Εκτειθέμενος από την αρχειοθέτηση των μηνύσεων του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Νίκου Ανδρουλάκη και του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη κατά του προσώπου – κλειδί στην υπόθεση των παρακολουθήσεων, Αιμίλου Κοσμίδη (είχε αποκαλυφθεί από το InsideStory), από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, βγαίνει ο υπουργός Επικρατείας Μάκης Βορίδης, όπως αποκαλύπτει σε εκτενές δημοσίευμά της η Εφημερίδα των Συντακτών.
Η κάρτα του Κοσμίδη χρησιμοποιήθηκε για να σταλούν δεκάδες μηνύματα επιμόλυνσης με το λογισμικό Predator τον Σεπτέμβριο του 2021 σε πολιτικούς όπως ο Σαμαράς, ο Γεωργιάδης, ο Γεραπετρίτης και φυσικά στους Ανδρουλάκη – Κουκάκη. Δικηγόρος του Κοσμίδη είναι ο Γιάννης Ζωγράφος, πρώην στενός συνεργάτης του κ. Βορίδη όταν διατελούσε υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Από την άλλη και ο κ. Βορίδης είναι επιβεβαιωμένο θύμα υποκλοπών. Τον Ιούλιο του 2024 ανέλαβε στη Βουλή να υπερασπιστεί το πόρισμα του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αχιλλέα Ζήση, που χαρακτήρισε “πλημμέλημα” τις υποκλοπές και αρχειοθέτησε την υπόθεση ως προς τις ευθύνες της ΕΥΠ, στέλνοντας στο ακροατήριο του Γ. Λαβράνο και Φέλιξ Μπίτζιο.
Ο κ. Βορίδης δεν κατέθεσε έγκληση ώστε ο Άρειος Πάγος να αξιολογήσει το εάν έχουν συντελεστεί δύο κακουργήματα, κοινώς κατασκοπία και πρόκληση κινδύνου για το δημοκρατικό πολίτευμα ή την εθνική ασφάλεια για το απόρρητο των επικοινωνιών. Ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου απάντησε πως δεν προέκυψαν στοιχεία για θεμελίωση των παραπάνω αδικημάτων, αποσιωπώντας – όπως αναφέρει η ΕφΣυν – ότι δεν έκανε καμία έρευνα προς αυτή την κατεύθυνση και πως δεν κάλεσε κανένα από το 116 πιστοποιημένα θύματα του Predator που υπηρετούσαν σε κρατικούς φορείς. Η απόφαση του αντεισαγγελέα κ. Ζήση αρχειοθέτησε τις μηνύσεις των Κουκάκη – Ανδρουλάκη κατά του Κοσμίδη, με το σκεπτικό πως κάποιος τρίτος με “δικό του PIN”, το οποίο δεν είχε δοθεί από την τράπεζα, χρησιμοποίησε την κάρτα εν αγνοία του. Ο ισχυρισμός αυτός διαψεύσθηκε από την Εθνική Τράπεζα με απάντησή της προς την ΕφΣυν, ωστόσο η απάντηση δεν ήταν αρκετή για να βγουν οι μηνύσεις από το αρχείο.
Από την άλλη ο Γιάννης Ζωγράφος, δικηγόρος του Κοσμίδη, ανταπάντησε με δικές του μηνύσεις προς τα θύματα των υποκλοπών.
Ποιος είναι ο Ζωγράφος
O κ. Ζωγράφος εκτός από στενός συνεργάτης του κ. Βορίδη είναι γνωστό στέλεχος του ακροδεξιού χώρου έχοντας διατελέσει “επιστημονικός συνεργάτης” στη Βουλή για τη ναζιστική οργάνωση Χρυσή Αυγή. Παράλληλα, μετείχε στη δίκη της Χ.Α. ως δικηγόρος μελών της και σήμερα εκπροσωπεί τον βουλευτή των Σπαρτιατών Αλέξανδρο Ζερβέα, ο οποίος ήταν και στέλεχος του ακροδεξιού κόμματος “Έλληνες” που “κόπηκε” από τον Άρειο Πάγο. Ο κ. Ανδρουλάκης τον έχει χαρακτηρίσει “ακραιφνή χρυσαυγίτη”. Ο ίδιος απαντά πως δεν μπορεί να κριθεί επειδή ασκεί τα καθήκοντά του. Από την άλλη αποκρύπτει τη σχέση του με τον Βορίδη, όπως αναφέρει η ΕφΣυν. Ακόμη, ο ίδιος υπερασπίστηκε το πρόσωπο η κάρτα του οποίου πλήρωσε τα SMS επιμόλυνσης με το λογισμικό παρακολούθησης. Ο Ζωγράφος όχι μόνο ήταν δικηγόρος του Λαγού, μαζί με τον Κώστα Πλεύρη, αλλά πρωτοστάτησε το 2019 στη δημιουργία της Εθνικής Λαϊκής Συνείδησης, του ακροδεξιού κόμματος που ίδρυσε ο Λαγός.
Όπως εύστοχα τονίζει η ΕφΣυν, το ότι πρώην μετακλητός του Βορίδη στο υπουργείο το 2011, εμφανίζεται ως ηγετικό στέλεχος κόμματος της ακροδεξιάς και την ίδια στιγμή διατελεί δικηγόρος προσώπου εμπλεκόμενου στις υποκλοπές – των οποίων θύμα είναι και ο ίδιος ο Βορίδης – είναι κάτι πρωτοφανές.
Η απάντηση Βορίδη
Ο κ. Βορίδης απάντησε στην ΕφΣυν “πού τον θυμηθήκατε αυτόν; Με τον κ. Ζωγράφο έχουμε “χωρίσει” και δεν έχουμε ξαναμιλήσει από τότε, γιατί δεν “χωρίσαμε” καλά, από το 2012. Έχουν περάσει 13 χρόνια, δεν του έχω πει καλημέρα. Δεν έχω την παραμικρή επαφή. Μετά αυτός μου την “έπεφτε” σε διάφορες στιγμές, με έχει κατηγορήσει για προδότη. Δεν υπάρχει καμία σύνδεση με μένα. Έκανε τις δικές του επιλογές”.
Η ΕφΣυν σημειώνει πάντως πως ο κ. Βορίδης δεν είχε υποβάλει έγκληση διότι τα εξεταζόμενα εγκλήματα ήταν αυτεπαγγέλτως διωκόμενα. Ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου τον “άδειασε” λέγοντας πως θα είχε εξετάσει τα κακουργήματα αυτά εάν πολιτικοί όπως ο κ. Βορίδης είχαν υποβάλλει εγκλήσεις.
Για τα παραπάνω ο κ. Βορίδης απάντησε στην ΕφΣυν πως: “Να έκανα έγκληση και να πήγαινα στον ανακριτή ενώ δεν έχω να πω τίποτα; Είναι δικονομικό το θέμα, αν η ανάκριση είχε εντοπίσει κάτι ενδιαφέρον δεν θα είχε κάνει παραπομπή; Δεν διαφοροποιείται η ποινική αξιολόγηση ανάλογα με το υποκείμενο της παρακολούθησης. Δεν προκύπτει ότι αν είχαμε υποβάλλει εγκλήσεις, ο κ. Ζήσης θα εξέταζε και πιθανά κακουργήματα. Το ήξερε ο εισαγγελέας ότι παρακολουθούνται και υπουργοί”. Πρόσθεσε πως δεν ξέρει προσωπικά τα φυσικά πρόσωπα που κατηγορούνται. Δεν ξέρω ποιος έστειλε τα μηνύματα, ό,τι μου πει το δικαστήριο θα το ακούσω”.
Στην απορία της ΕφΣυν ότι ο ένας είναι κουμπάρος του Πλεύρη και του Παναγιωτόπουλου (Γιάννης Λαβράνος), απάντησε πως “δεν τον γνωρίζω”.
Νέα στοιχεία για το σκάνδαλο των υποκλοπών που αποκαλύπτει σήμερα νεότερο ρεπορτάζ του inside Story αναφέρουν ότι ο επιχειρηματίας Σταύρος Κομνόπουλος και ο ανιψιός του Παναγιώτης Ταμβακίδης συνεργάστηκαν με το δίκτυο της Intellexa και είχαν οικονομικές συναλλαγές με τις εταιρείες που συνδέονται με το Predator.
Αν και ο ρόλος των Κομνόπουλου και Ταμβακίδη είχε υποδειχθεί από μάρτυρες στη διάρκεια της προανάκρισης ο Αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Αχιλλέας Ζήσης που διεξήγαγε την έρευνα δεν τους συμπεριέλαβε στο κατηγορητήριο.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Ελίζας Τριανταφύλλου στο Inside Story η εταιρεία Kestrel του Κομνόπουλου, που δραστηριοποιείται στο εμπόριο όπλων, πλήρωνε για δύο σχεδόν χρόνια το ενοίκιο της βίλας του Ισραηλινού Merom Harpaz στη Γλυφάδα. Πρόκειται για τον τεχνικό διευθυντή της Intellexa, ο οποίος στις 16/9/2024 μπήκε σε λίστα διεθνών κυρώσεων από τις ΗΠΑ για τον ρόλο του στις παράνομες υποκλοπές μέσω του Predator.
Ωστόσο, ο Merom Harpaz δεν είναι ο μοναδικός εμπλεκόμενος με το Predator για τον οποίο ο Σταύρος Κομνόπουλος κάλυπτε τα έξοδα διαμονής του στην Αθήνα. Στον Αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου έχουν κατατεθεί από το 2023 στοιχεία που τεκμηριώνουν πως η εταιρεία Kestrel του Κομνόπουλου πλήρωνε από τον Αύγουστο του 2020 και το ενοίκιο διαμερίσματος στο Παλαιό Φάληρο στο οποίο διέμενε ο Rotem Farkash, ο προγραγματιστής που δημιούργησε το Predator. Η εταιρεία Cytrox του Farkash έχει υπαχθεί και αυτή σε κυρώσεις από τις ΗΠΑ, ήδη από τον Μάρτιο του 2024.
Οι νέες αποκαλύψεις του Inside Story αφήνουν έκθετο για άλλη μια φορά τον Άρειο Πάγο. Τεκμηριώνουν πως η European Investment Holdings, εταιρεία του Κομνόπουλου στο ΔΣ της οποίας μετείχε και Παναγιώτης Ταμβακίδης, έλαβε μέσα στο 2022 συνολικά τρία εμβάσματα των 25.000 ευρώ έκαστο από την εταιρεία Feroveno Ltd, που ανήκει στην κοινοπραξία της Intellexa. Τα στοιχεία για τις καταθέσεις των 75.000 ευρώ είχαν δοθεί από την Οικονομική Αστυνομία στον Άρειο Πάγο ήδη από τις αρχές του 2023, ωστόσο δεν αξιοποιήθηκαν.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ η RAFNAR, η εταιρεία στην οποία μέτοχος ήταν ο Παναγιώτης Ταμβακίδης, ο ανιψιός του Κομνόπουλου, ήταν εκείνη που εγγυήθηκε για να νοικιαστεί το κτήριο της Intellexa στο Ελληνικό. Δηλαδή, η οικογένεια Κομνόπουλου μερίμνησε και για τη στέγαση των στελεχών της Intellexa και για την εγκατάσταση της εταιρείας του Predator.
