Η φαινομενικά παράδοξη αυτή φράση έρχεται να υπογραμμίσει πόσο μεγάλη είναι η επίπτωση της συνεχούς αποψίλωσης των τροπικών δασών στο περιβάλλον. Γιατί ισοδυναμεί ουσιαστικά με την προσθήκη στην ατμόσφαιρα του διοξειδίου του άνθρακα που κανονικά θα απορροφούσαν τα δάση.

Η σημασία των δασών

Η σημασία των δασών στο περιβάλλον είναι τεράστια. Και δεν περιορίζεται στο ότι είναι απλώς ένας από τους βασικούς μηχανισμούς απορρόφησης διοξειδίου του άνθρακα, στοιχείο που επίσης σημαίνει ότι τα δάση θα είναι εξαιρετικά κρίσιμα όταν καταφέρουμε να μηδενίσουμε τις εκπομπές άνθρακα γιατί θα συμβάλλουν στη σταδιακή απορρόφηση των μεγάλων συσσωρευμένων όγκων διοξειδίου του άνθρακα από την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης.

Μάλιστα είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ η μείωση των τροπικών δασών ευθύνεται σήμερα για το 8% των παγκοσμίων εκπομπών αερίων που προκαλούν την κλιματική αλλαγή, μπορούν να αποτελέσουν το 23%, ως προς την έννοια των άμεσων μέτρων που απαιτούνται μέχρι το 2030, καθώς η θετική τους επίπτωση μπορεί να αφορά μέχρι τότε έως και 7,1 γιγατόνους διοξειδίου του άνθρακα, δηλαδή το άθροισμα των εκπομπών διοξειδίου άνθρακα της Ρωσίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ιαπωνίας το 2014.

Ή για να δώσουμε ένα άλλο μέτρο σύγκρισης: τα 4,2 εκατομμύρια εκτάρια τροπικών δασών που χάθηκαν ανάμεσα στο 2019 και το 2020, μια έκταση συγκρίσιμη με αυτή της Ολλανδίας, σημαίνουν ότι χάθηκε η δυνατότητα απορρόφησης διοξειδίου άνθρακα που θα αναλογούσε στις ετήσιες εκπομπές 570 εκατομμυρίων αυτοκινήτων, αριθμού υπερδιπλάσιου των αυτοκινήτων που κινούνται στους αμερικανικούς δρόμους.

Τα δάση επίσης είναι ένα από τα φυσικά μέσα που έχουμε για την αντιμετώπιση της ίδιας της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη. Κάθε 100 λίτρα νερού στη διαπνοή ενός δέντρου, ισοδυναμούν με δύο κλιματιστικά που δουλεύουν για μία μέσα (που θα απαιτούσαν για το ίδιο αποτέλεσμα δροσιάς 70 κιλοβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας).

Από την άλλη, η αποψίλωση των δασών μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση των τοπικών θερμοκρασιών κατά έναν βαθμό Κελσίου  στους τροπικούς και στις εύκρατες ζώνες και να αυξήσει την ημερήσια διακύμανση θερμοκρασίας κατά σχεδόν 2 βαθμούς Κελσίου στους τροπικούς και κατά 2,85 βαθμούς στην εύκρατη ζώνη.

Γιατί επιταχύνεται η αποψίλωση των δασών

Η μείωση του όγκου των δασών είναι μια χαρακτηριστική πλευρά ενός στρεβλού παγκόσμιου μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης.

Αυτή τη στιγμή υπάρχει μεγάλη ζήτηση για ορισμένα αγροτικά προϊόντα που είναι κομβικά για τη βιομηχανία. Αυτά είναι η σόγια, το φοινικέλαιο, το κακάο και ο καφές.

Μόνο που για να παραχθούν αυτά τα προϊόντα μεγάλες εκτάσεις των τροπικών δασών μετατρέπονται σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Σε αυτό βοήθησε τόσο η παγκόσμια ζήτηση όσο και το γεγονός ότι κυβερνήσεις το είδαν ως μοχλό ανάπτυξης και προσέφεραν σημαντικές επιδοτήσεις στην παραγωγή τέτοιων προϊόντων.

Στην ίδια κατεύθυνση και η μεγάλη ζήτηση για βιοκαύσιμα που επίσης σε χώρες όπως η Βραζιλία θεωρήθηκε ότι μπορούσε να απαντηθεί με την μετατροπή τμήματος του τροπικού δάσους του Αμαζονίου σε εκτάσεις καλλιεργούμενες για βιοκαύσιμα.

