Το μεταναστευτικό και προσφυγικό ρεύμα εδώ και πολύ καιρό αποτελεί ανεπίλυτο ζήτημα για την Ευρώπη και την φέρνει στα πρόθυρα της ρατσιστικής κρίσης, ενώ ταυτόχρονα το εμφανίζουν ως πρόβλημα διαχείρισης. Η μαζική παραγωγή προσφύγων είναι μια ακμάζουσα βιομηχανία που τροφοδοτεί τον καπιταλιστικό κόσμο με σκλάβους παντός τύπου, φύλου και ηλικίας, την πολυεθνική ιατρική βιομηχανία με υγιή όργανα-εμπορεύματα, τους ανθρωποδιακινητές με τεράστια κεφάλαια, τις πολιτικές εξουσίες με ένα τεράστιο αριθμό αναλώσιμων ανθρώπινων σωμάτων για πάσα χρήση.

Μια μια οι Ευρωπαϊκές χώρες, με πρώτες και καλύτερες αυτές που στήριξαν τον ναζιστικό άξονα στον β' παγκόσμιο πόλεμο, δημιουργώνταςνέου τύπου αποκλεισμούς, κλείνουν τα σύνορα στους πρόσφυγες και τους μετανάστες που με τον θάνατό τους, αποκαλύπτουν την αδιέξοδη και καταστροφική πολιτική της Δύσης και της Ανατολής, στη χρήση των ανθρώπων ως αναλώσιμων στο βωμό του κέρδους και της εξουσίας.

Τα σώματα των προσφύγων είναι τα νέα “ανθρώπινα απορρίμματα” τη διαχείριση των οποίων όλες οι εξουσίες επιζητούν, αλλά από μακριά, στην “πόρτα του γείτονα”.

Πάνω απότρία εκατομμύρια πρόσφυγες“συσσωρεύονται” στην Τουρκία, και οι αριθμοί αυξάνονται ραγδαία καθώς οι συρράξεις κι οι σφαγές στη Συρία, το Ιράκ και στην Αφρική, συνεχίζονται.

Το απίστευτο παζάρι μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας, αναδεικνύει την αντιμετώπισή τους ως άχρηστων ή χαμηλού κόστους εμπορευμάτων.

Το “φρούριο” της Ευρώπης θα πληρώνει όσο-όσο όποιον αναλάβει να “κρύψει” από τα μάτια τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που αντιμετωπίζονται ωςφαινόμενο, αριθμοί που μετακινούνται από χώρα σε χώρα, τη “διαχείριση” των οποίων αναλαμβάνει το ΝΑΤΟ παρέα με τη FRONTEX.

Για να κατανοήσουμε τη σημασία του προσφυγικού “συμπτώματος” και τη στάση της Ευρώπης απέναντί του πρέπει να εμβαθύνουμε στα τεκταινόμενα στη Μ. Ανατολή.

Η τεράστια αλυσίδα γεγονότων που δημιούργησε αυτό το χάος στη Μ. Ανατολή, συνηθίζεται να ξεκινά από την εισβολή των σοβιετικών στο Αφγανιστάν το 1979 και τη στήριξη, από τους Αμερικανούς, φανατικών ισλαμικών ομάδων προκειμένου να πολεμήσουν ενάντια στους Ρώσους στον πόλεμο δια αντιπροσώπων.

Στην πραγματικότητα πρέπει να ανατρέξει κανείς πολύ νωρίτερα στην ιστορία: στη διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας στις αρχές του 20ου αι., στην ανάδειξη του αραβικού εθνικισμού και -κυρίως- στην επιβολή, από τη Δύση, διαφόρων ελεγχόμενων δικτατόρων, στα κράτη που δημιουργήθηκαν την εποχή εκείνη και μετά τον β΄ παγκοσμίου πόλεμο.

Η δυτική αποικιοκρατία στήριξε αιμοσταγή και διεφθαρμένα καθεστώτα και μεγιστοποίησε σταδιακά την κοινωνική δυσφορία, που βρήκε διέξοδο κυρίως σε φανατικά ισλαμικά και αντιδυτικά σχήματα (Μουσουλμανική αδελφότητα, αργότερα Αλ Κάιντα κ.α.). Μετά την εισβολή στο Ιράκ το 2003 και την εξουδετέρωση του Σαντάμ Χουσεϊν, ενός στυγνού δικτάτορα που ήταν γνήσιο τέκνο της δυτικής αυταρχικής πολιτικής(περιλαμβάνονται η Αμερική, η Ευρώπη και η Ρωσία στην έννοια της Δύσης), το επίκεντρο της σύγκρουσης μεταφέρθηκε στο Ιράκ. Ο λαός του Ιράκ υπέφερε για χρόνια από την πολιτική αποκλεισμού που της είχαν επιβάλλει οι «Μεγάλες Δυνάμεις» με πρώτη την Αμερική. Το χάος που ακολούθησε την εισβολή, αξιοποίησαν πολλές δυνάμεις εξουσίας που όλες προσπάθησαν να αποκομίσουν πολιτικό-οικονομικά οφέλη. Διέλυσαν όλες τις τοπικές μαχητικές κοινωνικές αντιστάσεις, στήριξαν ενεργά (με όπλα, χρήματα και πρόσβαση στην εξουσία) διεφθαρμένες δυνάμεις, οργανώσεις και πολιτικό-οικονομικά συμφέροντα που έσφαξαν και καταχράστηκαν κι οδήγησαν το Ιράκσ' ένα τρομακτικό εμφύλιο που το μετέτρεψε σε μη βιώσιμη χώρα.

Ακολούθησαν οι γιγάντιες διαδηλώσεις του φαινομένου που ονομάστηκε «Αραβική άνοιξη» και περιελάμβανε κάθε είδους δυνάμεις στην -πολύμορφη αλλά ειρηνική κατά βάση, εκτός εξαιρέσεων- έκφραση της διαμαρτυρίας.

Η ανιστόρητη, καταστρεπτική, έρμαια συγκεκριμένων πολυεθνικών συμφερόντων στάση της Δύσης και η πολεμική αντιμετώπιση της διαμαρτυρίας από τους δικτάτορες, είχε τουλάχιστον δύο συνέπειες: από τη μια δημιούργησε ένα τεράστιο προσφυγικό/μεταναστευτικό ρεύμα και από την άλλη πολλαπλασίασε τις τάξεις των φανατικών επιθετικών ισλαμικών δυνάμεων που εκμεταλλεύτηκαν και πάλι την κοινωνική οργή, αλλά και τον απερίγραπτο τρόμο.

Μετά το Ιράκ, ο επόμενος «θυσιαστικός αμνός» ήταν η Συρία. Η έκφραση της κοινωνικής δυσφορίας απέναντι στο δολοφονικό και διεφθαρμένο δικτατορικό καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσσαντ πνίγηκε από την πρώτη μέρα στο αίμα, στα βασανιστήρια και στους μαρτυρικούς θανάτους μέσα κι έξω από τις φυλακές.

Για δεύτερη φορά μετά τον πόλεμο (η πρώτη ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 1980 με την αιματηρή κατάπνιξη της κοινωνικής αντίδρασης με εκατόμβες νεκρών, από τον πατέρα Άσσαντ) ο συριακός λαός βρέθηκε σε μια δίνη αίματος και θανάτου, από την οποία δεν μπορεί να ξεφύγει.

Ρωσία, Κίνα και Ιράν, στήριξαν και στηρίζουν (υλικά και πολιτικά) τον δικτάτορα, ενώ οι χώρες του Κόλπου έστειλαν τις δικές τους φανατικές σουνιτικές ομάδες ενάντια, υποτίθεται, στον Άσσαντ.

Μετά από πέντε χρόνια χάους και κυριολεκτικής γενοκτονίας του πληθυσμού, η χώρα καταστράφηκε, μαζί με ό,τι είχε απομείνει από μια τεράστια και αρχαιότατη, ίσως την αρχαιότερη, πολιτιστική κληρονομιά. Η παραδοσιακή πολυπολιτισμικότητα της Συρίας απωλέσθηκε. Οι άνθρωποι κατασφάγηκαν, η Συρία άδειασε, η γη δηλητηριάστηκε από τα χημικά κι οδηγήθηκε σ' ένα γιγάντιο προσφυγικό κύμα.

Η ανάδυση του Ισλαμικού Κράτους, ως τέτοιου, ήταν δημιούργημα όλου αυτού του χάους.Το αδιέξοδο, η απόγνωση, ο φόβος αλλά κι η κερδοσκοπία, τροφοδότησε το Χαλιφάτο με εθελοντές και μισθοφόρους από όλο τον κόσμο, με όπλα και στήριξη (φανερή ή κρυφή) από τις περισσότερες χώρες και δυνάμεις που εμπλέκονται πολιτικό-οικονομικά ή γεωγραφικά στη σύρραξη, καθώς μια διαρκής εστία χάους στην περιοχή εξυπηρετεί τα συμφέροντα όλων κι αποτρέπει μη ελεγχόμενες από τους ίδιους προσπάθειες επανασχεδιασμού του χάρτη της Μ. Ανατολής.

Δεν είναι τυχαίο που οι Κούρδοι της Συρίας, η δύναμη που προσπάθησε να αξιοποιήσει το πολεμικό χάος στη δημιουργική κατεύθυνση της αυτοοργάνωσης, της αυτονομίας και της ελευθερίας, μπήκαν εξαρχής στο στόχαστρο του Χαλιφάτου, που στη δολοφονική του προσπάθεια εξόντωσης των πολιτοφυλακών του YPG (προσπάθεια με πολιτικά ισχυρό συμβολικό επίσης χαρακτήρα) στηρίχτηκε από πολλές δυνάμεις, με κραυγαλέα περίπτωση αυτήν του Ερντογάν.Πέρα από το πετρέλαιο, το ασαφές και «μη-εγκατεστημένο», εδαφικοποιημένο ωστόσο εδώ κι ενάμιση χρόνο Ισλαμικό Κράτος μεταξύ άλλων, εξυπηρετεί και τις πολεμικές βιομηχανίες Αμερικής, Ρωσίας, Γαλλίας, Βρετανίας και Γερμανίας, ενώ «νομιμοποιούνται» οι σφαγές του Άσσαντ και ο ίδιος ο Άσσαντ, που έξαφνα μετατρέπεται για την ΕΕ σε «μέρος της λύσης» και συνομιλητής, με πρόσχημα την καταπολέμηση της τρομοκρατίας του χαλιφάτου. Το ίδιο πρόσχημα χρησιμοποιεί κι ο Ερντογάν εξοντώνοντας εντός κι εκτός της Τουρκίας τους ενεργότερους κουρδικούς πληθυσμούς αλλά και πολλούς αμάχους με βομβαρδισμούς, πυροβολισμούς, φυλακίσεις, βασανιστήρια κι εκτελέσεις.

Η υπερ-χρήση της τεχνολογίας, η προσηλυτιστική βία και η εδαφικοποίησή του, κάνουν το Ισλαμικό Κράτος πολύ αποτελεσματικό. Μετατρέπεται σε ισχυρή σουνιτική ουτοπία που εγκαθιδρύει ένα θρησκευτικό έθνος-κράτος στο ιστορικό έδαφος του Ισλάμ: ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα με μεγάλη δυναμική, όπως κι η ναζιστική ουτοπία στο μεσοπόλεμο. Η αναφορά δεν είναι τυχαία, καθώς τα στρατόπεδα συγκέντρωσης που ετοιμάζονται για τους πρόσφυγες παραπέμπουν ευθέως στο Άουσβιτς. Το υπάρχοντα στρατόπεδα συγκέντρωσης/εξόντωσης στη Λιβύη, πραγματοποιούν ήδη αυτό τον εφιάλτη. ενώ η παγκόσμια σιωπή που τα συνοδεύει χρησιμοποιεί την ίδια με τότε δικαιολογία της ανθρωπότητας: δεν γνωρίζω, δεν θέλω να γνωρίζω.

Η ελληνική κυβέρνηση επιδεικνύοντας τον «ανθρωπισμό» της φτιάχνει 5 καινούρια, κλειστά κέντρα κράτησης/φυλακές για όσους - τους περισσότερους- δεν ταιριάζουν στο προφίλ του πρόσφυγα που έχει αποφασίσει η Ε.Ε., παζαρεύει με το τουρκικό κράτος την απέλαση χιλιάδων προσφύγων/μεταναστών για να φυλακιστούν στα τούρκικα «δημοκρατικά» στρατόπεδα, στέλνει τα πολεμικά πλοία του ΝΑΤΟ να επαναπροωθούν τις πλαστικές βάρκες των περισσευούμενων στις τουρκικές ακτές και βέβαια διατηρεί τον φράχτη του Έβρου που οφείλεται για τους χιλιάδες πνιγμούς στο Αιγαίο.

Να μην επιτρέψουμε την κτηνωδία, να αγωνιστούμε για την ελεύθερη και ασφαλή μετακίνηση, την αξιοπρεπή διαμονή και σίτιση, την παροχή πλήρων δικαιωμάτων σε όλες και όλους τους πρόσφυγες/μετανάστες.

Να τελειώνουμε με την πατριαρχία και τον καπιταλισμό.

Σύνορα ανοιχτά για όλους.

Αλληλεγγύη στο μαχόμενο κουρδικό λαό.





«Μικρόπολις» Κοινωνικός χώρος για την ελευθερία



(Βενιζέλου και Βασ. Ηρακλείου 18, Θεσσαλονίκη)

Παρασκευή 11/3 - 20:00-22:00 ξεκίνησε το νέο ραδιοφωνικό ταξίδι της εκπομπής "Μια σπίθα αρκεί" στην ΕΡΤopen στους 106,7 Fm και στο www.ertopen.com
Και θα συνεχιστεί κάθε Παρασκευή (20:00-22:00).

Η εκπομπή "Μια σπίθα αρκεί" στις 11 Μαρτίου 2016 με τον Χρήστο Κασίμη είχε δύο εκλεκτούς καλεσμένους, τους: Mihiar Eqtami εκπρόσωπο του "Δημοκρατικού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης" στην Ελλάδα και μέλος της Κεντρικής του Επιτροπής και τον Ερρίκο Φινάλη υπεύθυνο για τα διεθνή στην Εφημερίδα "Δρόμος της Αριστεράς".

Ακούστε το ηχητικό εδώ:

1947: Αμερικανική επέμβαση στην Ελλάδα με «Δόγμα Τρούμαν»

ΔΑΝΗΣ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Στις 12 Μάρτη 1947, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Χάρι Τρούμαν, μιλώντας στο Κογκρέσο, ανάμεσα στα άλλα είπε τα εξής:

«Πιστεύω ότι η πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών οφείλει να είναι η υποστήριξις των ανθισταμένων εις την υποδούλωσιν ελευθέρων λαών. Εάν η Ελλάς ήθελεν περιέλθει υπό τον έλεγχον ενόπλου τινός μειοψηφίας, σύγχυσις και ανωμαλία θα ηδύνατο να εξαπλωθούν ευχερώς εις ολόκληρον τη Μέσην Ανατολήν.Ετι μάλλον ο αφανισμός της Ελλάδος ως ανεξαρτήτου κράτους, θα είχεν βαθείαν επίδρασιν εφ’ όλων των ευρωπαϊκών χωρών, ων οι λαοί αγωνίζονται, αντιμετωπίζοντες μεγάλας αντιξοότητας, προς διατήρησιν της ελευθερίας και ανεξαρτησίας των, καθ’ ον χρόνον επανορθώνουν τας εκ του πολέμου καταστροφάς. Αν παραλείψωμεν να βοηθήσωμεν την Ελλάδα κατά την κρίσιμον ταύτην στιγμήν, βαρύταται θα είναι αι συνέπειαι τόσον διά την Δύσιν όσο και διά την Ανατολήν. Οφείλομεν να αναλάβωμεν άμεσον και αποτελεσματικήν δράσιν…». Το απόσπασμα αυτό της ομιλίας του Αμερικανού Προέδρου, αποτέλεσε το περιβόητο«Δόγμα Τρούμαν».

Το ΚΚΕ από την πρώτη στιγμή της εξαγγελίας του «Δόγματος Τρούμαν», το κατήγγειλε και κάλεσε το λαό να ενωθεί για να υπερασπίσει την εθνική του ανεξαρτησία. Τα κόμματα της άρχουσας τάξης, όχι μόνο της Δεξιάς, αλλά και του Κέντρου, αποδέχθηκαν την ωμή επέμβαση.

Μετά την εξαγγελία του «Δόγματος Τρούμαν», που χάραξε τις ψυχροπολεμικές κατευθύνσεις της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ και την ετοιμασία του κυβερνητικού σκηνικού, όλα ήταν πλέον έτοιμα για την επίσημη έναρξη της αμερικανικής επέμβασης.

