Κλεάνθης Γρίβας

Δημοσιεύτηκε στο περ. Πλατεία (Άνοιξη 2005) και στην εφημ. Μακεδονία (28-10-2006)

20 Οκτωβρίου 2025

Ξαναδιαβάζοντας αυτό το κείμενο που χρονολογείται από το 2005 και 2006, είχα την εντύπωση πως σκιαγραφούσε την κατασκευασμένη κρίση που βιώνουμε με τραγικό τρόπο από το 2010 και μετά.

«Το 1896,οι προγονοί μας σήκωναν τη γροθιά ψηλά απαιτώντας «8ωρο».

Το 2012,τα παιδιά μας θα διαδηλώνουν προβάλλοντας το ίδιο αίτημα.

Προς δόξα των πάσης φύσεως κομισάριων (μίσθαρνων οργάνων και γελωτοποιών) της κλεπτοκρατικής ολιγαρχίας».

Η ΔΗΘΕΝ «ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ» Η ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ: Η ΚΡΙΣΗ ΣΤΟΝ ΟΡΙΖΟΝΤΑ

Στο ερώτημα «τι είναι η παγκοσμιοποίηση;», η πλέον σαφής και καθαρή απάντηση δόθηκε από τον Ντάβιντ Ροκφέλερ, έναν από τους βασικότερους παράγοντες αυτής της διεργασίας: Μια κατάσταση στα πλαίσια της οποίας «κάποιος πρέπει να πάρει τη θέση της κυβέρνησης και, κατά τη γνώμη μου, οι Επιχειρήσεις είναι οι μόνες λογικές οντότητες που μπορούν να κάνουν κάτι τέτοιο».  (DavidRockefeller, NewsweekInternational, 1/2/1999). Αυτό σημαίνει ότι:

• οι διάφορες χώρες μετατρέπονται σε απλές θυγατρικές επιχειρήσεις των μεγάλων πολυεθνικών,
• η πολιτική μετατρέπεται σε μάνατζμεντ (διαχείριση), και
• οι πολιτικοί μεταμορφώνονται σε μισθωτούς λακέδες-μάνατζερ (διαχειριστές) των πολυεθνικών εταιρειών.

Η ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Από την τρίτη μεταπολεμική δεκαετία, ολόκληρος ο κόσμος έχει μπει σε μια περίοδο βαθιάς κρίσης που θίγει όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. Η κρίση πυροδοτήθηκε από την πελώρια επιχείρηση για την αμερικανοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας που αποδόθηκε με τον όρο «παγκοσμιοποίηση», η οποία ξεκίνησε με τη νομισματική κρίση του Μαΐου του 1971.

Με βασικά εργαλεία το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), την Παγκόσμια Τράπεζα (ΠΤ), τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) και τα καταστρεπτικά ιδεολογήματα της παγκοσμιοποίησης, της ελεύθερης αγοράς και της (αδύνατης) απεριόριστης ανάπτυξης, η διαδικασία της μεθοδευμένης κρίσης επιταχύνθηκε τρομακτικά μετά την κατάρρευση των λενινιστικών-σταλινικών καθεστώτων που λειτουργούσαν ως σχετικός αποτρεπτικός παράγοντας, με αποτέλεσμα:

