Οι πρόσφατες δηλώσεις του Νίκου Δένδια περί «αλλαγής κουλτούρας» στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και «επιστροφής στο πνεύμα αυτοθυσίας» δεν είναι απλώς ατυχείς. Είναι αποκαλυπτικές. Γιατί για πρώτη φορά, ένας κορυφαίος Ευρωπαίος υπουργός Άμυνας μιλά ανοιχτά για την ανάγκη προετοιμασίας των λαών να δεχθούν ξανά τον θάνατο ως φυσιολογικό τίμημα για τη διατήρηση της Ε.Ε. και των συμφερόντων της.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο ίδιος αναφέρθηκε στα «φέρετρα με σημαία» που η Ευρώπη «δεν αντέχει να βλέπει». Το υπονοούμενο είναι σαφές. Η πολιτική ηγεσία θεωρεί ότι το πρόβλημα δεν είναι οι πόλεμοι, αλλά η απροθυμία των κοινωνιών να πληρώσουν το κόστος τους. Με άλλα λόγια, δεν πρέπει να σταματήσουν οι πόλεμοι, πρέπει να σταματήσει η κοινωνία να τους απορρίπτει.
Ακόμη πιο ανησυχητική ήταν η αναφορά του σε ενδεχόμενη «ευρωπαϊκή επέμβαση στην Ουκρανία» και στην ανάγκη «να βάλουμε τον εαυτό μας σε τάξη» ώστε να γίνει κάτι τέτοιο εφικτό. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Περισσότερους εξοπλισμούς, μεγαλύτερη στρατιωτικοποίηση, και μια κοινωνία προετοιμασμένη ψυχολογικά για να στέλνει τα παιδιά της να πεθάνουν για έναν «ευρωπαϊκό στρατό» εκτός συνόρων.
Όμως σε τέτοιες εκκλήσεις υπάρχει πάντα ένα σταθερό μοτίβο. Αυτοί που ζητούν την αυτοθυσία δεν είναι ποτέ αυτοί που θα κληθούν να θυσιαστούν. Οι ελίτ δεν πολεμούν. Οι λαοί πολεμούν και θάβουν τα παιδιά τους. Κι αυτό είναι το μεγαλύτερο πολιτικό και ηθικό κενό στις δηλώσεις Δένδια. Μιλά για θυσία, αλλά δεν μιλά για ποιους και για τι.
Η Ευρώπη δεν χρειάζεται νέα κουλτούρα πολέμου. Χρειάζεται πολιτική που να αποτρέπει τους πολέμους και όχι να προετοιμάζει κοινωνίες να τους αποδεχθούν. Γιατί η πραγματική ασφάλεια δεν χτίζεται πάνω σε φέρετρα, αλλά πάνω στη δημοκρατία, την ειρήνη και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Ανεπιθύμητες σε Ελλάδα και Ευρώπη οι καταστροφικές για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία μονάδες καύσης σκουπιδιών, που αντιβαίνουν στην προτεραιότητα του περιορισμού των αποβλήτων, στην προαγωγή της ανακύκλωσης και στη λογική της κυκλικής οικονομίας, αλλά προωθούνται από την κυβέρνηση της Ν.Δ. - ακόμα μία στρατηγική υιοθέτησης ενός μοντέλου προηγούμενων δεκαετιών σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος αλλά προς όφελος μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων.
Προς το παρόν χάνουν έδαφος χάρη στις ισχυρές αντιστάσεις. Αυτές τις μέρες ο πανελλαδικός συντονισμός προγραμματίζει τα επόμενα αγωνιστικά βήματα ενάντια στην κατασκευή έξι ΣΔΙΤ αποτέφρωσης απορριμμάτων σε Αττική, Βοιωτία, Ροδόπη, Κοζάνη, Πελοπόννησο και Ηράκλειο Κρήτης. Εκατοντάδες φορείς, συλλογικότητες, κόμματα, δήμοι έχουν εναντιωθεί, εκθέτοντας το πολύπλευρο κόστος και καταρρίπτοντας αβάσιμους ισχυρισμούς του υπουργείου Περιβάλλοντος περί «μονόδρομου» και οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά βιώσιμης μεθόδου, ενώ τα Περιφερειακά Συμβούλια Αττικής, Πελοποννήσου, Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας απέρριψαν ομόφωνα τη διάτρητη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του σχεδίου.
Το δυστοπικό αυτό σχέδιο κινείται αντίθετα από τον προσανατολισμό της Ε.Ε. να απομακρυνθεί από την καύση και από το αίτημα του ευρωπαϊκού οικολογικού κινήματος να απαγορευτεί πλήρως η έγκριση νέων μονάδων. Οι υφιστάμενες ανέρχονται σε περίπου 500 και καίνε περίπου το 1/4 των καθημερινών σκουπιδιών των κρατών-μελών, σύμφωνα με τη Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Μονάδων Παραγωγής Ενέργειας από Απόβλητα (CEWEP).
Η ελληνική κυβέρνηση αγνοεί επίσης τα σαφή αρνητικά διδάγματα από την εφαρμογή αυτού του μοντέλου διαχείρισης αποβλήτων. Τρανό παράδειγμα, το φαινόμενο εισαγωγής σκουπιδιών κυρίως από το Ηνωμένο Βασίλειο σε σκανδιναβικές χώρες και όχι μόνο, προκειμένου οι εταιρείες να διαθέτουν επαρκείς ποσότητες για καύση και να διατηρούνται οικονομικά βιώσιμες, καθώς ο ρυθμός ανακύκλωσης έχει αυξηθεί.
Η απόπειρα μεταφοράς απορριμμάτων άλλων χωρών διά θαλάσσης στον Βόλο για καύση από τη Lafarge/ΑΓΕΤ είχε αποτραπεί το 2023 χάρη στη σημαντική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, ύστερα από προσφυγή του Πανελλήνιου Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων και της Περιβαλλοντικής Πρωτοβουλίας Μαγνησίας εναντίον της σχετικής απόφασης του πρώην υπ. Περιβάλλοντος, Σωκράτη Φάμελλου, το 2017.
Περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες
Ο Ιατρικός Σύλλογος Μαγνησίας έχει από το 2019 συνδέσει σε μελέτη την εκθετική αύξηση των θανάτων και της νοσηρότητας από τύπους νεοπλασμάτων στην περιοχή με την αποτέφρωση απορριμμάτων και των παραγώγων τους (RDF και SRF) από την εταιρεία τσιμεντοβιομηχανίας τα προηγούμενα χρόνια, επιβεβαιώνοντας αντίστοιχα επιστημονικά ευρήματα.
Η WWF Greece έκρουσε πρόσφατα τον κώδωνα του κινδύνου για τις δραματικές συνέπειες από την παραγωγή επικίνδυνων ρύπων και υγρών που καταλήγουν στην ατμόσφαιρα, το νερό και το έδαφος, «για τις περιοχές όπου λειτουργούν μονάδες με διοξίνες, φουράνια, βαρέα μέταλλα και “forever chemicals” (χημικές ουσίες που δεν διασπώνται στον ανθρώπινο οργανισμό και χρειάζονται δεκαετίες για να διαλυθούν στο φυσικό περιβάλλον), ενώ παράγουν σχεδόν διπλάσιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με μονάδες ορυκτού αερίου (για την παραγωγή της ίδιας ποσότητας ηλεκτρισμού)».
«Η χωροθέτηση των ρυπογόνων μονάδων καύσης γίνεται σε περιοχές ήδη επιβαρημένες από υψηλά ποσοστά ρύπανσης (Πτολεμαΐδα, Φυλή). Η επιλογή δημιουργεί de facto πολίτες δεύτερης κατηγορίας», ανέφερε η οργάνωση, επισημαίνοντας πως «η επένδυση σε συστήματα πρόληψης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης μπορεί να βάλει την Ελλάδα στον δρόμο μιας πράσινης και βιώσιμης διαχείρισης αποβλήτων μέχρι το 2040».
Μεγάλα κέρδη για τους αναδόχους
Σε οικονομικό επίπεδο τα κέρδη δισεκατομμυρίων για τους αναδόχους των έργων θα εκτινάξουν το κόστος για το Δημόσιο σε μια χώρα με πολλά ευρωπρόστιμα, που ξεπερνούν τα 170 εκατ. ευρώ, αναφορικά με παράνομες χωματερές και ελλιπή διαχείριση λυμάτων. Το «μάρμαρο» αναμένεται να πληρώσουν πανάκριβα οι δημότες με υψηλά τέλη για δεκαετίες, από τη στιγμή που δεν προβλέπεται ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και θα τεθεί τέλος εισόδου στις 56 μονάδες επεξεργασίας από τις οποίες τα υπολείμματα θα πρέπει να μεταφερθούν στα έξι εργοστάσια αποτέφρωσης, συνολικής δυναμικότητας 1.400.000 τόνων αποβλήτων (Βλ. «Φωτιά στα σκουπίδια, πυρκαγιά στις τσέπες μας», «Εφ.Συν.», 4.8.2025).
Ο ζήλος για την εξυπηρέτηση των μεγαλοεργολάβων φανερώνεται και από τη μεθόδευση που προηγήθηκε με τον ανέφικτο στόχο του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (2020-2030) για σταδιακή μείωση της ποσότητας των αστικών αποβλήτων που οδηγούνται σε υγειονομική ταφή τουλάχιστον στο 10% μέχρι το 2030, νωρίτερα δηλαδή από την ευρωπαϊκή δέσμευση της Οδηγίας 2018/850/Ε.Ε. για το 2035 (με παρατάσεις έως το 2040).
Παράλληλα, το επίμαχο σχέδιο παραβιάζει την ευρωπαϊκή οδηγία 2008/98/ΕΚ, που ιεραρχεί την καύση στην προτελευταία θέση της πυραμίδας προτίμησης των μεθόδων αντιμετώπισης αποβλήτων, μετά την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση και πριν από τις μεθόδους απόρριψης, όπως η διάθεση απορριμμάτων σε ΧΥΤΑ.
Η επιστημονική κοινότητα και το οικολογικό κίνημα θεωρούν εξίσου προβληματικές την ταφή και την αποτέφρωση και ασκούν πιέσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη μείωση των υπολειμματικών αποβλήτων, τα οποία υφίστανται διαχείριση με αυτές τις δύο μεθόδους. Στην πρότασή του για τον νόμο σχετικά με την κυκλική οικονομία το Zero Waste Europe, ένα δίκτυο φορέων, ακτιβιστών και ειδικών, ξεκαθάρισε προ ημερών πως εάν η Ε.Ε. έχει πάρει στα σοβαρά την εν εξελίξει διαδικασία διαβούλευσης, θα πρέπει να αποφύγει τις πρωτοβουλίες μόνο κατά της ταφής, γιατί αυτές υπάρχει κίνδυνος απλώς να προωθήσουν την αποτέφρωσης απορριμμάτων.
Πάρτε μέτρα κατά της καύσης και της ταφής
Zero Waste Europe προς Κομισιόν
Οι ποσότητες των σκουπιδιών που οδηγούνται σε ταφή και καύση διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών-μελών. Ομως, το συμπέρασμα είναι ίδιο. Οπως τονίζει το Zero Waste Europe, η μετατόπιση από το θάψιμο στην πυρά αφήνει στάσιμα τα ποσοστά ανακύκλωσης και φέρνει υπερεπενδύσεις στην καύση.
Το κίνημα προτείνει πολιτικές για τη μείωση της ποσότητας των υπολειμματικών αποβλήτων που αποστέλλονται στα δύο συστήματα, σε τρεις βασικούς άξονες: θέσπιση στόχων για τη μείωση αποβλήτων και την αύξηση της ανακύκλωσης, ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα υπολειμματικά απόβλητα που θα καταλήξουν σε ταφή ή καύση, επιβολή υψηλών φόρων ή άλλων μορφών επιβάρυνσης σε ταφή και καύση, επέκταση των μέτρων για την ταφή, ώστε να εφαρμόζονται και στην καύση.
Ζητά επίσης άμεση φορολόγηση ενός εύρους εκπομπών από την αποτέφρωση, με δεδομένο ότι σε χώρες με χαμηλούς ή μηδενικούς φόρους στην καύση η εξαίρεση των μονάδων τους από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της Ε.Ε. (EU-ETS) μπορεί να θεωρηθεί παράδειγμα έμμεσης επιδότησης. Αν βέβαια εισαχθεί ένα σύστημα βασισμένο στη φορολογία των δύο μοντέλων και συνδεδεμένο με τις μετρήσιμες εκπομπές CO₂, τότε δεν θα χρειάζεται η ένταξη της καύσης στο EU-ETS.
Τους λόγους που καθιστούν μη ρεαλιστικό το σχέδιο εξήγησε ο Τάσος Κεφαλάς, εκ μέρους του Δυτικού Μετώπου, στο πρόσφατο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής που διεξήχθη με έντονη αστυνομική παρουσία έξω από την αίθουσα της συνεδρίασης («Στην... πυρά η μελέτη για την καύση απορριμμάτων», «Εφ.Συν.»φ).
«Η Ευρωπαϊκή Ενωση χρειάστηκε 28 χρόνια, από το 1995 μέχρι το 2003, για να μειώσει τον μέσο όρο ταφής από το 61% στο 22%. Εμείς, στο αντίστοιχο διάστημα, αυτό που καταφέραμε είναι από το 100% να το μειώσουμε στο 90% και στα επόμενα χρόνια 10%», δήλωσε, για να προσθέσει: «Λένε, θα κάνουμε μια γενναία, ορμητική προσπάθεια μέχρι το 2030 να προδιαλέγουμε το 47% και από εκεί και ύστερα στα επόμενα 25 χρόνια μέχρι το 2054 θα το κρατάμε σταθερό, γιατί πρέπει να έχουμε πολλά σύμμεικτα (σ.σ. τα απόβλητα που δεν έχουν διαχωριστεί). Από τα πολλά σύμμεικτα να παράγουμε τις συγκεκριμένες, πολλές δεσμευτικές ποσότητες αποβλήτων που πρέπει να στέλνουμε στις μονάδες καύσης υποχρεωτικά» είπε.