Ειδικά για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, η κυβέρνηση των ΗΠΑ με το «Δόγμα Τρούμαν», έθεσε υπό την προστασία της τα αντιδραστικά καθεστώτα της Αθήνας και της Αγκυρας, και ζήτησε την έγκριση από τα νομοθετικά σώματα των ΗΠΑ, για την παροχή βοήθειας προς αυτά, ύψους 400 εκατομμυρίων δολαρίων.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος Τρούμαν, μετά την εξαγγελία του Δόγματός του, διακήρυξε τους στόχους τού αμερικανικού ιμπεριαλισμού για την Ελλάδα και τη γύρω περιοχή δίχως περιστροφές. Το «Δόγμα Τρούμαν» δεν άργησε να εφαρμοστεί.

Από τις 24 Μάη 1947 άρχισαν να καταφθάνουν οι πρώτοι Αμερικανοί αξιωματικοί του στρατού και του ναυτικού, με αποστολή τον εφοδιασμό του κυβερνητικού στρατού και την εκπαίδευσή του στο χειρισμό και στη συντήρηση του αμερικανικού υλικού. Στις 22 του ίδιου μήνα τα αντιπροσωπευτικά σώματα των ΗΠΑ ψήφισαν νόμο, που προέβλεπε τη χορήγηση στην Ελλάδα και στην Τουρκία 400 εκατομμυρίων δολαρίων. Στις 20 Ιούνη 1947υπογράφτηκε η ελληνοαμερικανική συμφωνία με την οποία έμπαινε σε εφαρμογή ο νόμος αυτός. Η αμερικανική επέμβαση είχε σαν συνέπεια την ένταση και τη γενίκευση του εμφυλίου πολέμου.






«Ζήτημα ανεξαρτησίας δεν υπάρχει. Υπάρχει ζήτημα έναν και μόνον: αφεντικού… Το αφεντικό μας ένα είναι, δυο μάλλον: η Αμερική, η Αγγλία. Μ’ αυτούς θα ζήσωμε, μ’ αυτούς έχουμε συνδέσει την τύχη μας, μ’ αυτούς θα πορευτούμε, μ’ αυτούς, αναγκαστικώς, θα περιμένωμε ώρας Παγκοσμίου συνεννοήσεως, γενικής ειρήνης, καλλίτερους καιρούς».

Γεώργιος Α. Βλάχος¹

«Ο μοναρχοφασισμός έχει, επί τέλους, το λόγο του Προέδρου Τρούμαν. Δεν ξέρουμε αν θα μείνει ευχαριστημένος. Εκείνο όμως που ασφαλώς κατάφερε είναι να αποκτήσει έναν ακόμα τίτλο προδοσίας και ξεπουλήματος της Ελλάδας στους ξένους».

Νίκος Ζαχαριάδης²

Ηταν 12 Μάρτη του 1947, γύρω στη 1 μ.μ. ώρα τοπική, όταν ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Χ. Τρούμαν ανέβηκε στο βήμα του Κογκρέσου για να εκφωνήσει έναν από τους σημαντικότερους πολιτικούς λόγους που ακούστηκαν ποτέ σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Η αμερικανική ηγεσία είχε πλήρη επίγνωση της σημασίας που είχε το γεγονός, τουλάχιστον σε κείνες τις συνθήκες, για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Για το λόγο αυτό το δίκτυο των αμερικανικών ραδιοφωνικών σταθμών και οι διακλαδώσεις του ανά την υδρόγειο είχαν συνδεθεί με το Κογκρέσο και εκατομμύρια ακροατών βρίσκονταν μπροστά στους ραδιοφωνικούς δέκτες τους έτοιμοι να ακούσουν όσα ο Αμερικανός Πρόεδρος σκόπευε να πει. Σύμφωνα δε με όσα γράφτηκαν τότε στον Τύπο³, ο προπαγανδιστικός μηχανισμός των Αμερικανών ήταν τόσο καλά προετοιμασμένος, που οι ισχυρότατοι πομποί του Μονάχου ήταν σε ετοιμότητα ώστε μόλις ο Πρόεδρος Τρούμαν άρχιζε να μιλάει να μεταδίδουν το λόγο του προς τη Σοβιετική Ενωση, μεταφρασμένο στα ρωσικά. Επίσης είχε σχεδιαστεί, 24 ώρες μετά την εκφώνηση της ομιλίας, η υπηρεσία εκπομπών «Φωνή της Αμερικής» να τη μεταδώσει ολόκληρη σε οκτώ γλώσσες και εν περιλήψει σε 25 γλώσσες.



«Κύριε πρόεδρε – άρχισε το λόγο του ο Χ. Τρούμαν – μέλη του Κογκρέσου των Ηνωμένων Πολιτειών η σοβαρότης της καταστάσεως την οποία αντιμετωπίζει σήμερον ο κόσμος, καθιστά αναγκαίαν την εμφάνισίν μου ενώπιον της κοινής συνεδριάσεως του Κογκρέσου. Η εξωτερική πολιτική και η εθνική ασφάλεια της χώρας ταύτης υφίστανται άμεσον τον αντίκτυπον. Μία άποψη της παρούσης καταστάσεως την οποίαν επιθυμώ να παρουσιάσω προς υμάς κατά την στιγμήν ταύτην διά να χρησιμεύση προς μελέτην και λήψιν αποφάσεως αναφέρεται εις την Ελλάδα και εις την Τουρκίαν».

Οι ΗΠΑ, η Ελλάδα και η Τουρκία

Αναφερόμενος στην Ελλάδα, ο Αμερικανός Πρόεδρος έκανε λόγο για επείγουσα έκκληση της ελληνικής κυβέρνησης προς την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών με το αίτημα της οικονομικής βοήθειας. Περιέγραψε την άσχημη οικονομική κατάσταση της Ελλάδας, τις καταστροφές που υπέστη κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και κατέληξε στην παρουσίαση του σπουδαιότερου λόγου για τον οποίο οι ΗΠΑ θα έπρεπε να δώσουν τη βοήθειά τους. «Αυτή η υπόστασις – είπε – του ελληνικού Κράτους απειλείται σήμερον υπό της τρομοκρατικής δράσεως χιλιάδων τινών ενόπλων, διευθυνομένων υπό κομμουνιστών, οι οποίοι αψηφούν την εξουσίαν της κυβερνήσεως εις τινά σημεία της χώρας και ιδία κατά μήκος των βορείων συνόρων αυτής… Εν τω μεταξύ η ελληνική κυβέρνησις δεν είναι εις θέσιν να αντιμετωπίση την κατάστασιν. Ο ελληνικός στρατός είναι ολιγάριθμος και πενιχρώς εξοπλισμένος. Χρειάζεται εφόδια και εξοπλισμόν, εάν πρόκειται να αποκατασταθή η εξουσία της Κυβερνήσεως επί του ελληνικού εδάφους. Η Ελλάς πρέπει να τύχη βοηθείας εάν πρόκειται να καταστή εις θέσιν να βοηθήση εαυτήν και να σεβασθή την δημοκρατίαν. Αι Ηνωμέναι Πολιτείαι πρέπει να παράσχουν την βοήθειαν ταύτην…».



Σχετικά με τη βοήθεια προς την Τουρκία ο Πρόεδρος Τρούμαν διευκρίνισε ότι αυτή πρέπει να δοθεί «προς τον σκοπόν της επιτεύξεως του απαραίτητου συγχρονισμού χάριν της διατηρήσεως της εθνικής αυτής ακεραιότητος. Η ακεραιότης αύτη – πρόσθεσε – είναι απαραίτητος διά την προστασίαν της τάξεως εις την Μέσην Ανατολήν». Αποκαλύπτοντας μάλιστα τους ουσιαστικότερους λόγους για τους οποίους οι ΗΠΑ θα έπρεπε να δώσουν βοήθεια στην Ελλάδα και στην Τουρκία υπογράμμισε: «Εάν η Ελλάς περιπέση εις τον έλεγχον μιας ενόπλου μειοψηφίας το αποτέλεσμα επί της γείτονος Τουρκίας θα είναι άμεσον και σοβαρόν. Σύγχυσης και ανωμαλία θα διαχυθούν εις ολόκληρον την Μέσην Ανατολήν. Ετι μάλλον η εξαφάνισις της Ελλάδος ως ανεξαρτήτου κράτους θα ασκήση βαθείαν επίδρασιν εφ’ όλων των χωρών της Ευρώπης… Αν δεν βοηθήσωμεν την Ελλάδα και την Τουρκίαν κατά τη μοιραίαν ταύτην ώρα το αποτέλεσμα θα είναι βαρυσήμαντον διά την Δύσιν και την Ανατολήν»⁴.

Η πολιτική αυτή, όπως την περιέγραψε ο Αμερικανός Πρόεδρος, έμεινε στην ιστορία με το όνομά του ως «Δόγμα Τρούμαν». Επρόκειτο για ένα πολιτικό δόγμα παγκοσμίου εμβέλειας, που καθόριζε την αμερικανική οπτική στη διεθνή μεταπολεμική πραγματικότητα.

Η διεθνής σημασία του Δόγματος Τρούμαν

Γκρίσγουολντ και Γκρέιντι, οι ύπατοι του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στην εξαρτημένη Ελλάδα

«Δεν θα έχωμεν αντιληφθή – έλεγε ο Τρούμαν, όταν εκφωνούσε το δόγμα του στο Κογκρέσο – τους αντικειμενικούς μας σκοπούς εάν δεν θελήσωμεν να βοηθήσωμεν τους ελεύθερους λαούς όπως διατηρήσουν τους ελεύθερους θεσμούς των και την εθνικήν των ακεραιότητα εναντίον των επιθετικών κινημάτων τα οποία ζητούν να επιβάλλουν επ’ αυτών ολοκληρωτικά καθεστώτα… Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα⁵ επιβαλλόμενα επί ελευθέρων λαών δι’ αμέσου ή εμμέσου επιθέσεως υπονομεύουν τας βάσεις της διεθνούς ειρήνης, άρα και την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών». Μερικά χρόνια αργότερα, στα απομνημονεύματά του, σημείωνε χαρακτηριστικά για τις συνθήκες που επέβαλλαν το περιβόητο δόγμα με το όνομά του: «Η Ελλάς χρειαζόταν βοήθεια και τη χρειαζόταν γρήγορα και σε σημαντικό βαθμό. Αν αυτό δεν γινόταν, η Ελλάς θα χανόταν και το Σιδηρούν παραπέτασμα θα έφτανε ως την Ανατολική Μεσόγειο. Αν η Ελλάς χανόταν, η Τουρκία δε θα μπορούσε να κρατηθεί μέσα στη θάλασσα του Κομμουνισμού. Παράλληλα αν η Τουρκία υποχωρούσε στις Σοβιετικές αξιώσεις η θέσις της Ελλάδος θα βρισκόταν σε άμεσο κίνδυνο»⁶.

Για τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, κυρίως στην Ελλάδα και δευτερεύοντως στην Τουρκία, δινόταν μια μάχη αποφασιστικής σημασίας που αφορούσε την υπόσταση της καπιταλιστικής Ευρώπης, της Ασίας, την υπόσταση ολόκληρου του καπιταλιστικού κόσμου. Ας δούμε όμως το θέμα αναλυτικότερα.

Φωτογραφία χάρτη από τις «US News», που απεικονίζει τη, κατά τη γνώμη των αμερικανών, Σοβιετική πίεση προς την Τουρκία και την αναγκαιότητα της αμερικανικής βοήθειας

Σε ένα βασικό αμερικανικό ντοκουμέντο, συνταγμένο μια εβδομάδα πριν την εξαγγελία του δόγματος Τρούμαν, αναφορικά με το ελληνικό ζήτημα και τη διεθνή σημασία που αυτό είχε συνοψίζονται τα εξής αποκαλυπτικά: «Μια αποφασιστική προσπάθεια να λυθεί το ελληνικό πρόβλημα θα εμψυχώσει τις δημοκρατικές δυνάμεις σε όλο τον κόσμο. Σε πολλές χώρες σήμερα, η επιδείνωση της γενικής οικονομικής και πολιτικής κατάστασης και η εξάπλωση της βίας και του τρόμου αποθαρρύνουν τις δημοκρατικές δυνάμεις. Η ενδεχόμενη αποτυχία της ελληνικής δημοκρατίας θα έδινε τρομακτική ώθηση στα ανατρεπτικά κινήματα σε όλο τον κόσμο».

Στο ίδιο πνεύμα, σ’ ένα υπόμνημα προς τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Μάρσαλ, ο διευθυντής του Γραφείου Ανατολικών και Αφρικάνικων Υποθέσεων των ΗΠΑ Λόι Χέντερσον έγραφε: «Στην Ελλάδα γίνεται ένα πείραμα που παρατηρούν όλοι οι λαοί του κόσμου, για να βεβαιωθούν κατά πόσο η αποφασιστικότητα των δυτικών δυνάμεων να αντισταθούν στην επίθεση είναι ανάλογη με την αποφασιστικότητα του διεθνούς κομμουνισμού να κατακτήσει νέα εδάφη και νέες βάσεις για παραπέρα επίθεση. Είμαστε πεπεισμένοι πως αν οι Ηνωμένες Πολιτείες επιτρέψουν την κατάκτηση της Ελλάδας, οι λαοί της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής ιδιαίτερα, θα βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα και θα καταληφθούν από αίσθημα αβεβαιότητας και απογοήτευσης, παρόμοιο με αυτό που συναντά κανείς σήμερα στην Ελλάδα»⁷.



Την αμερικανική πολιτική του δόγματος Τρούμαν συνόψισε περίπου μισό αιώνα αργότερα με πολύ αποκαλυπτικό και ταυτόχρονα πολύ κυνικό τρόπο ο πρώην Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Χένρι Κίσιγκερ: «Αν οι Σοβιετικοί ηγέτες – γράφει ο Kissinger⁸– είχαν μελετήσει περισσότερο την αμερικανική ιστορία, θα καταλάβαιναν πόσο κίνδυνο έκρυβαν τα λόγια του προέδρου. Το Δόγμα Τρούμαν αποτέλεσε ένα ορόσημο επειδή, από τη στιγμή που πέταξε η Αμερική το γάντι της ηθικής, το είδος της Realpolitik που γνώριζε τόσο καλά ο Στάλιν θα τελείωνε για πάντα και οι διαπραγματεύσεις για αμοιβαίες παραχωρήσεις δε θα είχαν πλέον καμιά θέση στις μεταξύ τους σχέσεις. Από εδώ και πέρα, οι διαφορές μπορούσαν να λυθούν μόνο με μια αλλαγή των σοβιετικών σκοπών, την κατάρρευση του σοβιετικού συστήματος ή και με τα δυο μαζί».

Μαζί με το κοινωνικοπολιτικό αυτό σκέλος της, η πολιτική του δόγματος Τρούμαν είχε εξ αντικειμένου και μία διεθνή οικονομική σημασία. Ο Λόι Χέντερσον, εξετάζοντας το ζήτημα από τη σκοπιά των συμφερόντων των ΗΠΑ πάνω στα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής, έλεγε το 1947: «Η Ελλάδα και η Μέση Ανατολή πρέπει να μπουν κάτω από την αμερικανική κηδεμονία γιατί οι ΗΠΑ χρειάζονται τα 30.000.000.000 βαρέλια πετρελαίου που παράγει κάθε χρόνο η περιοχή αυτή»⁹. Για το ίδιο θέμα ο Αμερικανός καθηγητής Ιστορίας Λόρενς Γουίτνερ γράφει σχετικά¹⁰: «Η αμερικανική άμυνα της Μέσης Ανατολής και η ελληνική της πύλη δε θα έπρεπε να θεωρηθούν ως αφιλοκερδείς. Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η αξία του αγγλο-αμερικανικού ελέγχου του μεσανατολικού πετρελαίου αυξήθηκε σε κολοσσιαίες αναλογίες… Η αυξανόμενη όρεξη της διοίκησης Τρούμαν για το Μεσανατολικό πετρέλαιο όξυνε την εμμονή του για να επεκτείνει την Αμερικανική επιρροή στην περιοχή και να συγκρατήσει την επιρροή των άλλων». Αναφορικά δε με το ξεχωριστό ρόλο της Ελλάδας στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής ο επιτετραμμένος στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Ελλάδα Κ. Ράνκιν, έγραφε, το 1948, σε μία από τις εκθέσεις του ¹¹: «Είμαστε υποχρεωμένοι ηθικά και πρακτικά, πάση θυσία, να διαφυλάξουμε την Ελλάδα», διότι, «αυτή η χώρα είναι στην ουσία το όργανό μας… ένα όργανο που εμείς διαμορφώνουμε για να χρησιμοποιήσουμε στην επέκταση της εξωτερικής μας πολιτικής».