Επιπλέον, κάθε βήμα προς την «αξιοποίηση» των δασών με αυτόν τρόπο, όπως είναι π.χ. η κατασκευή δρόμων για την κίνηση μεγάλων οχημάτων επίσης καταλήγει στο να μειώνεται ακόμη περισσότερο η συνολική δασική κάλυψη.

Παράλληλα, εξακολουθεί να υπάρχει εντατική υλοτόμηση, με όρους που την καθιστούν μη βιώσιμη. Μάλιστα, ακόμη και τα προϊόντα παράνομης υλοτόμησης καταλήγουν στις μεγάλες αγορές των ΗΠΑ και της ΕΕ, με αποτέλεσμα να συντηρείται  ο φαύλος κύκλος. Σε ορισμένα μέρη υπάρχει ακόμη και μεγάλη χρήση των δέντρων ως καύσιμης ύλης για τη θέρμανση. Παράλληλα, οι μεγάλες δασικές πυρκαγιές, που έχουν γίνει πιο συχνές εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, επίσης μειώνουν τις δασικές εκτάσεις.

Όλα αυτά διαμορφώνουν όχι μόνο μια τεράστια απειλή για το περιβάλλον και την επιβίωση του πλανήτη, αλλά πλήττουν καίρια τις κοινότητες που για μεγάλο διάστημα συνυπάρχουν αρμονικά με το δάσος.

Οι πρωταθλητές της καταστροφής των δασών

Η χώρα στην οποία καταγράφεται η μεγαλύτερη μείωση των δασών κάθε χρόνο, είναι αυτή που έχει στην έκτασή τους και μεγάλο μέρος ενός από τα σημαντικότερα τροπικά δάση: η Βραζιλία.

Στη Βραζιλία η καταστροφή συμβαίνει με δύο τρόπους, είτε μέσα από τη μετατροπή δασών σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις με συστηματικό τρόπο, είτε μέσα από τεράστιες δασικές πυρκαγιές που σε μεγάλο βαθμό είναι αποτέλεσμα ακριβώς της αποψίλωσης των δασών (π.χ. όταν καίγονται οι παρακείμενες αγροτικές εκτάσεις για να προετοιμαστούν για τον επόμενο κύκλο καλλιέργειας).

Αλλά και σε άλλα σημεία της Νότιας Αμερικής τα πράγματα δεν πάνε ιδιαίτερα καλά. Οι μεγάλες πυρκαγιές τα προηγούμενα χρόνια στη Βολιβία, που αφετηρία είχαν προσπάθεια να μετατραπούν δάση σε καλλιεργήσιμη έκταση οδήγησαν σε μεγάλες απώλειες δασών. Η συμφωνία ειρήνης ανάμεσα στην κυβέρνηση της Κολομβίας και το αντάρτικο FARC είχε ως αποτέλεσμα ένα «κενό εξουσίας» σε δασικές περιοχές που αύξησε την αποψίλωση.

Υποχώρηση της αποψίλωσης φάνηκε να καταγράφουν τα τελευταία χρόνια χώρες όπως η Ινδονησία και η Μαλαισία, αν και τα προηγούμενα η αποψίλωση ήταν πολύ μεγάλη. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι η Μαλαισία έχει χάσει σχεδόν το ένα πέμπτο των πρωτογενών δασών της από το 2001 και σχεδόν το ένα τρίτο από τη δεκαετία του 1970.

Σε άλλες περιπτώσεις η καταστροφή των δασών οφείλεται περισσότερο στον τρόπο που μικροκαλλιεργητές προσπαθούν να αυξήσουν την καλλιεργήσιμη έκτασή τους και αυξήσουν το εισόδημά τους αλλά και για να καλύψουν ενεργειακές ανάγκες. Αυτό για παράδειγμα συμβαίνει στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, όπου χάθηκαν το 2020 490.000 εκτάρια δασών

Οι αποφάσεις στην COP26

Σε συμβολικό επίπεδο η απόφαση περισσότερων από 100 ηγετών, που εκπροσωπούν τις χώρες όπου βρίσκεται πάνω από το 85% των δασών του πλανήτη, να υπογράψουν μια διακήρυξη για το τέλος της αποψίλωσης των δασών έως το 2030, αναμφίβολα έχει σημασία.

Βεβαίως η διακήρυξη δεν περιλαμβάνει κάποια συγκεκριμένα πρακτικά βήματα για το πώς θα υλοποιηθεί και την ίδια στιγμή, όπως και με ανάλογες διεθνείς διακηρύξεις, έχει το πρόβλημα ότι περιλαμβάνει μια μεταβατική περίοδο που με τους σημερινούς ρυθμούς θα σημαίνει πολύ μεγάλες απώλειες δασών.

