Ξέφρενο ανοδικό ράλι κατέφραψε η τιμή του ελαιόλαδου τον τελευταίο χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πότε θα σταματήσει. Μάλιστα οι μεγαλύτερες ανατιμήσεις καταγράφονται στις χώρες παραγωγής ελαιολάδου, με την Ελλάδανα καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση με αύξηση που φθάνει το 67%. Τη μεγαλύτερη άνοδο είχε η τιμή στην Πορτογαλία με 69%, ενώ στην τρίτη θέση ήταν η Ισπανία με 63%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η ευρωπαϊκή στατιστική αρχή, Eurostat, τον Ιανουάριο του 2024, η τιμή του ελαιολάδου στην ΕΕ ήταν 50% υψηλότερη από ό,τι τον Ιανουάριο του 2023.
Η τιμή του ελαιολάδου εκτινάχθηκε στα ύψη το δεύτερο εξάμηνο του 2023 με αύξηση 37% τον Αύγουστο (σε σύγκριση με τον Αύγουστο του 2022). Η τάση αυτή επιταχύνθηκε τον Σεπτέμβριο (+44%) και τον Οκτώβριο (+50%). Η κορύφωση του ετήσιου ρυθμού μεταβολής σημειώθηκε τον Νοέμβριο του 2023 (+51% σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2022). Τον Δεκέμβριο σημειώθηκε μικρή επιβράδυνση, καθώς οι τιμές ήταν υψηλότερες κατά 47% (σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2022).
Τον Ιανουάριο του 2024, όλες οι χώρες της ΕΕ ανέφεραν αύξηση του ετήσιου πληθωρισμού για το ελαιόλαδο. Η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφηκε στην Πορτογαλία (+69% σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2023), ακολουθούμενη από την Ελλάδα (+67%) και την Ισπανία (+63%).
Αντιθέτως, οι μικρότερες αυξήσεις τιμών καταγράφηκαν στη Ρουμανία (+13%), την Ιρλανδία (+16%) και την Ολλανδία (+18%).
Η βασική αιτία των ιλιγγιωδών αυξήσεων είναι η χαμηλή παραγωγή, απόρροια της κλιματικής αλλαγής.
Νέες επιβαρύνσεις έρχονται στους λογαριασμούς ρεύματος καθώς, μετά την έγκριση που έδωσε η ΡΑΑΕΥ στο αναθεωρημένο WACC (μεσοσταθμικού κόστους κεφαλαίου) του ΑΔΜΗΕ, για την περίοδο 2023-2025, αναμένεται να ανοίξει ο δρόμος σε νέες αυξήσεις των τελών χρήσης δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Η αναθεώρηση ζητήθηκε από τον ΑΔΜΗΕ, καθώς τα νέα δεδομένα στη διεθνή αγορά έφεραν μεταβολές στα κόστη, που είχαν προϋπολογιστεί κατά την προηγούμενη έγκριση του επιτρεπόμενου εσόδου.
Έτσι, οι αυξήσεις στο επιτρεπόμενο έσοδο του ΑΔΜΗΕ αναμένεται να κινηθούν γύρω στο 10% και συγκεκριμένα διαμορφώνονται σε 9,96% για το 2023, 10,51% για το 2024 και 10,64% για το 2025.
Σε απόλυτα νούμερα, σύμφωνα με την απόφαση της ΡΑΑΕΥ, το επιτρεπόμενο έσοδο του ΑΔΜΗΕ για το 2022 παραμένει στα 310.613.000 ευρώ, για το 2023 διαμορφώνεται σε 372.097.000 ευρώ, για το 2024 σε 427.714.000 ευρώ και για το 2025 σε 484.837.000 ευρώ.
Με βάση την απόφαση της ΡΑΑΕΥ, θα πρέπει ο ΑΔΜΗΕ να κατανείμει τα προς ανάκτηση ποσά στα έσοδα επόμενων ετών, προκειμένου να είναι ομαλή η επιβάρυνση των καταναλωτών από την αύξηση των τελών χρήσης του συστήματος.
Ηλεκτρικό ρεύμα ISTOCK
Υπενθυμίζεται ότι η προηγούμενη έγκριση του WACC για την περίοδο 2022–2025 έφερνε αυξήσεις 6,10% με το επιτρεπόμενο έσοδο να διαμορφώνεται για το 2022 σε 306.165.000 ευρώ, για το 2023 σε 332.344.000 ευρώ, για το 2024 σε 391.539.000 ευρώ και για το 2025 σε 436.928.000 ευρώ.
Με νέο αίτημα του ΑΔΜΗΕ αναθεωρήθηκε το Επιτρεπόμενο Έσοδο με μικρές διαφορές σε σχέση με την αρχική απόφαση και στη συνέχεια ο Διαχειριστής υπέβαλε στην Αρχή αίτημα έκτακτης αναθεώρησης για τα έτη 2023 έως 2025, ζητώντας αύξηση του επιτρεπόμενου εσόδου κατά 18,23% για το 2023, 20,24% για το 2024 και 21,50% για το 2025, προτείνοντας την αναθεώρηση του Κόστους δανειακών κεφαλαίων (rd), της Απόδοσης επένδυσης χωρίς κίνδυνο (rf), του Ασφάλιστρο κινδύνου της αγοράς (MRP) και του Ασφάλιστρο κινδύνου της χώρας (CRP), ζητώντας το WACC να διαμορφωθεί σε 8,79% για το 2023 σε 8,81% για το 2024 και σε 8,82% για το 2025.
Η ΡΑΑΕΥ αξιολόγησε την πρόταση του ΑΔΜΗΕ, αποδέχθηκε την εισήγησή του και ενέκρινε την αναθεώρηση της παραμέτρου Κόστος Δανειακών Κεφαλαίων (rd) προσδιορίζοντας τη ως εξής: για το 2023 σε 4,20%, για το 2024 σε 4,06% και για το 2025 σε 3,92%.
