Τα παιδιά των μεταναστών στη Γερμανία κινδυνεύουν να αποκλειστούν από τις σχολικές αίθουσες, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η κυβέρνηση της χώρας μετατοπίζεται ιδεολογικά όλο και πιο δεξιά.

Πιο αναλυτικά, η υπουργός Παιδείας της Γερμανίας, Karin Prien, σε τηλεοπτική της συνέντευξη στη Welt το Σαββατοκύριακο, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο επιβολής ποσόστωση στα σχολεία για μαθητές με μεταναστευτικό υπόβαθρο. Με άλλα λόγια, η Γερμανίδα υπουργός δήλωσε ότι επιθυμεί να θεσπίσει όρια του αριθμού των παιδιών μεταναστών που φοιτούν στα σχολεία της χώρας.

Η υπουργός τόνισε ότι καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία των παιδιών στα σχολεία είναι το να μιλούν γερμανικά πριν ξεκινήσουν τη φοίτησή τους σε αυτά. Για να διαπιστώνεται αυτό, ζήτησε την έγκαιρη διεξαγωγή υποχρεωτικών γλωσσικών εξετάσεων για τα τετράχρονα παιδιά και δεσμευτικά μέτρα υποστήριξης της εκμάθησης γλωσσών για όσους διαπιστωθεί ότι χρειάζονται βοήθεια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι παρεμβάσεις στη φοίτηση των παιδιών με μεταναστευτικό υπόβαθρο να έχει κάνει και η κυβέρνηση της Δανίας, γεγονός που ενισχύει το επιχείρημα που υποστηρίζει ότι η κεντρική Ευρώπη τίθεται ιδεολογικά όλο και πιο δεξιά σε ανησυχητικό βαθμό.

Η πρόταση της Prien πάντως, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στη Γερμανία.

Η επίτροπος ένταξης της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, Natalie Pawlik (SPD), απέρριψε την πρόταση, υποστηρίζοντας ότι «η Γερμανία δεν χρειάζεται ποσοστώσεις στην τάξη» και ότι η ένταξη επιτυγχάνεται καλύτερα με στοχευμένη υποστήριξη και όχι με αποκλεισμό.

Ο πρόεδρος της Ένωσης Γερμανών Εκπαιδευτικών, Stefan Düll, δήλωσε από την πλευρά του ότι η χρήση των ξένων ριζών ενός παιδιού ως μέτρο σύγκρισης δεν είναι χρήσιμη. Χαρακτήρισε την ιδέα των ποσοστώσεων «προβληματική», σημειώνοντας τις υλικοτεχνικές προκλήσεις σε περιοχές όπου σχεδόν ο μισός πληθυσμός έχει μεταναστευτικό υπόβαθρο.

Την Πέμπτη 19-6-2025 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου δημοσίευσε δύο νέες Αποφάσεις που αφορούν 39 ασυνόδευτα παιδιά καταδικάζοντας την Ελλάδα για επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις εις βάρος τους. Με τις δύο νέες αυτές Αποφάσεις (Μ.Υ. και λοιποί κατά Ελλάδας, αριθμ. πρ. 51980/19 και 5 ακόμη υποθέσεις και A.I. και λοιποί κατά Ελλάδας, αριθμ. πρ. 11588/20 και δύο ακόμη υποθέσεις), το Δικαστήριο εξέτασε από κοινού 6 και 3 προσφυγές αντίστοιχα, που είχαν υποβληθεί για τις περιπτώσεις συνολικά 39 ανηλίκων, καταδικάζοντας την Ελλάδα για παραβιάσεις των άρθρων 3 και 5 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Οι υποθέσεις υποστηρίχθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου από τις οργανώσεις Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ), Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) και Equal Rights Beyond Borders και η υπόθεση Μ.Υ. και λοιποί κατά Ελλάδας (αριθμ. πρ. 51980/19) από τις δικηγόρους Δήμητρα Λιναρδάκη, Ελένη Σπαθανά, Νικολάια Τριανταφύλλου.

Σε κοινή τους ανακοίνωση, οι τρεις οργανώσεις (Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ), Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA), Equal Rights Beyond Borders), εξηγούν τι αφορούν οι υποθέσεις που εξέτασε το ΕΔΔΑ:

«Η πρώτη Απόφαση αφορά τη μη παροχή επαρκών συνθηκών υποδοχής, συμπεριλαμβανομένου του μη ορισμού Επιτρόπου και της παρατεταμένης κράτησης τους ή/και θέσης τους σε «προστατευτική φύλαξη» σε αστυνομικά κρατητήρια, το ΠΡΟΚΕΚΑ Αμυγδαλέζας και το ΚΥΤ Μαλακάσας, σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα μεταξύ 2019 και 2020, για συνολικό αριθμό 36 ασυνόδευτων παιδιών.

Ειδικότερα και σε ό,τι αφορά την κράτηση των ασυνόδευτων παιδιών ή/και τη θέση τους σε προστατευτική φύλαξη, το Δικαστήριο έκρινε ότι το σύνολο των 36 ανηλίκων κρατήθηκαν σε συνθήκες που συνιστούν απάνθρωπη ή/και ταπεινωτική μεταχείριση κατά παράβαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ σε Αστυνομικά Τμήματα, στο ΠΡΟΚΕΚΑ της Αμυγδαλέζας και στο -νεοϊδρυθέν τότε – ΚΥΤ Μαλακάσας. To Δικαστήριο διαπίστωσε επιπλέον ότι το ίδιο το μέτρο (κράτηση/προστατευτική φύλαξη) δεν ήταν σύμφωνο με τις εγγυήσεις της Σύμβασης και ότι οι ανήλικοι δεν είχαν στη διάθεση τους αποτελεσματικό ένδικο μέσο για να αμφισβητήσουν την κράτηση τους.

Περαιτέρω, το Δικαστήριο διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 3 ΕΣΔΑ λόγω της μη παροχής κατάλληλων για την ηλικία τους συνθηκών υποδοχής στην περίπτωση των ασυνόδευτων παιδιών οι οποίοι πριν την κράτηση/προστατευτική φύλαξη είχαν διαμείνει στη λεγόμενη ασφαλή ζώνη του ΚΥΤ Σάμου, στον άτυπο καταυλισμό πέριξ του ΚΥΤ Μόριας, και σε άλλους χώρους, όπως σε αρματαγωγό πλοίο στο λιμάνι της Μυτιλήνης, χωρίς να έχει οριστεί Επίτροπος και σε ακατάλληλες συνθήκες ή παρέμεναν άστεγα. Το Δικαστήριο υπογράμμισε δε, κατά περίπτωση, τις καθυστερήσεις στην καταγραφή ή/και την εσφαλμένη καταγραφή χωρίς δική τους υπαιτιότητα και τη μη πρόσβαση στο άσυλο και σημείωσε ότι «οι προσφεύγοντες παρέμειναν σε επισφαλή κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα, αφού αφέθηκαν να φροντίζουν τον εαυτό τους σε μια ξένη χώρα και να ζητούν βοήθεια από αγνώστους, ΜΚΟ και, τελικά, από το Δικαστήριο, παρά το νεαρό της ηλικίας τους και την ιδιαίτερη κατάσταση ανασφάλειας και ευαλωτότητας στην οποία, όπως έχει διαπιστωθεί από το Δικαστήριο, είναι γνωστό ότι ζουν οι αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα» (παρ. 15). Υπενθυμίζεται ότι το Δικαστήριο, με Απόφαση του Ιανουαρίου του 2024 (O.R. κατά Ελλάδας, αριθμ. πρ. 24650/19), είχε και πάλι καταδικάσει την Ελλάδα για απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση ασυνόδευτου παιδιού, που είχε αφεθεί να επιβιώσει μόνος τους σε ένα περιβάλλον εντελώς ακατάλληλο για ανηλίκους – άστεγος για σχεδόν 6 μήνες – και σε απαράδεκτα επισφαλείς συνθήκες, δεδομένης της ιδιότητάς του ως αιτούντα άσυλο και ασυνόδευτου ανηλίκου.

Με τη δεύτερη Απόφαση της 19-6-2025 (A.I. και λοιποί κατά Ελλάδας, αριθμός πρ. 11588/20 και ακόμη 2 υποθέσεις), το Δικαστήριο ομοίως διαπίστωσε παραβιάσεις από τις Ελληνικές Αρχές για ακόμη 3 ασυνόδευτα παιδιά λόγω της μη παροχής σε αυτά συνθηκών υποδοχής ή/και θέσης τους σε προστατευτική φύλαξη για την ίδια χρονική περίοδο.

