Η πολιτική κρίση στη Γαλλία κορυφώνεται, καθώς η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού αναμένεται να πέσει σήμερα σε ψηφοφορία εμπιστοσύνης για τον προϋπολογισμό λιτότητας. Ο πρόεδρος Μακρόν βρίσκεται αντιμέτωπος με το δίλημμα να προχωρήσει σε νέο διορισμό πρωθυπουργού ή να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση, σε μια περίοδο κοινωνικής έντασης και εντεινόμενης πίεσης από την αντιπολίτευση.

Η πολιτική κρίση στη Γαλλία εντείνεται, καθώς σήμερα αναμένεται η πτώση της κυβέρνησης του Φρανσουά Μπαϊρού, σε μια κρίσιμη ψηφοφορία παροχής ψήφου εμπιστοσύνης που θα διεξαχθεί στο κοινοβούλιο.

Υπενθυμίζεται ότι ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού έφερε ένα σχέδιο περικοπών ύψους 44 δισεκατομμυρίων ευρώ στις δημόσιες δαπάνες, υποστηρίζοντας ότι δεν πρόκειται για πολιτική λιτότητας, αλλά για μια αναγκαία επιβράδυνση της αύξησης των δημοσίων εξόδων με στόχο την οικονομική ανάκαμψη της χώρας.

Όπως είπε, πρόκειται για μια κρίσιμη καμπή στην ιστορία της Γαλλίας, με την κληρονομιά και τον πολιτιστικό της πλούτο να βρίσκονται – κατά τη γνώμη του – σε κίνδυνο λόγω της επιδείνωσης των δημόσιων οικονομικών. Υπογράμμισε ότι κάθε οικογένεια και επιχείρηση στη Γαλλία απειλείται από την παρακμή της δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας.

Ο Μπαϊρού ανακοίνωσε πως στις 8 Σεπτεμβρίου θα τεθεί σε ψήφο εμπιστοσύνης ενώπιον του κοινοβουλίου, ζητώντας έγκριση για να προχωρήσει με τον προϋπολογισμό του 2026. Το οικονομικό σχέδιο αποσκοπεί στη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πιστωτών, των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και των οίκων αξιολόγησης, που έχουν εκφράσει έντονη ανησυχία για τα επίπεδα των δημοσίων δαπανών της Γαλλίας.

Ωστόσο, τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν ήδη δηλώσει ότι θα επιχειρήσουν να καταψηφίσουν την κυβέρνηση στη συγκεκριμένη ψηφοφορία, διαφωνώντας με την πολιτική των περικοπών.

Η εξέλιξη αυτή τοποθετεί τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν μπροστά σε ένα δύσκολο δίλημμα: να διατηρήσει την τρέχουσα Εθνοσυνέλευση ή να την διαλύσει.

Στις 15:00 τοπική ώρα (16:00 ώρα Ελλάδας), ο Φρανσουά Μπαϊρού, ο οποίος βρίσκεται στη θέση του πρωθυπουργού εδώ και λιγότερο από εννέα μήνες, θα ανέβει στο βήμα του κοινοβουλίου προκειμένου να υπερασπιστεί την κυβέρνηση του και τον προϋπολογισμό λιτότητας που έχει κατατεθεί, με στόχο τον περιορισμό του δημόσιου χρέους της χώρας, το οποίο ανέρχεται πλέον στο 114% του ΑΕΠ.

Η απάντηση των 577 βουλευτών αναμένεται το βράδυ, κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας. Ωστόσο, δεν αναμένεται κάποιο απρόοπτο: ο κοινοβουλευτικός συνασπισμός που στηρίζει τον Εμανουέλ Μακρόν δεν διαθέτει την απαραίτητη πλειοψηφία, ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης, από την άκρα δεξιά έως την άκρα αριστερά, έχουν ήδη δηλώσει ότι θα καταψηφίσουν.

Η κυβέρνηση του Φρανσουά Μπαϊρού, ο οποίος είναι ο τέταρτος πρωθυπουργός που διορίζει ο Μακρόν μετά την επανεκλογή του το 2022 και ο δεύτερος από τότε που ο πρόεδρος διέλυσε την Εθνοσυνέλευση τον Ιούνιο του 2024, πρόκειται να καταρρεύσει. Την ίδια ώρα, η Γαλλία, που δέχεται καθημερινά αυξανόμενη πίεση από το βάρος του δημοσίου χρέους της, βυθίζεται περαιτέρω σε πολιτική αβεβαιότητα, με τα κόμματα να βρίσκονται ήδη σε κατάσταση αντιπαράθεσης ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2027.