Ακόμη, αποφάσισε την αναθεώρηση της απόδοσης επί της Ρυθμιζόμενης Περιουσιακής Βάσης του ΑΔΜΗΕ σε 7,57% για το 2023, 7,51% για το 2024 και 7,45% για το 2025.
Αντιμέτωποι με νέες αυξήσεις σε περισσότερα από 1.700 γενόσημα φάρμακα βρίσκονται οι ασφαλισμένοι μετά τη νέα ασφαλιστική τιμολογιακή πολιτική που εφάρμοσε το υπουργείο Υγείας και τέθηκε σε εφαρμογή από τη Δευτέρα.
Οι τιμές των φαρμάκων αυτών τραβάνε την ανηφόρα, με τη συμμετοχή για τους ασφαλισμένους να είναι έως και τριπλάσια, καθώς η τιμή σε ορισμένες περιπτώσεις θα αυξηθεί έως και κατά 80% [Διαβάστε αναλυτικό ρεπορτάζ στην αυριανή έντυπη έκδοση της «Εφημερίδας των Συντακτών].
Η παρέμβαση του υπουργού Υγείας μειώνει πολλές ασφαλιστικές τιμές φαρμάκων, με τη διαφορά να μεταφέρεται στις τσέπες των ασφαλισμένων, οι οποίοι, πλέον, καλούνται να πληρώσουν τη συμμετοχή επί της ασφαλιστικής τιμής, αλλά και τη διαφορά μεταξύ ασφαλιστικής κα λιανικής τιμής.
Σύμφωνα με τον Φαρμακευτικό Σύλλογο Αττικής οι αυξήσεις εκτιμώνται έως και 80%, ενώ στην ανακοίνωση υπογραμμίζεται πως οι φαρμακοποιοί «γίνονται δέκτες οργισμένων αντιδράσεων από πολλούς ασφαλισμένους», οι οποίοι καλούνται να πληρώσουν ξαφνικά πιο ακριβά τα φάρμακα που λαμβάνουν.
«Οι φαρμακοποιοί δεν φέρουν καμία ευθύνη για τις νέες τιμές, ξεκαθαρίζοντας πως οι λιανικές και ασφαλιστικές τιμές των φαρμάκων καθορίζονται αποκλειστικά από το υπουργείο Υγείας» επισημαίνει με νόημα ο ΦΣΑ.
Οι ασφαλιστικές τιμές αναφέρονται στο μέρος της τιμής ενός φαρμάκου που καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ. Με βάση αυτές τι τιμές υπολογίζεται μετέπειτα και η συμμετοχή στη δαπάνη από τους ασφαλισμένους και η τελική τιμή στη αγορά.
Αναλυτικά η ανακοίνωση του ΦΣΑ
«Από την Δευτέρα 12/2 που άρχισε να ισχύει το καινούριο δελτίο τιμών στα φάρμακα, οι φαρμακοποιοί γίνονται δέκτες οργισμένων αντιδράσεων από πολλούς ασφαλισμένους.
Ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Αττικής συμμεριζόμενος την δίκαιη αγανάκτηση των πολιτών θέλει να διευκρινίσει ότι:
Οι φαρμακοποιοί δεν φέρουν καμία ευθύνη για τον καθορισμό των τιμών των φαρμάκων.
Οι αυξήσεις στις συμμέτοχες συγκεκριμένων, κυρίως γενοσήμων φαρμάκων, φθάνουν ακόμα και το 80%.
Η επιβάρυνση αφορά σε πάνω από 1700 γενόσημα φάρμακα
Οι λιανικές και ασφαλιστικές τιμές των φαρμάκων καθορίζονται από το Υπουργείο Υγείας και οι φαρμακοποιοί δεν έχουν οποιαδήποτε ευθύνη.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα η επιβάρυνση των ασφαλισμένων θα είναι της τάξης των 30 εκ. ευρώ. Αυτό θα είναι και το ποσό που θα ωφεληθούν οι φαρμακευτικές εταιρίες καταβάλλοντας αντίστοιχα λιγότερο claw back στον ΕΟΠΥΥ. Προφανώς και αυτό είναι κυβερνητική επιλογή, στην οποία και είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι».
Το ζήτημα της ακρίβειας βρίσκεται σταθερά στην κορυφή των ανησυχιών των πολιτών.
Εξίσου σταθερά η κυβέρνηση δηλώνει πως η αντιμετώπιση του ζητήματος βρίσκεται στην κορυφή των προτεραιοτήτων της.
Η επιμονή της σταθερότητας ωστόσο δεν απομειώνεται από την επιμονή της προτεραιότητας.
Οι τιμές των προϊόντων εξακολουθούν να καλπάζουν παρά και τις δηλώσεις του Πρωθυπουργού πως η χώρα δεν είναι «μπανανία» ή τις αιφνιδιαστικές του επισκέψεις στα σούπερ μάρκετ.
Το ερώτημα κάτω από αυτό το πρίσμα είναι εάν ο πληθωρισμός, στον οποίο η χώρα μας καταγράφει από τις υψηλότερες επιδόσεις στην Ευρώπη, είναι μόνο αποτέλεσμα ανικανότητας ή και σκοπιμότητας.
Εάν, με άλλα λόγια, η κυβέρνηση όχι μόνο δεν μπορεί αλλά και δεν θέλει.
Μια απάντηση δίνουν δυο επιφανείς οικονομολόγοι του περασμένου αιώνα, οι οποίοι μολονότι εκπροσωπούσαν δυο εντελώς διαφορετικές σχολές, κατέληγαν στην ίδια ανάγνωση.
Ο Μίλτον Φρίντμαν έλεγε πως «ο πληθωρισμός είναι ένας φόρος χωρίς νόμο». Ενώ ο Τζον Κέινς σημείωνε πως «συντηρώντας τον πληθωρισμό, μια κυβέρνηση μπορεί να δημεύει, εν κρυπτώ και αθέατα, ένα σημαντικό μέρος του πλούτου των πολιτών της».
