Εκλεγμένος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2019, ο χρυσαυγίτης Γιάννης Λαγός συνέχιζε την παρουσία του στο Ευρωκοινοβούλιο ακόμα και μετά την καταδίκη του, τον Οκτώβριο του 2020.

Ο Λαγός καταδικάστηκε σε 13 χρόνια και οκτώ μήνες φυλάκιση για ηγεσία εγκληματικής οργάνωσης και τελικά εκδόθηκε στην Ελλάδα.

Ακόμα και μετά την καταδίκη του Λαγού, ο ευρωβουλευτής απολάμβανε προνόμια ασυλίας και έλαβε τουλάχιστον 30.000 ευρώ σε επιδόματα από το Κοινοβούλιο μέχρι τον Απρίλιο του 2021, σύμφωνα με νέα κοινοβουλευτικά έγγραφα που εξασφάλισε το Euractiv.

Τέσσερα άτομα που γνωρίζουν την υπόθεση δήλωσαν ότι το Κοινοβούλιο δεν βρήκε καμία νομική βάση για να αναστείλει την αμοιβή ή την εντολή του, καθώς οι εθνικές δικαιοδοσίες είναι υπεύθυνες για την απόφαση για την αφαίρεση της εντολής των ευρωβουλευτών σε ποινικές υποθέσεις.

Σύμφωνα με την ισχύουσα ελληνική νομοθεσία εκείνη την εποχή, η καταδίκη του Λαγού δεν οδήγησε στην απώλεια της βουλευτικής του έδρας.

Μόνο ένα μέρος της καταδίκης του ήταν τελεσίδικο. Επιπλέον, οι ελληνικές αρχές δεν έλαβαν επίσημα μέτρα για να του στερήσουν τα πολιτικά του δικαιώματα - αν και δεν ήταν σαφές εάν ένα τέτοιο βήμα θα ήταν καν δυνατό βάσει της ελληνικής νομοθεσίας που ίσχυε εκείνη την εποχή.

Αυτό το διαδικαστικό κενό σήμαινε ότι ο Λαγός διατήρησε επίσημα την έδρα του και την επιλεξιμότητά του για μισθό και παροχές ευρωβουλευτή, ακόμη και μετά την τελική άρση της ασυλίας του από το Κοινοβούλιο τον Απρίλιο του 2021 και την φυλάκισή του. Αυτό δεν εμπόδισε τον τότε ευρωβουλευτή να συνεχίσει να ψηφίζει και να καταθέτει τροπολογίες και ερωτήσεις στην Επιτροπή από το κελί του.

Ουδέν σχόλιο από Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Το Κοινοβούλιο δεν έχει αποκαλύψει πόσο κόστισαν ο Λαγός και το προσωπικό του στην ΕΕ μέχρι το τέλος της θητείας του τον Ιούλιο του 2024. Το θεσμικό όργανο αρνήθηκε να σχολιάσει «μια συγκεκριμένη υπόθεση» και δήλωσε ότι οι ευρωβουλευτές δικαιούνται «επιδόματα που καλύπτουν τα έξοδα που πραγματοποιήθηκαν κατά την εκτέλεση των κοινοβουλευτικών τους καθηκόντων, απαιτώντας την υποβολή αποδείξεων... και βεβαίωσης παρουσίας».

«Το γεγονός ότι η εισροή μετρητών από τον Λαγό ήταν νόμιμη δεν σημαίνει ότι έπρεπε να ήταν», δήλωσε η Λουίζα Ιζουθκίζα της FragDenStaat, μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης που ασχολείται με τη διαφάνεια και έχει τη Γερμανία, η οποία απέκτησε τα αρχεία του Λαγού. «Το γεγονός ότι ήταν νόμιμο είναι το πρόβλημα. Η υπόθεσή του δείχνει ένα σοβαρό ελάττωμα στο σύστημα που πρέπει να διορθωθεί για να αποτραπεί η επανάληψή του».

Σύμφωνα με το Euractiv, η υπόθεση όχι μόνο αποκαλύπτει πώς τα κενά στις διαδικασίες της ΕΕ επέτρεψαν στον Λαγό να παραμείνει στο μισθολόγιο της ΕΕ, αλλά και υπογραμμίζει τις εντάσεις σχετικά με την οικονομική λογοδοσία και τη διαφάνεια στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.

Η FragDenStaat ζήτησε για πρώτη φορά πρόσβαση στα οικονομικά αρχεία του Λαγού το 2021, αλλά το Κοινοβούλιο αρνήθηκε, επικαλούμενη ανησυχίες για την προστασία της ιδιωτικής ζωής.

