Νίκος Κλέτσας

Νίκος Κλέτσας

Πέθανε ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος

Δευτέρα, 08/02/2016 - 13:00
Πέθανε σε ηλικία 103 ετών ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος, ένας από τους σημαντικότερους μελετητές και διανοητές της φιλοσοφίας, μια μεγάλη προσωπικότητα του νεότερου ελληνισμού. Η κηδεία του θα γίνει την Τρίτη 9 Φεβρουαρίου, στη 1 το μεσημέρι, στο Κοιμητήριο του Κόκκινου Μύλου, στη Νέα Φιλαδέλφεια.

Ο Κ. Δεσποτόπουλος γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1913 και με την καταστροφή της εγκαταστάθηκε μαζί με την οικογένειά του στην Αθήνα. Αποφοίτησε από το Πρώτο Γυμνάσιο Αθηνών με βαθμό ακέραιο άριστα, ενώ ολοκλήρωσε τις πανεπιστημιακές σπουδές του εργαζόμενος. H διδακτορική διατριβή του εγκρίθηκε με βαθμό άριστα παμψηφεί. 

Δίδαξε Φιλοσοφία του Δικαίου και Φιλοσοφία γενικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Νανσί (Nancy) της Γαλλίας και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ήταν ξένος εταίρος της Pουμανικής Aκαδημίας και της Aκαδημίας της Mασσαλίας. Διετέλεσε δύο φορές Yπουργός Παιδείας, το 1989 στην κυβέρνηση Γρίβα και το 1990 στην κυβέρνηση Zολώτα. Έχει τιμηθεί με ανώτερες διακρίσεις από τους Προέδρους της Δημοκρατίας Eλλάδος, Γαλλίας και Iταλίας. Έγινε πρόεδρος της Aκαδημίας Αθηνών το 1993.

Έχει συγγράψει 32 βιβλία φιλοσοφίας, φιλολογίας, ιστορίας και πολιτικής, με κορυφαίο τη Φιλοσοφία του Δικαίου, όπου αναπτύσσεται ο κλάδος της φιλοσοφίας πραξιολογία και με βάθρο αυτή θεμελιώνεται και αναδιαρθρώνεται το σύστημα του δικαίου. Eξαίρετα είναι και τα έργα του για τον Πλάτωνα και τον Aριστοτέλη, καθώς και όσα πραγματεύονται σύγχρονα μείζονα προβλήματα, σχετικά με τους κινδύνους για την επιβίωση του ελληνικού έθνους ή και της ανθρωπότητας, όπως τα Eλληνικά (1998), Eπίμαχοι θεσμοί και άλλα θέματα (1987).

Άλλα αυτοτελή έργα του είναι τα Φιλοσοφίας Eγκώμιον (1999),  Περί προσώπων και θεσμών (2000), Φήμη απόντων (1995), Φιλοσοφία και Θεωρία του Πολιτισμού (2001), όπως και τα ξενόγλωσσα Grece 1821-1971 (1973),  Etudes sur la liberte (1974), Aristote sur la famille et la justice (1983), Philosophy of History in Ancient Greece (1991),  La philosophie politique de Platon (1997).

Eνα «πάρτι» στο οποίο όλοι θα ήθελαν να πάνε

Δευτέρα, 08/02/2016 - 08:49

Το γλέντησε για τα καλά η κεντροδεξιά-κεντροαριστερή διανόηση, τα διαφορά δοχεία σκέψης των αγορών και οι διάφοροι παρατρεχάμενοι ενός πολιτικού συστήματος που αποποιείται των ευθυνών, ενώ μάχεται για το κοινό συμφέρον. 

Ομότιμοι, επίτιμοι και επίκουροι κράχτες του νεοφιλελευθερισμού με περγαμηνές, δημοσιοσχεσίτες απολογητές του ιμπεριαλισμού και του καπιταλισμού που ασχολούνται και με τη δημοσιογραφία άρπαξαν βιαστικά τα πληκτρολόγια, καταγράφοντας τη βαρυσήμαντη άποψή τους για την Αριστερά (όπως θα ήθελαν να είναι) και για το νόημα του ενός πρώτου χρόνου «αριστερά στην εξουσία» (παρατραβάει αυτό το ανέκδοτο). 

Αλλοι με ψυχροπολεμική χαιρεκακία, άλλοι με μετεμφυλιακή συγκατάβαση και συναίνεση, όλοι, όμως, με μια κρυφή χαρά (που δύσκολα κρυβόταν) για την «αποτυχία της ουτοπίας», αποτυχία που γιορτάστηκε σε γήπεδο πολεμικής τέχνης από το ΣΥΡΙΖΑ (να που πανηγυρίζουν κιόλας!). Η χαρά αφορούσε και στην τεράστια ευκαιρία που τους δινόταν να εκδηλώσουν παλιά και νέα μίση κατά κομμουνιστών-συμμοριτών-εαμοβούλγαρων, να επιδοθούν σε μακροβούτια λάσπης με στόχο να λερώσουν, όχι βέβαια την «αριστερή» κυβέρνηση, αλλά την Αριστερά εν γένει, που υποκριτικά ισχυρίζονται ότι είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Αφού βρήκαν αντίπαλο που και τους ταιριάζει και τους μοιάζει, στην όψη και στα μέσα. Το μόνο που κατάφεραν είναι, φυσικά, να λερωθούν, όπως συμβαίνει πάντα σε όποιον βουτάει στη λάσπη. 

Και τι δεν ξαναθυμήθηκαν να γράψουν και να πουν. Για τη βίαιη κατάληψη της εξουσίας από την Αριστερά που έφερε ακόμη περισσότερη βία, για τις αναίμακτες «κοινοβουλευτικές επαναστάσεις» της Λατινικής Αμερικής έως την Σκανδιναβία, που ηττήθηκαν από το ρεαλισμό. Από κοντά και οι περίφημες βιογραφίες τσέπης κατά του σταλινισμού, που είχε πολύ περισσότερα θύματα για την Αριστερά από όσα είχε η θηριωδία του φασισμού και του ναζισμού (καμία ντροπή και χωρίς κουκούλα!). Δε θα μπορούσαν να λείψουν και τα υπολείμματα αυτής της «ιστορικής ανορθογραφίας» που, μυστηριωδώς, τρομάζει ακόμη. Κι ας πρόκειται για απλές καρικατούρες. Ο… σταλινικός καπιταλισμός της Κίνας! Η ρομαντική λιμοκτονία της Κούβας (βλέπετε, ανησυχούν οι χορτάτοι για τους «πεινασμένους» Κουβανούς). Ενώ για τη «κομμουνιστική παράνοια» στην Βόρεια Κορέα τι να πει κανείς; Εκεί ο δικτάτορας τρώει μικρά παιδιά για να… ψηλώσει. 

Κι όλα αυτά γιατί; Γιατί μια αυτοαποκαλούμενη «αριστερή κυβέρνηση» της συμφοράς γιορτάζει τον πρώτο χρόνο της τριτομνημονιακής μιζέριας. Φανταστείτε τι είχε να γίνει αν είχαν απέναντί τους μια πραγματική αριστερή κυβέρνηση!

Ωστόσο, οι δεξιοί επικριτές της κυβέρνησης έχουν κάθε λόγο να πανηγυρίζουν. Χάρη στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, που τόσο επικρίνουν, συνεχίζει να πετσοκόβει το μνημονιακό τσεκούρι και να αρπάζουν τα κομμάτια, κάτι που δεν θα κατάφερναν οι φανατικοί επικριτές της. Εκτός απ’ τα πολιτικά και οικονομικά οφέλη για τους επικριτές, πολλαπλά οφέλη υπάρχουν και στο ιδεολογικό πεδίο. Διότι αυτό το ξεγύμνωμα της «πώς να την πεις αριστερά» καλύπτεται, όχι με φύλλο συκής, αλλά με την επίδειξη της γύμνιας. Κανένα ηθικό πλεονέκτημα!

Ομως, όλα τα «πάρτι» πρέπει κάποτε να τελειώνουν. Και όσοι έχουμε συμφέρον να τελειώνουν θα πρέπει να διδαχτούμε σοβαρά γιατί αυτά τα «πανηγύρια» έχουν σε ρόλο μόνιμου νεροκουβαλητή έναν λαό που αυτοπροσδιορίζεται μονάχα ως ψηφοφόρος. Τώρα, κανείς δεν δικαιούται να πορεύεται σα να μη συνέβη τίποτα. Να εμμένει σε χρεοκοπημένες λογικές για «αριστερή κυβέρνηση», για «μεταβατικά προγράμματα», στη λογική της συνδιαλλαγής και συνδιαχείρισης με το σύστημα και ανάθεσης της λύσης στο «σωτήρα» που θα μας φέρει η κάλπη, έστω με ολίγη φασαρία. 

Να γίνει μάθημα το πάθημα. Ακόμη κι αν πρέπει να θυσιαστεί για το σκοπό αυτό η πολιτική φυσιογνωμία του παθόντα. Η εποχή απαιτεί αυτοκριτική (ατομική και συλλογική), απαιτεί να πάμε τη σκέψη παραπέρα. Γιατί μόνο τότε η Αριστερά διατηρεί το πολιτικό και ηθικό πλεονέκτημα για τις αξίες που πρεσβεύει σε σχέση με τις «αξίες» του πλουτισμού πάση θυσία, ακόμη και επί πτωμάτων. «Αξίες» που πρεσβεύει (όσο κι αν κρύβεται), ο ιμπεριαλιστικός-καπιταλιστικός κόσμος.
Ενας αντίπαλος που δεν μπορεί να συνετιστεί, να πειστεί από το δίκιο των αιτημάτων και τη δύναμη των αντεπιχειρημάτων. Οχι γιατί είναι κακός και σατανικός, αλλά γιατί αποτελεί όρο ύπαρξης που δεν του δίνει περιθώρια. Υπάρχει αγεφύρωτη αντίθεση ανάμεσα σε αυτόν που του κλέβουν το ψωμί και σε αυτόν που το κλέβει. Και για να κρύψουν την κλεψιά και τη ψευτιά βαφτίζουν αυτήν την αλήθεια «λαϊκισμό» του πεινασμένου, προβάλλοντας την κοροϊδία ότι και ο πρώτος και ο δεύτερος αποτελούν μια «αγαπημένη οικογένεια», σαν δείγμα υψηλού πολιτικού πολιτισμού. 

