Ο πληθωρισμός έχει αναρριχηθεί σε υψηλά επίπεδα το 2021, ενώ οι διάφορες επίσημες μετρήσεις των τιμών καταναλωτή δείχνουν να αυξάνεται πιο γρήγορα από ό,τι εδώ και χρόνια. Ισως όμως βάσει ενός σημαντικού κριτηρίου αυτά τα στοιχεία στην πραγματικότητα να υποβαθμίζουν το πρόβλημα. Σε ποικίλες επιχειρηματικές δραστηριότητες, οι οποίες έχουν προβλήματα στο να εξασφαλίσουν τις προμήθειές τους και να προσλάβουν προσωπικό, παρατηρείται το εξής: αντί να απαντήσουν στα ζητήματα αυτά με αύξηση τιμών ή και με άλλες πρωτοβουλίες, προτιμούν να λάβουν μέτρα ώστε η εμπειρία που προσφέρουν στην πελατεία τους να περιορίζεται. Μία διανυκτέρευση, επί παραδείγματι, μπορεί να κοστίζει όσο και πέρυσι, αλλά πλέον δεν περιλαμβάνει και τις καθημερινές υπηρεσίες καθαριότητας λόγω έλλειψης σε καμαριέρες. Εστιατόρια παρέχουν περιορισμένη εξυπηρέτηση λόγω μη επαρκούς αριθμού σερβιτόρων, ενώ οι επίδοξοι αγοραστές αυτοκινήτων ενημερώνονται πως θα πρέπει να δείχνουν ελαστικοί στο χρώμα, ακόμα και στη μάρκα και στο μοντέλο του αμαξιού τους, ειδάλλως θα περιμένουν για πολύ. Σύμφωνα με την Black Box intelligence, η οποία παρακολουθεί τις ψηφιακές κριτικές 60.000 εστιατορίων, καταγράφεται μια πτώση της ικανοποίησης για την καθαριότητά τους κατά 4,2% φέτος, ενώ επιδείνωση δείχνει και η εξυπηρέτηση πελατών ειδικά όσον αφορά τα αναψυκτικά και τα ποτά. Οι πελάτες είτε παραλαμβάνουν λάθος παραγγελία ή δεν παραλαμβάνουν τίποτα. Στη δε περίπτωση του λιανεμπορίου, όσοι θέλουν να αγοράσουν συσκευές και άλλα αγαθά περιμένουν περισσότερο από όσο στο παρελθόν.
Σύμφωνα με την εταιρεία ανάλυσης δεδομένων J.D. Power, ακόμα και στην περίπτωση ομίλων λιανεμπορίου με τις καλύτερες αξιολογήσεις πελατών, μόνον 57% εξ αυτών μπόρεσαν να εξυπηρετηθούν εντός 5λέπτου, έναντι 68% το 2018. Οι κρατικές υπηρεσίες αποπειρώνται να συνεκτιμήσουν τις αλλαγές στην ποιότητα των προϊόντων όταν υπολογίζουν τον πληθωρισμό. Αλλά αυτή η διαδικασία συνήθως αφορά φυσικά αντικείμενα, οπότε μπορεί να επισημανθεί η αξία της ποιότητας του ραψίματος ενός πουκαμίσου ή μιας εφεδρικής κάμερας σε νέο αμάξι. Εντούτοις, πολλοί αναλυτές ισχυρίζονται ότι αυτή ακριβώς η αξιολόγηση ουσιαστικά καταλήγει στην υποβάθμιση του πραγματικού πληθωρισμού. Οταν όμως οι ποιοτικές αλλαγές σχετίζονται με την εξυπηρέτηση, μπορεί να αποδειχθούν αμφίσημες και δύσκολα μετρήσιμες. Το Γραφείο Στατιστικών Εργασίας, το οποίο καταρτίζει στις ΗΠΑ τον δείκτη τιμών καταναλωτή, δεν συμπεριλαμβάνει τον παράγοντα της ποιοτικής προσαρμογής στα 237 από τα 273 επιμέρους στοιχεία του, συμπεριλαμβανομένων και των περισσότερων κατηγοριών υπηρεσιών. Οι προτιμήσεις των πελατών, όπως λόγου χάριν το πόσο αξίζει η σωστή εξυπηρέτησή τους, ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό ανάμεσα στους ανθρώπους και δύσκολα ποσοτικοποιείται. Πόσο δηλαδή περισσότερο θα πληρώσει κανείς για ένα χάμπουργκερ σε ένα εστιατόριο που καθαρίζει συχνότερα τις τουαλέτες του από το απέναντι μαγαζί;
ΝEIL IRWIN / THE NEW YORK TIMES / ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