Το Δεκέμβριο του 2022 ο Σταύρος Κομνόπουλος είχε καταθέσει στους Εισαγγελείς Πρωτοδικών, υποστηρίζοντας πως δεν έχει σχέση με την Intellexa και πως δεν γνώριζε τα στελέχη της, εξαιρουμένου του Φέλιξ Μπίτζιου, με τον οποίο αποκάλυψε πως είχε πολύχρονη γνωριμία. Ωστόσο, τα φορολογικά στοιχεία και οι τραπεζικές συναλλαγές που έφερε στη δημοσιότητα το Inside Story και τα οποία ήταν και στη διάθεση των εισαγγελικών Αρχών, αποκαλύπτουν πως οι Κομνόπουλος και Ταμβακίδης ήταν ενεργοί συνεργάτες της Intellexa, από την πρώτη ημέρα που δημιουργήθηκε το δίκτυο των παράνομων παρακολουθήσεων.
Το ρεπορτάζ υπογραμμίζει πως ο πρώην αρχηγός ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνος Φλώρος και ο αντιναύαρχος εν αποστρατεία Αριστείδης Αλεξόπουλος, που ήταν Γενικός Διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων του υπουργείου Άμυνας, δηλαδή δύο πρόσωπα-κλειδιά για τις αμυντικές προμήθειες της χώρας, στοχοποιήθηκαν με το Predator και τελούσαν υπό παρακολούθηση και από την ΕΥΠ.
Το γεγονός ότι ένας έμπορος όπλων και ο στενός του συνεργάτης μετείχαν ενεργά στην επιχείρηση παρακολουθήσεων μέσω του Predator, η οποία έθεσε στο στόχαστρο την στρατιωτική ηγεσία της χώρας, αλλά και πλήθος πολιτικών, κυβερνητικών αξιωματούχων, δημοσιογράφων και επιχειρηματιών, δεν αξιολογήθηκε ως σοβαρό ούτε από τον Αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αχιλλέα Ζήση, ούτε από την Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Γεωργία Αδειλίνη, που επικύρωσε την εισαγγελική έρευνα.
Σε εντελώς άσχετες θέσεις με το αντικείμενό τους –συγκεκριμένα, να καταχωρίζουν στοιχεία για την έκδοση ταυτοτήτων– τοποθετούνται τα «μη αρεστά» στελέχη της ΕΥΠ που απομακρύνθηκαν βίαια και αντισυνταγματικά το 2022, αλλά αντί να επιστρέψουν στις θέσεις τους, όπως διέταξε το Τριμελές Συμβούλιο Εφετών, εγκιβωτίστηκαν σε μια εικονική υποδιεύθυνση της ΕΛ.ΑΣ.
Στα μέσα Σεπτεμβρίου αποκαλύψαμε («Δικαστικό “χαστούκι” στο σύστημα των υποκλοπών», 16/9/2024, «Εφ.Συν.») απόφαση του Τριμελούς Συμβουλίου Εφετών που υποχρέωνε το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη να επαναφέρει άμεσα στις θέσεις τους τους «μη αρεστούς» υπαλλήλους της ΕΥΠ που είχαν στοχοποιηθεί και με Predator και δικαιώθηκαν με τελεσίδικη απόφαση.
Οπως προκύπτει, οι εκδικητικές κινήσεις εναντίον τους κλιμακώνονται καθώς πλέον τους μεταθέτουν σε θέσεις εντελώς άσχετες με το αντικείμενό τους, δεν τους τοποθετούν στο νέο «ελληνικό FBI», όπως θα περίμενε κανείς, αλλά τους καταχωνιάζουν σε μια υποδιεύθυνση «Αναζητήσεων Αρχείου και Ταυτοτήτων». Με άλλα λόγια, τα πρώην στελέχη της ΕΥΠ καλούνται -προς παραδειγματισμό(;)- να καταχωρίζουν στοιχεία για την έκδοση ταυτοτήτων!
Πρόκειται για τη συνέχεια της υπόθεσης που είχαμε αναδείξει το 2022 και αφορούσε τη βίαιη, αντισυνταγματική απομάκρυνση 78 μη αρεστών στελεχών από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, τον Δεκέμβριο του 2021, με τροπολογία η οποία προέβλεπε τη μεταφορά του προσωπικού της Γ’ Υποδιεύθυνσης της Διεύθυνσης Συλλογής και Ανάλυσης Πληροφοριών της ΕΥΠ σε δομές κρατικής και δημόσιας Ασφάλειας της Ελληνικής Αστυνομίας.
Ανεπιθύμητοι
Η συγκεκριμένη εικονική υποδιεύθυνση είχε συσταθεί με απόφαση του τότε γενικού γραμματέα της κυβέρνησης, Γρηγόρη Δημητριάδη, τον Ιούλιο του 2021, παρέμεινε ανενεργή, δίχως αρμοδιότητες, για περίπου 6 μήνες, έως ότου το προσωπικό της -με την εξαίρεση δύο υπαλλήλων που σώθηκαν την τελευταία στιγμή- μετακινήθηκε στην ΕΛ.ΑΣ. με συνοπτικές διαδικασίες.
Η εικονικότητα της συγκεκριμένης υποδιεύθυνσης στην οποία εγκιβωτίστηκαν αδιακρίτως ανεπιθύμητοι στο καθεστώς Μητσοτάκη υπάλληλοι όλων των κατηγοριών και ειδικοτήτων, από επιχειρησιακούς με πραγματική εμπειρία στο πεδίο μέχρι κλειδαράδες και ηλεκτρολόγους, έχει ήδη αναγνωριστεί ομοφώνως από τις αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, στο οποίο προσέφυγαν οι 19 εκ των 78 υπαλλήλων και δικαιώθηκαν, ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2023.
Εντούτοις, τόσο το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη όσο και η ΕΥΠ καθυστέρησαν χαρακτηριστικά να εφαρμόσουν τις αποφάσεις, γεγονός που οδήγησε τους δικαιωθέντες στο Συμβούλιο Συμμόρφωσης του Εφετείου Αθηνών προκειμένου να ζητήσουν να γίνει εκτελεστή η απόφαση επιστροφής τους. Σημειώνεται πως, μέχρι και σήμερα, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη δεν έχει συμμορφωθεί στην απόφαση την οποία υπογράφει ο εγνωσμένου κύρους καθηγητής της Νομικής, Δημήτρης Ράικος, πρόεδρος Εφετών, ο οποίος το 2015-2022 διετέλεσε πρόεδρος στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο του ΟΗΕ.
Επιπλέον, τον Φεβρουάριο του 2024 αποκαλύφθηκε το νέο σχέδιο του Μαξίμου που σκοπό είχε να μπλοκάρει με κάθε τρόπο την επιστροφή των δικαιωθέντων στελεχών στην ΕΥΠ, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και δύο στελέχη-στόχοι του κακόβουλου λογισμικού Predator.
Αναδρομική ισχύς
Βάσει νέας τροπολογίας που έχει αναδρομική ισχύ και ανατρέχει στην ημερομηνία της αρχικής μετάταξης των 78, ήτοι στον Δεκέμβριο του 2021, και προς συμμόρφωση με τις ακυρωτικές αποφάσεις που δικαίωναν τους 19, η εικονική υποδιεύθυνση καταργείται μαζί με τις οργανικές θέσεις που είχαν προβλεφθεί σε αυτήν και οι υπάλληλοι μεταφέρονται σε υπηρεσίες της αστυνομίας «που ασκούν αρμοδιότητες δημόσιας ή κρατικής ασφάλειας και μετανάστευσης και σε υποστηρικτικές τους δομές…».
Η δε αιτιολογική έκθεση της συγκεκριμένης τροπολογίας ήταν εντελώς προσχηματική και έκανε λόγο για «επιτακτική ανάγκη ενίσχυσης των δομών της ΕΛ.ΑΣ. με ανθρώπινο δυναμικό προς αντιμετώπιση των υφιστάμενων απειλών από εγκληματικές δράσεις ατόμων και ομάδων».
Ποια είναι ωστόσο η αλήθεια αναφορικά με το τι επιφυλάχθηκε στους βιαίως μεταταγέντες στην Ελληνική Αστυνομία; Γραμματειακά καθήκοντα, τακτοποίηση ηλεκτρονικών αρχείων, εξωτερικές δουλειές, όπως διακίνηση υλικών από και προς δικαστήρια και άλλους συνεργαζόμενους φορείς.
Με άλλα λόγια, σύμφωνα με έγγραφο που είναι στη διάθεση της «Εφ.Συν.», η κυβέρνηση, αντί να λήξει τις αποσπάσεις εκατοντάδων αστυνομικών στην ΕΥΠ και να τους επιστρέψει για να ενισχύσουν τις δομές κρατικής και δημόσιας ασφάλειας, όπως εκείνοι γνωρίζουν καλύτερα, επέλεξε έμπειρα στελέχη της ΕΥΠ προκειμένου να τα καταστήσει γραμματείς με υποστηρικτικό ρόλο προς το έργο των αξιωματικών.
Εκδοση ταυτοτήτων
Η Γ’ υποδιεύθυνση προέβλεπε 3 τμήματα με τα ακόλουθα αντικείμενα: Ναρκωτικά, Οπλα και Παράτυπη μετανάστευση. Ως γνωστόν, προσφάτως συστάθηκε το περίφημο «ελληνικό FBI» στο οποίο -μεταξύ άλλων- έχουν υπαχθεί και οι εξής υπηρεσίες: Υποδιεύθυνση Δίωξης Ναρκωτικών, Υποδιεύθυνση Καταπολέμησης Διακίνησης και Εμπορίας Ανθρώπων και Αγαθών, Υποδιεύθυνση Πληροφοριών και Ειδικών Δράσεων.
Είναι πασιφανές πως το έμπειρο στελεχιακό δυναμικό από την πρώην Γ’ υποδιεύθυνση της ΕΥΠ, που είχε υπηρετήσει στα τμήματα με αντικείμενο το τρίπτυχο Ναρκωτικά-Οπλα-Μετανάστευση, αποτελεί το κατεξοχήν προσωπικό που θα έπρεπε να στελεχώσει το «ελληνικό FBI».
Κάτι τέτοιο δεν συνέβη, με αποτέλεσμα τα πρώην στελέχη της ΕΥΠ να αναγκάζονται να καταχωρίζουν στοιχεία για την... έκδοση ταυτοτήτων και να κάνουν γραμματειακή υποστήριξη. Φαίνεται πως αυτές ήταν οι αδήριτες ανάγκες που καθιστούσαν αναγκαία τη βίαιη μετάταξη προσωπικού της νευραλγικής Υπηρεσίας Πληροφοριών στην ΕΛ.ΑΣ.
