Ίχνη μολύβδου από τη Σαντορίνη εντοπίστηκαν στο Παγγαίο: Νέα ανασκαφικά δεδομένα από την Τούμπα Οφρυνίου

Ίχνη μολύβδου από τη Σαντορίνη εντοπίστηκαν στο Παγγαίο: Νέα ανασκαφικά δεδομένα από την Τούμπα Οφρυνίου

Κυριακή, 23/11/2025 - 13:36

ΚΩΣΤΑΣ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Η Σαντορίνη υπήρξε από την αρχαιότητα έως σήμερα ένας τόπος με έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα, καθώς το ιδιαίτερο ηφαιστειακό της περιβάλλον και η στρατηγική της θέση στο Αιγαίο ευνόησαν την παραγωγή και τη διάθεση προϊόντων που απέκτησαν φήμη πέρα από τα όρια του ελληνικού χώρου.

Ήδη από τη μινωική και την αρχαϊκή περίοδο, η Θήρα εξήγαγε κρασί, ντομάτες, φάβα, ενώ παράλληλα διοχετεύονταν σε άλλες περιοχές της Μεσογείου ελαφρόπετρα και ηφαιστειακή γη, υλικά πολύτιμα για την οικοδομή και τα λιμενικά έργα. Και όπως φαίνεται δεν ήταν μόνο αυτά... 

Ορυχεία στον Αθηνιό

Πρόσφατη μελέτη ομάδας Ελλήνων επιστημόνων αποδεικνύει πως η Σαντορίνη παρήγαγε μέχρι και μόλυβδο μέσα από τα «άγνωστα» σε πολλούς ορυχεία που όμως έχουν εντοπιστεί και βρίσκονται σε μικρή απόσταση από το λιμάνι του Αθηνιού. Την εντυπωσιακή αυτή ανακάλυψη τεκμηριώνουν οι μελέτες από τα ευρήματα ομάδας αρχαιολόγων που ανακοίνωσαν τα αποτελέσματα των εργασιών τους σε συνέδριο στην Πάτρα.

 

Η γεωγραφική θέση του προϊστορικού οικισμού της «Τούμπας Οφρυνίου»
Η γεωγραφική θέση του προϊστορικού οικισμού της «Τούμπας Οφρυνίου»

Ανασκαφή στην Τούμπα Οφρυνίου

Όπως λέει στο ethnos.gr ο Μάρκος BαξεβανόπουλοςΔιδάκτωρ Γεωλογίας, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας «μία απρόσμενη πηγή μολύβδου αποκάλυψαν οι αναλύσεις ισοτόπων μολύβδου που πραγματοποιήθηκαν σε ευρήματα από την ανασκαφή στον προϊστορικό οικισμό της «Τούμπας Οφρυνίου», στους πρόποδες του όρους Παγγαίου που εκτείνεται στους νομούς Καβάλας και Σερρών στη Βόρεια Ελλάδα».

Μαλαμίδου και Σουκάντος

Στο Συνέδριο Αρχαιομετρίας που πραγματοποιήθηκε με επιτυχία πριν λίγες ημέρες στην Πάτρα παρουσιάστηκαν από τον Διδάκτορα Γεωλογίας Μάρκο Βαξεβανόπουλο τα αποτελέσματα από τις αναλύσεις σε μολύβδινα υλικά που χρησίμευαν στην επισκευή πήλινων αγγείων στον εν λόγω προϊστορικό οικισμό.  Οι ανασκαφείς του οικισμού είναι οι αρχαιολόγοι Δρ. Δήμητρα Μαλαμίδου, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών, και ο Ιωάννης Σουκάντος, Υποψήφιος Διδάκτωρ Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων και αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου.

 

Ορισμένα από τα πολύτιμα ευρύματα στην Τούμπα Οφρυνίου στο όρος Παγγαίο
Ορισμένα από τα πολύτιμα ευρύματα στην Τούμπα Οφρυνίου στο όρος Παγγαίο

Μόλυβδος με ίχνη αργύρου

«Το υλικό που μελετήθηκε σε ηλεκτρονικό μικροσκόπιο είχε εγχυθεί μεταξύ σπασμένων κομματιών κεραμικής για την επισκευή τους. Αυτό το συνδετικό υλικό ερευνήθηκε με τη μέθοδο ICP-MS και αποδείχθηκε ότι είναι κυρίως μόλυβδος με ίχνη αργύρου, χαλκού και αρσενικού. Ο μόλυβδος έχει χαμηλό σημείο τήξης και ως μεταλλικό και ανθεκτικό υλικό αποτελούσε αποτελεσματική μέθοδο επισκευής σημαντικών αγγείων, όπως είναι οι πίθοι», τονίζει ο Μάρκος Βαξεβανόπουλος.