Η λεγόμενη ‘προστατευτική φύλαξη’ ασυνόδευτων παιδιών καταργήθηκε τον Δεκέμβριο 2020 (ν. 4760/2020, άρθρο 43), κατόπιν συστηματικών παρεμβάσεων των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και ως αποτέλεσμα σειράς υποθέσεων που υποστηρίχθηκαν ενώπιον του ΕΔΔΑ, μεταξύ αυτών και οι ανωτέρω, στις οποίες το Δικαστήριο για τις περισσότερες περιπτώσεις είχε επιπλέον χορηγήσει Ασφαλιστικά Μέτρα για την προστασία των ανηλίκων.

Ωστόσο, οι δύο πρόσφατες αποφάσεις του Δικαστηρίου, όπως και οι κρίσεις του στις εμβληματικές υποθέσεις Rahimi κατά Ελλάδας και M.S.S κατά Βελγίου και Ελλάδας, στις οποίες το Δικαστήριο αναφέρεται παγίως και στηρίζει μετέπειτα κρίσεις, παραμένουν ιδιαιτέρως επίκαιρες και υπενθυμίζουν τις υποχρεώσεις των ελληνικών Αρχών έναντι των ασυνόδευτων παιδιών.

Ιδίως σήμερα που η κράτηση των ασυνόδευτων παιδιών επιστρέφει υπό το καθεστώς άτυπου και de facto περιορισμού της ελευθερίας τους στις Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές (ΚΕΔ) στα νησιά και στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) στην ενδοχώρα, εκ νέου σε απολύτως ακατάλληλες συνθήκες και με σημαντικές καθυστερήσεις σε ότι αφορά τον ορισμό Επιτρόπων και την πρόσβαση τους στο άσυλο».

Στη συνέχεια τόνιζουν πως σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, 430 ασυνόδευτα παιδιά παραμένουν σε ΚΕΔ και ΚΥΤ, ενώ μόλις πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου χορήγησε ασφαλιστικά μέτρα σε 45 ασυνόδευτα παιδιά που διέμεναν στην ΚΕΔ Σάμου και σε 13 παιδιά που διέμεναν στην ΚΕΔ Λέρου.

Όπως έχει υπογραμμίσει ο Συνήγορος του Πολίτη «Η εικόνα, ειδικά των Κ.ΥΤ. και των Κ.Ε.Δ., προσιδιάζει περισσότερο σε κέντρο κράτησης, παρά σε χώρο υποδοχής και φιλοξενίας νεοεισερχομένων αλλοδαπών», ενώ η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια έχει αντίστοιχα εκφράσει επιφυλάξεις για το «εάν ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, η προστασία του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού και η προστασία των ευάλωτων μπορούν να διασφαλιστούν, όταν οι ωφελούμενοι αναγκάζονται να διαμένουν σε ένα τέτοιο περιβάλλον».

«Οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου είναι μια δικαίωση για όλα τα ασυνόδευτα παιδιά που υπέστησαν εξευτελιστική μεταχείριση και αφέθηκαν απροστάτευτα από τις ελληνικές Αρχές» τονίζουν οι οργανώσεις.

«Είναι επίσης μια υπενθύμιση ότι οι ελληνικές Αρχές θα πρέπει πάντα και κατά προτεραιότητα να λαμβάνουν υπόψη την ανηλικότητα και να προστατεύουν τα ασυνόδευτα παιδιά πρόσφυγες, τα οποία ανεξαρτήτως του αριθμού νεοεισερχόμενων προσφύγων ή της έλλειψης υποδομών, αποτελούν ιδιαίτερα ευάλωτη κατηγορία ατόμων. Αποτελούν τέλος, μια υπενθύμιση ότι η προστασία από μεταχείριση αντίθετη με το άρθρο 3 της Σύμβασης (απαγόρευση βασανιστηρίων, απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείριση) έχει απόλυτο χαρακτήρα».

Ο Ντόναλντ Τραμπ θα μεταβεί σήμερα στη Φλόριντα, θα επισκεφτεί κέντρο κράτησης παράτυπων μεταναστών υπό κατασκευή στους βάλτους του εθνικού πάρκου Έβεργκλεϊντς, που βαφτίστηκε «Αλκατράζ με αλιγάτορες».

Ο ρεπουμπλικάνος πρόεδρος των ΗΠΑ θα παραβρεθεί στο άνοιγμα του κέντρου κράτησης, όπου προβλέπεται πως θα κρατούνται ως και 5.000 άνθρωποι, στημένου σε εγκαταλελειμμένο αεροδρόμιο στα Έβεργκλεϊντς, στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας, ανακοίνωσε χθες η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου.

«Υπάρχει μόνο ένας δρόμος που οδηγεί εκεί και η μόνη οδός εξόδου είναι πτήση χωρίς επιστροφή. Η τοποθεσία είναι απομονωμένη, περιστοιχίζεται από επικίνδυνη πανίδα και περιβάλλον που δεν συγχωρεί», είπε σε δημοσιογράφους η Κάρολαϊν Λέβιτ.

Ερωτηθείσα γιατί το κέντρο κατασκευάστηκε σε τόσο εχθρικό φυσικό περιβάλλον, η εκπρόσωπος της προεδρίας είπε πως «όταν έχεις δολοφόνους που βρίσκονται εδώ παράνομα, βιαστές και ειδεχθείς εγκληματίες σε κέντρο κράτησης (...) θεωρώ πως πρόκειται για μέτρο αποτροπής κάθε απόπειρας απόδρασης».

Η επίσκεψη στη Φλόριντα καταγράφεται καθώς ο ρεπουμπλικάνος μεγιστάνας εντείνει τις προσπάθειές του για να εγκριθεί από το Κογκρέσο πελώριο νομοθετικό πακέτο για τα δημοσιονομικά που βαφτίστηκε «μεγάλος και όμορφος νόμος» και περιλαμβάνει ιδίως χρηματοδοτήσεις για το πρόγραμμα μαζικών απελάσεων μεταναστών που θέλει.

«Η επίσκεψη σε αυτό το κέντρο κράτησης υπογραμμίζει την ανάγκη να υιοθετηθεί ο ‘ένας μεγάλος, όμορφος νόμος’ διότι χρειαζόμαστε περισσότερα κέντρα κράτησης στη χώρα», είπε στον Τύπο η κ. Λέβιτ.

Οι αρχές στην πολιτεία Φλόριντα ανακοίνωσαν την περασμένη εβδομάδα πως άρχιζαν την κατασκευή του κέντρου κράτησης στην προστατευόμενη φυσική περιοχή αυτή.

Ο πολιτειακός γενικός εισαγγελέας (υπουργός Δικαιοσύνης) Τζέιμς Άτμαϊερ σημείωσε πως η εγκατάσταση περίπου 77.000 στρεμμάτων «προσφέρει αποτελεσματική ευκαιρία, όχι ιδιαίτερα δαπανηρή, να κατασκευαστεί κέντρο προσωρινής κράτησης, καθώς δεν είναι απαραίτητο να επενδυθούν πολλά για την περίμετρο».

Αν κανείς αποπειραθεί να αποδράσει «δεν θα τον περιμένουν και πολλά», μόνο «αλιγάτορες και πύθωνες», πρόσθεσε ο κ. Άτμαϊερ.

Η λειτουργία του αναμένεται να κοστίζει γύρω στα 450 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο.

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει αναγορεύσει την πάταξη της παράτυπης μετανάστευσης σε κορυφαία προτεραιότητα της κυβέρνησής του, συνεχίζοντας να μιλά περί «εισβολής» στις ΗΠΑ «εγκληματιών ερχόμενων από το εξωτερικό», και φροντίζοντας να έχουν μεγάλη προβολή σε φίλα προσκείμενα μέσα ενημέρωσης οι απελάσεις. Υπόσχεται να απελάσει «εκατομμύρια» παράτυπους μετανάστες.

Αγανάκτηση για την απόφαση

Η κατασκευή του «Αλκατράζ με αλιγάτορες» προκαλεί αγανάκτηση στους επικριτές της πολιτικής του έναντι των μεταναστών. Πρόσφατα έγιναν διαδηλώσεις στο Λος Άντζελες, που σημαδεύτηκαν από επεισόδια, με έναυσμα επιχειρήσεις-σκούπες των δυνάμεων ασφαλείας για τη σύλληψη μεταναστών.

Υπερασπιστές του περιβάλλοντος κατήγγειλαν εξάλλου τον «απαράδεκτο και ανώφελο κίνδυνο» για το μοναδικό οικοσύστημα 2.000 και πλέον ειδών χλωρίδας και πανίδας.