1. Στο πεδίο της υλικής παραγωγής, να συνειδητοποιείται με όλο και πιο τραγικό τρόπο το γεγονός ότι ο βιομηχανικός πολιτισμός έφτασε στα φυσικά όρια της «ανάπτυξής» του, εξαντλώντας με μη-αντιστρεπτό τρόπο τις υλικές προϋποθέσεις της επιβίωσης του ανθρώπινου είδους.
2. Στο πεδίο της οικονομίας, να επιτελείται μια χωρίς προηγούμενο κατεδάφιση όλων των ρυθμιστικών κανόνων που καθόριζαν τις σχέσεις εργασίας και κεφαλαίου, με αποτέλεσμα τη μετατροπή του εργαζόμενου σε «πράγμα», την αλλοίωση του περιεχόμενου της εργασίας, τη δραματική αύξηση της ανεργίας στον «αναπτυγμένο» κόσμο, την εξ’ αυτής, επίταση όλων των φαινομένων της κοινωνικής παθολογίας και την επιδείνωση της ανελέητης εκμετάλλευσης του «τρίτου» κόσμου.
3. Στο πολιτιστικό πεδίο, να συντελείται μια χωρίς προηγούμενο διάλυση της «πολιτιστικής δημιουργίας της θεσμισμένης κοινωνίας» με τη συστηματική καταστροφή της κριτικής λειτουργίας και τη διαμόρφωση ενός «υπερεκπολιτισμένου και νεοαναλφάβητου κοινού» προορισμένου να καταναλώνει σκουπίδια.

Μέσα σε τριάντα χρόνια, όλες οι προηγούμενες βεβαιότητες και οι σταθεροποιητικές αξίες αποδεικνύονται ανενεργές και αμφισβητούνται ή ανατρέπονται. Όλοι οι κοινωνικοποιητικοί θεσμοί(οικογένεια, σχολείο, κλπ) προβάλλουν απολύτως ανίκανοι να λειτουργήσουν αποτελεσματικά στις νέες, δραστικά μεταλλαγμένες. συνθήκες, ενώ οι άλλοι θεσμοί(δίκαιο, οικονομία, εκπαίδευση, επιστήμη) που για αιώνες συντελούσαν στη διατήρηση και την αναπαραγωγή της κοινωνικής συνοχής, μεταμορφώνονται «ανεξήγητα» σε παράγοντες της κοινωνικής αποσάθρωσης.

Ολόκληρο το ψυχοδιανοητικό, φαντασιακό και υλικό σύμπαν που καθόριζε τη διάπλαση και τη νοηματοδότηση της ανθρώπινης ύπαρξης, αποσυντίθεται ταχύτατα και καμιά προοπτική ή διεκδίκηση μιας άλλης, καινούργιας και ποιοτικά διαφορετικής, ανασυγκρότησής του δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα. Και σ’ αυτό ακριβώς έγκειται η ιστορικά μοναδική τραγωδία της εποχής μας.

Η επιχείρηση αμερικανοποίησης της παγκόσμιας οικονομίας που προβλήθηκε και επιβλήθηκε ως «παγκοσμιοποίηση», απλώς επαλήθευσε μετά από μισό αιώνα, την διαπίστωση του KarlPolanyi, σύμφωνα με την οποία: «Το να αφήνεις το μηχανισμό της αγοράς να είναι ο μόνος διευθυντικός παράγοντας της μοίρας των ανθρώπων και του φυσικού τους περιβάλλοντος… θα οδηγήσει σε κατεδάφιση της κοινωνίας».(Karl Polanyi: TheGreatTransformation, 1944, σ. 73).

ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ: Η ΚΡΙΣΗ ΣΤΟΝ ΟΡΙΖΟΝΤΑ

Τα γεγονότα που σφραγίζουν την περίοδο από το χρηματιστηριακό κραχ του 1987 μέχρι τη «νομιμοποίηση» των «ανθρωπιστικών» στρατιωτικών επεμβάσεων, είναι:

1) Το χρηματιστηριακό κραχ του 1987.

2) Η αμερικανική επέμβαση στα πετρέλαια του Περσικού Κόλπου.

3) Η διαφοροποίηση της πολιτικής των επιτοκίων.

4) Η προσπάθεια για διαμόρφωση κλίματος «ευφορίας και ανάπτυξης» της παγκόσμιας οικονομίας από το διάστημα 1993-1995 (κυρίως, μέσω της μεταφοράς κεφαλαίου στα Emerging Markets των ασιατικών χωρών, της Ρωσίας, της Ιαπωνίας, της Λατινικής Αμερικής).