Από το βήμα της εκδήλωσης ο κ. Μητσοτάκης κάλεσε τους πολίτες να «δουν τη δημοσιονομική συνέπεια που μας επιτρέπει να μειώνουμε το χρέος μας».
Κάτι που σημαίνει πως το όφελος για την κυβέρνηση είναι διπλό.
Αφενός, ο πληθωρισμός συντελεί στην αύξηση των φορολογικών εσόδων, γεγονός που επιτρέπει να διατηρείται ο προϋπολογισμός ισοσκελισμένος. Αφετέρου, μειώνονται το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, όπως και τα ελλείμματα, μέσω της ονομαστικής αύξησης του παραγόμενου πλούτου.
Μόνο που, όπως θα συμφωνούσαν ο Φρίντμαν με τον Κέινς, το διπλό αυτό όφελος επιτυγχάνεται «χωρίς νόμο», «εν κρυπτώ» και «σε βάρος του πλούτου των πολιτών».
Δεν οφείλεται επομένως στη «δημοσιονομική συνέπεια», όπως ισχυρίστηκε ο Πρωθυπουργός. Αλλά σε ένα περίπου «μεγάλο κόλπο» με τον πληθωρισμό και την ακρίβεια.
Ιστορίες ακρίβειαςκαι εξαπάτησης των καταναλωτώνμε δήθεν προσφορές που επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο την τσέπη ενός νοικοκυριού, κατέγραψε το OPEN και η εκπομπή «Ώρα Ελλάδος».
Όπως φαίνεται στις τιμές των σούπερ μάρκετ, οι παραπλανητικές προσφορές δεν έχουν τέλος. Εάν δεν κάτσει κάποιος και υπολογίσει την προσφορά σε συνάρτηση με την μονή συσκευασία ενός προϊόντος εύκολα μπορεί να πέσει θύμα παραπλάνησης και τελικά να πληρώσει μέχρι και τα διπλά στο ταμείο.
Δείτε παραδείγματα:
Σε πολυεθνική εταιρεία, στην οποία έχει επιβληθεί 1 εκατομμύριοπρόστιμο πριν 3 μήνες και η οποία θα έπρεπε να είχε συμμορφωθεί και να προσαρμόσει τις τιμές της, ένα γνωστό απορρυπαντικό σήμερα κοστίζει 11,52 ευρώ, ενώ όταν έπεσε το πρόστιμο το ίδιο απορρυπαντικό κόστιζε 11,45 ευρώ! Όπως φαίνεται, η τιμή όχι μόνο δεν προσαρμόστηκε αλλά αυξήθηκε. Μάλιστα, το ίδιο απορρυπαντικό, στη μισή ποσότητα είναι ακόμη πιο ακριβό, και κοστίζει 12,36 ευρώ!
Σε άλλο παράδειγμα, ένα κρουασάν με γέμιση 110 γραμμαρίων που είχε συν 40% δωρεάν προϊόν κόστιζε 1 ευρώ. Η απλή συσκευασία των 98 γραμμαρίων είναι 1,50 ευρώ.
Σε μια γκοφρέτα η μονή συσκευασία έχει 0,34 λεπτά ενώ η οικονομική συσκευασία των 3 τεμαχίων έχει 1,28 ευρώ, με τα μαθηματικά επίσης να μην βγαίνουν…
Αντίστοιχα στα σπαγγέτι, η μονή συσκευασία έχει 0,78 λεπτά ενώ η συσκευασία 3+1 δώρο 3,09 λεπτά.
Και σε ταλιατέλες, η εικόνα είναι ίδια. 1,95 ευρώ η μια συσκευασία ενώ αυτή με τις δύο συσκευασίες που είναι και σε προσφορά -70 λεπτά έχει 3,90 ευρώ!
Ο κ. Απόστολος Ραυτόπουλος, πρόεδρος εργαζομένων καταναλωτών καλεί σε μποϊκοτάζ των προϊόντων και των εταιρειών που κερδοσκοπούν στις εποχές ακρίβειας που διανύουμε σε βάρος των καταναλωτών με τέτοιες πρακτικές.
Μπορεί η κυβέρνηση να δηλώνει ότι βρίσκεται πάνω από το πρόβλημα της ακρίβειας στα τρόφιμα, επαναπαυόμενη στα πρόστιμα στις μεγάλες εταιρείες, αλλά φαίνεται αδύναμη να ελέγξει και την τρελή κούρσα που κάνουν οι τιμές του ελαιολάδου τους τελευταίους 14 μήνες.
Το ελαιόλαδο είναι βασικό προϊόν της διατροφής και ήδη η τιμή του λίτρου έχει φτάσει τα 17 ευρώ, ενώ σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Ένωσης Αγροτικού Συνεταιρισμού Ηρακλείου, Μύρωνα Χιλετζάκη, θα φτάσει ακόμη και τα 20 ευρώ. Το άλμα των τιμών του ελαιολάδου τους τελευταίους 14 μήνες έχει φτάσει το 212%.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του τηλεοπτικού σταθμού Mega, πρόκειται για ράλι τιμών που έχει ξεκινήσει από το 2022. Από το φθινόπωρο του 2022, οι τιμές ακολουθούν την εξής ανοδική πορεία:
5,45-5,75 ευρώ ανά λίτρο το φθινόπωρο του 2022
6-6,4 ευρώ ανά λίτρο τον Ιούλιο του 2023
9,5-12 ευρώ ανά λίτρο τον Αύγουστο του 2023
12-15 ευρώ ανά λίτρο τον Νοέμβριο του 2023
16-17 ευρώ ανά λίτρο τον Ιανουάριο του 2024
Οι αιτίες αύξησης της τιμής του ελαιολάδου είναι πολλές. Συνδέεται σαφώς και με τη μικρότερη παραγωγή σε όλη τη Μεσόγειο, για λόγους που συνδέονται τόσο με τη φύση της ίδιας της παραγωγής (υπάρχουν διακυμάνσεις από έτος σε έτος), αλλά και με τις καιρικές συνθήκες και τις φυσικές καταστροφές που έχουν πλήξει την Ελλάδα, αλλά και την Ιταλία και την Ισπανία.
