Από τις αρχές του 2026 καταργείται σε επίπεδο ΕΕ η τελωνειακή απαλλαγή για δέματα αξίας κάτω των 150 ευρώ και όλα τα πακέτα από τρίτες χώρες θα περνούν πλέον από κανονικές τελωνειακές διαδικασίες, με επιβολή δασμών και προβλεπόμενων τελών διαχείρισης, όπως αποφάσισε την Πέμπτη το Συμβούλιο υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ECOFIN). Το μέτρο στηρίζει σθεναρά η Ελλάδα και ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης το χαρακτήρισε ως αναγκαίο για τον υγιή ανταγωνισμό, την προστασία των εσόδων και την ασφάλεια των προϊόντων.

Πλέον, επιχειρήσεις και καταναλωτές αρχίζουν να ζυγίζουν τα υπέρ και τα κατά των νέων εξελίξεων.

Για την Ελλάδα, η στήριξη και επίσπευση του μέτρου υπαγορεύεται από την ανάγκη για μια πολιτική που θα εξισορροπεί τα συμφέροντα καταναλωτή, του εγχώριου εμπορίου αλλά και την προστασία των δημοσίων εσόδων, βάζοντας τέλος σε στρεβλώσεις, “παράθυρα” και “Κερκόπορτες” που προέκυψαν με την έκρηξη του ηλεκτρονικού εμπορίου παγκοσμίως τις τελευταίες 2-3 δεκαετίες.

Στα “υπέρ” καταγράφονται η μείωση του αθέμιτου ανταγωνισμού από ξένες επιχειρήσεις, η αύξηση δημοσίων εσόδων, η αποτροπή αποστολής ακατάλληλων προϊόντων που δεν συμμορφώνονται με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, αλλά και περιβαλλοντικά οφέλη από την αποθάρρυνση παραγωγής και υπερκατανάλωσης αμφιβόλου ποιότητος και προέλευσης ειδών και υλικών.

Στα “κατά” περιλαμβάνονται οι αυξήσεις τελικών τιμών σε “πολύ φθηνά” προϊόντα από τρίτες χώρες λόγω δασμών και τέλους διεκπεραίωσης που κατακλύζουν την Ευρώπη, πιθανή επιβάρυνση των χαμηλότερων εισοδημάτων που “κυνηγούν” τις χαμηλές τιμές, κίνδυνος καθυστερήσεων και γραφειοκρατίας στις διεκπεραιώσεις στα τελωνεία, νέα κόστη και διαδικασίες για ταχυμεταφορές/ταχυδρομεία/τελωνεία, αλλά και ανάγκη για προσεκτικό και ισορροπημένο σχεδιασμό στην επιβολή του “τέλους διαχείρισης” ανά πακέτο (τουλάχιστον 1,5- 2 ευρώ και άνω σύμφωνα με τις ως τώρα προτάσεις).

Τι αποφάσισε το ECOFIN

Οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ συμφώνησαν την περασμένη Πέμπτη στην κατάργηση της απαλλαγής τελωνειακών δασμών για δέματα χαμηλής αξίας, επιταχύνοντας το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής (από το 2028 στις αρχές του 2026) που θα προβλέπει μια μεταβατική “απλή” λύση ώστε όλα τα δέματα να μπαίνουν σε διαδικασίες τελωνείου και δασμών. Ενώ σε δύο χρόνια, από το 2028, θα ληφθούν και αυστηρότερα μέτρα με νέα αναθεώρηση της Οδηγίας, με βάση και μια νέα πλατφόρμα στην οποία θα γίνεται ηλεκτρονικά η εκκαθάριση κάθε αγοράς από ηλεκτρονικά e-shops τρίτων χωρών που εισάγεται στην ΕΕ.

