Με φόντο τη διαρκώς επιδεινούμενη σύγκρουση με το Πακιστάν, η ινδική κυβέρνηση προχώρησε σήμερα σε δύο ενέργειες που υπογραμμίζουν την πολεμική της ετοιμότητα: εξουσιοδότησε τον Αρχηγό του Στρατού να καλέσει σε καθολική κινητοποίηση όλα τα στελέχη της Επικουρικής Δύναμης (Territorial Army), ενώ ταυτόχρονα το υπουργείο Πολιτικής Αεροπορίας ανακοίνωσε την παράταση του κλεισίματος 24 αεροδρομίων σε όλη τη χώρα, από τις 10 έως τις 15 Μαΐου.

Σύμφωνα με επίσημη κοινοποίηση του υπουργείου Άμυνας, η διαταγή για την Επικουρική Δύναμη με εθελοντές εφέδρους, τίθεται σε ισχύ από τις 10 Φεβρουαρίου 2025 και θα διαρκέσει για τρία χρόνια, έως τις 9 Φεβρουαρίου 2028.

Η Επικουρική Δύναμη, που ιδρύθηκε το 1949, αποτελεί εθελοντική εφεδρική δύναμη που υποστηρίζει τον τακτικό στρατό σε περιόδους ανάγκης, όπως πόλεμοι, φυσικές καταστροφές και άλλες εθνικές κρίσεις. Τα μέλη της είναι πολίτες που εκπαιδεύονται περιοδικά και μπορούν να κληθούν για ενεργό υπηρεσία όταν απαιτείται.

Ο στρατός θα έχει πλέον τη δυνατότητα να ενσωματώσει κάθε αξιωματικό και κάθε εγγεγραμμένο μέλος της Επικουρικής Δύναμης για καθήκοντα υποστήριξης ή και εμπλοκής, εφόσον απαιτηθεί από τις συνθήκες. Η κίνηση αυτή ερμηνεύεται ως ένα σαφές σήμα πλήρους στρατιωτικής ετοιμότητας από πλευράς Νέου Δελχί.

Παράλληλα, το υπουργείο Πολιτικής Αεροπορίας ανακοίνωσε την παράταση του κλεισίματος 24 αεροδρομίων σε όλη τη χώρα, από τις 10 έως τις 15 Μαΐου, επικαλούμενο λόγους εθνικής ασφάλειας. Η απόφαση αυτή ελήφθη μετά από επιθέσεις με drones και πυραύλους από το Πακιστάν σε περιοχές όπως το Τζαμού, το Πουντζάμπ, το Γκουτζαράτ και το Ρατζαστάν.

Ανάπτυξη 14 Ταγμάτων της Επικουρικής Δύναμης εφέδρων

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, η κυβέρνηση ενέκρινε την ενεργοποίηση 14 από τα υπάρχοντα 32 Τάγματα Πεζικού της Επικουρικής Δύναμης για ανάπτυξη σε διάφορες διοικήσεις του Ινδικού Στρατού, συμπεριλαμβανομένων των Southern, Eastern, Western, Central, Northern, South Western, Andaman and Nicobar και Army Training Command (ARTRAC). Η κινητοποίηση θα πραγματοποιηθεί υπό την προϋπόθεση διαθεσιμότητας κονδυλίων στον προϋπολογισμό ή μέσω ανακατανομής εσωτερικών εξοικονομήσεων.

Η Επικουρική Δύναμη έχει συμμετάσχει σε όλες τις πολεμικές συγκρούσεις της Ινδίας από την ανεξαρτησία της, συμπεριλαμβανομένων των πολέμων του 1962, 1965, 1971 και του πολέμου στο Κάργκιλ.

Σύμφωνα με τον ινδικό νόμο περί Επικουρικής Δύναμης του 1949, η δύναμη συγκροτείται από έφεδρους αξιωματικούς και εφέδρους οπλίτες. Οι έφεδροι αξιωματικοί που κατέχουν βαθμούς αντίστοιχους με αυτούς του τακτικού στρατού και έχουν λάβει τις αντίστοιχες διαταγές από τον Πρόεδρο της Ινδίας.