Τις αξίες της Αριστεράς και των αριστερών ιδεών έχουν σαν στόχο τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και οι από τα δεξιά επικριτές του. Γιατί η Αριστερά δεν πάλεψε για μια θέση στο δημόσιο αλλά για το ύψιστο αγαθό της κοινωνικής χειραφέτησης και απελευθέρωσης. Οι «αξίες» του φιλοτομαρισμού είναι καταδικασμένες να αποτύχουν αν θέλουμε να έχουμε μέλλον, ένα μέλλον με κέντρο τον άνθρωπο και όχι την «ανθρωπιά» ως άλλοθι αδιαφορίας για τις βαθύτερες αιτίες της κοινωνικής δυστυχίας. 

Παρά τη …στροφή 360ο του ΣΥΡΙΖΑ και του κ. Τσίπρα γύρω από τον εαυτό του (για να καταλήξει σε αυτό που ήταν από την αρχή, ένα μικροαστικό σοσιαλδημοκρατικό μόρφωμα που ενηλικιώθηκε), υπάρχουν ακόμη ραγιάδες, γερμανοτσολιάδες, δωσίλογοι και προσκυνημένοι σε αυτήν τη χώρα. Δεν θα τους εξαφανίζει κανένας «αριστερός ρεαλισμός» και καμία μούντζα. Δεν θα τους εξαφανίζει ο «ρεαλισμός» της εξάρτησης και υποταγής στους ιμπεριαλιστές του κ. Τσίπρα και της κυβέρνησής του που βρήκαν σύμμαχο κατά της τρομοκρατίας στο… κράτος του Ισραήλ.

Προλεταριακή Σημαία

Σε εκδήλωση καλεί ο "Μαρξιστικός Χώρος Μελέτης και Έρευνας" την Παρασκευή 12 Φλεβάρη

Παρασκευή, 12/02/2016 - 05:04
Ο «Μαρξιστικός Χώρος Μελέτης και Έρευνας» (ΜΑΧΩΜΕ), με αφορμή τη συμπλήρωση 3 χρόνων από την ίδρυσή του, καλεί, την ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 12 ΦΛΕΒΆΡΗ 2016 ΚΑΙ ΏΡΑ 7,30 Μ.Μ., στα γραφεία του (οδός Αγ. Κωνσταντίνου & Γερανίου 47, 1ος όροφος, Ομόνοια), σε ανοικτή συνάντηση με θέμα:

1.Σύντομος απολογισμός και ενημέρωση για τις δράσεις το 2016
2.Κοπή Πρωτοχρονιάτικης πίτας

Μετά την ενημέρωση θα ακολουθήσει εκδήλωση με …..σχετικό κρασάκι και εδέσματα και τη συμμετοχή της λαϊκής κομπανίας ….«ΡΥΜΟΥΛΚΑ».


ΚΕΕΡΦΑ: Αντιφασιστική συγκέντρωση, Δευτέρα 8 Φλεβάρη, 11πμ

Δευτέρα, 08/02/2016 - 07:05
ΚΕΕΡΦΑ-ΚΙΝΗΣΗ ΕΝΩΜΕΝΟΙ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΡΑΤΣΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗ ΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ

Αντιφασιστική συγκέντρωση , Δευτέρα 8 Φλεβάρη, 11πμ,

Γρ. Λαμπράκη και Σχιστού

Έξω η Χρυσή Αυγή από το Κερατσίνι

Στη φυλακή οι δολοφόνοι του Παύλου Φύσσα

Καλοδεχούμενοι οι Πρόσφυγες

Χρυσαυγίτες,  φορώντας την προβιά Επιτροπής Κατοίκων Πειραιά, καλούν τη Δευτέρα 8/2 ρατσιστική σύναξη μίσους στο Σχιστό Κερατσινίου κατά του στρατοπέδου μεταναστών, που σκοπεύει να δημιουργήσει η κυβέρνηση. Τολμούν μάλιστα να καλούν και εκπροσώπους της τοπικής Αυτοδιοίκησης και κόμματα της βουλής.

Δεν θα επιτρέψουμε στους δολοφόνους του Παύλου Φύσσα να χύνουν στην ίδια του τη γειτονιά το ρατσιστικό δηλητήριο σε βάρος των προσφύγων και των μεταναστών στοχοποιώντας τους δήθεν για την υποβάθμιση της περιοχής.

Στο Κερατσίνι, τη Νίκαια, το Πέραμα γνωρίζουμε πολύ καλά από προσφυγιά όπως γνωρίζουμε ότι την υποβάθμιση τη φέρνουν τα μνημόνια, οι περικοπές και η ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ που διαλύουν παιδεία, υγεία, κοινωνικές υπηρεσίες. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες είναι καλοδεχούμενοι στην πόλη του Κερατσινίου, δεν πρόκειται να ανεχτούμε να φυλακίζονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης κολαστήρια τύπου Αμυγδαλέζας.

Καλούμε την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τα σωματεία, τους φορείς και τις συλλογικότητες της περιοχής του Πειραιά σε:

Αντιφασιστική συγκέντρωση τη Δευτέρα 8 Φλεβάρη στις 11πμ Γρ. Λαμπράκη και Σχιστού

Πανελλαδική σύσκεψη των αγροτικών μπλόκων στη Νίκαια

Κυριακή, 07/02/2016 - 15:02
Με τη συμμετοχή αντιπροσωπειών από δεκάδες μπλόκα όλης της χώρας, στην κατάμεστη αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου Νίκαιας, βρίσκεται αυτή την ώρα σε εξέλιξη η πανελλαδική σύσκεψη των μπλόκων, με πρόσκληση της Πανελλαδικής Συντονιστικής Επιτροπής των Μπλόκων και ύστερα από πρωτοβουλία του μπλόκου της Νίκαιας.

Τους αντιπροσώπους από τα μπλόκα καλωσόρισε από το βήμα της σύσκεψης ο Βαγγέλης Μπούτας, μέλος της Πανελλαδικής Συντονιστικής Επιτροπής των Μπλόκων. Το λόγο παίρνουν, ο ένας μετά τον άλλον, οι εκπρόσωποι των μπλόκων και μέσα σε αγωνιστικό κλίμα καταθέτουν τις προτάσεις τους για την κλιμάκωση των κινητοποιήσεων, στη βάση των δίκαιων αιτημάτων που τους έβγαλαν στα μπλόκα



αναδημοσίευση από τον 902

Το αδιέξοδο που μας πνίγει

Κυριακή, 07/02/2016 - 21:31
του Γιώργου Δελαστίκ*

Απελπισία και αίσθημα αδιεξόδου κυριαρχούν στην ελληνική κοινωνία. Για την τεράστια πλειοψηφία του ελληνικού λαού, όχι για όσους είναι αριστερότερα του ΣΥΡΙΖΑ, η πολιτική που ακολουθεί εδώ και ένα χρόνο η κυβέρνηση Τσίπρα σκότωσε την ελπίδα ότι η Αριστερά μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση, αλλάζοντας τα πράγματα υπέρ των πιο αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων.
Όσο περισσότερο κυβερνάει ο ΣΥΡΙΖΑ τόσο ταυτίζεται σταδιακά η Αριστερά στη λαϊκή συνείδηση με τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ που άλλα υπόσχονταν προεκλογικά και άλλα έκαναν μετεκλογικά.

Αυτό αντανακλάστηκε και στην απεργία. Η συμμετοχή στην απεργία της Πέμπτης ήταν εντυπωσιακή. Αντιθέτως, η συμμετοχή στις αντικυβερνητικές συγκεντρώσεις ήταν σαφώς κατώτερη από τις ελπίδες της ΝΔ. Το μήνυμα είναι διπλό. Πρώτον, ο λαϊκός κόσμος στη χώρα μας είναι εντελώς απογοητευμένος από τον τρόπο που ασκεί τη διακυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ και την πολιτική της κυβέρνησης Τσίπρα.
Δεύτερον, σε καμιά περίπτωση δεν θέλει η πλειοψηφία του ελληνικού λαού να ανατρέψει με νέες εκλογές τον Αλέξη Τσίπρα και να βάλει στη θέση του πρωθυπουργού τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Δεν βλέπει ο λαός μας ως εναλλακτική επιλογή ελπίδας τον Κυριάκο Μητσοτάκη για να τον βάλει στη θέση του Τσίπρα.
Προτιμάει τον Τσίπρα πρωθυπουργό που το παλεύει, αλλά δεν κατορθώνει απολύτως τίποτα, υποκύπτοντας διαρκώς στο Γερμανό Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και τους ομοίους του στην ΕΕ, παρά τον Μητσοτάκη που είναι ένθερμος υποστηρικτής της γερμανικής γραμμής και συμφωνεί απολύτως με τη γερμανική πολιτική. Αυτό αποτυπώνει και το πολιτικό αδιέξοδο για το οποίο κάναμε λόγο ευθύς εξαρχής.