Τα κράτη-μέλη θα φέρουν συγκεκριμένες προτάσεις υλοποίησης για έγκριση στο επόμενο ECOFIN σε λιγότερο από ένα μήνα (έως τις 12/12) με στόχο μια νέα αρχιτεκτονική εισαγωγών των μικροδεμάτων από Κίνα και τρίτες χώρες, η οποία θα λειτουργήσει “το συντομότερο δυνατόν” εντός του 2026, κατά τρόπο πάντως που να μη προκαλεί πρόσθετες καθυστερήσεις και προβλήματα στα τελωνεία, από τον όγκο των μικροδεμάτων τα οποία θα συσσωρεύονται, ενώ σήμερα περνάνε “ατελώνιστα”.

Τι αλλάζει για τον καταναλωτή

Κάθε δέμα από τρίτη χώρα θα αξιολογείται για δασμούς ανεξαρτήτως αξίας (πέραν του ΦΠΑ που ήδη ισχύει και επιβάλλεται τη στιγμή της αγοράς από τις πλατφόρμες μέσω IOSS/checkout) με συνέπεια οι τελικές τιμές να καθίστανται υψηλότερες και λιγότερο ελκυστικές από ό,τι σήμερα στα “φθηνά” πακέτα.

Εκτός από δασμούς, το σχέδιο προβλέπει και ξεχωριστό “τέλος διεκπεραίωσης” (handling fee) ανά μικροδέμα, ύψους περίπου 2 ευρώ σύμφωνα με την επικρατέστερη ως τώρα πρόταση, σαν μία χαμηλής ονομαστικής αξίας επιβάρυνση η οποία θα τεθεί σε ισχύ μετά τα μέσα του 2026 ενδεχομένως -αν και το τελικό ποσό και σχέδιο μένει να κλειδώσει πολιτικά.

Πώς επηρεάζονται Temu, Shein, Trendyol

Στο στόχαστρο μπαίνει το σύστημα πωλήσεων που εφαρμόζουν εταιρικές πλατφόρμες “τύπου” Temu, Shein, Bangood, Trendyol κλπ (αλλά και οι αγορές ίδιου τύπου μέσω e-bay) με “κράχτες” τις υπερβολικά χαμηλές τιμές (ultra low price) και δωρεάν αποστολές προς όλο τον κόσμο (free shipping).

Επί χρόνια το μοντέλο αυτό στηρίχθηκε εν πολλοίς στο χαμηλό όριο απαλλαγής από τα Τελωνεία της ΕΕ για αγορές ύψους έως 150 ευρώ (“de minimis”). Επιπλέον το όριο αυτό επέτρεπε υποκοστολογήσεις από τις ξένες εταιρίες ή και “σπάσιμο” της παραγγελίας από τους αγοραστές, για να αποφεύγουν το όριο που είχε τεθεί.

Από τους επόμενους μήνες όμως, οι αγορές αυτές θα επιβαρυνθούν από δασμούς και τέλη, περιορίζοντας το πλεονέκτημα στην τελική τιμή έναντι των ευρωπαϊκών λιανεμπόρων πωλητών ή, ενδεχομένως ,αλλάζοντας και τις πολιτικές δωρεάν αποστολής και επιστροφών των προϊόντων αυτών από τις ξένες εταιρίες.

Η μετάβαση όμως σε καθεστώς πλήρους τελωνειακού ελέγχου μπορεί να επιφέρει καθυστερήσεις και προβλήματα στα Τελωνεία, κάτι που απαιτεί προσαρμογή και έγκαιρη αναβάθμιση στα τελωνειακά πληροφοριακά συστήματα, αλλά και να αυξήσει τα λειτουργικά κόστη των πλατφορμών.

Τι αλλάζει για τα e-shops

Για τα ελληνικά και ευρωπαϊκά e-shops οι όροι του παιχνιδιού αλλάζουν και γίνονται περισσότερο ισότιμοι με τους εξ ανατολής ανταγωνιστές τους, καθώς τα άμεσα εισαγόμενα φθηνά πακέτα δεν θα διαφεύγουν δασμών, περιορίζοντας τη διαφορά τιμολόγησης με ευρωπαϊκές πλατφόρμες που πληρώνουν πλήρεις δασμούς και συμμορφώνονται με αυστηρά ποιοτικά και κατασκευαστικά πρότυπα.

