Ενα σκάνδαλο βρίσκεται σε εξέλιξη στο Μικρό Πάπιγκο, έναν από τους πιο εμβληματικούς και διατηρητέους οικισμούς της Ελλάδας, όπου σχεδιάζεται ένα καταστροφικό και σκανδαλωδώς δαπανηρό έργο, η εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων (ΕΕΛ) μόλις 25 μέτρα από τα σπίτια του οικισμού, καταστρέφοντας την πολιτιστική ταυτότητα και το φυσικό τοπίο της περιοχής.

Πρόκειται για πετρόκτιστα σπίτια του 1700 με στενά καλντερίμια, όπου δεν επιτρέπεται η διέλευση οχημάτων, στοιχεία αναγνωρισμένης πολιτιστικής αξίας που προσελκύουν κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Η εγκατάσταση του έργου σε περιοχή Natura, η οποία αποτελεί Ειδική Ζώνη Διατήρησης (Εθνικός Δρυμός Βίκου - Αώου) καθώς και Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Ορος Τύμφη-Γκαμήλα), παραβιάζει επίσης τους αυστηρούς όρους προστασίας της Ζώνης Ια του πυρήνα του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου όπου, σύμφωνα με την ΚΥΑ 23069/2005, δεν επιτρέπονται τέτοιου είδους εγκαταστάσεις.

Πρόκειται για ένα απολύτως καταστροφικό έργο, εγκεκριμένο από την Περιφέρεια Ηπείρου, καθώς είναι αχρείαστο αφού υπάρχει ήδη βιολογικός καθαρισμός (ΕΕΛ) στο Μεγάλο Πάπιγκο, σε απόσταση μόλις 2 χιλιόμετρα, σε Ζώνη Β (ηπιότερης προστασίας) με δυναμικότητα ικανή να καλύψει και τις ανάγκες του Μικρού Πάπιγκου και με τον οποίο θα μπορούσε αυτό να συνδεθεί με ελάχιστο οικονομικό και μηδενικό περιβαλλοντικό κόστος. Το έργο, που θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης, θα κοστίσει τριπλάσια χρήματα και συγκεκριμένα 1.115.000 ευρώ αντί για 340.000 ευρώ της σύνδεσης με το υπάρχον σύστημα. Πρόκειται για μια επιλογή που θέτει σοβαρά ερωτήματα διαφάνειας και χρηστής διαχείρισης δημόσιων πόρων, επισημαίνει η Κίνηση Πολιτών Save Papigo που εναντιώνεται στο έργο.

Βλάβες

Το έργο θα επιβαρύνει τους κατοίκους οικονομικά και περιβαλλοντικά με περισσότερα από 25.000 ευρώ ετησίως για λειτουργικά έξοδα, βλάβες στα παραδοσιακά πέτρινα καλντερίμια και στο ευαίσθητο οικοσύστημα της Πίνδου / Natura 2000. Επιπλέον κατασκευάζεται χωρίς διαφάνεια και χωρίς προηγούμενη ενημέρωση ή συναίνεση της τοπικής κοινωνίας.

Εξάλλου το συγκεκριμένο έργο οδηγεί σε αναπόφευκτη υποβάθμιση του περιβάλλοντος και της ποιότητας διαβίωσης των ντόπιων και των επισκεπτών εξαιτίας της μόνιμης εκπομπής θορύβου, των έντονων οσμών και αέριων ρύπων από την επεξεργασμένη λυματολάσπη – τη στιγμή μάλιστα που η τοπική τουριστική οικονομία βασίζεται στην αυθεντικότητα και την απόλυτη αρμονία με το φυσικό περιβάλλον προσθέτει η Κίνηση Πολιτών.

Οπως αναφέρεται στo δικόγραφο Προσθέτων Λόγων επί της Αίτησης Ακύρωσης που κατέθεσαν πολίτες ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, που συζητήθηκε στις 7 Μαΐου, η Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ) έχει παράνομη αιτιολογία διότι δεν εξετάστηκαν επαρκώς εναλλακτικές λύσεις, όπως η σύνδεση με την ήδη υπάρχουσα ΕΕΛ του Μεγάλου Πάπιγκου. Η κατασκευασμένη από το 2010 ΕΕΛ του Μεγάλου Πάπιγκου, για να εξυπηρετήσει σήμερα 105 κατοικίες και 42 επιχειρήσεις, χωροθετήθηκε σε απόσταση περίπου ενός χιλιομέτρου από τον οικισμό και σύμφωνα με στοιχεία του Δήμου Ζαγορίου (2024) κόστισε συνολικά 600.000 ευρώ. Με αυτά τα δεδομένα το έργο της ΕΕΛ του Μικρού Πάπιγκου εμφανίζεται υπερβολικά ακριβό με προϋπολογισμό που ξεπερνά το 1.100.000 ευρώ για μόλις 26 κατοικίες και 6 επιχειρήσεις!