«Ζήτημα ανεξαρτησίας δεν υπάρχει…»

Το «δόγμα Τρούμαν» έγινε νόμος των Ηνωμένων Πολιτειών στις 22 Μάη του 1947 κι από κει και μετά τέθηκε σε εφαρμογή. Η εφαρμογή του στην Ελλάδα άρχισε – και – τυπικά με την υπογραφή της Ελληνοαμερικανικής Συμφωνίας που έγινε στην Αθήνα στις 20 Ιουνίου 1947. Στις 17/6/1947, όταν οι όροι της συμφωνίας δεν ήταν ακόμη γνωστοί, η αμερικανική εφημερίδα «Ποστ Μερίντιαμ» έγραφε: «Οι όροι της συμφωνίας δεν αποκαλύφθηκαν. Ωστόσο αμερικανικές πηγές αναφέρουν ότι είναι τραχείς και εικονικά μόνο αναφέρονται στην ελληνική ανεξαρτησία. Οι διάφοροι Αμερικανοί που πρόκειται να εγκατασταθούν στα ελληνικά υπουργεία θα παρακολουθήσουν με «μάτι αετού» κάθε δολάριο»¹². Οι πληροφορίες της εφημερίδας ήταν μέσα στην αλήθεια, αλλά η πραγματικότητα ήταν απείρως χειρότερη, τέτοια που η δημοσιοποίηση των όρων της συμφωνίας προκάλεσε την έκπληξη των Αμερικανών αναλυτών και τα δυσμενή, για την κυβέρνηση των Αθηνών, σχόλια του Τύπου των ΗΠΑ. Μια μέρα πριν τη δημοσιοποίηση της συμφωνίας, στις 19/6/47, η εφημερίδα «Ουάσιγκτον Ποστ», ημιεπίσημο όργανο του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, που γνώριζε το περιεχόμενό της, έγραφε σχετικά: «Η ελληνική κυβέρνηση ζητεί να αναλάβει ουσιαστικά ο κ. Γκρίσγουωλντ (σ.σ. πρόκειται για τον επικεφαλής της αμερικανικής οικονομικής αποστολής στην Ελλάδα) την οικονομική διακυβέρνηση της χώρας. Οι διπλωματικοί παρατηρητές στην Ουάσιγκτον δεν μπόρεσαν να αναφέρουν παράλληλο γεγονός στη σύγχρονη ιστορία όπως η προθυμία μιας ανεξάρτητης χώρας να αναθέσει τις εσωτερικές της υποθέσεις στα χέρια μιας άλλης»¹³. Την επομένη της υπογραφής της συμφωνίας, στις 21/6/47, ο γνωστός δημοσιολόγος της εποχής Λίπμαν σημείωνε σε άρθρο του στο «Χέραλντ Τριμπιούν»: «Η Ελληνοαμερικανική συμφωνία που υπεγράφη χθες αποτελεί συγκεκριμένο παράδειγμα της πιο στενής περιπλοκής μας και της υπερβολικής επέμβασής μας. Κι αν ακόμη παραδεχθούμε ότι στην περίπτωση της Ελλάδας δεν υπήρχε άλλη λύση, η ανάμειξή μας εκεί είναι καθαρό παράδειγμα ενός γεγονότος που δεν μπορεί να επαναληφθεί από μας σε άλλες χώρες. Εάν ό,τι έχουμε να κάνουμε για να κυβερνήσουμε την Ελλάδα αποτελεί το «δόγμα Τρούμαν» στην πράξη, τότε δεν είναι δυνατόν να εφαρμόσουμε το δόγμα αυτό και σε άλλη χώρα της Ευρώπης»¹⁴.

Η συμφωνία της ντροπής

Με την Ελληνοαμερικανική Συμφωνία το καθεστώς της Ελλάδας ανέθετε τον έλεγχο της διακυβέρνησης της χώρας στην κυβέρνηση των ΗΠΑ, που ένας εκ των τοποτηρητών της ήταν ο αρχηγός της Αμερικανικής Αποστολής, ο οποίος είχε και τον έλεγχο ως προς τη χρησιμοποίηση της «βοήθειας». Βάσει των άρθρων της συμφωνίας αυτής η αμερικανική αποστολή και ο αρχηγός της είχαν το δικαίωμα να ασκούν οποιαδήποτε λειτουργία – δηλαδή να κάνουν ό,τι θέλουν κι ό,τι θεωρούν αναγκαίο – για τη σωστή αξιοποίηση της «βοήθειας». Ετσι η αμερικανική αποστολή ήταν εντελώς ανεξέλεγκτη. Η εξουσία της μάλιστα δεν περιοριζόταν στη χρησιμοποίηση των αμερικανικών κεφαλαίων που θα έρχονταν στην Ελλάδα, αλλά και στη χρησιμοποίηση των ελληνικών πόρων (Αρθρο 4). Επίσης η ελληνική κυβέρνηση ήταν υποχρεωμένη να δίνει στους Αμερικανούς ό,τι της ζητούσαν (εκθέσεις – πληροφορίες κ.λπ.), ούτως ώστε οι τελευταίοι να ασκούν αυτό που θεωρούσαν καθήκον τους, να εξυπηρετούν, δηλαδή, πλήρως τα αμερικανικά συμφέροντα (Αρθρο 6). Το άρθρο 8 της συμφωνίας μετέτρεπε την ελληνική κυβέρνηση σε υπηρέτη του Προέδρου των ΗΠΑ. Η κυβέρνηση της Ελλάδας θα προέβαινε σε κάθε ενέργεια που κρινόταν απαραίτητη εφόσον το ζητούσε ο Αμερικανός Πρόεδρος και δε θα μεταβίβαζε οτιδήποτε είχε στην κατοχή της (αντικείμενα – πληροφορίες κλπ.) σε τρίτους χωρίς τη συγκατάθεσή του. Με το άρθρο 9 προβλεπόταν ότι ο τρόπος χρησιμοποίησης της αμερικανικής βοήθειας ήταν υπόθεση αποκλειστικά της αμερικανικής αποστολής. Ακόμη η συμφωνία προέβλεπε την ελευθερία κινήσεως του προσωπικού της αμερικανικής αποστολής και τη χορήγηση προνομίων, φοροαπαλλαγών και ασυλίας σαν αυτά που είχε το προσωπικό της αμερικανικής πρεσβείας.

Είναι δε αξιοσημείωτο ότι η παροχή «βοήθειας» μπορούσε να διακοπεί εάν και όποτε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ θεωρούσε ότι η παύση είναι προς το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών (Αρθρο 10, παράγραφος 3). Αυτό σήμαινε πως ολόκληρη η οικονομική και πολιτική ζωή της Ελλάδας εξαρτιόταν πλήρως από τις διαθέσεις των Αμερικανών, οι οποίοι, για να πετύχουν τους εκάστοτε σκοπούς τους, μπορούσαν να εκβιάζουν με διακοπή της «βοήθειας» γιατί έτσι τάχα επέτασσε το εθνικό τους συμφέρον. Φυσικά η συμφωνία προέβλεπε ότι και η Ελλάδα είχε το δικαίωμα να σταματήσει μονομερώς να παίρνει «βοήθεια» από τους Αμερικανούς. Ομως, βάσει της συμφωνίας, τέτοια απόφαση μπορούσε να πάρει μόνο εκείνη η κυβέρνηση που θα αντιπροσώπευε την πλειοψηφία του ελληνικού λαού!!! Ο όρος αυτός ήταν το λιγότερο απαράδεκτος και δεν μπήκε τυχαία. Μπήκε για να υποδηλώσει ότι εκείνοι που θα έκριναν ποια κυβέρνηση εκπροσωπεί την πλειοψηφία του ελληνικού λαού και ποια όχι, θα ήταν οι ίδιοι οι Αμερικανοί.

Η Αστερόεσσα κυματίζει πάνω απ’ την Ελλάδα

Για την εφαρμογή του Δόγματος Τρούμαν και την εκτέλεση της Ελληνοαμερικανικής Συμφωνίας, της 20ής Ιουνίου 1947, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών συγκρότησε την Αμερικανική Αποστολή Βοήθειας στην Ελλάδα, γνωστή και ως A.M.A.G (American Mission for Aid to Greece).

Αρχηγός της αποστολής ορίστηκε ο Ντουάιντ Γκρίσγουολντ, πρώην κυβερνήτης της Νεμπράσκα, ο οποίος και έφτασε στην Αθήνα στις 14 Ιουλίου 1947. Από εκείνη τη στιγμή μαζί με το ελληνικό καθεστώς και ουσιαστικά πάνω απ’ αυτό, ασκούσαν τη διακυβέρνηση, κατοχυρωμένη από την Ελληνοαμερικανική Συμφωνία, τρεις Αμερικανοί: Ο Ντ. Γκρίσγουολντ, ο στρατηγός Λάιβσεϊ, επικεφαλής της αμερικανικής στρατιωτικής αποστολής και ο Αμερικανός πρεσβευτής Μακ Βι. «Τίποτα από εκεί κι έπειτα – γράφει ο Σπ. Θεοδωρόπουλος¹⁵– δε γίνεται χωρίς την έγκριση της «ντε φάκτο» αυτής κυβέρνησης των τριών Αμερικανών «υπάτων». Ο Γκρίσγουωλντ και οι άνθρωποί του μπαινοβγαίνουν στα υπουργεία και τις κρατικές υπηρεσίες και μοιράζουν δεξιά και αριστερά διαταγές». Ο Αμερικανός ιστορικός Λόρενς Γουίτνερ περιγράφει, με τη σειρά του, ως εξής την εν λόγω κατάσταση: «Αν – γράφει¹⁶ – οι Αμερικανοί αξιωματούχοι επρόκειτο να κόψουν μέσα από τα πολιτικά εμπόδια και να συντρίψουν την αριστερή επιρροή, θα χρειαζόταν να επέμβουν σε έναν άνευ προηγουμένου βαθμό στην Ελληνική πολιτική ζωή».

Αλλά κι ο ίδιος ο Γκρίσγουολντ, απαντώντας στις επικρίσεις ότι έγινε «ο πιο ισχυρός άνδρας της Ελλάδας», με δηλώσεις του στις 24 Οκτώβρη 1947, δε δίστασε να παραδεχτεί¹⁷: «Πιστεύω ότι ήταν πρόθεση του Κογκρέσου η Αποστολή αυτή να ενεργήσει άμεσα και δυναμικά για να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση της Ελλάδας, για να τεθεί εδώ κάτω από έλεγχο ο κομμουνισμός. Το Κογκρέσο επίσης είχε την πρόθεση – και τα μέλη του που με επισκέφθηκαν μου το τόνισαν – ότι η Αποστολή πρέπει να ασκήσει αυστηρό έλεγχο στη δαπάνη των αμερικανικών και των ελληνικών χρημάτων. Αυτό σημαίνει ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις και δε βλέπω τι ωφελεί να υποκρίνεται πως είναι κάτι άλλο…».

Οι Αμερικανοί όχι μόνο είχαν τον πρώτο λόγο στις ελληνικές υποθέσεις, αλλά είχαν κατανείμει με μεγάλη ακρίβεια τους ρόλους μεταξύ των τριών αμερικανικών κέντρων – της οικονομικής, της στρατιωτικής αποστολής και της πρεσβείας – που βρίσκονταν στη χώρα, ούτως ώστε να μην υπάρχει σύγχυση αρμοδιοτήτων. Γράφει ο καθηγητής Γιάννης Ιατρίδης¹⁸: «Χαρακτηριστικό παράδειγμα της έκτασης και του βάθους της αμερικανικής ανάμειξης στην ελληνική πολιτική ζωή μετά το 1947, αποτελούν οι οδηγίες του State Department, σε ένα έγγραφό του που επιχειρεί να προσδιορίσει τις εξουσίες του Αμερικανού Πρέσβη στην Αθήνα, σε αντιπαράθεση με τις αρμοδιότητες του Αρχηγού της Αποστόλης. Τα ζητήματα «σημαντικών πολιτικών αποφάσεων», στα οποία ο Πρέσβης είχε τον πρώτο λόγο, απαριθμούνται ως εξής: α) Κάθε δραστηριότητα εκπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών που σχετίζεται με κάποια αλλαγή στο ελληνικό υπουργικό συμβούλιο. β) Κάθε δραστηριότητα εκπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών που προκαλεί ή προλαμβάνει κάποια αλλαγή στην ανώτατη ηγεσία των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων. γ) Κάθε ουσιαστική αύξηση ή μείωση στο δυναμικό των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων. δ) Κάθε διαφωνία που προκύπτει με τις ελληνικές ή βρετανικές αρχές, ανεξάρτητα από την προέλευσή της, και μπορεί να βλάψει τη συνεργασία μεταξύ Αμερικανών αξιωματούχων στην Ελλάδα και Ελλήνων ή Βρετανών αξιωματούχων. ε) Κάθε σημαντικό ζήτημα που άπτεται των σχέσεων της Ελλάδας με τα Ηνωμένα Εθνη ή άλλο ξένο έθνος εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών. στ) Κάθε σημαντικό ζήτημα που άπτεται της πολιτικής που ακολουθεί η Ελληνική Κυβέρνηση σε σχέση με τα ελληνικά πολιτικά κόμματα, τα συνδικάτα, τα ανατρεπτικά στοιχεία, τις ένοπλες δυνάμεις των ανταρτών κλπ. συμπεριλαμβανομένων και ζητημάτων ποινών, αμνηστιών κ.ο.κ. ζ) Κάθε ζήτημα που αφορά τη διενέργεια εκλογών στην Ελλάδα. Το έγγραφο – προσθέτει ο Γιάννης Ιατρίδης – συνεχίζει: «Ο παραπάνω κατάλογος δε, φιλοδοξεί να είναι πλήρης. Απλώς προσφέρει παραδείγματα»».

Αν θα ήθελε κανείς να δώσει μια συνοπτική, αλλά ακριβή εικόνα της κατάστασης που διαμορφώνεται στην Ελλάδα μετά το Δόγμα Τρούμαν – και συνακόλουθα αυτού του δόγματος – δε θα μπορούσε παρά να συμφωνήσει με τον Γ. Ρουμπάτη, ο οποίος γράφει σχετικά¹⁹: «Στους μήνες που ακολούθησαν την εξαγγελία του δόγματος Τρούμαν και μετά από την εφαρμογή των διαφόρων συμφωνιών που προέβλεπαν την παροχή βοήθειας στην Ελλάδα, η Ελλάδα έπαψε από πρακτική άποψη να αποτελεί κυρίαρχο έθνος. Η οικονομία βρισκόταν στα χέρια των Αμερικανών ειδικών, τα πολιτικά κόμματα ανέβαιναν στην εξουσία ή έπεφταν μόνο με την προηγούμενη συναίνεση των Ηνωμένων Πολιτειών, η εξωτερική πολιτική, αν και ασκούνταν από Ελληνα υπουργό Εξωτερικών, διαμορφωνόταν στις αίθουσες και στα γραφεία της αμερικανικής πρεσβείας και της AMAG. Και τέλος ο στρατός, που διευθυνόταν ήδη από ξένους, άρχισε να εξαρτάται περισσότερο από μη Ελληνες για τις καθημερινές του αποφάσεις.

Η ρητορική του δόγματος Τρούμαν μιλούσε για ελεύθερους θεσμούς, αντιπροσωπευτική κυβέρνηση, ελευθερία λόγου και άλλα παρόμοια υψηλά ιδεώδη, αλλά η εφαρμογή του στην Ελλάδα είχε ελάχιστη σχέση με την εφαρμογή αυτών των αρετών στη ζωή της χώρας».

Από στρατιωτικής απόψεως την αξία που είχε το Δόγμα Τρούμαν στην περιοχή τη δίνει ο στρατηγός Δ. Ζαφειρόπουλος, ο οποίος γράφει χαρακτηριστικά ότι με το δόγμα αυτό οι Αμερικανοί έδιναν στην Ελλάδα το χαρακτήρα της «προωθημένης προπομπού του αμερικανικού στρατού εις την Βαλκανικήν»²⁰.