Αυστηροποίηση του πλαισίου για την είσοδο στη χώρα, αύξηση ορίων ποινής για όσους εισέρχονται παράνομα στη χώρα, ποινικοποίηση της παράνομης παραμονής στη χώρα μετά την ολοκλήρωση της διοικητικής διαδικασίας καθώς και κατάργηση χορήγησης άδειας διαμονής για όσους διαμένουν 7 χρόνια παράνομα στη χώρα, προβλέπει μεταξύ άλλων το νομοσχέδιο του υπουργείου Μετανάστευσης που παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο από τον υπουργό Μάκη Bορίδη, σύμφωνα με πληροφορίες.

Για την είσοδο στη χώρα, όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, το νομοσχέδιο προβλέπει αυστηροποίηση του πλαισίου σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του νέου ευρωπαϊκού κανονισμού για τη μετανάστευση που πρόκειται να τεθεί σε εφαρμογή μέσα στο 2026. Ειδικότερα, προβλέπεται ως υποχρεωτικός λόγος απαγόρευσης εισόδου ο κίνδυνος από την παρουσία του πολίτη τρίτης χώρας για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια, εθνικής ασφάλειας και δημόσιας υγείας και παράλληλα επεκτείνεται η διάρκεια του χρονικού διαστήματος απαγόρευσης εισόδου από 5 έτη σε 10 έτη και εισάγεται δυνατότητα παράτασης αυτής μέχρι και για 5 έτη.

Για τους παρανόμως εισερχόμενους στη χώρα, προβλέπεται αύξηση των ορίων ποινής από 3 μήνες σε τουλάχιστον 2 έτη και σε περίπτωση επιβαρυντικών περιπτώσεων από 6 μήνες σε τουλάχιστον 3 έτη. Ταυτόχρονα, αυξάνεται η χρηματική ποινή, που μπορεί να φτάσει και τα 10.000 ευρώ.

Επιπλέον, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, με το νέο νομοσχέδιο που αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση μέσα στον Ιούνιο, ποινικοποιείται η παράνομη παραμονή στη χώρα μετά την ολοκλήρωση της διοικητικής διαδικασίας και προβλέπεται φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών, χρηματική ποινή 10.000 ευρώ, μη δυνατότητα μετατροπής ή αναστολής έκτισης ποινής καθώς και δυνατότητα αναστολής εκτέλεσης ποινής υπό τον όρο δήλωσης του καταδικασμένου πολίτη τρίτης χώρας σε εκούσια αναχώρηση από την Ελλάδα. Η αναστολή εκκινεί με την αναχώρηση από τη χώρα.

Άλλωστε, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, είχε προαναγγείλει εδώ και εβδομάδες ότι έρχεται αυστηροποίηση του πλαισίου και ότι «ο παράνομος μετανάστης του οποίου απορρίπτεται το άσυλο και παραμένει στη χώρα, θα βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα πολύ πιο δυσμενές θεσμικά περιβάλλον απ’ ό,τι σήμερα», όπως είχε δηλώσει. Στόχος, σύμφωνα με τον υπουργό, είναι να αποθαρρύνεται η παράνομη παραμονή στη χώρα. «Η επαύξηση του αξιοποίνου και η ενίσχυση της διοικητικής κράτησης είναι βασικά εργαλεία για την ενίσχυση του μηχανισμού επιστροφών» είχε σημειώσει παράλληλα ο κ. Βορίδης.

Επίσης, στο νομοσχέδιο προβλέπεται κατάργηση της χορήγησης άδειας διαμονής για όσους έχουν εισέλθει χωρίς τα απαραίτητα έγγραφα και διαμένουν 7 χρόνια παράνομα στη χώρα.

Για την οικειοθελή αναχώρηση, θα γίνει μείωση των προβλεπόμενων προθεσμιών από 25 σε 14 ημέρες, καθώς και μείωση στην παράταση προθεσμίας οικειοθελούς αναχώρησης για εξαιρετικούς λόγους από 120 στις 60 ημέρες. Επιπλέον, θα επιβάλλεται ηλεκτρονική επιτήρηση ως περιοριστικό μέτρο κατά την προθεσμία οικειοθελούς αναχώρησης.

Τέλος, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του νέου ευρωπαϊκού Συμφώνου για το ‘Ασυλο και τη Μετανάστευση, επικαιροποιούνται κάποιοι ορισμοί. Για παράδειγμα, διευρύνεται η έννοια της χώρας επιστροφής σε περίπτωση απόρριψης αίτησης ασύλου με την προσθήκη στη λίστα: α) της χώρας συνήθους διαμονής, β) της ασφαλούς τρίτης χώρας, όπως ορίζεται στο άρθρο 91 ν. 4939/2022 (Α’ 111), λόγω της οποίας η αίτηση διεθνούς προστασίας απορρίφθηκε ως απαράδεκτη και γ) της πρώτης χώρας ασύλου λόγω της οποίας η αίτηση διεθνούς προστασίας απορρίφθηκε ως απαράδεκτη.

Επιπρόσθετα, γίνεται προσθήκη ορισμών κινδύνου διαφυγής σε πιο αυστηρή κατεύθυνση. Δηλαδή, προστίθενται ως αντικειμενικά κριτήρια που αποτελούν κίνδυνο διαφυγής α) η μη ύπαρξη κατοικίας ή γνωστής διαμονής, β) η άνευ προηγούμενης ενημέρωσης των αρμόδιων αρχών εγκατάλειψη ή μεταβολή τόπου κατοικίας ή γνωστής διαμονής και γ) η άρνηση υποβολής σε ταυτοποίηση με βιομετρικά ή άλλα μέσα.

Το νομοσχέδιο αναμένεται να έρθει στη Βουλή για ψήφιση περί τα τέλη Ιουνίου, μετά την ολοκλήρωση των προβλεπόμενων διαδικασιών.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) εξέδωσε νέα ασφαλιστικά μέτρα για τις συνθήκες διαβίωσης 45 ασυνόδευτων ανηλίκων στην Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή (ΚΕΔ) της Σάμου, μετά από αίτηση που κατέθεσε ο δικηγόρος Δημήτρης Χούλης.

Αναλυτικά η ανάρτηση του Δ, Χούλη:

«Νέα ασφαλιστικά μέτρα από το ευρωπαϊκό δικαστήριο για 45 ασυνόδευτα ανήλικα.

Από το Σεπτέμβριο του 2024 μέχρι και σήμερα στην “ασφαλή ζώνη” της κλειστής ελεγχόμενης δομής Σάμου (κόστος κατασκευής 45 εκατομμύρια, κόστος λειτουργίας περί τα 55 εκατομμύρια για 4 χρόνια) πολλοί ασυνόδευτοι ανήλικοι βιώνουν ένα ανείπωτο δράμα.

Επι μήνες οι υπεύθυνοι κατάφερναν να κρατάνε κρυφή την κατάσταση. Οταν τον Ιανουάριο του 2025 καταφέραμε να μάθουμε τι συμβαίνει από λίγους ανήλικους κάναμε ασφαλιστικά μέτρα στο ΕΔΔΑ και έγιναν δεκτά. Τότε το δικαστήριο χρειάστηκε 15 ημέρες ανταλλαγής απόψεων με την κυβέρνηση μέχρι να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα παραβιάζει τις υποχρεωσεις της και έπρεπε να απομακρυνθούν οι συγκεκριμένοι ανήλικοι.

Τότε η δικαιολογία της κυβέρνησης, της ΚΕΔΝ, του υπουργείου και όσων συνεργάζονται με την κυβέρνηση ήταν ότι σε χώρο για 200 άτομα είχαν 500 και ήταν μια έκτακτη ανάγκη.

Έκτοτε με πολύ πίεση και δικαστικούς αγώνες από τα 500 άτομα έχουν μείνει λιγότερα από 200. Θα περίμενε κανείς τη βελτίωση των συνθηκών αλλά μάταια γιατί ο λόγος που οι συνθήκες είναι απάνθρωπες δεν είναι υπερπληθυσμός αλλά είναι γιατί οι υπεύθυνοι δεν τους θεωρούν ανθρώπους.

Ετσι αυτή τη φορά στην καινουρια αίτηση ασφαλιστικών μέτρων για 45 ανήλικα που δεν αντέχουν πλέον αυτήν την απάνθρωπη κατάσταση, μέσα σε 2 μέρες το δικαστήριο έκρινε ότι η Ελλάδα παραβιάζει τις βασικές της υποχρεώσεις για την ασφάλεια και τη σωστή μεταχείριση αυτών των παιδιών.

