Γεωλόγοι και βιολόγοι στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο στις ΗΠΑ επανέφεραν στη ζωή αρχαίους μικροοργανισμούς που είχαν παγιδευτεί στον Αρκτικό πάγο για έως και 40.000 χρόνια. Αυτά τα βακτήρια μπορούν να επιβιώσουν χωρίς θρεπτικά συστατικά, θερμότητα ή φως για αιώνες, σύμφωνα με την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.

«Δεν πρόκειται για νεκρά δείγματα», δήλωσε ο Τρίσταν Κάρο, πρώην μεταπτυχιακός φοιτητής γεωεπιστημών στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο.

«Είναι ικανά να φιλοξενήσουν ενεργή ζωή που μπορεί να διασπά οργανική ύλη και να την απελευθερώνει ως διοξείδιο του άνθρακα» πρόσθεσε.

Η ομάδα επιστημόνων από διάφορα μέρη της χώρας ανακάλυψε τους μικροοργανισμούς στο μόνιμα παγωμένο υπέδαφος της Αλάσκας — ένα μείγμα από έδαφος, πάγο και βράχους — σε βάθος περίπου 100 μέτρων από την επιφάνεια της γης. Τα δείγματα προήλθαν από τις σήραγγες του Permafrost Tunnel κοντά στο Φέρμπανκς, εγκατάσταση που είχε διανοιχθεί τη δεκαετία του 1960 από το Σώμα Μηχανικών Στρατού των ΗΠΑ και που περιέχει ακόμη και οστά μαμούθ από την Εποχή των Παγετώνων. Στη συνέχεια, προσπάθησαν να «ξυπνήσουν» τους μικροοργανισμούς, εκθέτοντάς τους σε νερό και θερμοκρασίες 4 έως 12°C- θερμοκρασίες σχετικά υψηλές για την περιοχή. Μετά από εξάμηνη παρατήρηση, τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά.

Αν και οι ομάδες βακτηρίων αναπτύχθηκαν πολύ αργά τους πρώτους μήνες, ορισμένα άρχισαν να παράγουν μια λεπτή, κολλώδη ουσία γνωστή ως βιοφίλμ, η οποία προστατεύει τους ιούς και μπορεί να βοηθήσει στη διάδοσή τους. Αυτό σημαίνει ότι τα μικρόβια μπορεί να χρειάζονται μήνες για να γίνουν ενεργά μετά από μία θερμή περίοδο.

«Θέλαμε να προσομοιώσουμε τι συμβαίνει το καλοκαίρι στην Αλάσκα υπό μελλοντικές κλιματικές συνθήκες όπου αυτές οι θερμοκρασίες θα φτάνουν σε βαθύτερες περιοχές του μόνιμου πάγου», είπε ο Κάρο.

Το εγχείρημα αυτό έρχεται καθώς ο Αρκτικός πάγος λιώνει με πρωτοφανείς ρυθμούς λόγω της κλιματικής αλλαγής. Η περιοχή, που εκτείνεται σε περίπου 14 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, θερμαίνεται τέσσερις φορές ταχύτερα από οπουδήποτε αλλού στη Γη από το 1979, σύμφωνα με Φινλανδούς ερευνητές. Μέχρι το 2100, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος εκτιμά ότι θα μπορούσαν να χαθούν έως και τα 2/3 του μόνιμου πάγου.

Το λιώσιμο του μόνιμου πάγου απελευθερώνει τα αέρια του θερμοκηπίου διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο, επιδεινώνοντας το πρόβλημα. Ερευνητές του MIT εκτιμούν ότι ο μόνιμος πάγος περιέχει έως και 1.500 δισεκατομμύρια τόνους άνθρακα — σχεδόν διπλάσια ποσότητα από αυτήν που βρίσκεται σήμερα στην ατμόσφαιρα, σύμφωνα με το NOAA.

Ωστόσο, αυτός δεν είναι ο μόνος κίνδυνος. Οι επιστήμονες προειδοποιούν εδώ και χρόνια ότι ο μόνιμος πάγος φιλοξενεί άγνωστα βακτήρια και ιούς, με πιθανές σοβαρές συνέπειες για την ανθρώπινη υγεία.