Και από τη Θάσο

Το υλικό μελετήθηκε επιπλέον με τη μέθοδο ισοτόπων μολύβδου και αργύρου για να αναζητηθεί η πηγή προέλευσης της πρώτης ύλης. Όπως ήταν αναμενόμενο το μεγαλύτερο ποσοστό του μολύβδου προέρχεται από τις μεταλλευτικές περιοχές του κοντινού στον οικισμό όρους Παγγαίου και της νήσου Θάσου.

 

Τα παλιά ορυχεία μολύβδου στη Σαντορίνη, κοντά στο λιμάνι του Αθηνιού
Τα παλιά ορυχεία μολύβδου στη Σαντορίνη, κοντά στο λιμάνι του Αθηνιού

Από τη Σαντορίνη στη Λυών

«Ανάμεσα στα ευρήματα συγκαταλέγονται και δύο δείγματα που η προέλευσή τους είναι πιθανότατα από την αρχαία Θήρα (Σαντορίνη). Μάλιστα σε επιτόπια έρευνα στο νησί της Σαντορίνης εντοπίστηκαν ίχνη αρχαίας εκμετάλλευσης πλησίον του λιμανιού του Αθηνιού. Οι αναλύσεις πραγματοποιήθηκαν στο πανεπιστήμιο της Λυών στη Γαλλία από τον Δρ. Γεωλογίας Μάρκο Βαξεβανόπουλο στο πλαίσιο της μεταδιδακτορικής του έρευνας». 

Ο οικισμός της Τούμπας Οφρυνίου αποτελεί τον μοναδικό έως σήμερα προϊστορικό οικισμό στην περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας με κατοίκηση αμιγώς της Ύστερης Εποχής του Χαλκού (1600-1100 π.Χ.), χωρίς την παρουσία προγενέστερων ή μεταγενέστερων οικιστικών φάσεων. Από τις γεωφυσικές διασκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο χώρο, κατά τη διάρκεια της αρχαιολογικής έρευνας, φαίνεται ότι οι επάλληλες οικιστικές φάσεις αυτής της περιόδου δημιουργήθηκαν πάνω σε φυσικό βραχώδη γήλοφο σχηματίζοντας επιχώσεις που φθάνουν περίπου τα 1,80 μέτρα. Η πρώτη φάση κατοίκησης καταγράφεται περίπου στα μέσα του 16ου αιώνα π.Χ. και ο οικισμός εγκαταλείπεται με το τέλος της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, γύρω στο 1200 με 1100 π.Χ.

«Χάρη στη συστηματική ανασκαφή της θέσης και τη διερεύνηση του υπεδάφους με τη χρήση σύγχρονων γεωφυσικών μεθόδων (γεωραντάρ, μαγνητομετρία, πυρηνοληψίες) ήλθαν στο φως εκτεταμένα οικιστικά κατάλοιπα, ενδεικτικά για τη μορφή της ενδοκοινοτικής οργάνωσης (περίβολος-δρόμοι-δωμάτια-αποθηκευτικοί χώροι) των θέσεων της Ύστερης Εποχής του Χαλκού στην Ανατολική Μακεδονία» καταλήγει ο Μάρκος Βαξεβανόπουλος επιβεβαιώνοντας για άλλη μία φορά πως η Σαντορίνη είχε πρωτεύοντα και καταλυτικό ρόλο στην ανάπτυξη του ελληνικού αρχαίου κόσμου.

Πηγή: ethnos.gr

Φωτιά στο Παγγαίο: «Αν δεν βρέξει, δεν σβήνει», λένε στο ethnos.gr οι δήμαρχοι - «Είναι εμπρησμός»

Φωτιά στο Παγγαίο: «Αν δεν βρέξει, δεν σβήνει», λένε στο ethnos.gr οι δήμαρχοι - «Είναι εμπρησμός»

Τετάρτη, 28/08/2024 - 16:01

ΡΩΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΙΔΗΣ

Στη βοήθεια του… καιρού έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους οι τοπικές κοινωνίες στην περιοχή του όρους Παγγαίου, προκειμένου να σβήσει η φωτιά, η οποία καίει για έβδομη συνεχή ημέρα και έχει προκαλέσει τεράστια καταστροφή.

Όπως ανέφεραν στο ethnos.gr οι δήμαρχοι Παγγαίου και Αμφίπολης, Φίλιππος Αναστασιάδης και Στέργιος Φραστανλής αντίστοιχα, περιοχές που ξέσπασε η πυρκαγιά και πύρινα μέτωπα βρίσκονται σε εξέλιξη, παρά το γεγονός ότι από την πρώτη στιγμή επιχειρούν ισχυρές επίγειες πυροσβεστικές δυνάμεις αλλά και πολλά εναέρια μέσα, είναι τόσο μεγάλες οι δυσκολίες εξαιτίας του δύσβατου του εδάφους, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει περίπτωση να σβήσουν οι φωτιές, αν δεν βρέξει.