Στη χώρα που φημίζεται για την εφεύρεση της δημοκρατίας, υπάρχει η αίσθηση ότι αυτή φθείρεται, αναφέρει το POLITICO σε εκτενές δημοσίευμα με αφορμή τα Τέμπη, το προσφυγικό ναυάγιο της Πύλου και τις υποκλοπές.
«Η Ελλάδα έχει βιώσει μια σειρά από σκάνδαλα που, αν και όλα πολύ διαφορετικά, συνθέτουν την αίσθηση ότι η δικαιοσύνη καταρρέει και ότι οι κυβερνώντες δεν θέλουν να το διορθώσουν. Ή, ακόμη χειρότερα, είναι ένοχοι» αναφέρει το δημοσίευμα που υπογράφει η Νεκταρία Σταμούλη, ανταποκρίτρια του POLITICO στην Αθήνα.
«Υπάρχει η αίσθηση μιας συστηματικής και συντονισμένης προσπάθειας να υποβαθμιστούν ορισμένα περιστατικά», δήλωσε ο Ανδρέας Ποττάκης, ο Συνήγορος του Πολίτη, στο POLITICO. Αυτό γεννά «υποψίες για απόπειρα συγκάλυψης» και αμέλεια που «θα μπορούσε να αφορά την πολιτική ηγεσία».
«Τρεις τεράστιες υποθέσεις δοκίμασαν τα τελευταία δύο χρόνια την πίστη της χώρας στις δικαστικές της δομές» αναφέρει το δημοσίευμα, προσθέτοντας: «Δύο από αυτές σχετίζονται με καταστροφές: Ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα τον Φεβρουάριο του 2023, στο οποίο έχασαν τη ζωή τους 57 άτομα, και ένα ναυάγιο στα ανοικτά των ακτών της Πελοποννήσου το περασμένο καλοκαίρι που άφησε εκατοντάδες Ασιάτες και Αφρικανούς μετανάστες και πρόσφυγες να πνιγούν. ..
Η τρίτη είναι ένα εκτεταμένο σκάνδαλο με λογισμικό κατασκοπείας που έχει εμπλέξει την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Πριν από μερικές ημέρες, ένας εισαγγελέας του ανώτατου δικαστηρίου απάλλαξε τους πολιτικούς, την αστυνομία και τις υπηρεσίες πληροφοριών της χώρας από αδικήματα».
«Από μόνα τους, αυτά μπορεί να μοιάζουν με το είδος των ατυχημάτων που μπορεί να έχει να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε κυβέρνηση.Όμως ο χειρισμός τους έχει εγείρει ανησυχητικά ερωτήματα. Κόμματα της αντιπολίτευσης, ομάδες θυμάτων και ανεξάρτητοι ερευνητές μιλούν για συγκάλυψη και ισχυρίζονται ότι κρίσιμοι μάρτυρες εμποδίστηκαν, νομικά έγγραφα αγνοήθηκαν και τα θύματα παραγκωνίστηκαν. Οι κοινοβουλευτικές έρευνες δεν έχουν κάνει τίποτα άλλο από το να θολώνουν τα νερά» σχολιάζει το δημοσίευμα.
«Δίνοντας μια παραπλανητική εντύπωση μιας καλά λειτουργούσας δημοκρατίας, με τις κοινοβουλευτικές εξεταστικές επιτροπές να μην μπορούν να διεξάγουν αποτελεσματικά το έργο τους, αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα ισοδυναμεί μερικές φορές με άμεση πολιτική ανάμειξη και εξουδετέρωση των μελών των ανεξάρτητων παρατηρητηρίων», δήλωσε ο Βασ. Παναγιωτόπουλος, ο οποίος καλύπτει την Ελλάδα για τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα (RSF).
Οι Έλληνες «αντιλαμβάνονται ότι τα δημόσια πρότυπα έχουν διαβρωθεί, με αποτέλεσμα οι λεκτικές επιθέσεις σε δημοσιογράφους από υψηλόβαθμους πολιτικούς να έχουν γίνει καθημερινότητα, οι ανεξάρτητες αρχές υπονομεύονται, έχουν καταγγελθεί αρκετές απωθήσεις μεταναστών, η αστυνομική βία αυξάνεται και η κοινωνία των πολιτών και ο πλουραλισμός των μέσων ενημέρωσης απειλούνται» αναφέρει το POLITICO.
Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη για λογαριασμό του Ινστιτούτου Eteron με αφορμή την 50ή επέτειο από την επιστροφή της Ελλάδας στη δημοκρατία, μόνο το 29% των πολιτών εμπιστεύεται τη δικαιοσύνη της χώρας.
Σε συνέντευξή του στο POLITICO, ο Μητσοτάκης υπερασπίστηκε το ρεκόρ της χώρας του. «Πάντα πίστευα ότι πρέπει να έχουμε εμπιστοσύνη στην ελληνική δικαιοσύνη», δήλωσε ο πρωθυπουργός.
Ακολουθούν τα τρία πιο σημαντικά πρόσφατα περιστατικά και γιατί είναι σημαντικά.
Το σιδηροδρομικό δυστύχημα
Τη νύχτα της 22ας Φεβρουαρίου 2023, μια μετωπική σύγκρουση τρένων σκότωσε 57 ανθρώπους, πολλοί από τους οποίους ήταν φοιτητές.
Καθώς η σκόνη έκατσε στην πιο θανατηφόρα σιδηροδρομική καταστροφή στην ελληνική ιστορία, προέκυψαν βαθύτεροι προβληματισμοί σχετικά με τη λειτουργία του κράτους.
«Η ευθύνη περνάει από την ηγεσία μέχρι τους ανθρώπους που βρίσκονταν στο σημείο», δήλωσε ο Ευάγγελος Βλάχος, ο οποίος έχασε τον 34χρονο αδελφό του, Βάιο. «Ψάχνεις για κάποιον που έκανε σωστά τη δουλειά του, για κάτι που λειτούργησε – και υπάρχει πλήρης κατάρρευση».
Οι επικριτές κάνουν λόγο για συγκάλυψη, ιδίως της κακοδιοίκησης σε ανώτατο επίπεδο, και για διαφθορά στους σιδηροδρόμους.
Αυτή η συγκάλυψη παίρνει μερικές φορές κυριολεκτική μορφή: Το σημείο του δυστυχήματος »μπαζώθηκε», εμποδίζοντας τους εμπειρογνώμονες να ερευνήσουν, καθώς απομακρύνονταν τα κατεστραμμένα βαγόνια.
Αυτό συνέβη ενώ οι οικογένειες των θυμάτων ήλπιζαν ακόμη να βρουν τα λείψανά τους.
Δεν είναι ακόμη σαφές ποιος έδωσε αυτή την εντολή, αν και οι συγγενείς των θυμάτων λένε ότι γνωρίζουν την ταυτότητα του υπουργού και θα καταθέσουν στο δικαστήριο.
Ο Νίκος Πλακιάς, ο οποίος έχασε δύο κόρες στο δυστύχημα, βρήκε κάποια από τα μέλη του σώματός τους οκτώ μήνες αργότερα σε μια ξεχωριστή περιοχή όπου είχαν μετακινηθεί συντρίμμια και μπάζα.
«Βιάστηκαν να αλλάξουν την εικόνα απλά και μόνο για να αλλάξουν την κοινή γνώμη, για να φανεί ότι το θέμα έκλεισε το συντομότερο δυνατό», είπε, αποδίδοντας το γεγονός στις επερχόμενες εθνικές εκλογές, προσθέτοντας ότι μια σωστή έρευνα θα χρειαζόταν τους ειδικούς εκεί για μήνες.
Αρκετές από τις λεπτομέρειες που είναι γνωστές σήμερα, αποκαλύφθηκαν μόνο μετά από τεράστιες προσπάθειες των οικογενειών με την υποστήριξη ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων.
Ένα κοντέινερ τρένου που έλειπε από το σημείο, για παράδειγμα, βρέθηκε 16 μήνες αργότερα σε ιδιωτικό οικόπεδο. Κανείς δεν έχει παραδεχτεί ή γνωρίζει πώς κατέληξε εκεί.
Συστάθηκε κοινοβουλευτική έρευνα, αλλά αντί να επικεντρωθεί στο δυστύχημα, η προσοχή μετατοπίστηκε στην ιστορία του ελληνικού σιδηροδρομικού συστήματος.
Η κυβέρνηση, εν τω μεταξύ, απέρριψε τη δικογραφία του Ευρωπαίου εισαγγελέα που ζητούσε να ληφθούν μέτρα κατά δύο πρώην υπουργών Μεταφορών. Ο Χρήστος Σπίρτζης, από τον ΣΥΡΙΖΑ, ήταν ύποπτος για παράβαση καθήκοντος, ενώ ο Κωνσταντίνος Καραμανλής από τη Νέα Δημοκρατία ήταν ύποπτος για υπεξαίρεση κονδυλίων.
Με βάση την ελληνική νομοθεσία, μόνο το κοινοβούλιο της χώρας μπορεί να διερευνήσει εικαζόμενα παραπτώματα πρώην υπουργών. Η εισαγγελία της ΕΕ λέει ότι ο κανόνας αυτός αντιβαίνει στο δίκαιο της ΕΕ και έχει θέσει το ζήτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σε απάντηση, ο Μητσοτάκης κατηγόρησε την Ευρωπαία εισαγγελέα Λάουρα Κοβέζι ότι παρεμβαίνει σε μια εν εξελίξει υπόθεση και υπερβαίνει τις εξουσίες της.
Στη συνέντευξή του στο POLITICO, ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε ότι η δικαιοσύνη κινήθηκε με γοργούς ρυθμούς στην υπόθεση και ότι η κυβέρνησή του κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες για να διασφαλίσει τη λήψη αποφάσεων.
«Εκτός από αυτό, υπάρχουν και συνταγματικοί περιορισμοί», είπε. «Έτσι βρισκόμαστε στο όριο του τι μας επιτρέπει το σύνταγμά μας να κάνουμε».
Τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης έχουν αποκαλύψει ότι συνομιλίες μεταξύ του μηχανοδηγού και του σταθμάρχη από τη νύχτα του ατυχήματος είχαν συρραφεί και προσφερθεί σε φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης, για να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι το ατύχημα οφειλόταν αποκλειστικά σε ανθρώπινο λάθος.
Οι οικογένειες έχουν απευθύνει έκκληση σε ευρωπαϊκούς φορείς να ρίξουν φως στην υπόθεση.