Οπως τονίζει το Μέτωπο, η κατασκευή των μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων (ΜΕΑ) με σκοπό την παραγωγή απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών (ΑΕΠΥ), σε ποσοστό 59,72% επί των εισερχομένων, και ελάχιστα την ανάκτηση υλικών, σε ποσοστό μόνο 12,72%, καθηλώνει σε χαμηλά επίπεδα την προδιαλογή των υλικών και την ανακύκλωση.
Ο κ. Κεφαλάς αμφισβήτησε το χρονοδιάγραμμα για την αύξηση των ΜΕΑ, από τις 13 σήμερα στις 56, σε όλους σχεδόν τους νομούς. Θα πρέπει «να έχουν αναβαθμιστεί όσες από αυτές δεν ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές αυτού του σχεδίου να παράγουν αρκετή καύσιμη ύλη, να έχουν δημοπρατηθεί, χωροθετηθεί, αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά και κατασκευαστεί οι νέες. Αν αναρωτιέται κανείς γιατί μας νοιάζει εμάς, που είμαστε κατά, η ρεαλιστικότητα του σχεδίου, η απάντηση είναι ότι αν αυτό, όπως προδιαγράφεται, καταλήξει σε φιάσκο, η διαχείριση των αστικών αποβλήτων όχι μόνο δεν θα έχει πάει ένα βήμα μπροστά, αλλά θα μας γυρίσει χρόνια πίσω για νέα επανεκκίνηση και αφού θα έχουμε φορτωθεί στις πλάτες μας τεράστια κόστη».
«Διαφεύγουν τα πιο επικίνδυνα μικροσωματίδια»
Σκληρή κριτική έχει συγκεντρώσει και η στρατηγική ιδιωτικοποίησης της διαχείρισης των σκουπιδιών στο πλαίσιο της εκχώρησης κομβικών τομέων και αγαθών, όπως επίσης η νέα προσπάθεια υποβάθμισης του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. «Το κυβερνητικό σχέδιο παίρνει το “παιχνίδι” από τους δήμους και το πάει κεντρικά, αντίθετα στη λογική της αποκεντρωμένης διαχείρισης. Και από την πίσω πόρτα προκρίνει την καύση ως κύρια μέθοδο διαχείρισης. Είναι, δε, σαν να βάζεις το κάρο μπροστά από το άλογο. Παρότι έχουμε αποτύχει πλήρως στην ανακύκλωση και δεν γίνεται αξιοποίηση και διαχείριση του οργανικού κλάσματος των βιοαποβλήτων, θέλουν να προχωρήσουν με το υπόλειμμα το οποίο αυτή τη στιγμή είναι 83% στην Ελλάδα και οδηγείται στην ταφή», δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ο καθηγητής Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Γεράσιμος Λυμπεράτος.
Ανοδος κόστους
«Κανείς δεν πιστεύει πραγματικά ότι ξαφνικά θα ανέβουμε στο 65%, που είναι υποχρέωσή μας, στην ανακύκλωση των ανακυκλώσιμων υλικών και των βιοαποβλήτων. Επίσης, είναι σαφές ότι ακόμα και αν πετύχει, που δεν πρόκειται να πετύχει, σου μένει το 35%, που δεν θα έχει καλή θερμική αξία. Θα είναι ασύμφορο οικονομικά. Στη στρατηγική μελέτη παραδέχονται ότι θα ανέβει το κόστος. Και από περίπου 80 ευρώ με το τέλος ταφής τώρα (σ.σ. ανά τόνο απορριμμάτων που πληρώνουν οι δήμοι), θα ανέβει κάπου στα 110 ευρώ. Στην πραγματικότητα μπορεί να ανέβει μέχρι και 300, γιατί από το 2030 θα αρχίσουν να χρεώνονται οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα, που θα προκύπτουν φυσικά από την καύση. Επίσης, στη μελέτη αναφέρεται πως υποτίθεται ότι η καύση θα καλύψει το 2% της ενεργειακής ζήτησης, το οποίο είναι αστείο. Είναι απίστευτο να συζητάμε να φέρνουν στην Αττική σκουπίδια από το Βόρειο Αιγαίο και από τις Κυκλάδες» υπογράμμισε.
Σε ερώτηση για την αντιπρόταση του περιφερειάρχη Αττικής, Νίκου Χαρδαλιά, που γνωμοδότησε αρνητικά ως προς την καύση, για πυρόλυση του υπολείμματος, ο καθηγητής απαντά: «Η πυρόλυση δεν θα έχει τις περιβαλλοντικές συνέπειες που έχει η αποτέφρωση (καύση). Είναι μια θερμική πάλι μέθοδος επεξεργασίας, αλλά το πρόβλημα θα είναι ότι πάλι, για να είναι συμφέρουσα, δεν θα συμβαδίζει με υψηλούς στόχους στην ανακύκλωση. Θα μπορούσες να μην κάνεις καθόλου ανακύκλωση και να πας στην πυρόλυση κατευθείαν. Αυτό θα ήταν πιο λογικό, αλλά αντίθετο βέβαια πάλι στην ανακύκλωση».
Οσον αφορά τα περί περιορισμένου περιβαλλοντικού αποτυπώματος της αποτέφρωσης, ο κ. Λυμπεράτος μάς λέει πως αυτή παράγει καταρχάς «καυσαέρια τα οποία υποτίθεται ότι με κατάλληλα φίλτρα μπορείς να μειώσεις την επίπτωσή τους. Η αλήθεια είναι ότι τα πολύ μικρά σωματίδια πάντα θα διαφεύγουν. Και αυτά είναι και τα πιο επικίνδυνα. Γιατί είναι και τα πιο εύκολα εισπνεύσιμα. Επομένως, είναι πολύ σοβαρό το θέμα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και των επιπτώσεων στην υγεία. Το άλλο είναι η στάχτη η οποία μένει πίσω. Είναι επικίνδυνο απόβλητο και χρειάζεται και αυτό διαχείριση. Αν κάνεις κατάλληλη διαχείριση στη στάχτη, τότε δεν θα πετύχεις και την υποχρέωση της μείωσης των απορριμμάτων στο 10%, που υποτίθεται ότι αποτελεί το βασικό κίνητρο για την καύση. Θα έχεις σαφώς μεγαλύτερες ποσότητες τελικά ως ποσοστό του αρχικού βάρους που θα καταλήγει σε ταφή, και μάλιστα ταφή επικίνδυνων απορριμμάτων, όχι απλή υγειονομική ταφή. Κάτι που δεν υπάρχει σήμερα, γιατί δεν έχουμε καν τέτοια μονάδα».
Εισαγωγή τόνων σκουπιδιών
Μιλώντας για την τάση εγκατάλειψης της αποτέφρωσης από κεντρική μέθοδο στην Ευρώπη, ο καθηγητής φέρνει το παράδειγμα της Σουηδίας, όπου έχουν δημιουργηθεί 34 μονάδες καύσης. «Ηταν η βασική επιλογή να ακολουθήσουν αυτήν την προσέγγιση. Το “πρόβλημα” είναι ότι, επειδή έχουν πολύ υψηλές αποδόσεις στην ανακύκλωση, δεν μπόρεσαν να τροφοδοτούν τις μονάδες με τα υλικά, που είναι κυρίως το πλαστικό, το χαρτί και το χαρτόνι, τα οποία είναι αυτά που έχουν και την υψηλή θερμική αξία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εισάγουν περίπου 1,5 εκατομμύριο τόνους σκουπίδια τον χρόνο από άλλες χώρες, ακόμα και από την Ιρλανδία τώρα. Αυτό είναι προφανώς αντίθετο και στην αρχή της εγγύτητας, που είναι μία από τις βασικές αρχές της Ε.Ε. για τη διαχείριση των απορριμμάτων. Σε κάποιες χώρες, όπως η Γερμανία και η Δανία, υπάρχει η καύση ως προσέγγιση, στη λογική να μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ενέργεια που μπορούν να πάρουν από εκεί για τηλεθέρμανση».
Από παλαιότερη ακτιβιστική διαμαρτυρία στην έδρα της Περιφέρειας Θεσσαλίας στη Λάρισα για την καύση επεξεργασμένων προϊόντων | EUROKINISSI/LARISSANET.GR
Στην πρωτοπόρα στην ανακύκλωση Γερμανία, όπου το 67%-70% των δημοτικών αποβλήτων ανακυκλώνεται ή κομποστοποιείται, περίπου το 30% οδηγείται κυρίως σε μονάδες καύσης με ανάκτηση ενέργειας, ενώ η ταφή έχει ελαχιστοποιηθεί στο 1%. Στη Γαλλία τα αντίστοιχα ποσοστά διαμορφώνονται σε 46%-48% (ανακύκλωση/κομποστοποίηση), 33%-35% (καύση) και 17%-20% (ταφή), σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία (Eurostat, 2023).
Η κριτική παραμένει ίδια σε μεγάλες και μικρότερες ευρωπαϊκές χώρες. Οι περιβαλλοντολόγοι υποστηρίζουν ότι η καύση ούτε μειώνει την ποσότητα των απορριμμάτων, που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής, ούτε παράγει πράσινη ενέργεια. Αντίθετα, ενέχει κινδύνους για την υγεία και το περιβάλλον και υπονομεύει τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, η οποία δίνει έμφαση στην ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση, στερώντας πόρους από αυτές για την κερδοφορία των εγκαταστάσεων.
Στην Αυστρία υπάρχουν δώδεκα μονάδες καύσης. Η πρώτη κατασκευάστηκε το 1963 στη Βιέννη, η οποία στοχεύει να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2040. Οι μονάδες φέρεται να τηρούν τα όρια εκπομπών του κανονισμού του 2009, που ορίζει πως τα μη επεξεργασμένα υπολείμματα αποβλήτων δεν θα εναποτίθενται σε χωματερές, αλλά κάτοικοι που ζουν κοντά σε αυτές διαμαρτύρονται τουλάχιστον από τις αρχές του 21ου αιώνα.
Το σύστημα προώθησε την περαιτέρω ανάπτυξη εγκαταστάσεων και δέχεται συνεχώς όλο και περισσότερα απόβλητα από την Ιταλία, λόγω των διαρκών προβλημάτων με τη διαχείρισή τους στη γείτονα, προκαλώντας περιορισμένες αντιδράσεις. Μεταξύ άλλων, αναφέρεται πως οι δυνατότητες αποτέφρωσης υπερβαίνουν τον όγκο των οικιακών αποβλήτων, γεγονός που καθιστά ελκυστική την εισαγωγή αποβλήτων από το εξωτερικό. Τέλος, επικρίθηκε η αύξηση της κυκλοφορίας φορτηγών, που φέρνει επίσης αύξηση των εκπομπών.
Βαλκάνια
Στη Ρουμανία η κυβέρνηση ανέσυρε στην αρχή του έτους μια πρόταση, η οποία μετρά δέκα χρόνια, για την κατασκευή μονάδας καύσης στο Βουκουρέστι, με τα ίδια επιχειρήματα, ότι η υγειονομική ταφή είναι ο πιο ρυπογόνος τρόπος απόρριψης αποβλήτων και για τις ανάγκες παραγωγής (περίπου το 5%) της θερμικής ενέργειας της πόλης. Στη βαλκανική χώρα η αποτέφρωση υπόκειται σε ένα αυστηρό θεσμικό πλαίσιο, που όμως δεν τηρείται πάντα.
Τον περασμένο Ιούλιο η υπουργός Περιβάλλοντος, Ντιάνα Μπουζοϊάνου, ανέφερε πως η καύση αποβλήτων έχει εξελιχθεί σε «επικίνδυνη και κερδοφόρα πρακτική» για ορισμένους φορείς, που θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία. Υποσχέθηκε ότι οι Αρχές θα λάβουν αυστηρά μέτρα κατά τέτοιων πρακτικών και προανήγγειλε τη διενέργεια νέων ελέγχων. «Οσοι κερδίζουν χρήματα από την αποτέφρωση απορριμμάτων, πρέπει να πληρώσουν», δήλωσε. Οι δημόσιες διαμάχες για το θέμα πάντως είναι σπάνιες. Αλλά το 2022, ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος, Λάζλο Μπόρμπελι, κατηγορήθηκε για καθυστέρηση της νομοθετικής διαδικασίας και στήριξη όσων καίνε παράνομα απόβλητα. Ο υπουργός διέψευσε ότι το σχέδιο νόμου είχε σημαντικά κενά και δεν μπορούσε να εφαρμοστεί.
Στη Βουλγαρία υπάρχουν οκτώ μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις, όλες ιδιωτικές, που καίνε απόβλητα και παράγουν το καύσιμο RDF, το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως στα μεγάλα εργοστάσια τσιμέντου. Παλαιότερα είχε σχεδιαστεί η κατασκευή ενός αποτεφρωτήρα που θα λειτουργούσε κοντά στο κέντρο της πόλης για τη δημοτική εταιρεία τηλεθέρμανσης της Σόφιας, Toplofikatsiya Sofia, και θα χρηματοδοτούνταν από την Ε.Ε. Η προκήρυξη των διαγωνισμών καθυστέρησε και τα χρήματα χάθηκαν, ενώ στο μεταξύ οι διαμαρτυρίες από πολιτικούς και από περιβαλλοντικούς ακτιβιστές πλήθαιναν.