«Ιδού πολιτικοί σχηματισμοί που όχι μόνο δεν συμφωνούν σε τίποτα, αλλά ακόμα χειρότερα βρίσκονται σε ανοικτό εμφύλιο πόλεμο μεταξύ τους (…) Και βγαίνουν μαζί για να ρίξουν την κυβέρνηση», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Φρανσουά Μπαϊρού την Κυριακή, μιλώντας στο διαδικτυακό μέσο ενημέρωσης Brut, ασκώντας δριμεία κριτική στην αντιπολίτευση.

Ο πρόεδρος Μακρόν καλείται πλέον να επιλύσει μια εξαιρετικά περίπλοκη πολιτική εξίσωση: είτε να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με ορισμένα κόμματα, αναζητώντας μια προσωπικότητα κοινής αποδοχής για τη θέση του πρωθυπουργού που δεν θα απορριφθεί άμεσα από το κοινοβούλιο, είτε να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση και να προσφύγει σε νέες εκλογές — μια επιλογή υψηλού ρίσκου, δεδομένης της πολύ χαμηλής αποδοχής του.

Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του Ifop, περίπου το 77% των πολιτών δηλώνουν δυσαρεστημένοι με τον πρόεδρο Μακρόν — το χαμηλότερο ποσοστό αποδοχής που έχει καταγράψει από την ανάληψη της εξουσίας το 2017.

Επιπλέον, σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιοποιήθηκε την Κυριακή, σε περίπτωση πρόωρων βουλευτικών εκλογών, ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός (RN) της Μαρίν Λεπέν και οι σύμμαχοί του θα συγκέντρωναν το υψηλότερο ποσοστό στον πρώτο γύρο, φθάνοντας το 33%, αφήνοντας πίσω τόσο την αριστερά όσο και το προεδρικό στρατόπεδο.

«Ο διορισμός ενός νέου πρωθυπουργού είναι περισσότερο πιθανός από τις πρόωρες εκλογές», αναφέρει το αμερικανικό γραφείο αναλύσεων Teneo. Ωστόσο, όπως σημειώνει, επειδή ο Μακρόν είχε αιφνιδιάσει πολλούς με την απόφασή του να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση τον Ιούνιο του 2024, «μια παρόμοια έκπληξη δεν μπορεί να αποκλεισθεί».

Απέναντι σε μια ενισχυόμενη ακροδεξιά και μια ριζοσπαστική αριστερά (όπως η Ανυπότακτη Γαλλία), ο Μακρόν καλείται να διευρύνει το κεντρώο μπλοκ των συμμάχων του. Πιθανόν να επιδιώξει το διορισμό πρωθυπουργού αποδεκτού από το Σοσιαλιστικό Κόμμα, διατηρώντας όμως την ισορροπία με τη δεξιά πτέρυγα της παράταξής του.

«Το σημερινό πρόβλημα στη Γαλλία είναι ότι κάθε κόμμα έχει κόκκινες γραμμές και αυτές οι κόκκινες γραμμές καθιστούν εντελώς αδύνατο το σχηματισμό ενός συνασπισμού. Δεν υπάρχει πλειοψηφικός συνασπισμός, ένας συνασπισμός που να μπορέσει να διαρκέσει», σχολιάζει ο Ματιέ Γκαγιάρ του ινστιτούτου Ipsos, μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Όσον αφορά ενδεχόμενες πρόωρες εκλογές, η εικόνα δεν προμηνύει μεγάλες αλλαγές. «Δεν υπάρχει πλειοψηφία στη Γαλλία. Κανένα από τα τρία μπλοκ (σ.σ.: αριστερό, κεντρώο, ακροδεξιό) δεν έχει εκλογική υποστήριξη που θα του επέτρεπε να πάρει την απόλυτη πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση», συνοψίζει ο ίδιος.

Πέρα από τη δημοσιονομική και πολιτική κρίση, η χώρα αναμένεται να εισέλθει και σε φάση κοινωνικής έντασης, με αφετηρία την προσεχή Τετάρτη. Ένα κίνημα που δημιουργήθηκε το καλοκαίρι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με το σύνθημα «Ας μπλοκάρουμε τα πάντα», έχει καλέσει σε γενική κινητοποίηση, με την υποστήριξη ορισμένων συνδικάτων και της ριζοσπαστικής αριστεράς.