Πλέον στην νέα απόφαση δεν έχουν τρελές απαιτήσεις από τη χώρα μας αλλά έφτασαν στο σημείο να μας ζητάνε να τους δώσουμε επαρκές νερο λες και δεν είναι αυτονόητο.

Από τα 45 ανήλικα η μέση κράτησή τους είναι 142 ημέρες. Η μέγιστη 189 ημέρες. Η νόμιμη κράτηση είναι 25 ημέρες.

Από τους 45, οι 39 έχουν δερματικές παθήσεις, ανοιχτές πληγές από την ψώρα.
25 από τους 45 δεν έχουν βγει από τη δομή από την ημέρα που ήρθαν.

Αρκετοί κοιμούνται ακόμα στο πάτωμα.

Η πρόσβαση σε γιατρούς είναι μηδαμινή και κυρίως τυπική (για να συμπληρωθεί η καρτέλα τους)

Δεν πάνε σε κάποιο σχολείο ή κάποια δραστηριότητα. Παιδί από την Αίγυπτο ελληνορθόδοξο, που ήταν διάκονος στην Αίγυπτο ζητάει να πάει εκκλησία να προσευχηθεί και δεν τον άφησαν ούτε καν για το Πάσχα.

Σε διαμαρτυρία που έκαναν είχαν ταμπέλα που έλεγε «δεν είμαστε σκυλια» και λένε ότι νιώθουν σα ζώα (αν δουν πως ζουν τα γατάκια και σκύλος, μου θα ήθελαν να είναι ζώα).

Παντού έχει κοριούς και κατσαρίδες.

Tους δίνουν ρούχα χρησιμοποιημένα και άπλυτα. Δεν εχουν είδη υγιεινής. Μερικά καταγγέλουν ότι δεν έχουν πλύνει τα δόντια τους από όταν έφτασαν

Στο Καμπ όσοι εργάζονται εκεί τους ξέρουν μόνο με νούμερα που έχουν δοθεί σε κάθε ανήλικο (όπως έκαναν οι ναζί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης) γεγονός που εξυπηρετεί την απανθρωποιηση τους

Έχουν νερό για μια ώρα την ημέρα.

Για αυτό δεν ευθύνεται το δόγμα Βορίδη, δεν υφίσταται εξαιτίας της ακροδεξιας, δεν είναι καν θέμα όσων εργάζονται εκεί.

Η βασική ευθύνη είναι όλων όσων το ανεχόμαστε. Και αργά ή γρήγορα θα συμβεί σε εμάς.
Καλημέρα από την κατά τα άλλα υπέροχη Σάμο».

Μαφιόζικες μεθόδους και ωμή ρατσιστική βία εις βάρος ενός μετανάστη εργαζόμενου σε πρατήριο υγρών καυσίμων καταγγέλλει η Κίνηση Ενωμένοι Ενάντια στον Ρατσισμό και τη Φασιστική Απειλή (ΚΕΕΡΦΑ). Σύμφωνα με την καταγγελία, το θύμα ξυλοκοπήθηκε άγρια από μπράβους που λειτουργούσαν υπό τις διαταγές του εργοδότη και ιδιοκτήτη του βενζινάδικου, με την πρόφαση πως ο εργαζόμενος μετανάστης είχε φτάσει στο σημείο να κλέψει ένα χρηματικό ποσό, κατά τη διάρκεια της βάρδιας του.

Η καταγγελία συνοδεύεται και από το ανάλογο αποδεικτικό υλικό που δεν αφήνει καμία αμφιβολία πως το πρόσωπο που έκλεψε τα χρήματα από το βενζινάδικο δεν ήταν ο άτυχος μετανάστης.

Συγκεκριμένα , όπως έχει καταγραφεί σε βίντεο φαίνεται πως ένας άντρας αγνώστων στοιχείων εισβάλει στο πρατήριο υγρών καυσίμων και κινείται σαν να γνωρίζει το χώρο ώσπου φτάνει στο γραφείο που ήταν τα λεφτά που εκλάπησαν.

Την ίδια στιγμή το θύμα, που ονομάζεται Φαρούκ Χαμζά, βρισκόταν σε άλλο σημείο του βενζινάδικου μην έχοντας οπτική επαφή με τον κλέφτη. Όμως στην πορεία της βάρδιας του κατάλαβε πως έλειπε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό και κάλεσε τον υπεύθυνο για να καταγγείλει το περιστατικό. Από εκεί και μετά ο ίδιος απλώς συνέχισε να εργάζεται στο πόστο του μέχρι την λήξη της βάρδιας του.

Όταν έληξε η βάρδια και ήρθε ο αντικαταστάτης του, ο μετανάστης εργάτης έφυγε από το πρατήριο υγρών καυσίμων και κατευθύνθηκε προς το σπίτι του. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχε έρθει η αστυνομία, ενώ υπάρχουν αμφιβολίες αν κι εφόσον είχε κληθεί.

Αφού λοιπόν ο Φαρούκ Χαμζά πήγε σπίτι του, δύο μπράβοι εισέβαλαν μέσα και όπως κατήγγειλε τον ξυλοκόπησαν κατηγορώντας τον ως δράστη της κλοπής στο πρατήριο καυσίμων. Επιπλέον τον χτύπησαν με μαχαίρι και του αφαίρεσαν το κινητό για να μην μπορεί να καλέσει την αστυνομία. Στη συνέχεια ένας εκ των μπράβων μετέφερε τον μετανάστη εργάτη στο βενζινάδικο, τον απομόνωσε σε ένα δωμάτιο και ξεκίνησε ξανά να τον χτυπάει. Παρενέβη ένας συνάδελφος του Φαρούκ, ο οποίος δέχτηκε κι εκείνος με τη σειρά του χτυπήματα.

Μετά από τον ξυλοδαρμό, την απαγωγή και το μαχαίρωμα, ήρθε και μήνυση από μεριάς του εργοδότη του και ο κ. Χαμζά κρατείται και αναμένεται να παραπεμφθεί στο αυτόφωρο αύριο Παρασκευή 16 Μαΐου. Έχει καταθέσει όμως μήνυση κι ίδιος με τη σειρά του, όμως δεν είναι γνωστό αν έχουν συλληφθεί ο εργοδότης και οι μπράβοι.

Η ανακοίνωση της ΚΕΕΡΦΑ

Ο Φαρούκ Χαμζά, εργαζόμενος σε βενζινάδικο-πλυντήριο αυτοκινήτων στα Πατήσια, την Δευτέρα 12 Μάη, χτυπήθηκε άγρια από μπράβους του αφεντικού-συζύγου της ιδιοκτήτριας της εταιρίας, με σιδηρογροθιές και μαχαιριά στο κεφάλι.

Τα γεγονότα, σύμφωνα με επώνυμες καταγγελίες που έγιναν στην ΚΕΕΡΦΑ, εξελίχθηκαν ως εξής:

Την Δευτέρα 12 Μάη, κατά τη διάρκεια της νυχτερινής βάρδιας, στην οποία εργάζεται εδώ και τρία χρόνια, ο Φαρούκ Φαϊζάλ, στις 3.15 πμ, πήρε ένα αυτοκίνητο, που άφησε ένας πελάτης στην είσοδο του βενζινάδικου για να το παρκάρει σε συγκεκριμένη θέση του πλυντηρίου για να το καθαρίσει το πρωί της επόμενης μέρας.

Όταν επέστρεψε, διαπίστωσε ότι έλειπαν χρήματα από το γραφείο όπου και τα άφηνε, όταν έκανε εισπράξεις από πελάτες.

Εκτιμούσε ότι ήταν περίπου 3.600 ευρώ. Εκείνη την ώρα ειδοποίησε την υπεύθυνη αλλά δεν υπήρξε καμία κλήση της Αστυνομίας από την εταιρεία. Ο Φαρούκ συνέχισε την βάρδια του, η οποία κανονικά έληγε στις 8 π.μ. αλλά καθυστέρησε γιατί άργησε να έρθει ο εργάτης της επόμενης βάρδιας. Στις 10 π.μ. περίπου, έφυγε για να πάει σπίτι του το οποίο είναι κοντά στο βενζινάδικο.

Μόλις μπήκε μέσα, εισέβαλαν δύο μπράβοι που τον έβριζαν χυδαία και του ζητούσαν να τους δώσει τα λεφτά που τάχα έκλεψε. Μάλιστα μίλαγαν στο τηλέφωνο με το αφεντικό, που τους έλεγε να τον τσακίσουν στο ξύλο μέχρι να τους πει που τα έχει, υποστηρίζοντας ότι ήταν 10.000 ευρώ. Ο ίδιος τους έλεγε ότι δεν έκλεψε τίποτα. Στο τέλος τον μαχαίρωσαν προκαλώντας του τραύμα στο αυτί, αφού του αφαίρεσαν το κινητό για να μην ειδοποιήσει την Αστυνομία, όπως τους είπε ότι θα κάνει.