Εξάλλου οι αιτούντες ανέφεραν ότι μετά την αδειοδότηση του έργου αλλά πριν από την κατακύρωσή του σε ανάδοχο θεσπίστηκε νέο προστατευτικό καθεστώς στην περιοχή, με το οποίο τμήμα της λεκάνης απορροής του Αώου ποταμού (που ξεκινά γεωγραφικά από τις πηγές του Βοϊδομάτη όπου βρίσκεται το έργο) χαρακτηρίστηκε ως προστατευόμενο τοπίο και προστατευόμενος φυσικός σχηματισμός, γεγονός που επέβαλε την επαναξιολόγηση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και την αναθεώρηση της Απόφασης Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ).

Επιπρόσθετα οι αιτούντες ανέφεραν ότι η ΑΕΠΟ είναι παράνομη διότι εκδόθηκε κατά παράβαση της Σύμβασης του Αρχους (που επιβάλλει το δικαίωμα πρόσβασης των πολιτών στην περιβαλλοντική πληροφορία) και αποδεικνύουν ότι δεν τηρήθηκαν οι διατυπώσεις δημοσιότητας για την πρόσκληση σε δημόσια διαβούλευση που απαιτεί ο νόμος. Ετσι οι ντόπιοι και οι πολίτες ευρύτερα δεν ενημερώθηκαν έγκαιρα για τον σχεδιασμό και την αδειοδότηση αυτής της υποδομής, κάτι που τους στέρησε το θεμελιώδες δικαίωμά τους να συμμετέχουν στη διαβούλευση και να αντιδράσουν.

Διαβούλευση

Αποτέλεσμα αυτών των παραλείψεων ήταν ότι η συμμετοχή του κοινού στη διαβούλευση για το πολυδάπανο και οχληρό έργο (που ασφαλώς ενδιέφερε τους κατοίκους και κάθε πολίτη που έννομα συμφέροντά του τον συνδέουν με την περιοχή) ήταν πράγματι μηδενική (δεν καταγράφεται ούτε μία τοποθέτηση, προφορική ή έγγραφη), καθώς δεν υπήρξε δημόσια αναρτημένη πρόσκληση παρά μόνο δημοσίευση σε τοπική εφημερίδα των Ιωαννίνων που δεν κυκλοφορεί στα χωριά του Ζαγορίου.

Για το ζήτημα αυτό η Περιφέρεια Ηπείρου στα δικόγραφά της προς το ΣτΕ υποστήριξε ότι η δημοσίευση στην εφημερίδα «Ηπειρωτικός Αγών» εξασφάλιζε τη δημοσιότητα της διαδικασίας διότι διαθέτει ιστοσελίδα, ενώ στην πραγματικότητα διαθέσιμο ηλεκτρονικά είναι μόνο το πρωτοσέλιδο της συγκεκριμένης εφημερίδας.

ICOMOS: Κίνδυνος για τον ιστορικό οικισμό

Την έντονη αντίθεσή του στην επικείμενη κατασκευή βιομηχανικής μονάδας επεξεργασίας λυμάτων στον ιστορικό οικισμό του Μικρού Πάπιγκου, μιας περιοχής που έχει αναγνωριστεί ως Τόπος Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO, εξέφρασε σε ανακοίνωσή του το Ελληνικό Τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS) ως ο τεχνικός σύμβουλος της UNESCO σε θέματα προστασίας πολιτιστικής κληρονομιάς στη χώρα μας.

Το ICOMOS θεωρεί ότι το προτεινόμενο έργο:

● Ερχεται σε ευθεία σύγκρουση με τις αρχές διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς αλλοιώνει τη φυσιογνωμία ενός παραδοσιακού πετρόκτιστου οικισμού που διατηρείται σχεδόν αναλλοίωτος επί αιώνες.

● Υπονομεύει τον χαρακτήρα του τοπίου με την τοποθέτηση ανοιχτής μονάδας επεξεργασίας λυμάτων μόλις 25 μέτρα από τα πρώτα σπίτια του οικισμού και εντός της ζώνης προστασίας NATURA 2000.