Στη βάση όσων αναφέραμε, ως συμπέρασμα, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός υπήρξε πάντοτε συνεπής στην πολιτική του αναφορικά με την εξυπηρέτηση των στενών και των ευρύτερων ταξικών συμφερόντων του. Το 1974 για παράδειγμα, ο Χένρι Κίσιγκερ, από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, δήλωνε απερίφραστα²¹: «Δε βλέπω γιατί πρέπει να μείνουμε αδιάφοροι παρατηρητές, όταν μια χώρα βαδίζει προς τον κομμουνισμό λόγω της ανευθυνότητας του λαού της». Η δήλωση αυτή υπήρξε σήμα κατατεθέν όλης της αμερικανικής πρακτικής στον 20ό αιώνα και συνεχίζει να σφραγίζει την αμερικανική αντίληψη και πρακτική απέναντι στους λαούς και στον νέο αιώνα που διανύουμε. Αλλά το θέμα δεν είναι τι κάνουν οι Αμερικανοί. Το θέμα είναι τι κάνουμε εμείς. Κι εδώ δύο πολιτικές υπάρχουν. Η μία, της κυρίαρχης τάξης και των κομμάτων της, θεωρεί ότι ζήτημα εθνικής ανεξαρτησίας δεν υπάρχει – υπάρχει όμως ζήτημα επιλογής αφεντικού. Η άλλη είναι η πολιτική του εργαζόμενου λαού, η πολιτική της εθνικής ανεξαρτησίας, την οποία οι κομμουνιστές υπηρέτησαν και υπηρετούν πάντοτε από την πρώτη γραμμή.

1. Γ. Α. Βλάχου: «Η Αυτοτέλεια», «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» 16/3/1947.

2. «Ριζοσπάστης» 14/3/1947.

3. «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» 13/3/1947.

4. Ολόκληρο το κείμενο του δόγματος Τρούμαν στον ελληνικό Τύπο της 13/3/1947, Π. Οικονόμου – Γκούρα: «Το Δόγμα Τρούμαν και η αγωνία της Ελλάδος», Αθήναι 1957, σελ. 125-134 κ.α.

5. Με τον όρο ολοκληρωτικά καθεστώτα ο Αμερικανός Πρόεδρος εννοούσε τη Σοβιετική Ενωση και τα λαϊκοδημοκρατικά καθεστώτα, που αμέσως μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου εγκαθιδρύθηκαν σε μια σειρά χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.

6. «Το δόγμα Τρούμαν», Ελληνική έκδοση της Αμερικανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, 1972, σελ. 17.

7. JOHN Ο. IATRIDES: «ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΡΟΥΜΑΝ – Η απαρχή της διείσδυσης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ελλάδα», στο συλλογικό «Η Αμερικανική πολιτική στην Ελλάδα και Κύπρο», επιμέλεια Θ. Κουλουμπή και Sallie M. Hicks, εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗ, σελ. 32-33.

8. Henry Kissinger: «Διπλωματία», Εκδόσεις Νέα Σύνορα – Α. Α. Λιβάνη, σελ. 506.

9. Ν. Ψυρούκη: «Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας», εκδόσεις «ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ», τόμος Α΄, σελ. 293.

10. Λ. Γουίτνερ: «Η Αμερικανική Επέμβαση στην Ελλάδα 1943- 1949», εκδόσεις «Βάνιας», Θεσσαλονίκη 1991, σελ. 85 και 88.

11. Λ. Γουίτνερ, στο ίδιο, σελ. 319.

12. «Ρ» 18/6/1947.

13. «Ρ» 20/6/1947.

14. «Ρ» 22/6/1947.

15. Σπ. Θεοδωρόπουλου: «Από το Δόγμα Τρούμαν στο Δόγμα Χούντα», εκδόσεις «ΠΑΠΑΖΗΣΗ», 1976, σελ. 67.

16. Λ. Γουίτνερ: «Η Αμερικανική επέμβαση στην Ελλάδα 1943- 1949», εκδόσεις «Βάνιας», σελ. 140.

17. Σπ. Θεοδωρόπουλου, στο ίδιο, σελ. 68 και JOHN Ο. IATRIDES, στο ίδιο σελ. 40.

18. JOHN Ο. IATRIDES στο ίδιο, σελ. 42-43.

19. Γ. Ρουμπάτη: «Δούρειος Ιππος: Η αμερικανική διείσδυση στην Ελλάδα 1947-1967», εκδόσεις «Οδυσσέας», σελ. 65.

20. Δ. Ζαφειρόπουλου: «Ο Αντισυμμοριακός αγών 1945-1949», Αθήναι 1956, σελ. 87.

21. Λ. Σταυριανός: «Η Ελλάδα σε επαναστατική Περίοδο – Σαράντα χρόνια αγώνες», εκδόσεις «Κάλβος», σελ. 259.




Γιώργος ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ




αναδημοσίευση από imerodromos

ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΡΗΓΑΣ *

Ένα χωρίς προηγούμενο κύμα συμπαράστασης στους μετανάστες έχει εμφανιστεί τους τελευταίους μήνες και έχει εκφραστεί με ποικίλους τρόπους. Άλλοι ετοίμασαν μερίδες φαγητού και τις πήγαν σε πλατείες ή σε μέρη όπου μένουν μετανάστες. Άλλοι οργανώθηκαν σε μικρές αυτόνομες ομάδες και συλλόγους και πήγαν εθελοντές στην Μυτιλήνη και στην Λέρο. Άλλοι μάζεψαν ρούχα και φάρμακα με λεφτά από το υστέρημά τους και τα έδωσαν σε δομές αλληλεγγύης. Άλλοι οργάνωσαν συναυλίες, φεστιβάλ ή πάρτυ και όσα χρήματα συγκέντρωσαν τα προώθησαν κατευθείαν σε μετανάστες στο Ελληνικό ή στον Πειραιά ή όπου αλλού.

Αυτή η αυθόρμητη έκφραση των λαϊκών στρωμάτων της κοινωνίας, που υποδηλώνει την ευαισθησία τους για το μεταναστευτικό πρόβλημα, είναι ακριβώς η έννοια της λαϊκότητας. Πρόκειται δηλαδή για την αυθόρμητη, ανεπιτήδευτη και πηγαία έκφραση συμμετοχής και αλληλεγγύης που βγαίνει από την ανθρωπιά που φέρει μέσα του κάθε άνθρωπος.

Παράλληλα αναπτύχθηκε και μια άλλη δράση, αυτή τη φορά όχι από τα λαϊκά στρώματα. Ένα δυνατό κλιμάκιο ανθρωπιάς απαρτιζόμενο από celebrities, πολιτικούς της δεκάρας, επιχειρηματίες και ανθρώπους του ποδοσφαίρου εμφανίστηκε στον Πειραιά και έκανε επίθεση αγάπης στους πρόσφυγες. Ρουβάς, Βαρδινογιάννη, Πατούλης και Μόραλης ανάμεσα σε άλλους, δεν άφησαν μωρό αφίλητο –πάντα με συνοδεία κάμερας τηλεοπτικού σταθμού για να είναι σίγουροι ότι τα πλάνα θα βγουν στον αέρα. Μετά μπήκε στο παιχνίδι και η έντυπη δημοσιογραφία. Το περιοδικό downtown δημοσίευσε μια φωτογραφία με διάφορους ανθρώπους του θεάματος ντυμένους πρόσφυγες. Στην περίπτωση της επίσκεψης των celebrities και των υπολοίπων στον Πειραιά, η προσπάθεια ήταν μάλλον σχετικά επιτυχημένη, στην περίπτωση όμως του downtown το αποτέλεσμα ήταν ένα αίσχιστο μασκαριλίκι. Πάντως, παρά την επιτυχία ή την αποτυχία τους, οι δύο περιπτώσεις δεν έχουν μεγάλες διαφορές, διότι ο κοινός παρονομαστής είναι ο λαϊκισμός.

Η ουσία του κάθε λαϊκισμού, επιτυχημένου ή όχι, είναι ακριβώς η μίμηση, ο πιθηκισμός και η καπήλευση οτιδήποτε λαϊκού από άτομα ή οργανώσεις που δεν έχουν σχέση με τα λαϊκά στρώματα. Ο λόγος είναι εμφανής: οι δημόσιες σχέσεις και η καλή εικόνα του επιχειρηματία ή του τραγουδιστή ή του πολιτικού. Εκτός από το ζήτημα της προβολής του ενδιαφερόμενου λαϊκιστή, υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα εξαιρετικά πιο σημαντικό.

Η «λαϊκότητα» σημαίνει την ενεργό συμμετοχή του λαού σε μία ζωντανή διαδικασία και μάλιστα με δράσεις στις οποίες εμπλέκονται μεγάλα τμήματα της κοινωνίας. Ο λαός όμως δεν είναι κάτι το ενιαίο, ιδιαίτερα όταν εκφράζεται αυθόρμητα. Η σκέψη και η πράξη του δεν θα σταματήσουν πάντα στο πολιτικά «ορθό» ή στο πολιτικά «πρέπον» ή σε αυτό που, εν τέλει, επιθυμεί η κυρίαρχη ιδεολογία. Μπορεί να πάει μακρύτερα, σε δρόμους κοινωνικής αμφισβήτησης, «λοξοδρομώντας» από το «πρέπον». Αυτοί λοιπόν που συνδέουν την αλληλεγγύη με την προσωπική τους προβολή, προσπαθούν να ορίσουν το πλαίσιο στο οποίο πρέπει να εκδηλώνεται η αλληλεγγύη. Το ιδανικό γι’ αυτούς θα ήταν αυτό το λαϊκό συναίσθημα να μην εκφράζεται από τον ίδιο τον λαό αλλά από τους εκπροσώπους της «λαϊκότητάς» του, που είναι ακριβώς αυτοί οι λαϊκιστές. Για παράδειγμα, ο λαϊκιστής πολιτικός μιμείται επιφανειακά τις εκφράσεις του λαού όχι μόνο για να κερδίσει τη συμπάθεια των εκλογέων αλλά επειδή δεν θέλει τον λαό να δρα. Το μόνο που πρέπει να κάνει ο λαός είναι να δίνει την ευλογία του κάθε 4 χρόνια (ή λιγότερο) για να δρα ο πολιτικός για λογαριασμό του.

Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο το ιδανικό για την κυρίαρχη τάξη είναι να δίνουν οι πολίτες χρήματα στις ΜΚΟ των επιχειρηματιών και των συμφερόντων που ελέγχονται από το σύστημα, στην συνέχεια οι έμμισθοι υπάλληλοι των ΜΚΟ με την αρωγή του κράτους να παρέχουν αλληλεγγύη στις δόσεις που βολεύουν, χωρίς κινδύνους λαϊκής συμμετοχής πέραν της χρηματικής συνεισφοράς.

Προφανώς αυτό μπορεί να μην γίνεται συνειδητά από όλους τους συμμετέχοντες στο πανηγυράκι επώνυμης αλληλεγγύης, είναι όμως αξιοπρόσεκτο το γεγονός ότι αυτές οι επώνυμες προσπάθειες γίνονται πάντα αφού έχει εκφραστεί η λαϊκή τάση και ποτέ πριν. Αυτή η… ηθική συμμετοχή που περιμένει για να εκφραστεί αφού εξασφαλίσει ότι θα είναι αρεστή σε μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, είναι άξιο λόγου να κριθεί για την ειλικρίνειά της και για τους σκοπούς της.

H φωτογραφία είναι από το οδοιπορικό του «Ημεροδρόμου», στα Τέμπη (Ρεπορτάζ: Ηλίας Σκυλλάκος – Φωτογραφίες: Αποστόλης Ντόμαλης), όπου είχαν αποκλειστεί πρόσφυγες.

ΗΛΙΑΣ ΣΚΥΛΛΑΚΟΣ

Η ιστορία της Σοφίας Πάτα έγινε γνωστή τον Γενάρη βγάζοντας στην επιφάνεια με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο τις απαράδεκτες συνθήκες εργασίας που επιβάλουν οι πολύ μεγάλες επιχειρήσειςκαι τα πολυκαταστήματα στους εργαζόμενους.

Μια πραγματικότητα που μας επιβεβαιώνει πως για ένα κομμάτι ψωμί, δεν φτάνει μόνο η δουλειά…

Η εργαζόμενη, Σοφία Πάτα, που απολύθηκε από το «Πλαίσιο», με τη δικαιολογία πως δεν… χαμογελούσε αρκετά, μιλά στον «Ημεροδρόμο»


Η Σοφία, είναι μια νεαρή μητέρα που μεγαλώνει εντελώς μόνη της την 3χρονη κόρης. Η δουλειά της στο «Πλαίσιο» ήταν απαραίτητη για την επιβίωση του παιδιού της και για αυτό έκανε τα πάντα να την κρατήσει.

Η Σοφία δούλευε για οκτώ χρόνια στο «Πλαίσιο». Τα τελευταία χρόνια εργαζόταν στο κατάστημα της Λάρισας, από το οποίο και απολύθηκε με την δικαιολογία πως δεν… χαμογελούσε αρκετά.  Η Σοφία διεκδίκησε πίσω την θέση της, καταγγέλλοντας στην επιθεώρηση εργασίας το περιστατικό.

Για την υπόθεση της από το περασμένο Γενάρη εκδόθηκαν δεκάδες ανακοινώσεις αλληλεγγύης, από συνδικάτα, φορείς, ενώ  το θέμα έφτασε ακόμα και στη Βουλή.

Η Σοφία επιδίωξε τρεις συναντήσεις με τους υπευθύνους του καταστήματος, για να δοθούν εξηγήσεις. Η εργοδοσία όμως παρέμεινε  αμετακίνητη στην απόφαση της, με συνέπεια η νεαρή εργαζόμενη να διεκδικεί πλέον δικαστικά τα δικαιώματα της.

Εμείς συναντήσαμε την Σοφία και κουβεντιάσαμε, για την υπόθεση της, αλλά και τι σημαίνει να δουλεύει κάποιος στην εταιρεία «Πλαίσιο».

Σε μια εταιρεία η οποία είναι από τις επιχειρήσεις που τα κέρδη της να αυξάνουν κατακόρυφα, ακόμα και κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, ενώ την ίδια στιγμή από την μεριά της εργοδοσίας επιβάλλονται εργασιακές συνθήκες μεσαίωνα.

***

Σοφία, απολύθηκες από το«Πλαίσιο» με την δικαιολογία πως δεν χαμογελούσες αρκετά. Τι σημαίνει το να χαμογελάς για το «Πλαίσιο»;

Προφανώς αυτό που μας ζητούσαν είναι να είμαστε μέσα στην τρελή χαρά. Τα κριτήρια που υπάρχουν καθορίζονται με βάση τους πληρωμένους πελάτες που έρχονταν για να μας αξιολογήσουν. Οι πληρωμένοι πελάτες είναι γνωστοί και ως Mystery shoppers, οι οποίοι έρχονταν στο κατάστημα για να αξιολογήσουν τις υπηρεσίες και τους εργαζόμενους! Έρχονται λοιπόν στο κατάστημα, να αξιολογήσουν αν κάποιος εργαζόμενος κάνει σωστά την δουλειά του –  σύμφωνα με την δική του άποψη – αν είναι χαμογελαστός, αν είναι εξυπηρετικός κτλ.

Ήταν σε γνώση σας αυτό;

Βεβαίως,αυτό είναι καθεστώς στο «Πλαίσιο».



Υπάρχει κάποιος εσωτερικός κανονισμός;

Είχα ενημερωθεί πως σαν σωματείο στην Αθήνα είχαν ζητήσει τους εργασιακούς κανονισμούς και δεν τους δόθηκαν ποτέ. Ενώ έγινε γνωστό πως ο επίσημος εσωτερικός κανονισμός που κατατέθηκε στην επιθεώρηση εργασίας πριν πολλά χρόνια δεν εγκρίθηκε ποτέ.

Έγινε γνωστό πως εκδίδεται και κάποια εφημερίδα στο «Πλαίσιο» που αναφέρεται στους εργαζόμενους.  Τι ακριβώς συμβαίνει;

Η εταιρεία κάθε πρωί πραγματοποιεί μια ενημέρωση μέσω μιας «εφημερίδας» στην οποία αναγράφονται για παράδειγμα.«Ο τάδε εργαζόμενος είναι πολύ καλός, ο άλλος… σκίζει, ο άλλος έχει πάρει mystery πάτο. Ο άλλος θα πρέπει να προσέξει, γιατί θα γίνει χαμός. κτλ.». Με απλά λόγια αυτό που επικρατεί είναι τραγικό, γιατί σε βάζουν σε μια ψυχολογία να τρως την σάρκα του άλλου για το ποιος θα είναι  πρώτος σε παραγωγικότητα και ποίος θα είναι πρώτος σε τζίρο.



Καθεστώς και οι τετράωροι εργαζόμενοι.

Ναι είναι γνωστό και το έζησα και εγώ. Στόχος είναι να μπορούν να τους στέλνουν και από κατάστημα σε κατάστημα,κτλ. Κυρίως σε αυτές τις συνθήκες παίρνουν φοιτητές. Το θέμα είχε συζητηθεί τότε και στην Βουλή. Η απάντηση βέβαια της εταιρείας ήταν πως στηρίζεται στο οκτάωρο δυναμικό και στο έμπειρο προσωπικό, αλλά εγώ κάτι τέτοιο δεν το είδα.

