1η Δεκέμβρη. Παγκόσμια Ημέρα AIDS. Μια μέρα που δεν υπάρχει για να θυμόμαστε έναν φόβο, αλλά για να δούμε καθαρά μια αλήθεια: ο HIV σήμερα δεν είναι αυτό που κάποτε νομίζαμε. Η επιστήμη έχει προχωρήσει, η θεραπεία υπάρχει, οι άνθρωποι που ζουν με HIV μπορούν να έχουν μια κανονική, πλήρη ζωή.

Αυτό που δεν έχει αλλάξει με τον ίδιο ρυθμό είναι το βλέμμα της κοινωνίας.

Κάπου, ανάμεσα στις παλιές τηλεοπτικές εικόνες των ’90s και στους σημερινούς μύθους που κυκλοφορούν ακόμη (ότι «μεταδίδεται με αγκαλιά», ότι «πρέπει να ντρέπεσαι», ότι «δεν είναι για να το λες»), έχει χαθεί το απλό γεγονός ότι ο HIV είναι ιατρικό ζήτημα και το στίγμα είναι κοινωνικό. Και η κοινωνία είμαστε εμείς.

• 

  Γι’ αυτό και η δράση της Θετικής Φωνής έχει τόσο μεγάλο βάρος: γιατί δεν μιλάμε για μια οργάνωση που δουλεύει πάνω σε «ένα θέμα υγείας», αλλά για μια κοινότητα που παλεύει να διορθώσει όλα όσα παράγουν ευαλωτότητα -τη φτώχεια, τον αποκλεισμό, τον ρατσισμό, τον σεξισμό, την αορατότητα. Όλα αυτά που κάνουν έναν άνθρωπο όχι μόνο να κινδυνεύει από έναν ιό, αλλά και να αισθάνεται ότι δεν έχει θέση στον κόσμο.

Η Θετική Φωνή από κοντά: Τι σημαίνει αλληλεγγύη στην πράξη

Στη ζωή των ανθρώπων που ζουν με HIV, η στήριξη δεν είναι θεωρητική. Σημαίνει να έχεις πού να απευθυνθείς όταν διαγιγνύεσαι, να μπορείς να μοιραστείς την αγωνία σου, να μην νιώθεις μόνος απέναντι στη σύγχυση ή στον φόβο. Η Θετική Φωνή προσφέρει δωρεάν ενημέρωση, συμβουλευτική και ενδυνάμωση μέσω τηλεφώνου, email ή δια ζώσης, υπηρεσίες που ίσως μοιάζουν αυτονόητες, αλλά για πολλούς ανθρώπους είναι σωτήριες.

Υπάρχουν οι ομάδες αυτοβοήθειας Positive Point σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, όπου άνθρωποι που ζουν με HIV συναντιούνται, μιλούν, αναπνέουν μαζί την εμπειρία και την καθημερινότητα.

Υπάρχει ψυχοκοινωνική υποστήριξη βραχείας διάρκειας, απαραίτητη ειδικά στην αρχή, όταν όλα είναι θολά και ο φόβος μεγαλώνει.

Και πέρα από αυτά, υπάρχει το κομμάτι που πολλοί αγνοούν: η Θετική Φωνή δεν στηρίζει μόνο άτομα με HIV. Στηρίζει όλες τις κοινωνικές ομάδες που διεθνώς αναγνωρίζονται ως οι περισσότερο ευάλωτες στον HIV.

Γιατί ο HIV δεν εμφανίζεται σε κενό. Εμφανίζεται σε μια κοινωνία που συχνά αφήνει κάποιους πίσω.

Checkpoint, Ref Checkpoint, Red Umbrella, Streetwork: οι άξονες μιας κοινότητας που δεν αφήνει κανέναν μόνο του

Αν υπάρχει μία δράση που έχει αλλάξει την κουλτούρα της πρόληψης στην Ελλάδα, είναι τα Checkpoint. Από το 2012 μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιήσει πάνω από 230.000 δωρεάν εξετάσεις για HIV, ηπατίτιδες και σύφιλη, έχουν δώσει πάνω από 7 εκατομμύρια προφυλακτικά και έχουν φέρει χιλιάδες ανθρώπους κοντά σε υπηρεσίες υγείας. Όχι με νουθεσίες, με εμπιστοσύνη.