Ο κόσμος προτιμάει να έχει πρωθυπουργό τον Τσίπρα, ο οποίος έχει αποδειχθεί ένα χρόνο τώρα ότι είναι παντελώς ανίκανος να υλοποιήσει έστω και μια από τις προεκλογικές του υποσχέσεις, αλλά και τις προγραμματικές δηλώσεις της πρώτης κυβέρνησής του, παρά τον Μητσοτάκη, ο οποίος συμφωνεί σε όλα με τους Γερμανούς. Αυτή η κατάσταση ισχύει σήμερα. Πόσο όμως μπορεί να διαρκέσει; Αδύνατον να το προβλέψουμε αυτή την ώρα. Αυτό που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα είναι μόνο ότι μια τέτοια αλλαγή δεν βρίσκεται επί θύραις, δεν είναι επικείμενη. Από εκεί και πέρα, ο χρόνος θα δείξει. Εμείς πάντως οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ότι παρά την παρέλευση ενός χρόνου από τότε που άρχισε να κυβερνάει ο ΣΥΡΙΖΑ, υπάρχει μεν συζήτηση για τη ζημιά που θα πάθει ο κοσμάκης όταν υλοποιηθούν οι προβλέψεις του Μνημονίου Τσίπρα, αλλά ακόμη το χέρι της κυβέρνησης δεν έχει μπει στην τσέπη των κατοίκων της χώρας για να αρπάξει λεφτά. Επειδή ο κόσμος πείθεται από την πείρα του, όσο καθυστερεί η κυβέρνηση να βουτήξει τα λεφτά του κοσμάκη τόσο θα παρατείνεται η λαϊκή ανοχή απέναντί της. Μόνο όταν βάλει ο Τσίπρας το χέρι του στην τσέπη των λαϊκών ανθρώπων, θα έχουμε αξιοσημείωτες πολιτικές εξελίξεις. Μέχρι τότε, αυτοί που θα κινητοποιούνται εναντίον της κυβέρνησης θα είναι πρωτίστως οι πολιτικοί της αντίπαλοι.

Παρ’ όλα αυτά, το περιθώριο που έχει η κυβέρνηση μέχρι να αρχίσει να υλοποιείται το Μνημόνιο Τσίπρα είναι μόνο μερικοί μήνες. Μέχρι δηλαδή να ψηφιστεί το συμφωνημένο με τους δανειστές ασφαλιστικό και να περικοπούν τα χρήματα που θα παίρνουν στα χέρια τους οι συνταξιούχοι, μέχρι να ψηφιστεί το φορολογικό και να αρχίσει ο κόσμος να πληρώνει περισσότερους φόρους με χαμηλότερα εισοδήματα, μέχρι να αρχίσει ο λαός μας να πληρώνει περισσότερες ασφαλιστικές εισφορές. Όλα αυτά είναι ζητήματα λίγων μηνών, αλλά μέχρι να λάβουν χώρα αυτές οι αρνητικές αλλαγές δεν μπορούμε να περιμένουμε σοβαρές πολιτικές ανακατατάξεις. Από τη στιγμή όμως που θα συμβούν αυτές οι αλλαγές, υπάρχει μια ιδιομορφία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα κόμμα που το Μάιο του 2012, προ τετραετίας, είχε πάρει μόνο 17% και είχε πρωτίστως αριστερούς ψηφοφόρους στο πλευρό του. Πέρυσι υπερδιπλασίασε τις ψήφους του τόσο τον Ιανουάριο όσο και το Σεπτέμβριο παίρνοντας 35%. Αυτό σημαίνει ότι εμφάνισε αυτό το ποσοστό το 2015, όταν ψηφοφόροι άλλων κομμάτων και πάνω απ’ όλα του ΠΑΣΟΚ είχαν πιστέψει ότι ο Τσίπρας θα άλλαζε τα πράγματα. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως όταν αρχίσουν οι πολιτικές ανακατατάξεις, δεν αποκλείεται καθόλου να προσλάβουν κατακλυσμιαίο χαρακτήρα, αφού ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μόνο πρόσφατους ψηφοφόρους.

Το σίγουρο πάντως είναι ότι με τον Μητσοτάκη αρχηγό, η ΝΔ θα ψηφιστεί μόνο από τους ακραιφνείς δεξιούς ψηφοφόρους. Αποκλείεται να προσελκύσει νέους ψηφοφόρους πιο δημοκρατικών πεποιθήσεων, ακόμη και αν ο Σταύρος Θεοδωράκης, η Φώφη Γεννηματά και ο Βασίλης Λεβέντης πάνε μαζί του. Τι θα σημαίνει κάτι τέτοιο, θα το δούμε, αν και όταν συμβεί.


*Δημοσιεύθηκε στο prin

Νίκος Μπογιόπουλος: “Είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε”

Κυριακή, 07/02/2016 - 19:03
Του ΝΙΚΟΥ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΥ*  

Τελικά η οδός διαφυγής απ’ ό,τι ζούμε περνάει από εκείνο το «είναι η εφαρμογή (των Μνημονίων), ηλίθιε» του Σόιμπλε;
Ναι, υπό την προϋπόθεση ότι θα ξεχάσουμε πως ο Σόιμπλε είναι ένας κυνικός εκπρόσωπος των ισχυρών. Άρα οι δικές του απαντήσεις ναι μεν συνιστούν λύση, αλλά για το σινάφι του. Όχι για τους αδύναμους στους οποίους με ιταμότητα απευθύνεται.
 

Μήπως από την άλλη η διέξοδος βρίσκεται σε εκείνο το «είναι η κοινωνία, ηλίθιε» του κ.Τσακαλώτου. Προφανώς. Αλλά κι εδώ υπάρχει μια προϋπόθεση: Ότι δεν θα παραβλέψουμε πως υπάρχει ένα είδος πολιτικής (που συνηθίζει να παριστάνει την «αριστερή»), η οποία διαπρέπει στο σπορ «άλλα λέω κι άλλα εννοώ, άλλα προφασίζομαι κι άλλα πράττω». Η πραγματική σχέση αυτής της πολιτικής με την κοινωνία είναι οι «αριστεροί» ΕΝΦΙΑ, τα «αριστερά» χαράτσια, οι «αριστεροί» πλειστηριασμοί  και τα «αριστερά» Μνημόνια που συνεχίζουν να φορτώνονται στις πλάτες της κοινωνίας.  

Αλλού, επομένως, θα πρέπει να αναζητηθεί η απάντηση – λύση στο πρόβλημα. Όμως για να βρούμε τι είναι σωστό, καλό είναι προηγουμένως να έχουμε προσδιορίσει που βρίσκεται το λάθος. Μια ασφαλής, δε, μέθοδος αναζήτησης λύσεως στα προβλήματα είναι η όσο το δυνατόν σαφέστερη καταγραφή των δεδομένων. Ας δούμε ορισμένα από αυτά:

1) Σε συνθήκες κρίσης το καθεστωτικό πολιτικό σύστημα κινήθηκε και κινείται - εμφανώς πια - με     τρόπο που δικαιώνει δύο διαχρονικές παρατηρήσεις.  Η πρώτη είναι η διαπίστωση του Λουντέμη, που στην ·Οδό αβύσσου, αριθμός μηδέν» γράφει:  

«Τα τελευταία τούτα χρόνια στον τόπο αυτό ειπώθηκαν τα χειρότερα  ψέ­ματα της Ιστορίας. Ειπώθηκαν ψέματα που ντράπηκαν και τα ίδια, μια και  δεν ντρέπονταν τα στόματα που τα 'λεγαν. Έγινε πολλή κατάχρηση φτηνού λυρισμού, πολλή σπατάλη άχρηστης φιλοπατρίας...».  

Η δεύτερη είναι καταγεγραμμένη στο Ημερολόγιο του Σεφέρη το 1945. Έγραφε:  

«Η βλακεία, η εγωπάθεια, η μωρία, η γενική αναπηρία της ηγέτιδας τάξης στην Ελλάδα σε φέρνει στην ανάγκη να ξεράσεις […]. Είμαι  βέβαιος πως τούτοι οι ελεεινοί δεν αντιπροσωπεύουν τη ζωντανή Ελλάδα».  

2) Μιλώντας για την κρίση, την οικονομική κρίση, ανεξαρτήτως πως εκδηλώνεται, σαν κρίση χρέους ή σαν κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, η ουσία της είναι ότι πρόκειται για κρίση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής.  

Στο πεδίο της οικονομίας έχουμε κρίση υπερπαραγωγής και υπερσυσσώρευσης κεφαλαίων.  

Στο πεδίο της πολιτικής, μια τέτοια συστημική κρίση δεν μπορεί παρά να αντανακλάται ως κρίση υπερσυσσώρευσης ψεύδους, υπερσυγκέντρωσης πολιτικής εξαπάτησης και πρόκλησης πολιτικών ρηγματώσεων στους αρμούς ενός χρεοκοπημένου πολίτικου συστήματος που αναζητά τρόπους ανασύνθεσής του.  

3) Τι σημαίνει κρίση υπερσυσσώρευσης;  

Ένα παράδειγμα: Κατά την έναρξη εκδήλωσης της κρίσης 737 πολυεθνικές και μονοπώλια ήλεγχαν το 80% του παγκόσμιου πλούτου. Από αυτές τις 737 πολυεθνικές, οι 147 κατείχαν το 40% του παγκόσμιου πλούτου.  

Ένα δεύτερο παράδειγμα: Το 2008 οι θυγατρικές των πολυεθνικών εταιρειών κατείχαν κεφάλαια που ξεπερνούσαν το 125% της παγκό­σμιας οικονομίας.  

Επομένως: Όταν το κεφάλαιο έχει υπερσυσσωρευτεί σε τέτοιο βαθμό, που ξεπερνά ακόμα και τα όρια της Γης, τότε δεν υπάρχει πια κενό ση­μείο σε αυτό τον πλανήτη για να επενδυθεί και να επιτελέσει την απο­στολή του, δηλαδή να αποφέρει νέα κέρδη.  