Προσπαθώντας να αποκρούσουν τις προειδοποιήσεις για επιδείνωση της ήδη σοβαρής ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη Σόφια, δημοτικοί αξιωματούχοι υποστήριζαν ότι η τεχνολογία θα ελαχιστοποιούσε τις επιβλαβείς εκπομπές. Το 2023 το σχέδιο ακυρώθηκε πλήρως από τον κυβερνητικό συνασπισμό που ανέλαβε την εξουσία και αποτελείται από κόμματα που είχαν εκφράσει ανοιχτά την αντίθεσή τους. Ωστόσο, απουσία κινήτρων για ανακύκλωση, η πόλη πληρώνει πάνω από 10 εκατ. ευρώ ετησίως για την επεξεργασία RDF σε τσιμεντοβιομηχανίες και δύο σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα. Επιπλέον έξοδα προκαλεί και εκεί η μεταφορά του RDF σε αποστάσεις που ξεπερνούν ενίοτε τα 400 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα.
*Το άρθρο γράφτηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος PULSE, στο οποίο συμμετέχει κατ’ αποκλειστικότητα η «Εφ.Συν.». Συνεργάστηκαν οι Manuel Escher (Der Standard, Αυστρία), το Vlad Barza (HotNews.ro, Ρουμανία) και Zornitsa Lateva (Mediapool, Βουλγαρία)
Η έρευνα αποτυπώνει την τρέχουσα κατάσταση της ψηφιακής ευημερίας παιδιών και νέων σε όλη την Ευρώπη και αναδεικνύει περιθώρια και ευκαιρίες ενίσχυσης των προστατευτικών πλαισίων
Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Skills Upload Junior για την ενίσχυση της ψηφιακής εκπαίδευσης ο Μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός Save the Children σε συνεργασία με το Ίδρυμα Vodafone, πραγματοποίησαν έρευνα με σκοπό την χαρτογράφηση και ολιστική κατανόηση της τρέχουσας κατάστασης της ψηφιακής ευημερίας των παιδιών σε όλη την Ευρώπη. Η έρευνα, με τίτλο «Click, Scroll, Connect - and Balance» υπογραμμίζει την επιτακτική ανάγκη για συντονισμένες και τεκμηριωμένες πολιτικές και πρακτικές που θα διασφαλίζουν την ψηφιακή ευημερία όλων των παιδιών στην Ευρώπη, χωρίς αποκλεισμούς.
Τα κύρια ευρήματα της έρευνας συνοψίζονται στα εξής:
• Στρεσογόνοι παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά τη ψυχική υγεία: Ο διαδικτυακός εκφοβισμός (cyberbullying), η παραπληροφόρηση, οι εθιστικοί μηχανισμοί σχεδιασμού και οι κοινωνικές συγκρίσεις, συμβάλλουν σε αυξημένα επίπεδα άγχους, κατάθλιψης και προβλημάτων συμπεριφοράς. Το φύλο επηρεάζει σημαντικά τις εμπειρίες των παιδιών, καθώς τα κορίτσια εκτίθενται περισσότερο σε σεξιστικό και υποτιμητικό περιεχόμενο, ενώ τα αγόρια σε πρότυπα βίας και εκμετάλλευσης.
• Προκλήσεις και κενά στην εκπαίδευση: Αν και υπάρχουν πρωτοβουλίες σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης η εφαρμογή τους παραμένει άνιση στα κράτη - μέλη. Πολλά παιδιά στερούνται βασικών γνώσεων σε θέματα, όπως η προστασία προσωπικών δεδομένων και η παραπληροφόρηση, ενώ οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν επαρκή επιμόρφωση και πρόσβαση σε εργαλεία.
• Ευάλωτες ομάδες παιδιών εκτίθενται σε μεγαλύτερο κίνδυνο: Παιδιά από περιθωριοποιημένες ομάδες, όπως ΛΟΑΤΚΙ+ νέοι, παιδιά μειονοτήτων ή με νευροαναπτυξιακές αναπηρίες, αντιμετωπίζουν σε μεγάλο βαθμό αποκλεισμό και υψηλότερα ποσοστά διαδικτυακής παρενόχλησης. Οι ομάδες αυτές συχνά αγνοούνται από τις εθνικές στρατηγικές.
• Άνιση εφαρμογή του ρυθμιστικού πλαισίου: Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει το πιο ολοκληρωμένο πλαίσιο διεθνώς για την προστασία των παιδιών από τους ψηφιακούς κινδύνους, βασιζόμενο στις νομοθεσίες GDPR και DSA. Ωστόσο, παραμένουν οι σημαντικές ανισότητες μεταξύ κρατών-μελών, τόσο στην επαλήθευση ηλικίας όσο και στη διαχείριση περιεχομένου και τη ψηφιακή παιδεία.
• Αναδυόμενοι κίνδυνοι χωρίς ύπαρξη τωρινών εργαλείων αντιμετώπισης: Νέες απειλές όπως υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών παραγόμενο με τεχνητή νοημοσύνη, deepfakes και επιβλαβή αλγοριθμικά συστήματα στοχευμένων προτάσεων, ξεπερνούν τα υπάρχοντα ρυθμιστικά εργαλεία. Ο Κανονισμός για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act) και ο Κανονισμός για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA) που στοχεύουν στην αντιμετώπιση αυτών των απειλών, βρίσκονται ακόμη υπό διαμόρφωση, ενώ απαιτείται μία δυναμική προσέγγιση που βασίζεται στα δικαιώματα, και την ουσιαστική συμμετοχή των παιδιών.
Η έρευνα προτείνει την ανάπτυξη εθνικών οδηγιών που ευθυγραμμίζονται με τα διεθνή πρότυπα, την ενίσχυση μηχανισμών εφαρμογής και διασυνοριακής συνεργασίας, καθώς και την προώθηση πολιτικών που λαμβάνουν υπόψη τα αναπτυξιακά στάδια των παιδιών. Παράλληλα, απαιτείται ενδυνάμωση των σχολικών κοινοτήτων, με ολοκληρωμένες προσεγγίσεις που συνδέουν την ψηφιακή ευημερία με την ψυχική υγεία και την κοινωνική ένταξη, αλλά και συστηματική επιμόρφωση εκπαιδευτικών και γονέων.Επιπλέον, ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να δίνεται στις ανάγκες των πιο ευάλωτων ομάδων παιδιών, ώστε να διασφαλίζεται η ισότητα, η συμπερίληψη και η ηλικιακή καταλληλόλητα σε κάθε πρωτοβουλία. Τέλος, κρίσιμη θεωρείται η κάλυψη των ερευνητικών κενών και η ανάπτυξη στιβαρών συστημάτων παρακολούθησης και αξιολόγησης που θα επιτρέπουν τη συστηματική μέτρηση και βελτίωση της ψηφιακής ανθεκτικότητας και ευεξίας των παιδιών.
Έντονη ανησυχία έχει προκαλέσει στους γονείς η αποκάλυψη ότι παιδικές πιπίλες τριών γνωστών ευρωπαϊκών εταιρειών περιέχουν τη χημική ουσία διφαινόλη Α (BPA), η οποία σχετίζεται με σοβαρά προβλήματα υγείας.
Η ουσία εντοπίστηκε σε πιπίλες των εταιρειών Philips (Ολλανδία), Curaprox (Ελβετία) και Sophie la Girafe (Γαλλία), σύμφωνα με εργαστηριακές δοκιμές που πραγματοποίησε η τσεχική καταναλωτική οργάνωση dTest. Οι πιπίλες αυτές κυκλοφορούσαν στην αγορά με την ένδειξη «χωρίς BPA» ή «από φυσικό καουτσούκ».
Η BPA είναι συνθετική χημική ουσία που χρησιμοποιείται στην παραγωγή πλαστικών και μιμείται τη δράση των οιστρογόνων στο ανθρώπινο σώμα. Επιστήμονες προειδοποιούν ότι ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις της μπορούν να προκαλέσουν ενδοκρινικές διαταραχές.
Η ακτιβίστρια της οργάνωσης Chem Trust, Κλόι Τόπινγκ, τόνισε ότι οι επιπτώσεις της BPA είναι «εκτεταμένες και σοβαρές», καθώς έχει συνδεθεί με καρκίνο του μαστού και του προστάτη, παχυσαρκία, διαβήτη, καρδιοπάθειες, ενδομητρίωση, αλλά και νευροαναπτυξιακές διαταραχές στα παιδιά.
Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά θεωρούνται ιδιαίτερα ευάλωτα, καθώς τα όργανά τους βρίσκονται σε στάδιο ανάπτυξης. Η έκθεση στη BPA, ιδίως κατά την εμβρυϊκή ή βρεφική ηλικία, έχει συνδεθεί με χαμηλότερο αριθμό σπερματοζωαρίων και πρόωρη έναρξη εφηβείας.
Η μελέτη περιλάμβανε 19 πιπίλες που αγοράστηκαν από καταστήματα σε Τσεχία, Σλοβενία και Ουγγαρία, καθώς και δύο από την ηλεκτρονική πλατφόρμα Temu. Οι επιστήμονες προσομοίωσαν τις συνθήκες του στόματος ενός βρέφους, τοποθετώντας κάθε πιπίλα σε τεχνητό σάλιο στους 37°C για 30 λεπτά, πριν προχωρήσουν σε ανάλυση του εκχυλίσματος.
Η υψηλότερη συγκέντρωση BPA βρέθηκε στην Curaprox baby grow with love soother (19 µg/kg), ξεπερνώντας το επιτρεπόμενο ευρωπαϊκό όριο των 10 µg/kg. Ακολούθησαν η Sophie la Girafe natural rubber (3 µg/kg) και η Philips Avent ultra air (2 µg/kg).
Οι εταιρείες, πάντως, υποστηρίζουν ότι οι δικοί τους εσωτερικοί έλεγχοι δεν ανίχνευσαν την ουσία ή ότι οι συγκεντρώσεις ήταν ασήμαντες, ωστόσο οι αρμόδιες αρχές εξετάζουν την υπόθεση.
Από το πρωί έχουμε δει δεκάδες άρθρα από σελίδες της χώρας μας, κυρίως σε mainstream σελίδες γενικού ενδιαφέροντος, που αναφέρουν πως τα Windows 10 έφτασαν στο τέλος τους, σπέρνοντας πανικό στο κοινό. Για όσους όμως διαβάζουν Techmaniacs, ίσως έχετε διαβάσει το άρθρο μας πως η EE ανάγκασε την Microsoft να παρέχει ένα χρόνο επιπλέον ενημερώσεις ασφαλείας για τους χρήστες εντός ΕΕ.
Έτσι λοιπόν, η Microsoft επεκτείνει τις ενημερώσεις ασφαλείας για έναν ακόμα χρόνο, μέχρι τις 14 Οκτωβρίου 2026, με την χώρα μας φυσικά να περιλαμβάνεται σε αυτή την επέκταση. Μάλιστα, για τους Ευρωπαίους πολίτες, οι ενημερώσεις δε θα έχουν έξτρα κόστος, ενώ δε θα απαιτείτε η ενεργοποίηση του OneDrive όπως είχε ζητήσει η εταιρεία. Το μόνο που θα χρειαστεί θα είναι συνδεδεμένος ο υπολογιστής με έναν λογαριασμό Microsoft. Η εγγραφή στο ESU για τις αναβαθμίσεις γίνεται με τον λογαριασμό Microsoft του χρήστη.
Αν συνδέεστε με τοπικό λογαριασμό θα πρέπει να συνδέσετε τον λογαριασμό του διαχειριστή στον υπολογιστή, με τον λογαριασμό Microsoft. Αν είστε ήδη συνδεδεμένοι με αυτόν, τότε απλά συνεχίζετε να χρησιμοποιείτε τον υπολογιστή σας όπως μέχρι σήμερα.
Οι χρήστες μπορούν να συνδεθούν με τον Microsoft λογαριασμό τους οποιαδήποτε στιγμή μέχρι τις 13 Οκτωβρίου 2026, όπου και σταματάει η επέκταση των ενημερώσεων.
Για να αποκτήσετε το ESU στη συσκευή σας Windows 10:
Μεταβείτε στις Ρυθμίσεις > Ενημέρωση και ασφάλεια > Windows Update. Εάν η συσκευή σας πληροί τις προϋποθέσεις, θα δείτε μια σύνδεση για εγγραφή στο ESU.
Μόλις επιλέξετε Εγγραφή τώρα, θα ξεκινήσετε την εγγραφή ESU. Εάν έχετε εισέλθει στα Windows με τοπικό λογαριασμό, θα σας ζητηθεί να εισέλθετε στον λογαριασμό Microsoft.
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την υπάρχουσα άδεια ESU σε έως και 10 συσκευές μόλις εγγραφείτε στο ESU. Απλώς μεταβείτε στις Ρυθμίσεις > Ενημέρωση και ασφάλεια > Windows Update και επιλέξτε Εγγραφή τώρα σε αυτές τις πρόσθετες συσκευές. Αν έχετε ήδη εισέλθει στη συσκευή με τον ίδιο λογαριασμό Microsoft που χρησιμοποιήσατε για την εγγραφή της πρώτης συσκευής σας, επιλέξτε Προσθήκη συσκευής. Αν δεν έχετε εισέλθει στον υπολογιστή με λογαριασμό Microsoft, θα σας ζητηθεί να εισέλθετε στον λογαριασμό Microsoft που χρησιμοποιήθηκε για την εγγραφή του πρώτου υπολογιστή.
