Όταν ξεκινούσαμε να γράφουμε το παρακάτω κείμενο, δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ότι αυτό θα μπορούσε να είχε σχέση με την σημερινή πραγματικότητα. Άλλωστε, το περιστατικό της εισβολής σε θεατρική παράσταση με τραγικά αποτελέσματα είχε συμβεί πριν 90 χρόνια εν μέσω εθνικού διχασμού, ενώ σήμερα βρισκόμαστε στο 2021 έχοντας διανύσει την μακρύτερη πορεία λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος που έχει γνωρίσει ποτέ ο τόπος, χωρίς συνταγματικές ή άλλες εκτροπές να “μολύνουν” την πολιτικο- κοινωνική ζωή του τόπου. Η μάλλον όχι;
Επιστρέφοντας στο παρελθόν -που ελπίζουμε να μη γίνει παρόν ή μέλλον- είμαστε στον Αύγουστο του 1931, εν μέσω τελευταίας κυβέρνησης Ελευθερίου Βενιζέλου, και παρά την τραυματική μικρασιατική τραγωδία και τα επακόλουθά της, η χώρα δεν έχει ξεπεράσει τον εθνικό διχασμό με τα πολιτικά πάθη να φουντώνουν, ακόμα και όταν δεν υπάρχει πραγματική αφορμή.
Στην πλατεία Μεταξουργείου (σημερινή Καραΐσκάκη) παίζεται από τις 17 Μαΐου με τεράστια επιτυχία η επιθεωρησιακή οπερέτα “Κατεργάρα” των Κίμωνα Καπετανάκη και Μίμη Κατριβάνου. Το Σάββατο 22 Αυγούστου η παράσταση ξεκινά στις 10.30 με τους 1.100 θεατές να έχουν κατακλύσει κάθε γωνιά του. Στις 11.45 έχουμε το φινάλε της πρώτης πράξης, όπου οι πρωταγωνιστές υποδύονται ποδοσφαιριστές της Εθνικής ομάδας, με τους Αυλωνίτη, Μαυρέα, Ιατρίδη, Σύλβα σε ρόλους Βενιζέλου, Τσαλδάρη, Μιχαλόπουλου και Κονδύλη αντίστοιχα, όπου ο κάθε πολιτικός μιλά για τα μειονεκτήματα του άλλου.
Πριν προλάβει ο, 27χρονος τότε, Βασίλης Αυλωνίτης να ολοκληρώσει τους στίχους “Από το Βενιζέλο βγήκε η αλήθεια/ κι από τους υπουργούς τα κολοκύθια”, βλέπει να ανεβαίνουν στη σκηνή από την αριστερά πλευρά ένας καλοντυμένος κύριος βρίζοντας και κρατώντας μαγκούρα, ενώ από τη δεξιά δύο άλλοι με περίστροφα στο χέρι. Όταν ο Αυλωνίτης διαπιστώνει ότι ένας εξ αυτών τον σημαδεύει με περίστροφο, πέφτει έντρομος πάνω στη σκηνή προλαβαίνοντας τον εναντίον του πυροβολισμό. Ο μηχανικός σκηνής Παναγιώτης Μωραΐτης που βρίσκεται ακριβώς πίσω του δεν είναι το ίδιο τυχερός αφού η σφαίρα τον βρίσκει στο στήθος. Αρχικά το κοινό, θεωρώντας ότι η εισβολή αποτελεί μέρος της παράστασης, αντιδρά με γέλια και χειροκροτήματα, αλλά όταν ακούγεται ο πρώτος πυροβολισμός επικρατεί απόλυτο χάος.
Ο Αυλωνίτης διαφεύγει σέρνοντας από τη σκηνή, βγάζει γρήγορα καπέλο και μουστάκι της παράστασης για να μην αναγνωριστεί, κλειδώνεται στην τουαλέτα του θεάτρου, και από το μικρό παράθυρό της πηδά στο δρόμο όπου με χτυπημένο πόδι, αλλά ασφαλής, φτάνει στο διπλανό ζυθοπωλείο “Κόκκινος κρίνος”.