● Θέτει σε κίνδυνο τη συνέχιση του αυθεντικού τρόπου ζωής και της τουριστικής βιωσιμότητας της περιοχής, η οποία στηρίζεται στην ήπια ανάπτυξη και τη βιωματική εμπειρία του φυσικού και πολιτιστικού τοπίου.

● Αγνοεί την εναλλακτική λύση της σύνδεσης με τον υφιστάμενο βιολογικό καθαρισμό στο Μεγάλο Πάπιγκο, που τεκμηριώνεται από ανεξάρτητη μελέτη κατοίκων και είναι περιβαλλοντικά ορθή, τεχνικά εφικτή και πολλαπλάσια οικονομικότερη.

Επιπλέον υπογραμμίζει ότι με την ένταξη του Ζαγορίου στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς η χώρα μας ανέλαβε ρητή υποχρέωση να διαφυλάξει τη φυσική και πολιτιστική ακεραιότητα του τοπίου. Το έργο, με τον τρόπο που σχεδιάζεται από την Περιφέρεια Ηπείρου, έρχεται σε αντίθεση με αυτήν την υποχρέωση και συνεπώς θέτει σε κίνδυνο τη διεθνή αξιοπιστία της χώρας μας απέναντι στην UNESCO και την παγκόσμια κοινότητα.

Τέλος, ζητά την άμεση επανεξέταση του σχεδιαζόμενου έργου και ακύρωση της τρέχουσας «μελέτης», υποστηρίζοντας τη λύση της σύνδεσης με την υπάρχουσα ΕΕΛ Μεγάλου Πάπιγκου ή τη χωροθέτηση μονάδας (που δεν θα ενοχλεί παντοιοτρόπως τον οικισμό) σε απόσταση ασφαλείας τουλάχιστον 1 χιλιομέτρου.

«Δεδομένου ότι η αίτηση ακυρώσεως των κατοίκων κατά του έργου έχει ήδη συζητηθεί στο ΣτΕ και αναμένεται η έκδοση της απόφασης, η δημιουργία τετελεσμένων γεγονότων με την επίσπευση της έναρξης των εργασιών κατασκευής πρέπει οπωσδήποτε να αποτραπεί» αναφέρει σε σχετική ανακοίνωσή του το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος.

Και ενώ οι κάτοικοι αντιδρούν έντονα γι’ αυτό το πολλαπλά παράλογο έργο, η Περιφέρεια Ηπείρου επιχείρησε πριν από λίγες μέρες να ξεκινήσει τις εργασίες κατασκευής εντός του παραδοσιακού οικισμού με χωματουργικές εργασίες και κοπή δέντρων από τον εργολάβο του έργου, μην αναμένοντας την απόφαση του ΣτΕ και περιφρονώντας τη γνωμοδότηση της ICOMOS Hellas. Και μάλιστα μην έχοντας οικοδομική άδεια, όπως διαπιστώθηκε από την αστυνομία που κάλεσαν οι κάτοικοι, οι οποίοι κατέθεσαν μήνυση και έτσι οι εργασίες σταμάτησαν και η υπόθεση βρίσκεται στα χέρια της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Ιωαννίνων.

Ενας αγωγός-μήλον της Εριδος

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι κάτοικοι το Μικρού Πάπιγκου έλαβαν στις 20 Ιουνίου επιστολή από τον δήμαρχο Ζαγορίου, Γιώργο Σουκουβέλο, με την οποία τους ανακοίνωσε πως προχωρά σε σφράγιση ενός εκ των τριών αγωγών αποχέτευσης εντός του οικισμού εντός 3 ημερών, επικαλούμενος δήθεν άγνοια για την ύπαρξή του. Κάτι που τελικά έπραξε αφήνοντας χωρίς αποχέτευση αρκετά σπίτια.

Σε απάντηση προς τον δήμαρχο την επομένη 80 κάτοικοι και οικογένειες του Μικρού Πάπιγκου αποδεικνύουν ότι ο ισχυρισμός του περί «άγνοιας» είναι ατεκμηρίωτος και ανακριβής, ότι ο αγωγός δεν είναι «παράνομος», δεν είναι «κρυφός» και δεν «ξεβράζει» λύματα στον Βοϊδομάτη, όπως ισχυρίστηκε ο δήμαρχος. Κι ακόμα ότι η σφράγιση θέτει σε άμεσο κίνδυνο τη δημόσια υγεία, καθώς δύναται να προκαλέσει ανάστροφη ροή λυμάτων σε κατοικίες και επιχειρήσεις, διαρροή λυμάτων στο φυσικό περιβάλλον του Εθνικού Πάρκου και επιδείνωση των όρων υγιεινής διαβίωσης των κατοίκων και επισκεπτών. «Αποτελεί γνωστή και θεσμικά αποδεκτή υποδομή, που ρητά αναφέρεται τόσο στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) όσο και στην Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ) του υπό εκτέλεση έργου Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) Μικρού Πάπιγκου για τον Δήμο Ζαγορίου» αναφέρουν οι κάτοικοι.