Οι «έφεδροι οπλίτες είναι εγγεγραμμένα, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν υπαξιωματικούς και άλλους εθελοντές που έχουν ενταχθεί στην Επικουρική Δύναμη. Όλοι αυτοί οι εθελοντές διατηρούν τις πολιτικές τους εργασίες και εκπαιδεύονται περιοδικά για να είναι έτοιμοι να υποστηρίξουν τον τακτικό στρατό όταν απαιτείται.

Παγκόσμια ανησυχία προκαλούν τα εκατέρωθεν χτυπήματα από τις δύο πυρηνικές δυνάμεις, Ινδία και Πακιστάν, που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της νύχτας με αφορμή τον θάνατο 26 ατόμων στο Κασμίρ πριν από μερικές ημέρες.

Οι ένοπλες δυνάμεις της Ινδίας και του Πακιστάν ανταλλάσσουν σφοδρά πυρά στο Κασμίρ, μερικές ώρες μετά τους ινδικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς στο πακιστανικό έδαφος.

Οι ινδικοί πύραυλοι που έπληξαν στόχους σε έξι πόλεις στο Κασμίρ και στο Παντζάμπ του Πακιστάν σκότωσαν τουλάχιστον 26 ανθρώπους, ανάμεσά τους κοριτσάκι τριών ετών, και τραυμάτισαν άλλους 46, σύμφωνα τις πακιστανικές ένοπλες δυνάμεις.

Η Ινδία από την πλευρά της έκανε λόγο για οκτώ νεκρούς και 29 τραυματίες στο χωριό Πουντς, στο βορειοδυτικό τμήμα του τομέα του Κασμίρ υπό ινδικό έλεγχο, εξαιτίας πυρών πυροβολικού του Πακιστάν που κατά τον ινδικό στρατό βάλλονταν αδιακρίτως.

Η στιγμή της επίθεσης

Το πρωί της Τετάρτης, Ινδοί αξιωματούχοι έδωσαν στη δημοσιότητα ένα στιγμιότυπο, το οποίο ισχυρίζονται ότι πρόκειται για πλάνα από στρατιωτικά πλήγματα εναντίον «τρομοκρατικών στρατοπέδων» στο Πακιστάν.

Δεν είναι η πρώτη φορά

Οι δύο πυρηνικά οπλισμένες χώρες έχουν και κατά το παρελθόν εμπλακεί σε πόλεμο, όμως η διεθνής συγκυρία κατά την οποία συμβαίνουν αυτά αλλά και κάποιες κινήσεις από την πλευρά της Ινδίας (αποχώρηση από την IWT) καταδεικνύουν ότι η κατάσταση μπορεί πολύ εύκολα να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο συγκριτικά με προηγούμενες συγκρούσεις.

Με την Κίνα πολύ κοντά στην περιοχή της έντασης και σε ανταγωνισμό με την Ινδία για τις ίδιες αγορές αλλά και σε επίπεδο πληθυσμού (άρα αγοράς και δυνατότητας παραγωγής), η στροφή του εθνικιστή Μόντι εναντίον του Πακιστάν διά… ασήμαντον ουσιαστικά αφορμή γίνεται με όρους διεύρυνσης της έντασης σε περιφερειακό επίπεδο. Βασικό στοιχείο που καταδεικνύει τη στρατηγική της ινδικής κυβέρνησης είναι η απόφασή της για απόσυρση από την IWT. Η συμφωνία υπογράφηκε το 1960 και εξασφαλίζει νερό για το 80% των πακιστανικών γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Η έλλειψη νερού θα πλήξει επιπλέον την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και ενδεχομένως θα παραλύσει την οικονομία του Πακιστάν. Η Συνθήκη για τα Υδατα του Ινδού είχε δώσει τη χρήση των τριών ανατολικών παραποτάμων, του Ραβί, του Σουτλέτζ και του Μπεάς, στην Ινδία και των τριών δυτικών παραποτάμων, συμπεριλαμβανομένων του ίδιου του Ινδού, του Τσενάμπ και του Τζελούμ στο Πακιστάν.