5) Η προσπάθεια των ευρωπαϊκών χωρών για την πραγμάτωση της ΟΝΕ και την επιτάχυνση της διαδικασίας για ολοκλήρωση της «Ευρωπαϊκής Ένωσης».

6) Η προσπάθεια να μικρύνουν οι «μαύρες τρύπες» της οικονομίας στις ΗΠΑ, τις χώρες της ΝΑ Ασίας, τη Ρωσία και την Ιαπωνία.

7)Η ισχυροποίηση των παγκόσμιων οικονομικών ιδρυμάτων, των «θεσμικών» επενδυτών του παγκόσμιου χρηματιστηριακού λόμπι (Σόρος, Γκόλντσμίθ, Γκρίνσπαν, οι 5-6 ισχυρότερες τράπεζες του κόσμου, κ.α.), με τρόπο ώστε στον 21ο αιώνα να είναι πλήρως απαλλαγμένες από όποιους περιορισμούς θα μπορούσαν να προβάλλουν τα κράτη – έθνη, καινα επιβάλλουν το νέο πολιτικό, οικονομικό και πολιτιστικό statusquo σε ολόκληρο τον πλανήτη.

8) Η προσπάθεια για αέναη αύξηση του κέρδους, ανεξάρτητα από όποιο ανθρώπινο και κοινωνικό κόστος.

Σ’ αυτή την, εν εξελίξει, φάση της διαδικασίας της δήθεν «παγκοσμιοποίησης» (που θα είναι και η πλέον δύσκολη για όλες τις χώρες του κόσμου), στόχος είναι η επιβολή ενός ενιαίου μοντέλου –

οικονομικού, νομικού, πολιτικού, ιδεολογικού και πολιτιστικού –σε ολόκληρο τον πλανήτη, το οποίο αποφασίζεται από μια ασήμαντη οικονομική ολιγαρχία και επιβάλλεται ερήμην των λαών.

Όπως είναι ευνόητο, η επιτυχία του καπιταλιστικού εγχειρήματος σ’ αυτή τη φάση, εξαρτάται από την ικανότητα της οικονομικής ολιγαρχίας:

1)Να εκμηδενίσει την αντίσταση των λαών.

2)Να ολοκληρώσει την κατεδάφιση του κοινωνικού κράτους.

3)Να άρει και τα τελευταία εμπόδια στην ελεύθερη διακίνηση των κεφαλαίων και των επενδύσεων(με διαφαινόμενη τραγική κατάληξη την επιβολή της προωθούμενης «Πολυμερούς Συμφωνίας Επενδύσεων» – Μ.Α.Ι.) και

4)Να μετατρέψει όλες τις χώρες σε θυγατρικές των πολυεθνικών εταιρειών, πράγμα που αποτελεί την εκ ουκ άνευ προϋπόθεση για τη δημιουργία «νέων» αγορών από τον χώρο των «παλαιών».

Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων κάνει να διαφαίνεται στον ορίζοντα μια επικείμενη κρίση που θα είναι πολλαπλά ισχυρότερη και καταστρεπτικότερη από την κρίση του 1929-31. Τα στοιχεία που τη συνθέτουν είναι ήδη παρόντα:

1) Η ανεργία, που προκύπτει από το γεγονός ότι οι πολυεθνικές εταιρείες (στον παραγωγικό μεταποίητικό, εμπορικό, χρηματοοικονομικό και τραπεζικό τομέα), στρέφονται στο φτηνό εργατικό δυναμικό και στη μείωση του εργατικού δυναμικού.

2) Το κοινωνικό κόστος, που δημιουργείται από την οργάνωση της παγκόσμιας οικονομίας με βάση τα συμφέροντα του διεθνοποιημένου κεφαλαίου, το οποίο εκφράζεται με:

α) τη συμπίεση του εισοδήματος και του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων,

β) την ανατροπή της προστατευτικής εργασιακής νομοθεσίας,

γ) την αποσάθρωση των ασφαλιστικών θεσμών και ρυθμίσεων.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο:

α) Η εργασία μετασχηματίζεται σε «απασχόληση».