Υπάρχουν αναφορές πως η εταιρεία προχωράει σε προσλήψεις προσωπικού με δίμηνες συμβάσεις. Πού αποσκοπούν;

Αυτό είναι γνωστό. Και στην δική μου περίπτωση αυτό συνέβη. Η εταιρεία προσλαμβάνει εργαζόμενους με δίμηνες ή τρίμηνες συμβάσεις και μετά τους διώχνει.Αλλά επίσης τους χρησιμοποιεί όταν θέλει να διώξει κάποιον παλιό.

Πώς αντιδρούν οι εργαζόμενοι σε αυτές τις εργασιακές συνθήκες. Υπάρχουν αντιστάσεις ή κυριαρχεί ο φόβος;

Μόνο ο φόβος υπάρχει. Υπάρχει ο φόβος της απόλυσης και της ανεργίας, αλλά και ηττοπάθεια.Δηλαδή, υπάρχει η λογική που λέει«Όλοι ξέρουμε πως θα μας διώξουν από το «Πλαίσιο», αλλά τουλάχιστον το χρονικό διάστημα που δουλεύουμε να είμαστε εντάξει»

Στις 3 Μαρτίου, είχες  μια προγραμματισμένη συνάντηση με την εργοδοσία για την υπόθεση σου. Τι εξελίξεις υπήρχαν; 

Ήταν η τρίτη συνάντηση. Τις δύο πρώτες φορές επικαλεστήκαν την απεργία των δικηγόρων. Την τρίτη φορά ήρθαν με ένα χαρτί, στο οποίο ανέφεραν πως είναι πλήρως νόμιμοι διότι έχουν το διευθυντικό δικαίωμα της απόλυσης!

Πιστεύεις πάντως πως συνδέεται με το γεγονός πως συνδικαλίζεσαι;

Σίγουρα έχει και αυτό κάποια σύνδεση. Γιατί όταν κάποιος άνθρωπος είναι παραγωγικός και του λες αυτή την δικαιολογία της απόλυσης, σημαίνει πως έχεις εμπάθεια στο πρόσωπο του. Όμως είναι γνωστό πως όλες οι μεγάλες εταιρείες έτσι και το «Πλαίσιο», ουσιαστικά λειτουργούν ως πλυντήριο εργαζομένων. Τους εργαζόμενους τους χρησιμοποιούν μέχρι κάποια ηλικία και μετά τους πετάνε. Στην Αθήνα για παράδειγμα γίνεται χαμός, καθώς δεν υπάρχουν εργαζόμενοι που δουλεύουν πολλά χρόνια. Για παράδειγμα μέσα σε τρία χρόνια η εργοδοσία έχει προχωρήσει σε 500 απολύσεις, ενώ το 20% έχει παραιτηθεί από μόνο του. Γενικώς οι συνθήκες εργασίας θυμίζουν μεσαίωνα.



Η εταιρεία μέσα από ανακοινώσεις δηλώνει περήφανη πως είναι κερδοφόρα  μέσα στην κρίση, ενώ την ίδια ώρα είναι προφανές πως κυριαρχεί η εργασιακή ζούγκλα. Πώς την αντιλαμβάνεσαι αυτή την αντίθεση;

Αυτό που καταλαβαίνω είναι πως όσα περισσότερα χρόνια μένει ένας υπάλληλος σε μια εταιρεία τόσα περισσότερα δικαιώματα αποκτά. Αλλά αυτό δεν το θέλουν, γιατί τους συμφέρει να μένει ένας υπάλληλος το πολύ 4 χρόνια στη δουλειά, ώστε να μην αποκτά πολλά δικαιώματα. Για την εργοδοσία οι μονιμότητα σημαίνει περισσότερα έξοδα!

Μητέρα και εργαζόμενη. Την ίδια ώρα μεγαλώνεις μόνη σου το παιδί σου. Πώς τα έβγαζες πέρα στη δουλειά;

Ευτυχώς στη Λάρισα υπάρχουν και οι απογευματινοί δημοτικοί παιδικοί σταθμοί, οπότε την είχα εγγράψει στο παιδικό σταθμό και το απόγευμα. Η καημένη είχε εξαντληθεί αλλά δεν παραπονιόταν. Άλλωστε τα παιδιά  δεν παραπονιούνται, καθώς μεγαλώνουν με τον ρυθμό των γονιών τους.  Η αλήθεια είναι πως φαινόταν πως έκανα τα πάντα για να κρατήσω την δουλειά μου με αυτές τις συνθήκες. Γιατί με αυτή τη δουλειά ζούσα όχι μόνο τον εαυτό μου αλλά και την 3χρονη κόρη μου. Αλλά  την εργοδοσία δεν την ένοιαζε τίποτα από όλα αυτά.

Υπήρξε ένα μεγάλο κύμα αλληλεγγύης στο πρόσωπο σου με αφορμή την απόλυση σου. Πώς το εισέπραξες όλο αυτό;

Από συνδικάτα περίμενα να υπάρξει αλληλεγγύη, αλλά δεν περίμενα πως θα φτάσει το θέμα ακόμα και στην Βουλή. Να πω την αλήθεια πιστεύω πως είναι προς όφελος δικό μου αλλά και άλλων εργαζομένων το γεγονός ότι το θέμα έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις. Πιστεύω πως στο πρόσωπο το δικό μου έχουν δει τη ζωής τους και άλλοι άνθρωποι. Υπάρχουν οικογένειες ολόκληρες στις οποίες εργάζεται μόνο ένας άνθρωπος. Είναι τραγικό να χάσει κάποιος την δουλεία του. Αλλά από φόβο όμως δεν μιλάει κανείς!

Από εδώ και πέρα πώς προχωράς;

Από εδώ και πέρα προχωράω δικαστικώς. Με την επιχειρηματολογία πως η απόλυση είναι εκδικητική και καταχρηστική. Να πω την αλήθεια από εδώ και πέρα το άγχος μου είναι αν θα γίνει γρήγορα η δίκη. Και αν θα μπορέσω να τα φέρω βόλτα. Ξέρεις… δουλεύω από 22 χρονών και δεν έχω μάθει να κάθομαι. Αυτοί οι δύο μήνες που είμαι εκτός δουλειάς, είναι τραγικοί. Τουλάχιστον έχω την μικρή… Δεν ξέρω τι θα έκανα πάντως χωρίς αυτή.

Η ΕΡΤopen ανοιχτή ως παράθυρο στην κοινωνία !
ΚΑΛΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

Παρόλο που η πρόγνωση του καιρού για την Καθαρή Δευτέρα δεν είναι και η καλύτερη για το πέταγμα του χαρταετού, το έθιμο είναι έθιμο και θα τηρηθεί ακόμη και με ομπρέλα. 

Για όσους κατοικούν στην πρωτεύουσα, εκτός από τα βουνά γύρω από το λεκανοπέδιο, την Πάρνηθα, τον Υμηττό και την Πεντέλη, υπάρχουν και άλλα σημεία που μπορεί κανείς να χαρεί το πέταγμα του χαρταετού του, όσο το επιτρέψει ο καιρός.

Εθνικός κήπος και Ζάππειο

O Εθνικός Κήπος αποτελεί πάρκο έκτασης 15,5 εκταρίων στο κέντρο της Αθήνας και προσθέτοντας τον κήπο του Ζαππείου με έκταση 13 εκταρίων, το πάρκο έχει έκταση 28,5 εκταρίων.

Ο Εθνικός Κήπος είναι ανοιχτός για το κοινό από την Ανατολή μέχρι τη Δύση του Ηλίου όλες τις ημέρες του χρόνου και η είσοδος είναι ελεύθερη

Πάρκο «Αντώνης Τρίτσης», Άγιοι Ανάργυροι-Καματερό-Ίλιον

Παραδοσιακή μουσική, χορός και φυσικά το απαραίτητο πέταγμα του χαρταετού, εγγυώνται επιτυχημένα Κούλουμα, στο Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Αντώνης Τρίτσης», ένα από τα τελευταία καταφύγια άγριας ζωής στο αστικό περιβάλλον της Αθήνας. Για να πιάσετε τραπεζάκι κοντά στη λίμνη πρέπει να πάτε σχετικά νωρίς

Προφήτης Ηλίας, Ηλιούπολη

Πρόκειται για έναν ελεύθερο χώρο αναψυχής στις παρυφές του Υμηττού, με ένα μικρό ξωκλήσι, πάνω από την Ηλιούπολη. Γύρω του υπάρχει ένα δάσος από πεύκα, αν και απέχει λίγο από τα τελευταία σπίτια της πόλης. Ο Σύλλογος Ηπειρωτών Ηλιούπολης και πολλοί ακόμη δημότες και μη, επιλέγουν το μέρος αυτό για να γιορτάσουν τα Κούλουμα και να πετάξουν τον χαρταετό.

Άλσος Συγγρού, Μαρούσι

Το άλσος Συγγρού είναι ένας πραγματικός παράδεισος στο Μαρούσι, αρκετά κοντά στο κέντρο της Αθήνας. Έχει μία κεντρική είσοδο στο ύψος του ΚΑΤ, αλλά και άλλες εισόδους περιμετρικά του. Καταλαµβάνει 950 στρέµµατα καλυµµένα κυρίως από πεύκα, αλλά και καλλιεργήσιμα φυτά και έχει χαραγμένα μονοπάτια για περιπάτους και ποδήλατο. Υπάρχουν όμως και σημεία που δεν έχουν δέντρα και ενδείκνυνται για το πέταγμα του χαρταετού.

Λόφος Φιλοπάππου

Είναι ένα από τα πιο παραδοσιακά, γραφικά και δημοφιλή σημεία για το πέταγμα του χαρταετού, ενώ στο σημείο αυτό διοργανώνονται και εκδηλώσει από το Δήμο, με νηστίσιμα εδέσματα, γλέντι, χορό και διανομή λαγάνας και σαρακοστιανών. Ο Παρθενώνας θα σας… ελέγχει, γι’ αυτό φροντίστε να είστε εσείς εκείνοι που θα υψώσετε τον χαρταετό σας ψηλότερα.

Μπαρουτάδικο, Αιγάλεω

Το Άλσος του Μπαρουτάδικου στο Αιγάλεω είναι ένα ιδιαίτερα ζωντανό σημείο για την περιοχή. Διαθέτει μικρά αναψυκτήρια και χώρους ανάπαυλας και αποτελεί κατάλληλο μέρος για το πέταγμα του χαρταετού την Καθαρά Δευτέρα. Μάλιστα ο Δήμος διοργανώνει γιορτή για τα παιδιά της πόλης, με φουσκωτά παιχνίδια, ξυλοπόδαρους, διασκεδαστές, ζωγραφική προσώπου, μουσική και τραγούδια και φυσικά πέταγμα του χαρταετού.

Άλσος Βεΐκου, Γαλάτσι

Το Άλσος Βεΐκου είναι ένα καταπράσινο μέρος στην περιοχή του Γαλατσίου, με χώρους για χαλάρωση, καφέ και άθληση. Είναι γνωστό και για τα Κούλουμα που διοργανώνει ο Δήμος κάθε χρόνο την Καθαρά Δευτέρα και μαζεύει πλήθος κόσμου από όλη την Αθήνα για το πέταγμα χαρταετού.

Άλσος Εθνικής Τραπέζης, Φιλοθέη

Κάθε Καθαρά Δευτέρα, εδώ και πολλά χρόνια, ο Δήμος διοργανώνει στο Άλσος Εθνικής Τραπέζης, στη Φιλοθέη, γιορτή για τα κούλουμα, με παραδοσιακούς χορούς, νηστίσιμούς μεζέδες, αλλά και διαγωνισμό για τους καλύτερους χαρταετούς.

Ελληνικό

Στις αλάνες και στο Γήπεδο του Μπέιζμπολ, στην παλιά Αμερικάνικη Βάση, οικογένειες πετούν χαρταετό και στήνουν το γλέντι με κρασί, σαρακοστιανά, μουσική και χορό, ενώ διοργανώνεται γιορτή και από το Δήμο Ελληνικού-Αργυρούπολης .

Ξύλινα, πάρκο του Άη Γιάννη, Καισαριανή

Το πάρκο του Άη Γιάννη, γνωστό και ως «Ξύλινα», στην Καισαριανή –θα το βρείτε ανηφορίζοντας την λεωφόρο Εθνικής Αντιστάσεως- είναι ένα ακόμη μέρος σε απόσταση αναπνοής από το κέντρο της Αθήνας, όπου μπορείτε να πετάξετε τον χαρταετό σας και να γιορτάσετε την Καθαρά Δευτέρα. Εκτός από πολύ πράσινο και όμορφα μονοπάτια για περίπατο, στον χώρο υπάρχει επίσης παιδότοπος με κούνιες και άλλες κατασκευές για παιχνίδι και διασκέδαση, καθώς και αναψυκτήριο με υπαίθριο χώρο αλλά και χειμερινή αίθουσα.

Πάρκο στρατού, Γουδή

Πρόκειται για έναν κατάφυτο χώρο έκτασης 49 στρεμμάτων, που φιλοξενούσε άλλοτε το Στρατόπεδο «Γουδή», και σήμερα έχει διαμορφωθεί σε οργανωμένο χώρο αναψυχής και αθλοπαιδιών αποτελώντας σημαντική διέξοδο για τους κατοίκους της περιοχής αλλά και υπερτοπικά. Μπορείτε να γιορτάσετε τα κούλουμα και να πετάξετε τον χαρταετό σας σε πολλά σημεία του πάρκου.

Σίγουρα υπάρχουν πολλά ακόμη σημεία τα οποία δεν αναφέραμε, αλλά τα γνωρίζουν καλά οι κάτοικοι του λεκανοπεδίου.

Ομπρελίτσα λοιπόν, καλή παρέα και διάθεση κι αμόλα καλούμπα..







πηγή pontos-news.gr

Οι εορταστικές εκδηλώσεις της Αποκριάς ολοκληρώνονται την Καθαρά Δευτέρα 14 Μαρτίου όπου μικροί και μεγάλοι θα γιορτάσουν τα Κούλουμα με εδέσματα προσφορά των Δήμων και πέταγμα χαρταετού, τραγούδι και χορό.

Ο Δήμος Αθηναίων έχει προγραμματίσει τις παρακάτω εκδηλώσεις:

Λόφος Φιλοπάππου 
(11.30) Παραδοσιακά κούλουμα με σαρακοστιανά εδέσματα και λαϊκό γλέντι με τη Γλυκερία, το Βασίλη Σαλέα και οκταμελή ορχήστρα.

Πάρκο Κ.Α.Π.Α.Ψ. 
(11.00) Παραδοσιακό γλέντι με μουσική και χορούς σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Άνω Αμπελοκήπων.

Πλατεία Πηνελόπης Δέλτα - Ελληνορώσων
 (11.00) Παραδοσιακά κούλουμα σε συνεργασία με τη Λέσχη Φιλίας Ελληνορώσων και παραδοσιακοί χοροί από το Μουσικοχορευτικό Όμιλο «Αρίων».

Πλατεία Προσκόπων, Παγκράτι 
(12.00) Γαϊτάνι, γαϊτανάκι: Μουσική εκδήλωση με τραγούδια της Αποκριάς. Τραγουδούν: Κώστας Καντζιλιέρης και Μαρία Μανωλάκου.

Πολυχώρος Δήμου Αθηναίων«Άννα και Μαρία Καλουτά»
(20.00) Μουσικοχορευτική παράσταση με μουσική και τραγούδια από τον ελληνικό κινηματογράφο με τη σοπράνο Δέσποινα Τσολάκη και τον ηθοποιό Σπύρο Μπιμπίλα. Συμμετέχουν: Παύλος Μαρόπουλος (βαρύτονος), Βενιαμίν Χατζηκουμπάρογλου (πιάνο), Δημήτρης Χριστοδούλου (ακορντεόν), Φαίδων Χαλκιάς (φυσαρμόνικα). 
Χορογραφίες: Κωνσταντίνος Μενούνος. Χορεύουν: Ισιδώρα Κοντοφρύου, Δήμητρα Παρτσανάκη και οι χορευτές της σχολής Bolero Dance School Academy. Καλλιτεχνική επιμέλεια: Γιάννης Παπλωματάς.

Δήμος Πειραιά:
 Σαρακοστιανό Γλέντι στη Φρεαττύδα με το πέταγμα του χαρταετού, παραδοσιακό γλέντι και σαρακοστιανά εδέσματα από τις 10:00 το πρωί. Η Φιλαρμονική του Δήμου Πειραιά θα ανοίξει τη γιορτή με αποκριάτικες μελωδίες και στη συνέχεια, τη σκυτάλη παίρνουν μουσικοχορευτικά συγκροτήματα από πολιτιστικούς συλλόγους του Πειραιά, με παραδοσιακή μουσική, χορό και τραγούδι.
Σε περίπτωση βροχής η εκδήλωση θα μεταφερθεί στο 1ο Λύκειο Καλλίπολης (είσοδος από Μαρίας Χατζηκυριακού).