Ένας εκ των δύο τον έσυρε με τη βία στο βενζινάδικο, τον έβαλε μέσα σε ένα δωμάτιο και άρχισε να τον χτυπά ξανά. Όταν ο Φαρούκ προσπάθησε να τηλεφωνήσει στην Αστυνομία δέχθηκε ξανά επίθεση. Παρενέβη τότε ο εργάτης της βάρδιας για να τον σταματήσει και δέχτηκε και αυτός χτύπημα στο πρόσωπο. Είναι άγνωστο αν κατάφερε να ειδοποιήσει ο Φαρούκ την Αστυνομία ή το έκαναν κάποιοι γείτονες που άκουσαν τις κραυγές.

Η υπεύθυνη της εταιρίας ζητούσε από τον Φαρούκ να μην κάνει μήνυση στο αφεντικό. Ο Φαρούκ προχώρησε σε μήνυση για τον ξυλοδαρμό και το μαχαίρωμα και μηνύθηκε κατόπιν από το αφεντικό ενώ η υπεύθυνη ζητούσε από τον Φαρούκ να αποσύρει τη μήνυση και να συνεχίσει να δουλεύει, ξεχνώντας τον βασανισμό που υπέστη.

Δε γνωρίζουμε αν το αφεντικό έχει συλληφθεί μαζί με τους μπράβους που έστειλε για να «ξεκαθαρίσουν» αυτοδικαίως την υπόθεση. Ο Φαρούκ κρατείται και αναμένεται να παραπεμφθεί στο αυτόφωρο, την Παρασκευή 16 Μάη.

Γιατί δεν ειδοποιήθηκε η αστυνομία;

Πάντως το βίντεο του βενζινάδικου στις 3.15πμ δείχνει σαφέστατα άλλο άτομο να αφαιρεί τα χρήματα από το γραφείο του βενζινάδικου.

Γιατί άραγε δεν ειδοποιήθηκε η Αστυνομία αμέσως μετά την κλοπή; Γιατί επιλέχθηκε η μαφιόζικη μέθοδος του ξυλοδαρμού από μπράβους;

Δεν είναι το πρώτο κρούσμα ρατσιστικής αντιμετώπισης εργοδοτών σε βενζινάδικο.

Η δικαιοσύνη δεν είναι υπόθεση των μαφιόζων των αφεντικών.

Κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα σε δίκαιη αντιμετώπιση από τις αρχές. Ιδιαίτερα εκείνος ο οποίος επεδίωξε να το πράξει, προσπαθώντας να ειδοποιήσει τις αρχές ενώ η εργοδοσία προτίμησε τις γροθιές και τα μαχαίρια των μπράβων.

Η Μανωλάδα δεν είναι παρελθόν

Εκεί οδηγεί ο ρατσιστικός αποκλεισμός μεταναστών σε μια σειρά από εργασίες, όπου απουσιάζει ο συνδικαλισμός και βασιλεύει η μαύρη εργασία. Η Μανωλάδα δεν είναι παρελθόν, την ξαναγεννά η ρατσιστική πολιτική της κυβέρνησης, εκείνη που πνίγει πρόσφυγες στα σύνορα, όπως στην Πύλο και δολοφονεί μετανάστες στα αστυνομικά τμήματα, όπως έγινε με τον Μοχάμεντ Καμράν στον Άγιο Παντελεήμονα.

Να αφεθεί ελεύθερος ο μετανάστης εργάτης Φαρούκ Χαμζά, να συλληφθεί και να δικαστεί το αφεντικό και οι μπράβοι του.

Συνεχίζεται, για άλλη μια χρονιά, η αυθαίρετη πρακτική της επιβολής απέλασης και διοικητικής κράτησης σε βάρος προσφύγων και μεταναστριών/ών, κατά τρόπο συστηματικό, ακόμη και προς χώρες στις οποίες οι επιστροφές δεν επιτρέπονται ούτε είναι εφικτές στην πράξη (όπως η Συρία και το Αφγανιστάν), σύμφωνα με την ανάλυση των επίσημων στατιστικών στοιχείων των διαδικασιών επιστροφής και απέλασης και της διοικητικής κράτησης για το έτος 2024 που δημοσιοποιεί η οργάνωση “Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο”.

Τα στοιχεία αυτά έχουν διατεθεί από τις ελληνικές αρχές μέσω του κοινοβουλευτικού ελέγχου.

Το 2024 εκδόθηκαν 31.629 αποφάσεις απομάκρυνσης από την ελληνική επικράτεια από την Ελληνική Αστυνομία, σημειώνοντας αύξηση σε σχέση με 29.869 το 2023. Από αυτές, το 39% ήταν αποφάσεις επιστροφής και το 61% ήταν αποφάσεις απέλασης. Μόλις το 0,97% αυτών προσβλήθηκαν με ενδικοφανή προσφυγή στην Ελληνική Αστυνομία, με μόνο το 3,2% των ήδη ελάχιστων προσφυγών αυτών να γίνονται δεκτές. Αναδεικνύονται έτσι οι συστημικές ελλείψεις και εμπόδια στην πρόσβαση στο συγκεκριμένο ένδικο βοήθημα.

Η οργάνωση RSA επισημαίνει εκ νέου ότι οι αστυνομικές αρχές καταστρατηγούν συστηματικά το ενωσιακό δίκαιο, καθώς εκδίδουν αδιακρίτως αποφάσεις απέλασης σε βάρος νεοαφιχθέντων προσώπων, τα οποία αιτούνται άσυλο και δικαιούνται επομένως να παραμείνουν στη χώρα.

Το 2024, πραγματοποιήθηκαν συνολικά 5.865 επιστροφές και απελάσεις, αριθμός μειωμένος σε σχέση με 6.340 το 2023, παρά τον αυξημένο αριθμό αποφάσεων επιστροφών και απελάσεων.

Η Ελληνική Aστυνομία εξέδωσε 29.233 αποφάσεις διοικητικής κράτησης το 2024. Προκύπτει ότι η προαναχωρησιακή κράτηση εξακολουθεί να επιβάλλεται συστηματικά στις διαδικασίες απομάκρυνσης από το ελληνικό έδαφος και όχι κατ’ εξαίρεση, όπως απαιτεί το διεθνές, ενωσιακό και εθνικό δίκαιο. Το 99,5% των αποφάσεων απέλασης συνοδεύονταν από κράτηση, ενώ στις διαδικασίες επιστροφών το αντίστοιχο ποσοστό κυμάνθηκε στο 61,4%.

Από τα στοιχεία που δημοσιοποιούνται από την RSA καταδεικνύονται επίσης συστημικές ελλείψεις στον δικαστικό έλεγχο της κράτησης και στην πρόσβαση στο δικαίωμα σε ενδικοφανή προσφυγή κατά των αποφάσεων απέλασης και επιστροφής. Το 2024 κατατέθηκαν συνολικά 4.130 αντιρρήσεις κατά της κράτησης, που αντιστοιχούν στο 14,1% του συνόλου των αποφάσεων κράτησης. Προσβλήθηκαν δηλαδή στα δικαστήρια λιγότερες από μία στις πέντε αποφάσεις κράτησης. Το 42,2% των αντιρρήσεων κατά της κράτησης που εξετάστηκαν στην ουσία τους ενώπιον των διοικητικών πρωτοδικείων το 2024 έγιναν δεκτές.

Τέλος, ο αριθμός των ανθρώπων που τελούσαν υπό διοικητική κράτηση στα τέλη του 2024 ήταν 1.626, εκ των οποίων το 90% κρατούνταν σε έξι προαναχωρησιακά κέντρα κράτησης (ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α.) και το υπόλοιπο 10% σε αστυνομικά τμήματα ανά την επικράτεια.

Σε ό,τι αφορά τις συνθήκες κράτησης, συνεχίζονται οι σοβαρές ελλείψεις στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και υποστήριξη των ανθρώπων που τελούν υπό διοικητική κράτηση και η υποστελεχωση των ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α. σε υγειονομικό προσωπικό (παρέχονται αναλυτικά στοιχεία μέσα στο κείμενο).

Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν, για άλλη μία χρονιά, τη συνέχιση της αυθαίρετης πρακτικής της επιβολής απέλασης και διοικητικής κράτησης σε βάρος προσφύγων και μεταναστριών/ών, κατά τρόπο συστηματικό, ακόμη και προς χώρες στις οποίες οι επιστροφές δεν επιτρέπονται ούτε είναι εφικτές στην πράξη, όπως η Συρία και το Αφγανιστάν.