Εκτροπή ποταμών

Από το 1960 μέχρι σήμερα βέβαια πολλές από τις προβλέψεις της συνθήκης θεωρούνται πλέον παρωχημένες, ιδιαίτερα αν συνυπολογιστούν η πληθυσμιακή έκρηξη που έχει σημειωθεί έκτοτε σε Ινδία και Πακιστάν, οι αλλαγές στις γεωργικές και καλλιεργητικές μεθόδους και –κυρίως– η ζήτηση για ενέργεια. Η απόσυρση από τη συνθήκη σημαίνει ότι η Ινδία θα μπορούσε εντός μηνών να αρχίσει να εκτρέπει το νερό για τις δικές της γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ενώ σχεδιάζει υδροηλεκτρικά φράγματα που θα χρειαστούν τέσσερα έως επτά χρόνια για να ολοκληρωθούν.

Δύο πυρηνικές δυνάμεις σε σύγκρουση

Η μάχη, που άρχισε μέσα στη νύχτα, συνεχιζόταν το πρωί στο χωριό η περιοχή του οποίου έγινε στόχος πολλών οβίδων, διαπίστωσαν δημοσιογράφοι του AFP.

Στην περιοχή, που ήταν καλυμμένη από νέφος μαύρου καπνού, συνέχισαν να ακούγονται κάθε τόσο ισχυρές εκρήξεις.

«Μας ξύπνησαν πυρά (…) είδα οβίδες να πέφτουν. Είπα στους άλλους να βγουν από το κτίριο, φοβόμουν πως μας έπεφτε στο κεφάλι», είπε στο πρακτορείο ειδήσεων Press Trust of India (PTI) ο Φαρούκ, κάτοικος του Πουντς.

Μέσα στη νύχτα, δημοσιογράφοι άκουγαν πελώριες εκρήξεις γύρω από τη Σριναγκάρ, μεγάλη πόλη του τομέα του Κασμίρ υπό ινδικό έλεγχο, όχι μακριά από το αρχηγείο των ινδικών ενόπλων δυνάμεων στην ζώνη.

Πηγή στις ινδικές δυνάμεις ανέφερε πως τρία μαχητικά της πολεμικής αεροπορίας συνετρίβησαν, χωρίς να εξηγήσει γιατί. Νωρίτερα, ο στρατηγός Τσόντρι έκανε λόγο περί καταρρίψεων πέντε ινδικών μαχητικών, κάτι που δεν επιβεβαίωσε το Νέο Δελχί.

Ο υπουργός Άμυνας του Πακιστάν Χαουάτζα Ασίφ μίλησε επίσης περί κατάρριψης «πέντε αεροσκαφών του εχθρού» και περί αιχμαλώτισης ινδών στρατιωτών.

Φωτογράφος του AFP πρόσεξε συντρίμμια αεροσκάφους με οδηγίες αναγραμμένες στα γαλλικά σε χωράφι όχι μακριά από τη Σριναγκάρ. Επρόκειτο για Mirage 2000 της ινδικής πολεμικής αεροπορίας, εξήγησε πηγή του Γαλλικού Πρακτορείο στον στρατό. Η τύχη του χειριστή του δεν είναι γνωστή, πρόσθεσε.

Δυο εβδομάδες μετά την επίθεση η οποία άφησε πίσω 26 νεκρούς στην Παχαλγκάμ, στο ινδικό τμήμα του Κασμίρ, η Ινδία, που κατηγόρησε το Πακιστάν πως ευθυνόταν γι’ αυτή, έκανε πράξη τις απειλές της να προχωρήσει σε αντίποινα.

Τη νύχτα της Τρίτης προς Τετάρτη μαχητικά της εκτόξευσαν πυραύλους εναντίον εννιά τοποθεσιών στις οποίες κατ’ αυτή βρίσκονταν «τρομοκρατικές υποδομές» στο Πακιστάν.

Η πακιστανική κυβέρνηση διέψευσε πως είχε οποιαδήποτε εμπλοκή στην επίθεση, τη φονικότερη εναντίον πολιτών στο Κασμίρ τα τελευταία 20 χρόνια.

Η ινδική αστυνομία έχει ανακοινώσει πως αναζητεί για να συλλάβει τουλάχιστον δύο υπηκόους το Πακιστάν και άλλους συνεργούς τους διαβεβαιώνοντας ότι συνδέονται με το τζιχαντιστικό κίνημα Λασκάρ-ι-Τάιμπα (LeT), που έχει βάση το Πακιστάν κι είχε ήδη κατηγορηθεί για την επίθεση του 2008 στη Βομβάη με 166 νεκρούς.