Εάν εγγράψατε την πρώτη συσκευή σας επιλέγοντας να παραμείνετε συνδεδεμένοι στον υπολογιστή σας για να λαμβάνετε ESU χωρίς επιπλέον κόστος, θα πρέπει να παραμείνετε συνδεδεμένοι σε αυτήν την πρόσθετη συσκευή με τον ίδιο λογαριασμό Microsoft για να συνεχίσετε να λαμβάνετε ESU.
Αν εγγράψατε την πρώτη συσκευή σας επιλέγοντας να πραγματοποιήσετε μια εφάπαξ πληρωμή και να μην παραμείνετε συνδεδεμένοι στον υπολογιστή, ο λογαριασμός Microsoft που χρησιμοποιήθηκε για την εγγραφή δεν θα συνδεθεί με αυτόν τον υπολογιστή.
Η Κομισιόν ετοιμάζεται να παρουσιάσει ένα σχέδιο που βάζει σαφή διορία στα κράτη – μέλη της. Μέχρι το 2030 πρέπει να έχουν ενισχύσει τις στρατιωτικές τους δυνατότητες ώστε να μπορούν να αποτρέψουν ή να αντιμετωπίσουν πολεμική απειλή.
Δεν πρόκειται για θεωρητική άσκηση ούτε για διπλωματική ρητορική. Στις Βρυξέλλες μιλούν πια ανοιχτά για ανάγκη προετοιμασίας. Σύμφωνα με στρατιωτικό σχέδιο που θα παρουσιάσει εντός της ημέρας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή -και το οποίο επικαλείται το Politico– η Ευρώπη έχει πέντε χρόνια για να οχυρωθεί, καθώς η ασφάλειά της δεν είναι δεδομένη.
Στο προσχέδιο “Οδικού Χάρτη Αμυντικής Ετοιμότητας έως το 2030” (Defence Readiness Roadmap 2030) διατυπώνεται με καθαρό τρόπο αυτό που μέχρι τώρα κανείς δεν έλεγε ανοιχτά, ότι μέσα στην επόμενη πενταετία η Ευρώπη οφείλει να διαθέτει μια αμυντική στάση αρκετά ισχυρή, ώστε να αποτρέπει επιθέσεις και να απαντά δυναμικά σε οποιαδήποτε μορφή επιθετικότητας.
Το σχέδιο, που θα τεθεί υπό συζήτηση από τους υπουργούς Άμυνας και στη συνέχεια θα φτάσει στους Ευρωπαίους ηγέτες, διαβάζεται ως μια στροφή από τη ρητορική των “πιθανών σεναρίων” σε συγκεκριμένες δεσμεύσεις. Η Κομισιόν δεν μιλά θεωρητικά. Αντ’ αυτοί, καλεί τα κράτη-μέλη να λειτουργήσουν με χρονομέτρηση και όχι με πολιτική ευελιξία.
AP Photo Boris Grdanoski
Η πρωτοβουλία αυτή έρχεται ως απάντηση σε δύο εξελίξεις που έχουν αλλάξει τον τόνο στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Η πρώτη είναι ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και η δεύτερη αφορά τη μεταβαλλόμενη στάση των ΗΠΑ απέναντι στη δέσμευσή τους για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, ειδικά μετά τις δηλώσεις Τραμπ.
Το έγγραφο χαρακτηρίζει τη Ρωσία “διαρκή απειλή” για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Παράλληλα, αναγνωρίζει ότι η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να βασίζεται μονοσήμαντα στην αμερικανική στρατιωτική εγγύηση. Ο τόνος είναι σαφής: η Ένωση πρέπει να αποκτήσει μεγαλύτερο βαθμό επιχειρησιακής αυτονομίας, διατηρώντας ταυτόχρονα τον συντονισμό με το ΝΑΤΟ.
Παρά το γεγονός ότι οι εθνικοί αμυντικοί προϋπολογισμοί αυξάνονται, η Κομισιόν καταγράφει σοβαρό πρόβλημα κατακερματισμού. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών γίνεται σε εθνικό επίπεδο, χωρίς συντονισμό, με αποτέλεσμα αυξημένα κόστη, τεχνική ασυμβατότητα και δυσκολία διαλειτουργικότητας.
Το σχέδιο ζητά να αλλάξει αυτό. Θέτει στόχο ώστε έως το 2027, το 40% των αμυντικών αγορών να γίνεται μέσω κοινών συμβολαίων μεταξύ κρατών-μελών, ποσοστό πολύ υψηλότερο από το σημερινό, που παραμένει κάτω από το 20%. Επιπλέον, έως το 2028 πάνω από το 55% των εξοπλισμών να προέρχονται από ευρωπαϊκές και ουκρανικές βιομηχανίες, με άνοδο στο 60% έως το 2030.
Τα 9 σημεία αδυναμίας
Το κείμενο εντοπίζει συγκεκριμένα κενά στις αμυντικές δυνατότητες της ΕΕ, τα οποία πρέπει να καλυφθούν άμεσα. Οι τομείς αυτοί αφορούν την αντιπυραυλική και την αντιαεροπορική άμυνα, το πυροβολικό, drones και αντι-drone τεχνολογίες, τα πυραυλικά συστήματα και τα πυρομαχικά, την τεχνητή νοημοσύνη και την κυβερνοάμυνα, τη στρατιωτική κινητικότητα, τις ναυτικές επιχειρήσεις, τον χερσαίο πόλεμο και τις τεχνικές υποδομές υποστήριξης.
Ιδιαίτερο ρόλο ανατίθεται στην Ουκρανία, η οποία προτείνεται να ενταχθεί σταδιακά ως κρίσιμος αμυντικός κόμβος της Ευρώπης, με δομές και εξοπλισμό που θα λειτουργούν αποτρεπτικά έναντι της Ρωσίας.
Στο προσχέδιο περιλαμβάνονται τρία εμβληματικά προγράμματα που φιλοδοξούν να διαμορφώσουν ένα νέο, πανευρωπαϊκό σύστημα άμυνας. Το “Eastern Flank Watch” σκοπεύει να ενοποιήσει τα συστήματα αεράμυνας και αντι-drone των ανατολικών κρατών. Το “European Air Shield” προβλέπει τη δημιουργία μιας πολυεπίπεδης αντιπυραυλικής ομπρέλας. Παράλληλα, το “Defence Space Shield” θα στοχεύσει στην προστασία των ευρωπαϊκών διαστημικών υποδομών, οι οποίες θεωρούνται πλέον κρίσιμο μέρος της άμυνας.
Όλα τα έργα αυτά πρέπει να εγκριθούν σε πολιτικό επίπεδο έως το τέλος του έτους.
Το σχέδιο της Κομισιόν δεν αφήνει περιθώρια καθυστέρησης, καθώς τα προγράμματα σε όλους τους κρίσιμους τομείς θα πρέπει να έχουν εκκινήσει επίσημα έως το πρώτο μισό του 2026. Μέχρι το τέλος του 2028, πρέπει να υπάρχουν συμβάσεις, βιομηχανική παραγωγή και χρηματοδότηση σε εξέλιξη.
AP Photo Ariel Schalit
Παράλληλα, η Επιτροπή ζητά πρόσβαση σε στοιχεία της αμυντικής βιομηχανίας, ζητώντας να χαρτογραφηθούν οι αλυσίδες εφοδιασμού και οι αδυναμίες σε πρώτες ύλες. Το σημείο αυτό ήδη προκαλεί αντιδράσεις, καθώς αρκετές κυβερνήσεις και ευρωπαϊκές εταιρείες εμφανίζονται απρόθυμες να ανοίξουν πλήρως τα δεδομένα παραγωγής τους.
Οικονομικό βάρος άνευ προηγουμένου
Η Κομισιόν εκτιμά ότι η Ευρώπη μπορεί να κινητοποιήσει έως και 800 δισ. ευρώ για την άμυνα μέσα στα επόμενα χρόνια. Το ποσό αυτό θα προέλθει από νέα εργαλεία όπως το SAFE (ένα πρόγραμμα δανεισμού για εξοπλισμούς ύψους 150 δισ.), το Ευρωπαϊκό Αμυντικό Ταμείο, το υπό διαμόρφωση European Defence Industrial Programme και τον επόμενο πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ.
Ταυτόχρονα, το κείμενο διευκρινίζει ότι τα κράτη-μέλη “παραμένουν κυρίαρχα” ως προς τις αποφάσεις άμυνας, μια διατύπωση που προφανώς στοχεύει να κατευνάσει τις ανησυχίες χωρών όπως η Γερμανία και η Σουηδία, οι οποίες ζήτησαν μετρήσιμα αποτελέσματα και όχι απλώς αύξηση κοινοτικών μηχανισμών.
Το έγγραφο επιμένει ότι όλες οι κινήσεις θα γίνουν σε στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ. Παρ’ όλα αυτά, αρκετές πρωτεύουσες εκφράζουν ανησυχία ότι η ΕΕ μπορεί να διαμορφώσει μια παράλληλη αμυντική αρχιτεκτονική, η οποία ίσως δυσκολέψει αντί να ενισχύσει τη συνοχή με τη Συμμαχία.
Το κείμενο κλείνει με μια ψυχρή διαπίστωση: σε έναν κόσμο όπου αυταρχικά καθεστώτα παρεμβαίνουν ενεργά σε κοινωνίες και αγορές και όπου παραδοσιακοί σύμμαχοι στρέφουν το ενδιαφέρον τους αλλού, η Ευρώπη δεν μπορεί να βασίζεται μόνο σε διπλωματικές ισορροπίες. Η αμυντική της στάση πρέπει να αποκτήσει σκληρό επιχειρησιακό βάρος.
Η διορία τέθηκε και η πραγματική ερώτηση είναι αν η Ευρώπη θα τηρήσει το χρονοδιάγραμμα ή αν θα βρεθεί απροετοίμαστη στην πιο επικίνδυνη γεωπολιτική στιγμή των τελευταίων δεκαετιών.
Η Ευρώπη χάνει χώρους πρασίνου με ρυθμό 600 γηπέδων ποδοσφαίρου την ημέρα. Αυτοί οι χώροι, που κάποτε φιλοξενούσαν άγρια ζωή, δέσμευαν τον άνθρακα και παρείχαν τροφή, εξαφανίζονται για να δώσουν τη θέση τους σε θέρετρα, μεταξύ άλλων και στην Πορτογαλία. Μια έρευνα της βρετανικής εφημερίδας The Guardian αναδεικνύει την περίπτωση του παραθαλάσσιου χωριού Μελίδες (Melides), όπου ένας αμερικανικός όμιλος αγόρασε σχεδόν 300 εκτάρια για να χτίσει ένα πολυτελές θέρετρο στο οποίο αρκετές ξένες προσωπικότητες έχουν ήδη αποκτήσει κατοικίες αξίας εκατομμυρίων.
Για πρώτη φορά, ερευνητές κατέγραψαν την απώλεια πράσινων εκτάσεων στην Ευρώπη με τη βοήθεια δορυφορικών εικόνων, αξιοποιώντας την ίδια τεχνική που εδώ και χρόνια εφαρμόζεται για την παρακολούθηση της αποψίλωσης στον Αμαζόνιο. Η ανάλυση κάλυψε μια πενταετία, αποκαλύπτοντας σημαντικές αλλαγές στο ευρωπαϊκό τοπίο.
Αυτό που κάποτε ήταν πράσινο είναι τώρα γκρίζο λόγω της κατασκευής δρόμων και κτιρίων, αποκάλυψε το πρόγραμμα Green to Grey, μια πρωτοβουλία του Guardian με τη συνεργασία πολλών ευρωπαίων εταίρων.
Στην Πορτογαλία, ο αμερικανικός όμιλος ακινήτων Discovery Land Company απέκτησε σχεδόν 300 εκτάρια προστατευόμενης γης στ Μελίδες, στον δήμο Γκραντόλα, με σκοπό την ανάπτυξη θερέτρου και γηπέδου γκολφ.
Το έργο CostaTerra Golf and Ocean Club, του οποίου τα ακίνητα αξίζουν περίπου 6,4 εκατομμύρια ευρώ, βρίσκεται ακόμη υπό κατασκευή, αλλά ήδη έχουν πωληθεί σπίτια σε ορισμένες ξένες διασημότητες, όπως η ηθοποιός Νικόλ Κίντμαν, η δούκισσα του Σάσεξ Μέγκαν Μαρκλ, και ο σύζυγός της, πρίγκιπας Χάρι.
Ο βορειοαμερικανικός όμιλος που απέκτησε τα εκτάρια γης αποφάσισε το 2021 να κλείσει το κάμπινγκ Γκαλέ, το οποίο έδινε πρόσβαση στην παραλία Γκαλέ στις Μελίδες, προκαλώντας αρκετές διαμαρτυρίες τα τελευταία χρόνια από πρώην χρήστες του πάρκου, το οποίο λειτουργούσε για αρκετές δεκαετίες.
Ολόκληρη η περιοχή των Μελιδών αποτελεί μέρος του Δικτύου Natura 2000, μιας ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας που αποσκοπεί στη διασφάλιση της βιοποικιλότητας και τη διατήρηση της φύσης σε προστατευόμενες περιοχές.
"Είναι προφανές ότι αυτό δεν είναι προς το δημόσιο συμφέρον"
Οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί προβλέπουν εξαιρέσεις από την ανάπτυξη έργων σε περιοχές Natura 2000 μόνο σε περιπτώσεις υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος. Οι πορτογαλικές αρχές, συμπεριλαμβανομένης της Πορτογαλικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος (APA), ενέκριναν την κατασκευή του θέρετρου, με ορισμένους φορείς να επισημαίνουν τα οικονομικά οφέλη που θα επιφέρει.