Καλλιθέα: 
Στο Δημοτικό Πάρκο Αθλητισμού και Αναψυχής (πρώην Ιππόδρομος) από τις 11 το πρωί έως τις 3 το μεσημέρι θα γιορτάσει ο Δήμος Καλλιθέας με εορταστικό πρόγραμμα από ζωντανή ορχήστρα και παραδοσιακούς χορούς. Επίσης δράσεις για τα παιδιά όπως κατασκευή ομαδικού ανάγλυφου με χαρταετούς, γευσιγνωσία της Σαρακοστής και παραδοσιακά εδέσματα για όλους.

Άνω Γλυφάδα: 
Την Καθαρά Δευτέρα, τα Κούλουμα θα γιορταστούν στη θέση Πατητήρι στους πρόποδες του Υμηττού, από τις 11 το πρωί. Εκτός από το πέταγμα των χαρταετών και τα σαρακοστιανά εδέσματα που θα προσφερθούν, θα πραγματοποιηθεί ένα παραδοσιακό γλέντι με τους Χρήστο Παπαδόπουλο, Μιχάλη Κονιτόπουλο και Μαριλένα.

Μοσχάτο:
Παραδοσιακά Κούλουμα στην παραλία Μοσχάτου και στο Πάρκο Ενόπλων Δυνάμεων στον Ταύρο.

Δήμος Λυκόβρυσης – Πεύκης: 
Στο κτήμα Τζερμιά (Βρυούλων 25, Άνω Πεύκη) από τις 11.30 π.μ. με μουσικό πρόγραμμα που επιμελείται η καλλιτεχνική ομάδα του «Ασπρου πιάτου». Επίσης θα συμμετέχει το τμήμα παραδοσιακών χορών του Ν.Π.Δ.Δ. ΠΕ.Α.Π. Δήμου Λυκόβρυσης – Πεύκης (Ίδρυμα Ζήση) καθώς και χορευτικά συγκροτήματα από άλλους Δήμους.
Κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων θα προσφερθούν Σαρακοστιανά εδέσματα. Παράλληλα θα λειτουργεί εργαστήρι κατασκευής χαρταετού για να μυήσει στα μυστικά του τα παιδιά.

Δήμος Ελληνικού-Αργυρούπολης: 
Εκδήλωση σε συνεργασία µε όλους τους πολιτιστικούς και λαογραφικούς συλλόγους του Δήµου - αφιερωµένη στη µνήµη του Θεόδωρου Γουρδουράκου στο γήπεδο µπάσκετ δίπλα από το πέτρινο θέατρο Αργυρούπολης (Μιλήτου και Κορίνθου) από τις 11:30 το πρωί. Μουσικό συγκρότηµα θα παίζει χορευτική µουσική και ο ∆ήµος θα προσφέρει παραδοσιακά σαρακοστιανά εδέσµατα.





πηγή in.gr

Οι πόλεις της Πάτρας, του Ρεθύμνου και της Ξάνθης είναι πανελληνίως και όχι μόνο γνωστές για τον τρόπο που γιορτάζουν το Καρναβάλι,αλλά και σε πολλές ακόμη πόλεις της Ελλάδας η Αποκριά και η Καθαρά Δευτέρα είναι η περίοδος που αναβιώνουν παραδοσιακά έθιμα και γιορτές, πολλές από τις οποίες έχουν την αφετηρία τους ακόμη και στην περίοδο των ελληνιστικών χρόνων.

Εθιμα που διακωμωδούν, παραδόσεις που συνδέονται με ιστορικές μνήμες των τοπικών κοινωνιών, δρώμενα που ανακαλούν στην μνήμη στιγμές από το παρελθόν, αναβιώνουν και έχουν ένα κοινό στόχο: Την συμμετοχή εν τέλει σε μια γιορτή που συνδέει τους ανθρώπους και προσφέρει -όπως κάθε γιορτή άλλωστε- την ευκαιρία για ψυχαγωγία, και μια διέξοδο από την πεζή και ίσως σκληρή, πολλές φορές πραγματικότητα.

Διαβάστε μερικά από τα πολλά έθιμα την άλλη Αποκριά και Καθαρά Δευτέρα έτσι όπως γιορτάζονται στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Το «Μπουρανί» στον Τύρναβο

Ίσως πρόκειται για το πλέον "προχωρημένο" έθιμο της Αποκριάς, που μπορεί να μας κάνει να κοκκινίσουμε από πουριτανισμό και αμηχανία αν είμαστε σεμνότυφοι και συντηρητικοί ή να μας κάνει να ξεκαρδιστούμε στα γέλια και να διασκεδάσουμε με την καρδιά μας, αν είμαστε άνετοι με τις σόκιν καταστάσεις.

Αυτό είναι το έθιμο του "Μπουρανί", που την Καθαρή Δευτέρα προσκαλεί μικρούς και μεγάλους στον Τύρναβο, σε ένα ξεφάντωμα κεφιού ,όπου μέσα από μια παράδοση από την αρχαία Ελλάδα, σπάει τα ταμπού, αναβιώνει τη Διονυσιακή λατρεία, και γιορτάζει την Αποκριά, αποθεώνοντας… τους φαλλούς!



Επί της ουσίας, το "Μπουρανί" είναι η γιορτή του φαλλού, συμβολίζει την αναπαραγωγή και την ευτεκνία. Το έθιμο ορίζει (θα το διαπιστώσετε αν πάτε την Καθαρή Δευτέρα στον Τύρναβο) τους άντρες να κρατούν στα χέρια τους φαλλούς, σαν σκήπτρα, φτιαγμένα από ξύλο ή πηλό και να περιφέρονται στους δρόμους και τις πλατείες.

Οι ρίζες του εθίμου χάνονται στο χρόνο αλλά τα πρώτα στοιχεία για την τέλεση του εθίμου εμφανίζονται το 1898 και υπάρχουν δυο εκδοχές.

Η πρώτη αναφέρει ότι οι ρίζες του βρίσκονται στα αρχαία Ελλάδα και σε γιορτές όπως τα Διονύσια, τα Αφροδίσια και τα Θεσμοφόρια. Το ποτό έρεε άφθονο και οι "άσεμνες" πράξεις και συνευρέσεις εξυμνούνταν κατά τη διάρκεια των Βακχικών τελετών.

Η δεύτερη εκδοχή αναφέρει ότι οι Τυρναβίτες πήγαιναν στο ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, σε μορφή πομπής, έστρωναν στο δρόμο διάφορα φαγητά και μια φιάλη σε σχήμα φαλλού με κρασί. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας  "νικητής" ήταν αυτός που θα μεθούσε περισσότερο και  "στεφόταν" από τους κατοίκους "Βασιλιάς της Αποκριάς".        

Σύμβολο του Τυρναβίτικου καρναβαλιού ήταν και παραμένει ο φαλλός. Τεράστιες κατασκευές, σε διαφορετικά χρώματα, είτε από πηλό είτε από πλαστικό ή σε μορφή μπαλονιών "έντυναν" ανέκαθεν την εκδήλωση και τους εορτασμούς. Όσο κι αν προσπάθησαν κάποιοι να λογοκρίνουν το πανηγύρι, οι κάτοικοι αντιδρούσαν και συνέχιζαν τους εορτασμούς και πρόσθεσαν την παρέλαση από μεγάλα άρματα, με θέματα εμπνευσμένα από τις παραδόσεις αλλά και από την επικαιρότητα. Όλες οι εκδηλώσεις κορυφώνονται την Καθαρή Δευτέρα.

Το έθιμο των φανών στην Κοζάνη

Το χαρακτηριστικά της Κοζανίτικης αποκριάς είναι οι Φανοί. Είναι φωτιές που ανάβουν στης γειτονιές της πόλης και γύρω τους στήνεται ένα γλέντι με χορό και προπαντός τραγούδι.
Οι φανοί της Κοζάνης στηρίζονται στην αυθόρμητη συμμετοχή των κατοίκων της, αυτοί τον ετοιμάζουν και αυτοί πρωτοστατούν στο γλέντι με τα παραδοσιακά αποκριάτικα τραγούδια η τα λεγόμενα «ξινέτροπα η τα σκωπτικά», φυσικά υπό τους ήχους των πνευστών και των χάλκινων.
Κεντρικό στοιχείο της αποκριάς, είναι οι φανοί, δηλαδή οι φωτιές που συμβολίζουν τον εξαγνισμό, τη λατρεία της φύσης που ανανεώνεται και ξαναγεννιέται σηματοδοτώντας το καλωσόρισμα της άνοιξης και την έναρξη της καρποφορίας της γης.



Ο Φανός ανάβει κατά τις 8 το βράδυ της Μεγάλης Αποκριάς, κι αμέσως ξεκινούν το τραγούδι κι ο χορός γύρω του. Το κέφι αρχίζει να ανεβαίνει σιγά-σιγά και, καθώς το κρασί και οι παραδοσιακές κοζανίτικες πίτες -τα γνωστά «κιχί»- κυκλοφορούν και ζεσταίνουν πνεύμα και πόδια, οι κύκλοι γύρω απ' το βωμό μεγαλώνουν και πληθαίνουν. Τα τραγούδια διαδέχονται το ένα το άλλο, άλλοτε γρήγορα και πολυφωνικά, και άλλοτε βαριά, μονότονα, σε χρόνο αργό και συρτό. Ακούγονται τραγούδια της αγάπης και του έρωτα, και ορισμένα εμπνευσμένα από τα κατορθώματα των κλεφτών κατά την Επανάσταση. Επίσης άλλα τραγούδια που είναι σκωπτικά και διακωμωδούν άνδρες  και γυναίκες και μερικά που είναι μόνο για μεγάλους τα λεγόμενα ‘’ξινέντροπα’’ όπως τα λένε στην Κοζάνη. Είναι πολύ αθυρόστομα και τραγουδιούνται αργά το βράδυ, «τις ώρες δηλαδή που τα παλιά τα χρόνια οι γυναίκες με τα παιδιά επέστρεφαν στα σπίτια τους».

Στο τραγούδι των φανών κυρίαρχος είναι ο ρόλος του κορυφαίου τραγουδιστή, ο οποίος τραγουδά συγκεκριμένα τραγούδια που λέγονται μόνο στο εορταστικο δωδεκαήμερο και την Κυριακή της Μεγάλης Αποκριάς. Οι παρευρισκόμενοι σχηματίζουν έναν κύκλο γύρω από τη φωτιά και τον κορυφαίο τραγουδιστή και με ρυθμικό τρόπο επαναλαμβάνουν τα λόγια του υπό το χτύπημα των χεριών τους. Την Κυριακή της Αποκριάς ανάβουν ταυτόχρονα και οι δεκαπέντε φανοί της πόλης με τον δήμαρχο να δίνει το έναυσμα της γιορτής με το άναμμα του φανού στην κεντρική πλατεία όπου ο ίδιος υπό τους ήχους των πνευστών και χάλκινων θα χορέψει και τον πιο γνωστό αποκριάτικο σκοπό της περιοχής το περίφημο «εντεκα». Σε ότι αφορά την καταγωγή του εθίμου, πολλοί μελετητές της λαογραφίας υποστηρίζουν την άμεση σύνδεσή του με τις αρχαίες διονυσιακές γιορτές, και τα ρωμαϊκά Σατουρνάλια. Οι αλλαγές που έχει υποστεί το έθιμο κατά την διάρκεια του χρόνου του έχει προσδώσει περισσότερη αίγλη και έχει αγαπηθεί από χιλιάδες επισκέπτες που φθάνουν στην Κοζάνη έστω για μια φορά να τραγουδήσουν τα ερωτικά και τα «βρώμικα» τραγούδια των φανών και να χορέψουν υπό τους ήχους των χάλκινων γύρω από την φωτιά.

Αμφισσα: Τα στοιχειά της Χάρμαινας

Οι θρύλοι για τα «στοιχειά» έχουν μεγάλη διάδοση στην περιοχή. Λέγεται πως τα «στοιχειά» αποτελούν ψυχές σκοτωμένων ανθρώπων ή ζώων που τριγυρίζουν στην περιοχή. Το σπουδαιότερο στοιχειό που είναι συνδεδεμένο με την παράδοση είναι το στοιχειό της «Χάρμαινας».

Τότε που τα παραμύθια ήτανε ακόμα αλήθεια, ζούσε στην Άμφισσα ένα παλικάρι, ο Κωνσταντής. Ήτανε ένας όμορφος, ψηλός και περήφανος νέος, αλλά πάνω απ’ όλα  ειλικρινής και ντόμπρος. Δούλευε στο βυρσοδεψείο του θείου του, στη Χάρμαινα. Μοχθούσε καθημερινά για να βγάλει το ψωμί του, αλλά δεν τον ένοιαζε, ούτε η σκληρή δουλειά, ούτε η φτώχεια. Αγαπούσε την Λενιώ και ήταν ευτυχισμένος.



Η Λενιώ, ήταν όμορφη, καλοσυνάτη νέα, χωρίς κανένα ψεγάδι πάνω της. Βοηθούσε στ΄ αμπέλια και στα  ελαιόδεντρα που είχε ο πατέρας της. Ήταν μοναχοθυγατέρα και ανεκτίμητη για τους γονείς της. Αγαπούσε τον Κωνσταντή και λαχταρούσε να τον συναντήσει, στο Κάστρο της Ωριάς. Οι δύο νέοι ήταν ερωτευμένοι και έπλαθαν όνειρα για το μέλλον τους. Η ζωή απλωνόταν μπροστά τους και τους χαμογελούσε. Πίστευαν ότι τίποτα δεν μπορούσε, να τους αρπάξει την ευτυχία τους.

Ένα πρωί ο Κωνσταντής φόρτωσε το κάρο του με ολοκαίνουργα δέρματα και έφυγε από την πόλη. Έπρεπε να παραδώσει τα εμπορεύματα και ν΄ αγοράσει εργαλεία, απαραίτητα για την δουλειά του. Περιόδευε από πόλη σε πόλη κι από χωριό σε χωριό για βδομάδες και οι παραγγελίες των δερμάτων ολοένα αυξανόταν. Όλες του οι προσπάθειες, δεν πήγανε στράφι και μετά από κάμποσο καιρό γύρισε στην Άμφισσα μ’ ένα δαχτυλίδι για την αγαπημένη του. Έτρεξε ανυπόμονα στο σπίτι της Λενιώς για να την ζητήσει, από τον πατέρα της, σε γάμο. Πλησιάζοντας τον ‘‘ζώσανε τα φίδια’’, γιατί το σπίτι έστεκε αλλόκοτο. Ήταν αμπαρωμένο και μια σκιά θανάτου πλανιόταν στον αέρα.

Έμαθε από τους γείτονες και τον καρδιακό του φίλο Γιάννο, τον απρόσμενο θάνατο της αγαπημένης του. Η Λενιώ, είχε πάει στην Πηγή της Χάρμαινας, για να γεμίσει την στάμνα της δροσερό νερό. Ξαφνικά, χάλασε ο καιρός και άρχισαν να πέφτουν αστραπές και κεραυνοί. Μια καταρρακτώδης βροχή πλημμύρισε τους χωματόδρομους. Άρχισε να σουρουπώνει, ερημιά, ψυχή δεν φαινόταν τριγύρω. Ήταν μόνη της κάτω από τα γέρικα πλατάνια. Ο αέρας φυσούσε με μανία και τίποτα δεν άφηνε όρθιο. Δεν πρόλαβε να φύγει. Ένας κεραυνός τη χτύπησε και σωριάστηκε εκεί, στην πηγή τους, μ’ ένα φρεσκοκομμένο ματσάκι γιασεμί, να ανεμίζει στα μακριά μαλλιά της.

Οι γονείς της Λενιώς, βουτήχτηκαν σε λύπη βαθιά. Μη μπορώντας ν’ αντέξουν το θάνατο της μονάκριβης θυγατέρας τους, πούλησαν το βιο τους, κακήν κακώς και πήραν των ομματιών τους και έφυγαν από την πόλη.