«Δεν ξέρουμε πραγματικά τι κρύβεται εκεί πάνω», είπε η Μπιργκίτα Έβενγκαρντ, μικροβιολόγος στο Πανεπιστήμιο Umeå της Σουηδίας, στο NPR το 2016. «Αυτό είναι το Κουτί της Πανδώρας» σημείωσε.

Μερικοί από αυτούς τους μικροοργανισμούς μπορεί ήδη να είναι ανθεκτικοί στα αντιβιοτικά. Ορισμένα είδη μπορεί να είναι εντελώς νέα, καθώς έχουν προσαρμοστεί σε ακραίες συνθήκες. Γιατί λοιπόν να προσπαθήσουμε να τους αναβιώσουμε;

Τα αρχαία βακτήρια μπορεί να προκαλέσουν λοιμώξεις, αλλά θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν στην ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών για ιατρική χρήση. Ένα βακτήριο που βρέθηκε στο αρκτικό έδαφος θα μπορούσε ακόμη να βοηθήσει στον καθαρισμό πετρελαιοκηλίδων. Επιστήμονες έχουν ήδη αναστήσει τους λεγόμενους «ιούς ζόμπι», χωρίς μέχρι στιγμής να υπάρχει λόγος πανικού.

Αν και ένας αρχαίος ιός θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί και να μολύνει ανθρώπους, οι περισσότεροι ιοί που έχουν αναβιωθεί μέχρι στιγμής μολύνουν μόνο αμοιβάδες, και πολλοί είναι πολύ εύθραστοι για να επιβιώσουν στις σύγχρονες συνθήκες, σημειώνει ο Ντάγκλας Τζόνσον από το Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας.

«Αυτή τη στιγμή, είναι δύσκολο να πούμε πόσο πρέπει να ανησυχούμε», δήλωσε η Άντρεα Χίνγουντ, επικεφαλής επιστήμονας του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών. Ωστόσο, πρόσθεσε, «υπάρχουν λόγοι για ανησυχία».

Ο Κάρο ανέφερε ότι οι μικροοργανισμοί που χρησιμοποίησαν πιθανότατα δεν μπορούν να μολύνουν ανθρώπους — αλλά η ομάδα τους κράτησε σε σφραγισμένους θαλάμους, παρ’ όλα αυτά.

ΠΗΓΗ: Independent

Πριν από πενήντα χρόνια, οκτώ Αμερικανοί ξεκίνησαν για την Αργεντινή για να ανέβουν στην Ακονκάγκουα, το ψηλότερο βουνό του Δυτικού Ημισφαιρίου. Όμως τα πράγματα δεν πήγαν όπως τα είχαν προγραμματίσει. Και αυτό διότι δύο από τους ορειβάτες πέθαναν και οι σοροί τους έμειναν στις παγωμένες βουνοκορφές. 

Ωστόσο μισό αιώνα μετά μία κάμερα που ανήκει σε μία από τους νεκρούς ορειβάτες, την Τζάνετ Τζόνσον, αποκαλύφθηκε κάτω από έναν παγετώνα που άρχισε να υποχωρεί.  Ο φακός της μηχανής ήταν σπασμένος αλλά μία ένδειξη στην κορυφή της μηχανής έδειξε ότι είχαν τραβηχτεί 24 φωτογραφίες. Το κάτω της μέρος ήταν στηριγμένο σε μία φθαρμένη δερμάτινη θήκη με χοντρό λουρί ενώ στη θήκη ήταν γραμμένο ένα αμερικανικό όνομα και μία διεύθυνση στο Κολοράντο.
 

Η κάμερα μεταφέρθηκε από αυτούς που την βρήκαν σε έναν καταυλισμό όπου ένας βετεράνος οδηγός ονόματι Κορβαλάν μόλις άκουσε ότι στο κάτω μέρος της κάμερας υπήρχε το όνομα Τζανετ Τζόνσον  πετάχτηκε σαν να τον χτύπησε ηλεκτρικό ρεύμα.