Ωστόσο, ο Ιωάννης Αγαπάκης, δικηγόρος στη ΜΚΟ περιβαλλοντικού δικαίου ClientEarth, δήλωσε ότι το γήπεδο γκολφ δεν πληροί τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις. "Είναι προφανές ότι δεν πρόκειται για υπέρτερο δημόσιο συμφέρον", είπε, καθώς "το γεγονός και μόνο ότι διαπιστώνονται οικονομικά οφέλη σε ένα έργο δεν το καθιστά υπέρτερο δημόσιο συμφέρον".
Στην επίσημη ιστοσελίδα του, το θέρετρο CostaTerra υπόσχεται "την απλή πολυτέλεια της ευρωπαϊκής ζωής" στην "τελευταία παρθένα ακτή του Ατλαντικού στη νότια Ευρώπη".
Σε ανακοίνωσή του, ο όμιλος Discovery Land Company δήλωσε ότι αναπτύσσει το CostaTerra "για να αποτελέσει πρότυπο περιβαλλοντικής διαχείρισης και βιωσιμότητας στην περιοχή", υποσχόμενος να είναι το "πιο υπεύθυνο ακίνητο του είδους του".
Σύμφωνα με τον Guardian, μόνο η συντήρηση του γηπέδου γκολφ, το οποίο καλύπτει 75 εκτάρια, συνεπάγεται την κατανάλωση περίπου 800.000 λίτρων νερού την ημέρα.
"Κάθε πτυχή του ακινήτου, από το σχεδιασμό του γηπέδου γκολφ, μέσω των πρακτικών διαχείρισης του βρόχινου νερού και των αποβλήτων, μέχρι την ανάπτυξη και τη διατήρηση των οικοτόπων και των διαδρόμων άγριας ζωής, έχει σχεδιαστεί ώστε να πληροί ή να υπερβαίνει τα πρότυπα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του δικτύου Natura 2000", διαβεβαίωσε ο όμιλος.
Το πρόγραμμα Green to Grey καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, σε όλη την Ευρώπη, περίπου 9.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης - μια έκταση που αντιστοιχεί στην έκταση της Κύπρου - θα μετατραπούν από πράσινο σε γκρι μεταξύ 2018 και 2023. Αυτό μεταφράζεται σε σχεδόν 30 τετραγωνικά χιλιόμετρα την εβδομάδα ή 600 γήπεδα ποδοσφαίρου την ημέρα.
Η μελέτη κάλυψε 30 χώρες, αντιπροσωπεύοντας το 96% της έκτασης του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ). Τις μεγαλύτερες απώλειες βλάστησης την περίοδο 2018–2023 κατέγραψαν η Τουρκία, η Πολωνία, η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Σε κυβερνοεπίθεση οφείλονται και επιβεβαιωμένα τα αλλεπάλληλα προβλήματα που παρατηρούνται από την Παρασκευή (19/9) στα συστήματα αυτόματου check-in διάφορων ευρωπαϊκών αεροδρομίων, σύμφωνα με σημερινή (22/9) ανακοίνωση της υπηρεσίας κυβερνοασφάλειας της ΕΕ (ENISA).
Χάος στα πολυπληθή ευρωπαϊκά αεροδρόμια
Αναλυτικότερα, χάκερς πραγματοποίησαν την Παρασκευή (19/9) κυβερνοεπίθεση στην Collins Aerospace, εταιρεία που παρέχει συστήματα καταγραφής και ελέγχου επιβατών σε αρκετά ευρωπαϊκά αεροδρόμια, η οποία οδήγησε σε σοβαρά προβλήματα σε πολυσύχναστα αεροδρόμια της Ευρώπης, όπως το Χίθροου της Βρετανίας, των Βρυξελλών και του Βερολίνου.
Το αεροδρόμιο του Βερολίνου, ειδικότερα, εξακολουθεί να δυσλειτουργεί, την ίδια στιγμή που ετοιμάζεται να υποδεχθεί περισσότερους από 92.000 ταξιδιώτες σήμερα (22/9), εξαιτίας και του χθεσινού (21/9) μαραθωνίου που διεξήχθη στην πόλη.
Στην ανακοίνωσή της η ENISA σημείωσε πως έχει ήδη ξεκινήσει έρευνα από τις αρμόδιες Αρχές, ενώ η Collins Aerospace συνεργάζεται ήδη με τα πληγέντα αεροδρόμια και έχει δρομολογήσει την αναγκαία αναβάθμιση του λογισμικού της.
Τη δεύτερη επίσκεψη του στον Λευκό Οίκο πραγματοποιεί ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, συνοδευόμενος από ευρωπαίους ηγέτες και τον Γ.Γ. του ΝΑΤΟ.
Σε εξέλιξη, πλέον, βρίσκεται, η συνάντηση ανάμεσα στους ευρωπαίους ηγέτες, τον Ζελένσκι και τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.
Δείτε live
Δείτε όλες τις εξελίξεις στο in
Σημαντικές εξελίξεις
Ξεκίνησε η συνάντηση των ευρωπαίων ηγετών και του Τραμπ
Τα βασικά σημεία των δηλώσεων Τραμπ-Ζελένσκι
Δηλώσεις Τραμπ-Ζελένσκι από τον Λευκό Οίκο
Συνεχίζονται οι αφίξεις στον Λευκό Οίκο - Κατέφτασαν Στουμπ, Μερτς και Μακρόν
Στον Λευκό Οίκο Ρούτε, φον Ντερ Λάιεν, Στάρμερ, Μελόνι
Ποιοι θα είναι στην πρώτη συνάντηση Τραμπ-Ζελένσκι
Τα μέλη της ΕΕ θα ενημερωθούν αύριο για τις συνομιλίες Τραμπ-Ζελένσκι
Ο Μαρκ Ρούτε, ΓΓ του ΝΑΤΟ, έφτασε στην πρεσβεία της Ουκρανίας στις ΗΠΑ - Ολοκληρώθηκε η «προπαρασκευαστική» συνάντηση
Συνάντηση Ζελένσκι με Κέλογκ πριν από τις συνομιλίες με τον Τραμπ - «Η Ρωσία μπορεί να αναγκαστεί να κάνει ειρήνη μόνο μέσω της ισχύος»
Ο Ζελένσκι θα κάνει με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν «προπαρασκευαστική συνάντηση»
Οι δηλώσεις των ηγετών πριν την έναρξη της συνάντησης
Ξεκίνησε η συνάντηση των ευρωπαίων ηγετών και του Τραμπ
«Είναι μεγάλη τιμή να σας έχω εδώ», ανέφερε ο Ντόναλντ Τραμπ ξεκινώντας την συνάντηση με τους ευρωπαίους ηγέτες, τονίζοντας ότι κοινός στόχος είναι να σταματήσει ο πόλεμος και το αιματοκύλισμα.
Όπως τόνισε υπήρξε πρόοδος στην συζήτηση με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αναφέροντας ότι θα πραγματοποιήσει τηλεφώνημα στον Βλαντιμίρ Πούτιν να τον ενημερώσει για όσα ειπώθηκαν.
Στη συνέχεια ανέφερε ότι η συνάντηση στην Αλάσκα έδωσε πολλές πληροφορίες προς επεξεργασία, προς τον κοινό στόχο της εκεχειρίας.
«Έχω μία αίσθηση ότι θα καταφέρετε να βρείτε μία λύση», είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, αναφερόμενος στον Ζελένσκι και τον Πούτιν.
«Αυτή είναι μια απόφαση που μπορεί να ληφθεί μόνο από τον πρόεδρο Ζελένσκι και τον λαό της Ουκρανίας, σε συνεργασία και συμφωνία με τον Πρόεδρο Πούτιν. Και πιστεύω ότι θα προκύψουν πολύ θετικά αποτελέσματα από αυτό», συμπλήρωσε.
Παράλληλα τόνισε ότι μία τριμερής συνάντηση είναι πιθανή, λέγοντας ότι «δεν είναι κάτι που θέλω να κάνω, αλλά θα το κάνω».
«Είναι κάτι που μπορεί να επιτευχθεί στο προσεχές μέλλον», ανέφερε, χαρακτηρίζοντας μία επίλυση στον πόλεμο κάτι το «εφικτό».
«Θα βρούμε λύση σήμερα», τόνισε ο Τραμπ.
Τον λόγο πήρε ο Ουκρανός πρόεδρος.
«Πιστεύω ότι είχαμε πολύ καλή συζήτηση με τον πρόεδρο Τραμπ».
Σημαντικό σημείο στη διμερή συζήτηση ήταν οι εγγυήσεις ασφαλείας, κάτι για το οποίο θα μιλήσουν ξανά, σύμφωνα με τον Ζελένσκι.
Μεγάλης σημασίας είναι και η επιστροφή παιδιών στις οικογένειές τους.
Παράλληλα αναφέρθηκε κι εκείνος σε μία πιθανή τριμερή συνάντηση ΗΠΑ, Ουκρανίας και Ρωσίας, αν αυτό είναι κάτι που επιθυμεί και ο Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος είπε «αν το θέλετε θα παρευρεθώ».
Στην συνέχεια ο Μαρκ Ρούτε, Γ.Γ. του ΝΑΤΟ τόνισε ότι «αν παίξουμε σωστά, θα βάλουμε ένα τέλος σε αυτό». Συμπληρώνοντας ότι είναι «ιδιαίτερα κρίσιμο» και ευχαρίστησε τον Τραμπ για την απόφαση να συμβάλει στην παροχή εγγυήσεων ασφαλείας.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν τόνισε την μεγάλη σημασία της συνάντησης, δηλώνοντας την ομόνοια που υπάρχει μεταξύ των ευρωπαίων ηγετών, ενώ δήλωσε «κοινό μας ενδιαφέρον είναι να σταματήσουμε τους θανάτους».
Όπως και ο Ζελένσκι, έδωσε βάρος στη σημασία της επιστροφής των παιδιών που έχουν απαχθεί, στις οικογένειές τους.
Ο καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς είπε ότι είναι σημαντικό που υπήρξαν θετικές συζητήσεις μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι, αλλά «μπροστά» είναι τα πιο πολύπλοκα βήματα, ζητώντας να ασκηθεί πίεση στην Ρωσία για να υπάρξει κατάπαυση πυρός.
Η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζι Μελόνι αναφέρθηκε στην νέα φάση που πέρασε ο πόλεμος, μετά από 3 χρόνια διαμάχης. «Κάτι έχει αλλάξει». Η εκεχειρία θα επιτευχθεί μέσω της ενότητας και «θα μιλήσουμε για πολλά σημαντικά ζητήματα», εξασφαλίζοντας ότι θα υπάρξουν εγγυήσεις ασφαλείας για να μην επαναληφθεί ο πόλεμος.
Η συγκεκριμένη συνάντηση είναι σημαντική σύμφωνα με τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, για την επίτευξη λύσης.
«Οι Ευρωπαίοι είναι ειλικρινείς στις δηλώσεις τους ότι είναι 'εκεί' [για την επίτευξη εκεχειρίας]».
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ τόνισε, όπως και άλλοι, τη σημασία των διαπραγματεύσεων, αναφέροντας ότι «μπορούμε να νιώσουμε ότι με συγκεκριμένη προσέγγιση θα έχουμε πραγματική πρόοδο».
«Μπορούμε να κάνουμε ένα ιστορικό βήμα μπροστά σήμερα». Στόχος και για τον Στάρμερ είναι μία ειρήνη που θα έχει διάρκεια.
Ο Αλεξάντερ Στουμπ, πρόεδρος της Φινλανδίας, τόνισε ότι «είμαι σίγουρος ότι θα βρούμε λύση το 2025».
Ο Τραμπ δήλωσε ότι σύντομα, για παράδειγμα σε μερικές εβδομάδες, θα γνωρίζουν αν μπορεί να επιτευχθεί εκεχειρία.
«Πρέπει να κάνουμε το καλύτερο δυνατό».
Ο Αμερικανός πρόεδρος ολοκλήρωσε ευχαριστώντας και τα μέσα ενημέρωσης.
REUTERS/Alexander Drago
REUTERS/Alexander Drago
REUTERS/Alexander Drago
Ρωσία: Ενάντια στην ανάπτυξη στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία
Η Ρωσία δεν θεωρεί την ανάπτυξη στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία μια βιώσιμη λύση για τον πόλεμο και χαρακτηρίζει τις πρόσφατες δηλώσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο για το θέμα προκλητικές, σύμφωνα με όσα ανέφερε το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, υποστηρίζει το Reuters.
«Σε μια χρονική περίοδο κατά την οποία υπάρχει μια γνήσια προσπάθεια για μια περιεκτική, δίκαιη και σταθερή επίλυση της σύρραξης στην Ουκρανία, μεταξύ άλλων την αντιμετώπιση των αιτιών της, δηλώσεις συνεχίζουν να προκύπτουν από το Λονδίνο που όχι μόνο αντικρούουν τις προσπάθειες της Μόσχας και της Ουάσιγκτον, αλλά επίσης μοιάζουν να στοχεύουν στο να τις υπονομεύσουν», επισήμανε το ρωσικό ΥΠΕΞ.
Τα βασικά σημεία των δηλώσεων Τραμπ-Ζελένσκι
Ολοκληρώθηκαν οι κοινές δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, χωρίς να υπάρχει συγκρουσιακή διάθεση σε όσα είπαν.
Μερικά από τα κυριότερα σημεία είναι τα εξής:
Ο Τραμπ υποστήριξε ότι θα υπάρξουν περισσότερες συζητήσεις αν τα αποτελέσματα από τις σημερινές συναντήσεις είναι αισιόδοξα, προαναγγέλλοντας παράλληλα τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πούτιν, μετά τις διαπραγματεύσεις.