Για να το πούμε όσο πιο απλά γίνεται (αν γίνεται) ο καπιταλισμός τείνει να αναπτύξει -και το καταφέρνει- περισσότερες παραγωγικές δυνάμεις απ’ όσες αντέχει, από όσες χωρούν σε ένα τόσο στενό από άποψη παραγωγικών σχέσεων σύστημα.  

Η ταξική στενότητα του καπιταλισμού εκδηλώνεται με τον εξής άφατο ανορθολογισμό: Όπως διαπιστώθηκε στην τελευταία συνεύρεση του Νταβός διανύουμε την τέταρτη βιομηχανική και τεχνολογική επανάσταση. Όμως το γεγονός αυτό, αντί να επιφέρει καλύτερους όρους ζωής για την ανθρωπότητα (λιγότερο χρόνο εργασίας, περισσότερες δουλειές κλπ), θα έχει ως αποτέλεσμα μέχρι το 2020 να χαθούν 7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας!  

4) Ένα σύστημα όπου εκατομμύ­ρια δουλεύουν, αλλά ένας μόνο κερδίζει, ο καπιταλιστής, το μονοπώλιο, η πολυεθνική, δεν μπορεί παρά να παράγει αβυσσαλέες κοινωνικές ανισότητες ως αποτέλεσμα του κοινωνικού δαρβινισμού.  

Σήμερα η εικόνα που επικρατεί στον κόσμο είναι η εξής:  

  • http://iskra.gr/templates/ja_teline_ii/images/bullet.gif) 18px 7px no-repeat;">Στον πλανήτη (έκθεση «Oxfam») υπάρχουν 62 άνθρωποι που κατέχουν τόσο πλούτο όσος ο πλούτος που κατέχει ο μισός πληθυσμός της Γης - περίπου 3,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι.Οι 62 αυτοί αναξιοπαθούντες έχουν δει τα πλούτη τους από το 2010 και μετά να αυξάνονται κατά 44% όταν ο πλούτος των φτωχότερων 3,5 δισεκατομμυρίων ανθρώπων μειώθηκε κατά 41%.

  • http://iskra.gr/templates/ja_teline_ii/images/bullet.gif) 18px 7px no-repeat;">Tο 2015 (ετήσια Έκθεση Διεθνούς Πλούτου (Global Wealth Reports) του Ινστιτούτου Έρευνας της ελβετικής τράπεζας «Credit Suisse»)  περίπου ο μισός πλούτος της υφηλίου (το 45,2%) ανήκε στους δισεκατομμυριούχους, οι οποίοι αποτελούν το 0,7% του παγκόσμιου πληθυσμού, στη δεύτερη θέση βρίσκονται τα εύπορα κοινωνικά στρώματα που αποτελούν το 7,3% του πληθυσμού και κατέχουν περίπου 40% του πλούτου ενώ οι υπόλοιποι κάτοικοι της υφηλίου, το 92%, κατέχουν μόνο το 15,4% του πλούτου, και η πλειοψηφία από αυτούς, το 71%, κατέχει μόλις 3% του παγκόσμιου πλούτου.

  Διαθέτουμε ως κοινωνίες, λοιπόν, όλο και περισσότερα μέσα πα­ραγωγής, ασύλληπτες παραγωγικές δυνατότητες, όλο και περισσότερα προϊόντα, αλλά ταυτόχρονα έχουμε όλο και μεγαλύτερη προλεταριοποί­ηση των κοινωνικών στρωμάτων, δηλαδή έχουμε μια κοινωνία που τα έχει όλα, αλλά την ίδια ώρα αυτή η κοινωνία που έχει απ’ όλα δεν τα έχει για όλους.  

Για την ακρίβεια, στην κοινωνία που έχει απ’ όλα, η συν­τριπτική πλειονότητα των ανθρώπων έχει από ελάχιστα έως τίποτα.  

Θα διατυπωθεί ο ισχυρισμός πως τα παραπάνω συνιστούν μια τυ­πική μαρξιστική προσέγγιση. Ευπρόσδεκτη η «κατηγορία» αφού κατά τη γνώμη μας ακόμα κι αν δεν θέλει κανείς να είναι μαρ­ξιστής, την εποχή του Σόιμπλε και της Μέρκελ δεν έχει και πολλές εναλλακτικές επιλογές.  

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΠΡΩΤΟ: Αν από τον προηγούμενο, το μαρξισμό της πολιτικής οικονομίας, περάσουμε στην επόμενη σελίδα του ενιαίου και αδιαίρετου μαρξισμού, στο μαρξισμό της ταξικής πάλης, τότε εκείνο που προκύπτει αβίαστα ως ανάγκη είναι η διαφορετική οργάνωση της κοινωνίας, άρα η οργά­νωση ενός διαφορετικού τρόπου παραγωγής και διανομής του παραγόμενου προϊόντος.  

Τέτοια και μόνο τέτοια είναι η ιστορική απάντηση που αντικειμενικά προβάλλει στην κρίση που ζούμε.  

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: Φυσικά, παντού στον κόσμο, αυτή την ιστορική απάντηση ο καπιταλισμός προσπαθεί να την εμπο­δίσει να γίνει κτήμα των μαζών, δηλαδή συνείδηση και ιστορικοπολιτική δράση.  

Αλλά ας σταθούμε στην Ελλάδα:  

Πολιτικό σύστημα  

Για την παρεμπόδιση αυτή, το καθεστωτικό πολιτικό σύστημα εκ­δηλώνει στο έπακρο διάφορες αξιοθαύμαστες πλευρές λειτουργίας του, όπως εκβιασμούς, απειλές, τρομοκρατική προπαγάνδα, εξαπάτηση, υποκρισία.  

Το καθεστωτικό πολιτικό σύστημα όταν απευθύνεται στο λαό δεν σταματά να ενεργεί με άξονα τον κανόνα «άλλα λέω, άλλα πιστεύω, άλλα εννοώ και άλλα πράττω».  

Μια από τις συμπαθητικότερες πρακτικές του είναι το λεξικό με τους ευφημισμούς και την αποκολοκύνθωση των εννοιών.  

Για παράδειγμα: Ο καπιταλισμός δεν είναι καπιταλισμός. Είναι η «οικονομία της ελεύ­θερης αγοράς»... Ο ιμπεριαλισμός δεν είναι ιμπεριαλισμός. Είναι «παγκοσμιοποίηση»... Οι βομβαρδισμοί λαών δεν είναι βομβαρδισμοί. Είναι «προληπτική δράση»... Οι δολοφονίες αμάχων δεν είναι δολοφονίες. Είναι «παράπλευρες απώλειες»... Η απόλυση και η ανεργία δεν είναι απόλυση ούτε ανεργία. Είναι «εργασιακή εφεδρεία»... Η τραπεζοκρατία δεν είναι τραπεζοκρατία είναι «ανακεφαλαιοποίηση»… Η μισο-ανεργία δεν είναι μισο-ανεργία. Είναι «απασχολησιμότητα»... Οι μίζες δεν είναι μίζες. Είναι «χορηγίες»... Το ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου δεν είναι ξεπούλημα. Είναι «αξιοποίηση»... Το Μνημόνιο δεν είναι Μνημόνιο είναι «έντιμος συμβιβασμός» κοκ…  

Αυτό το «λεξικό» του καθεστώτος της κεφαλαιοκρατικής εκμετάλ­λευσης και της πολυποίκιλης πολιτικής του εκπροσώπησης είναι διαδεδομένο και στα τέσσερα σημεία του πλανήτη. Ειδικά στην Ελλάδα, όμως, μπορούμε να είμαστε περήφανοι διότι το λεξικό αυτό γνωρίζει μεγάλη ανθεκτικότητα παρότι έχει να αναμετρηθεί με έννοιες όπως «τσίπα», «φιλότιμο» και «αξιοπρέπεια»...  

Το εγχώριο πολιτικό σύστημα με τη γνωστή του χυδαιότητα ισχυ­ρίστηκε πως «όλοι μαζί τα φάγαμε»ή, πιο εκλεπτυσμένα, πως «είμαστε όλοι συνένοχοι και συνυπεύθυνοι». Στη συνέχεια έταξε «επαναδιαπραγμάτευση» για να καταλήξει στο «ουδείς αναμάρτητος». Και πλέον κινείται στον αστερισμό του «σεβασμού του λαού» δια της μετατροπής του «όχι» σε «ναι».  

Ούτε μαζί τα φάγαμε, όμως, ούτε μαζί προδώσαμε τις λαϊκές ελπίδες, ούτε μαζί αποφασίσαμε όσα έγιναν κι όσα θα γίνουν. Το κυριότερο είναι ότι δεν πληρώνουμε όλοι το λογαριασμό και δεν πληρώνουμε -όσοι πληρώνουμε- τα ίδια.  

Απόδειξη: Στην Ελλάδα της κρίσης, τα χρόνια της κρίσης, το πλουσιότερο 10% του πληθυσμού αυξάνει το ποσοστό του εθνικού πλούτου που κατέχει, το οποίο έχει ανέλθει σήμερα στο 56,1% του ΑΕΠ από 48,6% το 2007.  

«Όλοι ίδιοι είναι»;  

Μια κρίση σαν τη σημερινή, μια κρίση που αφορά τις σχέσεις παρα­γωγής, δεν μπορεί να αφήνει ανέγγιχτες τις πολιτικές που διαμορφώνουν την οικονομία και με τη σειρά τους διαμορφώνονται από τους νόμους που διέπουν την οικονομική - παραγωγική βάση του συστήματος.  