Αφετέρου του επισημαίνουν ότι το πρόβλημα δεν προήλθε από τις δήθεν «παράνομες συνδέσεις» που όψιμα επικαλείται, αλλά από την καταστροφή του αγωγού κατά την έναρξη των έργων του νέου βιολογικού από τον εργολάβο υπό την επίβλεψη της Περιφέρειας Ηπείρου. «Ο δήμαρχος σφράγισε μονομερώς μια τόσο βασική υποδομή του χωριού, χωρίς τεχνική εκτίμηση και χωρίς εκτίμηση κινδύνου, διακινδυνεύοντας αυτονόητα την ανάστροφη ροή λυμάτων μέσα στις κατοικίες απλών πολιτών και τις επιχειρήσεις. Οι κάτοικοι-δημότες βρίσκονται χωρίς αποχέτευση και χωρίς εναλλακτική λύση» αναφέρουν.

«Είναι απορίας άξιο και απογοητευτικό πώς ένας δήμαρχος επιλέγει να κατηγορήσει και να δυσφημίσει μια κοινότητα αντί να την προστατεύσει και να συζητήσει με τους κατοίκους τη βέλτιστη λύση για την απρόσκοπτη λειτουργία της κοινότητας, της οικονομίας της και της ευημερίας της» καταλήγουν.

Για την άμεση ακύρωση του έργου η Κίνηση Πολιτών Save Papigo συλλέγει υπογραφές μέσω της πλατφόρμας change.org.

Πηγή: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Έφυγε από την ζωή σε ηλικία 90 ετών ο Πετρολούκας Χαλκιάς, βιρτουόζος του κλαρίνου, μια τεράστια προσωπικότητα που ανήκει στο πάνθεον με τους κορυφαίους στο χώρο του ηπειρώτικου κλαρίνου.

Η είδηση του θανάτου του έγινε γνωστή από συναδέλφους του, μουσικούς, με σειρά αναρτήσεων στο διαδίκτυο και προκάλεσε θλίψη όχι μόνο στον καλλιτεχνικό κόσμο της μουσικής παράδοσης, αλλά στο πανελλήνιο.

Γεννημένος το 1934 στο Δελβινάκι Ιωαννίνων, κουβαλούσε στο αίμα του τη μουσική ως γιος του περίφημου Περικλή Χαλκιά. Ξεκίνησε να παίζει κλαρίνο σε ηλικία μόλις έντεκα ετών, μαθητεύοντας δίπλα στον θρυλικό Φίλιππα Ρούντα, «το καλύτερο κλαρίνο του Ζαγορίου». Παρά την αρχική αντίδραση του πατέρα του, η μοίρα του είχε ήδη χαραχθεί: το πάλκο έγινε το φυσικό του περιβάλλον, κι εκεί, όπως έλεγε ο ίδιος, επικοινωνούσε με τις ψυχές των ανθρώπων.

Η διαδρομή του περιλάμβανε δύο δεκαετίες στην Αμερική, όπου μετέφερε και διέδωσε τη μουσική της Ηπείρου στην ομογένεια, αλλά και σημαντικές συνεργασίες με καλλιτέχνες στην Ελλάδα, σε συναυλίες, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές και δεκάδες δισκογραφικές δουλειές. Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζουν τα «Μοιρολόγια και γυρίσματα», «Δρόμοι της ψυχής» και «Αυτή είναι η Ήπειρος». Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε δείξει και για τη συνάντηση πολιτισμών, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη συνεργασία του με Ινδούς μουσικούς σε δίσκους και συναυλίες.

Ο ίδιος περιέγραφε το παίξιμό του ως κάτι βαθιά βιωματικό: «όταν παίζω, τα δάχτυλά μου κινούνται μόνα τους και εντολές δίνει η ψυχή μου». Γι’ αυτό και το κοινό του τον λάτρευε – γιατί κάθε του νότα ήταν αυθεντική, φορτισμένη με συναίσθημα, με μνήμη, με πατρίδα.