Το Ref Checkpoint κάνει ακριβώς το ίδιο, αλλά προσαρμοσμένο στις ανάγκες μετακινούμενων πληθυσμών και στις γλώσσες τους. Το 2023, μάλιστα, τιμήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με το Βραβείο του Ευρωπαίου Πολίτη. Αυτό δεν είναι απλώς αναγνώριση. Είναι μήνυμα: ότι η πρόληψη πρέπει να είναι προσβάσιμη σε όλους.

Στη συνέχεια, υπάρχει το Red Umbrella, ένα από τα πιο πολύτιμα και παρεξηγημένα project της χώρας. Σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, προσφέρει δωρεάν εξετάσεις για ΣΜΝ, ψυχοκοινωνική και νομική υποστήριξη, είδη πρώτης ανάγκης και δραστηριότητες ενδυνάμωσης σε ανθρώπους που εργάζονται στο σεξ.

Και μέσα σε δέκα χρόνια κατάφερε κάτι που φαίνεται μικρό, αλλά είναι τεράστιο: να καθιερωθεί στο δημόσιο λόγο ο όρος «σεξεργασία», με σεβασμό, χωρίς στιγματισμό.

Τέλος, υπάρχει το Streetwork Project, ίσως η πιο σκληρή και πιο αναγκαία δράση: ενημέρωση, διανομή προφυλακτικών και ειδών επιβίωσης, παρουσία δίπλα σε άστεγους, σε χρήστες ουσιών, σε ανθρώπους που η πόλη συνήθως κάνει ότι δεν βλέπει.

Η φροντίδα βγαίνει στον δρόμο, όχι περιμένοντας να έρθει κάποιος στην πόρτα της.

Η Θετική Φωνή σήμερα: μια οργάνωση που «ακούει» την εποχή της

Το τελευταίο δίμηνο μόνο, η Θετική Φωνή:

• μίλησε για τις μορφές βίας που αντιμετωπίζουν τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα,
• εξήγησε τα δικαιώματα των ανθρώπων που κάνουν χρήση ουσιών,
• γιόρτασε και ανέδειξε την Παγκόσμια Ημέρα Κοριτσιού,
• οργάνωσε συζήτηση με γιατρούς για τη σεξουαλική υγεία και την αξία της τακτικής εξέτασης.

Αυτή είναι η διαφορά μεταξύ μιας οργάνωσης «που υπάρχει» και μιας οργάνωσης που συμμετέχει ενεργά στην κοινωνία.

Δράσεις 1ης Δεκέμβρη, γιατί η πρόληψη πρέπει να είναι παντού

Η Θετική Φωνή και τα Checkpoint βγαίνουν στον δρόμο:

29–30 Νοεμβρίου, Θεσσαλονίκη (Βασιλικό Θέατρο, 16:00–20:00) :Γρήγορο τεστ, ενημέρωση, πρόσβαση.

1η Δεκεμβρίου, Αθήνα (MAC, Ερμού, 15:00–20:00): Pop-up Checkpoint σε συνεργασία με τη MAC Cosmetics

Το στίγμα δεν είναι «κάτι φυσικό». Είναι επιλογή. Απλώς όχι των ανθρώπων που το βιώνουν. Κι αυτό αποδεικνύουν τέσσερα άτομα που απαντούν στην ερώτηση: Τι σημαίνει να ζεις με HIV στην Ελλάδα το 2025;

«Το να ζεις με τον HIV το 2025 σημαίνει να είσαι μέλος μιας αόρατης κοινότητας ανθρώπων βυθισμένης στο στίγμα. Ένα στίγμα που βαραίνει ακόμη και σήμερα, μετά από 40 και πλέον χρόνια, την κοινότητα των ομοφυλόφιλων, η οποία το διαχειρίζεται και η ίδια με υποκρισία και ταμπού. Δεν μπορούμε να απενοχοποιήσουμε τη σεξουαλικότητα και τη σεξουαλική επιθυμία γενικά, και δήθεν προσπαθούμε να αποστιγματίσουμε το HIV. Αυτή η αντίφαση είναι οδυνηρή, καθώς πρακτικά το ζήτημα έχει λυθεί με τη φαρμακευτική αγωγή και το δόγμα U=U (Undetectable = Untransmittable)». –Κώστας