Τι εννοούμε, όμως, όταν μιλάμε για πολιτικό σύστημα;  

Πολιτική - σήμερα και πάντα- είναι ο τρόπος με τον οποίο εκφρά­ζονται και προωθούνται τα συμφέροντα και οι επιδιώξεις τάξεων και κοινωνικών στρωμάτων στο πλαίσιο μιας κοινωνίας.  

Μ’ αυτή την έννοια, όταν μιλάμε για πολιτική δεν μιλάμε για κάτι ενιαίο και αδιαίρετο, αλλά αντίθετα για πολλές και αντιτιθέμενες πολι­τικές στο πλαίσιο της κοινωνίας. Άλλωστε το πολιτικό σύστημα επίσης δεν είναι κάτι ενιαίο και αδιαίρετο. Είναι πολύμορφο και από τη σκοπιά των συμφερόντων και από τη σκοπιά της πολιτικής εκδήλωσης και εκ­προσώπησης αυτών των συμφερόντων.  

Επίσης, το πολιτικό σύστημα δεν περιλαμβάνει μόνο τους άμε­σους φορείς άσκησης πολιτικής (τα κόμματα), αλλά και τους έμμε­σους, δηλαδή τα συνδικάτα, τις κοινωνικές οργανώσεις και βεβαίως τον Τύπο, που είναι η έκφραση στο επίπεδο της ιδεολογίας και της πολιτικής τόσο των ταξικών συμφερόντων που υπάρχουν μέσα στην κοινωνία όσο και ο επικριτής ή εκλαϊκευτής του πολιτικού λόγου.  

Αν βγαίνει ένα συμπέρασμα από αυτή την πολυεπίπεδη πραγματι­κότητα είναι πως για την κρίση δεν φταίει όλο το πολιτικό σύστημα, παρά το βολικό «τσουβάλιασμα» που επιχειρείται. Κι αν για χάρη της συζήτησης δεχόμασταν πως φταίνε όλοι, δεν φταίνε όλοι το ίδιο και δεν φταίνε για τους ίδιους λόγους.  

Για παράδειγμα, ένα κόμμα που αγωνίζεται για την ανατροπή του καπιταλισμού δεν μπορεί να φταίει για την κρίση του καπιταλισμού.  

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΤΡΙΤΟ: Υπόλογες, συνεπώς, για την κρίση δεν είναι παρά εκείνες οι δυνάμεις που είχαν την ευθύνη διαχείρισης των υποθέσεων της κοινωνίας και που με τις επιλογές τους την έφτασαν στη σημερινή κατάσταση, ανε­ξαρτήτως αν μπορούσαν ή δεν μπορούσαν να έχουν άλλες επιλογές.  

Τι χρεοκόπησε;  

Η συνήθης λέξη που χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει τη φάση που διανύει το αστικό πολιτικό σύστημα είναι ότι αυτό χρεοκόπησε. Τι, όμως, τελικά χρεοκόπησε;  

Το μεταπολιτευτικό καθεστωτικό πολιτικό σύστημα όπως το γνωρίσαμε εμφανίζει ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά, μια εκπληκτική ταύ­τιση στις στρατηγικές επιλογές της αστικής τάξης και των κομμάτων της:  

Ευρωατλαντικός προσανατολισμός και οικονομία της αγοράς στο πλαίσιο της λεγόμενης παγκοσμιοποίησης είναι οι βασικές συνισταμένες πάνω στις οποίες ξεδιπλώνεται μια πολιτική κοινή γι’ αυτές τις δυνά­μεις, όσες παραλλαγές κι αν εντοπίσουμε.  

Από το «ανήκομεν εις την Δύσην» του Καραμανλή μέχρι το «η θέση της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ δεν αμφισβητείται» του Τσίπρα, η πορεία είναι αδιατάρακτη.   Ας δούμε αυτή την πολιτική πιο πρακτικά και σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση.  

Α) Ο ευρωατλανπκός προσανατολισμός έχει δύο άξονες. Ο πρώτος αφορά το αδιατάραχτο των δεσμών της χώρας με το ΝΑΤΟ και τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Ο δεύτερος αναφέρεται στην ένταξη στην ΕΟΚ, την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη συνέχεια την ευρωζώνη. Ο μεν ατλαντικός προσανατολισμός εξουθένωσε τη χώρα οικονομικά μέσω των στρατιωτικών δαπανών, με την παραμονή των αμερικανικών βάσεων και τη συμμετοχή της χώρας στις αμερικανονατοϊκές επεμβά­σεις, τη δε σημερινή οικονομική φυσιογνωμία της Ελλάδας την δια­μόρφωσε η συμμετοχή στη λεγάμενη ενωμένη Ευρώπη.  

Β) Η οικονομία της αγοράς και η παγκοσμιοποίηση στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωζώνης οδήγησαν μια μικρή οι­κονομία σαν την ελληνική στον πραγματικό λάκκο των λεόντων. Το γε­γονός ότι η Ελλάδα βρέθηκε να είναι ο αδύναμος κρίκος της ευρωζώνης τι άλλο μπορεί να αποδεικνύει;  

Χωρίς αμφιβολία, η ελληνική κρίση δεν δείχνει μόνο τα όρια του ελληνικού καπιταλισμού στο πλαίσιο ενός παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος που ταλανίζεται. Δείχνει και την πλήρη κατάρρευση της στρατηγικής της ευρωατλαντικής επιλογής της ελληνικής αστικής τάξης, την οποία το αστικό πολιτικό σύστημα υπηρέτησε με χαρακτηριστική προσήλωση και ευλάβεια.  

Αυτό που είναι σήμερα η Ελλάδα και η οι­κονομία της - με όσες στρεβλώσεις κι αν βρει κανένας- αποτελεί προϊόν της προσαρμογής της μετά τη Μεταπολίτευση στη λεγάμενη «Ενωμένη Ευρώπη».  

Παραμένοντας σε αυτό το πλαίσιο, η χώρα δεν ενισχύεται από τους εταίρους της για να ξεπεράσει την κρίση της, αλλά μετατρέπεται σε εργαλείο για να ξεπεράσουν οι εταίροι τη δική τους κρίση.  

Δηλαδή ο Έλληνας εργαζόμενος καλείται να πληρώσει διπλά: όχι μόνο το κόστος της ελληνικής κρίσης, αλλά και ένα μέρος του κόστους της κρίσης των ευρωπαϊκών ιμπεριαλιστικών χωρών.  

Η σαπίλα ως σύμπτωμα της χρεοκοπίας  

Όλα αυτά τα χρόνια ζήσαμε την υπονόμευση του συλλογικού μέσα από τη θρησκεία του άφατου ατομισμού, που στην οικονομία λατρεύει τον «ιδιώτη» και στην πολιτική διακηρύττει το θατσερικό δόγμα«η κοι­νωνία δεν είναι τίποτα, το άτομο είναι το παν».  

Συμβιώσαμε με την παραχάραξη της έννοιας «αλληλεγγύη» σε φα­ρισαϊκή «φιλανθρωπία», με την προσπάθεια γελοιοποίησης ή και αν­τιποίησης του «ο ένας για όλους και όλοι για έναν», τακτική που στρώνει το έδαφος στη λογική «ο καθένας για την πάρτη του» και «ο σώζων εαυτόν σωθήτω».  

Είχαμε σε αστείρευτες δόσεις την κρατική επιχορήγηση του «κοινω­νικού αυτοματισμού» που αναγορεύει το φραγγέλιο σε λύση και που διαποτίζει την κοινωνία με εκείνο το ιδεολογικό κατακάθι που ανάγει το λιντσάρισμα σε απενοχοποιημένη «πολιτική δράση».  

Είχαμε τη διαρκή ελεεινολόγηση του «άλλου» και του «διαφορετι­κού», που εκείνοι που τον έφεραν εδώ, που τον εκμεταλλεύτηκαν, που τον θέλουν για δούλο τους, που τον έκλεισαν με φράκτες και σε στρα­τόπεδα για να «επανακαταλάβουμε τις πόλεις μας» και που τώρα χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για τον πνιγμό του στο Αιγαίο.  

Ζήσαμε τον κατακερματισμό και την προώθηση της αντιπαλότητας μεταξύ των θυμάτων της κοινωνίας, το διαχωρισμό τους σε ανατιθέμε­νες μερίδες που διαποτίζονται από την αρχή «χάνεις εσύ - κερδίζω εγώ», «αφανίζεσαι εσύ - υπάρχω εγώ», «πεθαίνεις εσύ - ζω εγώ».  

Ζήσαμε τη διαστρέβλωση, το ψέμα, την ιστορική αφασία και τον γκεμπελισμό ως μόνιμες μεθόδους άσκησης και επιβολής πολιτικής.  

Πορευτήκαμε με την ενοχοποίηση του μαζικού, του κοινωνικού, του ταξικού, του πολιτικού αγώνα για να φτάσουμε πια να ζούμε και την ιταμή διασύνδεσή του με τα «τάγματα εφόδου» των λούμπεν της ακροδεξιάς τρομοκρατίας.  

Με δυο λόγια και χωρίς περιστροφές:  

Η φασιστική-νεοναζιστική συμμορία που υποδύεται το πολιτικό κόμμα είναι το δημιούργημα της σαπίλας, είναι σάρκα μέσα από τη σάρκα ενός πολιτικού και οικονομικού καθεστώτος που για την αυτοπροστασία των δομών του και για την αναπαραγωγή του μετατρέπει την ίδια τη βρομιά του σε κοπριά με την οποία καλλιεργεί στα κεφαλαιοκρατικά θερμοκήπια τους Φρανκενστάιν, δηλαδή τους εντεταλμένους να υπηρετούν τη σαπίλα που τους δημιούργησε.  