Ο Πετρολούκας Χαλκιάς δεν ήταν απλώς ένας σπουδαίος δεξιοτέχνης του κλαρίνου. Ήταν ένας ποιητής του ήχου, ένας σιωπηλός αφηγητής του τόπου και των ανθρώπων του. Και μπορεί η φυσική του παρουσία να έσβησε, όμως το ηχόχρωμά του θα συνεχίσει να αντηχεί σε κάθε πανηγύρι, σε κάθε μονοπάτι της πέτρας και της παράδοσης.

Συλλυπητήρια μηνύματα 

• Κωνσταντίνος Τασούλας, Πρόεδρος της Δημοκρατίας

«Απεβίωσε σήμερα ο θρύλος της δημοτικής μας μουσικής και ιδιαίτερα της ηπειρωτικής, Πέτρος Λούκας Χαλκιάς, πλήρης ημερών. Στις συνειδήσεις όλων των Ελλήνων είναι ο κορυφαίος εκπρόσωπος του δημοτικού μας τραγουδιού, που το μετέφερε, κερδίζοντας το θαυμασμό, ήδη από τα 11 του χρόνια, ως τα πέρατα του κόσμου.

Ο Πέτρος Λούκας Χαλκιάς έφυγε από τη ζωή, αλλά δεν σίγησε ούτε θα σιγήσει. Το σπουδαίο έργο του και τα ακούσματά του, θα συντροφεύουν και θα συγκινούν βαθιά, για πάντα, τους φίλους του δημοτικού μας τραγουδιού. 

Στους οικείους του εκφράζω τα πλέον θερμά μου συλλυπητήρια».

• Λίνα Μενδώνη, υπουργός Πολιτισμού

«Με βαθιά συγκίνηση και θλίψη αποχαιρετούμε τον Πέτρο-Λούκα Χαλκιά, τον κορυφαίο εκφραστή της ηπειρώτικης παραδοσιακής μουσικής, τον αξεπέραστο κλαρινίστα, τον δεξιοτέχνη ερμηνευτή που, με τη μουσική του, μύησε τους Έλληνες και τον κόσμο στη ζωντανή φωνή της παράδοσής μας. Η απώλειά του δεν είναι απλώς η απώλεια ενός μεγάλου μουσικού, αλλά ενός πιστού φύλακα της μουσικής κληρονομιάς μας και της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Αφήνει πίσω του ένα δυσαναπλήρωτο κενό στην παραδοσιακή μουσική και στην καρδιά της Ηπείρου.

Υπήρξε, δικαίως, ο "πατριάρχης" του κλαρίνου, τίτλος που του αποδόθηκε για την αδιαμφισβήτητη δεξιοτεχνική κυριαρχία του. Δωρικός ερμηνευτής, σεμνός και προσηνής, αταλάντευτα αφοσιωμένος στην τέχνη του και πάντοτε αρωγός και πολύτιμος δάσκαλος των νεότερων καλλιτεχνών. Η παραδοσιακή μουσική μας δεν θα είναι πια ποτέ η ίδια χωρίς την εμβληματική του παρουσία. Ωστόσο, η εξέχουσα προσφορά του θα μείνει ζωντανή, να μας συγκινεί, να μας διδάσκει, να μας ενώνει. Η Ελλάδα, ιδιαίτερα η Ήπειρος, τον αποχαιρετούν με θλίψη και υπερηφάνεια.

Στην οικογένειά του, τους πολλούς μαθητές του και τους αμέτρητους φίλους του απευθύνω τα ειλικρινέστατα συλλυπητήρια μου».

• Μαρίνα Κοντοτόλη, τομεάρχης Πολιτισμού και βουλεύτρια ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ

«Με μεγάλη συγκίνηση αποχαιρετούμε έναν σπουδαίο καλλιτέχνη, έναν αυθεντικό δεξιοτέχνη του κλαρίνου, τον Πέτρο-Λούκα Χαλκιά.

Ο Πέτρο-Λούκας Χαλκιάς δεν ήταν απλώς ένας μουσικός· ήταν θεματοφύλακας της δημοτικής μας παράδοσης, ο άνθρωπος που κράτησε ζωντανές, μέσα από το κλαρίνο του, τις μνήμες, τους καημούς, τη χαρά και τη λύπη του τόπου μας. Με το έργο του, ταξίδεψε το ηπειρώτικο τραγούδι σε κάθε γωνιά του κόσμου, κάνοντας όλους μας περήφανους.

Εκφράζουμε τα ειλικρινή μας συλλυπητήρια στην οικογένεια, στους οικείους του και σε όλη τη μουσική κοινότητα. Ο ήχος του κλαρίνου του θα παραμείνει ανεξίτηλος στις καρδιές μας.

Καλό ταξίδι. Η προσφορά σου στον πολιτισμό μας θα σε κρατά πάντα ζωντανό στις καρδιές μας».