Παράλληλα, υπάρχει το πραγματικό πρόβλημα της ειλικρίνειας των ηγετών που υπογράφουν τις σχετικές διακηρύξεις. Αρκεί να σκεφτούμε ότι ο αρνητής της κλιματικής αλλαγής και ένθερμος υποστηρικτής των συμφερόντων που επιβουλεύονται το δάσος του Αμαζονίου πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρο περιλαμβάνεται στους υπογράφοντες της σχετική διακήρυξη.

Αντίστοιχα, οι πόροι που δεσμεύτηκαν για την αντιμετώπιση του προβλήματος, το οποίο δεν αφορά απλώς την προστασία των δασών αλλά και την αναζήτηση εναλλακτικών αναπτυξιακών προοπτικών ώστε να μην φαντάζει το δάσος ως πλουτοπαραγωγική πηγή, είναι επίσης μάλλον συμβολικοί.

Δώδεκα κυβερνήσεις δεσμεύτηκαν να προσφέρουν συνολικά 12 δισεκατομμύρια δολάρια σε αναπτυξιακή βοήθεια ανάμεσα στο 2021 και το 2025 και πέντε κυβερνήσεις και 17 φιλανθρωπικές οργανώσεις δεσμεύτηκαν να δώσουν 1,7 δισεκατομμύρια δολάρια (παρότι ο στόχος ήταν τα 2 δισεκατομμύρια) για την υποστήριξη των ιθαγενών πληθυσμών σε δασικές περιοχές.

Ούτως ή άλλως οι δεσμεύσεις βοήθειας προς τον αναπτυσσόμενο κόσμο για τη συμβολή στη αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι κάπως συμβολικές. Ο πρόεδρος Μπάιντεν για παράδειγμα παρουσίασε τη δέσμευση να δίνουν οι ΗΠΑ τρία δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο από το 2024 και μετά στις αναπτυσσόμενες χώρες, ως τη μεγαλύτερη δέσμευση των ΗΠΑ στον περιορισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στις πιο ευάλωτες χώρες. Μόνο που το ποσό αυτό είναι πολύ χαμηλό, εάν αναλογιστούμε ότι μόνο οι ίδιες οι ΗΠΑ ξοδεύουν κάθε χρόνο υπερπολλαπλάσια ποσά για να αντιμετωπίζουν τις ίδιες επιπτώσεις στο δικό τους έδαφος: η αρμόδια ομοσπονδιακή αρχή πολιτικής προστασίας, η FEMA ξόδεψε μόνο τους περασμένους 12 μήνες και χωρίς να είναι πολύ ισχυρές οι φετινές τροπικές θύελλες, 50,2 δισεκατομμύρια δολάρια ή 3 δισεκατομμύρια κάθε 22 μέρες.

Πηγή: in.gr

Την ώρα που τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα που εκλύθηκαν στην ατμόσφαιρα φέτος συναγωνίζονται με αυτά προ πανδημίας, κάθε ένας από το 1% των πιο πλούσιων προκάλεσε κατά μέσο όρο 110 τόνους διοξειδίου του άνθρακα το 2019, τονίζεται στην έρευνα αυτή επικεφαλής της οποίας ήταν ο οικονομολόγος Λουκά Σανσέλ, συνδιευθυντής του WIL.

Συνολικά το 1% των πλούσιων ευθυνόταν το 2019 για το 17% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα εξαιτίας των καταναλωτικών του συνηθειών και των επενδύσεών του.

Οι πλούσιοι μολύνουν περισσότερο

Η ευθύνη των ανεπτυγμένων χωρών

Εκτός από τους πιο πλούσιους ανθρώπους, οι πιο ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου έχουν πολύ πιο αυξημένο αποτύπωμα άνθρακα, αν ληφθούν υπόψη τα προϊόντα που κατασκευάζονται στο εξωτερικό και τα οποία στη συνέχεια εισάγουν. Η Ευρώπη αντιπροσώπευε το 2019 περίπου το 25% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Μεταξύ των λύσεων που προτείνει το WIL είναι οι δημόσιες πολιτικές να λαμβάνουν περισσότερο υπόψη τη συμβολή των ατόμων στην εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα προκειμένου να καταπολεμούν τις συμπεριφορές που ρυπαίνουν περισσότερο.

«Αυτό μπορεί να γίνει μέσω εργαλείων που θα στοχοθετούν τις επενδύσεις σε δραστηριότητες που ρυπαίνουν περισσότερο τον πλανήτη ή που σχετίζονται με ορυκτά καύσιμα», επισημαίνεται στην έκθεση.