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: Η αναβίωση του φασισμού (ένας που γνώρισε καλά τον φασισμό, ο Μπρεχτ, τον περιέγραψε ως τον πιο ωμό, τον πιο καταπιεστικό, τον πιο θρασύ και δόλιο καπιταλισμό) καθρεφτίζει ακριβώς το σάπισμα του χρεοκοπημένου αστι­κού πολιτικού συστήματος.  

Δυο δρόμοι  

Από την οικονομική κρίση όπως προσδιορίστηκε, δηλαδή ως κρίση των ίδιων των σχέσεων παραγωγής και μ’ αυτή την έννοια ως κρίση όλων των πολιτικών διαχείρισης των παραγωγικών σχέσεων, υπάρχει διέξοδος; Βεβαίως υπάρχει.  

Η κρίση αντιμετωπίζεται με δυο (ασύμβατους και ασύμπτωτους μεταξύ τους) τρόπους.  

Πρώτος: Ή η κρίση θα ξεπεραστεί με ανατροπή της υφιστάμενης κατάστασης και με μια άλλη οργάνωση των παραγωγικών σχέσεων, που θα ξεπερνά τις σημερινές και θα οργανώνει σε άλλη βάση την κοινωνία (αυτό στην Ελλάδα -και όχι μόνο- σημαίνει άρνηση πληρωμής του χρέους, αποδέσμευση από την Ε.Ε. και κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής).  

Δεύτερος: Ή η κρίση θα ξεπεραστεί – όπως επιχειρείται από τους «από πάνω» - με μια αναδιοργάνωση των σημε­ρινών καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, που όμως συνεπάγεται μια ανυπολόγιστη καταστροφή κεφαλαίου, σταθερού και μεταβλητού, δηλαδή μέσων παραγωγής και εργαζομένων.  

Αν ολοκληρωθεί ο δεύτερος τρόπος – και εδώ ο ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ είναι καταλυτικός - θα σημάνει διαμόρφωση ενός νέου σημείου ισορροπίας, πάνω στο οποίο θα οικοδομηθεί ένα κράτος ίδιο με το προηγούμενο αλλά όχι όμοιο όσον αφορά το σύστημα διαχείρισης. Ένα κράτος με ένα «διαφορετικό» πολιτικό σύστημα, δηλαδή με διαφορετικές ταμπέλες πάνω στους μέχρι τώρα φορείς της αστικής διαχείρισης. Οι αλ­λαγές δεν θα αφήσουν ανέγγιχτη τη σημερινή αστική τάξη πράγμα που θα αποτυπωθεί και στις νέες ισορροπίες όσον αφορά την πο­λιτική της εκπροσώπηση.  

Είναι αυτό που έλεγε στη γνωστή ταινία ο Γατόπαρδος: «Πρέπει να αλλάξουν όλα, για να μείνουν όλα ίδια».  

Όλη η πολιτική των μνημονίων και των δανειακών συμβάσεων εκεί ακριβώς κατατείνει, και μάλιστα με απόλυτα βίαιο τρόπο.  

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΠΕΜΠΤΟ: Η σημερινή κρίση είναι κρίση των σχέσεων παραγω­γής και ως τέτοια αγκαλιάζει όχι μόνο την οικονομική βάση της κοινω­νίας αλλά και το εποικοδόμημά της, το πολιτικό της σύστημα, τους θε­σμούς, την ιδεολογία, τις αξίες της. Το αδιέξοδο αυτής της κατάστασης είναι εμφανές, αφού η κρίση επιχειρείται να ξεπεραστεί με τους όρους που την γέννησαν, με τα ίδια οικονομικά και πολιτικά εργαλεία.  

Κάποιοι θα ισχυριστούν ότι η εν λόγω προσέγγιση είναι μονομερής, αφού δεν βλέπει πως από την κρίση πλήττεται και η άρχουσα τάξη της χώρας, ότι οι παρεμβάσεις των «εταίρων» έχουν δυσμενείς επιπτώσεις και γι’ αυτήν, άρα εδώ το πρόβλημα δεν είναι ταξικό, είναι «εθνικό»…  

Προφανώς η άρχουσα τάξη της Ελλάδας υφίσταται συνέπειες. Μόνο που: α) Τα περισσότερα βάρη από αυτές τις συνέπειες η ίδια τα μετακυλύει στα λαϊκά στρώματα, β) τα βάρη που απομένουν να πληρώσει η ίδια είναι το τίμημα που καλείται να καταβάλει στο πλαίσιο των σχέσεων ανισομετρίας που επικρατούν εντός των συμμαχιών της.  

Είναι η αντανάκλαση της ίδιας της στρατηγικής της, που για να διασφαλίσει τα δικά της συμφέροντα, για να έχει την διεθνή στήριξη για την παραμονή της στην εξουσία, προσφέρει ως εγγύηση στους «εταίρους» την υποδούλωση του λαού και του τόπου καταβάλλοντας και το όποιο δικό της μετρικό πάντα σε συμμαχία, πάντα σε σύμπραξη με τους «συμμάχους». Και πάντα, φυσικά, στο πλαίσιο των σχέσεων εξάρτησης και αλληλεξάρτησης μεταξύ τμημάτων του διεθνούς κεφαλαίου που δεν έχει πατρίδα και που λειτουργεί πάντα με βάση τον κανόνα του ισχυρού.  

Το κυρίαρχο σύστημα, λοιπόν, επιδιώκει να υπερπηδήσει την κρίση του με ό,τι ανυπολόγιστες συνέπειες σημαίνει αυτό για τα λαϊκά στρώματα. Αν τα καταφέρει, αν δηλαδή η ταξική πάλη σε οικονομικό, ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο δεν επιφέρει τις ριζικές κοινωνικές ανατροπές που απαιτούνται, η σημερινή εκμεταλλευτική φύση του συστήματος θα διατηρηθεί, το σύστημα θα ανασυγκροτηθεί και σε κοινωνικό και σε πολιτικό επίπεδο και μάλιστα σε ακόμα πιο αντιδραστική κατεύθυνση.  

Στον αντίποδα: Ο ελληνικός λαός αξίζει να πεισθεί ότι η Ελλάδα δεν είναι μια «μικρή» χώρα που «δεν μπορεί» να αντιταχθεί – εφ’ όλης της ύλης – στους ισχυρούς. Αξίζει να πεισθεί ότι αυτός ο δύσκολος δρόμος είναι απείρως ευκολότερος από τον αδιάβατο δρόμο της διαρκούς αποδοχής των μικρότερων ή μεγαλύτερων εκβιασμών. Αξίζει να ακολουθήσει τη δική του σημαία. Να μην συμβιβαστεί με το «ολίγον έγκυος» ή με μια «θηλιά» που οι «Σόιμπλε» θα τη σφίγγουν ή θα την χαλαρώνουν κατά το δοκούν.  

Παρά τις θεωρίες περί «τέλους της Ιστορίας» το παιχνίδι παίζεται ακόμα. Τι, όμως, θα προκύψει, τελικά;«Πας μετά Χριστόν προφήτης γάιδαρος εστί», λέγανε οι παλιοί. Στην παρούσα φάση ένα είναι σίγουρο: Οι όροι με τους οποίους επιχειρείται να ξεπεραστεί η κρίση -όχι μόνο στη χώρα μας- αναπαράγουν καθημερινά το φαύλο κύκλο της. Δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την επόμενη φάση της, για το επόμενο κρισιακό παλιρροϊκό κύμα, που συνεπάγεται νέες θυσίες, νέα κοινωνικά νεκροταφεία, νέες εκτενέστερες στέπες ανθρωπιστικής καταστροφής.  

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΠΕΜΠΤΟ (και βασικό): Φιλολαϊκή λύση και οριστική έξοδος από την καπιταλιστική κρίση µέσα στα όρια του καθεστώτος που γεννά τις κρίσεις και την βαρβαρότητα, μέσα στα όρια του καπιταλισµού, μέσα στα όρια των «θεσμών» του, δεν υπήρξε ούτε πρόκειται να υπάρξει ποτέ.  

Τούτος ο φαύλος κύκλος δεν θα σπάσει αν δεν χτυπηθεί η αιτία του στην πηγή της. Και η αιτία είναι προφανής. Ο πιο ευγενικός τρόπος να την περιγράψει κανείς απευθυνόμενος στους κάθε λογής «σωτήρες» είναι, δε, ο εξής: «Είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε»!  


*Δημοσιεύθηκε στο enikos

'ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ'' ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΑΝΔΡΕΙΚΕΛΩΝ Ή ΔΡΑΠΕΤΕΥΣΗ – ΒΑΤΕΡΛΟ ΜΕ ΕΚΛΟΓΕΣ, ΣΧΕΔΙΑΖΕΙ Ο ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ

Κυριακή, 07/02/2016 - 20:14
ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ

Αναδημοσιευση από iskra

ΔΙΕΞΟΔΟΣ ΤΟ ΛΑΪΚΟ ΚΙΝΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ ΜΕ ΑΝΤΙΜΝΗΜΟΝΙΑΚΟ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΕΘΝΙΚΟ ΝΟΜΙΣΜΑ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΜΕ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΕ  

Η γενική απεργία της 4ης Φεβρουαρίου δεν υπήρξε απλώς επιτυχής.  

Στην ουσία αποτέλεσε ένα πολιτικό και κοινωνικό σεισμό πρώτου μεγέθους, ο οποίος κλόνισε συθέμελα την κυβέρνηση αλλά και συνολικότερα το μνημονιακό πολιτικό σκηνικό.  

Η γενική αυτή απεργία χαρακτηρίστηκε από δύο εντυπωσιακά και μάλλον πρωτόγνωρα γεγονότα.  

Το πρώτο, ήταν η συμπόρευση λίγο – πολύ της μισθωτής εργασίας με τα επαγγελματικά αυτοαπασχολούμενα στρώματα των πόλεων και τη μικρομεσαία αγροτιά σε ένα ενιαίο ρεύμα κοινών στόχων ενάντια στην κατεδάφιση του ασφαλιστικού συστήματος και τη φορολεηλασία.  