Ωστόσο κανείς δεν πρέπει να παραγνωρίσει τα φαινόμενα κερδοσκοπίας, που είναι εμφανή σε όλο το φάσμα των βασικών προϊόντων διατροφής.
Ειδικά για το ελαιόλαδο, η πορεία των τιμών μέσα στο 2023 αποδεικνύει του λόγου το αληθές: Συγκρίνοντας την τιμή του λίτρου τον Ιούλιο με την τιμή του Αυγούστου, η ανατίμηση φτάνει το 100% για το ελαιόλαδο παραγωγής φθινοπώρου 2022-χειμώνα 2023.
Όσοι διέθεταν ποσότητες ελαιολάδου αύξησαν τις τιμές για το ίδιο προϊόν, που είχε ήδη παραχθεί, χωρίς να υπάρξει κανένας έλεγχος από τις αρμόδιες αρχές.
Πλέον στην εξίσωση μπαίνει και η μειωμένη παραγωγή 2023-2024.
Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Ένωσης Αγροτικού Συνεταιρισμού Ηρακλείου, Μύρωνα Χιλετζάκη, που μίλησε στο Mega, αυτή είναι μία από τις χειρότερες χρονιές σε επίπεδο παραγωγής, συνεπώς η αγορά θα αντιμετωπίσει ελλείψεις που θα πιέσουν περαιτέρω ανοδικά τις τιμές.
Όπως είπε, στο ελαιόλαδο από την Κρήτη υπάρχουν πωλήσεις στα 9,5 ευρώ και στην υπόλοιπη Ελλάδα στα 11,2 ευρώ, άρα, αν συνυπολογιστούν ΦΠΑ και άλλα κόστη, «ο καταναλωτής θα πληρώσει 17 ευρώ».
Τόνισε δε η τιμή του ελαιόλαδου θα φτάσει στο ράφι κοντά στα 20 ευρώ το λίτρο, αναγκάζοντας τους καταναλωτές να περιορίσουν την κατανάλωσή του και να αλλάξουν τις συνήθειές τους.
«Δυστυχώς αυτός είναι ο δικός μας μεγάλος προβληματισμός. Θα αλλάξουν οι διατροφικές συνήθειες. Οι καταναλωτές πλέον θα βγάλουν το λάδι από τη ζωή τους. Ήδη, είδαμε σε δημοσκόπηση στην Ισπανία ότι μειώθηκε η κατανάλωση κατά 85%», σύμφωνα με τον Μύρωνα Χιλετζάκη.
Στην ανακοίνωσή του το ΠΑΜΕ επισημαίνει ότι «όλοι οι δρόμοι και η συντήρησή τους είναι πληρωμένοι από το λαό. Κι όμως… Τους ξαναπληρώνουμε διπλά και τριπλά λες και είναι φτιαγμένοι από χρυσάφι. Από φέτος 7% περισσότερο λες και πρόσθεσαν κι άλλα πολύτιμα μέταλλα!»
Μιλάει για «εταιρείες – αρπακτικά που εκμεταλλεύονται τους αυτοκινητόδρομους και μας αδειάζουν την τσέπη κάθε τριάντα χιλιόμετρα λένε ότι τα διόδια θα αυξηθούν και το 2025 και το 2026! Δεν φτάνει που την περίοδο της πανδημίας “άρπαξαν” 73 εκατομμύρια ευρώ ως κρατική επιδότηση, τώρα θέλουν περισσότερα. Είναι προκλητικοί!»
Και θυμίζει ότι «όταν χιονίσει, είμαστε αναγκασμένοι να την “βγάζουμε” αμέτρητες ώρες στο αυτοκίνητο. Στους δρόμους που όλες οι κυβερνήσεις έδωσαν την ευθύνη της κατασκευής, λειτουργίας, συντήρησης και είσπραξης των εσόδων τους σε μονοπώλια γράφοντας στα “παλαιότερα των υποδημάτων τους” την ασφάλειά μας γιατί απαιτούνται μέτρα που κοστίζουν».
Για όλους αυτούς τους λόγους, η Γραμματεία του ΠΑΜΕ καλεί τα σωματεία της Αττικής, τις Ομοσπονδίες τους και τα Εργατικά τους Κέντρα την Κυριακή 7 Ιανουαρίου, στις 4μμ, σε κινητοποίηση στα διόδια της Ελευσίνας και των Αφιδνών με τα εξής αιτήματα:
Κατάργηση όλων των διοδίων. Είναι όλα πληρωμένα από τον λαό!
Δωρεάν μετακίνηση σε σύγχρονους, ασφαλείς αυτοκινητόδρομους.
Σύγχρονες, ασφαλείς, φτηνές συγκοινωνίες µε την αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου σε όλη τη χώρα.
Ακολουθεί να ανακοίνωση του ΠΑΜΕ
Ενάντια στις νέες αυξήσεις στα ήδη πανάκριβα διόδια, διεκδικούμε την κατάργησή τους!
Τους δρόμους τους έχει πληρώσει ο λαός!
Την ώρα που η ακρίβεια εκτοξεύει τις τιμές σε όλα τα είδη καθημερινής κατανάλωσης, τα τρόφιμα και την ενέργεια, που τα ενοίκια είναι απλησίαστα και οι δόσεις των δανείων συνεχώς αυξάνουν, την ώρα που οι μισθοί μας παραμένουν καθηλωμένοι και πριν λίγες μέρες ξεπαραδιαστήκαμε πάλι για να πληρώσουμε τα πανάκριβα τέλη κυκλοφορίας, η κυβέρνηση σε συνεργασία με τους επιχειρηματικούς ομίλους που διαχειρίζονται το οδικό δίκτυο της χώρας, ανακοίνωσε για το 2024 νέες αυξήσεις στα ήδη πανάκριβα διόδια.