Εξάλλου ο Σανσέλ, έκανε λόγο για την υιοθέτηση «σταδιακού οικολογικού φορολογικού συντελεστή στον πλούτο». «Ένα τέτοιο εργαλείο θα μπορούσε να είναι πιο βιώσιμο πολιτικά από τους φόρους στην κατανάλωση άνθρακα που πλήττουν ιδιαίτερα τα πιο χαμηλά εισοδήματα και οι οποίοι δεν καταφέρνουν να μειώσουν τις εκπομπές των πιο πλούσιων», εξήγησε.

Πηγή: ethnos.gr

Οι κυβερνητικοί επιστήμονες εξήντλησαν τις προσπάθειες για να βρεθούν αυτά τα 23 είδη και προειδοποίησαν ότι η κλιματική αλλαγή περισσότερο από άλλους πιεστικούς παράγοντες, θα μπορούσε να επιτείνει την εξαφάνιση ειδών, όπως αυτή, μετέδωσε το Associated Press.

«Καθένα από αυτά τα 23 είδη αντιπροσωπεύει μια μόνιμη απώλεια στην φυσική κληρονομιά του έθνους μας και στην παγκόσμια βιοποικιλότητα», δήλωσε στους New York Times η Μπρίτζετ Φάχεϊ, η οποία επιβλέπει την ταξινόμηση των ειδών στην Υπηρεσία Ιχθύων και Άγριας Πανίδας των ΗΠΑ.

«Πρόκειται για μια αφυπνιστική υπενθύμιση του γεγονότος ότι η εξαφάνιση (ειδών) αποτελεί συνέπεια της προκαλούμενης από τον άνθρωπο περιβαλλοντικής αλλαγής», σημείωσε.

Η Υπηρεσία Ιχθύων και Άγριας Πανίδας δεν έχει μέχρι στιγμής ανταποκριθεί σε αίτημα για σχολιασμό που έγινε εκτός ωραρίου λειτουργίας.

Πηγή: Reuters, ΑΠΕ-ΜΠΕ

Οι γιγάντιες σεκόγιες, κωνοφόρα που μπορούν να ξεπεράσουν σε ύψος τα 80 μέτρα, έχουν εξελιχθεί ώστε να μην πλήττονται από τις πυρκαγιές, καθώς ο κόκκινος κορμός τους έχει πολύ παχύ φλοιό, ενώ τα χαμηλότερα κλαδιά τους μπορεί να βρίσκονται έως και 30 μέτρα πάνω από το έδαφος – πολύ ψηλά για να τα φθάσουν οι φλόγες μιας ήπιας πυρκαγιάς. 

Κάθε φορά που μια πυρκαγιά περνάει από μια σεκόγια, αφήνει σημάδι στον κορμό, έτσι γνωρίζουμε ότι, υπό φυσιολογικές συνθήκες, τα δέντρα αυτά έρχονται σε επαφή με τη φωτιά περίπου κάθε 10 χρόνια. Η φωτιά μάλιστα βοηθά την αναπαραγωγή τους, καθώς οι καρποί τους «σκάνε» και οι σπόροι σκορπίζονται στη γύρω έκταση, στην οποία έχουν ανοίξει ξέφωτα λόγω της πυρκαγιάς, πάνω στο πολύ φιλόξενο για τους σπόρους υπόστρωμα της στάχτης. Καθένα από τα γιγάντια δέντρα έχει περίπου 13.000 κουκουνάρια και κάθε κουκουνάρι σεκόγιας περιέχει 200 σπόρους, κάτι που ισοδυναμεί με 2,6 εκατομμύρια σπόρους ανά δέντρο.

Η κλιματική αλλαγή

Το πρόβλημα είναι ότι οι συνθήκες πλέον δεν είναι φυσιολογικές και οι επιστήμονες ανησυχούν αν οι σεκόγιες μπορούν να αντέξουν στην εποχή της κλιματικής αλλαγής. 

Τα κολοσσιαία δέντρα έχουν αποδυναμωθεί από την ξηρασία που συνοδεύει τον πρωτοφανή καύσωνα του καλοκαιριού, καθώς και από τον πολλαπλασιασμό εντόμων που τρυπούν τον εξωτερικό φλοιό τους, καθιστώντας τα πιο ευάλωτα στην πυρκαγιά.