Επιπλέον, τα συνδικάτα έχουν προκηρύξει πανεθνική απεργία για τις 18 Σεπτεμβρίου, με σκοπό την καταγγελία της κυβερνητικής πολιτικής και του σχεδίου προϋπολογισμού του Φρανσουά Μπαϊρού, ο οποίος, όπως όλα δείχνουν, δεν θα είναι πλέον πρωθυπουργός εκείνη την ημέρα.

Η Γαλλία βρίσκεται ένα βήμα πριν από νέα πολιτική θύελλα, καθώς η κυβέρνηση μειοψηφίας του Φρανσουά Μπαϊρού φαίνεται σχεδόν καταδικασμένη να πέσει στην επικείμενη ψήφο εμπιστοσύνης του επόμενου μήνα, με φόντο τις έντονες αντιδράσεις για τον αντιδημοφιλή προϋπολογισμό λιτότητας και το σχέδιο μείωσης του χρέους.

«Θα παλέψω σαν σκύλος», δήλωσε ο κεντρώος πρωθυπουργός στο L’Express την Τρίτη (26/08), μετά την αιφνιδιαστική απόφασή του να καλέσει τη Βουλή σε ψήφο εμπιστοσύνης.

Στα 74 του χρόνια, ο Φρανσουά Μπαϊρού –στενός πολιτικός σύμμαχος του Εμανουέλ Μακρόν– οδεύει σε μια σχεδόν βέβαιη ήττα, καθώς η αντιπολίτευση, από την άκρα δεξιά έως την άκρα αριστερά, δηλώνει αποφασισμένη να τον απομακρύνει από το αξίωμα λιγότερο από εννέα μήνες μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας.

Ο Μπορίς Βαγιό, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Σοσιαλιστών, δήλωσε στο BFM TV: «Χρειάζεται να αλλάξουμε πολιτική και γι’ αυτό πρέπει να αλλάξουμε πρωθυπουργό».

Στο βάθος ΔΝΤ

Η Γαλλία κινδυνεύει να προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), προειδοποίησε χθες ο υπουργός Οικονομικών της χώρας, Ερίκ Λομπάρ, καθώς η κυβέρνηση βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης.

Ο Λομπάρ σχολίασε ότι το ενδεχόμενο να ζητηθεί παρέμβαση του ΔΝΤ «είναι ένας κίνδυνος που βρίσκεται μπροστά μας».

Σημειώνεται ότι η Γαλλία δεν έχει προσφύγει ποτέ στο ΔΝΤ, αλλά η κατάρρευση της κυβέρνησης θα τη φέρει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, καθώς το χρέος αναμένεται να φτάσει σε ιστορικό ρεκόρ, στα 3,3 τρισ. ευρώ (£2,85 τρισ.).

Ο Λομπάρ δήλωσε: «Είναι ένας κίνδυνος που θα θέλαμε να αποφύγουμε και που πρέπει να αποφύγουμε, αλλά δεν μπορώ να σας πω ότι αυτός ο κίνδυνος δεν υπάρχει».

Κοινωνική οργή και οικονομικές αναταράξεις

Το ρίσκο του Μπαϊρού – το οποίο συνεπάγεται ότι ο Μακρόν συγκαλεί ειδική συνεδρίαση του κοινοβουλίου στις 8 Σεπτεμβρίου για την ψήφο εμπιστοσύνης – έχει προκαλέσει φόβους για νέα πολιτική κρίση μέσα σε διάστημα μικρότερο από έναν χρόνο, μετά την πτώση της προηγούμενης κυβέρνησης του Μισέλ Μπαρνιέ, που είχε ανατραπεί λόγω διαφωνιών για τον προϋπολογισμό ύστερα από μόλις τρεις μήνες.

Το χρηματιστήριο του Παρισιού κατέρρευσε, οι μετοχές των γαλλικών τραπεζών βυθίστηκαν και το κόστος δανεισμού της χώρας αυξήθηκε την Τρίτη, εν μέσω ανησυχιών των επενδυτών.

Μάλιστα, έχει δημιουργηθεί κίνημα διαμαρτυρίας ενάντια στις προτεινόμενες περικοπές του Μπαϊρού, που έχει συγκεντρώσει ισχυρή υποστήριξη στα κοινωνικά δίκτυα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, την ώρα που τα συνδικάτα προετοιμάζουν πιθανές απεργίες και διαδηλώσεις και αναμένεται να ξεκινήσουν στις 10 Σεπτεμβρίου, ανεξάρτητα από το αν ο Μπαϊρού αναγκαστεί να παραιτηθεί.