Τα κύρια στοιχεία που δημοσιοποιεί η RSA

Αιτήσεις ασύλου

• 69.000 αρχικές αιτήσεις ασύλου, κατατεθείσες κυρίως στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου

Επιστροφές & απελάσεις

• 31.629 αποφάσεις της Ελληνικής Αστυνομίας: 12.390 αποφάσεις επιστροφής (Ν 3907/2011) και 19.239 αποφάσεις απέλασης (Ν 3386/2005). Κυριότερες εθνικότητες με διαφορά το Αφγανιστάν (7.095) και η Συρία (6.011)
• 5.865 επιστροφές πολιτών τρίτων χωρών, εκ των οποίων 4.330 πολιτών Αλβανίας και Γεωργίας, που δεν εκπροσωπούνται στις αφίξεις από τον Έβρο και τη Μεσόγειο

Έλεγχος αποφάσεων επιστροφής & απέλασης

• 306 αποφάσεις προσβλήθηκαν με ενδικοφανή προσφυγή στην Ελληνική Αστυνομία (0,97%)
• 3,2% ποσοστό αποδοχής των προσφυγών από την Ελληνική Αστυνομία

Διοικητική κράτηση

• 29.233 αποφάσεις κράτησης: 7.608 σε διαδικασίες επιστροφής (Ν 3907/2011), 19.148 σε διαδικασίες απέλασης (Ν 3386/2005) και 2.477 στη διαδικασία ασύλου (Ν 4939/2022)
• 99,5% ποσοστό κράτησης στις διαδικασίες απέλασης
• 61,4% ποσοστό κράτησης στις διαδικασίες επιστροφής

Δικαστικός έλεγχος της κράτησης

• 4.130 αποφάσεις προσβλήθηκαν με αντιρρήσεις στα διοικητικά πρωτοδικεία (14,1%)
• 42,2% ποσοστό αποδοχής των αντιρρήσεων από τα διοικητικά πρωτοδικεία
• 0,96% ποσοστό άρσης της κράτησης σε αυτεπάγγελτο έλεγχο, από τα ίδια δικαστήρια βάσει των ίδιων διατάξεων

Συνθήκες κράτησης

• 1.463 κρατούμενοι σε προαναχωρησιακά κέντρα κράτησης στα τέλη του 2024, εκ των οποίων 557 στην Αμυγδαλέζα και 289 στο Παρανέστι. Κύριες χώρες η Αίγυπτος (487 κρατούμενοι) και το Πακιστάν (350 κρατούμενοι)
• 163 κρατούμενοι σε αστυνομικά τμήματα στα τέλη του 2024

Διαδικασίες επιστροφής

H Ελληνική Αστυνομία εξέδωσε συνολικά 31.629 αποφάσεις απομάκρυνσης από την ελληνική επικράτεια το περασμένο έτος, σημειώνοντας αύξηση σε σχέση με 29.869 το 2023.

Συνεχίζουμε να επισημαίνουμε ότι οι αστυνομικές αρχές καταστρατηγούν συστηματικά το ενωσιακό δίκαιο, καθώς εκδίδουν αδιακρίτως αποφάσεις απέλασης σε βάρος νεοαφιχθέντων προσώπων, τα οποία αιτούνται άσυλο και δικαιούνται επομένως να παραμείνουν στη χώρα. Ενδεικτικό της πρακτικής είναι το γεγονός ότι οι κυριότερες χώρες καταγωγής των ανθρώπων στους οποίους διατάχθηκε απέλαση βάσει των κατά παρέκκλιση διαδικασιών του Ν 3386/2005 ήταν με διαφορά το Αφγανιστάν και η Συρία, χώρες για τις οποίες χορηγείται κατά συντριπτική πλειοψηφία προσφυγικό καθεστώς.

RSA

Στο διάστημα του περασμένου έτους, πραγματοποιήθηκαν συνολικά 5.865 επιστροφές και απελάσεις, αριθμός μειωμένος σε σχέση με 6.340 το 2023, παρά τον αυξημένο αριθμό αποφάσεων επιστροφών και απελάσεων.

Από τις 5.865 επιστροφές που διεξήχθησαν πέρυσι, 2.550 ήταν αναγκαστικές απομακρύνσεις, 944 ήταν οικειοθελείς αναχωρήσεις εντός της ταχθείσας προθεσμίας μετά την έκδοση απόφασης επιστροφής και 2.371 εθελούσιες επιστροφές με υποστήριξη από τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ):

RSA

Προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία ότι η συντριπτική πλειοψηφία – σχεδόν τα ¾ του συνόλου – των επιστροφών και απελάσεων που υλοποιήθηκαν το 2024 αφορούν αποκλειστικά πολίτες Αλβανίας (2.165) και Γεωργίας (2.165), οι οποίες/οι δεν εκπροσωπούνται στα στοιχεία αφίξεων από τον Έβρο, την Ανατολική και την Κεντρική Μεσόγειο. Στην περίπτωση της Αλβανίας, οι περισσότερες επιστροφές ήταν αναγκαστικές, στη δε περίπτωση της Γεωργίας ήταν εθελούσιες και υλοποιήθηκαν μέσω του ΔΟΜ.

Επιβολή διοικητικής κράτησης

Ο αριθμός των αποφάσεων διοικητικής κράτησης που εκδόθηκαν από την Ελληνική Αστυνομία το 2024 έφτασε τις 29.233.

Φαίνεται από τα επίσημα στοιχεία και για το έτος 2024 ότι η προαναχωρησιακή κράτηση εξακολουθεί να επιβάλλεται συστηματικά στις διαδικασίες απομάκρυνσης από το ελληνικό έδαφος και όχι κατ’ εξαίρεση, όπως απαιτεί το διεθνές, ενωσιακό και εθνικό δίκαιο. Το 99,5% των αποφάσεων απέλασης συνοδεύονταν από κράτηση, ενώ στις διαδικασίες επιστροφών του Ν 3907/2011 το αντίστοιχο ποσοστό κυμάνθηκε στο 61,4%.

Οι κυριότερες εθνικότητες των ατόμων που τέθηκαν υπό διοικητική κράτηση το 2024 ήταν το Αφγανιστάν (7.012) και η Συρία (5.724), εγείροντας σοβαρούς προβληματισμούς για τη νομιμότητα και σκοπιμότητα της επιβολής στέρησης της ελευθερίας:

RSA

Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβολή της προαναχωρησιακής κράτησης είναι, μεταξύ άλλων, η προοπτική απομάκρυνσης από το ελληνικό έδαφος. Στην περίπτωση, ωστόσο, των ατόμων από χώρες όπως το Αφγανιστάν, η Συρία, η Ερυθραία, η Παλαιστίνη, η Υεμένη ή το Σουδάν, η προαναχωρησιακή κράτηση επιβλήθηκε χωρίς να υπάρχει προοπτική απομάκρυνσής τους είτε προς τη χώρα καταγωγής τους είτε προς την Τουρκία. Σημειώνουμε ότι τα ποσοστά θετικών αποφάσεων της Υπηρεσίας Ασύλου παραμένουν εξαιρετικά υψηλά και υπερβαίνουν το 99% για πολλές από τις παραπάνω χώρες.

Δικαστικός έλεγχος της κράτησης

Το 2024 κατατέθηκαν συνολικά 4.130 αντιρρήσεις κατά της κράτησης, που αντιστοιχούν στο 14,1% του συνόλου των αποφάσεων κράτησης. Προσβλήθηκαν δηλαδή στα δικαστήρια λιγότερες από μία στις πέντε αποφάσεις κράτησης. Τα προσκόμματα στην πρόσβαση στην ενδικοφανή προσφυγή κατά των αποφάσεων επιστροφής και απέλασης και η πλήρης απουσία, μέχρι και σήμερα, δωρεάν νομικής συνδρομής επηρεάζουν την αποτελεσματική πρόσβαση και σε αυτό το ένδικο βοήθημα.

Το 42,2% των αντιρρήσεων κατά της κράτησης που εξετάστηκαν στην ουσία τους ενώπιον των διοικητικών πρωτοδικείων το 2024 έγιναν δεκτές.

