Τα δημητριακά αναδεικνύονται ως η πιο επιβαρυμένη κατηγορία τροφίμων με «παντοτινά χημικά», σύμφωνα με νέα ευρωπαϊκή μελέτη που εντόπισε υψηλές συγκεντρώσεις των ουσιών αυτών σε προϊόντα δημητριακών.

Σύμφωνα με το Δίκτυο Δράσης για τα Φυτοφάρμακα στην Ευρώπη (PAN), τα δημητριακά πρωινού εμφανίζουν τη μεγαλύτερη επιβάρυνση, με τα επίπεδα να φτάνουν έως και 100 φορές πάνω από αυτά που βρίσκονται στο νερό της βρύσης.

Η έρευνα έδειξε ότι το τριφθοροξικό οξύ (TFA), το οποίο προέρχεται από τη διάσπαση φυτοφαρμάκων με PFAS στο περιβάλλον, ανιχνεύτηκε σε μεγάλη ποικιλία προϊόντων: δημητριακά πρωινού, γλυκίσματα, ζυμαρικά, κρουασάν, προϊόντα ολικής άλεσης, επεξεργασμένο ψωμί και αλεύρι.

Τι είναι τα «παντοτινά χημικά» και το τριφθοροξικό οξύ (TFA)

Οι PFAS αποτελούν μια εκτεταμένη ομάδα συνθετικών ουσιών που χρησιμοποιούνται από τη δεκαετία του 1950 σε πλήθος προϊόντων, από απορρυπαντικά και φυτοφάρμακα έως υλικά οικοδομής. Γνωστές ως «παντοτινά χημικά», έχουν εξαιρετικά αργή αποδόμηση, με αποτέλεσμα να παραμένουν στο έδαφος και το νερό για αιώνες, όταν διαρρεύσουν στο περιβάλλον.

Οι επιπτώσεις τους στην υγεία γίνονται όλο και πιο ξεκάθαρες, καθώς επιστημονικές μελέτες συνδέουν ορισμένες από αυτές τις ουσίες με σοβαρά προβλήματα όπως καρκίνος και ενδοκρινικές διαταραχές.

Το TFA, συγκεκριμένα, είναι μια τοξική ουσία που μπορεί να επηρεάσει την αναπαραγωγή, τη γονιμότητα και την εμβρυϊκή ανάπτυξη, ενώ σχετίζεται και με δυσλειτουργίες του θυρεοειδούς, του ήπατος και του ανοσοποιητικού.

Ακτιβιστικές οργανώσεις ζητούν την καθιέρωση αυστηρότερου ορίου ασφαλείας για το TFA και πλήρη απαγόρευση των φυτοφαρμάκων PFAS, καθώς μέχρι σήμερα οι κυβερνήσεις δεν παρακολουθούν συστηματικά την παρουσία του TFA στα τρόφιμα.

Υψηλή επιβάρυνση στο 81,5% των δειγμάτων

Η μελέτη εξέτασε 65 συμβατικά προϊόντα δημητριακών από 16 χώρες της ΕΕ, αποτελώντας την πρώτη ευρωπαϊκή έρευνα αυτού του είδους. To TFA εντοπίστηκε στο 81,5% των δειγμάτων (53 από τα 65), με τα προϊόντα σιταριού να παρουσιάζουν ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα μόλυνσης.

Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις βρέθηκαν σε δημητριακά πρωινού από την Ιρλανδία, ενώ ακολούθησαν ψωμί ολικής άλεσης από το Βέλγιο και τη Γερμανία, καθώς και γαλλική μπαγκέτα. Εντοπίστηκε επίσης TFA σε ποικιλία τροφίμων, από σπαγγέτι έως σκόνες τυριού και μπισκότα τζίντζερ.

Όπως σημειώνει η Σαλομέ Ροϊνέλ της PAN Europe, «όλοι οι άνθρωποι εκτίθενται στο TFA με διάφορους τρόπους, περιλαμβανομένων των τροφίμων και του πόσιμου νερού. Τα ευρήματά μας ενισχύουν την επείγουσα ανάγκη για άμεση απαγόρευση των φυτοφαρμάκων Pfas για να σταματήσει η περαιτέρω μόλυνση της τροφικής αλυσίδας».

