Χαρά, συγκίνηση αλλά και λύπη είναι τα συναισθήματα των Παλαιστινίων μετά την απελευθέρωση κρατουμένων, καθώς πολλοί κρατούνταν χρόνια στις ισραηλινές φυλακές, και έχουν υποστεί μακροχρόνια βασανιστήρια.

Κάποιοι είχαν περάσει δεκαετίες στη φυλακή, άλλοι εξέτιαν ποινές ισόβιας κάθειρξης, ενώ οι περισσότεροι είχαν συλληφθεί μαζικά από το Ισραήλ κατά τη διάρκεια του διετούς πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, σύμφωνα με όσα είπαν οι ίδιοι μιλώντας στο Al Jazeera.

Πέντε από αυτούς είναι παιδιά κάτω των 18 ετών και δύο είναι γυναίκες, σύμφωνα με τον κατάλογο κρατουμένων που έλαβε το Al Jazeera.

Κρατούνταν σε στρατόπεδα

Οι περισσότεροι από τους εξαφανισμένους από τη Γάζα κρατούνταν σε στρατόπεδα, όπου επικρατούσαν η απάνθρωπη μεταχείριση και τα βασανιστήρια, σύμφωνα με διεθνείς, ισραηλινές και παλαιστινιακές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Οι Παλαιστίνιοι κατήγγειλαν κακομεταχείριση, καθώς υπέστησαν σοβαρούς ξυλοδαρμούς, ιατρική παραμέληση, πείνα και ακόμη και βιασμούς.

Σύμφωνα με την Παλαιστινιακή Εταιρεία Κρατουμένων, 77 κρατούμενοι έχουν πεθάνει υπό ισραηλινή κράτηση από τις 7 Οκτωβρίου.

Σύμφωνα με στοιχεία που έλαβε το Al Jazeera, όλοι εκτός από εννέα από αυτούς τους κρατούμενους προέρχονται από τη Δυτική Όχθη και 157 από αυτούς είναι μέλη της Φατάχ, του κόμματος που ελέγχει την Παλαιστινιακή Αρχή που κυβερνά τμήματα της Δυτικής Όχθης.

Σύμφωνα με την Addameer, μια παλαιστινιακή οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα που παρακολουθεί τους πολιτικούς κρατούμενους, ο αριθμός των ατόμων που έχουν αιχμαλωτιστεί από το Ισραήλ αυξήθηκε από 5.200 σε 11.100 από τις 7 Οκτωβρίου 2023.

Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των κρατουμένων προέρχεται από την κατεχόμενη Δυτική Όχθη – 400 από αυτούς είναι παιδιά.

Ο Μουράντ Τζαντάλα, ερευνητής ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην παλαιστινιακή οργάνωση Al-Haq, δήλωσε στο Al Jazeera: «Το Ισραήλ προσπαθεί να καταστρέψει την παλαιστινιακή κοινωνία με διάφορους τρόπους, και η σύλληψη παιδιών είναι ένα από τα μέσα που χρησιμοποιεί για να το πετύχει».

«Μας χτυπούσαν και μας ταπείνωναν»

Ένας από τους Παλαιστινίους που απελευθερώθηκαν τη Δευτέρα ήταν ο αδελφός του ανταποκριτή του Al Jazeera, Ιμπραήμ αλ-Χαλίλι. Ο ισραηλινός στρατός συνέλαβε και τους δύο πέρυσι, κατά τη διάρκεια της χερσαίας επίθεσης στην πόλη της Γάζας. Ο Αλ-Χαλίλι αφέθηκε ελεύθερος αργότερα, ενώ ο αδελφός του παρέμεινε υπό κράτηση για 19 μήνες.

Όπως και οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι από τη Λωρίδα της Γάζας που φυλακίστηκαν μαζικά από το Ισραήλ, κρατήθηκε χωρίς κατηγορία ή δίκη.

Περιέγραψε τη δοκιμασία του ως «μεγάλη μάχη».

«Μας χτυπούσαν και μας ταπείνωναν. Υποφέραμε πολύ. Αλλά, δόξα τω Θεώ, όλα τελείωσαν τώρα», είπε ο Μοχάμεντ αλ-Χαλίλι.

Στη Χαν Γιουνίς, στη νότια Γάζα επικράτησε εφορία και χαρά, ο Αμπντάλα Αμπού Ράφε περιέγραψε την απελευθέρωσή του ως «υπέροχη αίσθηση».