«Κατά τη γνώμη μου, το πραγματικά σημαντικό ερώτημα είναι: έχουν προσαρμοστεί αυτά τα δέντρα στο νέο είδος πυρκαγιών και στο νέο κλίμα;» είπε ο Ρόμπερτ Γιορκ, αναπληρωτής καθηγητής Δασολογίας στο πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ, ο οποίος τα τελευταία 18 χρόνια μελετά τα σπάνια αυτά δέντρα. Πολλές από τις πυρκαγιές φέτος στην Καλιφόρνια δεν ήταν χαμηλής έντασης, ήταν πυρκαγιές που απελευθέρωσαν τεράστια ποσά ενέργειας, ενισχυμένες από την ξηρασία και τους ισχυρούς ανέμους. «Αυτά τα δέντρα δεν νομίζω ότι έχουν προσαρμοστεί σε πυρκαγιές μεγάλης έντασης».
Για τον λόγο αυτό, από την Τετάρτη βρίσκεται σε εξέλιξη μεγάλη επιχείρηση της δασικής υπηρεσίας για την προστασία των αρχαιότερων δέντρων, όπως αυτό που ονομάζεται «Στρατηγός Σέρμαν», φθάνει σε ύψος τα 84 μέτρα και έχει διάμετρο, στη βάση του, 33 μέτρα. Ο «Στρατηγός Σέρμαν» είναι το δέντρο με τον μεγαλύτερο όγκο στον κόσμο (1.486 κυβικά μέτρα) και αποτελεί βασικό αξιοθέατο του Εθνικού Δρυμού Σεκόγια. Πέρα από τη βάση του δέντρου αυτού, με πυρίμαχες κουβέρτες τυλίχτηκε το κέντρο επισκεπτών και η ιστορική ξύλινη ταμπέλα που καλωσορίζει τους επισκέπτες στο πάρκο. 
Το βασικότερο όπλο των πυροσβεστών είναι οι ελεγχόμενες πυρκαγιές, με τις οποίες καίνε τη χαμηλή βλάστηση γύρω από τα μεγάλα δέντρα και δημιουργούν αντιπυρικές ζώνες περιμετρικά του δρυμού. Στο εν λόγω πάρκο η τεχνική αυτή χρησιμοποιείται τα τελευταία 50 χρόνια. «Ελπίζουμε ότι το Γιγάντιο Δάσος θα μείνει αλώβητο», δήλωσε η εκπρόσωπος Τύπου του πάρκου, Ρεμπέκα Πάτερσον.  

Η τελευταία φορά που έβρεξε στο χωριό Ιφοτάκα ήταν Μάιος και η βροχή κράτησε μόνο δύο ώρες.

Οι κάτοικοι έχουν εγκαταλείψει τα χωριά και όσοι έχουν απομείνει εκεί δεν μπορούν πια να καλλιεργούν τη γη. Η απουσία τροφής έχει κάνει τους ανθρώπους κουρασμένους, ενώ δυσχεραίνει τη λειτουργία του εγκεφάλου τους.

«Νιώθω άρρωστη και αγχωμένη. Κάθε ημέρα αναρωτιέμαι τι θα μπορέσουμε να φάμε», δηλώνει η Μονίκ Ελμίν, μητέρα έξι παιδιών που ζει στο χωριό Ατόμπι.

Τα τρία μεγαλύτερα παιδιά της έχουν πάει να βρουν δουλειά αλλού κι εκείνη έχει μείνει πίσω με τα τρία μικρότερα. «Θα ήθελα να πάω να ζήσω σε μια πιο εύφορη περιοχή για να καλλιεργήσω τη γη, αλλά δεν έχω αρκετά χρήματα για να φύγω», εξηγεί.

Σύμφωνα με πολλούς αξιωματούχους της κοινότητας Ιφοτάκα, την πιο πρόσφατη βοήθεια που δόθηκε από το κράτος – ρύζι, λάδι και φασόλια—την υπεξαίρεσαν τον Αύγουστο στρατιώτες και μόνο 90 άνθρωποι από τους 500 που θα έπρεπε να έχουν λάβει βοήθεια έλαβαν το ποσό των 22 ευρώ.

Ο νότος της Μαδαγασκάρης πλήττεται συχνά από λιμό. Όμως η ξηρασία που επικρατεί εδώ και μήνες είναι η χειρότερη των τελευταίων 40 ετών, υπογραμμίζει ο ΟΗΕ, ο οποίος την αποδίδει στην κλιματική αλλαγή. Ο αριθμός των ατόμων που υπέκυψαν λόγω του λιμού δεν είναι εύκολο να υπολογιστεί καθώς και άλλες ασθένειες προστίθενται στον υποσιτισμό και επειδή η περιοχή που πλήττεται είναι τεράστια.

Στην ουρά μπροστά από την κλινική των Γιατρών χωρίς Σύνορα (MSF), που μετακινείται από χωριό σε χωριό, παιδιά παίρνουν μπισκότα υψηλής θερμιδικής αξίας.