«Το έγκλημα στα Τέμπη καταδεικνύει με τον χειρότερο τρόπο τη διαφθορά στους σιδηροδρόμους ως μέρος ενός γενικότερου διεφθαρμένου συστήματος», δήλωσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η Μαρία Καρυστιάνου, επικεφαλής της ένωσης των οικογενειών.
(ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΤΖΕΚΑΣ/EUROKINISSI)
Το σκάνδαλο του spyware
Το σκάνδαλο κατασκοπείας στην Ελλάδα – που ονομάστηκε «Predatorgate» – «έσκασε» το καλοκαίρι του 2022, όταν ο Νίκος Ανδρουλάκης, αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, ανακάλυψε παράνομο κατασκοπευτικό λογισμικό στο τηλέφωνό του. Στη συνέχεια αποκαλύφθηκε ότι ο ίδιος είχε παρακολουθηθεί και από την κρατική υπηρεσία κατασκοπείας.
Η υπόθεση μετατράπηκε σε ένα εκτεταμένο κατασκοπευτικό θρίλερ στο οποίο ανακαλύφθηκε το Predator, μια εξαιρετικά επεμβατική μορφή κατασκοπευτικού λογισμικού, σε δεκάδες τηλέφωνα που ανήκαν σε υπουργούς, στρατιωτικούς αρχηγούς, δημοσιογράφους και επιχειρηματίες. Περιελάμβανε επίσης την παράνομη εξαγωγή λογισμικού σε δικτατορικά καθεστώτα.
Δύο χρόνια αργότερα, οι δικαστικές αρχές απάλλαξαν όλους τους κρατικούς αξιωματούχους και τις κρατικές υπηρεσίες από την κατηγορία των αδικημάτων, σε αυτό που τα κόμματα της αντιπολίτευσης αποκάλεσαν «ημέρα ντροπής».
Μια έκθεση ενός αναπληρωτή εισαγγελέα επιβεβαίωσε ότι από τους 116 στόχους κατασκοπείας από το predator, 28 τηλεφωνικοί αριθμοί βρίσκονταν kai υπό νόμιμη κρατική παρακολούθηση κατά τη στιγμή της απόπειρας παραβίασης. Όμως το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε το εύρημα ως «σύμπτωση» και τα αρχεία που περιείχαν το εν λόγω υλικό παρακολούθησης καταστράφηκαν.
«Υπάρχει μεγάλη απογοήτευση σχετικά με τη δικαστική έρευνα, ειδικά όταν συνειδητοποιήσαμε πόσα στοιχεία που αποκάλυψε η δημοσιογραφική έρευνα και αποδείκνυαν τη σύνδεση μεταξύ της υπηρεσίας κατασκοπείας, του πρωθυπουργικού γραφείου και του Predator αγνοήθηκαν», δήλωσε η Ελίζα Τριανταφύλλου, δημοσιογράφος της ελληνικής ερευνητικής ιστοσελίδας Inside Story.
«Το ερώτημα που προκύπτει είναι ποιος θα προστατεύσει τελικά τους Έλληνες δημοσιογράφους από ένα κράτος που τους θεωρεί εθνικό κίνδυνο και τους παρακολουθεί με κάθε διαθέσιμη μέθοδο μόνο και μόνο επειδή κάνουν τη δουλειά τους;», διερωτήθηκε.
Η Τριανταφύλλου και ο συνάδελφός της Τάσος Τέλογλου, αποκάλυψαν ότι είχαν τεθεί υπό φυσική παρακολούθηση ενώ έκαναν ρεπορτάζ για το σκάνδαλο.
Ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης, ο οποίος βρέθηκε 11 φορές στο στόχαστρο του Predator, παρενέβη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να πει στον δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη, θύμα του spyware που επίσης βρισκόταν υπό κρατική παρακολούθηση, να σταματήσει να έχει εμμονές.
«Λένε ότι ήμουν κι εγώ υπό παρακολούθηση», είπε. «Και λοιπόν; Ούτε καν ίδρωσα. Αυτή η εμμονή γίνεται μονότονα κουραστική».
Τα σχόλιά του καταδικάστηκαν από νομικούς εμπειρογνώμονες ως «θεσμική ηλιθιότητα» που «υπόκειται σε εγκληματική συμπεριφορά».
Ο Μητσοτάκης δήλωσε ότι έλαβε μέτρα.
«Αλλάξαμε τον νόμο με ένα μεγάλο, διαφορετικό σύστημα», δήλωσε στο POLITICO. «Θα έφτανα στο σημείο να πω, ενδεχομένως ακόμη και εις βάρος των δυνατοτήτων της εθνικής μας ασφάλειας. Αλλά είναι ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να συμβούν τα πράγματα. Όταν έχεις ένα πρόβλημα, πρέπει να είσαι πολύ πιο αυστηρός όσον αφορά τις διαδικασίες».
(ΚΩΣΤΑΣ ΤΖΟΥΜΑΣ/EUROKINISSI)
Η βύθιση του σκάφους των μεταναστών
Τον Ιούνιο του 2023, μια μηχανότρατα από τη Λιβύη ανατράπηκε στα ανοικτά των ακτών της Ελλάδας μεταφέροντας περίπου 750 μετανάστες, από τους οποίους, 104 διασώθηκαν και 82 πτώματα περισυνελέγησαν. Οι υπόλοιποι θεωρήθηκαν χαμένοι.
Ένα χρόνο μετά, διεθνείς οργανισμοί σημειώνουν ότι ο ρόλος των ελληνικών αρχών δεν έχει ακόμη διερευνηθεί σωστά.
Οι επιζώντες κατέθεσαν ότι η ελληνική ακτοφυλακή έδεσε τη μηχανότρατα και προσπάθησε να την τραβήξει, με αποτέλεσμα να ταλαντευτεί. Οι αρχές το αρνούνται κατηγορηματικά.
Ο επιζών Ahmad Alkimani, 25 ετών, από τη Συρία, δήλωσε ότι στη μηχανότρατα «πέταξαν ένα σχοινί».
«Ένιωσα ένα τράνταγμα», είπε. «Σταμάτησε γρήγορα επειδή έσπασε το σχοινί. Γρήγορα το ξαναδέσανε και με μεγάλη δύναμη άρχισαν να μας τραβάνε και το πλοίο έγειρε προς τα αριστερά.
«Ο κόσμος άρχισε να φωνάζει, αλλά συνέχισαν να τραβούν, αυτή τη φορά προς τα δεξιά, μέχρι που ανατράπηκε».
Αξιωματικοί του Λιμενικού Σώματος, συμπεριλαμβανομένου του αντιναυάρχου Γεώργιου Αλεξανδράκη, έχουν κληθεί να καταθέσουν ως ύποπτοι, ανέφερε το POLITICO τον Ιούνιο.
«Με δεδομένη την άρνηση της ελληνικής ακτοφυλακής να διεξάγει εσωτερική έρευνα, η απόφαση του Διαμεσολαβητή να διερευνήσει το θέμα δεν ήταν πλέον επιλογή, ήταν καθήκον», δήλωσε ο Διαμεσολαβητής Ποττάκης.
Η Frontex δήλωσε ότι δεν έλαβε καμία απάντηση από την Ελλάδα αφού προσφέρθηκε να στείλει ένα αεροπλάνο για να παρακολουθήσει την υπερπλήρη μηχανότρατα. Ο υπεύθυνος θεμελιωδών δικαιωμάτων του Frontex Jonas Grimheden συνέστησε την προσωρινή αναστολή των δραστηριοτήτων του οργανισμού στην Ελλάδα.
Οι οικογένειες των θυμάτων και οι επιζώντες προσφεύγουν στη δικαιοσύνη εναντίον οποιουδήποτε στην Ελλάδα θεωρείται υπεύθυνος για το ναυάγιο.
(ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΤΩΝΗΣ / EUROKINISSI)
«Έχουν εμπλακεί σε μια μακρά νομική διαδικασία, αλλά θέλουν να προχωρήσουν», δήλωσε η Μαρία Παπαμηνά, δικηγόρος του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, ο ένας από τους τρεις οργανισμούς που παρέχουν νομική βοήθεια στους επιζώντες.
«Υποφέρουν από τις ψυχολογικές συνέπειες του ατυχήματος και ταυτόχρονα πρέπει να βρουν έναν τρόπο να στηρίξουν οικονομικά τις οικογένειες που άφησαν πίσω τους».
Μετά το Politico και η γαλλική Le Monde με εκτενές δημοσίευμα, αναφέρεται στις αντιδράσεις που έχει προκαλέσει στην Ελλάδα η απόφαση του Αρείου Πάγου να απαλλάξει την κυβέρνηση Μητσοτάκη και την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών από τις κατηγορίες για τις υποκλοπές και να αναγνωρίσει ευθύνες για το «Ελληνικό Watergate» αποκλειστικά σε ιδιώτες.
Η ανταποκρίτρια της Le Monde στην Αθήνα, Marina Rafenberg, αναφέρει πως η απόφαση του Αρείου Πάγου στις 30 Ιουλίου να απαλλάξει τις υπηρεσίες πληροφοριών και την κυβέρνηση Μητσοτάκη από την υπόθεση των υποκλοπών, την οποία οι δημοσιογράφοι αποκαλούν «Ελληνικό Watergate», αναζωπύρωσε την πολιτική αντιπαράθεσή.
«Μόνο τέσσερις εκπρόσωποι της εταιρείας που εμπορεύτηκε το λογισμικό κατασκοπίας Predator θα διωχθούν τελικά για «παραβίαση του απορρήτου των τηλεφωνικών επικοινωνιών». Αυτό εξόργισε την αντιπολίτευση, τα θύματα των υποκλοπών και την κοινωνία των πολιτών», αναφέρει το δημοσίευμα.
Τονίζεται μάλιστα πως οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα «καταδίκασαν την απόφαση του Αρείου Πάγου να αθωώσει την υπηρεσία πληροφοριών, η οποία τελεί υπό την αρμοδιότητα του πρωθυπουργού» και κατήγγειλαν μια μορφή ασυλίας.
Οι αντιδράσεις
Η γαλλική εφημερίδα αναφέρθηκε και στις πολιτικές αντιδράσεις. «Ο ηγέτης του μεγαλύτερου κόμματος της ελληνικής αντιπολίτευσης, του ΣΥΡΙΖΑ, Στέφανος Κασσελάκης, τόνισε ότι «η εμπιστοσύνη του στην ελληνική δικαιοσύνη έχει κλονιστεί». Ο ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Νίκος Ανδρουλάκης, που ο ίδιος ήταν θύμα επιμόλυνσης του τηλεφώνου του από το λογισμικό Predator, κατηγόρησε «την κυβέρνηση ότι πρώτα μόλυνε τις μυστικές υπηρεσίες και τώρα το δικαστικό σύστημα»», σημειώνεται στην ανταπόκριση.