Το 2024 παρέμειναν οι σοβαρότατες αποκλίσεις μεταξύ του δικαστικού ελέγχου της νομιμότητας κράτησης στις αντιρρήσεις και αυτού στη διαδικασία του αυτεπάγγελτου δικαστικού ελέγχου των αποφάσεων παράτασης της κράτησης βάσει των Ν 4939/2022 και του Ν 3907/2011, παρότι αφορούν ακριβώς τις ίδιες διατάξεις και εξετάζονται από τα ίδια δικαστήρια. Από τα στοιχεία αποδεικνύονται και πάλι καταφανείς διαφορές στη λειτουργία των προβλεπόμενων μηχανισμών δικαστικού ελέγχου της κράτησης. Τα διοικητικά δικαστήρια έκριναν παράνομο το 42,2% των αποφάσεων κράτησης επί των οποίων ασκήθηκαν αντιρρήσεις, ωστόσο έκριναν αντίστοιχα λιγότερο από το 1% των αυτεπαγγέλτως ελεγχόμενων αποφάσεων ως μη νόμιμες.

RSA

Παραμένει, λοιπόν, επιτακτική η ανάγκη της διασφάλισης κατάλληλης δωρεάν νομικής συνδρομής, όπως απαιτεί η ενωσιακή νομοθεσία και έχει δεσμευτεί η ελληνική κυβέρνηση, για την επίτευξη ενός δίκαιου και αποτελεσματικού ελέγχου της κράτησης. Μέχρι σήμερα, ωστόσο, εξακολουθεί να μην έχει εισαχθεί σύστημα παροχής δωρεάν νομικής συνδρομής στους διοικητικά κρατούμενους.

Συνθήκες κράτησης

Ο αριθμός των ανθρώπων που τελούσαν υπό διοικητική κράτηση στα τέλη του 2024 ήταν 1.626, μειωμένος σε σχέση με τα τέλη του περασμένου έτους. Εξ αυτών, 1.463 κρατούνταν σε έξι προαναχωρησιακά κέντρα κράτησης (ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α.) και 163 σε αστυνομικά τμήματα ανά την επικράτεια:

RSA

Η κυριότερη χώρα καταγωγής των ανθρώπων που κρατούνταν στα τέλη του περασμένου έτους ήταν η Αίγυπτος (487), με κυριότερο τόπο κράτησης το Παρανέστι (185) και την Αμυγδαλέζα (142). Ακολουθεί το Πακιστάν (350), με κυριότερο τόπο κράτησης την Κόρινθο (156) και την Αμυγδαλέζα (126). Σημειώνεται ότι στις πέντε κυριότερες χώρες καταγωγής των ατόμων που τελούσαν υπό διοικητική κράτηση στα τέλη του 2024 ήταν και η Τουρκία και το Αφγανιστάν.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρασχέθηκαν στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, το προσωπικό της Ανώνυμης Εταιρείας Μονάδων Υγείας (ΑΕΜΥ) που δραστηριοποιείται στα ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α., στο οποίο συγκαταλέγονται επαγγελματίες υγείας, διοικητικοί υπάλληλοι και διερμηνείς, είχε ως εξής στα τέλη του 2024:

RSA

Τα παραπάνω στοιχεία αποτυπώνουν συνεχείς ελλείψεις στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των ανθρώπων που τελούν υπό διοικητική κράτηση. Ενδεικτικά, προκύπτει από τα στοιχεία δεν υπήρχε γιατρός στην Ξάνθη όπου κρατούνταν σχεδόν 200 άτομα, ενώ στο Παρανέστι υπήρχε ένας γιατρός για σχεδόν 300 άτομα.

Ο λευκός καπνός που βγήκε από την καμινάδα της Καπέλα Σιστίνα προμήνυε μόνο ένα πράγμα: η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία βρήκε τον επόμενο ηγέτη της, τον Πάπα Λέοντα ΙΔʼ, κατά κόσμον Ρόμπερτ Φράνσις Πρέβοστ.

Ο Ρόμπερτ Πρέβοστ έγινε ο 267ος ποντίφικας και ο πρώτος Αμερικανός στην ιστορία που εκλέγεται στον θρόνο του Αγίου Πέτρου. Στα πρώτα του λόγια ως Πάπας, φανερά συγκινημένος, ο Λέων είπε μεταξύ άλλων σε όσους βρίσκονταν στην πλατεία του Αγίου Πέτρου: “Ειρήνη σε όλους σας”.

Απευθυνόμενος στο πλήθος, απέτισε φόρο τιμής στον Φραγκίσκο, προτρέποντας τον κόσμο να θυμάται την κληρονομιά του προκατόχου του, προτού περιγράψει το όραμά του για την Καθολική Εκκλησία. “Πρέπει να επιδιώξουμε από κοινού να είμαστε μια ιεραποστολική εκκλησία. Μια εκκλησία που χτίζει γέφυρες και διάλογο”, είπε.

Η εκλογή του Πάπα Λέοντα ΙΔ’ από τους 100 και πλέον καρδινάλιους σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής για την Καθολική Εκκλησία, που φέρνει μια διαφορετική κατεύθυνση από αυτή του προκατόχου του.

Φέρνει ωστόσο μαζί της και μια σειρά από ερωτήματα, με τον νέο Πάπα να αναμένεται να έχει διαφορετική προσέγγιση -από τον προοδευτικό Πάπα Φραγκίσκο- σε σειρά θεμάτων, όπως η θέση των LGBTQ+ ατόμων, η μετανάστευση, η ισότητα των γυναικών και η προστασία του περιβάλλοντος.

Associated Press

LGBTQ+ Καθολικοί: Μια αλλαγή στρατηγικής

Η στάση του Πάπα Φραγκίσκου για την ένταξη των LGBTQ+ ατόμων στην Εκκλησία ήταν ιδιαίτερα προοδευτική. Ο Φραγκίσκος είχε εκφράσει τη στήριξή του προς τα ομόφυλα ζευγάρια, τονίζοντας τη σημασία της αλληλεγγύης και της συμπερίληψης.

Η θέση του νέου Πάπα για τους LGBTQ+ Καθολικούς αποκλίνει από αυτή του εκλιπόντος Πάπα. Τον Οκτώβριο του 2024, ο Πρέβοστ εξέφρασε την ανάγκη για μεγαλύτερες συζητήσεις σε ό,τι αφορά την ευλογία προς τα ομόφυλα ζευγάρι, λαμβάνοντας υπόψιν τις πολιτισμικές διαφορές σε όλο τον κόσμο, καθώς κάποιες χώρες εξακολουθούν να ποινικοποιούν την ομοφυλοφιλία. «Πρέπει να θυμάστε ότι υπάρχουν ακόμα μέρη στην Αφρική που εφαρμόζουν τη θανατική ποινή, για παράδειγμα, για ανθρώπους που ζουν σε ομοφυλοφιλική σχέση… Οπότε βρισκόμαστε σε πολύ διαφορετικούς κόσμους».

Σε μια αναφορά που αξιολογεί τις απόψεις του σχετικά με τα ζευγάρια LGBTQ+, η εφημερίδα The New York Times επικαλέστηκε μια δήλωση του Λέοντα από το 2012, στην οποία εξέφρασε την απογοήτευσή του για τον τρόπο που τα ΜΜΕ και η ποπ κουλτούρα εκφράζουν «συμπάθεια για πεποιθήσεις και πρακτικές που έρχονται σε αντίθεση με το ευαγγέλιο».

Ο Φραγκίσκος ήταν επικριτικός προς τους νόμους που ποινικοποιούν τα άτομα LGBTQ+, αποκαλώντας τους «άδικους», και γενικά θεωρούνταν υποστηρικτής της ένταξης των ατόμων στην Εκκλησία.

Μετανάστευση: Συνεχίζοντας την παράδοση του Φραγκίσκου

Σε ό,τι αφορά τη μετανάστευση, ένα ακόμη φλέγον ζήτημα, ο Πάπας Λέων ΙΔ’ φαίνεται πρόθυμος να συνεχίσει την πολιτική του Πάπα Φραγκίσκου, ο οποίος εξέφραζε συνεχώς τη στήριξή του στους πρόσφυγες και τους μετανάστες.

Ο Πρέβοστ είναι γνωστός για την ευαισθησία του στους μετανάστες, ιδιαίτερα στο Περού, όπου υπηρέτησε ως αρχιεπίσκοπος και στήριξε πολλές κοινότητες μεταναστών, όπως οι Βενεζουελάνοι που κατέφυγαν εκεί λόγω των οικονομικών και πολιτικών προβλημάτων στη χώρα τους.

Δημοσίευμα του περιοδικού Time αναφέρει ότι αναμένεται να ακολουθήσει το παράδειγμα του Φραγκίσκου, ενισχύοντας την αλληλεγγύη προς τους μετανάστες, αλλά και διασφαλίζοντας ότι η Εκκλησία θα παραμείνει μια γέφυρα στήριξης για τους πιο ευάλωτους.