Νοσηλευτές και μέλη του προσωπικού των MSF ασχολούνται με τα πιο επείγοντα περιστατικά, τα οποία εξετάζουν κατά προτεραιότητα. Ζυγίζουν τα παιδιά και μετρούν την περιφέρεια του μπράτσου τους, ένας βασικός δείκτης για τον βαθμό του υποσιτισμού.

Ο Ζαπεντισόα, 9 ετών, ζει με τη γιαγιά του στο Μπεφένο. Το αγοράκι ζυγίζει μόλις 20 κιλά και έχει ανησυχητικά σημάδια. Η ιατρική ομάδα του δίνει φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής.

Οι οικογένειες φεύγουν από την κλινική των MSF με τρόφιμα ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών που διαθέτουν τα οποία είναι προγραμματισμένα να κρατήσουν για 15 ημέρες. Λίγο πιο μακριά άλλες μη κυβερνητικές οργανώσεις, διεθνείς ή τοπικές που στηρίζονται από την κυβέρνηση, προσπαθούν επίσης να προσφέρουν βοήθεια.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ / AFP

Η μέση θερμοκρασία Ιουνίου-Ιουλίου-Αυγούστου στην Ευρώπη ήταν υψηλότερη κατά σχεδόν 1 βαθμό Κελσίου από τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020, αναφέρει η Copernicus σε ανακοίνωση που εξέδωσε. «Αυτό το καθιστά το πιο ζεστό καλοκαίρι», με μικρή διαφορά (0,1 βαθμό Κελσίου) από τα καλοκαίρια του 2010 και του 2018.

Έτσι οι θερμοκρασίες ήταν χαμηλότερες από τον μέσο όρο στη βόρεια Ευρώπη, αλλά πιο υψηλές στην ανατολική, ενώ θερμοκρασίες ρεκόρ καταγράφηκαν στις μεσογειακές χώρες.

«Στη διάρκεια του καύσωνα στη νότια Ευρώπη, θερμοκρασία 48,8 βαθμών Κελσίου καταγράφηκε στις 11 Αυγούστου στη Σικελία. Η θερμοκρασία αυτή, αν επιβεβαιωθεί από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό, θα είναι η υψηλότερη που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ευρώπη» υπογραμμίζει η C3S.

Το κύμα καύσωνα, το οποίο έπληξε επίσης την Ισπανία και νωρίτερα μέσα στον μήνα την Ελλάδα και την Τουρκία, συνέβαλε στη δημιουργία «ευνοϊκών συνθηκών» για τις καταστροφικές πυρκαγιές στην περιοχή, σχολίασε η ευρωπαϊκή υπηρεσία.

Η σημερινή προειδοποίηση του ΟΗΕ είναι πιο ξεκάθαρη από ποτέ: αν ο κόσμος καθυστερήσει κι άλλο να προβεί στις άμεσες και δραστικές ενέργειες που είναι απαραίτητες για τον περιορισμό της έκλυσης των αερίων του θερμοκηπίου, δεν θα μπορέσει να αποφευχθεί η κλιματική αλλαγή.

Για να διατηρηθεί ο στόχος του περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου, πρέπει να μειώνεται η έκλυση αερίων του θερμοκηπίου σε ποσοστό 7,6% κάθε χρόνο από το 2020 ως το 2030, τονίζει η ετήσια έκθεση του Προγράμματος του ΟΗΕ για το Περιβάλλον (UNEP). Δηλαδή συνολική μείωση 55% από το 2018 ως το 2030.

Η “ Emission Gap Report” είναι μία από τις αρκετές εκθέσεις που δίνονται στη δημοσιότητα ενόψει της διεξαγωγής την επόμενη εβδομάδα στη Μαδρίτη συνόδου του ΟΗΕ για το κλίμα, με στόχο να ωθήσει τους παγκόσμιους ηγέτες να αναλάβουν δράση για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής.

Οποιαδήποτε καθυστέρηση μετά το 2020 θα καταστήσει «γρήγορα τον στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου ανέφικτο». Ακόμη και για να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας στους 2 βαθμούς Κελσίου πρέπει να μειώνεται η έκλυση των αερίων του θερμοκηπίου σε ποσοστό 2,7% κάθε χρόνο από το 2020 ως το 2030.

Όμως τα αέρια αυτά σημειώνουν αύξηση σε ποσοστό 1,5% κάθε χρόνο την τελευταία δεκαετία και «δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι θα κορυφωθούν τα επόμενα χρόνια», υπογραμμίζει το UNEP, επισημαίνοντας το ποσοστό ρεκόρ των 55,3 γιγατόνων διοξειδίου του άνθρακα το 2018.