Oι δικηγόροι των θυμάτων και τα ελληνικά Μέσα Ενημέρωσης αναδεικνύουν εδώ και πολλές ημέρες τις ελλείψεις της έρευνας που διεξήγαγε η ελληνική δικαιοσύνη, σημειώνει η Le Monde
Υπενθυμίζεται δε, πως το σκάνδαλο των υποκλοπών ξέσπασε το 2022, ακριβώς μετά την αποκάλυψη του κ. Ανδρουλάκη ότι στοχοποιήθηκε από το λογισμικό κατασκοπίας Predator. Στο κείμενο σημειώνεται, πως το Predator επιτρέπει, μόλις το τηλέφωνο μολυνθεί, να καταγράφονται τα μηνύματα και οι κλήσεις του θύματος – ακόμη και εκείνες που γίνονται μέσω κρυπτογραφημένων εφαρμογών –, και να έχει ο χειριστής του λογισμικού πρόσβαση σε κωδικούς ή και στο ιστορικό περιήγησης της συσκευής του θύματος στο διαδίκτυο.
Υπό την αιγίδα Μητσοτάκη
Η Le Monde αναφέρει πως λίγο μετά την εκλογή του, το 2019, ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, τοποθέτησε τις υπηρεσίες πληροφοριών της χώρας άμεσα υπό την αιγίδα του. Έκτοτε, οι περιπτώσεις κατασκοπίας, είτε με παραδοσιακά μέσα (ηχογράφηση τηλεφωνικών συνομιλιών) είτε μέσω του λογισμικού κατασκοπίας, εκτοξεύθηκαν: πάνω από 15.000 τηλέφωνα φέρεται να παρακολουθούνταν από τις ελληνικές υπηρεσίες πληροφοριών, σύμφωνα με τον Τύπο.
«Πολλά ερευνητικά μέσα ενημέρωσης, όπως το Reporters United ή το Inside Story, αποκάλυψαν τους δεσμούς της κυβέρνησης με την εταιρεία Intellexa. Ο Γρηγόρης Δημητριάδης, ο διευθυντής του γραφείου του πρωθυπουργού Μητσοτάκη, – ο οποίος είναι και ανιψιός του – υπέβαλε την παραίτησή του μετά τη δημοσίευση μιας έρευνας καταπέλτη που έδειχνε ότι γνώριζε καλά τον Φέλιξ Μπίτζιο, αναπληρωτή διευθυντή της Intellexa», αναφέρει χαρακτηριστικά η ανταπόκριση της Le Monde.
Η ανταπόκριση αναφέρει πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης, από την αρχή της αποκάλυψης του σκανδάλου, ισχυρίσθηκε ότι δεν γνώριζε για την παρακολούθηση του σοσιαλιστή ηγέτη και διαβεβαίωνε ότι το ελληνικό κράτος «δεν αγόρασε ή χρησιμοποίησε ποτέ» το Predator. Ωστόσο, το δημοσίευμα προσθέτει πως με την πάροδο των μηνών, οι αποκαλύψεις συσσωρεύονταν με την Ελληνική Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα να έχει οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι τουλάχιστον 87 άτομα στοχοποιήθηκαν από το Predator, συμπεριλαμβανομένων βουλευτών της αντιπολίτευσης, υπουργών της συντηρητικής παράταξης, συνεργατών του ίδιου του πρωθυπουργού, ηγετών των ενόπλων δυνάμεων, επιχειρηματιών και δημοσιογράφων.
«Ακόμη χειρότερα, σύμφωνα με το Inside Story, το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών φέρεται να έδωσε άδεια για εξαγωγή του λογισμικού κατασκοπίας στο Σουδάν και στη Μαδαγασκάρη», τονίζει η Le Monde.
Ο Άρειος Πάγος
Στο σημείο αυτό η ανταποκρίτρια της γαλλικής εφημερίδας σημειώνει πως στην αναφορά 300 σελίδων που συνέταξε ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου παραδέχεται ότι 116 τηλέφωνα έχουν στοχοποιηθεί από το Predator, αλλά και πως 28 από αυτά παρακολουθήθηκαν ταυτόχρονα από τις υπηρεσίες πληροφοριών της Ελλάδος. «Καταλήγει ότι πρόκειται για «σύμπτωση» και ότι αυτό δεν αποδεικνύει ότι οι δύο παρακολουθήσεις προέρχονται από την ίδια πηγή», αναφέρει η Le Monde για το εισαγγελικό πόρισμα.
Εν συνεχεία τονίζει πως οι δικηγόροι των θυμάτων και τα ελληνικά Μέσα Ενημέρωσης αναδεικνύουν εδώ και πολλές ημέρες τις ελλείψεις της έρευνας που διεξήγαγε η ελληνική δικαιοσύνη. Μόνο δύο αναγνωρισμένα θύματα του Predator έχουν καταθέσει: ο οικονομικός δημοσιογράφος Θανάσης Κουκάκης και μια πρώην υπάλληλος της Meta, η Ελληνοαμερικανίδα Άρτεμις Σίφορντ.
«Ελλιπής…»
«Η ερευνητική εργασία είναι ελλιπής. Γιατί όλα τα θύματα που στοχοποιήθηκαν από το λογισμικό δεν έχουν ακουστεί; Γιατί δεν προσπάθησαν να βρουν αν άλλα τηλέφωνα έχουν μολυνθεί; Τουλάχιστον δύο άλλα άτομα, ένας πρώην υπουργός της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και μια υπάλληλος των υπηρεσιών πληροφοριών είχαν στοχοποιηθεί και δεν έχουν καταθέσει ενώπιον του εισαγγελέα», εξηγεί ο Ζαχαρίας Κεσσές, ο δικηγόρος του κ. Κουκάκη.
Η Le Monde αναφέρει πως «ο εισαγγελέας δεν ζήτησε ούτε πρόσβαση στους τραπεζικούς λογαριασμούς της εταιρείας που εμπορεύτηκε το λογισμικό ούτε ανέκρινε τους Έλληνες υπαλλήλους, οι οποίοι τον Δεκέμβριο του 2021 μετέφεραν βιαστικά τους διακομιστές και όλο τον εξοπλισμό που υπήρχε στα γραφεία τους στα προάστια της Αθήνας, όπως είχε ανακαλύψει το Inside Story». Μεταφέρει δε τη θέση του Άρειου Πάγου πως πάνω από 40 μάρτυρες εξετάσθηκαν και πως ζητήθηκε ακόμη και η συνδρομή των αμερικανικών και ελβετικών αρχών για την έρευνα.
Σε σχέση με τις αντιδράσεις της αντιπολίτευση η ανταπόκριση της γαλλικής εφημερίδας αναφέρει πως «δεν σκοπεύει να σταματήσει εδώ». Ενδεικτικά σημειώνει πως τη Δευτέρα 2 Αυγούστου, πέντε κοινοβουλευτικές ομάδες κάλεσαν τους δύο εισαγγελείς του Αρείου Πάγου να καταθέσουν ενώπιον του Κοινοβουλίου, αλλά λόγω έλλειψης πλειοψηφίας, το αίτημά τους απορρίφθηκε.
«Το σκάνδαλο των υποκλοπών δεν έχει τελειώσει (…). Δεν θα επιτρέψουμε αυτή η υπόθεση να κλείσει χωρίς συνέχεια», δήλωσε την Τρίτη 6 Αυγούστου η εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Βούλα Κεχαγιά. Ο κ. Ανδρουλάκης έχει ήδη καταθέσει προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), κάτι που όπως αναφέρει το δημοσίευμα θα κάνουν πιθανότατα και άλλα θύματα.
«Θα παρουσιάσουμε νέα στοιχεία στη ελληνική δικαιοσύνη για να προσπαθήσουμε να συνεχίσουμε την έρευνα», δήλωσε στη Le Monde ο δικηγόρος κ. Κεσσές και προσέθεσε: «Και πάντα θα έχουμε τη δυνατότητα να απευθυνθούμε στη συνέχεια στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Δεν θα αφήσουμε αυτή την υπόθεση να θαφτεί».
Προηγήθηκε μία θυελλώδης συνεδρίαση με την αντιπολίτευση να καταγγέλλει προσπάθεια συγκάλυψης και την κυβέρνηση να εγκαλεί τα κόμματα που κατέθεσαν το αίτημα για επίθεση προς την δικαιοσύνη.Από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας οι βουλευτές του κόμματος απέρριψαν το αίτημα, όπως προαναφέραμε, μιλώντας για επίθεση στην δικαιοσύνη.
Χαρακτηριστικά ο Θανάσης Πλεύρης σημείωσε ότι το αίτημα συνιστά λάθος που δεν θα έκανε ούτε πρωτοετής φοιτητής νομικής. Επισήμανε ότι «η αντιπολίτευση ζητά η επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας να αντικαταστήσει τη Δικαιοσύνη» τονίζοντας ότι «δεν γίνεται να κληθούν οι εισαγγελείς του Αρείου Πάγου στη βουλή να καταθέσουν για υπόθεση που έχουν διερευνήσει».
Στην ίδια λογική ο γραμματέας της Κ.Ο της Ν.Δ Σταύρος Καλαφάτης μίλησε για «δημοκρατικό ολίσθημα» και «ευθεία επίθεση στην δικαιοσύνη». Επισήμανε ότι «οφείλουμε να διασφαλίσουμε τη διάκριση των εξουσιών» οπότε «αν θεωρηθεί ότι οι δικαστικοί πρέπει να έρχονται και να λογοδοτούν τότε πάμε σε άλλες εποχές».
Κατηγόρησε την αντιπολίτευσης ότι «εδώ έχουμε μια υποκριτική στάση» επισημαίνοντας ότι ακολουθείται απέναντι στις δικαστικές αποφάσεις η τακτική «αν εξυπηρετούν το δικό μας πολιτικό αφήγημα συγκεκριμένες δικαστικές πράξεις όλα καλώς καμωμένα. Αλλιώς επιτιθέμενα στην Δικαιοσύνη». Επισήμανε πως «αυτό είναι ανεπίτρεπτο» και «αν το αφήσουμε θα πάμε σε άλλες ατραπούς» ενώ «υπάρχει μία δικαστική διαδικασία εν εξελίξει».
Από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, η Θεοδώρα Τζάκρη επισήμανε πως «είναι προφανές ότι η ενημέρωση για το περιεχόμενο του Πορίσματος του Αντιεισαγγελέα κ. Ζήση και της σχετικής εισαγγελικής διάταξης της κ. Αδειλίνη επειδή αναφέρονται στο μείζον θέμα των υποκλοπών των τηλεφωνικών επικοινωνιών ανωτάτων θεσμικών παραγόντων της χώρας, μεταξύ των οποίων και ο Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, εμπίπτει στο πεδίο εξέτασης της Επιτροπής μας ως θέμα που αφορά την διαφάνεια και την λειτουργία της πολιτικής και εν γένει της δημόσιας ζωής της χώρας».