«Παρότι η επιστήμη έχει προχωρήσει και η αγωγή μας εξασφαλίζει μια ικανοποιητική ποιότητα ζωής όπως και μη μεταδοτικότητα του ιού (U=U), το στίγμα δυστυχώς παραμένει. Στίγμα στην εργασία, στις διαπροσωπικές σχέσεις, στους φορείς υγείας και στον δημόσιο λόγο μεταξύ άλλων. Δυστυχώς, όσο λειτουργούμε με προκατάληψη ως προς το σεξ, τις ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητες, την σεξεργασια και την χρήση ουσιών, το στίγμα θα βρίσκει χώρο». –Λευτέρης

«Το να ζεις με τον HIV στις μέρες μας είναι σίγουρα πολύ εύκολο σε σύγκριση με παλαιότερες δεκαετίες. Ο HIV πλέον είναι μια χρόνια ασθένεια η οποία δεν είναι θανατηφόρα, αν είσαι συνεπής με την φαρμακευτική αγωγή σου. Η λήψη ενός χαπιού κάθε μέρα κάνει την αγωγή εύκολη, ενώ τα νέα φάρμακα έχουν ελάχιστες παρενέργειες. Το μόνο που δυστυχώς δεν έχει αλλάξει ακόμα είναι το στίγμα, ακόμα και σε μεγάλο αριθμό λειτουργών υγείας. Επίσης, πιστεύω πως η κοινωνία πρέπει να ενημερώνεται για τον HIV όλο το χρόνο και όχι μόνο την 1η Δεκεμβρίου. Σε γενικές γραμμές, υπάρχει βελτίωση στον τρόπο ζωής μας, αλλά σίγουρα χρειάζεται αρκετή δουλειά μέχρι το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας να μην μας συμπεριφέρεται σαν μιάσματα». –Σάκης

«Το να ζει κανείς με HIV το 2025 είναι μια απλή καθημερινότητα, το να ζεις όμως στην Ελλάδα είναι κάτι διαφορετικό. Η ανασφάλεια που έχει δημιουργηθεί στο σύστημα υγείας τρομοκρατεί ένα οροθετικό άτομο. Θα συνεχίσουν να χορηγούν δωρεάν φάρμακα; Θα γίνονται σωστά οι εξετάσεις μας; Ή κάποια στιγμή απλά θα μας παραμερίσουν; Στον κοινωνικό τομέα έχουμε ακόμη πολλή δουλειά. Άτομα που ασχολούνται με τον τομέα της υγείας έχουν άγνοια για την συγκεκριμένη πάθηση. Δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση ακόμη και σε ομάδες που τους αφορά το συγκεκριμένο ζήτημα. Στα εργασιακά είναι σχεδόν απίθανο κάποιος να δεχτεί οροθετικό άτομο, οπότε υπάρχει φόβος ακόμη και εκεί. Εν ολίγοις, θα πρέπει να κάνουμε τεράστια βήματα για να μπορέσουμε να φτάσουμε σε ένα θεμιτό αποτέλεσμα». -Βασίλης

Ο HIV σήμερα δεν σκοτώνει, όταν υπάρχει πρόσβαση σε θεραπεία και ενημέρωση. Αυτό που σκοτώνει σχέσεις, αυτοεκτίμηση, ψυχική υγεία, είναι η ντροπή. Η σιωπή. Το βλέμμα του άλλου.

Η Θετική Φωνή υπάρχει για να τα σπάει όλα αυτά. Να κάνει την αλήθεια πιο δυνατή από τον φόβο. Να προσφέρει κοινότητα εκεί που κάποιοι βλέπουν μόνο περιθώριο. Να υπενθυμίζει ότι η αξιοπρέπεια δεν είναι διαπραγματεύσιμη. Και ίσως, τελικά, αυτό να είναι το πραγματικό μήνυμα της 1ης Δεκέμβρη: ότι δεν αρκεί να έχουμε ίαση. Πρέπει να έχουμε και κοινωνία. Μια κοινωνία που δεν αφήνει κανέναν μόνο του.

Πηγή: rosa.gr