Μια σειρά ερευνών για τις συνθήκες εργασιακής εκμετάλλευσης σε υπεργολάβους της μόδας έχει προκαλέσει αναταραχή στη βιομηχανία πολυτελείας της Ιταλίας, με την κυβέρνηση να καταδικάζει τις "επιθέσεις" στο "Made in Italy". Από το 2024, πέντε εταιρείες μόδας έχουν τεθεί υπό δικαστική διαχείριση, έπειτα από έρευνες των εισαγγελέων του Μιλάνου που αποκάλυψαν καταχρηστικές πρακτικές εις βάρος εργαζομένων και ελλιπή εποπτεία στις αλυσίδες εφοδιασμού ορισμένων από τις πιο καταξιωμένες ιταλικές μάρκες. Οι δικηγόροι της εταιρείας πολυτελών δερμάτινων ειδών Tod’s αναμένεται να παρουσιαστούν σήμερα, 3/12, στο δικαστήριο του Μιλάνου, όπου οι εισαγγελείς ζητούν την επιβολή προσωρινής απαγόρευσης διαφήμισης και τον διορισμό εξωτερικών διαχειριστών, επικαλούμενοι "κακόβουλες" ενέργειες της εταιρείας. Οι έρευνες, υπό την καθοδήγηση του εισαγγελέα Πάολο Στοράρι, έχουν στρέψει τη δημοσιότητα στη σκοτεινή πλευρά της βιομηχανίας πολυτελείας.

Το ζήτημα είναι η σχεδόν πανταχού παρούσα πρακτική των εμπορικών σημάτων να αναθέτουν εργασίες σε προμηθευτές, οι οποίοι με τη σειρά τους συνάπτουν συμβάσεις με άλλους, εν μέσω ολοένα και πιο περιορισμένων περιθωρίων κέρδους και περιορισμένης εποπτείας των εργασιακών συνθηκών. Μέχρι σήμερα, οι έρευνες έχουν στοχεύσει την Loro Piana, την ιταλική θυγατρική της Dior Manufactures Dior, την Giorgio Armani Operations και την Alviero Martini - και οι εισαγγελείς έχουν αναφέρει ότι θα μπορούσαν να ακολουθήσουν και άλλες έρευνες. Η κυβέρνηση της Ιταλίας πέρασε στην αντεπίθεση, με τον υπουργό Βιομηχανίας Αντόλφο Ούρσο να δηλώνει ότι η φήμη των ιταλικών εμπορικών σημάτων "δέχεται επίθεση". Πρότεινε τη θεσμοθέτηση ενός πιστοποιητικού για τις εταιρείες ειδών πολυτελείας, το οποίο θα βεβαιώνει ότι συμμορφώνονται με την ισχύουσα νομοθεσία — ένα μέτρο που οι επικριτές χαρακτηρίζουν ανεπαρκές, καθώς είναι προαιρετικό και ενδέχεται να προσφέρει αδικαιολόγητη προστασία στις εταιρείες από την ευθύνη.

"Λαμβάνουμε συγκεκριμένα μέτρα για να υπερασπιστούμε σθεναρά την ιταλική μόδα, να προστατεύσουμε τη φήμη της και τις αξίες που την έχουν καταστήσει συνώνυμο της ομορφιάς, της ποιότητας και της αυθεντικότητας", δήλωσε ο Ούρσο τον Οκτώβριο.

Αλυσίδα εκμετάλλευσης

Οι εισαγγελείς δήλωσαν τον περασμένο μήνα ότι η Tod's - της οποίας τα δερμάτινα μοκασίνια μπορούν να φτάσουν τα 1.000 δολάρια - και τρία από τα στελέχη της είχαν "πλήρη επίγνωση" της εκμετάλλευσης από Κινέζους υπεργολάβους, αλλά δεν δημιούργησαν συστήματα για την αποτροπή της. Η Tod's φέρεται να αγνόησε τους δικούς της ελέγχους που αποκάλυψαν παραβιάσεις των ωρών εργασίας και των μισθών - με τους εργαζόμενους να πληρώνονται μόλις 2,75 ευρώ την ώρα - παραβιάσεις των μέτρων ασφαλείας και αυτό που οι εισαγγελείς χαρακτήρισαν "εξευτελιστικούς" χώρους ύπνου εντός του εργοστασίου. Σύμφωνα με την ιταλική νομοθεσία, οι εταιρείες μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνες για αδικήματα που διαπράττονται από εκπροσώπους - όπως εγκεκριμένους προμηθευτές - που ενεργούν προς συμφέρον τους. Οι υποστηρικτές των εργαζομένων στη βιομηχανία της μόδας έχουν επισημάνει εδώ και δεκαετίες εκτεταμένες καταχρήσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού.