Αδιέξοδο για τον Μακρόν και το μέλλον της κυβέρνησης

Ο Μπαϊρού παραβρέθηκε την Τρίτη σε συνάντηση του συνδικάτου CFDT, όπου κάλεσε τα γαλλικά πολιτικά κόμματα να σκεφτούν προσεκτικά πριν από την ψηφοφορία, σημειώνοντας πως έχουν 13 ημέρες για να «πουν αν είναι με το μέρος του χάους ή της υπευθυνότητας».

«Υπάρχει ή δεν υπάρχει εθνική ανάγκη να εξισορροπήσουμε τους λογαριασμούς, να ξεφύγουμε από την υπερβολική χρέωση, επιλέγοντας να μειώσουμε τα ελλείμματά μας και να παράγουμε περισσότερα; Αυτό είναι το κεντρικό ερώτημα» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Σε αυτό που θεωρήθηκε ως ύστατη έκκληση προς την αριστερά, είπε ότι ήταν διατεθειμένος να απαιτήσει μια «ειδική προσπάθεια» από τα άτομα μεγάλης περιουσίας, μετά την ευρεία κριτική που δέχτηκαν οι προτάσεις του για τον προϋπολογισμό, επειδή έπλητταν τους φτωχούς και τους συνταξιούχους, ενώ είχαν μικρότερη επίπτωση στους πολύ πλούσιους.

Αν ο Μπαϊρού τελικά χάσει τη θέση του, ο Μακρόν θα βρεθεί στη δίνη μιας εσωτερικής κρίσης σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη διεθνή συγκυρία, την ώρα που επιχειρεί να αναλάβει ρόλο τόσο στο ουκρανικό ζήτημα όσο και στην αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους.

Σύμφωνα με το γαλλικό πολιτικό σύστημα, ο πρόεδρος –αρχηγός του κράτους με αρμοδιότητα στην εξωτερική πολιτική και την εθνική ασφάλεια– διορίζει άμεσα τον πρωθυπουργό, ο οποίος αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση των εσωτερικών υποθέσεων.

Ο Μακρόν θα μπορούσε να ορίσει γρήγορα νέο πρωθυπουργό, αλλά κι εκείνος θα κινδύνευε να βρεθεί αντιμέτωπος με μια νέα πρόταση δυσπιστίας για τον προϋπολογισμό.

Πηγή κοντά στη Μαρίν Λεπέν ανέφερε στο Reuters ότι δύσκολα θα γλίτωνε οποιοσδήποτε νέος πρωθυπουργός από μια τέτοια μοίρα. Το κόμμα της, μάλιστα, ζητά από τον Μακρόν να διαλύσει το κοινοβούλιο και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές. Ο ίδιος είχε δηλώσει το καλοκαίρι ότι δεν το επιθυμεί, ωστόσο ο υπουργός Δικαιοσύνης Ζεράλ Νταρμανέν άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο.

Από τις πρόωρες εκλογές του Ιουνίου, που δεν έδωσαν καθαρή πλειοψηφία, το κοινοβούλιο παραμένει τριχοτομημένο. Η αριστερή συμμαχία βγήκε πρώτη αλλά χωρίς αυτοδυναμία, το κεντρώο μπλοκ του Μακρόν υπέστη σοβαρές απώλειες αλλά διατηρεί παρουσία, ενώ η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση ενισχύθηκε αλλά εμποδίστηκε από την εξουσία χάρη σε τακτικές συμμαχίες κεντρώων και αριστερών. Η επικεφαλής των Πρασίνων, Μαρί Τοντελιέ, δήλωσε ότι ο Μακρόν πρέπει τώρα να στραφεί στην αριστερά για τον επόμενο πρωθυπουργό.

Ο υπουργός Εσωτερικών Μπρουνό Ρεταγιό, επικεφαλής των δεξιών Ρεπουμπλικανών που μέχρι τώρα στήριζαν τον Μπαϊρού, προειδοποίησε ότι θα ήταν ανεύθυνο και «ενάντια στα συμφέροντα της Γαλλίας» να καταψηφιστεί η κυβέρνηση.