Η θερμοκρασία της Γης έχει αυξηθεί κατά περίπου 1 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, προκαλώντας αύξηση των καταστροφών που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή.

Κάθε επιπλέον μισός βαθμός θα επιδεινώσει την κλιματική απορρύθμιση.

Σύμφωνα με το UNEP, αν το ποσοστό των αερίων του θερμοκηπίου που εκλύονται στην ατμόσφαιρα συνεχίσει με τους τρέχοντες ρυθμούς, η θερμοκρασία του πλανήτη ενδέχεται να αυξηθεί κατά 3,4 με 3,9 βαθμούς Κελσίου ως το τέλος του αιώνα. Κι ακόμη κι αν οι χώρες που έχουν υπογράψει τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα σεβαστούν τις δεσμεύσεις τους, ο υδράργυρος θα αυξηθεί κατά 3,2 βαθμούς Κελσίου.

Ο ΟΗΕ διαβεβαιώνει ωστόσο ότι είναι ακόμη εφικτό να περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας της Γης κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου, ακόμη και κάτω από τον 1,5 βαθμό.

Οι χώρες που έχουν υπογράψει τη Συμφωνία του Παρισιού θα πρέπει να τριπλασιάσουν τις προσπάθειες που καταβάλλουν για να πετύχουν τον πρώτο στόχο και να τις πενταπλασιάσουν για να πετύχουν τον δεύτερο. Και οι δεσμεύσεις αυτές πρέπει να συνοδευτούν από άμεσες ενέργειες.

«Δέκα χρόνια κλιματικών καθυστερήσεων μας οδήγησαν εδώ που είμαστε τώρα», κατήγγειλε η Ίνγκερ Άντερσεν επικεφαλής του UNEP.

«Αν δεν λάβουμε τώρα έκτακτα μέτρα (...) θα χάσουμε τον στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου», υπογράμμισε.

Το τίμημα της αδράνειας

Η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα προβλέπει να αναθεωρηθούν οι δεσμεύσεις των κρατών στο τέλος του 2020, στη διάρκεια της συνόδου για το κλίμα που θα πραγματοποιηθεί στη Γλασκόβη (COP26). Προς το παρόν μόνο 68 χώρες έχουν συμφωνήσει να αυξήσουν τους στόχους τους και από αυτές καμία δεν ανήκει στις χώρες της Ομάδας των 20 (G20), τους μεγαλύτερους ρυπαντές παγκοσμίως.

Μάλιστα το UNEP επικρίνει κάποιες από τις χώρες της G20, που ευθύνονται για το 78% των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αν η Κίνα, η ΕΕ ή η Ινδία έχουν ανακοινώσει ότι θα σεβαστούν τους τρέχοντες στόχους τους για μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, τουλάχιστον επτά μέλη της G20, ανάμεσά τους οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία, δεν το έχουν κάνει.

Ο ΟΗΕ προτείνει κάποιους τρόπους δράσης ώστε οι χώρες της G20 να κάνουν όσα τους αναλογούν για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής: απαγόρευση ανέγερσης νέων εργοστασίων που λειτουργούν με άνθρακα στην Κίνα, μαζική ανάπτυξη του δικτύου μέσων μαζικής μεταφοράς στην Ινδία, νέα αυτοκίνητα με «μηδενικές εκπομπές» ως το 2030 στις ΗΠΑ.

Οι δραστικές αυτές αλλαγές στην οικονομία δεν μπορούν να γίνουν χωρίς μεγάλη εξέλιξη «των αξιών, των κανόνων και της καταναλωτικής κουλτούρας», υπογραμμίζει η έκθεση.

Μια ευρείας κλίμακας μετάβαση θα συναντήσει αναπόφευκτα «εμπόδια και οικονομικές, πολιτικές και τεχνικές προκλήσεις» και θα χρειαστεί να συνοδευτεί από κοινωνικά μέτρα προκειμένου να αποφευχθούν «ο αποκλεισμός και η αντίσταση στην αλλαγή».

Για την επιτυχία των προσπαθειών αυτών χρειάζονται και μαζικές επενδύσεις. Στο σενάριο της αύξησης κατά 1,5 βαθμό Κελσίου της θερμοκρασίας της Γης το UNEP κάνει λόγο για επενδύσεις 1,6 με 3,8 τρισεκατομμύρια δολάρια στον τομέα της ενέργειας το διάστημα 2020 με 2050.

«Κάθε έτος καθυστέρησης μετά το 2020 θα απαιτήσει πολύ πιο γρήγορη μείωση των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, κάτι που θα γίνεται ολοένα και πιο ακριβό, απίθανο και δύσκολο», υπογραμμίζει το UNEP.