Ουδέποτε, ίσως, μια τέτοια αγωνιστική σύμπραξη μιας τόσο μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας είχε γίνει τόσο ορατή και αισθητή, παράγοντας πολιτικές προεκτάσεις.  

Το δεύτερο, ήταν η εντυπωσιακή επιτυχία της απεργίας στην ελληνική περιφέρεια και οι ακόμαεντυπωσιακότερες και μάλλον πρωτόγνωρες, απεργιακές συγκεντρώσεις σε όλες ταυτόχρονα τις μεγαλύτερες και μικρότερες επαρχιακές πόλεις, στις οποίες έδωσε ισχυρότατο, χωρίς προηγούμενο, παρόν ο εμπορικός, επαγγελματικός και αγροτικός κόσμος της χώρας.  

Η ιδιόμορφη ''εξέγερση'' της 4ης Φλεβάρη χαρακτηρίστηκε αφενός από την ορμητική εισβολή στην αγωνιστική σκηνή των ραγδαία φτωχοποιούμενων μικρομεσαίαων στρωμάτων αλλά και της καταστρεφόμενης μικρομεσαίας αγροτιάς και αφετέρου από την πρωτόγνωρη αγωνιστική αφύπνιση και εμφάνιση στη σκηνή της περιφέρειας σε ρόλο που ''υπερφαλαγγίζει'' την παραδοσιακή πρωτοκαθεδρία του λεκανοπεδίου.  

Η απεργιακή κινητοποίηση της 4ης Φλεβάρη δεν πρόκειται να αποτελέσει πυροτέχνημα. Είναι βέβαιον ότι θα έχει πολύμορφη συνέχεια και η πρόκληση είναι να αποκτήσει ένα σαφέστερο και βαθύτερο δημοκρατικό αντιμνημονιακό ανατρεπτικό προσανατολισμό, πράγμα που επωμίζει την Αριστερά που σέβεται το παρελθόν και τις προοπτικές της με μεγάλες ευθύνες.  

Σε κάθε περίπτωση πάντως με την γενική απεργία και λαϊκή κινητοποίηση της 4ης Φλεβάρη, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ δεν δέχθηκε απλώς ένα βαρύτατο πλήγμα. Είναι στην ουσία πολιτικά καικοινωνικά τελειωμένη, αν δεν έχει γίνει παρελθόν.  

Η κυβέρνηση από δω και μπρος εισέρχεται σε μια βασανιστική τελική ευθεία προς ένα ''εξευτελιστικό'' και ''ταπεινωτικό'' τέλος, μπλεγμένη μέσα σε αξιεδιάλυτες αντιφάσεις και πυκνάαδιέξοδα, έχοντας απέναντι της ένα κοινωνικό αγωνιστικό τείχος και από πάνω της, σε ρόλο σκληρού κηδεμόνα, το κουαρτέτο να απαιτεί ακόμα πιο επώδυνα μέτρα για τα θύματα της: τους πολίτες αυτού του τόπου.  

Η κυβέρνηση και προσωπικά ο Αλ. Τσίπρας αναζητούν εναγωνίως διέξοδο στη διεύρυνση της κυβέρνησης προς την Κεντροαριστερά ακόμα και στη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη, είτε για το σχηματισμό μια ευρύτερης μνημονιακής ''κεντροαριστερής'' κυβέρνησης με ΠΑΣΟΚΠΟΤΑΜΙ και ''ΚΕΝΤΡΩΟΥΣ'', είτε και με τη συγκρότηση μιας οικουμενικής μνημονιακής κυβέρνησης που θα συμπεριλαμβάνει και τη ΝΔ.  

Η ευρύτερη μνημονιακή ''κεντροαριστερή'' κυβέρνηση σκοντάφτει έντονα στην άρνηση των μικρότερων κομμάτων να συμμετάσχουν χωρίς τη ΝΔ, ενώ η τελευταία θέλει να αποφύγει το ''πικρό ποτήρι'' μιας οικουμενικής που θα την χρεώσει με την εφαρμογή των σκληρών μέτρων του τρίτου μνημονίου.  

Σε κάθε περίπτωση, ένα ενδεχόμενο διευρυμένης κυβέρνησης σκοντάφτει σε αυτό που άλλοτε θεωρείτο ακατανίκητο και πανίσχυρο πολιτικό κεφάλαιο για το κυβερνητικό κόμμα, του Αλέξη Τσίπρα.  

Κανένα από τα άλλα κόμματα δεν συζητά να συμμετάσχει σε ευρύτερο κυβερνητικό σχήμα με τον Αλ. Τσίπρα πρωθυπουργό, πράγμα που για τον τελευταίο ο πρωθυπουργικός ρόλος είναι αδιαπραγμάτευτος.  

Η άλλη επιλογή είναι η δραπέτευση του Αλ. Τσίπρα με εκλογές, οι οποίες, βεβαίως, ελάχιστα θα απέχουν από βατερλό για τον ίδιο και τον μεταλλαγμένο ΣΥΡΙΖΑ.  

Για εκλογές, όμως, ούτε που θέλει να ακούσει ο Κυρ. Μητσοτάκης, αφού δεν θέλει με τίποτα να πιάσει στα χέρια του την ''καυτή πατάτα'' του τρίτου μνημονίου και να έχει, πολύ γρήγορα, χειρότερη, ίσως, εξέλιξη από αυτήν του θλιβερού Τσίπρα.  

Εκλογές, επίσης, δεν μοιάζει να επιθυμεί σε καμιά περίπτωση και το κουαρτέτο ή κομψότερα οι ''θεσμοί''.  

Κι αυτό διότι οι εκλογές θα άνοιγαν, εκ των πραγμάτων, και από όλες τις πλευρές, τον ''ασκό του Αιόλου'' των εξαγγελιών, πράγμα που φοβούνται ότι θα τίναζε στον αέρα την εφαρμογή του τρίτου μνημονίου.  

Αναμένεται, λοιπόν, οι ''θεσμοί'' και πρώτα απ' όλα η Γερμανία, να ασκήσουν ισχυρότατες πιέσεις για να υπάρξει ευρύτερη κυβερνητική ''διέξοδος'' από αυτή τη Βουλή.  

Πολιτικοί κύκλοι, πάντως, δεν ήθελαν να αποκλείσουν και το ενδεχόμενο οι πλέον'' σκληροπυρηνικοί της Γερμανίας να αφήσουν να εξελιχθούν τα πράγματα στην Ελλάδα προς την ασύντακτη χρεοκοπία και την άτακτη έξοδο από την ευρωζώνη, θεωρώντας, ίσως, ότι δεν έχουν έτσι και αλλιώς άλλη επιλογή ή για να ''παραδειγματίσουν''. Αν και δεν πρέπει να θεωρηθεί απίθανο να εξωθηθεί η χώρα εξ'ανάγκης και λόγω εγγενών πολιτικών και οικονομικοκοινωνικών της αδιεξόδων σε τέτοιες καταστάσειςανεξέλεγκτης πτώχευσης.  

Σήμερα όσο ποτέ αυτή η ιστορική χώρα κρέμεται από τη θέληση, την τόλμη, την αποφασιστικότητα, την ωριμότητα και το αγωνιστικό φρόνημα του λαού μας, αρετές που αναδεικνύονται σε οριακά κρίσιμες καταστάσεις.  

Η Ελλάδα αυτές τις ώρες διευθύνεται από ένα κυρίαρχο πολιτικό μπλοκ μετριοτήτωνδογματικών,διαπλεκόμενωνεθελόδουλων και ιδιοτελών ηγετίσκων που δεν διαθέτουν κανένα άλλο ''όραμα'' από την υπαλληλική εξουσία, την ευτελή δημαγωγία και την παράδοση στον πιο ακραίο και εθελόδουλο νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό.  

Η ελπίδα για τον τόπο αναδύεται πρώτα απ' όλα και κυρίως από το νέο γιγάντιο κίνημα που έχει γεννηθεί, μέσα από τις στάχτες της απογοήτευσης και αγκαλιάζει σημαντικά τμήματα της μισθωτής εργασίας, τους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους και τους αγρότες, με τα τελευταία να βρίσκονται σε φάση εξέγερσης.  

Αυτό το κίνημα χρειάζεται τούτες τις στιγμές να αποφύγει τη σύγχυση, τον αδιέξοδο απολίτικοαντικομματισμό και πολύ περισσότερο πρέπει να αποτρέψει τη δεξιά χειραγώγηση μερίδων του ή τηδιείσδυση στο εσωτερικό του ακροδεξιών και νεοναζιστικών στοιχείων. Αυτό το κίνημα χρειάζεται να κατακτήσει ένα ουσιαστικό προσανατολισμό σε όσο το δυνατόν βαθύτερη δημοκρατικήαντιμνημονιακή και προοδευτική κατεύθυνση και να συγκροτηθεί στη βάση ενός πακέτου όχι μόνο ''συνδικαλιστικών'' αιτημάτων αλλά και ευρύτερων προοδευτικών αλλαγών.  

Στόχος θα πρέπει να είναι όχι απλώς η διαμαρτυρία αλλά η νίκη και το πέρασμα της κυβέρνησης και στη συνέχεια της εξουσίας σε διαφορετικά χέρια και με ανατρεπτικόριζοσπαστικό προοδευτικόπροσανατολισμό.  