Ο Αμερικανός πρόεδρος ανέφερε χαρακτηριστικά: «Ο πόλεμος θα τελειώσει, πότε δεν μπορώ να σας πω, αλλά θα τελειώσει».
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι είναι ανοιχτός στο ενδεχόμενο των εκλογών, αλλά αυτό εξαρτάται από τις συνθήκες και την υπάρχουσα ασφάλεια, καθώς οι εκλογές κατά την διάρκεια του πολέμου είναι επίφοβες.
Αιχμές άφησε για άλλη μία φορά κατά του Τζο Μπάιντεν ο Ντόναλντ Τραμπ, αποκαλώντας τον «φρικτό» και «διεφθαρμένο» πρόεδρο, επιρρίπτονάς του ευθύνες για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Αναγκαίες θεωρεί ο Ζελένσκι τις εγγυήσεις ασφαλείας, θεωρώντας απαραίτητα «τα πάντα» που συνηγορούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Δηλώσεις Τραμπ-Ζελένσκι από τον Λευκό Οίκο
Ερωτήσεις δέχθηκαν ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο.
Χαρακτηριστικά ο Τραμπ ανέφερε ότι είναι πολύ πιθανό να επιτευχθεί κάτι από την συγκεκριμένη συνάντηση και ευχαρίστησε τον Ζελένσκι.
Κατά αντίστοιχο τρόπο και ο Ζελένσκι ευχαρίστηκε τον Τραμπ για την πρόσκληση και όλες τις προσπάθειές του, τονίζοντάς του την ανάγκη να σταματήσει ο πόλεμος και η απώλεια ανθρώπινων ζωών στην Ουκρανία.
Ευχαρίστησε παράλληλα και τους ευρωπαίους ηγέτες, ενώ παρέδωσε ένα γράμμα από την Πρώτη Κυρία της Ουκρανίας προς την Μελάνια Τραμπ.
Ο Ντόναλντ Τραμπ αναφέρθηκε στην πραγματοποίηση περαιτέρω συζητήσεων αν έχει αισιόδοξα αποτελέσματα η σημερινή συνάντηση. Παράλληλα, ανέφερε ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν επίσης θέλει το τέλος του πολέμου.
Επέμεινε στο ότι ο συγκεκριμένος πόλεμος είναι «του Μπάιντεν».
Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο Ζελένσκι αναφερόμενος στις επιθέσεις που γίνονται καθημερινά.
«Θα δουλέψουμε με την Ουκρανία και με όλους» για μια ειρήνη με διάρκεια, δήλωσε ο Τραμπ.
«Ο πόλεμος θα τελειώσει, πότε δεν μπορώ να σας πω, αλλά θα τελειώσει», συμπλήρωσε ο Αμερικανός πρόεδρος, αναφέροντας ότι έχει βάλει τέλος σε 6 ακόμα πολέμους.
Στην επικείμενη συνάντηση με τους ευρωπαίους ηγέτες αναφέρθηκε ο Τραμπ, λέγοντας ότι «θα υπάρξουν προτάσεις, καθώς θέλουν να επιτευχθεί ειρήνη».
Από την συζήτηση δεν έλειψε και η αναφορά στην ενδυμασία του Ζελένσκι με έναν δημοσιογράφο να του λέει ότι δείχνει «καταπληκτικός με κοστούμι».
Η συζήτηση μεταφέρθηκε στο ζήτημα των εκλογών και κατά πόσο αυτό είναι κάτι πιθανό στο άμεσο μέλλον.
Ο Ζελένσκι επί του θέματος δήλωσε ότι είναι ανοιχτός στο ενδεχόμενο των εκλογών, αλλά αυτό εξαρτάται από τις συνθήκες και την υπάρχουσα ασφάλεια, καθώς η διεξαγωγή τους κατά την διάρκεια του πολέμου είναι επίφοβη.
Στη συνέχεια ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε μνεία στα πρόσφατα μέτρα περιορισμού της εγκληματικότητας στην Ουάσινγκτον. «Αυτό που θέλω είναι ασφάλεια για τους πολίτες μου».
Δημοσιογράφος ρώτησε τον Τραμπ αν θα υπάρξουν επιπτώσεις στην περίπτωση μη συμφωνίας, με τον πρόεδρο των ΗΠΑ να τονίζει ότι «με ενδιαφέρει η εκεχειρία γιατί θα σταματήσουν να πεθαίνουν άνθρωποι».
Διεφθαρμένο αποκάλεσε τον Τζο Μπάιντεν ο Τραμπ και «όχι ένας πολύ έξυπνος άνθρωπος», με αφορμή ερώτηση για τις χρηματοδοτήσεις που είχαν παράσχει οι ΗΠΑ στην Ουκρανία για τον πόλεμο.
«Ήταν ένας φρικτός, διεφθαρμένος πρόεδρος».
Ο Ζελένσκι σχετικά με το τι μπορεί να παρέχουν οι ΗΠΑ τόνισε ότι αναγκαίες είναι οι εγγυήσεις ασφαλείας, αναφερόμενος και στις μεγάλες ανάγκες που έχει ο ουκρανικός στρατός.
Ο Ζελένσκι τόνισε εκ νέου ότι απαραίτητη είναι κάθε είδους εγγύηση για τον τερματισμό του πολέμου, με τον Τραμπ να δηλώνει ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες θέλουν να επιτευχθεί ένα καλό επίπεδο προστασίας.
Μάλιστα, ο Τραμπ προανήγγειλε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Βλαντιμίρ Πούτιν μετά την συνάντηση με τον Ζελένσκι και τους ευρωπαίους ηγέτες, κάτι το οποίο αποφάσισαν μετά από συνομιλία που είχαν σήμερα.
Οι κοινές δηλώσεις ολοκληρώθηκαν για να πραγματοποιηθεί η διμερής συνάντηση Ζελένσκι και Τραμπ.
REUTERS/Kevin Lamarque
REUTERS/Kevin Lamarque
REUTERS/Kevin Lamarque
Κατέφτασε ο Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο
Στον Λευκό Οίκο έφτασε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τον οποίο υποδέχθηκε ο Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Ντόναλντ Τραμπ υποδέχτηκε τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο. REUTERS/Kevin Lamarque
Φωτογραφίες από την «προπαρασκευαστική» συνάντηση που είχε ο Ζελένσκι με ευρωπαίους ηγέτες
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι συμμετείχε σε «προπαρασκευαστική» συνάντηση με την Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν και ευρωπαίους ηγέτες, νωρίτερα το απόγευμα και λίγο πριν τις συνομιλίες με τον Ντόναλντ Τραμπ.
Στην συνάντηση παρευρέθηκαν ο Αλεξάντερ Στουμπ, ο Κιρ Στάρμερ, η Τζόρτζια Μελόνι και ο Μαρκ Ρούτε.
Ανάρτηση μετά το πέρας της συνάντησης έκανε ο Ζελένσκι, αναφέροντας ότι:
«Ο κύριος στόχος μας είναι μια αξιόπιστη και διαρκής ειρήνη για την Ουκρανία και για ολόκληρη την Ευρώπη. Και είναι σημαντικό η δυναμική όλων των συναντήσεών μας να οδηγήσει ακριβώς σε αυτό το αποτέλεσμα».
Στη συνέχεια συμπλήρωσε ότι «πρέπει να σταματήσουμε τις δολοφονίες και ευχαριστώ τους εταίρους μας που εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση και, τελικά, προς μια αξιόπιστη και αξιοπρεπή ειρήνη. Μαζί με τους ηγέτες της Φινλανδίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιταλίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, συντονίσαμε τις θέσεις μας πριν από τη συνάντηση με τον Πρόεδρο Τραμπ. Η Ουκρανία είναι έτοιμη για μια πραγματική εκεχειρία και για τη δημιουργία μιας νέας 'αρχιτεκτονικής' ασφαλείας. Χρειαζόμαστε ειρήνη».
Italian Prime Ministry/Handout via REUTERS
Italian Prime Ministry/Handout via REUTERS
Italian Prime Ministry/Handout via REUTERS
Αναμένεται η άφιξη του Ζελένσκι - Κατέφτασαν όλοι οι ευρωπαίοι ηγέτες
Εντός ολίγης ώρας αναμένεται να καταφτάσει ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο.
Όλοι οι ευρωπαίοι ηγέτες έχουν ήδη εισέλθει στον Λευκό Οίκο.
Συνεχίζονται οι αφίξεις στον Λευκό Οίκο - Κατέφτασαν Στουμπ, Μερτς και Μακρόν
Στον Λευκό Οίκο κατέφτασε και ο Φινλανδός πρόεδρος Αλεξάντερ Στουμπ, λίγη ώρα μετά τον Ρούτε, την φον Ντερ Λάιεν, τον Στάρμερ και την Μελόνι.
Στη συνέχεια σειρά είχε ο καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς.
Τελευταίος από τους ευρωπαίους ηγέτες κατέφτασε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν.
Η έλευση του Στουμπ. REUTERS/Nathan Howard
Η έλευση του Ρούτε. RT
Η έλευση του Μερτς. RT
Η έλευση του Μερτς. REUTERS/Nathan Howard
Η έλευση του Μακρόν. RT
Η έλευση του Μακρόν. REUTERS/Nathan Howard
Στον Λευκό Οίκο Ρούτε, φον Ντερ Λάιεν, Στάρμερ, Μελόνι
Στον Λευκό Οίκο έφτασε πρώτα ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε και ύστερα η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν.
Λίγα λεπτά μετά κατέφτασε ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ.
Στον Λευκό Οίκο κατέφτασε και η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι.
Τους υποδέχτηκε η επικεφαλής του πρωτοκόλλου Μόνικα Κρόουλι.
Η έλευση του Ρούτε. RT
Η έλευση της φον Ντερ Λάιεν. RT
Η έλευση του Στάρμερ. RT
Η έλευση της Μελόνι. REUTERS/Nathan Howard
Η έλευση του Ρούτε. REUTERS/Nathan Howard
Η έλευση του Στάρμερ. REUTERS/Nathan Howard
Η έλευση της φον Ντερ Λάιεν. REUTERS/Nathan Howard
Η έλευση της Μελόνι. RT
Διαδηλώσεις έξω από τον Λευκό Οίκο
Διαδηλωτές έχουν συγκεντρωθεί κοντά στον Λευκό Οίκο, στην Ουάσινγκτον, εν όψει των αναμενόμενων συναντήσεων μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, του προέδρου της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι και των ευρωπαίων ηγετών, μαζί με τον Γ.Γ. του ΝΑΤΟ, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
REUTERS/Jose Luis Gonzalez
REUTERS/Jose Luis Gonzalez
REUTERS/Jose Luis Gonzalez
Ο Εμανουέλ Μακρόν έφτασε στην Ουάσινγκτον
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν προσγειώθηκε στο Διεθνές Αεροδρόμιο Ντάλες, λίγο έξω από την Ουάσινγκτον, σύμφωνα με το CNBC.
Μελόνι: «Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις»
Δηλώσεις έκανε για τον πόλεμο στην Ουκρανία η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, λίγο πριν παρευρεθεί στην συνάντηση στον Λευκό Οίκο.
Η Μελόνι δήλωσε ότι «δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις, πιστεύω ότι πρέπει να διερευνήσουμε όλες τις πιθανές λύσεις για να εξασφαλίσουμε την ειρήνη και την ασφάλεια για τα έθνη μας», σύμφωνα με την Telegraph και το Sky News.
«Το έργο που θα επιτελέσουμε σήμερα είναι σημαντικό».
Πρόσθεσε ότι «επιτέλους υπάρχουν αχτίδες ελπίδας για διάλογο».
Ποιοι θα είναι στην πρώτη συνάντηση Τραμπ-Ζελένσκι
Ο Λευκός Οίκος επιβεβαίωσε ότι πέντε Αμερικανοί αξιωματούχοι θα είναι παρόντες στην αίθουσα μαζί με τον Ντόναλντ Τραμπ όταν πραγματοποιηθεί η πρώτη και διμερής συνάντηση με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο αργότερα σήμερα, αναφέρει το BBC.
Πρόκειται για τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς, τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, την επικεφαλής του προσωπικού του Λευκού Οίκου Σούζι Γουάιλς, τον ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ και τον ειδικό απεσταλμένο Κιθ Κέλογκ.
Ο Ζελένσκι θα συνοδεύεται από τον Αντρέι Γερμάκ, τον επικεφαλής του προσωπικού του, και τον Ρουστέμ Ουμέροφ, πρώην υπουργό Άμυνας και νυν επικεφαλής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας της Ουκρανίας.
Τα μέλη της ΕΕ θα ενημερωθούν αύριο για τις συνομιλίες Τραμπ-Ζελένσκι
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα μόλις ανακοίνωσε ότι αύριο θα πραγματοποιηθεί νέα συνάντηση με τις 27 χώρες της ΕΕ για να συζητηθούν οι σημερινές συνομιλίες στο Λευκό Οίκο.
Όπως ανέφερε:
«Έχω συγκαλέσει τηλεδιάσκεψη των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για αύριο στις 13:00 CEST, για ενημέρωση σχετικά με τις σημερινές συναντήσεις στην Ουάσιγκτον σχετικά με την Ουκρανία.
Μαζί με τις ΗΠΑ, η ΕΕ θα συνεχίσει να εργάζεται για μια διαρκή ειρήνη που θα προστατεύει τα ζωτικής σημασίας συμφέροντα της Ουκρανίας και της Ευρώπης στον τομέα της ασφάλειας».