Η λύπη και ο πόνος τρύπωσαν στην καρδιά του Κωνσταντή. Ένιωθε ανήμπορος, μπρος στο θάνατο, μετέωρος. Δεν μπόρεσε να αντέξει τον άδικο χαμό της αγαπημένης του και ράγισε η καρδιά του. Την άλλη μέρα, βρήκαν το άψυχο σώμα του κάτω από το Κάστρο της πόλης. Η όψη του ήταν γαλήνια και ένα αχνό χαμόγελο, διαγραφόταν στο πρόσωπό του. Πίστευε ότι η ψυχή του θα ενωνόταν με την αγαπημένη του Λενιώ. Έτσι, θα μπορούσε μα την έχει για πάντα κοντά του, χωρίς να φοβάται ότι θα πάψει να την αγαπάει. Η θρησκεία δεν τον δέχτηκε στην αγκαλιά της και καταδικάστηκε να περιπλανιέται. Από τότε, ο Κωνσταντής στοίχειωσε και καταφεύγει στο λημέρι του, την Πηγή της Χάρμαινας. Μοιρολογεί για τα νιάτα που δεν έζησε, θρηνεί για την αγάπη που έχασε.

Το Στοιχείο της Χάρμαινας, ήταν ένα ανθρωπόμορφο τέρας, πανύψηλο, με μακρουλά χέρια. Είχε άγριο και φριχτό παρουσιαστικό. Φύλαγε την Πηγή της Χάρμαινας, που δούλευαν οι ταμπάκηδες της πόλης και τους προστάτευε από κάθε κακό και από τ’ άλλα στοιχειά της περιοχής. Γιατί, τους αγαπούσε τους βυρσοδέψες, τους ένιωθε δικούς του ανθρώπους. Κι όταν κάποιος απ’ αυτούς, ήταν ετοιμοθάνατος, τότε γύριζε έξω από το σπίτι του και άρχιζε ένα αξιοθρήνητο ουρλιαχτό πόνου.

Όταν το έζωνε η μοναξιά, το στοιχειό, έβγαινε από το ησυχαστήριο του και περιφερόταν από σοκάκι σε σοκάκι, βγάζοντας άγριες στριγκλιές και βογκητά. Μαζί με τα ουρλιαχτά ακούγονταν και περίεργοι θόρυβοι και σύρσιμο από αλυσίδες.

Ακολουθούσε πάντα την ίδια διαδρομή. Περνούσε από το σπίτι της Λενιώς, από το πατρικό του και από τα σπίτια των φίλων του. Τότε ο κόσμος κλειδαμπαρωνόταν στα σπίτια τους και γεμάτοι φόβο, προσεύχονταν στο Θεό να τους φυλάει.

Στην Άμφισσα τότε, εκτός από το Χαρμαινιώτικο, υπήρχαν και άλλα στοιχειά. Το καθένα από αυτά, προστάτευε κάποια πηγή νερού, κάποια συνοικία, τους αμπελώνες, τα ελαιόδεντρα κα. Πολλές φορές τα στοιχειά συγκρούονταν μεταξύ τους και πάλευαν μερόνυχτα ολόκληρα. Πάντα όμως νικούσε το Χαρμαινιώτικο, γιατί ήταν το πιο δυνατό και έξυπνο. Η πάλη γινόταν στην Χάρμαινα, κάτω από τα πλατάνια και τα πεύκα. Οι Αμφισσιώτες φοβόνταν και δεν ‘‘έβγαζαν μύτη’’ κατά την διάρκεια του αγώνα. Περίμεναν καρτερικά, ώσπου να τελειώσουν όλα και να σταματήσουν οι κραυγές και τα ουρλιαχτά των στοιχειών.

Μετά από τα τριπλάσια χρόνια της ηλικίας του Κωνσταντή και της Λενιώς μαζί, το Στοιχειό της Χάρμαινας, ησύχασε, καταλάγιασε. Έπαψε να φοβίζει τους ανθρώπους. Φαίνεται, ότι ο Θεός το συγχώρησε.

Το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς αναβιώνει στην Άμφισσα ο θρύλος του «στοιχειού». Από τη συνοικία Χάρμαινα, όπου βρίσκονται τα παλιά Ταμπάκικα, και τα σκαλιά του Αη Νικόλα κατεβαίνει το «στοιχειό» και μαζί ακολουθούν νεράιδες, ξωτικά, σκιάχτρα και άλλα αλλόκοτα πλάσματα.

«Αλευρομουτζουρώματα» στο Γαλαξιδι

Στο Γαλαξίδι, την Καθαρή Δευτέρα παίζουν «αλευροπόλεμο». Αυτό το έθιμο διατηρείται από το 1801. Εκείνα τα χρόνια, παρόλο που το Γαλαξίδι τελούσε υπό την τουρκική κατοχή, όλοι οι κάτοικοι περίμεναν τις Αποκριές για να διασκεδάσουν και να χορέψουν σε κύκλους.



Ένας κύκλος για τις γυναίκες, ένας για τους άντρες. Φορούσαν μάσκες ή απλώς έβαφαν τα πρόσωπά τους με κάρβουνο. Στη συνέχεια προστέθηκε το αλεύρι, το λουλάκι, το βερνίκι των παπουτσιών και η ώχρα. Στο μουντζούρωμα συμμετέχουν όλοι, ανεξαιρέτως ηλικίας.

Ο “βλάχικος γάμος” της Θήβας

Κάθε Καθαρή Δευτέρα γίνεται αναπαράσταση του Βλάχικου Γάμου. Είναι ένα έθιμο που έχει τις ρίζες περίπου στο 1830, μετά την απελευθέρωση των ορεινών περιοχών. Οι Βλάχοι, δηλαδή οι τσοπάνηδες από τη Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Ρούμελη, εγκατέλειψαν τότε την άγονη γη τους και βρήκαν γόνιμο έδαφος νοτιότερα.



Η γιορτή ξεκινά την Τσικνοπέμπτη, συνεχίζεται την Κυριακή το απόγευμα με το χορό των συμπεθέρων και το προξενιό στην κεντρική πλατεία της πόλης. Την επόμενη γίνονται τα αρραβωνιάσματα του ζευγαριού, η παράδοση των προικιών, το ξύρισμα γαμπρού και το στόλισμα της νύφης.

Οι «Γέροι» της Σκύρου

Με την αρχή του Τριωδίου και κάθε Σαββατοκύριακο των ημερών της Αποκριάς, το έθιμο του νησιού θέλει τον «γέρο» και την «κορέλα» να βγαίνουν στους δρόμους και να δίνουν μια ξεχωριστή εικόνα των ημερών.

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, κάποτε στη Σκύρο ένας γέρος με τη γριά του είχαν λίγα κατσίκια. Όμως μια νύχτα του χειμώνα έπεσε στο βουνό χιόνι και άγρια παγωνιά και όλα τους τα ζώα πέθαναν. Απελπισμένος ο γέρος βοσκός ζώστηκε τα κουδούνια και τα τομάρια των πεθαμένων ζώων του και μαζί με τη γυναίκα του (κορέλα) κατέβηκαν μέχρι τη Χώρα. Οι χτύποι των κουδουνιών έφεραν στους συγχωριανούς το μήνυμα της καταστροφής.



Ο Γέρος φοράει άσπρο μάλλινο παντελόνι, φαρδύ από το γόνατο και πάνω, (το τυπικό παντελόνι των βοσκών του νησιού), άσπρες κάλτσες που τις στερεώνει κάτω από το γόνατο με μαύρες καλτσοδέτες, σανδάλια με πλεχτά δερμάτινα λουριά και μαύρη κάπα, την οποία φοράει ανάποδα, ώστε το τριχωτό μέρος να είναι απ’ έξω. Μέσα από την κάπα στερεώνει κουρέλια στην πλάτη, που δημιουργούν μια ψεύτικη καμπούρα. Στη μέση του στερεώνει 2-3 σειρές κουδούνια, το βάρος των οποίων μπορεί να φτάσει και τα 50 κιλά. Τα κουδούνια δεν είναι όλα ίδια, άλλα είναι μικρά, άλλα μεγάλα με διαφορετικό σχέδιο και ήχο. Η μεταμφίεση ολοκληρώνεται με τη “μουτσούνα”, τη μάσκα δηλαδή, η οποία είναι ολόκληρο το τομάρι ενός μικρού κατσικιού και φοριέται με την τριχωτή πλευρά προς τα έξω. Όταν στερεωθεί καλά η μάσκα, η οποία έχει δυο μικρές τρύπες για μάτια, φοριέται η κουκούλα της κάπας. Στο τέλος, αφού βάλει και ένα ωραίο μαντίλι στο λαιμό, στολισμένο με τα πρώτα ανοιξιάτικα λουλούδια, ο Γέρος παίρνει τη γκλίτσα του και είναι έτοιμος!

«Μακαρούνα» της Καρύστου

Ένα παλιό αποκριάτικο έθιμο της Νότιας Εύβοιας είναι το έθιμο του «Μακαρούνα». Σύμφωνα με την  παράδοση ο «Μακαρούνας» ήταν ένας άντρας με πολύ ανεπτυγμένη σεξουαλική δράση που προφανώς οφείλονταν σε ανάλογες ικανότητες. Δεν άφηνε καμία γυναίκα παραπονεμένη. Όλες είχαν περάσει από τα χέρια του. Ανύπαντρες, παντρεμένες, χήρες και ζωντοχήρες, νέες, μεσόκοπες και γριές κι όλες είχαν να λένε μόνο καλά λόγια για τις επιδόσεις του. Ήρθε όμως η τελευταία Κυριακή της αποκριάς όπου σύμφωνα με τα έθιμα της Καρύστου φτιάχνουν ζυμαρικά (μακαρούνες). Ο «Μακαρούνας» έφαγε τόσο πολύ που έσκασε. Μέγας θρήνος ανάμεσα στο γυναικείο πληθυσμό.

Κάθε Καθαρή Δευτέρα λοιπόν μια ομάδα από καρναβαλιστές φτιάχνει το πτώμα του «Μακαρούνα», ένα σκιάχτρο με παλιά ρούχα παραγεμισμένα με άχυρα ή κουρέλια πάνω σε ένα πρόχειρο φορείο. Για να τονίσουν το κωμικό μέρος του εθίμου φροντίζουν να έχει μια τεράστια κοιλιά από το πολύ φαΐ κι ένα τεράστιο πέος να βγαίνει μέσα από το ξεκούμπωτο παντελόνι.



Αφού ετοιμάσουν τον νεκρό ετοιμάζονται και οι «γυναίκες» που θα τον μοιρολογήσουν. Ακολουθούν την πομπή στην οποία προηγείται ο παπάς και οι ψαλτάδες που ψέλνουν νεκρώσιμα μεν, αλλά παραλλαγμένα με πολύ καυστικό τρόπο, πίνοντας και οδυρόμενοι.  Στη συνέχεια στήνεται τρικούβερτο γλέντι. Χορεύουν κρατώντας το «νεκρό» ψηλά και πίνοντας μέχρι τελικής πτώσεως.

Χέι και κοντοσούβλι γίγας στην Αμφίκλεια Φθιώτιδας

Οι Απόκριες ξεκινούν με το παραδοσιακό άναμμα της φωτιάς το γνωστό χέι τόσο στις γειτονιές του χωριού όσο και το μεγάλο χέϊ στην πάνω Πλατεία του χωριού. Πρόκειται για διονυσιακό κατάλοιπο με χορό μασκαράδων συνοδεία τούμπανου και καραμούζας.
Την Κυριακή της Αποκριάς οι κάτοικοι της Αμφίκλειας ετοιμάζουν το γνωστό κοντοσούβλι που έχει μήκος 120 μέτρα με περισσότερα από 800 κιλά κρέας που κάθε χρόνο αφιερώνουν στην Μέρκελ και την παρέα της. Το μεσημέρι της Κυριακής στήνουν ένα τρικούβερτο γλέντι κάτοικοι και προσκεκλημένοι.

Την Καθαρά Δευτέρα μετά το πέταγμα του χαρταετού γίνεται γλέντι στην Κάτω Πλατεία της Αμφίκλειας με παραδοσιακή φασολάδα, λαγάνα και άλλα σαρακοστιανά, χορός με τούμπανο και καραμούζα, πίπιζες και νταούλια.

Οι Κουδουναραίοι του Διστόμου

Ιδιαίτερα ...θορυβώδης είναι η αποκριά στο Δίστομο με το πανάρχαιο διονυσιακό έθιμο των «Κουδουναραίων» με αυτοσχέδια δρώμενα, τραγούδι και φυσικά άφθονη επίκαιρη και καυτή σάτιρα!

Οι τραγόμορφοι Κουδουναραίοι είναι ένα παλιό έθιμο (30 αιώνων) της περιοχής του Διστόμου Βοιωτίας που έχει διονυσιακές ρίζες και συνίσταται στην περιφορά ανθρώπων - νέοι και τελευταία και νέες- ντυμένων με προβιές ζώων και ζωσμένοι με μεγάλες κουδούνες στη μέση τους,  προσπαθούν, συμβολικά, με τον εκκωφαντικό κτύπο των κουδουνιών να ξυπνήσουν τη φύση, μόλις τελειώνει ο χειμώνας και αρχίζει η άνοιξη. Την επερχόμενη άνοιξη συμβολίζουν και τα φύλλα ελιάς που έχουν στην κορυφή των μαγκούρων τους.

Μαζί με την αθυρόστομη "αριστοφανικής προέλευσης" γλώσσα τους στα αυτοσχέδια τραγούδια που λένε δίνουν μια άκρως επιθεωρησιακή και εν κινήσει ''παράσταση'', αφού τα θέματα που θίγουν κάθε χρόνο είναι εμπνευσμένα από την τρέχουσα πολιτική  και  κοινωνική  επικαιρότητα.

Η εντυπωσιακή παρουσία τους  σημαδεύεται  με το καθιερωμένο "τολμηρό" τραγούδι τους, μπροστά στους θεατές τους!

Οι «Τζαμάλες» στα Γιάννινα

Οι τζαμάλες, οι μεγάλες φωτιές, θα ανάψουν για το «καλό». την Κυριακή της Αποκριάς, στις γειτονιές των Ιωαννίνων.

Το παραδοσιακό λαϊκό έθιμο, που βασίζεται στην αρχέγονη πίστη της δύναμης της φωτιάς, θα αναβιώσει σε όλες της συνοικίες της πόλης.

Μέσα σε ένα κύκλο από ψιλή άμμο , με  διάμετρο 4 έως 6 μέτρα, τοποθετούν μεγάλα  κούτσουρα από  κορμούς δέντρων που τα ανάβουν , αμέσως μετά τον εσπερινό της Κυριακής της Αποκριάς. Γύρω από  την φωτιά, η οποία θα καίει μέχρι το πρωί της Καθαρής Δευτέρας, θα στηθεί ένα μεγάλο ολονύκτιο γλέντι με χορό, κρασί και ζεστή φασολάδα. Χοροί, τραγούδια και κλαρίνα θα δώσουν νότα χαράς και αισιοδοξίας σε μικρούς και μεγάλους..

Το έθιμο στην ουσία ,είναι μια ιεροτελεστία εξαγνισμού, που με την πάροδο του χρόνου και ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε εποχής, έχει τον δικό της συμβολισμό. Για παράδειγμα, επί Τουρκοκρατίας οι σκλαβωμένοι Γιαννιώτες, έπαιρναν ειδική άδεια  από την διοίκηση της πόλης για την τέλεση του εθίμου, ενώ ο χορός γύρω από την φωτιά, εξέφραζε τον πόθο των σκλαβωμένων για λευτεριά.

Το έθιμο που οι ετοιμασίες του και η συλλογή των ξύλων στις γειτονιές, αρχίζει 4 ημέρες νωρίτερα, στηρίζει Δήμος των Ιωαννιτών σε συνεργασία με τους συλλόγους της κάθε συνοικίας. Η λέξη τζαμάλα, όπως υποστηρίζουν λαογράφοι μάλλον είναι ανερμήνευτη ,ενώ ορισμένοι υποστηρίζουν πως είναι αρβανίτικη η τουρκική.

Το Έθιμο της Καμήλας στην Κάινα Χανίων

Ένα έθιμο μοναδικό, που έρχεται από τα βάθη των αιώνων, είναι αυτό της καμήλας που αναβιώνει κάθε Καθαρά Δευτέρα, στο Δημοτικό Διαμέρισμα της Κάινας του Δήμου Βάμου. Όλοι οι κάτοικοι της Κάινας αρχίζουν από πολύ νωρίς τις ετοιμασίες για την κατασκευή της καμήλας αλλά και του μουτζουρώματος. Από τις 8 το πρωί αρχίζουν οι προετοιμασίες. Τα  παιδιά μαζεύονται  σ' ένα σπίτι και βοηθάνε  το ένα το άλλο για να φτιάξουν τις πρωτότυπες στολές . Οι ενήλικοι κάτοικοι που συμμετέχουν στην κατασκευή της καμήλας, μαζεύουν τα απαραίτητα υλικά από την προηγούμενη μέρα. Γύρω στις 10 το πρωί μαζεύονται σε ένα ανοιχτό χώρο για να την κατασκευάσουν.