Σε αυτό το πεδίο αγωνίζεται σήμερα η ΛΑ.Ε, η οποία, κόντρα σε ''θεούς και δαίμονες'' επιχειρεί να ορθώσει ένα πλατύ εναλλακτικό ριζοσπαστικόαριστερόπροοδευτικόπατριωτικόδημοκρατικό,αντιμνημονιακό μέτωπο ρήξης, λύσης και άμεσης θετικής διεξόδου με ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμαδιακοπής αποπληρωμής του χρέουςσυντεταγμένης εξόδου από την ευρωζώνη και σύγκρουσηςέως ρήξης με την Γερμανική Ε.Ε.  

Η ΛΑ.Ε σε αυτήν την κατεύθυνση συναντάει το τελευταίο διάστημα μια μεγάλη, καλπάζουσα και όλο και διευρυνόμενη απήχηση και δυναμική μέσα στο λαό, που μπορεί να πάρει τη μορφή ακατάσχετης ανατρεπτικής λαϊκής χιονοστιβάδας τις επόμενες κινηματικές βδομάδες.  

Οι εξελίξεις διαγράφονται ταχύτατες και απρόβλεπτες, ίσως και αστραπιαίες και αυτοί που πιάνουν τον παλμό τους, αντιλαμβάνονται ότι οι ''καιροί ου μενετοί'' και πρέπει να κάνουν απίστευτα πολλά πράγματα εντελώς σε ασήμαντο χρονικό διάστημα.  

Δεν έχουν, όμως, καμιά άλλη επιλογή!      

Ο Ν. Στραβελάκης στην ERTopen

Κυριακή, 07/02/2016 - 18:05
Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η συζήτηση που είχε ο οικονομολόγος Νίκος Στραβελάκης με τη δημοσιογράφο Ελένη Ανδριανού, στο ελεύθερο ραδιόφωνο της ERTopen και στην εκπομπή  «Στη χώρα των Ινδιάνων», το μεσημέρι του Σαββάτου 6 Φεβρουαρίου 2016 (14.00 – 15.00).

Αξίζει πράγματι να την παρακολουθήσετε ολόκληρη στα τρία βίντεο με το ηχητικό της εκπομπής που ακολουθούν. Δεν περιορίζεται στην οικονομική διάσταση της επίθεσης που δέχεται ο κόσμος της εργασίας αλλά παρουσιάζει γενικότερο πολιτικό ενδιαφέρον.

Όταν φαινόταν ότι τελείωσε η συζήτηση, μια τηλεφωνική παρέμβαση ακροατή από το Κιάτο την ‘ζωντάνεψε’ και πάλι, δίνοντας την ευκαιρία στον Νίκο Στραβελάκη και την Ελένη Ανδριανού να αναφερθούν σε ζητήματα όπως η σχέση της αριστεράς με το αναγκαίο μέτωπο, η ταξική σύνθεση της ελληνικής κοινωνίας, ο ρόλος του Άρη Βελουχιώτη και η σχέση πατριωτισμού και αριστεράς περισσότερα στην..pandiera

Τσαρλς Ντίκενς: Ο κριτικός της φτώχειας

Κυριακή, 07/02/2016 - 16:03
Ο Τσαρλς Ντίκενς  γεννήθηκε σαν σήμερα 7 Φεβρουαρίου του 1812 στο Λάντπορτ του Πόρτσμουθ και πέθανε το 1870 στο Ρότσεστερ, χωρίς να προλάβει να φτάσει τα εξήντα. Σήμερα το έργο του μοιάζει περισσότερο επίκαιρο από ποτέ.

Σε μια εποχή κατά τη διάρκεια της οποίας όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά και ολόκληρη η Ευρώπη, μαζί με την Αμερική, αντιμετωπίζουν μια πρωτοφανή κρίση, με την ανεργία και τις απολύσεις να ανεβαίνουν στα ύψη και τα εισοδήματα των μεσαίων και των κατώτερων τάξεων να συρρικνώνονται με ασυγκράτητο ρυθμό, η ρημαγμένη από την οικονομική εξαθλίωση βικτωριανή Αγγλία, που κυριαρχεί σε όλο το μήκος της μυθιστορηματικής παραγωγής του Ντίκενς, επανακάμπτει εντυπωσιακά στο προσκήνιο, για να υπενθυμίσει μιαν ανυπόφορα βαριά κοινωνική συνθήκη: μια συνθήκη που η ευμάρεια του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα έδειχνε μέχρι και πριν από λίγα μόλις χρόνια πως είχε μπει οριστικά στα αζήτητα της Ιστορίας.

Δουλεύοντας σε εργοστάσιο βερνικιών

 
Το τέκνο μιας καταχρεωμένης δημοσιοϋπαλληλικής οικογένειας, που σταμάτησε το σχολείο για να δουλέψει σε εργοστάσιο βερνικιών και γνώρισε στο πετσί του τη σκληρότητα της παιδικής εργασίας, υπήρξε ένας από τους σφοδρότερους επικριτές τόσο των κάθετων ταξικών διαιρέσεων της αγγλικής κοινωνίας του 19ου αιώνα, όσο και της τεράστιας φτώχειας την οποία σήμανε για εξαιρετικά μεγάλα τμήματα του πληθυσμού η Βιομηχανική Επανάσταση.



Η φτώχεια καθόρισε τον κόσμο των μυθιστορημάτων του Ντίκενς και αποτυπώθηκε με τον πιο παραστατικό τρόπο στους διάσημους χαρακτήρες του. Από τον Όλιβερ Τουίστ και τον Νίκολας Νίκλεμπι (αμφότερα το 1839), όπου θα αποκαλυφθεί με τα μελανότερα χρώματα η μαύρη καθημερινότητα του Λονδίνου και του Γιορκσάιρ, με ένα σύμπαν βυθισμένο στο έγκλημα και την πορνεία - μολονότι η εικόνα της πόρνης θα απαλλαγεί σε εντυπωσιακό βαθμό από την ηθική και την κοινωνική της απαξίωση - μέχρι τον Ζοφερό Οίκο (1853) και τηΜικρή Ντόρριτ (1857), που θα αποτελέσουν ένα ανάθεμα για τους βικτωριανούς θεσμούς και τη βικτωριανή οικονομία, η μυθιστοριογραφία του Ντίκενς θα είναι η μυθιστοριογραφία των φτωχών, των ανήμπορων και των ξεγυμνωμένων.

 
Οι εικόνες της αδυναμίας, του ξεπεσμού και του στυγνού προσώπου της εργοδοσίας δεν θα λείψουν και από το κορυφαίο έργο του Ντίκενς, τον Ντέιβιντ Κόπερφιλντ(1850), μια σαφώς αυτοβιογραφική σύνθεση, όπως και τα περισσότερα έργα του, με την οποία θα ανακαλέσει πικρά στιγμιότυπα από τη ζωή του στο εργοστάσιο βερνικιών.

Η φτώχεια ως ηθικό και ψυχολογικό μέγεθος

 
Πανταχού παρούσα και βασισμένη στην προσωπική του η εμπειρία, η φτώχεια θα απασχολήσει τον Ντίκενς από τη μια ως υλικό ζήτημα και από την άλλη ως καθαρώς ηθικό και ψυχολογικό μέγεθος. Από τη «Χριστουγεννιάτικη ιστορία» (1843) μέχρι και τα «Δύσκολα χρόνια»(1854) ή τις «Μεγάλες προσδοκίες» (1861), ο Ντίκενς θα μιλήσει για τη φτώχεια μέσω της ανάπτυξης ενός στιβαρού προβληματισμού για τη σημασία και το βάρος του χρήματος στον βίο των ανθρώπων. Θα μιλήσει όχι μόνο για όσους υποφέρουν από την έλλειψή του, αλλά και για όσους το κατέχουν και το διακινούν, καταδικάζοντας τους υπόλοιπου στην περιθωριοποίηση και την απόγνωση.

 
Στη νουβέλα της «Χριστουγεννιάτικης ιστορίας», που γνώρισε άπειρες εκδοχές στον κινηματογράφο και είναι το γνωστότερο βιβλίο του Ντίκενς, όπως και ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ο σπαγγοραμμένος Εμπενίζερ Σκρουτζ, που θα μετατραπεί σε συνώνυμο της εξοντωτικής απροθυμίας και της ολοκληρωτικής μιζέριας, θα δείξει τις βλαβερές συνέπειες του πλούτου σε εύπορους και φτωχούς. Φτωχοί και εύποροι θα βρουν τη χαρά τους μόνο όταν το χρήμα θα βγει από το σφιχτοδεμένο πουγκί, για να φέρει την ευτυχία στο τραπέζι όλων.

 
Στα «Δύσκολα χρόνια», ο Ντίκενς δεν θα κρύψει την απογοήτευσή του για το όραμα της βιομηχανικής τεχνολογίας, που αντί να διευκολύνει το άνοιγμα του δρόμου για έναν νέο τρόπο ζωής, ικανό να συμπεριλάβει στους κόλπους του τις χειμαζόμενες μάζες, θα μαζέψει το χρήμα στα χέρια των λίγων, χαντακώνοντας κάθε προοπτική και ελπίδα για τα εργατικά στρώματα. Ακόμα και στις Μεγάλες προσδοκίες, που μάλλον ξεφεύγουν από τα όρια του κοινωνικού μυθιστορήματος, ο συγγραφέας θα χτίσει τον κεντρικό του χαρακτήρα με βάση τις επιταγές του χρήματος, όπως τις επιβάλλει η βικτωριανή Αγγλία. Ένας φτωχός νέος, έχει ένα και μοναδικό στόχο: να πλουτίσει σε μια κοινωνία, της οποίας το σύστημα τον αποκλείει.

Ο Ντίκενς μέσα από το έργο του προσπαθεί να κάνει σαφές ότι η φτώχεια δεν αποτελεί προϊόν προσωπικής ανικανότητας, αλλά το χαρακτηριστικό ενός ταξικού καθεστώτος, που οδηγεί συντεταγμένα στην ανισότητα.





αναδημοσίευση από το tvxs