Σε πλήρη εφαρμογή βρίσκεται πλέον η διάταξη που μειώνει στα 10 χρόνια τον χρόνο παραγραφής των μη βεβαιωμένων οφειλών προς τον e-ΕΦΚΑ από 20 που ίσχυε παλαιότερα. Η εξέλιξη αυτή δίνει ανάσα σε χιλιάδες υποψήφιους συνταξιούχους, ανοίγοντας τον δρόμο για την κατοχύρωση του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις.

Η νομοθετική ρύθμιση, άρθρο 6 του ν. 4997/2022, περιορίζει τον χρόνο που έχει στη διάθεσή του ο Φορέας για να βεβαιώσει και να διεκδικήσει την είσπραξη απαιτήσεων από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές.

Η αίτηση του οφειλέτη είναι απαραίτητη

Ωστόσο, υπάρχει ένα κρίσιμο σημείο που πρέπει να προσέξουν οι δικαιούχοι: η διαγραφή των οφειλών δεν γίνεται αυτόματα, αλλά απαιτείται υποχρεωτικά η αίτηση του οφειλέτη.

Τι ισχύει για τους μη μισθωτούς ασφαλισμένους

Για τους μη μισθωτούς, ο έλεγχος για την παραγραφή των οφειλών πραγματοποιείται μόνο κατόπιν αίτησης του ασφαλισμένου. Ο λόγος είναι ότι με την αίτηση, ο ασφαλισμένος παρέχει τη συγκατάθεσή του για την αποποίηση του χρόνου ασφάλισης που αντιστοιχεί στην παραγεγραμμένη οφειλή.

Οι αιτήσεις υποβάλλονται στις κατά τόπους αρμόδιες Τοπικές Διευθύνσεις e-ΕΦΚΑ, όπου και γίνεται η εξέτασή τους.

Ηλεκτρονικό ραντεβού για άμεση εξυπηρέτηση

Για την υποβολή της σχετικής αίτησης, οι ασφαλισμένοι μπορούν να κλείνουν ηλεκτρονικό ραντεβού μέσω:

της εθνικής δικτυακής πύλης (gov.gr)

του δικτυακού τόπου του e-ΕΦΚΑ (www.efka.gov.gr/rv)

Η διαδικασία είναι απλή: με τη χρήση των κωδικών Taxisnet, ο ενδιαφερόμενος επιλέγει υποκατάστημα και τμήμα, κλείνοντας άμεσα το πρώτο διαθέσιμο ραντεβού.

Οφειλές Εργοδοτών από Απασχόληση Μισθωτών (τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ)

Οι ενδιαφερόμενοι εργοδότες θα πρέπει επίσης να κλείνουν ηλεκτρονικό ραντεβού στις αρμόδιες Τοπικές Διευθύνσεις e-ΕΦΚΑ.

Αυτό θα ισχύει μέχρι την ολοκλήρωση της νέας εσωτερικής διαδικασίας του Φορέα, η οποία έχει ως στόχο να επιτρέπει τον μαζικό και αυτόματο χαρακτηρισμό αυτών των οφειλών ως παραγεγραμμένων.

Εξαίρεση είναι όταν απαιτείται Αποδεικτικό Ασφαλιστικής Ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου, οι ενδιαφερόμενοι θα απευθύνονται στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΚΕΑΟ.

5+1 ερωτήσεις και απαντήσεις

Δείτε τον οδηγό ερωτήσεων και απαντήσεων που έχει δώσει το υπουργείο εργασίας

1) Πώς γίνεται εφεξής η παραγραφή των χρεών προς τον ΕΦΚΑ;

Με τον νόμο 4997/2022 μειώθηκε ο χρόνος που έχει στη διάθεσή του ο ΕΦΚΑ για να βεβαιώσει και να εισπράξει απαιτήσεις από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές σε 10 χρόνια, από 20 χρόνια που είναι σήμερα. Εάν η απαίτηση δεν βεβαιωθεί (αναζητηθεί) μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, παραγράφεται. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η συμμόρφωση με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε ότι η ενιαία 20ετία για την παραγραφή των απαιτήσεων του ΕΦΚΑ, που είχε θεσπιστεί με το «νόμο Κατρούγκαλου», είναι υπερβολικός χρόνος και αντίκειται στην αρχή της αναλογικότητας, με το ανώτατο δικαστήριο να θέτει την δεκαετία ως εύλογο χρόνο παραγραφής.

Στη συνέχεια, από 1ης Ιανουαρίου 2027, η παραγραφή γίνεται πενταετής, ώστε να είναι αντίστοιχη με αυτή που ισχύει για τη φορολογική διοίκηση, συνεπώς και ο ΕΦΚΑ θα οφείλει να βεβαιώνει εντός πενταετίας.