Η χώρα μας αποτελεί πύλη εισόδου κινεζικών προϊόντων στην ΕΕ και πρωτοστάτησε μαζί με τη Γαλλία στις επίσπευση των μέτρων αυτών, ως απάντηση στα ζητήματα θεμιτού ανταγωνισμού που έχουν οι ελληνικές και ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και e-shops έναντι πλατφορμών άμεσης πώλησης που αξιοποιούσαν τη σημερινή εξαίρεση.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ

Το παγκόσμιο σοκ που προκάλεσε η αποκάλυψη ότι βρέθηκαν επικίνδυνες τοξικές ουσίες σε ρούχα και προϊόντα για παιδιά και γυναίκες που πωλήθηκαν στην Νότια Κορέα από την κινεζική πλατφόρμα ηλεκτρονικών πωλήσεων Shein, φαίνεται ότι έπιασε απροετοίμαστες (και) τις ευρωπαϊκές Αρχές. Αυτό γιατί η Κομισιόν έχει ήδη ετοιμάσει δέσμη μέτρων και περιορισμών για την πλατφόρμα, όμως κανένα από αυτά δεν αφορά την επικινδυνότητα των προϊόντων που αγοράζουν οι περισσότεροι από 110 εκατομμύρια Ευρωπαίοι πελάτες της Shein – ανάμεσά τους και Έλληνες κάθε μήνα.

Αυτό, παρά το γεγονός ότι μόλις δύο χρόνια πριν, το παράρτημα της Greenpeace στη Γερμανία είχε εντοπίσει όχι μόνο φθαλάτες (τοξικές ουσίες που εντοπίστηκαν στα προϊόντα στη Σεούλ) σε ρούχα για διάφορες ηλικίες, αλλά και φορμαλδεϋδη σε παιδικά φορέματα. Οι συγκεντρώσεις των άκρως επικίνδυνων, καρκινογόνων τοξικών στα ρούχα και τα παπούτσια που αγοράστηκαν από τα websites της Shein σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, ήταν σε ποσότητες πολύ μεγαλύτερες (άνω του 100%) των επιτρεπτών ορίων.

Η Greenpeace Γερμανίας αγόρασε 42 είδη, συμπεριλαμβανομένων ενδυμάτων και υποδημάτων για άνδρες, γυναίκες, παιδιά και βρέφη, από ιστοσελίδες της SHEIN στην Αυστρία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία και την Ελβετία και πέντε είδη από ένα αναδυόμενο κατάστημα στο Μόναχο της Γερμανίας. Τα προϊόντα στάλθηκαν στο ανεξάρτητο εργαστήριο BUI για χημική ανάλυση. Τα ευρήματα - τα οποία περιλαμβάνουν πολύ υψηλά επίπεδα φθαλικών ενώσεων σε παπούτσια και φορμαλδεΰδη σε ένα φόρεμα για ένα κοριτσάκι - αποδεικνύουν, σύμφωνα με την Greenpeace Γερμανίας, την «απρόσεκτη στάση της SHEIN απέναντι στους κινδύνους για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία που συνδέονται με τη χρήση επικίνδυνων χημικών ουσιών, με στόχο το κέρδος. Ακόμη χειρότερα, η έκθεση διαπιστώνει ότι η εταιρεία, η οποία έχει την έδρα της στη Ναντζίνγκ της Κίνας, παραβιάζει τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς της ΕΕ για τα χημικά και θέτει σε κίνδυνο την υγεία των καταναλωτών και των εργαζομένων στους προμηθευτές που κατασκευάζουν τα προϊόντα».