Ο Λούλα της Βραζιλίας επικοινώνησε με τον Πούτιν για την συνάντηση στην Αλάσκα - Επιθυμητή η επίτευξη ειρήνης
Ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα δήλωσε ότι συζήτησε τη σύνοδο κορυφής της Αλάσκας με τον Πούτιν κατά τη διάρκεια πρόσφατης τηλεφωνικής συνομιλίας με τον Ρώσο πρόεδρο.
Σε δήλωση του γραφείου του Λούλα επιβεβαιώθηκε επίσης η υποστήριξή του στις προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, σύμφωνα με το Al Jazeera.
«Ο Πρόεδρος Λούλα επιβεβαίωσε την υποστήριξη της Βραζιλίας σε όλες τις προσπάθειες που αποσκοπούν στην ειρηνική επίλυση της σύγκρουσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας», ανέφερε η δήλωση.
Ο Μαρκ Ρούτε, ΓΓ του ΝΑΤΟ, έφτασε στην πρεσβεία της Ουκρανίας στις ΗΠΑ - Ολοκληρώθηκε η «προπαρασκευαστική» συνάντηση
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε συνάντησε τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην ουκρανική πρεσβεία στην Ουάσινγκτον.
Ο ανταποκριτής του Sky News στις ΗΠΑ, Τζέιμς Μάθιους, ανέφερε ότι συνάντησε εκεί τον Φινλανδό πρόεδρο Αλεξάντερ Στουμπ και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Στην πρεσβεία έφτασε και ο Κιρ Στάρμερ.
Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες ολοκληρώθηκε η «προπαρασκευαστική» συνάντηση.
Έφτασε στην Ουάσινγκτον ο Κιρ Στάρμερ
Tο αεροπλάνο που μετέφερε τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ προσγειώθηκε στη Joint Base Andrews στο Μέριλαντ, κοντά στην Ουάσινγκτον.
Η έλευση του Κιρ Στάρμερ στην Ουάσινγκτον. BBC
Νέα ανάρτηση Τραμπ - «Ξέρω ακριβώς τι κάνω»
Σε άλλη ανάρτηση, ο Τραμπ είπε στους επικριτές του «ξέρω ακριβώς τι κάνω», καθώς εξήγησε ότι βρίσκεται εκεί «για να σταματήσει [τον πόλεμο], όχι για να τον συνεχίσει».
Πιο συγκεκριμένα, ανέφερε:
«Δεν θα είχε συμβεί ποτέ αν ήμουν εγώ πρόεδρος. Ξέρω ακριβώς τι κάνω και δεν χρειάζομαι τις συμβουλές ανθρώπων που εργάζονται σε όλες αυτές τις συγκρούσεις εδώ και χρόνια και δεν κατάφεραν ποτέ να κάνουν τίποτα για να τις σταματήσουν. Είναι «ΗΛΙΘΙΟΙ» άνθρωποι, χωρίς κοινή λογική, νοημοσύνη ή κατανόηση, και το μόνο που κάνουν είναι να δυσκολεύουν την επίλυση της τρέχουσας καταστροφής».
Στη συνέχεια, επέμεινε:
«Παρά όλους τους ζηλόφθονους επικριτές μου, θα τα καταφέρω — πάντα τα καταφέρνω!!!».
Συνάντηση Ζελένσκι με Κέλογκ πριν από τις συνομιλίες με τον Τραμπ - «Η Ρωσία μπορεί να αναγκαστεί να κάνει ειρήνη μόνο μέσω της ισχύος»
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι συναντήθηκε με τον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ για την Ουκρανία Κιθ Κέλογκ, στην Ουάσιγκτον.
Ανάρτηση για την συνάντηση έκανε ο Ουκρανός πρόεδρος, αναφέροντας χαρακτηριστικά:
«Ευχαριστώ τον Κιθ Κέλογκ για τη συνάντηση και για τη συνεργασία με την ομάδα μας. Ο Πρόεδρος Τραμπ προσκάλεσε σήμερα την Ουκρανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες στην Ουάσινγκτον – αυτή είναι η πρώτη συνάντηση σε τέτοιο πλαίσιο και είναι πολύ σοβαρή.
Όταν συζητείται η ειρήνη για μια χώρα στην Ευρώπη, αυτό σημαίνει ειρήνη για όλη την Ευρώπη. Είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με την μεγαλύτερη δυνατή προσπάθεια για να τερματίσουμε τον πόλεμο και να επιβεβαιώσουμε αξιόπιστη ασφάλεια. Αυτά είναι τα βασικά ζητήματα.
Χθες το βράδυ, οι ρωσικές επιθέσεις στις πόλεις μας συνεχίστηκαν – μεταξύ των νεκρών ήταν δύο παιδιά και δεκάδες άνθρωποι τραυματίστηκαν. Οι άνθρωποι απλά κοιμόντουσαν όταν ο ρωσικός στρατός εξαπέλυσε επιθέσεις στις πόλεις.
Συζητήσαμε την κατάσταση στο πεδίο της μάχης και τις ισχυρές διπλωματικές μας δυνατότητες – της Ουκρανίας και όλης της Ευρώπης μαζί με την Αμερική. Η Ρωσία μπορεί να αναγκαστεί να κάνει ειρήνη μόνο μέσω της ισχύος, και ο Πρόεδρος Τραμπ έχει αυτή τη δύναμη. Πρέπει να κάνουμε τα πάντα σωστά για να επιτευχθεί η ειρήνη. Σας ευχαριστώ!».
Ο Φινλανδός πρόεδρος θα συμμετάσχει στην «προπαρασκευαστική» συνάντηση με τον Ζελένσκι
Όπως έγινε γνωστό νωρίτερα, ο Ζελένσκι θα συναντηθεί με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για μια «προπαρασκευαστική συνάντηση».
Σύμφωνα με το BBC, ο πρόεδρος της Φινλανδίας, Αλεξάντερ Στουμπ, θα συμμετάσχει επίσης στη συγκεκριμένη συνάντηση με τον Ζελένσκι, με βάση πληροφορίες του πρακτορείου ειδήσεων EBU.
Στην συνάντηση ενδεχομένως θα παρευρεθεί και ο Τζέι Ντι Βανς, σύμφωνα με διεθνή μέσα
Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς ενδέχεται να είναι στην συνάντηση στον Λευκό Οίκο, που θα πραγματοποιηθεί ανάμεσα στον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες.
Την πληροφορία φέρεται να επιβεβαίωσε στο NBC News πηγή που είναι εξοικειωμένη με τα σχέδια του Βανς.
Η προγραμματισμένη συμμετοχή του Βανς αναφέρθηκε για πρώτη φορά από το ABC News.
Η πληροφορία δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμα από τον Λευκό Οίκο.
Οι Ουκρανοί θέλουν οι ειρηνευτικές συνομιλίες να επικεντρωθούν στις εγγυήσεις ασφαλείας, ανέφερε μέλος του κοινοβουλίου
Η σημερινή συζήτηση μεταξύ του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι φαίνεται να επικεντρώνεται στο είδος των παραχωρήσεων που είναι διατεθειμένη να κάνει η Ουκρανία και όχι στις επιλογές για μια «πραγματική ειρήνη», δήλωσε η Ίνα Σόβσουν, μέλος του ουκρανικού Κοινοβουλίου, στην Κέιτ Μπολντουάν του CNN.
Η Σόβσουν τόνισε ότι είναι άδικο να υπονοείται ότι η ευθύνη για τον τερματισμό του πολέμου βαρύνει αποκλειστικά τους Ουκρανούς.
«Αν η χώρα που αμύνεται σταματήσει να πολεμά, αυτό θα είναι συνθηκολόγηση — όχι ειρηνευτική συμφωνία... Θέλουμε την ειρήνη, αλλά πρέπει να βεβαιωθούμε ότι είναι πραγματική ειρήνη, μια πραγματική ειρήνη που θα είναι μακροχρόνια και σταθερή», είπε.
Σχετικά με τη σημερινή συνάντηση μεταξύ Ζελένσκι και Τραμπ, η Σόβσουν σημείωσε ότι υπάρχουν «ιδανικές επιλογές» και «ρεαλιστικές επιλογές».
«Αυτή τη στιγμή, από ό,τι ακούμε, η συζήτηση είναι: Πώς μπορούμε να σταματήσουμε αυτόν τον πόλεμο; Να σταματήσουμε αμέσως όλες τις στρατιωτικές δραστηριότητες. Και τι είδους συμβιβασμό μπορούμε να κάνουμε με τον Πούτιν;», είπε.
Η Σόβσουν είπε ότι η συζήτηση θα μπορούσε να είχε διαμορφωθεί διαφορετικά, όπως να επικεντρωθεί στη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, ώστε «να μπορεί να αντεπιτεθεί... Αυτή θα μπορούσε να είναι μια από τις επιλογές, αλλά σίγουρα δεν είναι στο τραπέζι αυτή τη στιγμή. Δεν είναι κάτι που ο πρόεδρος Τραμπ είναι διατεθειμένος να προσφέρει και έτσι η συζήτηση τώρα αφορά τις παραχωρήσεις που θα πρέπει να κάνει η Ουκρανία», αναφέρει το CNN.
Εξήγησε ότι χωρίς εγγυήσεις ασφαλείας οι συζητήσεις «δεν έχουν νόημα για εμάς».
«Ο Πούτιν θα ξαναρχίσει: ένας νέος πόλεμος σε μια εβδομάδα, σε ένα μήνα, σε ένα χρόνο, σε πέντε χρόνια από τώρα. Πρέπει να βεβαιωθούμε ότι θα προστατευτούμε από οποιαδήποτε άλλη επίθεση από τη ρωσική πλευρά», είπε.
«Μία μεγάλη μέρα στον Λευκό Οίκο» - Η νέα ανάρτηση Τραμπ
Νέα ανάρτηση στο Truth Social έκανε ο Αμερικανός πρόεδρος για την σημερινή συνάντηση στην Ουάσινγκτον, αναφέροντας: «Μια μεγάλη μέρα στον Λευκό Οίκο. Ποτέ δεν έχουμε φιλοξενήσει τόσους πολλούς Ευρωπαίους ηγέτες ταυτόχρονα. Μεγάλη τιμή για την Αμερική!!! Ας δούμε ποια θα είναι τα αποτελέσματα...».
Ο Ζελένσκι θα κάνει με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν «προπαρασκευαστική συνάντηση»
Νέα καταχώριση έγινε στο πρόγραμμα της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στη ιστοσελίδα της Κομισιόν, σχετικά με τη συμμετοχή της σε «προπαρασκευαστική συνάντηση με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, και Ευρωπαίους ηγέτες».
Κάτω από αυτή, υπάρχει η προγραμματισμένη συνάντηση στην οποία θα συμμετάσχει και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
πάρχουν κάποια iconic ταξιδιωτικά «κλικ» που όλοι γνωρίζουμε. Ίσως τα έχουμε δει σε τουριστικούς οδηγούς, διαφημίσεις ή αναρτήσεις στα social media. Ποιος έχει ταξιδέψει στα ελληνικά νησιάκαι δεν έχει βγάλει φωτογραφία ένα στενό, γραφικό σοκάκι, όπου τα κάτασπρα, χαμηλά σπίτια καλύπτονται από βουκαμβίλιες; Ποιος δεν απαθανάτισε κάποια πλατεία της Ρώμης, όπου έκατσε να πιεί τον απογευματινό του καφέ, γεμάτη κόσμο; Είναι κάποιες εικόνες χαρακτηριστικές των πιο ιστορικών ευρωπαϊκών πόλεων, οι οποίες προσελκύουν εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως. Πόσο ευχάριστο είναι, όμως, αυτό για τους κατοίκους;
Πίσω από τα ειδυλλιακά σκηνικά, υπάρχει η σκληρή πραγματικότητα του υπερτουρισμού. Οι πόλεις και γενικότερα οι προορισμοί γεμίζουν τόσο πολύ από τουρίστες που η καθημερινή ζωή των κατοίκων τους γίνεται ανυπόφορη. Στο πλαίσιο αυτό, τα τελευταία χρόνια έρχονται στην επιφάνεια εντάσεις, διαμαρτυρίες και μια γενικότερη αίσθηση ότι ο δημόσιος χώρος παύει να ανήκει σε αυτούς που κατοικούν γύρω από αυτόν.
Η κρίση δεν αφορά μόνο κάποια τυχαία σημεία του κόσμου. Από τη Βαρκελώνη και τη Βενετία μέχρι το Notting Hill του Λονδίνου και τα νησιά του Αιγαίου, οι ντόπιοι εκφράζουν όλο και πιο έντονα την αντίθεσή τους στην υπερβολική τουριστική πίεση. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι αυτή η πίεση δεν είναι μόνο μία αίσθηση, αλλά πραγματικό, απολύτως μετρήσιμο πρόβλημα που αγγίζει κάθε πτυχή της ζωής των ντόπιων- από την οικονομία και το περιβάλλον μέχρι την κοινωνική συνοχή και τον πολιτισμό.
Η αντεπίθεση του Notting Hill
Στο Λονδίνο, οι κάτοικοι του Notting Hill βλέπουν την πάλαι ποτέ ήσυχη γειτονιά τους, που έγινε γνωστή σε όλο τον κόσμο από την ομώνυμη ταινία της δεκαετίας του ’90, να αλλάζει. Ξεκάθαρα, είναι μία από τις πιο Instagram- friendly γειτονιές της βρετανικής πρωτεύουσας.