β) Ο εργαζόμενος μετατρέπεται σε «απασχολήσιμο».

γ) Τα ωράρια (δεσμευτικές γενικές ρυθμίσεις του χρόνου εργασίας)καταργούνται,

δ) Τα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα ανατρέπονται. Και

ε) Η πλειοψηφία του πληθυσμού μεταπίπτει σε μια κατάσταση γενικευμένης φτώχειας.

3) Η τεχνολογία δίνει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μόνο στις μεγάλες εταιρίες, και συμβάλλει στη δημιουργία μονοπωλιακών και ολιγοπωλιακών καταστάσεων, εντείνοντας στο έπακρο τον ανταγωνισμό (εξαιτίας του ότι η καταναλωτική τεχνολογία αχρηστεύεται σε μικρό χρονικό διάστημα).

4) Η μείωση των διαθέσιμων αναγκαίων πρώτων υλών και των ενεργειακών πηγών και, κατά συνέπεια, την επιδείνωση των συγκρούσεων για τον έλεγχό τους.

5) Η αύξηση του πληθυσμού της γης

6) Η μόλυνση και καταστροφή του περιβάλλοντος και η δηλητηρίαση των υλικών πηγών της ζωής (αέρας, νερό, τροφές).

Η διαρκής επιδείνωση αυτών των προβλημάτων οδηγεί εξ΄ αντικειμένου σε μια παγκόσμια χρεοκοπία (ή κρίση) και την (εξ’ αυτής αναγκαία) παγκόσμια ύφεση, με επακόλουθο τη μαζική παραγωγή φτώχειας, δυστυχίας και πείνας.

Η συνδυασμένη δράση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), της Παγκόσμιας Τράπεζας(ΠΤ) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ)έχει ως στόχο την επιδείνωση των όρων συναλλαγής ανάμεσα στο Βορρά και το Νότο, προς όφελος του Βορρά και σε βάρος του Νότου, με τη συνεχή μείωση των τιμών των πρώτων υλών που ληστεύονται από τις υπανάπτυκτες χώρες και την παράλληλη συνεχή αύξηση των τιμών των βιομηχανικών προϊόντων που εισάγονται σ’ αυτές. Πράγμα που συνεπάγεται αναγκαία ένα προφανές αποτέλεσμα: Η ανάπτυξη του Βορρά να έχει ως προϋπόθεση και βασίζεται στο φραγμό της ανάπτυξης του Νότου και τη διαρκώς αυξανόμενη εξαθλίωσή του. (Σημείωση: Στη δεκαετία του 1980, το εξωτερικό χρέος των χωρών του Τρίτου Κόσμου έφτασε στο αστρονομικό ποσό του 1,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.).

Η καπιταλιστική οικονομία(ιδιωτική και κρατική)που στηρίζεται στη διαρκή διεύρυνση του κεφαλαίου μέσω της μεγιστοποίησης του κέρδους και της αέναης μετατροπής του σε πρόσθετο κεφάλαιο (με τη βοήθεια της τεχνολογικής ανανέωσης και της καταναγκαστικής διεθνοποίησης της δήθεν «ελευθερίας της αγοράς»), έχει επιβάλει το μοντέλο και τους κανόνες της σε κάθε γωνιά του πλανήτη μέσω της διασύνδεσης των αγορών, επιδιώκοντας μια «ανάπτυξη» που, είναι πια φανερό ότι, απειλεί την επιβίωση του ανθρώπινου είδους.