«Ήμασταν σε ένα σφαγείο, όχι σε φυλακή»

«Ήμασταν σε ένα σφαγείο, όχι σε φυλακή. Δυστυχώς, ήμασταν σε ένα σφαγείο που ονομάζεται φυλακή Ofer. Πολλοί νέοι άνδρες βρίσκονται ακόμα εκεί. Η κατάσταση στις ισραηλινές φυλακές είναι πολύ δύσκολη. Δεν υπάρχουν στρώματα. Πάντα τα παίρνουν μακριά. Η κατάσταση με το φαγητό είναι δύσκολη. Τα πράγματα είναι δύσκολα εκεί», είπε.

Ένας άλλος απελευθερωμένος κρατούμενος, ο Γιασίν Αμπού Αμρά περιέγραψε τις συνθήκες στις ισραηλινές φυλακές ως «πολύ, πολύ κακές».

«Όσον αφορά το φαγητό, την καταπίεση και τους ξυλοδαρμούς, όλα ήταν άσχημα. Δεν υπήρχε φαγητό ή ποτό. Δεν είχα φάει για τέσσερις ημέρες. Μου έδωσαν δύο γλυκά εδώ και τα έφαγα», είπε.

Ο Σαέντ Σουμπάιρ, ο οποίος επίσης απελευθερώθηκε τη Δευτέρα, είπε ότι δεν ξέρει πώς να περιγράψει τα συναισθήματά του.

«Η ελευθερία είναι ανεκτίμητη»

«Το συναίσθημα είναι απερίγραπτο», είπε. «Το να βλέπεις τον ήλιο χωρίς κάγκελα είναι ένα απερίγραπτο συναίσθημα. Τα χέρια μου είναι ελεύθερα από τις χειροπέδες. Η ελευθερία είναι ανεκτίμητη», προσέθεσε.

Μεταξύ των Παλαιστινίων που απελευθερώθηκαν περιλαμβάνονται δεκάδες εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας στη Γάζα. Η οργάνωση Healthcare Workers Watch αναφέρει ότι στον κατάλογο των Παλαιστινίων που απελευθερώθηκαν από τις ισραηλινές φυλακές περιλαμβάνονται τα ονόματα τουλάχιστον 55 εργαζομένων στον τομέα της υγείας, μεταξύ των οποίων 24 νοσηλευτές, επτά γιατροί και δύο παραϊατρικοί.

Από αυτούς, τουλάχιστον 44 «απήχθησαν από τις ισραηλινές δυνάμεις κατοχής από τα νοσοκομεία όπου εργάζονταν», ανέφερε η οργάνωση, σημειώνοντας ότι 115 ακόμη Παλαιστίνιοι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας από τη Γάζα παραμένουν υπό ισραηλινή κράτηση.

Ο δρ. Μουάθ Άλσερ, συνιδρυτής και διευθυντής της Healthcare Workers Watch, δήλωσε ότι η «συστηματική απαγωγή εργαζομένων στον τομέα της υγείας από το Ισραήλ αποτελεί έγκλημα πολέμου», καθώς έχει οδηγήσει στη παράνομη κράτηση εξειδικευμένων επαγγελματιών του ιατρικού τομέα και στη στέρηση ιατρικής περίθαλψης από τους Παλαιστινίους.

Ο Άλσερ κάλεσε το Ισραήλ να «απελευθερώσει άμεσα και άνευ όρων όλους τους κρατούμενους εργαζομένους στον τομέα της υγείας, συμπεριλαμβανομένων των σωμάτων εκείνων που βασανίστηκαν μέχρι θανάτου κατά τη διάρκεια της κράτησής τους».

Ωστόσο η χαρά μετριάστηκε καθώς οικογένειες έλαβαν εντολή από το Ισραήλ να μην γιορτάσουν την απελευθέρωση των αγαπημένων τους προσώπων και να μην υψώσουν παλαιστινιακές σημαίες. Επιπλέον, οι οικογένειες των κρατουμένων που απελαθούν σήμερα πιθανότατα δεν θα μπορούν να ταξιδέψουν στο εξωτερικό για να τους συναντήσουν.

Ο Τζαντάλα, από την Al-Haq, πρόσθεσε ότι οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι απλώς ελπίζουν ότι η ανταλλαγή αιχμαλώτων θα σηματοδοτήσει το οριστικό τέλος του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα.

Πρόσθεσε ότι οι Παλαιστίνιοι είναι δυσαρεστημένοι που δεν θα απελευθερωθούν εξέχοντες Παλαιστίνιοι ηγέτες όπως ο Μαρουάν Μπαργούτι και ο Αχμέντ Σααντάτ.