Αμέσως θυμήθηκε την ιστορία της δασκάλας Τζανετ, του μηχανικού της NASA Τζον Κούπερ και της θανατηφόρου αποστολής του 1973: Μια γυναίκα από το Ντένβερ, ίσως η πιο εμπειρη ορειβάτης της ομάδας, εθεάθη για τελευταία φορά ζωντανή στον παγετώνα. Ένας άνδρας από το Τέξας, μέλος των πρόσφατων αποστολών Apollo στο φεγγάρι, βρισκόταν παγωμένος κοντά της. Ο τρόπος που πέθαναν δεν διευκρινίστηκε ποτέ. Υπήρχαν αντιφατικές δηλώσεις από τους επιζώντες. Ενας δικαστής ζήτησε έρευνα για ενδεχόμενο δόλο ή κάτι άλλο ύποπτο στις συνθήκες θανάτου τους.Χρειάστηκαν τρία χρόνια ερευνών για να βρεθούν και να ανασυρθούν τα πτώματα.

Η ανακάλυψή τους ξεσήκωσε ένα ακόμη μεγαλύτερο θρίλερ, αφήνοντας περισσότερες ερωτήσεις παρά απαντήσεις. Κάπως έτσι η Τζόνσον και ο Κούπερ έγιναν μέρος της λαογραφίας και των θρύλων του βουνού, δίχως κανείς να μπορεί να πει πώς πέθαναν, με τον καθένα να δημιουργεί το δικό του μύθο.
Και τώρα, σχεδόν πέντε δεκαετίες αργότερα, μια παλιά κάμερα είχε αναδυθεί από τον παγετώνα που υποχωρούσε και που ίσως δώσει απαντήσεις. Ο πάγος έκρυβε ακόμη ένα πακέτο από σκόρπια αντικείμενα όπως πουπουλένια γάντια, ένα κόκκινο σακάκι, ένα κουτί με χρησιμοποιημένη ταινία Kodak και ένα αποσυντεθειμένο αριστερό χέρι, που φορούσε ακόμα ένα λεπτό ασημί ρολόι.

Ποια ήταν η Τζόνσον

Γεννημένη στις 30 Νοεμβρίου 1936 δεν γνώρισε ποτέ τη γενέτειρά της καθώς υιοθετήθηκε από τον Βίκτορα και τη Μέι Τζόνσον που ζούσαν στη Μινεάπολη.

Στην πορεία αναδείχθηκε σε λάτρη των βουνών και της ορειβασίας. Ήταν ένα από τα 38 μέλη μιας αποστολής κλαμπ το 1963 στο Περού. Δεν είναι σαφές πόσες από τις κορυφές του κόσμου έφτασε. Ανέβηκε στο Κιλιμάντζαρο και ήλπιζε να ανέβει στο Ντενάλι μετά την επιστροφή της από την Ακονκάγκουα. Ήθελε να φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης, στην κορυφή των ψηλότερων βουνών. Σκαρφάλωσε και τις 67 από τις κορυφές των 14.000 ποδιών στις Ηνωμένες Πολιτείες (εκτός από την Αλάσκα), το Κιλιμάντζαρο, την Οριζάμπα, το Ποποκατεπέτλ, το Φούτζι, κ.λπ.

Αλλά η  Ακονκάγκουα δεν ήταν από τα πιο εύκολα βουνά. Το βασικό πρόβλημα ήταν στους ανέμους.  Μέχρι το 2022, υπήρξαν 153 γνωστοί θάνατοι στο βουνό. Το 1973, η Τζόνσον και ο Κούπερ ήταν οι αριθμοί 26 και 27.  Οι ορειβάτες δεν είχαν GPS trackers, ούτε τρόπο επικοινωνίας μεταξύ του στρατοπέδου βάσης και της κορυφής. Οι Αμερικανοί έφεραν κιάλια και ένα πιστόλι φωτοβολίδων. Το βουνό ήταν σχεδόν έρημο. Αν προέκυπτε πρόβλημα, δεν υπήρχε κανείς άλλος να βοηθήσει εκτός από τα άλλα μέλη της αποστολής.

Μέχρι τώρα ουδείς μπορούσε να πει κάτι στα σίγουρα για τις συνθήκες του θανάτου τους. Τώρα, η κλιματική κρίση ίσως λύσει το μυστήριο. Ο παγετώνας αποκάλυψε την κάμερα που ίσως κρύβει τις απαντήσεις. Ίσως και όχι. 

Μεταξύ μας, καλύτερα οι μύθοι να παραμένουν μύθοι...

Σημείωση: Η φωτογραφία της κάμερας της Τζάνετ Τζόνσον δημοσιεύθηκε στους New York Times και ανήκει στον φωτογράφο Pablo Betancourt.