Η ΜΚΟ έφερε την υπόθεση στο Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ, το οποίο με απόφαση του 2024 ανάγκασε το θεσμικό όργανο να αποκαλύψει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με μια υπόθεση «εξαιρετικής φύσης». Το δικαστήριο δήλωσε ότι οι πολίτες έχουν έννομο συμφέρον να γνωρίζουν «για ποιο σκοπό και σε ποια μέρη ο Λαγος και οι κοινοβουλευτικοί βοηθοί του πραγματοποίησαν ταξίδια» κατά τη διάρκεια μιας περιόδου κατά την οποία ο ευρωβουλευτής είχε ήδη καταδικαστεί αλλά δεν είχε ακόμη φυλακιστεί.

Το Κοινοβούλιο δεν έχει ακόμη παράσχει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με το εάν ο Λαγός έλαβε τον πλήρη μηνιαίο μισθό του ευρωβουλευτή (περίπου 11.000 ευρώ ακαθάριστα), το γενικό επίδομα (έως 4.950 ευρώ ανά μήνα για τον ευρωβουλευτή) και την αποζημίωση για τις μετακινήσεις (0,58 ευρώ ανά χιλιόμετρο για ταξίδια με αυτοκίνητο). Δεν είναι επίσης σαφές εάν το προσωπικό του παρέμεινε στη θέση του και συνέχισε να λαμβάνει μισθούς μετά την καταδίκη του.

«Το γεγονός ότι το Κοινοβούλιο αγωνίστηκε στο δικαστήριο για να κρατήσει αυτά τα έγγραφα μυστικά είναι ντροπή», δήλωσε η Izuzquiza. «Οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι αιρετοί αντιπρόσωποι και τα επιδόματά τους προέρχονται από τους φορολογούμενους. Η διαφάνεια θα πρέπει να είναι ο κανόνας, όχι μια δικαστική εξαίρεση».

Οι παρουσίες Λαγού στο Ευρωκοινοβούλιο

Μεταξύ της καταδίκης του τον Οκτώβριο του 2020 και της σύλληψής του τον Απρίλιο του 2021, ο Λαγός έλαβε 28.974 ευρώ σε ημερήσια αποζημίωση και περίπου 1.700 ευρώ σε αποζημιώσεις ταξιδιού μεταξύ Ελλάδας και Βελγίου, σύμφωνα με έγγραφα. Παραμένει ασαφές εάν έλαβε επίσης τον πλήρη μηνιαίο μισθό του, ύψους 11.000 ευρώ, ως ευρωβουλευτής για την περίοδο αυτή.

Τα έγγραφα δείχνουν ότι ο Λαγός ζήτησε αποζημίωση για συνολικά 25 Συνόδους της Ολομέλειας. Από αυτές, η Euractiv διαπίστωσε ότι κατέγραψε ψήφους ή παρεμβάσεις σε 19 ημέρες (76%). Οι ψήφοι ή οι παρεμβάσεις συνήθως υποδηλώνουν σαφή συμμετοχή στο κοινοβουλευτικό έργο. Υπήρξαν πέντε ημέρες (20%) χωρίς καταγεγραμμένη ψήφο ή παρέμβαση, και μία ημέρα (18 Ιανουαρίου 2021) κατά την οποία πραγματοποιήθηκε σύνοδος ολομέλειας αλλά δεν πραγματοποιήθηκε ψηφοφορία.

Νομικά κενά

Στις Βρυξέλλες, η κατάσταση του Λαγού περιήλθε σε γκρίζα ζώνη λόγω του νομικού πλαισίου της Ελλάδας και των διαδικασιών της ΕΕ που δεν προέβλεπαν μια τέτοια υπόθεση.

Οι κατηγορίες για τις οποίες καταδικάστηκε ο πρώην ευρωβουλευτής περιλαμβάνουν διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης και παράνομη κατοχή όπλων, δήλωσε στο Euractiv η Golden Dawn Watch, η ελληνική ΜΚΟ που παρακολουθεί τη δίκη.

Οι Έλληνες αξιωματούχοι αρνήθηκαν να σχολιάσουν την καταδίκη και την έφεση του Λαγού, επικαλούμενοι τους κανόνες προστασίας δεδομένων, ενώ ο δικηγόρος του Λαγού δεν απάντησε αμέσως στο αίτημα της Euractiv για σχολιασμό.

Αν και οι ελληνικές Αρχές δεν αφαίρεσαν από τον Λαγό την εντολή του κατά τη στιγμή της καταδίκης του, οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις θα καθιστούσαν δυνατή την πραγματοποίηση αυτού.

Ο Λαγός άσκησε έφεση κατά της καταδίκης για εγκληματική οργάνωση και αναμένεται να εμφανιστεί στο δικαστήριο την Παρασκευή, σύμφωνα με την Golden Dawn Watch.

Ο Λαγός, ο οποίος προηγουμένως είχε δηλώσει ότι η υπόθεση εναντίον του ήταν πολιτική, δεν παραιτήθηκε ποτέ από το βουλευτικό του αξίωμα, το οποίο για το μεγαλύτερο μέρος της θητείας του ήταν ελληνική φυλακή.