Ο πρώτος είναι αναμφισβήτητα ο πιο διάσημος Παλαιστίνιος πολιτικός κρατούμενος, παραδοσιακά συνδεδεμένος με τη Φατάχ, ενώ ο δεύτερος ηγείται του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης.

Ο γνωστός Παλαιστίνιος γιατρός Χουσάμ αμπού Σαφία, ο οποίος απήχθη από το νοσοκομείο Καμέλ Αντουάν στη βόρεια Γάζα τον Δεκέμβριο του 2024, δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο των κρατουμένων που αναμένεται να απελευθερωθούν.

Σύμφωνα με παρατηρητές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο Αμπού Σαφία έχει υποβληθεί σε σοβαρά βασανιστήρια και απομόνωση.

Απελευθερώθηκαν μετά από 20 χρόνια

Ανυπομονούσε για μια επανένωση που περίμενε εδώ και 23 χρόνια, με τον αδελφό του Χάνι, έναν 50χρονο πατέρα επτά παιδιών και με τον ξάδελφό τους Αραφάτ αλ-Ζέιρ.

Ο Χάνι συνελήφθη στις 28 Ιουνίου 2002 και καταδικάστηκε σε 25 χρόνια φυλάκισης, από τα οποία εξέτισε τα 23. Ο Αραφάτ συνελήφθη την ίδια περίοδο και καταδικάστηκε σε 35 χρόνια φυλάκισης.

Ο Μπασάμ είπε ότι ήταν «μια ευχάριστη έκπληξη» να μάθει ότι οι δύο άνδρες θα αφεθούν ελεύθεροι.

«Το όνομα του ξαδέλφου μου Αραφάτ ήταν στην πρώτη λίστα και, ακριβώς στις 2 τα ξημερώματα, ανακοινώθηκε και το όνομα του αδελφού μου Χάνι. Δεν μπορούσαμε να το πιστέψουμε και αρχίσαμε αμέσως να ετοιμαζόμαστε για να πάμε στη Ραμάλα».

Ο Μπασάμ δεν έχει δει τον αδελφό του για πάνω από δύο δεκαετίες, καθώς στην οικογένεια απαγορεύονταν οι επισκέψεις, πιθανώς επειδή ο ίδιος ο Μπασάμ είχε προηγουμένως κρατηθεί.

«Με συνέλαβαν περισσότερες από μία φορές και μου απαγόρευσαν να τον δω, ακόμη και κατά τη διάρκεια οικογενειακών επισκέψεων, σαν να ήθελαν ο χωρισμός μας να παραμείνει αιώνιος», ωστόσο, πρόσθεσε: «Η ελευθερία έρχεται… ακόμα κι αν καθυστέρησε 23 χρόνια». Παρά τη χαρά του, ο Μπασάμ είναι απογοητευμένος και λυπημένος.

Από τη μία πλευρά, είπε, ήξερε ότι η απελευθέρωση των κρατουμένων έχει ένα απερίγραπτο κόστος που ο λαός της Γάζας έπρεπε να αντέξει για δύο χρόνια.

Από την άλλη πλευρά, οι περιορισμοί που επιβάλλουν οι Ισραηλινοί στις οικογένειες των κρατουμένων τους εμποδίζουν να εκφράσουν τη χαρά τους που οι αγαπημένοι τους επέστρεψαν στο σπίτι.

«Περιμέναμε ένα τέταρτο του αιώνα [για αυτή την απελευθέρωση]… αλλά μας στέρησαν ακόμη και τη χαρά», είπε στο Al Jazeera, με δάκρυα στα μάτια.

Τότε έφτασε το λεωφορείο και οι κρατούμενοι άρχισαν να βγαίνουν και ο Μπασάμ έσπευσε μπροστά μαζί με μέλη άλλων οικογενειών, ανυπόμονος να δει τον αδελφό και τον ξάδελφό του.

Αλλά η συνωστισμός των ανθρώπων στις πόρτες του λεωφορείου ήταν υπερβολικός, και ο Μπασάμ παραπάτησε, πέφτοντας λίγο πίσω και φωνάζοντας «Χάνι! Χάνι!» με την ελπίδα ότι ο αδελφός του θα τον άκουγε.

Τελικά, οι αδελφοί επανενώθηκαν και τα δάκρυα έτρεχαν καθώς αγκάλιαζαν ο ένας τον άλλον και προσπαθούσαν να συμπυκνώσουν πολλά συναισθήματα σε εκείνες τις στιγμές.

Όταν ρωτήθηκε για το τι περνούσε από το μυαλό του, ο Χάνι κούνησε το κεφάλι και είπε «Αυτό το συναίσθημα δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια…»