Τα δημητριακά αναδεικνύονται ως η πιο επιβαρυμένη κατηγορία τροφίμων με «παντοτινά χημικά», σύμφωνα με νέα ευρωπαϊκή μελέτη που εντόπισε υψηλές συγκεντρώσεις των ουσιών αυτών σε προϊόντα δημητριακών.

Σύμφωνα με το Δίκτυο Δράσης για τα Φυτοφάρμακα στην Ευρώπη (PAN), τα δημητριακά πρωινού εμφανίζουν τη μεγαλύτερη επιβάρυνση, με τα επίπεδα να φτάνουν έως και 100 φορές πάνω από αυτά που βρίσκονται στο νερό της βρύσης.

Η έρευνα έδειξε ότι το τριφθοροξικό οξύ (TFA), το οποίο προέρχεται από τη διάσπαση φυτοφαρμάκων με PFAS στο περιβάλλον, ανιχνεύτηκε σε μεγάλη ποικιλία προϊόντων: δημητριακά πρωινού, γλυκίσματα, ζυμαρικά, κρουασάν, προϊόντα ολικής άλεσης, επεξεργασμένο ψωμί και αλεύρι.

Τι είναι τα «παντοτινά χημικά» και το τριφθοροξικό οξύ (TFA)

Οι PFAS αποτελούν μια εκτεταμένη ομάδα συνθετικών ουσιών που χρησιμοποιούνται από τη δεκαετία του 1950 σε πλήθος προϊόντων, από απορρυπαντικά και φυτοφάρμακα έως υλικά οικοδομής. Γνωστές ως «παντοτινά χημικά», έχουν εξαιρετικά αργή αποδόμηση, με αποτέλεσμα να παραμένουν στο έδαφος και το νερό για αιώνες, όταν διαρρεύσουν στο περιβάλλον.

Οι επιπτώσεις τους στην υγεία γίνονται όλο και πιο ξεκάθαρες, καθώς επιστημονικές μελέτες συνδέουν ορισμένες από αυτές τις ουσίες με σοβαρά προβλήματα όπως καρκίνος και ενδοκρινικές διαταραχές.

Το TFA, συγκεκριμένα, είναι μια τοξική ουσία που μπορεί να επηρεάσει την αναπαραγωγή, τη γονιμότητα και την εμβρυϊκή ανάπτυξη, ενώ σχετίζεται και με δυσλειτουργίες του θυρεοειδούς, του ήπατος και του ανοσοποιητικού.

Ακτιβιστικές οργανώσεις ζητούν την καθιέρωση αυστηρότερου ορίου ασφαλείας για το TFA και πλήρη απαγόρευση των φυτοφαρμάκων PFAS, καθώς μέχρι σήμερα οι κυβερνήσεις δεν παρακολουθούν συστηματικά την παρουσία του TFA στα τρόφιμα.

Υψηλή επιβάρυνση στο 81,5% των δειγμάτων

Η μελέτη εξέτασε 65 συμβατικά προϊόντα δημητριακών από 16 χώρες της ΕΕ, αποτελώντας την πρώτη ευρωπαϊκή έρευνα αυτού του είδους. To TFA εντοπίστηκε στο 81,5% των δειγμάτων (53 από τα 65), με τα προϊόντα σιταριού να παρουσιάζουν ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα μόλυνσης.

Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις βρέθηκαν σε δημητριακά πρωινού από την Ιρλανδία, ενώ ακολούθησαν ψωμί ολικής άλεσης από το Βέλγιο και τη Γερμανία, καθώς και γαλλική μπαγκέτα. Εντοπίστηκε επίσης TFA σε ποικιλία τροφίμων, από σπαγγέτι έως σκόνες τυριού και μπισκότα τζίντζερ.

Όπως σημειώνει η Σαλομέ Ροϊνέλ της PAN Europe, «όλοι οι άνθρωποι εκτίθενται στο TFA με διάφορους τρόπους, περιλαμβανομένων των τροφίμων και του πόσιμου νερού. Τα ευρήματά μας ενισχύουν την επείγουσα ανάγκη για άμεση απαγόρευση των φυτοφαρμάκων Pfas για να σταματήσει η περαιτέρω μόλυνση της τροφικής αλυσίδας».