Η Καμήλα είναι ένα Διονυσιακό έθιμο και πρωτοεμφανίστηκε τον 19ο αιώνα. Κατασκευάζεται από μια ξύλινη σκάλα, δύο κοφίνια που αποτελούν τις δύο καμπούρες της καμήλας, μία παλέτσα (είδος νάιλον πανιού που χρησιμοποιείται για τη συλλογή του ελαιοκάρπου) και το σκελετό του κεφαλιού ενός γαϊδάρου. Στον ουρανίσκο του κεφαλιού τοποθετείται ένα καρούλι για να ανοιγοκλείνει το στόμα του με το τράβηγμα ενός σχοινιού. Στα μάτια του τοποθετούνται δύο μανταρίνια ζωγραφισμένα και ντύνεται με προβιές κουνελιών. Στην καμήλα μπαίνουν συνήθως τρεις άνθρωποι. Ένας κρατάει το κεφάλι στερεωμένο σε ένα ξύλο, και οι άλλοι δύο με τη βοήθεια των κοφινιών σχηματίζουν τις καμπούρες της.

Η καμήλα ξεκινάει τη βόλτα της από το ένα άκρο του χωριού και περνώντας από την πλατεία περιπαίζει τον κόσμο που έχει μαζευτεί εκεί. Όλοι οι κάτοικοι του χωριού ανεξαρτήτου ηλικίας, ντύνονται με πρωτότυπες αυτοσχέδιες στολές ακολουθώντας την καμήλα ως το σημείο του ξεφαντώματος. Την ακολουθούν επίσης γαϊδούρια, μασκαρεμένα και αυτά. Οι μεταμφιεσμένοι έχουν κρεμασμένα επάνω τους κυρίως λέρια προβάτων και προβιές ζώων. Το γλέντι συνεχίζεται μέχρι το βράδυ  με τη συνοδεία παραδοσιακών μουσικών οργάνων

Για τη φετινή χρονιά για όσους βρεθούν στο χωριό ο δήμος και ο πολιτιστικός σύλλογος θα προσφέρουν παραδοσιακά κεράσματα.

Κέρκυρα: Ο «χορός των παπάδων» και ο «κορφιάτικος γάμος»

Η αυλαία της Αποκριάς στην Κέρκυρα πέφτει με την αναβίωση των εθίμων του «κορφιάτικου γάμου» και του «χορού των παπάδων».
Και τα δύο έθιμα αναβιώνουν σε χωριά του νησιού, διαχωρίζοντας τις Απόκριες στο νησί, σύμφωνα με την πρόεδρο του Λυκείου Ελληνίδων Κέρκυρας Λίζα Γαστεράτου-Αλεξάκη, σε δύο είδη καρναβαλιού, στο αστικό και στης υπαίθρου.

Την Κυριακή της Τυρινής, η πόλη της Κέρκυρας ετοιμάζεται πυρετωδώς το μεσημέρι, να κάψει τον Σιορ Καρνάβαλο, μετά από μία μεγαλειώδη βενετσιάνικη παρέλαση, με τις μαζορέτες να παρέχουν ένα θαυμάσιο θέαμα γυμναστικών επιδείξεων και τους τυμπανιστές να πλημμυρίζουν τα καντούνια και την κεντρική πλατεία, από εμβατήρια θριάμβου.

Την ίδια ώρα, σε πολλά χωριά του νησιού, κυρίως της Βόρειας Κέρκυρας, τον πρωταρχικό ρόλο για το κλείσιμο των αποκριών, αναλαμβάνουν οι παπάδες, με το μοναδικό παραδοσιακό «χορό των Παππάδων».

Σύμφωνα με το έθιμο που λαμβάνει χώρα το απόγευμα της Κυριακής της Τυροφάγου, όταν τελειώσει ο εσπερινός, στα προαύλια των ιερών ναών, ο πρεσβύτερος ιερέας βγαίνει στην αυλή της εκκλησίας και δίνει το έναυσμα του χορού. Τίθεται επικεφαλής και τον ακολουθούν οι υπόλοιποι ιερείς, μέλη της επιτροπής της εκκλησίας, οι ψάλτες, οι τοπικοί άρχοντες, γέροντες και όσοι επιθυμούν. Στον «χορό των παπάδων» συμμετέχουν μόνο άνδρες, που μπαίνουν στη σειρά κατά ηλικία, δίνοντας προτεραιότητα πάντα στους μεγαλύτερους.

Τον «χορό των παπάδων» δεν συνοδεύει κανένα μουσικό όργανο, παρά μόνο η μελωδία από το τραγούδι που ακούγεται, που θυμίζει περισσότερο έναν εκκλησιαστικό ύμνο.

Ο πρεσβύτερος ιερέας σέρνει το χορό τραγουδώντας πρώτος τον κάθε στίχο και οι υπόλοιποι τον επαναλαμβάνουν. « Δόξα να, δόξα να, δόξα να 'χει πάσα ημέρα. Δόξα να 'χει πάσα ημέρα και ο Υιός με τον Πατέρα. Δόξα να, δόξα να, δόξα να 'χουν και τα τρία. Δόξα να 'χουν και τα τρία και η Δέσποινα Μαρία…»

Όταν τελειώσει ο «χορός των παπάδων» ο ιερέας ευλογεί τον ποίμνιο του και τους εύχεται «καλή νηστεία και καλή σαρακοστή...»

Στη Νότια Κέρκυρα, την ίδια ημέρα αναβιώνει το έθιμο του «κορφιάτικου γάμου» ή «Ιερός Γάμος». Σύμφωνα με το δρώμενο, οι άντρες μαζεύονται σε ένα σπίτι και στολίζουν το γαμπρό και οι γυναίκες τη νύφη, η οποία όμως είναι άντρας και πολλές φορές μουστακαλής.

Αυτό θεωρείται από τους περισσοτέρους, ως κατάλοιπο της πατριαρχικής κοινωνίας κάποτε στην περιοχή, που περιόριζε τις γυναίκες να έχουν την οποιαδήποτε θέση στα δρώμενα του τόπου. Το έθιμο ξεκινά από το πρωί και διαρκεί σχεδόν ολόκληρη τη μέρα. Κατά την τελετή του μυστηρίου ο δαίμονας με τη μορφή του «σάτυρου», προσπαθεί να χαλάσει το γάμο, ενώ οι παριστάμενοι πειράζονται μεταξύ τους και συνήθως αισχρολογούν. Το γλέντι ξεκινά μετά το γάμο και πολλές φορές διαρκεί μέχρι τα ξημερώματα.

Βενετσιάνικος γάμος στο Τζάντε του 16ου αιώνα

Ένα δρώμενο που μας γυρνά πίσω πολλές δεκαετίες και αναπαριστά τον αρχοντικό και πλούσιο γάμο των Ενετών του 16ου αιώνα, πραγματοποιείται κάθε χρόνο στην Ζάκυνθο.

Το έθιμο του Βενετσιάνικου γάμου, που εμπνεύστηκε και πραγματοποίησε το 2005 ο ζωγράφος Αντώνης Μιλάνος, είναι αναπόσπαστο κομμάτι του Ζακυνθινού καρναβαλιού και κάθε χρόνο, χιλιάδες επισκέπτες αλλά και Ζακυνθινοί, πλημμυρίζουν την πλατεία Αγ. Μάρκου, ώστε να θαυμάσουν τα ειδικά σκηνικά και τα εκθαμβωτικές ενδυμασίες, των πρωταγωνιστών του δρώμενου.
Ο Βενετσιάνικος γάμος στο Τζάντε, μας μεταφέρει πίσω στον 16ο αιώνα, όταν η Ζάκυνθος ήταν υπό την Ενετική κατοχή.



Η επίδειξη χρηματικής δύναμης, ο εντυπωσιασμός και η επίδειξη της θέσης τους στην εξουσία, έκανε αυτόν γάμο μοναδικό και λόγω του πλούτου και της χλιδής των κόντηδων και των ευγενών τραβούσε πάνω του, τα βλέμματα της τοπικής κοινωνίας.
Σήμερα ο Βενετσιάνικος γάμος, αρχίζει από την πλατεία Αγ. Παύλου και διασχίζοντας τους κεντρικούς δρόμους της πόλης της Ζακύνθου, καταλήγει στην πλατεία Αγ. Μάρκου, όπου εκεί τελείται ο γάμος.

H μεγαλειώδη πομπή του γάμου ανοίγει με τυμπανιστές και σημαιοφόρους. Ακολουθούν οι νεόνυμφοι και οι κοντινοί συγγενείς τους. Η νόνα (γιαγιά) μεταφέρεται μέσα σε λεντίκα (κλειστό φορείο εξαιρετικής τέχνης μέσα στο οποίο μετέφεραν τους ευγενείς) ενώ ακολουθούν τα σεντούκια της νύφης με τα προικιά. Την πομπή πλαισιώνουν οι προσκεκλημένοι, οι οποίοι φορούν ακριβή αντίγραφα στολών του 16ου αιώνα, ενώ κορίτσια κρατούν κάνιστρα με ροδοπέταλα και μπομπονιέρες. Στην συνέχεια ακολουθεί το γαμήλιο γλέντι, με αναγεννησιακούς χορούς και πολλά τοπικά παραδοσιακά εδέσματα όπως είναι τα ζαχαροκούκα (κουφέτα), ορτζάδες ( σουμάδα) και πάντολες (παντεσπάνι).

Καρναβάλι στα Λαγκάδια Γορτυνίας με την «παρέα του τράγου»

Ένα ξεχωριστό και πρωτότυπο καρναβάλι διοργανώνει στα Λαγκάδια Γορτυνίας την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, ο σύλλογος νέων Λαγκαδίων «Δράσις», στο οποίο αναβιώνουν οι αρκαδικοί μύθοι, με την «παρέα του Τράγου».

Το αυθεντικό αρκαδικό καρναβάλι επιστρέφει μετά από πολλά χρόνια και υπόσχεται χορό, ποτό και ξεφάντωμα, με κυρίαρχο στοιχείο την συμμετοχή του κόσμου και πρωταγωνιστή τον τραγοπόδαρο Πάνα.

Ντόπιοι και επισκέπτες θα παρελάσουν στα γραφικά καλντερίμια του χωριού και η καρναβαλική πομπή θα καταλήξει στην πλατεία, όπου στις 7:30 θα ξεκινήσει η ενσάρκωση μυθικών όντων του Μαινάλου.

Εκεί, ο θεός Διόνυσος με τους Βάκχους, θα προσφέρουν κρασί και ο τραγοπόδαρος Πάνας θα κυνηγά τις Νύμφες, ενώ γύρω τους σε κατάσταση ευφορίας θα χορεύουν τα ξωτικά, οι αμαζόνες, οι μάγισσες με το δράκο, οι μάγοι και οι καλικάντζαροι.

Ακολούθως μέσα από ένα εντυπωσιακό σόου με φωτιές και χειροποίητα άρματα, η πομπή με το κάψιμο του Τράγου και τον εκστατικό χορό γύρο από τη φωτιά, συνοδεία κρουστών. Η βραδιά θα συνεχιστεί με γλέντι έως τις πρώτες πρωινές ώρες.

«Ο γάμος του Κουτρούλη» στην Μεθώνη

Στη Μεθώνη, ο καρναβαλίστικος γάμος του Κουτρούλη κρατάει από τον 14ο αιώνα. Φέτος το «ευτυχές γεγονός» ξεκινησε το Σάββατο με το «Προγαμιαίο Γλέντι», που έγινε το βράδυ, στη Σάλα Μπούρτζι, από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μεθώνης.

Την Κυριακή (13/3) στον πεζόδρομο της Αγοράς γίνεται η «Παρουσίαση Προικιών», ενώ την Καθαρά Δευτέρα στην πλατεία της Παραλίας τελείται μεγαλοπρεπώς... «Ο Γάμος του Κουτρούλη». Το ζευγάρι των νεονύμφων είναι δύο άντρες, που μαζί με τους συγγενείς πηγαίνουν στην πλατεία, όπου γίνεται ο γάμος με παπά και με κουμπάρο! Διαβάζεται το προικοσύμφωνο και ακολουθεί τρικούβερτο γλέντι.

Στη Μεσσήνη, την Καθαρά Δευτέρα (14/3) γίνεται η αναπαράσταση της εκτέλεσης της γριάς Συκούς, που κατά την παράδοση, κρεμάστηκε στη θέση Κρεμάλα της πόλης, με εντολή του Ιμπραήμ Πασά, επειδή είχε το θάρρος, εξηγώντας του ένα όνειρο που είχε δει, να του πει ότι η εκστρατεία του και ο ίδιος θα είχαν οικτρό τέλος από την αντίδραση και το σθένος των επαναστατημένων Ελλήνων.

Οι εκδηλώσεις ξεκινούν το πρωί, στις 10:30, από την κεντρική πλατεία της Μεσσήνης, με τους φουστανελάδες των συλλόγων της Μεσσήνης να οδεύουν προς την Κρεμάλα.
Στις 11:00 γίνεται η αναπαράσταση της δίκης και του απαγχονισμού, από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μεσσήνης, ενώ ακολουθεί κέρασμα παραδοσιακής φασολάδας από το Σύλλογο Γυναικών Μεσσήνης και Περιχώρων.

Ο καντής του Ρεθύμνου

«Εμίσεψεν η Αποκριά με λύρες και παιγνίδια, ήρθενε η σαρακοστή με ελιές χαλβά κρομμύδια. Απόκαμε ο καρνάβαλος η πλουμιστή κοπέλα, ξημέρωσε η σαρακοστή η λαχανοσκουτέλα.
Με αυτή τη Μαντινάδα υποδέχονται στο Ρέθυμνο την καθαρή Δευτέρα και την περίοδο της νηστείας τη Σαρακοστή, αμέσως μετά τα γλέντια, τους χορούς, τα χρώματα και το αναγεννησιακό κλίμα που επικρατούσε όλη την προηγούμενη καρναβαλική περίοδο. 

Καθαρά Δευτέρα και όλα ξεκινούν με τη Νηστεία που ως «τραπεζομάντηλο απλώνεται» στο τραπέζι και τις υπαίθριες τάβλες που στήνονται για να υποδεχτούν τα σαρακοστιανά εδέσματα πριν και μετά την πραγματοποίηση των εθίμων της ημέρας. Μπορεί το πέταγμα του χαρταετού να κυριαρχεί στο Ρεθεμνιώτικο ουρανό πόλης και χωριών, όμως η γη, το χώμα, υποδέχονται ξεχωριστά έθιμα όπως η αρπαγή της νύφης, το μουτζούρωμα, η Καμήλα, ο Καντής. Στο Μελιδόνι Μυλοποτάμου, Στο Γεράνι, στους Αρμένους, στα Ανώγεια, στο Αμάρι, τα παιχνίδια και οι πλάκες συνάδουν με το έθιμο, όπου στην περίπτωση του Καντή του άρχοντα δηλαδή, που μπροστάρης με την ακολουθία του επισκέπτεται τα σπίτια και δίνει εντολές για το τι να κάνουν οι κάτοικοι. Παράλληλο έθιμο αυτό του εξομολόγου που συνταιριάζει με του Καντή αλλά αντί για άρχοντα υπάρχει ο ρόλος του Παπά.

Έθιμο με λαϊκές δίκες και αστεία περιστατικά δίνουν ζωή σε παρέες, όπως η γαϊδουροκαβαλαρία όπου σε μία προσπάθεια τους οι παρέες ανταγωνίζονται σε δύναμη, αντοχή άλλων στις πλάτες τους και άφθονες πλάκες όταν η μακριά γαϊδούρα από ανθρώπους δεν αντέχει και πέφτει από χάμου εις χάμου όπως χαρακτηριστικά λένε στα χωριά. Έθιμο, όπως η αυτοσχέδια από ξύλα και κουβέρτες καμήλα, η οποία με τη βοήθεια κρυμμένων ανθρώπων κάνει τα δικά της στις παρέες και στο χωριό. Το μουτζούρωμα που δίνει χαρά και διάθεση σε μικρούς και μεγάλους που δε φοβούνται να λερωθούν και να τους μουτζουρώσουν οι άλλοι χωριανοί.

Με αφορμή την προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή με πρωτοβουλία του πρωθυπουργού της χώρας, η ιστοσελίδα μας αναδημοσιεύει το επίκαιρο κείμενο που είχε δημοσιευτεί πολλούς μήνες νωρίτερα, με μεγάλη διορατικότητητα στις 10 Οκτωβρίου 2015.

Διαβάστε το αρθρό εδώ:

 Βγήκαν τα..πιστόλια στη δικαιοσύνη. Στο πειθαρχικό Ισ. Ντογιάκος και η βοηθός του εφετείου Αθηνών