Οι άνεμοι που πνέουν στην περιοχή, δεν είναι ισχυροί και το γεγονός αυτό αποτελεί σύμμαχο των πυροσβεστικών δυνάμεων. Ωστόσο, στο υψόμετρο των περίπου 1.200 μέτρων που καίνε οι πύρινες «γλώσσες», υπάρχουν πολλές επικίνδυνες χαράδρες, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να προσεγγίσουν οι επίγειες δυνάμεις. Επίσης, σοβαρούς κινδύνους εγκυμονεί και η όποια πτήση των εναέριων πυροσβεστικών μέσα στις χαράδρες, προκειμένου να στοχεύσουν στα φλεγόμενα σημεία.

 

Φωτιά στο Παγγαίο (Eurokinissi)
Φωτιά στο Παγγαίο (Eurokinissi)

Δεν κινδυνεύει οικισμός

Εκτιμάται ότι μέχρι στιγμής έχουν καεί περίπου 20.000 στρέμματα χορτολιβαδικής έκτασης και περιοχές με χαμηλή βλάστηση. Κανένας οικισμός δε βρίσκεται σε κίνδυνο, αφού η φωτιά καίει σε πολύ υψηλό υψόμετρο.

«Στη δική μας την περιοχή είναι λίγο καλύτερη η κατάσταση σε σύγκριση με τις προηγούμενες μέρες. Οι πυροσβεστικές δυνάμεις καταβάλλουν πολύ μεγάλη προσπάθεια, όμως, η φωτιά πολύ δύσκολα θα σβήσει, αφού καίγονται κυρίως πουρνάρια, τα οποία δε σβήνουν εύκολα. Το μέτωπο βρίσκεται μεταξύ των οικισμών του Ροδολίβους και της Πρώτης. Πιστεύω ότι, αν δεν βρέξει, η φωτιά δεν πρόκειται να σβήσει. Το βουνό είναι πολύ δύσκολο και έχει πολλές απότομες χαράδρες. Δεν μπορούμε να διακινδυνεύσουμε τη ζωή των πυροσβεστών», αναφέρει στο ethnos.gr ο δήμαρχος Αμφίπολης.

«Παρά το γεγονός ότι επιχειρούν ισχυρές πυροσβεστικές δυνάμεις και εναέρια μέσα, στην περιοχή μας είναι πολύ δύσκολη η κατάσταση. Ο δήμος βοηθάει τους πυροσβέστες με γρήγορη τροφοδοσία νερού και συμβάλλουν στην προσπάθεια και πολλοί εθελοντές. Δεν κινδυνεύει κάποιος οικισμός, όμως, το βουνό είναι πολύ δύσκολο και δεν μπορείς να είσαι σίγουρος, για το τι θα γίνει, αν φυσήξει ένας δυνατός άνεμος. Έχει κάψει περιοχές με έρπουσα βλάστηση. Μόνο με μία δυνατή βροχή, θα σβήσουν τα πύρινα μέτωπα», λέει από την πλευρά του ο δήμαρχος Παγγαίου.

 

Φωτιά στο Παγγαίο (Eurokinissi)
Φωτιά στο Παγγαίο (Eurokinissi)

«Οφείλεται σε εμπρησμό»

Την πεποίθησή του ότι η φωτιά στο όρος Παγγαίου οφείλεται σε εμπρησμό, εκφράζει στο ethnos.gr ο κ. Φραστανλής, σημειώνοντας ότι οι φλόγες «ξεπήδησαν» από τρεις – τέσσερις εστίες.

 

Φωτιά στο Παγγαίο (Eurokinissi)
Φωτιά στο Παγγαίο (Eurokinissi)

«Μας είπανε ότι η φωτιά οφείλεται στην πτώση κεραυνών, όμως, η κοινή λογική λέει ότι δε γίνεται ένας κεραυνός να κάνει γείωση με τα… χόρτα και να ξεσπάσει μία φωτιά. Πιστεύω ότι η συγκεκριμένη πυρκαγιά οφείλεται σε εμπρησμό. Πριν από λίγες μέρες άναψε φωτιά και στον Λαϊλιά, επίσης, σε πολύ μεγάλο υψόμετρο. Οι φωτιές μπήκαν ταυτόχρονα, για να διασπαρούν οι πυροσβεστικές δυνάμεις και έτσι να μην μπορούν να τις σβήσουν», τονίζει ο δήμαρχος Αμφίπολης.

Πηγή: ethnos.gr