ΜΑΝΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ (MANOS LAMBRAKIS)

Απόψε, το Ηρώδειο παύει να ηχεί.

Όχι γιατί τέλειωσε μια ακόμη βραδιά, αλλά γιατί σφραγίζεται ένας ολόκληρος τρόπος ύπαρξης του πολιτισμού μέσα στην πόλη. Τελευταία φορά ανοίγονται οι πύλες του προς το κοινό, προτού σιγήσει — για τρία, ίσως και έξι χρόνια. Όμως η απουσία του δεν θα μετρηθεί σε ημερολόγια και εργοτάξια. Θα μετρηθεί στο σώμα της πόλης και στη σιωπή της καλλιτεχνικής κοινότητας.

Γιατί το Ηρώδειο δεν ήταν απλώς ένα αρχαίο Ωδείο. Ήταν ο θερινός κόλπος της Αθήνας. Ένα φυσικό κύμα ήχου κάτω απ’ την Ακρόπολη, ένας κοινός κρατήρας εμπειρίας όπου το αρχαίο σχήμα υποδεχόταν λόγο και μουσική, τραγωδίες και συμφωνική μουσική, σύγχρονη ποίηση και αρχαϊκή παύση. Η αρχιτεκτονική του —το κοίλον, η ορχήστρα, το ηχητικό του κάτοπτρο— δεν λειτουργούσε απλώς ως σκηνική διάταξη, αλλά ως όργανο ακρόασης της πόλης στον εαυτό της.

Το κλείσιμο του Ηρωδείου δεν στερεί μονάχα μια θερινή σκηνή. Στερεί τη δυνατότητα της πόλης να εκφραστεί στο ύπαιθρο του πολιτισμού της, με τρόπο οργανικό, λυρικό, συλλογικό. Ένα ρεπερτόριο φωνών που αποθηκεύτηκε στο βάθος του λίθου.

Η σύγχρονη εμπειρία εκπίπτει σε πληροφορική κατανάλωση: ο ήχος δεν ηχεί, απλώς μεταδίδεται κι η μορφή δεν παρίσταται, απλώς διαμεσολαβείται. Το Ηρώδειο αντιστεκόταν σε αυτή την έκπτωση. Δεν προσφερόταν για ταχύτητα ούτε για απλή «παρακολούθηση». Επέβαλλε βραδύτητα, συμμετοχή, ευθυγράμμιση. Το φως έσβηνε με την ώρα, η φωνή αντηχούσε στο βράχο, και η μουσική έπρεπε να περάσει πρώτα από τον αέρα για να φτάσει στο δέρμα.

Αυτό τώρα τελειώνει. Για χρόνια, δεν θα υπάρχει εκείνο το κοίλο όπου το βλέμμα αγκάλιαζε τη σκιά της Ακρόπολης. Θα χαθεί το βάρος της κοινής ησυχίας πριν αρχίσει η παράσταση. Θα λείψει η μορφική πειθαρχία του τοπίου που επέβαλλε στις τέχνες να σταθούν στο ύψος του λίθου. Θα χαθεί και η νυχτερινή εμπειρία της πόλης που, μέσα απ’ τις μουσικές, θυμόταν ποια είναι όταν ακούει.

Το κλείσιμο του Ηρωδείου δεν είναι απλώς αμηχανία προγραμματισμού για τους φορείς. Είναι διακοπή ενός ρυθμού συλλογικού χρόνου, μιας αισθητικής που δεν αναπαρίσταται, παρά μονάχα βιώνεται. Κι αυτό δεν αποκαθίσταται εύκολα με υποκατάστατα. Γιατί ο τόπος του Ηρωδείου δεν είναι διαθέσιμος προς αναπαραγωγή. Είναι τόπος ανεπανάληπτης συναντήσεως φωνής, μνήμης και τόπου.

Ίσως ακριβώς γι’ αυτό, η σιωπή του να είναι και μια ευκαιρία. Μια παρότρυνση να στραφεί αλλού το βλέμμα. Να αναρωτηθούμε: πού μπορεί να λάβει χώρα το κοινό, όταν λείπει το κοινό του σώμα; Πού στήνεται ο ακουστικός χώρος, όταν ο φυσικός ακουστικός ναός σιγεί;

Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Μα ίσως η σιωπή του Ηρωδείου να λειτουργήσει ως δοκιμασία για την ικανότητα της πόλης να δημιουργήσει ξανά τόπους συντονισμού. Όχι απλώς θέατρα. Αλλά κοιλότητες εμπειρίας.

Το Ηρώδειο κλείνει απόψε.

Ό,τι ειπώθηκε εδώ, κατακάθεται πια στην υπόγεια κοίτη της μνήμης.

Ό,τι θα ειπωθεί ξανά, θα πρέπει πρώτα να περάσει μέσα απ’ τη σιωπή του.

https://youtu.be/NGjvvoWr6UY?si=SDK5YNVqIa2uFVqN

Πηγή: FACEBOOK