Όλοι οι δρόμοι και η συντήρησή τους είναι πληρωμένοι από το λαό. Κι όμως…
Τους ξαναπληρώνουμε διπλά και τριπλά λες και είναι φτιαγμένοι από χρυσάφι. Από φέτος 7% περισσότερο λες και πρόσθεσαν κι άλλα πολύτιμα μέταλλα!
Μάλιστα οι εταιρίες – αρπακτικά που εκμεταλλεύονται τους αυτοκινητόδρομους και μας αδειάζουν την τσέπη κάθε τριάντα χιλιόμετρα λένε ότι τα διόδια θα αυξηθούν και το 2025 και το 2026! Δεν φτάνει που την περίοδο της πανδημίας «άρπαξαν» 73 εκατομμύρια ευρώ ως κρατική επιδότηση, τώρα θέλουν περισσότερα. Είναι προκλητικοί!
Κι ενώ αυτοί δεν προλαβαίνουν να μετρήσουν τα κέρδη τους, για όλους εμάς είναι πολυτέλεια να επισκεπτόμαστε τον τόπο που καταγόμαστε, να μετακινούμαστε στην ίδια μας τη χώρα.
Μας παίρνουν στους δρόμους μέχρι και το τελευταίο ευρώ.
Στους δρόμους που όταν χιονίσει, είμαστε αναγκασμένοι να την «βγάζουμε» αμέτρητες ώρες στο αυτοκίνητο. Στους δρόμους που όλες οι κυβερνήσεις έδωσαν την ευθύνη της κατασκευής, λειτουργίας, συντήρησης και είσπραξης των εσόδων τους σε μονοπώλια γράφοντας στα «παλαιότερα των υποδημάτων τους» την ασφάλειά μας γιατί απαιτούνται μέτρα που κοστίζουν.
Ως εδώ! Δεν αντέχουμε και δεν ανεχόμαστε νέες αυξήσεις στα διόδια. Επειδή οι λύσεις που όλοι είναι ικανοποιημένοι βρίσκονται μόνο στις αφηγήσεις των κυβερνητικών παραμυθιών, αγωνιζόμαστε για τη μόνη που είναι ρεαλιστική. Να χάσουν όλα τα αρπακτικά που έχουν θησαυρίσει τόσα χρόνια στις πλάτες μας για να ανασάνουμε εμείς.
Η Γραμματεία του Π.Α.ΜΕ καλεί τα σωματεία της Αττικής, τις Ομοσπονδίες τους και τα Εργατικά τους Κέντρα την Κυριακή 7 Ιανουαρίου, στις 4μμ, σε κινητοποίηση στα διόδια της Ελευσίνας και των Αφιδνών για να διεκδικήσουμε:
Ø Κατάργηση όλων των διοδίων. Είναι όλα πληρωμένα από τον λαό!
Ø Δωρεάν μετακίνηση σε σύγχρονους, ασφαλείς αυτοκινητόδρομους.
Ø Σύγχρονες, ασφαλείς, φτηνές συγκοινωνίες µε την αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου σε όλη τη χώρα.
Σε συλλαλητήριο κατά της ακρίβειας προχωρά η Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδας (ΙΝΚΑ) ώστε να σταλεί ένα μήνυμα σε όσους αισχροκερδούν και κερδοσκοπούν σε βάρος των καταναλωτών. Το συλλαλητήριο προγραμματίζεται για την Τετάρτη 17 Ιανουαρίου 2024, στις 11:00, στην πλατεία Κάνιγγος έξω από το υπουργείο Εμπορίου.
Όπως σημειώνεται σε ανακοίνωση του ΙΝΚΑ: «Δεν πάει άλλο αυτή η κατάσταση της ακρίβειας δεν πάει άλλο ο εμπαιγμός ορισμένων εταιρειών τροφίμων καυσίμων, ενέργειας, ρεύματος. Απαιτούμε καθαρές τιμές, καθαρά ποιοτικά προϊόντα και όχι μειώσεις στις συσκευασίες προϊόντων. Απαιτούμε έλεγχο σε όλα τα επίπεδα. Ζητούμε να λειτουργούν σωστά οι ανεξάρτητες αρχές όπως ΕΕΤΤ, Επιτροπή Ανταγωνισμού, ΡΑΕΥΑ, Συνήγορος του Πολίτη, Συνήγορος Καταναλωτή, ΕΣΡ».
Στο έλεος της ακρίβειας εκατομμύρια καταναλωτές
Εκτός ελέγχου βρίσκονται οι τιμές των τροφίμων κατά τα τελευταία δύο και πλέον χρόνια, με αποτέλεσμα πολλά προϊόντα να πωλούνται σε διπλάσια και παραπάνω ίσως τιμή σε σχέση με το 2021. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ανατιμήσεις προϊόντων με βάση στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ σε 72 τομείς προϊόντων που επεξεργάστηκε η ΑΥΓΗ της Κυριακής στον τομέα τροφίμων και ποτών αγγίζουν το 29% σε μέσο όρο.
Ωστόσο, πολλά προϊόντα έχουν ξεφύγει πολύ παραπάνω, όπως το ελαιόλαδο, η τιμή του οποίου έχει αυξηθεί πάνω από 90% (βλ. πίνακα) από τον Ιούνιο του 2023 μέχρι και τον Οκτώβριο του 2023. Ωστόσο, και αυτό το μέγεθος είναι κατά μέσο όρο, κάτι που σημαίνει ότι σε πολλές περιπτώσεις οι ανατιμήσεις είναι πάνω από διπλάσιες. Ενόσω συμβαίνουν τα παραπάνω, η Ελλάδα συνεχίζει να βρίσκεται στον μισθολογικό πάτο της Ευρώπης, με τους πολίτες της χώρας να καταγράφουν τις χαμηλότερες αποδοχές.
Οπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία, μια σειρά βασικών προϊόντων για το μέσο νοικοκυριό έχει ανατιμηθεί σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό, κάτι που προκαλεί σοβαρό ζήτημα διαβίωσης σε πολλές περιπτώσεις. Ενδεικτικά, οι τιμές στη ζάχαρη έχουν αυξηθεί πάνω από 60%, στα τυριά έχουν σημειώσει άνοδο πάνω από 45%, στα παρασκευάσματα με βάση το κρέας σχεδόν 40%, στα νωπά λαχανικά κατά 39%, στα άλλα προϊόντα διατροφής, που περιλαμβάνουν πάρα πολλά προϊόντα, σχεδόν κατά 38%, στα αυγά κατά 36,6%, στις πατάτες κατά 33,3%, στα νωπά φρούτα κατά 32,6%, στο γάλα σχεδόν κατά 30%, όπως και στα φρούτα. Παράλληλα, ο καφές έχει ανατιμηθεί κατά 23,71%, το ρύζι κατά 21,61%, τα ζυμαρικά κατά 18,27% και οι παιδικές τροφές σχεδόν κατά 22%.
Πρώτη σε ακρίβεια τροφίμων η Ελλάδα σε ευρωπαϊκό επίπεδο
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι «πρωταθλήτρια» Ευρώπης στις τιμές των τροφίμων αναδεικνύεται η Ελλάδα, γεγονός που αποτυπώνει τις βαρύτατες ευθύνες της κυβέρνησης της Ν.Δ. Όπως προκύπτει, τα όποια μέτρα έλαβε για την ανάσχεση της ακρίβειας αποδείχτηκαν ανεπαρκή, με αποτέλεσμα να πιέζονται ακόμη περισσότερο οι πολίτες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι την ταχύτερη άνοδο τιμών τροφίμων και ποτών σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση βίωσε η Ελλάδα τον Οκτώβριο, σύμφωνα με τα επίσημα τελικά στοιχεία της Eurostat. Αυτά δείχνουν άνοδο του σχετικού δείκτη κατά 10,4% στην Ελλάδα (από 9,7% άνοδο που κατέγραψε τον Σεπτέμβριο) και έναντι μέσης ανόδου κατά 7,6% στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κατά 7,5% στην Ευρωζώνη.
Το ζήτημα είναι ότι στα πιο πολλά κράτη οι τιμές επιβραδύνθηκαν. Για παράδειγμα, σε επίπεδο Ευρωζώνης τα στοιχεία για τον δείκτη τιμών τροφίμων και ποτών τον Σεπτέμβριο κατέγραφαν άνοδο 9,1% και 9,4% στην Ε.Ε., αλλά και διψήφια άνοδο τους προηγούμενους μήνες.
Υπερβάλλουσα δαπάνη 275 ευρώ για κάθε νοικοκυριό
Οι πολίτες στην Ελλάδα καλούνται να αντιμετωπίσουν το ολοένα και πιο αυξημένο κόστος ζωής, ενώ αναγκάζονται να ξοδεύουν παραπάνω από το μηνιαίο εισόδημά τους προκειμένου να ανταποκριθούν στις στοιχειώδεις οικονομικές απαιτήσεις. Ουσιαστικά, οι καταναλωτές καλούνται πέραν του μηνιαίου εισοδήματός τους να πληρώσουν έξοδα τα οποία προέρχονται από καταθέσεις, χρήση καρτών ή ακόμη και «μαύρα» ώστε να καλυφθούν οι αυξανόμενες καθημερινές τους ανάγκες.
Οπως αποτυπώνεται σε πρόσφατη έκθεση της Intrum, σχεδόν 3 στους 10 καταναλωτές στην Ελλάδα δαπανούν περισσότερα από το μηνιαίο εισόδημά τους, με τη μέση υπερβάλλουσα δαπάνη να υπολογίζεται σε 275 ευρώ. Τα χρήματα προέρχονται είτε από αποταμιεύσεις είτε από κάρτες είτε από δανεικά.
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το ποσοστό καταναλωτών που δαπανούν περισσότερα από το εισόδημά τους στην Ελλάδα είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη, με την πρωτιά να κατέχουν η Νορβηγία (33%) και η Ιρλανδία (32%). Ωστόσο, και στις δύο αυτές χώρες το ποσό της υπερβάλλουσας δαπάνης είναι πολύ χαμηλότερο σε σύγκριση με το μέσο μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα, της τάξης του 15% στη Νορβηγία (284 ευρώ) και 11% στην Ιρλανδία (184 ευρώ). Ενώ στην Ελλάδα είναι στο 51%!
Τι γίνεται στην Ευρώπη
Η υπερβάλλουσα δαπάνη σε επίπεδο Ευρώπης ανέρχεται σε 232 ευρώ, με το 49% των Ευρωπαίων να δηλώνει ότι μετά την πληρωμή των λογαριασμών τους μένουν πολύ λιγότερα χρήματα στην τσέπη σε σύγκριση με έναν χρόνο πριν, ενώ το 35% δηλώνει ότι έχει καθυστερήσει να πληρώσει, εμπρόθεσμα τουλάχιστον, έναν λογαριασμό τους τελευταίους 12 μήνες. Για να αντιληφθεί κάποιος το πρόβλημα που υπάρχει πλέον στην Ευρώπη στο πλαίσιο αυτής της πληθωριστικής κρίσης διαρκείας, το προαναφερθέν ποσοστό (35%) είναι το υψηλότερο που καταγράφεται κατά την τελευταία 5ετία.
Μάλιστα, 1 στους 5 καταναλωτές στην Ευρώπη δηλώνει ότι δεν έχει καθόλου αποταμιεύσεις, ενώ το 17% έχει αποταμιεύσεις που αντιστοιχούν σε ποσό λιγότερο από το εισόδημα ενός μήνα.
Αρνητικά ποσοστά αποταμίευσης
Με βάση όλα τα παραπάνω, μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι αρνητικά ποσοστά αποταμίευσης (-4,0%) κατέγραψε η Ελλάδα το 2022, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η Eurostat. Ούτε λίγο ούτε πολύ, οι Έλληνες ξόδεψαν περισσότερα από όσα κέρδισαν κατά το περασμένο έτος.