Όμως για τον Τζον Φέργκιουσον, αναλυτή στην Economist Intelligence Unit, είναι ήδη πολύ αργά εξαιτίας της διαφοράς μεταξύ των δεσμεύσεων των κρατών και των πράξεών τους.

«Η διαφορά αυτή εξηγεί την απαισιοδοξία μου για το αν θα καταφέρουμε να περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας της Γης στον 1,5 βαθμό Κελσίου», δηλώνει.

H Κλιματική αλλαγή φέρνει στην χώρα μας επιδημίες από σοβαρές ασθένειες που είχαμε ξεχάσει

Ένα πρωτοφανές σε ένταση και σε διάρκεια κύμα καύσωνα ετοιμάζεται να βιώσει την επόμενη εβδομάδα η Ευρώπη, σύμφωνα με πολλές μετεωρολογικές υπηρεσίες που επισημαίνουν ότι τα φαινόμενα αυτά θα πολλαπλασιαστούν λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Από τη Βρετανία μέχρι τη Γερμανία και το Βέλγιο, οι θερμές αέριες μάζες από τη βόρεια Αφρική και την Ισπανία θα ανεβάσουν τον υδράργυρο κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου. Τα χειρότερα όμως έπονται: η Τρίτη, η Τετάρτη, ίσως και η Πέμπτη, να είναι οι πιο ζεστές ημέρες του φετινού καλοκαιριού, με το θερμόμετρο να αναμένεται να φτάσει έως και τους 40 βαθμούς κατά τη διάρκεια της ημέρας σε ορισμένες περιοχές.

Στη Γερμανία, η θερμοκρασία αναμένεται να φτάσει στους 37 βαθμούς την Τρίτη και τους 38 την Τετάρτη, πριν αρχίσει να υποχωρεί, σύμφωνα με την υπηρεσία Wetter Deutschland.

Σε "κίτρινο συναγερμό" έχει κηρυχθεί η Ισπανία από τη δημόσια υπηρεσία μετεωρολογίας (Aemet) για την Κυριακή. Σε πολλές βόρειες επαρχίες τα θερμόμετρα θα ξεπεράσουν τους 36 βαθμούς. Η Aemet προβλέπει "ένα καλοκαίρι πιο ζεστό από το σύνηθες", όπως συνέβη και το 2018, όμως οι θερμοκρασίες θα είναι μικρότερες από εκείνες που είχαν καταγραφεί την τριετία 2015-17.

Στο Βέλγιο, που επίσης εκδόθηκε προειδοποίηση για κύμα καύσωνα, οι μετεωρολόγοι εκτιμούν ότι η θερμοκρασία θα φτάσει "το μέγιστο στους 34-35 βαθμούς". Η Ελβετία αναμένει επίσης "θερμοκρασίες καύσωνα την επόμενη εβδομάδα", που θα φτάνουν τους 36 βαθμούς την Τρίτη και τους 37 την Τετάρτη, σύμφωνα με τη MeteoSuisse.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο η MetOffice προβλέπει "σφοδρές καταιγίδες" από την Κυριακή μέχρι την Τρίτη. Οι καιρικές συνθήκες θα είναι "ζεστές, υγρές και ασταθείς".

Η μισή Γαλλία εκτιμάται ότι θα γνωρίσει "έναν καύσωνα μέγιστης έντασης", συγκρίσιμο με εκείνον του 2003, όπως είπε ο μετεωρολόγος Φρανσουά Γκουράν. "Αυτός ο καύσωνας φαίνεται ότι θα είναι χωρίς προηγούμενο για μήνα Ιούνιο", συνέχισε ο Γκουράν, προβλέποντας την κατάρριψη πολλών ρεκόρ. "Από το 1947, μόνο ο καύσωνας της περιόδου 18-28 Ιουνίου 2005 ήταν εξίσου σφοδρός. Αυτός που περιμένουμε θα είναι πιο έντονος, χωρίς προηγούμενο", τονίζει επίσης η Meteo-France.

Ο άγνωστος παράγοντας αυτού του καύσωνα είναι προς το παρόν η διάρκειά του: η Meteo-France προβλέπει "το ελάχιστο έξι ημέρες", από τη Δευτέρα 24 Ιουνίου μέχρι την Παρασκευή 29 Ιουνίου. Από την Τρίτη και μετά η θερμοκρασία σε περιοχές της Γαλλίας θα ανέβει στους 35-40 βαθμούς Κελσίου κατά τη διάρκεια της ημέρας.



ΑΠΕ