ΟΠΩΣ ΕΓΡΑΦΑ ΤΟ 2006:

Κατά την άποψή μου, η σημερινή φάση της δήθεν «παγκοσμιοποίησης»:

(α) θα είναι η πιο δύσκολη για όλες τις χώρες του κόσμου και

(β) θα έχει ως ορόσημό της το έτος 2012, με στόχο την επιβολή ενός ενιαίου οικονομικού, νομικού, πολιτικού, ιδεολογικού και πολιτιστικού μοντέλου σε ολόκληρο τον πλανήτη, το οποίο θα αποφασίζεται από μια ασήμαντη οικονομική ολιγαρχία και θα επιβάλλεται ερήμην των λαών.

Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, η θέση των εργαζομένων θα επιδεινώνεται διαρκώς:

«Το κοινωνικό κόστος, που δημιουργείται από την οργάνωση της παγκόσμιας οικονομίας με βάση τα συμφέροντα του διεθνοποιημένου κεφαλαίου, εκφράζεται με:

(α) τη συμπίεση του εισοδήματος των εργαζομένων και του βιοτικού τους επιπέδου,

(β) την ανατροπή της προστατευτικής εργασιακής νομοθεσίας,

(γ) την αποσάθρωση των ασφαλιστικών θεσμών και ρυθμίσεων.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, η εργασία μετασχηματίζεται σε «απασχόληση» και ο εργαζόμενος σε «απασχολήσιμο», τα ωράρια (δεσμευτικές γενικές ρυθμίσεις του χρόνου εργασίας) καταργούνται, τα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα ανατρέπονται και η πλειοψηφία του πληθυσμού μεταπίπτει σε μια κατάσταση γενικευμένης φτώχειας». (περιοδικό Πλατεία)

Το 1896, οι προγονοί μας σήκωναν τη γροθιά ψηλά απαιτώντας  «8ωρο».

Το 2012, τα παιδιά μας θα διαδηλώνουν προβάλλοντας το ίδιο αίτημα.

Προς δόξα των πάσης φύσεως κομισάριων (μίσθαρνων οργάνων και γελωτοποιών) της ιδιωτικής και κρατικής κλεπτοκρατικής ολιγαρχίας.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ: ΜΕΤΑ 20 ΕΤΗ – ΟΛΟΤΑΧΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΤΩΝ 65 ΩΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

(«Πάμε, κι όπου βγει»)

«Ολοταχώς για εβδομάδα 65 ωρών εργασίας. Πλήρης ανατροπή βασικών εργασιακών δικαιωμάτων (όπως οι υφιστάμενες ελάχιστες αμοιβές ανά ευρωπαϊκή χώρα, αλλά και το ωράριο εργασίας με τη σημερινή του μορφή) αναμένεται να επέλθει με δύο οδηγίες που προωθούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη φιλοδοξία να εγκριθούν εντός του 2006.

• Η οδηγία για τον χρόνο εργασίας ανατρέπει το υφιστάμενο καθεστώς, καθώς προβλέπει ελαστικό ωράριο που φθάνει ως τις 65 ώρες την εβδομάδα, ενώ με ατομικές συμβάσεις μπορεί να αυξηθεί και πέραν αυτού του ορίου. Ο επιπλέον χρόνος δεν αμείβεται υπερωριακά και αναπληρώνεται με ρεπό ή αντίστοιχα μειωμένη απασχόληση. Ήδη στη χώρα μας ισχύει ο ελαστικός χρόνος απασχόλησης ως 10 ώρες ημερησίως».
• Η οδηγία Μπολκεστάιν επανέρχεται στη δημοσιότητα καθώς αναμένεται να υιοθετηθεί τον Νοέμβριο από το Ευρωκοινοβούλιο. Προβλέπει ότι κάθε επιχείρηση θα αμείβει τους εργαζομένους με τους μισθούς της χώρας από την οποία προέρχονται» (Το ΒΗΜΑ, 22/10/2006)

(Βλ. και το «Πιάνει δουλειά ο πολωνός υδραυλικός»– Το Βήμα 18/03/2010:

https://www.tovima.gr/2010/03/18/finance/pianei-doyleia-o-polwnos-ydraylikos/ )

Πηγή: zougla.gr