Δώδεκα κράτη-μέλη της Ε.Ε. κατέγραψαν ποσοστά αποταμίευσης κάτω του 10,0% το 2022 και δύο -η Πολωνία και η Ελλάδα- είχαν αρνητικά ποσοστά, -0,8% και -4,0% αντίστοιχα. Σύμφωνα με τη Eurostat, «αυτό δείχνει ότι τα νοικοκυριά ξόδευαν περισσότερα από το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημά τους και επομένως είτε χρησιμοποιούσαν συσσωρευμένες αποταμιεύσεις από προηγούμενες περιόδους είτε δανείζονταν για να χρηματοδοτήσουν τις δαπάνες τους».
Στον πάτο οι μισθοί
Παράλληλα, οι Έλληνες καταγράφουν τους χαμηλότερους μισθούς. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Statista που παρουσίασε το Euronews Business, το 2022 οι μέσοι ετήσιοι μισθοί στην Ε.Ε. κυμαίνονταν από 73.642 ευρώ στην Ισλανδία μέχρι 24.067 ευρώ στην Ελλάδα.
Οι χώρες με τις υψηλότερες αποδοχές το 2022 ήταν η Ισλανδία (73.642 ευρώ), το Λουξεμβούργο (72.529 ευρώ), η Ελβετία (67.605 ευρώ), το Βέλγιο (63.758 ευρώ) και η Δανία (59.405 ευρώ), ενώ οι χαμηλότερες στην Ελλάδα (24.067 ευρώ), στη Σλοβακία. 24.337 ευρώ), στην Ουγγαρία (26.376 ευρώ), στην Πορτογαλία (29.540 ευρώ) και στην Τσεχία (30.967 ευρώ).
Υπενθυμίζεται ότι την περασμένη εβδομάδα δημοσιεύτηκε πανευρωπαϊκή έρευνα της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ΣΕΣ), στην οποία καταγράφεται μείωση των πραγματικών μισθών κατά 0,2% το 2023 στην Ελλάδα τη στιγμή που τα κέρδη των επιχειρήσεων καταγράφουν εκτίναξη κατά 5,9%, ενισχύοντας την πτώση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος διαμέσου της ανόδου του πληθωρισμού.
Τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας γίνονται ανάρπαστα από τα ράφια σούπερ μάρκετ στη Θεσσαλονίκη και όχι μόνο. Τι δείχνουν τα νέα στοιχεία…
Περισσότερα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας ακόμη και σε βασικά αγαθά βάζουν στο καλάθι τους όλο και περισσότερο οι Έλληνες καταναλωτές, τα οποία αν και έχουν υποστεί αυξήσεις εν μέσω πληθωριστικών πιέσεων, παραμένουν οικονομικότερα σε σχέση με τα επώνυμα των σούπερ μάρκετ.
Όπως προκύπτει από την έρευνα της Focus Bari με τίτλο «Οι Έλληνες & τα Private Labels», το 93% των καταναλωτών αγοράζει πλέον τακτικά προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, εκείνα δηλαδή που παράγονται από τη βιομηχανία για λογαριασμό των σούπερ μάρκετ, όταν το 2010 που έγινε η τελευταία έρευνα το ποσοστό ήταν στο 77%.
Το 96% δηλώνει επίσης ότι έχει αγοράσει έστω και μια φορά ενώ αυξητικός είναι και ο μέσος αριθμός διαφορετικών προϊοντικών κατηγοριών private label που οι καταναλωτές ψωνίζουν συστηματικά. Πρόκειται για θεαματική άνοδο που φαίνεται να γίνεται και καθολική σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια με τις τιμές των προϊόντων PL να κρίνονται πιο συμφέρουσες για ένα νοικοκυριό.
Με την ανοδική διείσδυσή τους στα ελληνικά νοικοκυριά μάλιστα, διευρύνεται έτσι η ψαλίδα εις βάρος των επωνύμων, καθώς ενισχύθηκαν περαιτέρω και από το «καλάθι του νοικοκυριού», παρ’ όλο που οι ανατιμήσεις των συγκεκριμένων προϊόντων συνεχίστηκαν.
Παράλληλα, μέσα στα τελευταία «13 χρόνια της κρίσης», η συστηματική επιλογή private labels διατηρείται και για μεγάλο αριθμό διαφορετικών ειδών. Ειδικότερα, οι καταναλωτές έδειξαν με τις αγορές ότι προτιμούν περισσότερο τα εξής: χαρτικά, ρύζι, ζυμαρικά, αλεύρι, κατεψυγμένα προϊόντα, μπισκότα, φρυγανιές, δημητριακά, καρυκεύματα, αναψυκτικά και χυμούς.
Τα πιο δημοφιλή μάλιστα προϊόντα των παραπάνω ειδών ανάλογα με τον ρόλο και την χρήση που έχουν στο νοικοκυριό και στα οποία στρέφονται περισσότερο οι καταναλωτές είναι χαρτί κουζίνας και υγείας, χαρτοπετσέτες, ζυμαρικά, ρύζι, αλουμινόχαρτο και σακούλες απορριμμάτων. Επίσης, οι Έλληνες καταναλωτές αγοράζουν συστηματικά και τα εξής: ντοματοειδή, όσπρια, ζάχαρη, κατεψυγμένα λαχανικά, παγωτά, καθαριστικά, χυμοί, μπισκότα και σνακ, γάλα εβαπορέ, κρεμοσάπουνα και δημητριακά.
Σε σύγκριση με το 2010, σήμερα οι καταναλωτές θεωρούν ότι υπάρχει πολύ μεγαλύτερη ποικιλία σε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας απ’ ότι παλιότερα. Αναφορικά με την ποιότητα και την αισθητική τους, τα προϊόντα private label παρουσιάζουν συνολικά βελτιωμένη εικόνα στο ελληνικό κοινό, παρ’ ότι αυξάνεται η αναλογία εκείνων που θεωρούν ότι το επίπεδό τους χειροτερεύει με τα χρόνια.