2) Ποιοι είναι οι δυνητικοί ωφελούμενοι;

Αφορά σε όλες τις κατηγορίες οφειλετών ασφαλιστικών εισφορών (εργοδότες, ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενοι, αγρότες). Αφορά και στον ΕΦΚΑ, στο βαθμό που θα πρέπει να βεβαιώνει τις απαιτήσεις πιο κοντά στην ημερομηνία γένεσης των οφειλών, κάτι που ενισχύει τα ασφαλιστικά έσοδα και αποθαρρύνει κακές πρακτικές υπερβολικών καθυστερήσεων.

Διευκρινίζεται πως οι μισθωτοί δεν θίγονται από την παραγραφή οφειλών του εργοδότη, καθώς η ασφάλιση που αντιστοιχεί στις παραγεγραμμένες οφειλές αυτές εξακολουθεί να τους αναγνωρίζεται.

Επιπλέον, οι αυτοαπασχολούμενοι θα μπορούν να καταβάλουν τις οφειλές τους, παρά την παραγραφή, εφόσον το επιθυμούν, προκειμένου να αναγνωρίσουν ως ασφαλιστικό χρόνο το διάστημα που παραγράφηκε.

Τέλος, λαμβάνεται ειδική μέριμνα για όσους οφειλέτες ρύθμισαν χρέη πέραν της δεκαετίας, ώστε να μην αδικηθούν παρότι ήταν συνεπείς. Στις περιπτώσεις αυτές και μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου, το παραγεγραμμένο ποσό αφαιρείται από τη ρύθμιση και τα ποσά που έχουν καταβληθεί καλύπτουν την υπόλοιπη οφειλή.

3) Από πότε ξεκινά η παραγραφή; Πότε ολοκληρώνεται ο χρόνος της παραγραφής;

Η παραγραφή ξεκινά από την 1η Ιανουαρίου του έτους που ακολουθεί το έτος στο οποίο παρασχέθηκε η εργασία/υπηρεσία που υπάγεται στην υποχρεωτική ασφάλιση. Εάν περάσουν 10 χρόνια, εάν δηλαδή παρέλθει η 31η Δεκεμβρίου του δέκατου έτους μετά από το έτος στο οποίο παρασχέθηκε η εργασία/υπηρεσία, χωρίς ο ασφαλισμένος (ή ο εργοδότης) να έχει ειδοποιηθεί με κάποιον τρόπο για την οφειλή του, αυτή παραγράφεται. Οφειλές που δημιουργούνται από το 2026 και μετά θα παραγράφονται στα 5 χρόνια.

4) Αν δηλαδή κάποιος δεν πληρώσει μέσα στη δεκαετία τις οφειλές του, αυτές «σβήνονται»;

Όχι, επειδή η παραγραφή διακόπτεται κάθε φορά που ο ασφαλισμένος ειδοποιείται ότι οφείλει ασφαλιστικές εισφορές. Σε μια τέτοια περίπτωση, η δεκαετία ξεκινά εκ νέου από την ειδοποίηση.

5) Με ποιους τρόπους διακόπτεται η παραγραφή;

Η παραγραφή διακόπτεται όταν ο ΕΦΚΑ (ή το ΚΕΑΟ) ειδοποιήσει με οποιονδήποτε τρόπο τον ασφαλισμένο για την οφειλή: με δικαστικό επιμελητή/κλητήρα, επιστολή, ηλεκτρονική ειδοποίηση ή λάβει μέτρο διοικητικής εκτέλεσης για την είσπραξή της (κοινοποίηση ατομικής βεβαίωσης, κατάσχεση, πλειστηριασμός κ.λπ.).

6) Επομένως, τι ουσιαστικό αποτέλεσμα έχει η μείωση του χρόνου παραγραφής, αφού αυτή θα μπορεί να επεκτείνεται συνεχώς με κοινοποίηση πράξεων του ΕΦΚΑ;

Η παραγραφή δεν είναι θεσμός που αποσκοπεί στην αποφυγή πληρωμής των οφειλών. Είναι θεσμός που διασφαλίζει την ασφάλεια δικαίου και την ασφάλεια των συναλλαγών. Από τη μία, ο ασφαλισμένος πρέπει να ξέρει ποιες είναι οι οφειλές του και αυτές να εκκαθαρίζονται κάποια στιγμή. Από την άλλη, ο ΕΦΚΑ (και το ΚΕΑΟ, που υπάγεται στον ΕΦΚΑ) δεν πρέπει να αδρανεί στην είσπραξη των ασφαλιστικών εισφορών και πρέπει να είναι σε θέση να προϋπολογίζει και να εισπράττει τα έσοδά του στο πλαίσιο και της χρηστής διαχείρισης του φορέα. Με την επιτάχυνση του χρόνου παραγραφής διασφαλίζεται ότι ο ΕΦΚΑ κινείται εντός αποδεκτών χρονικών πλαισίων, ενώ με τη δυνατότητα διακοπής της παραγραφής διασφαλίζεται ότι οι στρατηγικοί κακοπληρωτές δεν θα αποφεύγουν την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους.