Σοβαρές καταγγελίες για επικίνδυνες πρακτικές, αδιαφάνεια και «κουλτούρα φόβου» βλέπουν το φως της δημοσιότητας από εργαζομένους της NASA, μέσα από αναφορά 21 σελίδων που δόθηκε στη δημοσιότητα από την Επιτροπή Εμπορίου, Επιστήμης και Μεταφορών της Γερουσίας των ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τους καταγγέλλοντες -στελέχη της NASA που ζήτησαν να διατηρηθεί η ανωνυμία τους για λόγους ασφάλειας- η διοίκηση αποκρύπτει κρίσιμες πληροφορίες, αποφεύγει την πλήρη καταγραφή διαδικασιών και αποθαρρύνει κάθε αναφορά σε ζητήματα ασφάλειας. Αυτό, όπως τονίζουν, δημιουργεί τον πραγματικό πλέον κίνδυνο απώλειας ζωής αστροναύτη σε μελλοντική αποστολή.

Την ήδη ανησυχητική εικόνα, επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο οι μεγάλες περικοπές που σχεδιάζει η κυβέρνηση Τραμπ στον προϋπολογισμό της NASA, μειώνοντάς τον από τα 24,8 δισ. δολάρια στα 18,8 δισ. το 2026 —περίπου 24% λιγότερα σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα.

Οι περικοπές περιλαμβάνουν:

• Μείωση 33% στα επιστημονικά προγράμματα
• Μείωση 47% σε βασικά έργα της NASA
• Απόλυση περίπου 32% του προσωπικού

«Βλέπω ζητήματα ασφαλείας παντού γύρω μας», ανέφερε ένας από τους μάρτυρες στην Επιτροπή, τονίζοντας ότι οι υπάλληλοι αποφεύγουν να μιλήσουν «από φόβο για αντίποινα». Ένας άλλος προειδοποίησε χαρακτηριστικά: «Φοβάμαι πολύ ότι θα έχουμε θάνατο αστροναύτη μέσα στα επόμενα χρόνια».

Οι εργαζόμενοι κατηγορούν υψηλόβαθμα στελέχη, συμπεριλαμβανομένου του προσωπάρχη Μπράιαν Χιουζ, ότι διέταξαν την τήρηση αποκλειστικά του μη εγκεκριμένου προεδρικού προϋπολογισμού για το 2026, γνωστού ως PBR (President’s Budget Request). «Αν δεν είναι στον PBR, δεν μετράει», φέρεται να δήλωσε η διοίκηση, σύμφωνα με την αναφορά.

Η επιτροπή της Γερουσίας επεσήμανε ότι το Σύνταγμα των ΗΠΑ είναι ξεκάθαρο: καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να επιβάλει μονομερώς έναν προϋπολογισμό χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου. «Το νομικό γραφείο της NASA θα έπρεπε να το γνωρίζει καλύτερα», υπογράμμισε ένας εκ των καταγγελλόντων.

Κατά τη διάρκεια πρόσφατης συνέντευξης Τύπου, στην οποία η NASA ανακοίνωσε την ανακάλυψη μικροβιακής ζωής στον Άρη, ο νέος διοικητής Σον Ντάφι δέχθηκε πιεστικές ερωτήσεις για τις επιπτώσεις των περικοπών ύψους 6 δισ. δολαρίων.

Οι αντιδράσεις για τις περικοπές

Ο Ντάφι απάντησε ότι η NASA επανεξετάζει τον προϋπολογισμό της και αναζητά πιο γρήγορες και οικονομικές μεθόδους για την ολοκλήρωση αποστολών. Διαβεβαίωσε ότι, παρά τις περικοπές, η αποστολή Artemis II, που προβλέπει τροχιά γύρω από τη Σελήνη, θα εκτοξευθεί εντός δύο ετών, ενώ η Artemis III θα επιτύχει την προσελήνωση και «μακροχρόνια παρουσία ζωής στη Σελήνη υπό αμερικανική ηγεσία».

Ωστόσο, πρώην διοικητής της NASA και πρώην γερουσιαστής Μπιλ Νέλσον εξέφρασε δημόσια την αντίθεσή του στις περικοπές, τονίζοντας πως κινδυνεύουν σημαντικά προγράμματα, όπως η επιστροφή δειγμάτων από τον Άρη και οι αποστολές με το ρομποτικό όχημα Perseverance. «Πολλά απ’ όσα αγαπώ και για τα οποία δούλεψα σκληρά, τώρα ακυρώνονται», δήλωσε με λύπη.

Ο Λευκός Οίκος από την πλευρά του απορρίπτει τις ανησυχίες, υποστηρίζοντας πως η NASA είναι «υπερβολικά εκτός προϋπολογισμού» και πως οι ίδιοι στόχοι μπορούν να επιτευχθούν μέσω μελλοντικών επανδρωμένων αποστολών στον Άρη.

Οι καταγγελίες, πάντως, εγείρουν σοβαρά ερωτήματα για τη βιωσιμότητα των αποστολών της NASA, αλλά και την ασφάλεια των ανθρώπων που εργάζονται -ή πρόκειται να ταξιδέψουν- στο Διάστημα.