Ακόμα πιο βελτιωμένη παρουσιάζεται η άποψη των καταναλωτών όσον αφορά στο κατά πόσον αξίζουν τα λεφτά τους τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, με τεράστια διαφορά μέσα στην τελευταία δεκαετία. Συγκεκριμένα, το 83% των ερωτηθέντων απάντησε ότι αξίζουν τα χρήματά τους τα private label.
Οι τιμές του πετρελαίου πήραν ξανά την ανιούσα. Με αφετηρία τη συμφωνία Ρωσίας – Σαουδικής Αραβίας, των δύο μεγαλύτερων παραγωγών κρατών του ΟΠΕΚ+, να μειώσουν την παραγωγή τους για να διατηρήσουν την τιμή ψηλά, το πετρέλαιο έφτασε τα 95 δολάρια το βαρέλι και οι προβλέψεις των μεγάλων διεθνών τραπεζών το βλέπουν να ξεπερνά έως και τα 100.
Η κερδοσκοπία και οι «ελαφρές ποικιλίες»
Ανάλογη είναι η κατάσταση με τις τιμές των διυλισμένων προϊόντων, ντίζελ και βενζίνης. Κι ενώ γίνεται πολλή συζήτηση για τα υψηλά περιθώρια κέρδους των ελληνικών διυλιστηρίων, δεν λέγεται ότι τα διυλιστήρια επωφελούνται από τις υψηλές τιμές των πετρελαϊκών παραγώγων που προσδιορίζονται κι αυτές μέσω χρηματιστηριακών μηχανισμών. Οι τιμές των πετρελαϊκών παραγώγων λοιπόν ανεβαίνουν, αντανακλώντας τις κερδοσκοπικές τάσεις που συνδέονται με τις δυσκολίες των ευρωπαϊκών διυλιστηρίων που παράγουν βενζίνη και ντίζελ, και αντικατέστησαν το βαρύ ρωσικό αργό με ελαφρύτερες ποικιλίες από τα αραβικά κράτη για τα συγκεκριμένα πετρελαϊκά παράγωγα.
Οι τιμές σε βενζίνη και ντίζελ αναμένεται να ανέβουν μάλιστα κι άλλο μες στις επόμενες βδομάδες, επειδή την περασμένη Τετάρτη, 20 Σεπτεμβρίου, η Ρωσία ανακοίνωσε ότι θα απαγορεύσει προσωρινά τις εξαγωγές βενζίνης και ντίζελ προκειμένου να ρίξει τις δικές της εγχώριες τιμές που ανεβάζουν τον πληθωρισμό.
Ενατη ακριβότερη βενζίνη στον κόσμο
Τι επιπτώσεις έχουν για εμάς όλα αυτά; Η τιμή της βενζίνης βρίσκεται σήμερα λίγο πάνω από τα 2 ευρώ, του ντίζελ κίνησης στο 1,72 ευρώ το λίτρο και το πετρέλαιο θέρμανσης αναμένεται να κάνει πρεμιέρα με τιμές άνω του 1,55-1,77 ευρώ το λίτρο. Οι τιμές της βενζίνης που πληρώνουν τα νοικοκυριά κυρίως για την αυτοκίνηση παίρνουν εβδομαδιαίως αυξήσεις της τάξης των 4 λεπτών το λίτρο. Κι όπως έχουμε αναφέρει, από τα 2 ευρώ που πληρώνουμε το λίτρο το 0,81 είναι η τιμή στην οποία πουλά το διυλιστήριο και το 1,10 είναι το μερίδιο του κράτους, ο ΕΦΚ και ο ΦΠΑ, που παραμένουν ακόμη στα ύψη στην Ελλάδα, αλλά η κυβέρνηση Μητσοτάκη αρνείται να τους μειώσει για να μη χάσει φορολογικά έσοδα. Για τον λόγο αυτό η Ελλάδα, παρά τους χαμηλούς μισθούς, έχει την ένατη ακριβότερη βενζίνη στον κόσμο (globalpetrolprices.com).
Σε ό,τι αφορά το πετρέλαιο θέρμανσης, η διάθεση από τις 15 Οκτωβρίου αναμένεται να ξεκινήσει με τιμές-σοκ για τα νοικοκυριά. Πέρυσι το πετρέλαιο θέρμανσης άνοιξε στο 1,41 ευρώ το λίτρο επειδή υπήρχε επιδότηση στην αντλία. Φέτος η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι λόγω του κόστους των καταστροφών από την κακοκαιρία Ντάνιελ και της επιστροφής της χώρας στη δημοσιονομική πειθαρχία καταργείται η επιδότηση στην αντλία. Θα δοθεί μόνο το επίδομα θέρμανσης, που δεν το παίρνουν όλοι. Με τα προ μίας εβδομάδας δεδομένα οι πρατηριούχοι προέβλεπαν ότι το πετρέλαιο θέρμανσης θα άνοιγε στο 1,55-1,57 ευρώ. Μεσολάβησε η απαγόρευση εξαγωγών της Ρωσίας, άρα λογικά θα ανοίξει ακόμη ψηλότερα.
Ερχονται αυξήσεις παντού!
Οι ανατιμήσεις στα υγρά καύσιμα δεν επιφέρουν άμεσες επιβαρύνσεις μόνο στα νοικοκυριά αλλά και στην οικονομία. Ολα τα υγρά καύσιμα και ιδίως το ντίζελ κίνησης, που χρησιμοποιείται στις μεταφορές προϊόντων, στα logistics, στις κατασκευές, στη μεταποίηση και στη γεωργία, επηρεάζουν όλη την εφοδιαστική αλυσίδα και τα λειτουργικά κόστη των επιχειρήσεων. Για τον λόγο αυτό λοιπόν η επαναφορά των τιμών των υγρών καυσίμων στα ψηλά, ύστερα από ανάπαυλα ενός έτους, αναμένεται να επιφέρει νέο κύμα αυξήσεων τιμών παντού, νέο κύμα πληθωρισμού. Καλό μας κουράγιο!