Σάλο έχει προκαλέσει στην τοπική κοινωνία, αλλά και στην ακαδημαϊκή κοινότητα, η διάνοιξη δρόμου μέσα στην αλπική ζώνη του Γράμμου, σε υψόμετρο 2.200 μέτρα.

Σύμφωνα με το epiruspost.gr, ήδη κάτοικοι της περιοχής και του Συλλόγου της Αετομηλίτσας προχώρησαν σε καταγγελία προς το Δασαρχείο Κόνιτσας και προτίθενται να συνεχίσουν τις αντιδράσεις στη Μονάδα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου καθώς πρόκειται για περιοχή Natura και δεν έχει προηγηθεί καμία περιβαλλοντική μελέτη.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ο συγκεκριμένος δρόμος διανοίγεται ταυτόχρονα από την Γράμμουστα, με τις πληροφορίες μάλιστα να αναφέρουν ότι από την πλευρά της Δυτικής Μακεδονίας επιχειρούν μηχανήματα του στρατού και από την περιοχή της Ηπείρου, όπου επιχειρούν ιδιωτικά μηχανήματα μέσω ανάθεσης που έχει γίνει από την Περιφέρεια Ηπείρου.

Οι κάτοικοι καταγγέλλουν ότι η ανάθεση αφορούσε σε «αποκατάσταση βατότητας από το μνημείο Γκέσου έως τα όρια του νομού» με την διαφορά όμως ότι δεν πρόκειται για αποκατάσταση βατότητας αλλά για την διάνοιξη νέου δρόμου και μάλιστα εκεί που υπήρχαν μονοπάτια.

Οι ίδιοι τονίζουν ότι η κατασκευή ενός νέου δρόμου εντός προστατευόμενης περιοχής απαιτεί το λιγότερο μελέτη περιβαλλοντικών περιπτώσεων, κάτι που δεν υφίσταται..

Μέχρι στιγμής έχει κατασκευαστεί προς τις κορυφές του Γράμμου δρόμος μήκους ενάμισι έως δύο χιλιομέτρων και οι εργασίες εξελίσσονται και από τις δύο πλευρές.

«Τένις» με τις ευθύνες

Σύμφωνα με άλλο δημοσίευμα του epiruspost.gr, ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης «έδειξε» το ΓΕΣ ως υπεύθυνο για τη διάνοιξη του δρόμου, για τον οποίο, σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα, δεν υπάρχει τεχνική μελέτη και αδειοδότηση.

Επιπλέον, ερωτηματικά προκύπτουν και για τη σκοπιμότητα της κατασκευής, όταν ήδη υπάρχουν άλλοι δρόμοι που συνδέουν τις όμορες περιοχές Ιωαννίνων και Καστοριάς.

Το δημοσίευμα αναπαράγει δηλώσεις του Συνταγματάρχη του ΓΕΣ Σπυρίδωνα Ασλάνη στην «Political», ο οποίος λέει ότι το αίτημα για τον συγκεκριμένο δρόμο κατατέθηκε από τον Περιφερειάρχη Ηπείρου στις αρχές καλοκαιριού.

Μάλιστα αναφέρει ότι υπήρχαν έγγραφες διαβεβαιώσεις από την Περιφέρεια Ηπείρου ότι δεν χρειάζονται αδειοδοτήσεις.

«Αρχές του καλοκαιριού υπήρξε ένα αίτημα από την Περιφέρεια Ηπείρου, το οποίο ζητούσε τη συνδρομή των Ενόπλων Δυνάμεων για τη διάνοιξη ήδη υφιστάμενης οδού. Λοιπόν, εμείς, ως Ένοπλες Δυνάμεις, απαντήσαμε ότι ναι, έχουμε όλη την καλή διάθεση. Μπορούμε να διαθέσουμε μηχάνημα. Εφόσον υπάρξει όμως διαβεβαίωση ότι δεν χρειάζονται αδειοδοτήσεις, ότι δεν αποτελεί περιοχή Natura ή δεν υπάρχει κάτι από την αρχαιολογική υπηρεσία είτε από τη δασική υπηρεσία. Υπήρξαν έγγραφες διαβεβαιώσεις από την Περιφέρεια Ηπείρου, οπότε διαθέσαμε το μηχάνημα» είναι η απάντηση που δόθηκε από τον Συνταγματάρχη.

Σύμφωνα με το 902.gr, η Περιφέρεια Ηπείρου αναφέρει σε έγγραφό της πως πρόκειται απλά για «εργασίες αποκατάστασης βατότητας».