Ισότητα για τις γυναίκες: Επιμένοντας… στην παράδοση

Ο Πάπας Λέων έχει παραμείνει σταθερός στη θέση του κατά της χειροτονίας γυναικών, την οποία είχε εκφράσει και ο Πάπας Φραγκίσκος. Ωστόσο, έχει ταχθεί υπέρ του διορισμού γυναικών σε θέσεις ηγεσίας, ως απόδειξη ότι οι γυναίκες συνεισφέρουν «πολύ στη ζωή της Εκκλησίας»

Ο Πάπας Φραγκίσκος, με παρόμοιο τρόπο, έδειξε μεγαλύτερη υποστήριξη για τις γυναίκες σε ό,τι αφορά τις ηγετικές θέσεις, δίνοντάς τες το δικαίωμα ψήφου σε συνόδους και διορίζοντας γυναίκες σε ανώτερες θέσεις, ενώ προέβη σε συγκεκριμένες ενέργειες για να δείξει τη στήριξή του.

AP

Κλιματική αλλαγή: Στην πορεία που χάραξε ο Φραγκίσκος

Ο νεοεκλεγείς Πάπας θα συνεχίσει την κληρονομιά του Φραγκίσκου ως υπερασπιστής του κλίματος. Ο Λέων έχει ήδη δηλώσει ότι η Εκκλησία πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη δράση για την προστασία του πλανήτη. «Η εξουσία πάνω στη φύση» δεν πρέπει να είναι «τυραννική», ανέφερε σε προηγούμενες δηλώσεις του, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για μια αμοιβαία σχέση με τη Γη.

Σε σχετική εκδήλωση που είχε πραγματοποιηθεί κατόπιν αιτήματος του Πάπα Φραγκίσκου, ο τελευταίος είχε καλέσει την Εκκλησία να δράσει με «συμπόνια» απέναντι στην κλιματική αλλαγή, χαρακτηρίζοντας την κακομεταχείριση του πλανήτη ως «δομική αμαρτία».

Ο Μάκης Βορίδης περιέγραψε σήμερα (17/4) την σκληρή πολιτική που αναμένεται να ακολουθήσει η κυβέρνηση στο μεταναστευτικό, προαναγγέλλοντας πως οι μετανάστες χωρίς χαρτιά θα κρατούνται.

Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, μιλώντας στον ΣΚΑΪ, ρωτήθηκε τι θα κάνει η κυβέρνηση «με τους παράτυπους μετανάστες» και απάντησε: «Είναι παράνομοι. Δεν είναι δηλαδή ότι υπάρχει μία αβλεψία ως προς τον τύπο, ξέχασαν κάποιο χαρτί, είναι παράνομοι, μπαίνουνε παρανόμως, παραβιάζοντας το νόμο μας για τη νόμιμη είσοδο στη χώρα. (...). Πρέπει να αναπτύξουμε και να διευρύνουμε το σύστημα επιστροφών που έχουμε. Όταν κάποιος δεν είναι νόμιμα στην Ελλάδα, όταν δεν έχει άσυλο ή άδειες παραμονής, αυτός πρέπει να επιστρέφεται είτε στον τόπο καταγωγής του, είτε στην χώρα από την οποία ήρθε εφόσον αυτή είναι μία ασφαλής χώρα».

Όπως πρόσθεσε, «χθες τελειώσαμε την πρώτη επεξεργασία που έχουμε να κάνουμε στον νόμο για τις επιστροφές. Τον κάνουμε αυστηρότερο. (...). Πρέπει να οδηγείται σε κράτηση ο παράνομος προκειμένου να απομακρυνθεί. Να μην κυκλοφορεί καθόλου. Θα είναι σε διοικητικό περιορισμό. Αυτός ο διοικητικός περιορισμός μπορεί να διαρκέσει έως 18 μήνες».

H Frontex ετοιμάζεται να διακόψει τη χρηματοδότησή της στην Ελλάδα, καθώς ο Οργανισμός Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής διερευνά 12 ανοικτές υποθέσεις για πιθανές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων μεταναστών στα σύνορά της - ο υψηλότερος αριθμός εν εξελίξει ερευνών σε όλες τις χώρες του μπλοκ.

Όπως αποκαλύπτει το Politico, η πλειονότητα των ανοικτών υποθέσεων σχετίζεται με φερόμενες επαναπροωθήσεις χιλιάδων ανθρώπων στα ελληνικά χερσαία και θαλάσσια σύνορα μια παράνομη πρακτική (pushbacks), σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και το διεθνές δίκαιο.

Η Frontex δήλωσε ότι θα υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις προς την Ελλάδα για να τις εφαρμόσει, με πιθανές επιπτώσεις σε περίπτωση που αγνοηθούν.

 «Ο εκτελεστικός διευθυντής της Frontex δήλωσε ότι αναμένει να εφαρμοστούν όλες οι συστάσεις. Διαφορετικά, θα εξετάσει το ενδεχόμενο να μειώσει ή να περικόψει τη χρηματοδότηση», δήλωσε ο Κρις Μπορόφσκι, εκπρόσωπος της Frontex. Η χρηματοδότηση αφορά σκάφη της ελληνικής ακτοφυλακής.

Αξιωματούχοι της ελληνικής ακτοφυλακής και της ελληνικής κυβέρνησης δεν ανταποκρίθηκαν σε αίτημα για σχολιασμό, σημειώνει με νόημα το Politico.

Τον Ιανουάριο του 2025, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε την Ελλάδα ένοχη για τη διενέργεια «συστηματικών» απωθήσεων μεταναστών και για παραβίαση της νομοθεσίας περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ΕΕ έχει καλέσει στο παρελθόν την Ελλάδα να διερευνήσει τους ισχυρισμούς περί εγκατάλειψης μεταναστών στη θάλασσα και απελάσεων από τις αρχές της.

«Θέτουμε τα θεμελιώδη δικαιώματα στο επίκεντρο αυτών των διαπραγματεύσεων. Στο παρελθόν, αυτή η συζήτηση γινόταν προς το τέλος των διαπραγματεύσεων, οπότε ήταν κατά κάποιο τρόπο δευτερεύον ζήτημα, αλλά τώρα είναι πραγματικά ο πυρήνας αυτών», δήλωσε ο Μπορόφσκι.

Το Politico κάνει αναφορά και στο ναυάγιο της Πύλου, με εκατοντάδες νεκρούς, τονίζοντας ότι ο Έλληνας Διαμεσολαβητής Ανδρέας Ποττάκης συνέστησε ανεξάρτητη έρευνα, καθώς η ελληνική ακτοφυλακή αρνήθηκε ρητά να διεξάγει τη δική της, παρά τις πιέσεις της Frontex. Η ανεξάρτητη έρευνα συνέστησε πειθαρχική δίωξη για οκτώ Έλληνες λιμενικούς που εμπλέκονται στο περιστατικό. Ο επικεφαλής θεμελιωδών δικαιωμάτων της Frontex, Τζόνας Γκρίμχεντεν, είχε προτείνει την προσωρινή αναστολή των δραστηριοτήτων της Frontex στην Ελλάδα. Η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε τους ισχυρισμούς.

«Πρέπει να συνεργαστούμε για να συνεχίσουμε να βελτιώνουμε τη συνεργασία μας με τρόπους που να είναι αποτελεσματικοί», δήλωσε ο Μπορόφσκι.

«Υπάρχουν αυτές οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, η προστασία των συνόρων αλλά και η προστασία των αξιών μας, η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ο σεβασμός της αξιοπρέπειας των ανθρώπων», πρόσθεσε.

Η μετανάστευση παραμένει ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο πολιτικό ζήτημα στην Ευρώπη. Οπως αναφέρει το δημοσίευμα του Politico, «ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, διόρισε πρόσφατα τον πρώην ακροδεξιό ακτιβιστή φοιτητή Μάκη Βορίδη επικεφαλής του υπουργείου Μετανάστευσης και ο ίδιος έχει εντείνει την αντιμεταναστευτική ρητορική».

Σε συνάντηση Ευρωπαίων ηγετών τον Μάρτιο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι η Ελλάδα θα ηγηθεί των προσπαθειών της ΕΕ για την εντατικοποίηση των επιστροφών μεταναστών.

Τα προκαταρκτικά στοιχεία της Frontex αποκαλύπτουν σημαντική μείωση των παράτυπων διελεύσεων στα σύνορα το 2024, στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2021.

«Πρόκειται για μια πολύ περίπλοκη και δύσκολη απόφαση. Υπάρχουν άλλοι τρόποι για να το αντιμετωπίσουμε και ένας από αυτούς είναι η μείωση της χρηματοδότησης», πρόσθεσε ο Μπορόφσκι.