Τη δική του... λύση στο πρόβλημα διαβίωσης που έχουν πολλές οικογένειες έδωσε ο πολυεκατομμυριούχος διευθύνων σύμβουλος της Kellogg's που πρότεινε, αντί για κανονικό φαγητό που είναι τα τελευταία χρόνια όλο και πιο ακριβό, να τα βγάζουν πέρα τρώγοντας δημητριακά.

Ο Γκάρι Πίλνικ έκανε αυτή τη πρόταση προ ημερών σε εκπομπή του CNBC, αναφέρει ο Guardian.
 

Εξήγησε, κατά τη διάρκεια συζήτησης για τις υψηλές τιμές των τροφίμων, ότι τα δημητριακά πάντα ήταν προσιτά και «τείνουν να είναι ένας εξαιρετικός ‘προορισμός’ όταν οι καταναλωτές βρίσκονται υπό πίεση». Ένα μπολ δημητριακά, γάλα και ένα φρούτο κάνουν λιγότερο από ένα δολάριο, επισήμανε.

«Αν σκεφτείτε το κόστος των δημητριακών για μια οικογένεια σε σχέση με το τι θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά, είναι πολύ πιο προσιτό», είπε ακόμη.

Σε ερώτημα του οικοδεσπότη της εκπομπής αν οι καταναλωτές παρεξηγήσουν αυτές τις παρατηρήσεις, ο Πίλνικ επέμεινε ότι «στην πραγματικότητα ακούγονται μια χαρά».

«Τα δημητριακά για δείπνο είναι κάτι που μάλλον είναι περισσότερο στη μόδα τώρα. Περιμένουμε να συνεχιστεί αυτό καθώς οι καταναλωτές βρίσκονται υπό πίεση», πρόσθεσε. Παρέθεσε μάλιστα και στοιχεία που δείχνουν ότι 25% της κατανάλωσης των προϊόντων είναι πλέον εκτός πρωινού – άρα υπάρχει κόσμος που τρώει δημητριακά όλες τις ώρες της ημέρας.

Ο Πίλνικ έχει ετήσιο μισθό 1 εκατ. δολάρια και επιπλέον άλλα 4 εκατ. σε «κίνητρα απόδοσης». Είναι στην εταιρεία από το 2000 και έγινε διευθύνων σύμβουλος πέρυσι τον Οκτώβριο.
 

Παρά τα όσα νόμιζε, τα σχόλιά του δεν έγιναν δεκτά με ενθουσιασμό. Τα κοινωνικά δίκτυα κατακλύστηκαν με σχόλια που έλεγαν -κάποια από αυτά με καθόλου κομψό τρόπο- ότι ο Πίλνικ είναι εκτός πραγματικότητας.
 

 

 

 

Σε πολλούς θύμισε τη φράση «ας φάνε παντεσπάνι» που (λανθασμένα) αποδίδεται στη Μαρία Αντουανέτα. «Όλοι ξέρουμε πώς πήγε αυτό», σχολίασαν.

«Τρώει σε πεντάστερα εστιατόρια κάθε βράδυ και, όταν δεν είναι εκεί, του μαγειρεύει ο προσωπικός του σεφ. Αηδιαστικό», σχολίασε χρήστης.

«Εντάξει να φας δημητριακά το βράδυ για τη λιγούρα. Αλλά να λες ‘φάτε δημητριακά αντί για φαγητό’ είναι εκτός πραγματικότητας, παράλογο και σκληρό», έγραψε μια χρήστρια.

Τα δημητριακά αντί για το φαγητό δεν είναι διατροφή. Τα επιλέγεις λόγω του χαμηλού εισοδήματος αντί για το τίποτα, παρατηρεί στο X άλλος χρήστης.

Χρήστης του TikTok ρωτούσε: «Πιστεύεται ότι ταΐζει τα παιδιά του δημητριακά για βραδινό;» Άλλοι επισήμαναν πως τα δημητριακά δεν είναι και τόσο φθηνά, ενώ αμφισβήτησαν πόσο υγιεινό είναι να τα τρώει κανένας με δεδομένο ότι πολλές μάρκες περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης.

Όπως σημειώνει ο Guardian, η Kellogg's διαφημίζει τα «δημητριακά για δείπνο» από το 2022, χρονιά κατά την οποία οι τιμές των τροφίμων στις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά σχεδόν 10%, το μεγαλύτερο ποσοστό εδώ και πάνω από τέσσερις δεκαετίες. Όσο για τα «προσιτά» δημητριακά, αυτά αυξήθηκαν κατά 28% την τελευταία τετραετία.