστήμονες προειδοποίησαν ότι αυτή η εξάπλωση θα μπορούσε να αποτελέσει βάση για χωροκατακτητικά είδη στο παρθένο οικοσύστημα της Ανταρκτικής.

Το 2021, μάλιστα, βροχή αντί για χιόνι έπεσε στην κορυφή του τεράστιου παγετώνα της Γροιλανδίας για πρώτη φορά στα χρονικά.

«Το τοπίο της Ανταρκτικής εξακολουθεί να κυριαρχείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από χιόνι, πάγο και βράχους, με ένα μικρό μόνο τμήμα να αποικίζεται από φυτά», δήλωσε ο Δρ Τόμας Ρόλαντ από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ στο Ηνωμένο Βασίλειο, και συνεπικεφαλής της μελέτης. «Αλλά αυτό το μικροσκοπικό κλάσμα έχει αυξηθεί δραματικά – δείχνοντας ότι ακόμη και αυτή η τεράστια και απομονωμένη περιοχή των 500.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή που προκαλείται από τον άνθρωπο», πρόσθεσε.

Ο Ρόλαντ προειδοποίησε ότι η μελλοντική θέρμανση, η οποία θα συνεχιστεί μέχρι να σταματήσουν οι εκπομπές άνθρακα, θα μπορούσε να επιφέρει «θεμελιώδεις αλλαγές στη βιολογία και το τοπίο αυτής της εμβληματικής και ευάλωτης περιοχής». Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Geoscience και βασίζεται σε ανάλυση εικόνων Landsat.

Η επιτάχυνση της εξάπλωσης των βρύων από το 2016 συμπίπτει με την έναρξη μιας αξιοσημείωτης μείωσης της έκτασης του θαλάσσιου πάγου γύρω από την Ανταρκτική. Οι θερμότερες ανοιχτές θάλασσες μπορεί να οδηγούν σε πιο υγρές συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη των φυτών, είπαν οι ερευνητές. Τα βρύα μπορούν να αποικίσουν γυμνούς βράχους και να δημιουργήσουν τα θεμέλια εδαφών που, μαζί με τις πιο ήπιες κλιματικές συνθήκες, θα μπορούσαν να επιτρέψουν σε άλλα φυτά να αναπτυχθούν.