Μια από τις τοποθεσίες που έγιναν στόχος των πυραυλικών πληγμάτων της Ινδίας τη νύχτα ήταν το ισλαμικό τέμενος Σουμπχάν, στην Μπαχαβαλπούρ, στο πακιστανικό Παντζάμπ — συνδέεται, σύμφωνα με τις ινδικές υπηρεσίες πληροφοριών, με οργανώσεις κοντά στη Λασκάρ-ι-Τάιμπα, ιδίως τη Τζάις-ι-Μοχάμεντ (JeM).

Η Ινδία κατηγορεί τη LeT για την επίθεση στην Παχαλγκάμ.

Στη Μουζαφαραμπάντ, έναν από τους στόχους των ινδικών πληγμάτων, η αστυνομία και ο στρατός απέκλεισαν κάθε πρόσβαση στο ισλαμικό τέμενος Μπιλάλ

Ανησυχία στη διεθνή κοινότητα

Η νέα κλιμάκωση της έντασης ανάμεσα στα δυο γειτονικά κράτη, οι σχέσεις ανάμεσα στα οποία είναι τεταμένες ήδη από ιδρύσεώς τους, με τον αιματηρό και οδυνηρό διαχωρισμό τους όταν απέκτησαν την ανεξαρτησία τους το 1947, προκαλεί ανησυχία στη διεθνή κοινότητα.

«Ο κόσμος δεν θα άντεχε στρατιωτική σύγκρουση» ανάμεσα στην Ινδία και στο Πακιστάν, τόνισε χθες ο ΟΗΕ, απευθύνοντας έκκληση για «αυτοσυγκράτηση», ενώ οι δυο πλευρές δεν σταματούν να επικαλούνται το «δικαίωμά τους στη νόμιμη άμυνα» εδώ και δυο εβδομάδες.

Εν μέσω κλιμάκωσης, ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εξέφρασε την ευχή οι εχθροπραξίες να «τελειώσουν πολύ γρήγορα».

Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο συνομίλησε με τους ομολόγους του τόσο της Ινδίας όσο και του Πακιστάν για να τους «ενθαρρύνει» να αρχίσουν διάλογο προκειμένου να «εξουδετερωθεί» η κρίση, να «αποφευχθεί νέα κλιμάκωση», ανέφερε ο Μπράιαν Χιουζ, εκπρόσωπος του συμβουλίου εθνικής ασφαλείας της αμερικανικής προεδρίας, του οποίου το τρέχον διάστημα ο κ. Ρούμπιο είναι υπηρεσιακός επικεφαλής.

«Δεν στοχοποιήθηκε καμιά πακιστανική στρατιωτική εγκατάσταση», σύμφωνα με το Νέο Δελχί, που διαβεβαίωσε ότι επέδειξε «μεγάλη αυτοσυγκράτηση» για να «αποφευχθεί οποιαδήποτε κλιμάκωση».

«Τηρήσαμε έτσι τη δέσμευσή μας πως θα φροντίζαμε οι υπεύθυνοι για την επίθεση (της 22ης Απριλίου) να λογοδοτήσουν», ανέφερε η κυβέρνηση του ινδουιστή υπερεθνικιστή πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι.

«Μετά την επίθεση στην Παχαλγκάμ, η ινδική κυβέρνηση για ακόμη μια φορά χρησιμοποίησε τη δικαιολογία της τρομοκρατίας προκειμένου (…) να θέσει σε κίνδυνο την περιφερειακή ειρήνη και ασφάλεια», κατήγγειλε η πακιστανική διπλωματία.

«Η ανεύθυνη ενέργεια της Ινδίας φέρνει τα δυο πυρηνικά κράτη πιο κοντά σε μείζονα σύγκρουση», πρόσθεσε.

Ο πακιστανός πρωθυπουργός Σαμπάζ Σαρίφ πλειοδότησε: «το Πακιστάν επιφυλάσσεται του απόλυτου δικαιώματός του να ανταποδώσει με αποφασιστικό τρόπο αυτή την απρόκλητη ινδική επίθεση — ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη αποφασιστική ανταπόδοση».