Οι δοκιμές προϊόντων σε 47 προϊόντα SHEIN διαπίστωσαν ότι επτά από αυτά (15%), περιείχαν επικίνδυνες χημικές ουσίες που ξεπερνούν τα ρυθμιστικά όρια της ΕΕ, με πέντε από αυτά τα προϊόντα να ξεπερνούν τα όρια κατά 100% ή περισσότερο, ενώ σύμφωνα με τις δοκιμές συνολικά 15 από τα προϊόντα περιέχουν επικίνδυνες χημικές ουσίες σε επίπεδα που προκαλούν ανησυχία (32%).

Μεταξύ των επικίνδυνων ουσιών που ανιχνεύθηκαν σε μεγάλες συγκεντρώσεις, περιλαμβάνονται οι φθαλάτες, ουσίες που συνδέονται με την πρόκληση ορμονικών διαταραχών, την παχυσαρκία, καρδιακές νόσους, ορισμένες μορφές καρκίνου και προβλήματα γονιμότητας. Αλλά και φορμαλδεϋδη σε παιδικά φορέματα, ουσία που συνδέεται με την ανάπτυξη χρόνιων αναπνευστικών ασθενειών στα παιδιά (άσθμα, βρογχίτιδες και πνευμονίες βαριάς μορφής), καθώς και την ανάπτυξη διαφόρων τύπων καρκίνου στα άτομα που εκτίθενται σε αυτή, όπως λευχαιμία και καρκίνος των πνευμόνων.

Επιστρέφοντας στο 2024, η Κομισιόν ανακοίνωσε στα τέλη του προηγούμενου μήνα ότι αυξάνει τους ρυθμιστικούς ελέγχους στη Shein με την απειλή προστίμων που θα φτάνουν ως και το 6% του ετήσιου τζίρου της. Η «λεπτομέρεια» είναι ότι οι έλεγχοι αφορούν όχι τα προϊόντα αυτά καθεαυτά που πουλάει η κινεζική πλατφόρμα –παρά τις προηγούμενες καταγγελίες που συνοδεύονταν από ευρήματα για καρκινογόνες ουσίες- αλλά για τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται το περιεχόμενο της πλατφόρμας της.

Η Shein έχει κατηγορηθεί για τις συνθήκες εργασίας των ανθρώπων που ράβουν τα ρούχα που πουλάει (έχουν αναφερθεί βάρδιες 17 ωρών την ημέρα χωρίς διαλείμματα, με αμοιβή 20 δολαρίων που γίνονται 14 εάν βρεθούν ελαττώματα στα ρούχα, σε εργαζομένους χωρίς συμβάσεις) κάτι το οποίο αρνείται, αλλά και πρόκληση ρύπανσης με τις μεθόδους κατασκευής (έχει αναφερθεί ότι παράγει 6,3 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως, καθώς η ταχεία χρήση παρθένου πολυεστέρα από τους κατασκευαστές και η μεγάλη κατανάλωση πετρελαίου εκλύουν την ίδια ποσότητα CO2 με περίπου 180 μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα, σύμφωνα με την έκθεση Synthetics Anonymous 2.0). Η πλατφόρμα, η οποία το 2010 άξιζε 10 δισεκατομμύρια δολάρια και σήμερα περισσότερα από 100, έχει επίσης κατηγορηθεί ότι κλέβει προϊόντα από σχεδιαστές και ότι συλλέγει παράνομα προσωπικά δεδομένα από τους χρήστες της. Κατηγορίες τις οποίες επίσης έχει αρνηθεί.

Όμως, στο πιο «καυτό» ζήτημα, το ερώτημα είναι ποιος εγγυάται ότι τα προϊόντα της κινεζικής ultra fast fashion πλατφόρμας δεν είναι επικίνδυνα για την υγεία των καταναλωτών και ειδικά των παιδιών…

Πηγή: protothema.gr