Weekend - Υπερτουρισμός (gallery)
Όμως, οι πολύχρωμες προσόψεις των σπιτιών, τα προσεγμένα πεζοδρόμια και η έντονη τουριστική κίνηση έχουν δημιουργήσει ένα εκρηκτικό κοκτέιλ. Το Notting Hill έχει μετατραπεί σε θεματικό πάρκο, με τους επισκέπτες του να μην ενδιαφέρεται για την καθημερινότητα των ανθρώπων που ζουν εκεί, αλλά μόνο για το επόμενο «τέλειο» φωτογραφικό κλικ.
Η απάντηση των κατοίκων ήρθε με απρόσμενο, αλλά βαθιά πολιτικό και ουσιαστικό τρόπο: οι όψεις των βικτωριανών σπιτιών στη γνωστή οδό Lancaster βάφτηκαν μαύρες. Σιγά-σιγά, τα έντονα χρώματα εξαφανίστηκαν, τα φωτεινά παστέλ έγιναν ψυχρά γκρίζα και τα ζωντανά χρώματα αντικαταστάθηκαν από ουδέτερες αποχρώσεις. Η άρνηση και η απόρριψη της επέλασης των τουριστών έγινε οπτικό ζήτημα.
Η κίνηση δεν είναι απλώς αισθητική. Οι κάτοικοι αναφέρουν περιστατικά με τουρίστες που ζητούν να μπουν στα σπίτια για να βγάλουν φωτογραφία, τρώνε στα σκαλιά των εισόδων τους, αλλάζουν ρούχα στη μέση του δρόμου. Η καθημερινότητα των κατοίκων της λονδρέζικης γειτονιάς έχει γίνει ένα αδιάκοπο σκηνικό για ξένες στιγμές, με τους ίδιους να νιώθουν ξένοι. Πίσω από το αίτημα «αφήστε μας να ζήσουμε», μία κοινότητα επικοινωνεί την ανάγκη για ανάκτηση του χώρου και της ταυτότητάς της.
Weekend - Υπερτουρισμός (gallery)
Η Γηραιά Ήπειρος σε αναβρασμό
Το Notting Hill δεν είναι μεμονωμένη περίπτωση. Το 2025 μοιάζει να είναι μια χρονιά ορόσημο, όπου η κοινωνική αντοχή στον υπερτουρισμό δοκιμάζεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι ιστορικές πόλεις της Γηραιάς Ηπείρου ξυπνούν από τη λήθη της ανεξέλεγκτης τουριστικής ανάπτυξης και αντιδρούν δυναμικά.
Στη Βαρκελώνη οι κάτοικοι κατέφυγαν σε ειρηνικές, αλλά σαφώς συμβολικές δράσεις: ψέκασαν τους τουρίστες με νεροπίστολα, θέλοντας να αναδείξουν τη δική τους αγανάκτηση για τον συνωστισμό που έχει κυριεύσει τους δρόμους τους. Στη Μαγιόρκα, οι διαδηλώσεις ήταν μαζικές και οργανωμένες, με στόχο να σταματήσει η καταστροφική πίεση που ασκεί ο μαζικός τουρισμός στο νησί και στα φυσικά του οικοσυστήματα. Στη Γένοβα, η παράσταση διαμαρτυρίας με ομοίωμα κρουαζιερόπλοιου στους στενούς δρόμους της πόλης σκιαγράφησε μια εικόνα πνιγμού και ασφυξίας που μοιάζει πλέον με καθημερινό φαινόμενο σε πολλές λιμενικές πόλεις. Ακόμα και το Παρίσι, η πόλη-σύμβολο του ευρωπαϊκού πολιτισμού και της καλαισθησίας, βίωσε απεργίες και κλείσιμο μουσείων λόγω της υπερβολικής πίεσης που δέχονται εργαζόμενοι και κάτοικοι από τον τεράστιο αριθμό επισκεπτών. Η Βενετία, με τον πιο εξόφθαλμο συνωστισμό, αναγκάστηκε να αντιδράσει δημόσια—η γαμήλια δεξίωση του Jeff Bezos, πριν μερικές μέρες, μεταφέρθηκε εκτός κέντρου, υπό την πίεση των διαδηλώσεων και των πλακατ που απαιτούσαν, «Σώστε τη Βενετία από τον Bezos».
Weekend - Υπερτουρισμός (gallery)
Σοκάρουν τα νούμερα
Τα στοιχεία είναι αμείλικτα και δεν αφήνουν χώρο για παρερμηνείες. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους και αναδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος. Στο Παρίσι, καταμετρήθηκαν 400.000 επισκέπτες ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο — αριθμός 20 φορές μεγαλύτερος από τον πραγματικό μόνιμο πληθυσμό της πόλης. Στα καθ’ ημάς, τα 88.000 άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο σε τουριστικές περιοχές της Αθήναςπροσθέτουν ένα ασφυκτικό βάρος στην ήδη επιβαρυμένη καθημερινότητα. Η Κοπεγχάγη, το Πόρτο και οι Κυκλάδες ακολουθούν, με αριθμούς που αποδεικνύουν ότι η πίεση των επισκεπτών πολλές φορές ξεπερνά κατά πολύ τις δυνατότητες των υποδομών και του περιβάλλοντος. Στη Ζάκυνθο, για παράδειγμα, το 2023 οι τουρίστες ξεπέρασαν κατά 150 φορές τον τοπικό πληθυσμό. Η αναλογία δεν αφήνει αμφιβολίες για το μέγεθος του προβλήματος. Ακόμα και χώρες όπως η Αλβανία, που παραδοσιακά δεν θεωρούνταν τουριστικός προορισμός, βιώνουν απότομη τουριστική ανάπτυξη λόγω των πακέτων που προσφέρονται σε ταξιδιώτες από Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη.
Weekend - Υπερτουρισμός (gallery)
Ποιος φταίει;
Σε μια τόσο σύνθετη κατάσταση, η εύρεση ενός μόνο υπεύθυνου μοιάζει μάταιη. Ο υπερτουρισμός είναι προϊόν πολλών και διαφορετικών παραγόντων. Η Airbnb κατηγορεί τους ξενοδοχειακούς ομίλους για το γεγονός ότι αυτοί διαχειρίζονται τη μεγαλύτερη μερίδα της αγοράς και όχι η πλατφόρμα, που προσφέρει εναλλακτικές λύσεις στέγασης. Οι ξενοδόχοι καταγγέλλουν τις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης για την απορρύθμιση της αγοράς κατοικίας και την εκτόπιση μόνιμων κατοίκων, που οδηγεί σε υπερβολικές τιμές και έλλειψη διαθέσιμης στέγης. Οι ψηφιακοί νομάδες και οι μακροχρόνιοι επισκέπτες κατηγορούνται ότι δημιουργούν μια νέα κατηγορία ενοικιαστών που «διώχνουν» τους ντόπιους από τις γειτονιές, ενώ οι εταιρείες κρουαζιέρας κατηγορούνται ότι αφήνουν ελάχιστα χρήματα στην τοπική οικονομία, παρά τον τεράστιο όγκο επισκεπτών που μεταφέρουν. Πάνω από όλα, όμως, υπάρχουν οι ίδιες οι κυβερνήσεις συχνά εγκρίνουν την ανέγερση νέων ξενοδοχείων,επεκτείνουν αεροδρόμια και στηρίζουν την τουριστική διαφήμιση, ενώ ταυτόχρονα καταγγέλλουν τον υπερτουρισμό και τις κοινωνικές συνέπειες του.
Weekend - Υπερτουρισμός (gallery)
Αντιδρούν οι ντόπιοι
Οι αντιδράσεις των ντόπιων πληθυσμών ποικίλουν, και οι προσπάθειες που έχουν γίνει δεν είναι λίγες — η επιτυχία ή αποτυχία τους, όμως, είναι διφορούμενη. Στο Παρίσι και το Λονδίνο, για παράδειγμα, επιτρέπεται πλέον η βραχυχρόνια μίσθωση μέσω Airbnbγια περιορισμένο αριθμό ημερών (έως 90 τον χρόνο), ενώ η Σκωτία και η Καλιφόρνια εφαρμόζουν συστήματα υποχρεωτικής αδειοδότησης. Στη Νέα Υόρκη, το νομοθετικό πλαίσιο απαγορεύει τις ενοικιάσεις μικρότερες των 30 ημερών, στοχεύοντας να περιορίσει την υποκατάσταση της μόνιμης στέγης από τουριστική. Η Βενετία πρωτοπόρησε με την επιβολή εισιτηρίου εισόδου σε συγκεκριμένες, πολυσύχναστες ημέρες, ενώ η Νέα Ζηλανδία προχώρησε στην επιβολή ειδικού τέλους εισόδου. Πολεοδομικά μέτρα προστασίας των ιστορικών κέντρων εφαρμόζονται στη Βαρκελώνη, ενώ το Άμστερνταμ απαγορεύει την ίδρυση νέων τουριστικών καταστημάτων στο κέντρο της πόλης. Σε κάποιους προορισμούς με φυσικά εμπόδια, όπως οι Άλπεις και το Φούτζι της Ιαπωνίας, εφαρμόζεται μέχρι και η απαγόρευση φωτογραφίσεων. Όμως, πολλά από τα μέτρα ουσιαστικά αποτυγχάνουν. Σε πολλές περιπτώσεις ο νόμος δεν εφαρμόζεται αποτελεσματικά και οι απαγορεύσεις δημιουργούν παράλληλες αγορές και νέους τρόπους παράκαμψης.
Weekend - Υπερτουρισμός (gallery)
Δημόσιος χώρος;
Το πιο βαθύ ίσως πρόβλημα του υπερτουρισμού δεν είναι ούτε οι αριθμοί, ούτε οι οικονομικές συνέπειες, αλλά η αλλοίωση της ίδιας της εμπειρίας του ζην στην πόλη. Η αίσθηση ότι η πόλη έχει σταματήσει να είναι χώρος για τους κατοίκους της γίνεται καθημερινή πραγματικότητα. Δεν μπορείς να πας στο αγαπημένο σου πάρκο, όπως π.χ. το Γκουέλ της Βαρκελώνης, χωρίς κράτηση. Μικρές επιχειρήσεις όπως ο φούρνος της γειτονιάς έχουν αντικατασταθεί από μαγαζιά με τουριστικά είδη. Στο κέντρο της πόλης, τα ακίνητα έχουν μετατραπεί σε βραχυχρόνια ενοικιαζόμενα διαμερίσματα για τουρίστες.
Ακόμα και οι ντόπιοι -και αυτό στην Ελλάδα το ξέρουμε καλά- δυσκολεύονται να κάνουν διακοπές στη χώρα τους, καθώς οι τιμές στα ξενοδοχεία ανεβαίνουν και η διαθεσιμότητα μειώνεται. Οι πόλεις μας μετατρέπονται σε τουριστικά λούνα παρκ – είναι όμορφες και ζωντανές αλλά άδειες από μόνιμους κατοίκους που ζουν τους ρυθμούς τους.
Weekend - Υπερτουρισμός (gallery)
Μπορεί όμως ο υπερτουρισμός να είναι απλώς το σύμπτωμα και όχι η αιτία; Υπάρχουν φωνές που υποστηρίζουν ότι η οργή στρέφεται στο λάθος στόχο. Δε φταίνε οι τουρίστες, αλλά η έλλειψη κοινωνικής πολιτικής, η ανεπάρκεια σχεδιασμού και η παραμέληση των τοπικών αναγκών. Αν οι δημόσιοι χώροι προστατεύονταν αποτελεσματικά και τα έσοδα από τον τουρισμό κατευθύνονταν στις κοινότητες και όχι αποκλειστικά στους μετόχους μεγάλων εταιρειών, ίσως το φαινόμενο να ήταν πιο διαχειρίσιμο. Πλέον, στις διαδηλώσεις κατά του υπερτουρισμού, τα συνθήματα δεν κάνουν λόγο μόνο για πληθυσμιακό κορεσμό. Μιλούν για κοινωνική ανισότητα, αποξένωση, για ένα ολόκληρο σύστημα που αφήνει τους κατοίκους στο περιθώριο της ίδιας τους της ζωής.
Ο τουρισμός είναι μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας, της πολιτισμικής ανταλλαγής και της οικονομικής ζωής των πόλεων. Πρέπει όμως να επανασχεδιαστεί με γνώμονα τη βιωσιμότητα, την ισορροπία και το σεβασμό. Ένα νέο μοντέλο τουρισμού προϋποθέτει όρια — όχι μαζικότητα χωρίς φραγμούς, αλλά ελεγχόμενη ροή επισκεπτών. Προϋποθέτει αναδιανομή των εσόδων, ώστε οι κοινότητες να επωφελούνται ουσιαστικά. Προϋποθέτει σεβασμό — οι τουρίστες δεν είναι καταναλωτές ή χρήστες, είναι φιλοξενούμενοι σε προορισμούς που έχουν τη δική τους ζωή. Οι πόλεις πρέπει να ξαναγίνουν ζωντανοί οργανισμοί, όχι θεματικά πάρκα.
Weekend - Υπερτουρισμός (gallery)
«Αφήστε μας να ζήσουμε»
Τα μαύρα σπίτια στο Notting Hill, τα νεροπίστολα στη Βαρκελώνη, οι απαγορεύσεις στη Νέα Υόρκη και τα εισιτήρια στη Βενετία δεν είναι απλώς μέτρα πολιτικής. Είναι κραυγές ενός κόσμου που διεκδικεί το δικαίωμα στην καθημερινότητά του. «Αφήστε μας να ζήσουμε», λένε οι κάτοικοι της οδού Lancaster και η φωνή τους πρέπει να ακουστεί παντού. Ο τουρισμός δεν πρόκειται να σταματήσει να υπάρχει. Το μέλλον των τόπων μας, όμως, θα κριθεί από το εάν αυτός θα υπάρχει μαζί με μας -τους κατοίκους-, ή εναντίον μας.
