Η κλιματική αλλαγή φέρνει νέες καλλιέργειες στη Βρετανία — και το ρύζι είναι μόνο η αρχή

Με τις λαστιχένιες μπότες της βυθισμένες στο νερό, η Ναντίν Μιτσούνας χαμογελά καθώς περιποιείται τα ώριμα φυτά ρυζιού που αναδύονται από τη λάσπη στο μικρό της χωράφι, στην ανατολική Αγγλία. "Η καλλιέργεια ρυζιού δεν έχει επιχειρηθεί ποτέ ξανά στο Ηνωμένο Βασίλειο", λέει η Μιτσούνας, οικολόγος πεδίου στο Κέντρο Οικολογίας και Υδρολογίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKCEH). Όμως, καθώς οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, "δεν είναι πια μια τόσο παράλογη ιδέα — γιατί, όπως φαίνεται, λειτουργεί", προσθέτει. Καθώς το ρύζι καλλιεργείται πλέον στα βρετανικά χωράφια, λεμονιές και ρεβίθια αρχίζουν να φυτρώνουν πιο νότια.

Το θερμότερο κλίμα και οι μεταβαλλόμενες βροχοπτώσεις καθιστούν πλέον απαραίτητο τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό — και οι Βρετανοί ερευνητές αναλαμβάνουν ένα φιλόδοξο ταξίδι γεωργικού μετασχηματισμού. Η Μιτσούνας ηγείται της έρευνας αυτής με ένα πρόγραμμα που δοκιμάζει νέες καλλιέργειες στο Φενς του Κέιμπριτζσαϊρ με την επανυδάτωση τυρφώνων. Το εύφορο έδαφος της περιοχής έχει στηρίξει επί δεκαετίες υψηλά επίπεδα παραγωγής: εδώ καλλιεργείται σήμερα σχεδόν το ένα τρίτο των λαχανικών της Αγγλίας και περίπου το 20% των πατατών και των παντζαριών της. Όμως, η συνεχής αποστράγγιση του εδάφους φτωχαίνει σταδιακά τη γη, απειλώντας την αγροτική παραγωγή και απελευθερώνοντας διοξείδιο του άνθρακα που ήταν παγιδευμένο στους τυρφώνες — μία από τις σημαντικότερες φυσικές δεξαμενές άνθρακα της χώρας.

Το μέλλον της γεωργίας

Ο Κρεγκ και η Σάρα-Τζέιν Τέιλορ, ιδιοκτήτες γης που συμμετέχουν στο πρόγραμμα UKCEH, έχουν επίγνωση του θέματος. "Γνωρίζουμε ότι τα εδάφη μας εξαντλούνται και ότι πρέπει να αλλάξουμε για να διασφαλίσουμε το μέλλον", δήλωσε η Σάρα-Τζέιν Τέιλορ, υπογραμμίζοντας το ζήτημα της "διαθεσιμότητας του νερού"- ένα πρόβλημα που θα χειροτερεύσει". Το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως και ο υπόλοιπος κόσμος, επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή. Έχει πλέον να αντιμετωπίσει συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα, άνοδο της θερμοκρασίας και ξηρασία σε ορισμένες περιοχές. Μια πρόσφατη μελέτη του UKCEH έδειξε ότι η ανάπτυξη δημοφιλών καλλιεργειών όπως το σιτάρι και οι φράουλες, θα δυσκολέψει τις επόμενες δεκαετίες, αν το κλίμα θερμανθεί κατά 2 βαθμούς Κελσίου. Εάν οι θερμοκρασίες αυξηθούν κατά 4 βαθμούς Κελσίου, θα πληγούν οι καλλιέργειες κρεμμυδιού και βρώμης.

Από την άλλη πλευρά, καλλιέργειες όπως ο ηλίανθος, το σκληρό σιτάρι, η σόγια, τα ρεβίθια, το λεμόνι και οι μπάμιες, θα μπορούσαν να γίνουν πιο βιώσιμες, ιδίως στη νοτιοδυτική Αγγλία ή κοντά στις ακτές της Σκωτίας. Η Κίνα και η Ινδία είναι οι μεγαλύτεροι παραγωγοί ρυζιού στον κόσμο. Και στο Φενς, η Μιτσούνας έχει δοκιμάσει εννέα ποικιλίες ρυζιού που καλλιεργούνται τακτικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, τις Φιλιππίνες, τη Βόρεια Μακεδονία και την Ιαπωνία- τέσσερις από αυτές είναι πολλά υποσχόμενες, ιδιαίτερα μία που προέρχεται από την Κολομβία. Μόλις οι σπόροι βλάστησαν σε εργαστήριο, τα σπορόφυτα φυτεύτηκαν σε νερό τον Ιούνιο και η συγκομιδή ξεκίνησε στις αρχές Οκτωβρίου.

"Δεν τρώω ακόμα το ρύζι μου", αστειεύτηκε η οικολόγος. Αλλά ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα μέσα σε 10 χρόνια. "Το κατάλληλο κλίμα για το ρύζι κινείται πιο βόρεια" στην Ευρώπη, είπε, επισημαίνοντας επιτυχημένες πρωτοβουλίες στις Κάτω Χώρες και τη Γερμανία. Η οικολόγος δοκιμάζει επίσης μαρούλια, σέλινο, κολοκύθες και φράουλες -- ακόμη και αρωματικά φυτά. Παράλληλα με τον πειραματισμό καλλιεργειών, το σχέδιό της αποσκοπεί στην αναγέννηση των τυρφώνων και στη βελτίωση της ικανότητας της χώρας να δεσμεύει διοξείδιο του άνθρακα.

Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο

Δεν είναι η μόνη Βρετανίδα ερευνήτρια που δοκιμάζει νέες καλλιέργειες. Στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον στη νότια Αγγλία, ο καθηγητής βιολογικών επιστημών Μαρκ Τσάπμαν ηγείται μιας μελέτης για διάφορες καλλιέργειες, συμπεριλαμβανομένης της καλλιέργειας ρεβιθιών. "Αν περιμένουμε 20 ή 30 χρόνια να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν μπορούμε να καλλιεργήσουμε σιτάρι... όπως κάναμε πάντα, τότε θα έχουμε πρόβλημα", είπε. Τόνισε την ανάγκη να "εξομαλυνθεί η μετάβαση" με την ιεράρχηση των μελλοντικών καλλιεργειών και τη διασφάλιση ότι οι καταναλωτές είναι έτοιμοι να αλλάξουν τις συνήθειές τους.

"Νομίζω ότι βρισκόμαστε σε εκείνο το σημείο όπου πρέπει να δοκιμάσουμε περισσότερα πράγματα", δήλωσε. "Πρέπει να εμπλέξουμε τους αγρότες, οι οποίοι θα φυτέψουν τις καλλιέργειες". Οι πρωτοπόροι στο Φενς Σάρα-Τζέιν και Κρεγκ, διαπίστωσαν το αυξανόμενο ενδιαφέρον άλλων αγροτών για το έργο μετά την αρχική τους έκπληξη. "Κάποτε δεν καλλιεργούνταν εδώ πατάτες και ζαχαρότευτλα και τώρα είναι μια από τις κύριες καλλιέργειες στην περιοχή", δήλωσε η Σάρα-Τζέιν. "Οπότε γιατί να μην μπορούσε το ρύζι να αποτελέσει μια επιλογή και εδώ; Και γιατί να μην το εξετάσουμε;"

Πηγή: afp.com