Το τρένο της κλιματικής αλλαγής συνεχίζει την πορεία του ασταμάτητο, καθώς οι παγκόσμιες εκπομπές άνθρακα από την καύση των ορυκτών καυσίμων αναμένεται να φθάσουν το 2019 σχεδόν τα 37 δισεκατομμύρια τόνους, σημειώνοντας άλλο ένα ρεκόρ. Οι εκπομπές αυτές αποτελούν περίπου το 90% των συνολικών ανθρωπογενών εκπομπών άνθρακα και η ανά κεφαλή εκπομπή τους παραμένει υψηλή. Κατά μέσο όρο ένας άνθρωπος στη Γη ευθύνεται κάθε χρόνο για περίπου 4,8 τόνους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από την καύση ορυκτών καυσίμων.
Αυτό προκύπτει από τις εκτιμήσεις που έδωσαν στη δημοσιότητα οι επιστήμονες του Παγκοσμίου Προγράμματος Άνθρακα (Global Carbon Project) και οι οποίες περιλαμβάνονται σε τρεις επιστημονικές δημοσιεύσεις στα περιοδικά «Nature Climate Change», «Environmental Research Letters»" και «Earth System Science Data».
Η πιο απαισιόδοξη πλευρά του νομίσματος είναι ότι ο κόσμος, παρά τις προσπάθειες, φαίνεται πως δύσκολα θα απεξαρτηθεί από τα ορυκτά καύσιμα. Η σταδιακή μείωση του άνθρακα (όπως του λιγνίτη) υποκαθίσταται από το φυσικό αέριο και οι συνολικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CΟ2) πιθανότατα θα αυξάνονται τουλάχιστον έως το 2030, εκτός κι αν ληφθούν δραστικά μέτρα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Η άλλη, η πιο αισιόδοξη όψη, είναι ότι ο ρυθμός αύξησης των εκπομπών φέτος (0,6%) αναμένεται να είναι πιο αργός σε σχέση με τα προηγούμενα δύο χρόνια (2,1% το 2018 και 1,5% το 2017). Παρόλα αυτά, οι φετινές εκπομπές θα είναι κατά περίπου 4% μεγαλύτερες από εκείνες του 2015, έτος της Συμφωνίας του Παρισιού για τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας μεταξύ ενάμισι έως δύο βαθμών Κελσίου μέχρι το 2100, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Το 2019 ήταν η χρονιά του φυσικού αερίου διεθνώς, καθώς οι εκπομπές του αναμένεται να αυξηθούν κατά 2,6%, έναντι του αύξησης 0,9% από την καύση πετρελαίου και μείωσης κατά 0,9% από την καύση άνθρακα (λιγνίτη κ.α.).
Οι επιστήμονες, εν όψει και της διεθνούς συνόδου στη Μαδρίτη για το κλίμα (COP25), τονίζουν ότι πρέπει να ενταθούν οι πολιτικές για τη σταδιακή απεξάρτηση από τον άνθρακα και την αντίστοιχη ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. «Η επιστήμη είναι σαφής, οι εκπομπές διοξειδίου πρέπει να εμφανίζουν μηδενική καθαρή αύξηση, προκειμένου να σταματήσει η σημαντική άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη», τονίζουν.
Όπως αναφέρουν, είναι ενθαρρυντικό ότι οι συνολικές παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (που περιλαμβάνουν και άλλες πηγές πέρα από την καύση ορυκτών καυσίμων) αυξάνονται με μέσο ετήσιο ρυθμό 0,9% μετά το 2010, βραδύτερο από τον ρυθμό 3% της προηγούμενης δεκαετίας. Οι συνολικές ανθρωπογενείς εκπομπές CO2 αναμένεται να φθάσουν τα 43,1 δισεκατομμύρια τόνους το 2019.
Οι συγκεντρώσεις διοξειδίου στην ατμόσφαιρα συνεχίζουν να αυξάνουν και προβλέπεται ότι θα φθάσουν φέτος τα 410 μέρη ανά εκατομμύριο (ppm), κατά 47% πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Σήμερα περίπου το 45% των εκπομπών διοξειδίου προέρχονται από τον τομέα ενέργειας, κυρίως ηλεκτρισμού και θέρμανσης. Η βιομηχανία (παραγωγή μετάλλων, χημικών κ.α.) συμβάλλει κατά 22%, οι μεταφορές κατά σχεδόν 24%, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό προέρχεται από άλλους τομείς (κατασκευές, γεωργία, αλιεία, στρατός κ.α.).
Ο άνθρακας (λιγνίτης) παραμένει η κύρια πηγή των εκπομπών διοξειδίου από καύση ορυκτών καυσίμων με ποσοστό γύρω στο 40%. Πάντως μετά το 2012 αυτές οι εκπομπές εμφανίζουν σχετική στασιμότητα. Η καύση φυσικού αερίου, το οποίο θεωρείται καύσιμο «γέφυρα» μεταξύ του πετρελαίου ή του λιγνίτη και των ανανεώσιμων πηγών- εκπέμπει περίπου 40% λιγότερο διοξείδιο άνθρακα από ό,τι ο άνθρακας ανά ενεργειακή μονάδα. Όμως και πάλι, σύμφωνα με τους ερευνητές, το φυσικό αέριο δεν είναι ένα καύσιμο με χαμηλή περιεκτικότητα σε άνθρακα.
Ενώ οι εκπομπές CO2 είναι πιθανό να μειωθούν, όταν το φυσικό αέριο αντικαταστήσει μαζικά τον άνθρακα (λιγνίτη) στην παραγωγή ηλεκτρισμού, οι επιστήμονες του Παγκόσμιου Προγράμματος Άνθρακα θεωρούν ότι αυτό αποτελεί στην καλύτερη περίπτωση μόνο μια βραχυπρόθεσμη λύση, καθώς όλες οι εκπομπές διοξειδίου πρέπει να μειωθούν γρήγορα, εωσότου μηδενισθούν. Πολλά θα εξαρτηθούν από την Κίνα, που χρησιμοποιεί το 50% του άνθρακα παγκοσμίως και οι εκπομπές της φέτος αναμένεται να αυξηθούν κατά 2,6%.
Οι εκπομπές αναμένεται να μειωθούν τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην ΕΕ κατά 1,7% το 2019, ενώ ειδικότερα η μείωση από την καύση άνθρακα (λιγνίτη κ.α.) θα φθάσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 10%. Η παραγωγή ηλεκτρισμού από άνθρακα μειώθηκε κατά 22% στην Ευρώπη σε σχέση με το 2018, ενώ η κατανάλωση φυσικού αερίου αντίθετα συνεχίζει να αυξάνεται με ετήσιο ρυθμό 3%.
ΑΠΕ