Από την πλευρά του, το Νέο Δελχί απείλησε να «κόψει το νερό» στο Πακιστάν, σε αντίποινα για την επίθεση της 22ης Απριλίου.

Ήδη από την επομένη, η Ινδία αποσύρθηκε από συμφωνία για την κοινή χρήση των υδάτινων πόρων με το Πακιστάν που είχε υπογραφτεί το 1960.

Σχεδόν κάθε βράδυ τις τελευταίες δεκαπέντε νύχτες, στρατιωτικοί των δυο χωρών αντάλλασσαν πυρά με ελαφρά όπλα στη λεγόμενη γραμμή ελέγχου, τα de facto σύνορα στο Κασμίρ — χωρίς θύματα. Μέχρι σήμερα.

Το Πακιστάν από την πλευρά του έκανε δυο δοκιμές πυραύλων εδάφους-εδάφους. Αυτή που έγινε το Σάββατο ήταν βαλλιστικού πυραύλου με βεληνεκές 450 χιλιομέτρων.

Διόλου τυχαία, πρόκειται για την ίδια απόσταση με αυτή από τα σύνορα του Πακιστάν ως την πρωτεύουσα της Ινδίας Νέο Δελχί.

Η Ινδία αναμένεται να κάνει σήμερα γυμνάσια της πολιτικής προστασίας προκειμένου, σύμφωνα με το υπουργείο Πληροφοριών, να προετοιμαστεί ο πληθυσμός να «προστατευτεί σε περίπτωση επίθεσης».

Το Πακιστάν πραγματοποίησε σήμερα μια δεύτερη δοκιμαστική εκτόξευση πυραύλου, στον απόηχο αυξημένων εντάσεων με τη γειτονική Ινδία, ενώ ο επικεφαλής της ιρανικής διπλωματίας, που προτείνεται ως μεσολαβητής, έφθανε στο Ισλαμαμπάντ πριν από μία επίσκεψη στο Νέο Δελχί στη διάρκεια της εβδομάδας.

Η Ινδία θεωρεί πως το Ισλαμαμπάντ βρίσκεται πίσω από την επίθεση που κόστισε τη ζωή σε 26 πολίτες στις 22 Απριλίου στο ινδικό τμήμα του Κασμίρ το οποίο διοικεί, μια επίθεση για την οποία δεν έχει υπάρξει ανάληψη ευθύνης και το Πακιστάν αρνείται κάθε εμπλοκή.

«Το Πακιστάν διεξήγαγε σήμερα με επιτυχία δοκιμαστική εκτόξευση ενός πυραύλου εδάφους-εδάφους Fatah, με βεληνεκές 120 χιλιόμετρα», ανέφερε σε μια ανακοίνωση ο στρατός χωρίς να δίνει περισσότερες διευκρινίσεις. Η άμυνα του Πακιστάν είναι «σε καλά χέρια», δήλωσε ο πρωθυπουργός Σεχμπάζ Σαρίφ μετά τη δοκιμή, σκοπός της οποίας ήταν, σύμφωνα με τον στρατό, να «προετοιμαστούν» οι στρατιώτες και να «επιβεβαιωθούν» το προωθημένο σύστημα πλοήγησης του πυραύλου καθώς και η ακρίβειά του. Ο πακιστανικός στρατός ανακοίνωσε ότι διενήργησε το Σάββατο δοκιμαστική εκτόξευση πυραύλου εδάφους-εδάφους «με βεληνεκές 450 χλμ.», χωρίς να διευκρινίζει πού πραγματοποιήθηκε αυτή.