Πίσω στο θέατρο, οι συντελεστές της παράστασης τρέχουν να σωθούν στα καμαρίνια, οι θεατές που συνωστίζονται ουρλιάζοντας για να διαφύγουν στις πύλες εξόδου, διαπιστώνουν ότι περιμετρικά του χώρου υπάρχουν και άλλοι οπλισμένοι μπράβοι που τους χτυπούν με μαγκούρες, ενώ από τους συνεχείς πυροβολισμούς τραυματίζονται ο 32χρονος λογιστής Ν. Λαγκαδάς με διαμπερές τραύμα στον μηρό από περίστροφο, ο ηλεκτρολόγος Κλαύδιος Χατζηγεωργίου και ο ηθοποιός Α. Θεοδωρίδης.
Ενώ η οργή των μπράβων ξεσπά πλέον στα σκηνικά και τα έπιπλα του θεάτρου, τα φαρμακεία της περιοχής γεμίζουν με τραυματίες από την επίθεση και από το τσαλαπάτημα στις εξόδους. Όταν στο “Περοκέ” φτάνει ισχυρή αστυνομική δύναμη συλλαμβάνει με το περίστροφο στο χέρι τον 28χρονο Ανδρέα Δικόδινιμο, που στη μεταφορά του στον τμήμα λυντσάρεται από τους συγκεντρωμένους έξω από το θέατρο. Ο βαριά χτυπημένος Μωραΐτης χάνει τη ζωή του λίγο πριν φτάσει στην Πολυκλινική, ενώ οι άλλοι τραυματίες νοσηλεύονται στο Πολιτικό Νοσοκομείο (νυν “Ελπίς”).
Δράστες της τραμπουκικής δολοφονικής επίθεσης είναι παρακρατικοί βενιζελικοί που θεωρούν ότι θεατρική σάτιρα αποτελεί πολιτική πράξη γελοιοποίησης και σπίλωσης του Ελευθερίου Βενιζέλου, ενώ στην πορεία διαφαίνεται εμπλοκή πολιτικών προσώπων. Φυσικά επικρατεί πολιτικός σάλος με την κηδεία του Μωραίτη την επόμενη ημέρα να εξελίσσεται σε αντι-Βενιζελικό συλλαλητήριο.
Οι προσκείμενες στην κυβέρνηση εφημερίδες προσπαθώντας, χωρίς αποτέλεσμα, να υποβαθμίσουν το αποτρόπαιο γεγονός, φτάνουν να κατηγορούν για την επίθεση τους ηθοποιούς που κατηγορούν την κυβέρνηση και την Εταιρία Ελλήνων Συγγραφέων : “Ηθικοί αυτουργοί των σκηνών δεν είναι δυνατόν να είναι ούτε η κυβέρνησις, ούτε καμία παράταξη. Είναι αυτή η εταιρία των Ελλήνων συγγραφέων, η οποία άφηκεν αχαλιναγώγητους μερικούς ρυπαρογράφους να δηλητηριάσουν κάθε βράδυ το κοινόν με κυνικά, κακοηθέστατα και υστερημένα πνεύματος, ουσίας και αξίας χυδαιολογήματα. Έτσι μιλούν οι λογικοί και ειλικρινείς καλλιτέχνες”.
Εκτός του αναμενόμενου, πολιτικού μίσους που μολύνει εκ νέου την ατμόσφαιρα, ενδιαφέρον έχει η αντίδραση του κοινού στο τραγικό περιστατικό. Όχι μόνο δεν πτοείται από την δολοφονική επίθεση, αλλά τις επόμενες ημέρες οι θεατές κατακλύζουν τα θέατρα στα οποία σατιρίζεται η κυβέρνηση αλλά αποθεώνει και μπιζάρει διαρκώς τους ηθοποιούς.
Τέλος, με κοινή τους ανακοίνωση, οι συγγραφείς της “Κατεργάρας” Παπαδούκας, Καπετανάκης, Σπυρόπουλος καταδικάζουν όχι μόνο τους δολοφόνους αλλά και τους δημοσιογράφους υπερασπιστές τους εκφράζοντας “...τον αποτροπιασμό των, διότι ευρέθησαν δημοσιογράφοι της κυβερνητικής παρατάξεως, οι οποίοι απεπειράθησαν εμμέσως να επιρρίψουν τας ευθύνας των λυπηρών αιματηρών σκηνών εις τους συγγραφείς της “Κατεργάρας”, ισχυρισθέντες ότι δεν είναι δυνατόν να εγκριθεί το περιεχόμενον, το οποίον πιθανόν να είναι εις πλείστα σημεία βρωμερόν και ανήθικον”…