Στο επίκεντρο της κρίσης βρίσκεται το εξαιρετικά αντιδημοφιλές και ασαφές σχέδιο του Μπαϊρού για περικοπές ύψους 44 δισ. ευρώ, με στόχο τη μείωση του δημόσιου χρέους. Το πακέτο περιλαμβάνει την κατάργηση δύο αργιών, το πάγωμα κοινωνικών δαπανών και φορολογικών κλιμακίων, ενώ το ιατρικό προσωπικό κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για βαθιές περικοπές στο δημόσιο σύστημα υγείας.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι πολίτες, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης, θεωρούν τον προϋπολογισμό άδικο, αφήνοντας στο απυρόβλητο τους πιο εύπορους. Το φετινό καλοκαίρι, ο Μπαϊρού κατέγραψε το χαμηλότερο ποσοστό δημοφιλίας που έχει ποτέ πρωθυπουργός στη Γαλλία από την αρχή της Πέμπτης Δημοκρατίας το 1958, με μια μέτρηση να δείχνει ότι το 80% των πολιτών δεν τον εμπιστεύεται.

Η σκληρή ακροδεξιά καθαίρεσε τον εκλεγμένο πρόεδρο • Υπό κράτηση ο Πέδρο Κατσίγιο, ο οποίος είχε προαναγγείλει διάλυση της Βουλής • Συνταγματικό χάος στη χώρα.

Πράξη έκανε τις μεθοδεύσεις της η σκληρή ακροδεξιά της χώρας της Λατινικής Αμερικής, καθώς το Κογκρέσο υπερψήφισε σήμερα την καθαίρεση του Πέδρο Καστίγιο, του δημοκρατικά εκλεγμένου προέδρου, τον οποίο έχει βάλει στο στόχαστρο σχεδόν από την πρώτη ημέρα της ανάδειξής του στην εξουσία.  Υπέρ της αποπομπής του τάχθηκαν 101 βουλευτές, με έξι να καταψηφίζουν, ενώ καταγράφηκαν και δέκα αποχές.

Λίγη ώρα αργότερα η αστυνομία ανακοίνωσε ότι ο πρόεδρος της χώρας Πέδρο Καστίγιο τέθηκε απόψε υπό κράτηση.

Η διαδικασία καθαίρεσής του ήταν προγραμματισμένη για σήμερα και βασίζεται στο επιχείρημα ότι ο πρόεδρος είναι «ηθικά ανίκανος» να κυβερνά, ενώ το πολύ δυνατό συντηρητικό μπλοκ τον έχει κατηγορήσει λυσσαλέα για διαφθορά.

Ο Πέδρο Καστίγιο έχει απαντήσει επανειλημμένα στις αιτιάσεις της αντιπολίτευσης, καταγγέλλοντας πολιτικά υποκινούμενη εκστρατεία εναντίον του, όμως, νωρίτερα σήμερα, προχώρησε σε ένα διάγγελμα που προκάλεσε αντιδράσεις και επιτάχυνε τις εξελίξεις.

Λίγες ώρες πριν την έναρξη της διαδικασίας παραπομπής του, πάντως, ο πρόεδρος του Περού ανακοίνωσε τη διάλυση του Κογκρέσου και τον διορισμό «κυβέρνησης εκτάκτου ανάγκης». Ανακοίνωσε, ακόμη, τη σύγκληση ενός νέου Συντακτικού Κογκρέσου, το οποίο θα αναλάβει να δημιουργήσει ένα νέο Σύνταγμα εντός εννέα μηνών.

Ο Καστίγιο συμπλήρωσε τίθεται σε ισχύ απαγόρευση της κυκλοφορίας από τις 10 το βράδυ μέχρι τις 4 τα ξημερώματα, σε όλη την επικράτεια .

«Το δικαστικό σύστημα, η δικαστική εξουσία, η εισαγγελία, το εθνικό συμβούλιο δικαιοσύνης, το συνταγματικό δικαστήριο κηρύσσονται σε κατάσταση αναδιοργάνωσης», πρόσθεσε, ζητώντας από όσους κατέχουν παράνομα όπλα «να τα παραδώσουν στην εθνική αστυνομία εντός 72 ωρών».

Η εθνική αστυνομία «θα επικεντρώσει όλες τις προσπάθειές της στην πραγματική και αποτελεσματική αντιμετώπιση της εγκληματικότητας, της διαφθοράς και της διακίνησης ναρκωτικών, για αυτό θα της δοθούν οι αναγκαίοι πόροι», συνέχισε, καλώντας την κοινωνία των πολιτών «να στηρίξει τις αποφάσεις αυτές που θα μας επιτρέψουν να θέσουμε τη χώρα μας σε πορεία ανάπτυξης».

Ο πρόεδρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου έκανε λόγο για πραξικόπημα και ζήτησε από το Κογκρέσο να αναθέσει την εξουσία στην αντιπρόεδρο Ντίνα Μπολουάρτε.