Πληροφορίες για επικείμενο ινδικό πλήγμα

Αφότου ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι έδωσε το πράσινο φως, την περασμένη εβδομάδα, για μια στρατιωτική «απάντηση» μετά την επίθεση στην Παχαλγκάμ, το Πακιστάν λέει πως διαθέτει «αξιόπιστες πληροφορίες» για επικείμενο ινδικό πλήγμα.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Πακιστανός πρωθυπουργός αποφάσισε να αναβάλει επίσημη επίσκεψη στη Μαλαισία που επρόκειτο να πραγματοποιήσει την Παρασκευή, λέγοντας πως θα την πραγματοποιήσει «στη διάρκεια του έτους». Ο Σαρίφ αναμένεται να συναντηθεί σήμερα με τον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί, ο οποίος «έφθασε στο Ισλαμαμπάντ για επίσημη επίσκεψη», καθώς το Ιράν πρότεινε να μεσολαβήσει. «Το Πακιστάν θέλει να παρουσιάσει το όραμά του σε φιλικές χώρες», δήλωσε σήμερα στους δημοσιογράφους ο υπουργός Πληροφοριών Αταουλάχ Ταράρ κατά την επίσκεψή του στο τμήμα του Κασμίρ που διοικείται από το Πακιστάν.

Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών αναμένεται την Πέμπτη στο Νέο Δελχί στο πλαίσιο της διαμεσολάβησής του. Ο υπουργός «αναμένεται να επισκεφθεί την Ινδία αυτή την Πέμπτη μετά τις συναντήσεις του με τους Πακιστανούς αξιωματούχους στο Ισλαμπάντ», ανακοίνωσε σήμερα η ιρανική πρεσβεία στο Νέο Δελχί στον λογαριασμό της στο X. «Δεν θέλουμε οι εντάσεις να επεκταθούν σε αυτή την περιοχή και θα καταβάλουμε κάθε προσπάθεια για να βοηθήσουμε στην αποκλιμάκωση μεταξύ των δύο χωρών», δήλωσε από την πλευρά του σήμερα εκπρόσωπος της ιρανικής διπλωματίας, ο Εσμαΐλ Μπακαεΐ.

Η Ινδία και το Πακιστάν διεκδικούν, η κάθε χώρα για λογαριασμό της, την κυριαρχία ολόκληρου του Κασμίρ, μιας περιοχής όπου η πλειονότητα των κατοίκων είναι μουσουλμάνοι, μετά την αιματηρή διχοτόμηση που ακολούθησε την ανεξαρτησία τους το 1947. Οι δύο αντίπαλες πυρηνικές δυνάμεις αλληλοκατηγορούνται ότι υποστηρίζουν ένοπλες οργανώσεις στην άλλη πλευρά των συνόρων τους. Αφότου ξέσπασε αυτό το νέο επεισόδιο των εντάσεων, η πακιστανική κυβέρνηση έχει συναντηθεί με πάνω από 20 αρχηγούς κρατών, σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών Ισάκ Νταρ.

Το 2019, έπειτα από μια φονική επίθεση εναντίον στρατιωτών της, η Ινδία είχε εξαπολύσει αεροπορική επιδρομή στο Πακιστάν, 12 ημέρες αργότερα, στην οποία απάντησε το Ισλαμαμπάντ. Το Πακιστάν συνέλαβε έναν Ινδό πιλότο, προτού τον επιστρέψει στη χώρα του και οι εχθροπραξίες σταμάτησαν γρήγορα χάρη σε αμερικανική διαμεσολάβηση. «Την τελευταία φορά καταρρίψαμε δύο από τα αεροσκάφη τους, αυτή τη φορά η απάντηση μπορεί να είναι πολύ χειρότερη», προειδοποίησε σήμερα ο Ταράρ.

Έπειτα από καταιγισμό διπλωματικών κυρώσεων, συμφωνιών που καταπατήθηκαν και θεωρήσεων εισόδου που ακυρώθηκαν στις δύο χώρες, τα 15 εκατομμύρια κάτοικοι του Κασμίρ --στην πακιστανική και την ινδική πλευρά-- ζουν και πάλι μέσα στον φόβο. Στο ινδικό Κασμίρ, ένα τεράστιο ανθρωποκυνηγητό συνεχίζεται για τους δράστες της επίθεσης της 22ας Απριλίου. Προβλέποντας ινδικές στρατιωτικές ενέργειες, το πακιστανικό Κασμίρ έκλεισε για δέκα ημέρες τα 1.100 κορανικά σχολεία που λειτουργούν εκεί. Στα 6.000 δημόσια σχολεία, που παραμένουν ανοικτά, οι τοπικές αρχές ξεκίνησαν πριν από μερικές ημέρες μαθήματα πρώτων βοηθειών.