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, για την παρέμβαση στη νότια περιοχή της κορυφογραμμής έγινε απευθείας ανάθεση του έργου σε εργολάβο με τίμημα 25.000 ευρώ.

Προσθέτει, ότι, ωστόσο, πριν από καιρό για τη συντήρηση του συνόλου των μονοπατιών του Γράμμου είχε εξαγγελθεί ένα κονδύλι 300.000 ευρώ, η τύχη του οποίου αγνοείται και αντί γι’ αυτό ανοίγεται καταστροφικός δρόμος σε προστατευόμενο αλπικό τοπίο.

Παρέμβαση από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Σε επιστολή της προς το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η Βασιλική Κατή, καθηγήτρια Διατήρησης και Διαχείρισης της Βιοποικιλότητας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, αναφέρει μεταξύ άλλων, ότι εκεί που κατασκευάζεται ο δρόμος, «είναι άγρια φυσική περιοχή μεγάλης οικολογικής και αισθητικής αξίας μη προσβάσιμης με μηχανοκίνητα μέσα.».

Ζητά, επίσης από το υπουργείο να διερευνήσει «τη σκοπιμότητα του ως άνω έργου και πράξετε τα δέοντα για την προστασία του ορεινού οικοσυστήματος μεγάλης οικολογικής αξίας του όρους Γράμμος» και να ενημερώσει «την επιστημονική κοινότητα και την Ελληνική κοινωνία για την πρόοδο της Ελλάδας όσον αφορά στις δεσμεύσεις της για την προστασία των βουνών της στο πλαίσιο του Στόχου Βιώσιμης
Ανάπτυξης 15.4.».

Ολόκληρη η επιστολή:

Τα χιλιάδες πολύχρωμα λαμπιόνια που στολίζουν τις γειτονιές και τις πλατείες, σε κάθε χωριό ή πόλη, τα χριστουγεννιάτικα δένδρα, οι ευρηματικές ιδέες συλλόγων με τις μουσικές και τα κεράσματα, οι μυρωδιές από τα ζαχαροπλαστεία και τους φούρνους, δημιουργούν γιορτινή ατμόσφαιρα, γεμίζουν φως και ελπίδα τον κόσμο και τον προετοιμάζουν για την Γέννηση του Θεανθρώπου και τον ερχομό της νέας Χρονιάς.

Μέσα σε αυτόν τον γιορτινό καμβά, στην Ήπειρο των παραδόσεων, τα ήθη και τα έθιμα του τόπου, που έρχονται από το βάθος του χρόνου, αποτυπώνουν την πτυχές της πολιτιστικής και πολιτισμικής ταυτότητας του τόπου, καθώς είναι άμεσα συνυφασμένα με τις συνθήκες του μακρινού παρελθόντος, με τις αρχές και τις αξίες των περασμένων γενεών.

Οι Ηπειρώτες είχαν βαθειά πίστη. Το «σαρανταήμερο» έκαναν νηστεία, δηλαδή από τις 15 Νοεμβρίου έως και τις 24 Δεκέμβρη, για να υποδεχτούν την Γέννηση του Χριστού. Ακόμη και σήμερα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που με ευλάβεια τηρούν τη νηστεία.

Τα έθιμα των Χριστουγέννων για κάθε οικογένεια άρχιζαν με το σφάξιμο του χοίρου, που σε ορισμένες περιοχές ήταν ιεροτελεστία. Το χοιρινό είχε εξέχουσα θέση στο γιορτινό τραπέζι αλλά και στα γλέντια που γίνονταν ανήμερα των Χριστουγέννων στις πλατείες των χωριών.

«Τα σπάργανα του Χριστού», είναι το γλύκισμα - έθιμο που συναντάμε σε όλη την Ήπειρο και αναβιώνει έως σήμερα. Σε κάθε σπίτι ετοιμάζουν τα σπάργανα για το τραπέζι της παραμονής. Πρόκειται για χυλό από σταρένιο αλεύρι, που ψήνεται σε πυρωμένη πέτρα μέσα στο τζάκι, ενώ στη συνέχεια τις «τηγανίτες» αυτές μελώνουν σε ζαχαρόνερο, με καρύδια και κανέλα.

Είναι το γλύκισμα που τρώγεται το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων. Το έθιμο συμβολίζει τα σπάργανα του Ιησού στη φάτνη. Τα «σπάργανα του Χριστού» σε χωριά του Πωγωνίου τα λένε «λαλαγγίτες» και είναι το γλύκισμα για το τραπέζι της παραμονής.

Στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι έως και σήμερα, σε πολλά σπίτια οι νοικοκυρές μαγειρεύουν τα «γιαπράκια». Είναι λαχανοντολμάδες με φύλλα από λάχανο και το φαγητό συμβολίζει το ‘φάσκιωμα’ του νεογέννητου Χριστού.

Το αναμμένο πουρνάρι και το έθιμο της φωτιάς

Το έθιμο ,συμβολίζει τους βοσκούς που πήγαν να προσκυνήσουν το θείο βρέφος και είχαν ανάψει ένα ξερό κλαδί για να βλέπουν μέσα στην νύχτα. Ένα πολύ παλιό έθιμο στην Ήπειρο, που συναντάται με μικρές παραλλαγές στις διάφορες περιοχές της.

Το έθιμο τηρείται κυρίως, στα χωριά της Άρτας. Ανήμερα Χριστούγεννα, όποιος επισκεφτεί φιλικό ή συγγενικό σπίτι για να ευχηθεί χρόνια πολλά, καθώς και οι παντρεμένοι, που θα πάνε στο πατρικό τους, κρατούν ένα κλαρί από πουρνάρι που το ανάβουν στον δρόμο. Τα φύλλα του καθώς καίγονται τρίζουν και η ευχή στον κάθε οικοδεσπότη είναι να μεγαλώνει η φαμίλια και να προκόβουν τα κοπάδια.

Στα Γιάννενα, δεν κρατούν το πουρνάρι αναμμένο στο χέρι τους, αλλά στη χούφτα τους έχουν δαφνόφυλλα και πουρναρόφυλλα. Όταν μπουν στο σπίτι, τα πετούν μέσα στο τζάκι και καθώς τα φύλλα καίγονται, πετάνε σπίθες. Τότε δίνεται η καλύτερη ευχή στον νοικοκύρη: «Αρνιά, κατσίκια, νύφες και γαμπρούς!». Δηλαδή, να προκόβουν τα κοπάδια του, να πληθαίνει η φαμελιά του, να μεγαλώνουν τα κορίτσια και τα παλικάρια του, να του φέρνουν στο σπίτι νύφες και γαμπρούς, να του δώσουν εγγόνια που δε θ' αφήσουν τ' όνομα το πατρικό να σβήσει.

Στο χωριό Πουρνιά της Κόνιτσας την παραμονή των Χριστουγέννων το παραδοσιακό «έθιμο της φωτιάς» δημιουργεί γιορτινή διάθεση. Το πρωί στην πλατεία του χωριού ανάβει μια μεγάλη φωτιά και ο κόσμος κρατώντας μαγκούρες στα χέρια, πηγαίνει σε όλα τα σπίτια του χωριού για τα κάλαντα . Οι νοικοκυρές προσφέρουν φρεσκοψημένα καρβέλια ψωμί.

Στην Αγία Παρασκευή της Κόνιτσας τα παιδιά την παραμονή έπαιρναν τις «τζιουμάκες», ξύλα από κρανιά, σαν μπαστούνι και χτυπούσαν με αυτό τις πόρτες και τα παράθυρα των σπιτιών για τα κάλαντα.

Τα περασμένα χρόνια στα χωριά της Ηπείρου επέστρεφαν για τις γιορτινές μέρες οι ξενιτεμένοι και στηνόταν το «Ζιαφέτι», ένα μεγάλο πανηγύρι στις πλατείες και τις αυλές των εκκλησιών με τα κλαρίνα να αντηχούν στα βουνά και το γλέντι να κρατά ακόμη και δύο μέρες.

Το «αμίλητο νερό» είναι έθιμο χριστουγεννιάτικο στην Άρτα. Ανήμερα των Χριστουγέννων, και νωρίς το πρωί, πριν ξημερώσει, οι γυναίκες πήγαιναν χωρίς να μιλάνε, να πάρουν νερό από ξένη βρύση και έλεγαν, «όπως τρέχει το νερό στη βρυσούλα μου, έτσι να τρέχει και η σοδιά μου». Από το «αμίλητο νερό», έπιναν όλοι στο σπίτι για το καλό. Στη βρύση η γυναίκα άφηνε εδέσματα, «για να την ταΐσει», όμως στην πραγματικότητα για να βρουν οι φτωχοί συγχωριανοί φαγητό.

 ΔΕΥΤΕΡΑ, 5 ΜΑΪΟΥ 2014

ΗΠΕΙΡΟΣ - ΙΩΑΝΝΙΝΑ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΟΠΙΚΩΝ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΡΑ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 88,2 ΣΤΑ FM