Στην ίδια λογική η Ραλία Χρηστίδου σημείωσε απευθυνόμενη στην Ν.Δ πως «το αίτημα θα έπρεπε να έχει υποβληθεί από εσάς τους ίδιούς μετά την δημοσιοποίηση της απόφασης». Ρώτησε ρηροτικά: «Εσείς δεν θέλετε να γνωρίζετε τους λόγους της παρακολούθησης των μελών της κυβέρνησης σας; Δεν σας ενδιαφέρει πολιτικά και θεσμικά γιατί διατάχθηκε η παρακολούθηση του κ.Φλώρου;»
Εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ ο Παναγιώτης Δουδωνής σημείωσε πως «από τη στιγμή που η εισαγγελέας εκδίδει δελτίο τύπου δεν μπορεί να μην έρχεται στη Βουλή». Επισήμανε πολιτικά πως «παρακολουθούμενοι υπουργοί υπερασπίζουν τις παρακολουθήσεις», επαναλαμβάνοντας πως «από τη στιγμή που η κ. Αδειλίνη εκδίδει δελτίο τύπου υποχρεούται να έρθει να πει τουλάχιστον αυτά που είπε στο δελτίο τύπου και να απαντάστα ερωτήματα των βουλευτών».
Ξεκαθάρισε ότι «δεν θέλουμε να δικάσουμε επί του πορίσματος, θέλουμε, όμως, να λάβουμε γνώση για να έχουμε κι εμείς μια εικόνα ως νομοθετική εξουσία, ως αρμόδιο όργανο σύμφωνα με το άρθρο 43Α του Κανονισμού της Βουλής».
Ανάλογο ερώτημα έθεσε και ο βουλευτής του ΚΚΕ, Νίκος Καραθανασόπουλος:«Άραγε είναι συνήθης πρακτική η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου να εκδίδει δελτία τύπου και μάλιστα με τέτοια βεβαιότητα»; αναρωτήθηκε, θέτωντας επίσης το ερώτημα του «οι ιδιώτες που κατηγορούνται στο πόρισμα για ποιον παρακολουθούσαν; Για λογαριασμό τους;Δεν πρέπει να απαντήσουν για αυτά;».
Απαντώντας στα επιχειρήματα της Ν.Δ είπε πως «οι ανώτατοι δικαστές επιλέγονται από την κυβέρνηση. Η κυβέρνηση ελέγχεται από τη Βουλή. Άρα και οι δικαστές ελέγχονται από τη Βουλή. Αλλιώς σημαίνει ότι οι δικαστές δεν ελέγχονται από κανένα». Σημείωσε συνολικά ότι «με την ανακοίνωση του Αρείου Πάγου επιχειρείται να συγκαλυφθεί το σκάνδαλο των υποκλοπών».
Στην ανακοίνωση του Αρείου Πάγου στάθηκε και η Σία Αναγνωστοπούλου εκ μέρους της Νέας Αριστεράς. Είπε πως «η διατύπωση ότι «αναντίλεκτα δεν υπάρχει ανάμειξη οποιουδήποτε κυβερνητικού αξιωματούχου» είναι πρωτοφανής. Τότε γιατί ο πρωθυπουργός στη Βουλή είπε για ρυπαρά δίκτυα, γιατί έγιναν παραιτήσεις;».
Σημείωσε πως «ξέρουμε ότι παρακολουθούνταν ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, υπουργοί, δημοσιογράφοι, και ξέρουμε ότι παρακολουθούνταν συγχρόνως από το Predator. Πώς μπορεί να αισθάνεται ο πολίτης ασφάλεια όταν μαθαίνει ότι υπήρχαν λόγοι εθνικής ασφάλειας που παρακολουθούνταν ο ΥΠΕΞ, ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, δημοσιογράφοι».
Τα ευρήματα για υπόθεση των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων και οι διπλοί στόχοι που είχαν τεθεί υπό παρακολούθηση τόσο μέσω του κακόβουλου λογισμικού predator,όσο και από την ΕΥΠ , αποτυπώνονται στην έκθεση πραγματογνωμοσύνης που συντάχθηκε μετά την έρευνα , η οποία έγινε στις 17 Ιουνίου 2024 στα αρχεία της Υπηρεσίας παρουσία του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αχιλλέα Ζήση , ο οποίος διενεργεί την ποινική έρευνα για τη σοβαρή αυτή υπόθεση που πέρα από τις ποινικές της διαστάσεις αγγίζει τον πυρήνα θεμελιωδών συνταγματικών δικαιωμάτων .
Στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας πολιτικοί και δημοσιογράφοι, οι οποίοι ήταν στόχοι των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων , έχουν υποβάλει παράσταση προς υποστήριξη της κατηγορίας δηλώνοντας παρόντες σε κάθε στάδιο της έρευνας προκειμένου να εξεταστεί ουσιωδώς και προς κάθε κατεύθυνση η υπόθεση και να αποδοθούν ευθύνες σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.
Θα καταθέσουν υπομνήματα
Για το λόγο αυτό τις επόμενες ημέρες αναμένεται να καταθέσουν υπομνήματα ζητώντας από τον ανώτατο εισαγγελικό λειτουργό να προχωρήσει σε προανακριτικές ενέργειες , νέες ή συμπληρωματικές, συνδράμοντας και εκείνοι από την πλευρά τους το έργο της δικαιοσύνης για την αποκάλυψη της αλήθειας.
Από την πλευρά του ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Αχιλλέας Ζήσης συνεχίζει να μελετά το σύνολο του αποδεικτικού που έχει στα χέρια του, ενώ το μεγάλο ερώτημα – που επί του παρόντος παραμένει χωρίς απάντηση – , είναι αν θα υπάρξει και νέος κύκλος εξέτασης υπόπτων πέραν από τους τέσσερις επιχειρηματίες , εκπροσώπους εταιρείων που ελέγχονται ποινικά καθώς και αν ο προβολέας της αναζήτησης τυχόν ευθυνών θα στραφεί και προς την ΕΥΠ.
Πάντως, όπως λένε πηγές καλά ενημερωμένες, το γεγονός ότι τα κεντρικά πρόσωπα από το χώρο της συγκεκριμένης υπηρεσίας εξετάστηκαν ως μάρτυρες δείχνει ότι τουλάχιστον επί του παρόντος η ΕΥΠ παραμένει στο απυρόβλητο.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες οι δύο πραγματογνώμονες ζήτησαν από την ΕΥΠ πληροφορίες για να γίνει η διασταύρωση ανάμεσα στην αποκαλούμενη «λίστα Μενουδάκου» (σ.σ. με τα πρόσωπα εκείνα που είχε εντοπιστεί στο τηλέφωνό τους το κακόβουλο λογισμικό “Predator” ) και στα πρόσωπα εκείνα τα οποία είχαν τεθεί υπό παρακολούθηση από την ΕΥΠ.
Συγκεκριμένα, κατά τις ίδιες πληροφορίες, ζήτησαν να ενημερωθούν για πόσους από τους 116 ταυτοποιημένους τηλεφωνικούς αριθμούς, κατά το χρονικό διάστημα από το 2020 μέχρι το 2023 είχε εκδοθεί διάταξη περί άρσης του απορρήτου για λόγους εθνικής ασφάλειας. Επιπλέον, ζήτησαν και έλαβαν στοιχεία για τον ακριβή αριθμό των διατάξεων που είχαν εκδοθεί το ίδιο χρονικό διάστημα .
Αποκαλυπτικά ευρήματα
Τα ευρήματα ήταν αποκαλυπτικά : Από τους 116 ταυτοποιημένους αριθμούς για 28 είχε εκδοθεί τουλάχιστον μία διάταξη άρσης απορρήτου επικοινωνιών , διαπίστωση που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το ποσοστό κοινών στόχων Predator και ΕΥΠ ανέρχεται στο περίπου 24 %. Οι ίδιοι πραγματογνώμονες όμως, συνεχίζουν , όπως λένε πηγές, τη σκέψη τους και αφού έχουν καταμετρημένες συνολικά 181 διατάξεις για παρακολούθηση «στόχων» από την ΕΥΠ συγκρίνουν αυτό τον αριθμό με το σύνολο των εισαγγελικών διατάξεων στην τριετία 2020-2023 , που ανερχόταν σε 15.304 .
Και έτσι η αρχική εκτίμηση αλλάζει άρδην συγκρινόμενη όχι με τον αριθμό των τυποποιημένων αριθμών , αλλά με την μεγάλη εικόνα του συνόλου των διατάξεων ,με αποτέλεσμα το κρίσιμο ποσοστό να μειώνεται στο περίπου 1%.
Υπό αυτό το πρίσμα άλλωστε οι πραγματογνώμονες φέρονται στο «δια ταύτα «της έκθεσής τους να συμφωνούν πως τα στοιχεία δεν συνηγορούν ότι υπάρχει ικανή δεξαμενή που θα μπορούσε να οδηγήσει σε συσχέτιση των νόμιμων επισυνδέσεων και των επιμολύνσεων .
Από την πλευρά τους πάντως νομικές πηγές , που έχουν γνώση της υπόθεσης , εκτιμούν ότι η υπαγωγή αυτή επί της ουσίας αλλοιώνει τα πραγματικά ευρήματα της έρευνας ,με στόχο να υποβαθμιστεί το ποσοστό ταύτισης του 24 % που οι ίδιοι οι πραγματογνώμονες διαπίστωσαν και προσθέτουν ότι για να έχει κανείς πλήρη εικόνα θα πρέπει η ταύτιση να συνεχιστεί και προς την πλευρά των παρόχων κινητής τηλεφωνίας. Οι ίδιες πηγές επικαλούνται μάλιστα το πόρισμα της Αρχής Προσωπικών Δεδομένων που αναφέρει ότι 92 τηλεφωνικοί αριθμοί έλαβαν μήνυμα SMS με επιμολυσμένο περιεχόμενο , επισημαίνοντας ότι πάνω από 120 μηνύματα πιθανολογείται ότι έχουν σταλεί για λόγους δοκιμής προς αταυτοποίητα κινητά προσωρινής, σύντομης χρήσης (“burner phones”). Με βάση αυτά τα δεδομένα προσθέτουν η ταυτοποίηση θα έπρεπε να γίνει αφού αφαιρεθούν τα αταυτοποίητα κινητά, γεγονός που εκ των πραγμάτων θα αύξανε κατά πολύ και το ποσοστό των διπλών στόχων .Και επιπλέον οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι θα ήταν χρήσιμο η έρευνα να μη σταματήσει στη ΕΥΠ αλλά να γίνει και στους παρόχους κινητής τηλεφωνίας όπου έφταναν και οι σχετικές διατάξεις.
Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι το τελικό συμπέρασμα της επίμαχης πραγματογνωμοσύνης φέρονται να επικαλούνται οι περισσότεροι από τους τέσσερις που εξετάστηκαν με την ιδιότητα του υπόπτου τέλεσης αξιοποίνων πράξεων . Με τα υπομνήματα παροχής εξηγήσεων που κατέθεσαν ,μέσω των πληρεξούσιων δικηγόρων τους , αρνούνται οποιαδήποτε ανάμειξή τους με το Predator, αρνούνται ότι είχαν υπογράψει οι εταιρείες που εκπροσωπούσαν συμβάσεις με την ΕΥΠ που να παραβιάζουν τον ποινικό νόμο κάνοντας λόγο για εργαλειοποίηση διαφόρων ρεπορτάζ μέσων ενημέρωσης . Όλοι τους ζητούν από τον ανώτατο εισαγγελικό λειτουργό να αρχειοθετήσει την υπόθεση. Υπενθυμίζεται ότι ο Αχ.Ζήσης θα συντάξει πόρισμα στο τέλος της έρευνάς του, αλλά τον τελευταίο λόγο θα τον έχει η ίδια η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γεωργία Αδειλίνη η οποία θα αποφασίσει και για την περαιτέρω ποινική αξιολόγηση της υπόθεσης .
Για πρώτη φορά εξετάστηκαν ενώπιον της δικαιοσύνης πρόσωπα που είχαν εκ της θεσμικής τους θέσης κεντρικό ρόλο στην υπόθεση όπως, ο πρώην γενικός γραμματέας του Πρωθυπουργού Γρηγόρης Δημητριάδης, ο πρώην διοικητής της ΕΥΠ Παναγιώτης Κοντολέων και η τότε εισαγγελέας της ΕΥΠ Βασιλική Βλάχου.
Οι καταθέσεις
Πληροφορίες αναφέρουν ότι στις καταθέσεις τους αναφέρθηκαν ο καθένας στο ρόλο που είχαν αρνούμενοι ότι γνώριζαν το παραμικρό για την υπόθεση που οδήγησε στην κλήση τους ενώπιον του ανώτατου εισαγγελικού λειτουργού.
Όπως αναφέρουν πληροφορίες ο πρώην διοικητής της ΕΥΠ ήταν κατηγορηματικός αναφέροντας ότι η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών ούτε αγόρασε, ούτε ενοίκιασε, ούτε έκανε χρήση παράνομου κατασκοπευτικού λογισμικού predator.
Σχετικά με την ενημέρωση των πολιτικών του προϊσταμένων ο κ. Κοντολέων φέρεται να είπε πως ουδέποτε ούτε οι πολιτικοί του προϊστάμενοι ,Γενικός Γραμματέας και Πρωθυπουργός, σε θέματα επιχειρησιακά (συγκέντρωση πηλοφοριών, επιλογή στόχων, μεθόδων, έκδοση Εισαγγελικών Διατάξεων κλπ) δεν είχαν καμία ενημέρωση από τον ίδιο , ούτε κι οι ίδιοι το ζήτησαν ποτέ.
Στη δική της κατάθεση η πρώην εισαγγελέας της ΕΥΠ Βασιλική Βλάχου αναφέρθηκε με τη σειρά της στα βήματα που ακολουθούνται για την έκδοση εισαγγελικής διάταξης για νόμιμη επισύνδεση και στη συνέχεια απέκλεισε μέσα στις εγκαταστάσεις της ΕΥΠ να υπήρξε μηχανισμός παράνομου κατασκοπευτικού λογισμικού predator ή άλλου παράνομου λογισμικού.
Σχετικά με τις φερόμενες υποκλοπές που φέρονται να έλαβαν χώρα σύμφωνα με δημοσιεύματα του τύπου έντυπου και ηλεκτρονικού με τον ίδιο κατηγορηματικό τρόπο η κυρία Βλάχου φέρεται να απέκλεισε τη συμμετοχή κάποιου υπηρεσιακού παράγοντα από την ΕΥΠ.
Η κατάθεση Δημητριάδη
Ο Γρηγόρης Δημητριάδης στην δική του κατάθεση αναφέρεται στο γεγονός ότι από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ), καθημερινά αποστέλλονταν και παραλάμβανε το σταθερό ενημερωτικό καθώς και ενημερώσεις τα οποία στη συνέχεια τα παρέδιδε στον Πρωθυπουργό, ουδέποτε δε τον ενημέρωσε ο Διοικητής ή κάποιος άλλος για επισυνδέσεις κάποιου προσώπου. Επιπλέον αρνήθηκε ότι είχε οποιαδήποτε ενημέρωση για την έκδοση εισαγγελικών διατάξεων νόμιμης επισύνδεσης, για ποια πρόσωπα αφορούν οι διατάξεις, χρονικά διαστήματα αυτών, τους λόγους έκδοσης αυτών και γενικότερα για όλη τη διαδικασία που προηγείται της έκδοσης εισαγγελικής διάταξης.
Ο Γρηγόρης Δημητριάδης κατέθεσε πως ούτε η ΕΥΠ αλλά ούτε και οποιαδήποτε άλλη Υπηρεσία (ΔΑΕΒ-Αντιτρομοκρατική, ΔΙΔΑΠ κλπ) ουδέποτε προμηθεύτηκε οποιοδήποτε παράνομο λογισμικό τύπου Predator αλλά και ούτε έγινε χρήση του ως άνω λογισμικού και οποιουδήποτε άλλου από τις ως άνω Υπηρεσίες .
Σχετικά με τα επίμαχα μηνύματα – sms- που περιείχαν συνδέσμους που μόλυναν το κινητό παραλήπτη με το λογισμικό Predator, και στάλθηκαν τις ημέρες της ονομαστικής εορτής του , ο μάρτυρας αρνήθηκε ότι ήταν ο ίδιος αποστολέας, αλλά άλλο άγνωστο άτομο. Επικαλείται μάλιστα και σχετικό έγγραφο της Αρχής Προσωπικών Δεδομένων που ερεύνησε και διαπίστωσε ότι το επίμαχο μήνυμα έχει αποσταλεί μέσω υπηρεσιών διαδικτύου, με χρήση παραπλανητικών καρτών.
Την απόκτηση νέου συστήματος παρακολουθήσεων σχεδιάζει, σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση, ενεργοποιώντας τον δικό της νόμο του 2022 για τη διακίνηση κατασκοπευτικών λογισμικών «spyware». Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πληροφορίες, η Ελληνική Αστυνομία ετοιμάζει Προεδρικό Διάταγμα με θέμα τον καθορισμό προϋποθέσεων σύναψης συμβάσεων για την προμήθεια λογισμικών ή συσκευών παρακολούθησης (τύπου Pegasus, Predator κλπ) από την ΕΥΠ, την Διεύθυνση Αντιμετώπισης Ειδικών Εγκλημάτων Βίας (όπως είναι η επίσημη ονομασία της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας), τη Διεύθυνση Διαχείρισης και Ανάλυσης Πληροφοριών της ΕΛ.ΑΣ.
Πρόκειται, επί της ουσίας, για ενεργοποίηση της πρόβλεψης το άρθρου 13 του νόμου 5002/2022, με τον οποίο η κυβέρνηση διακήρυξε την απαγόρευση της διακίνησης τέτοιων λογισμικών αλλά μόνο για τους ιδιώτες και όχι για τις κρατικές αρχές: «Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται εντός τριών (3) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος, μετά από πρόταση των Υπουργών Προστασίας του Πολίτη, Εθνικής Άμυνας, Δικαιοσύνης και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, καθορίζονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες είναι επιτρεπτή η σύναψη συμβάσεων εκ μέρους κρατικών δομών για την προμήθεια λογισμικών ή συσκευών παρακολούθησης του άρθρου 370ΣΤ του Ποινικού Κώδικα για την εκπλήρωση των σκοπών τους, καθώς και επιπρόσθετοι όροι της χρήσης τους».
Οι πληροφορίες αναφέρουν πως το Προεδρικό Διάταγμα επιμελήθηκε το Μέγαρο Μαξίμου μετά από εισηγήσεις και προτάσεις όλων των συναρμόδιων υπηρεσιών των υπουργείων, για τις προϋποθέσεις υλοποίησης της προμήθειας και της χρήσης ενός λογισμικού που προορίζεται για να αντικαταστήσει το σύστημα επισυνδέσεων που χρησιμοποιείται σήμερα από την ΕΥΠ.
Υπενθυμίζεται πως ούτε η προμήθεια ούτε και η χρήση τέτοιων συστημάτων δημοσιοποιείται και η αγορά τους πραγματοποιείται με απόρρητα κονδύλια.
Συγκεκριμένα, με το νόμο της παρούσας κυβέρνησης, οι τεχνικές και διαδικαστικές λεπτομέρειες για τη λειτουργία ηλεκτρονικού λογισμικού από την ΕΥΠ καθορίζονται με απόφαση του Διοικητή της Υπηρεσίας και του υπουργού Δικαιοσύνης, που δεν δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ενώ για τη λειτουργία του από την Αντιτρομοκρατική απαιτείται κοινή απόφαση των υπουργών Προστασίας του Πολίτη και Δικαιοσύνης, που επίσης δεν δημοσιεύεται.
Predator & Pegasus: Αυστηρές προϋποθέσεις
Πληροφορίες αναφέρουν πως το ενδιαφέρον των ελληνικών αρχών κλίνει προς την απόκτηση ενός νέου «αόρατου» συστήματος παρακολούθησης. Πιο σύγχρονου από τα γνωστά πλέον Pegasus και το Predator. Συγκεκριμένα, γίνεται λόγος για λογισμικά που δεν απαιτούν την αποστολή sms ή ηλεκτρονικού μηνύματος για την παγίδευση του υπό παρακολούθηση τηλεφώνου.
Τέτοια συστήματα αναπτύσσονται για χρήση από ξένες υπηρεσίες. Με το «αγκάθι» να είναι πάντοτε η θεσμοθέτηση κι η τήρηση αυστηρών προϋποθέσεων για να είναι νόμιμη η χρήση τους από τις κρατικές αρχές.
Οι εν λόγω προϋποθέσεις περιγράφονται κι αυτές από το νόμο 5002/2022 της παρούσας κυβέρνησης. Στον οποίο παραπέμπει και το σχεδιαζόμενο Προεδρικό Διάταγμα. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών θα ενημερωθεί για το νέο σύστημα παρακολουθήσεων αφού ολοκληρωθεί η προμήθεια του
Στην τελική ευθεία έχει μπει η έρευνα για το σκάνδαλο των υποκλοπών, με την βασική εκκρεμότητα πάντως να είναι ιδιαίτερα κρίσιμη. Κι αυτό γιατί έχει να κάνει με διασταύρωση της λίστας της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα με τα 92 θύματα του λογισμικού παρακολούθησης, με τα πρόσωπα για τα οποία η πρώην Εισαγγελέας της ΕΥΠ Βασιλική Βλάχου είχε υπογράψει διατάξεις άρσης τηλεφωνικού απορρήτου μεταξύ 2020 και 2022.