Οι προμηθευτές "βρίσκονται στο έλεος των μεγάλων εμπορικών σημάτων που επιβάλλουν εμπορικούς όρους, ξεκινώντας από τιμές που είναι πολύ χαμηλές για να καλύψουν όλα τα έξοδα", δήλωσε η Ντέμπορα Λουτσέτι, εθνική συντονίστρια της εκστρατείας Clean Clothes στην Ιταλία. Αυτό, με τη σειρά του, τροφοδοτεί ένα σύστημα στο οποίο οι προμηθευτές πρώτης βαθμίδας απευθύνονται σε υπεργολάβους, επιβάλλοντας όλο και πιο αυστηρούς όρους, γεγονός που οδηγεί σε εργασιακές καταχρήσεις, τις περισσότερες φορές σε βάρος μεταναστών. "Πρόκειται για μια αλυσίδα εκμετάλλευσης", δήλωσε στο AFP. Οι προμηθευτές μόδας της Ιταλίας είναι κυρίως μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, δεκάδες χιλιάδες από τις οποίες έχουν κλείσει τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τις ενώσεις του κλάδου, εν μέσω της ύφεσης της αγοράς ειδών πολυτελείας και του υψηλότερου κόστους παραγωγής.

Αδυνατώντας να επενδύσουν, λόγω της έλλειψης εγγυημένου όγκου εργασίας από τις μάρκες ανάθεσης και των εξαιρετικά χαμηλών περιθωρίων κέρδους, πολλοί προμηθευτές παραμένουν μικρής κλίμακας. Όταν προκύπτει μια μεγάλη παραγγελία, καταφεύγουν σε υπεργολάβους για άμεση ενίσχυση — μια πρακτική που "ουσιαστικά ωθεί τους φορείς της εφοδιαστικής αλυσίδας σε παράνομες συμπεριφορές", δήλωσε η Λουτσέτι. Οι εισαγγελείς υποστηρίζουν ότι τόσο η Tod’s όσο και η Loro Piana δεν θα μπορούσαν να μη γνωρίζουν πως ένας από τους βασικούς προμηθευτές τους είχε εξωτερικεύσει πλήρως την παραγωγή του, αφού δεν διέθετε καν βασικό εξοπλισμό, όπως ραπτομηχανές, στις εγκαταστάσεις του. Οι εταιρείες που έχουν βρεθεί στο στόχαστρο μέχρι στιγμής έχουν αντιδράσει με διαφορετικούς τρόπους: άλλες διέκοψαν τις σχέσεις τους με τους προμηθευτές τους, άλλες καταδίκασαν τις πρακτικές τους, ενώ ορισμένες τους κατηγόρησαν ότι απέκρυψαν τις καταχρήσεις.

Ρωγμές στην εταιρική αξιοπιστία

Εν μέσω του κινδύνου πλήγματος στη φήμη τους, ορισμένες μάρκες προσπάθησαν να καθησυχάσουν τους καταναλωτές. Την περασμένη εβδομάδα, μία από τις κορυφαίες πολυτελείς μάρκες της Ιταλίας, η Prada, προσκάλεσε δημοσιογράφους στο εργοστάσιό της στο Scandicci έξω από τη Φλωρεντία, δείχνοντας βήμα προς βήμα τη μετατροπή του εύκαμπτου δέρματος σε πολυτελείς τσάντες. Σε ερώτηση για τις έρευνες, ο επικεφαλής μάρκετινγκ της Prada, Λορέντζο Μπερτέλι —που ηγείται και του τμήματος κοινωνικής ευθύνης— δήλωσε ότι η παραγωγή δεν υπήρξε ποτέ δευτερεύον ζήτημα για την εταιρεία. Σύμφωνα με τον Μπερτέλι, άλλα στελέχη του κλάδου δεν αντιμετωπίζουν την παραγωγή "ως τομέα ευθύνης", κάτι που, όπως είπε, έχει οδηγήσει σε πολλά από όσα έχουν γραφτεί στις εφημερίδες.

Η Prada δεν αποκαλύπτει το ακριβές ποσοστό της παραγωγής που πραγματοποιεί εσωτερικά, υποστηρίζει όμως ότι είναι το υψηλότερο στον κλάδο. Η εταιρεία διαθέτει 25 εργοστάσια, εκ των οποίων τα 23 βρίσκονται στην Ιταλία. Ο Μπερτέλι περιέγραψε ως "διαρκή μάχη" τη διατήρηση μιας καθαρής εφοδιαστικής αλυσίδας, σημειώνοντας: "Πρέπει να πραγματοποιούμε συνεχώς επιθεωρήσεις και ελέγχους στους προμηθευτές· αυτή είναι η καθημερινή μας δουλειά".

Πηγή: afp.com