Η δε κρισιμότητα της εν των λόγω εκκρεμότητας αφορά το γεγονός ότι εφόσον αποδειχθεί ότι περισσότερα από 20-30 θύματα του Predator ήταν την ίδια στιγμή υπό παρακολούθηση και από την ΕΥΠ, τότε θα μπορεί να στοιχειοθετηθεί το «ενιαίο κέντρο» παρακολούθησης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η σχετική λίστα της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα με τους στόχους του Predator βρίσκεται εδώ και οκτώ μήνες στο γραφείο του αρμόδιου Αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αχιλλέα Ζήση.
Για να προχωρήσει η διασταύρωση θα πρέπει να σταλεί πίσω στην ΑΔΑΕ για να εφαρμοστεί η εισαγγελική παραγγελία που είχε δοθεί από τον Σεπτέμβριο του 2023.
Υπενθυμίζεται πως στη λίστα με τα θύματα του Predator περιλαμβάνονται κορυφαία στελέχη της εγχώριας πολιτικής σκηνής, όπως ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης και υπουργοί της κυβέρνησης όπως οι Κωστής Χατζηδάκης, Νίκος Δένδιας, Γιώργος Γεραπετρίτης, Άδωνις Γεωργιάδης, Βασίλης Κικίλιας, Κωστής Χατζηδάκης, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, Μάκης Βορίδης, κ.α..
Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι στη λίστα της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα με τα θύματα του Predator, περιλαμβάνονται δύο εκπρόσωποι της Δικαιοσύνης: η πρώην Εισαγγελέας της ΕΥΠ Βασιλική Βλάχου και ο νυν Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Χρήστος Μπαρδάκης.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που επισημαίνουν πως η μεγάλη καθυστέρηση στην διασταύρωση της λίστας δημιουργεί προσχώματα σχετικά με την διερεύνηση της ανεξέλεγκτης λειτουργίας των λεγόμενων «ρυπαρών δικτύων» εντός της ΕΥΠ.
Επιπλέον, η εν λόγω καθυστέρηση είχε ως αποτέλεσμα να αποδειχθεί ατελέσφορος ο πειθαρχικός έλεγχος που πραγματοποίησαν η Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ευδοκία Πούλου και η Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου Ελένη Φραγκάκη, στην πρώην Εισαγγελέα της ΕΥΠ Βασιλική Βλάχου.
Διαβάζοντας κανείς την ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών για τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν σε εταιρείες του «ομίλου» Intellexa και σε δύο πρόσωπα που εμπλέκονται σε αυτόν, τον Ταλ Ντίλιαν και την Σάρα Χάμου, εντυπωσιάζεται από τα στοιχεία που επικαλούνται.
Αναφέρονται στο πώς όλα αυτά έχουν καταγραφεί από δημοσιογράφους ερευνητές, ομάδες της κοινωνίας των πολιτών και εταιρείες τεχνολογίας.
Και η σκέψη που έρχεται αμέσως στο μυαλό είναι ότι έρχονται οι Αμερικανοί και επικαλούνται ως σοβαρά αποδεικτικά στοιχεία όλα αυτά που στην Ελλάδα ακόμη και από επίσημα χείλη θεωρήθηκαν «ανυπόστατα».
Αρκεί να θυμηθούμε πόσες φορές κατηγορήθηκαν για συκοφαντία σε βάρος της χώρας οι ερευνητικές δημοσιογραφικές ομάδες που αποκάλυψαν το σκάνδαλο Predator και κατέγραψαν αυτά τα στοιχεία που σήμερα οι ΗΠΑ επικαλούνται για να ενεργοποιήσουν τόσο σκληρές κυρώσεις. Ή πόσο απαξιωτικές ήταν οι αναφορές στους δημοσιογράφους και τις οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα που ανέδειξαν το θέμα. Ή ακόμη και τη συχνή αποσιώπηση των εκθέσεων των εταιρειών τεχνολογίας που κατέγραψαν τη χρήση του παράνομου κατασκοπευτικού λογισμικού.
Ούτε μπορούμε να ξεχάσουμε ότι η υπόθεση των υποκλοπών και η επί της ουσίας μη διερεύνησή της είναι ένας από τους λόγους που είμαστε στο στόχαστρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε σχέση με τα ζητήματα κράτους δικαίου, την ώρα που η κυβερνητική παράταξη χαρακτήριζε «ανθελληνικά» τα ψηφίσματα που ανέφεραν όσα τώρα επικαλούνται και οι ΗΠΑ.
Ούτε μπορούμε να προσπεράσουμε το γεγονός πως οποιοσδήποτε στη χώρα μας έγραψε αυτά ακριβώς τα στοιχεία, που σήμερα επικαλούνται οι ΗΠΑ για να επιβάλουν κυρώσεις, έχει φάει και μία αγωγή από τον Γρηγόρη Δημητριάδη, ανιψιό και πρώην γραμματέα του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και άνθρωπο που βρίσκεται στο επίκεντρο των σχέσεων της Intellexa και των ανθρώπων που είχαν σχέσεις μαζί της εδώ, δηλαδή του Φέλιξ Μπίτζιου και του Γιάννη Λαβράνου (κουμπάρου του Δημητριάδη), και έκλειναν τις δουλειές με το ελληνικό δημόσιο.
Ουσιαστικά, από τη μία είναι οι ΗΠΑ που πλέον λένε ευθέως ότι το λογισμικό Predator, όχι μόνο χρησιμοποιήθηκε σε διάφορες χώρες για σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά αξιοποιήθηκε και στις ίδιες τις ΗΠΑ για την παρακολούθηση αμερικανών αξιωματούχων, και από την άλλη, έχουμε την ελληνική κυβέρνηση που ακόμη δεν έχει δώσει επαρκείς εξηγήσεις πώς έγινε εξαγωγή του Predator από ελληνικές εταιρείες σε χώρες όπως η Μαδαγασκάρη και μάλιστα με άδεια του υπουργείου Εξωτερικών.
‘Η για να το πούμε διαφορετικά: οι ΗΠΑ αυτή τη στιγμή επιβάλλουν κυρώσεις που ξεκινούν από τις εταιρείες που ανήκουν «στενά» στον «όμιλο Intellexa», αλλά μπορούν να επεκταθούν και σε όσα πρόσωπα ή εταιρείες έχουν συναλλαγές μαζί τους, άρα και τα πρόσωπα που ήταν οι «άνθρωποι της Intellexa» στην Ελλάδα, και η ελληνική κυβέρνηση δεν κάνει καν τον κόπο να σχολιάσει μια τόσο σημαντική εξέλιξη.
Μια εξέλιξη που σε τελική ανάλυση αφορά κυρώσεις και σε μια εταιρεία που έχει έδρα στην Ελλάδα και την οποία η αμερικανική κυβέρνηση της θεωρεί επικίνδυνη για την κυβερνοασφάλειά της.
Και όμως ούτε αυτό το γεγονός, ότι δηλαδή μια εταιρεία που οι ΗΠΑ τη θεωρούν απειλή έχει έδρα στην Ελλάδα και είχε και συναλλαγές με το ελληνικό Δημόσιο, δεν έχει προκαλέσει μια ανάλογη αντίδραση και από την ελληνική πλευρά.
Ιδίως όταν στην Ελλάδα ξέρουμε πολύ καλά ότι το λογισμικό αυτό είναι μια τεράστια απειλή για την ασφάλεια και για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και το ξέρουμε πολύ καλά γιατί χρησιμοποιήθηκε για την παράνομη παρακολούθηση βουλευτών, υπουργών, ανώτατων στρατιωτικών, δημοσιογράφων και επιχειρηματιών, σε ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα υποκλοπών που έχει ζήσει ευρωπαϊκή χώρα.
Είναι σαφές ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε για πολύ ακόμη αυτό το θέατρο σκιών, όπου αυτό που για τις ΗΠΑ και όλο τον κόσμο είναι ένα τεράστιο σκάνδαλο υποκλοπών και εξαγωγής παράνομου κατασκοπευτικού λογισμικού, στην Ελλάδα για την κυβέρνηση και ευρύτερα τη φιλοκυβερνητική παράταξη είναι «σκευωρία».
Δηλαδή, τι περιμένουν για να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί; Να αρχίσουν οι ΗΠΑ να επιβάλουν κυρώσεις και στους Έλληνες συνεργάτες του Ταλ Ντίλιαν;
Και τότε τι θα πουν οι διάφοροι καλοθελητές που αναπαρήγαγαν τα «ρουλεμάν» για «ανθελληνικές διαβολές»; Θα τα βάλουν και με τους Αμερικάνους;
Ή μήπως θα επιστρέψουν στην πιπίλα του «41%», λες και στις εκλογές δεν εκλέγουμε κυβερνήσεις που θα εφαρμόσουν το νόμο, αλλά δίνουμε «λευκή επιταγή» στην εκάστοτε κυβέρνηση να αντιμετωπίζει το Σύνταγμα σαν κουρελόχαρτο.
Όλα αυτά απλώς αποτυπώνουν έναν θεσμικό κατήφορο που έρχεται μέσα από την αλαζονεία της εξουσίας που φαίνεται να αποτελεί ολοένα και περισσότερο τον βασικό γνώμονα χάραξης πολιτικής
Όμως, μετά ας μην μας πειράζει όταν το ένα καταδικαστικό ψήφισμα διαδέχεται το άλλο.
Ή όταν όντως θα δούμε να κόβονται ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις επειδή στα μάτια της Ευρώπης θα είμαστε χώρα που παραβιάζει βασικούς κανόνες κράτους δικαίου.
Και ας μην υπολογίζει η κυβέρνηση τόσο πολύ στην αλληλεγγύη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, όχι μόνο γιατί δεν αποτελεί την πλειοψηφία στο Ευρωκοινοβούλιο, αλλά γιατί ακόμη και τα κόμματα της «πολιτικής οικογένειας» στην οποία ανήκει η ΝΔ είναι και κόμματα «ατλαντικά». Κόμματα δηλαδή που κοιτάζουν τι γίνεται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και θεωρούν ότι οι ΗΠΑ ηγούνται της «συλλογικής Δύσης». Πράγμα που σημαίνει ότι το μήνυμα από την Ουάσιγκτον ότι πλέον χρειάζεται να αντιμετωπιστεί ως απειλή το εμπόριο παράνομου λογισμικού το έχουν ήδη πάρει. Και αυτό θα αποτυπωθεί και στο πώς θα κινηθούν.
Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση καλείται να διαλέξει εάν θα συνεχίσουμε να βλέπουμε τίτλους στον ξένο Τύπο «Κυρώσεις σε ελληνική εταιρεία-πωλήτρια κατασκοπευτικού λογισμικού» ή εάν επιτέλους μπορούμε ως χώρα να συμμετέχουμε ενεργά στον έλεγχο, στην αποκάλυψη και στην τιμωρία όσων εμπλέκονται σε αυτή την παγκόσμια απειλή για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
