Τουλάχιστον 910 δελφίνια έχουν ξεβραστεί νεκρά σε παραλίες της Γαλλίας στον Ατλαντικό Ωκεανό από τα μέσα Δεκεμβρίου, σύμφωνα με μια νέα καταμέτρηση του ωκεανογραφικού παρατηρητηρίου Pelagis, το οποίο διαπίστωσε ότι μόνο την τελευταία εβδομάδα καταγράφηκαν 400 τέτοιες περιπτώσεις.
«Περίπου 420 μικρά κητοειδή» ξεβράστηκαν στο διάστημα 10-17 Μαρτίου και τα 120 από αυτά το Σαββατοκύριακο 11-12 Μαρτίου, κάτι που «δεν έχει προηγούμενο» ανέφερε το ινστιτούτο, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι οι αριθμοί αυτοί δεν είναι οριστικοί.
Κάποια από τα δελφίνια ήταν νεκρά εδώ και πολλές εβδομάδες, άλλα πέθαναν πρόσφατα, σύμφωνα με το Pelagis, το οποίο καταγράφει το φαινόμενο αυτό από το 1970. Στα περισσότερα από όσα εξετάστηκαν βρέθηκαν σημάδια που έδειχναν ότι είχαν χτυπηθεί από μηχανές αλιευτικών σκαφών.
Ένα πρώτο κύμα θανάτων είχε καταγραφεί στις αρχές του έτους, με 360 δελφίνια που ξεβράστηκαν νεκρά από τα μέσα Δεκεμβρίου 2022 μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου 2023. Ακολούθησε μια περίοδος σχετικής «νηνεμίας», με μόνο 130 νεκρά δελφίνια μέχρι τις αρχές Μαρτίου.
Από το 2017 μέχρι το 2020 καταγράφονταν κατά μέσο όρο 850 νεκρά δελφίνια στις ακτές κάθε χειμώνα. Τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο τα δελφίνια πλησιάζουν στις ακτές για να βρουν τροφή και κατά συνέπεια έρχονται σε επαφή με αλιευτικά σκάφη, με αποτέλεσμα κάποια από αυτά να τραυματίζονται και να πεθαίνουν. Μη κυβερνητικές οργανώσεις και επιστήμονες έχουν ζητήσει να σταματά αυτήν την περίοδο η αλιεία, ωστόσο η κυβέρνηση προτιμά μέχρι στιγμής να λαμβάνει άλλα μέτρα: καταγράφει το φαινόμενο και προτείνει «τεχνικές» λύσεις, όπως την τοποθέτηση καμερών ή «απωθητικών» στα αλιευτικά σκάφη.
Ο παγετώνας Thwaites στην Ανταρκτική ή παγετώνας «Ημέρα της Κρίσης», όπως είναι το δραματικό παρατσούκλι που του έχουν δώσει οι επιστήμονες, λιώνει απειλώντας τον πλανήτη με μια πρωτόγνωρη παγκόσμια καταστροφή.
Αυτό δεν είναι διόλου υπερβολή, διότι αν ο γιγαντιαίος παγετώνας της Ανταρκτικής λιώσει τελείως τότε θα ανεβάσει τη θαλάσσια στάθμη κατά 70 εκατοστά! Στην περίπτωση αυτή θα προκληθούν τεράστιες πλημμύρες στον πλανήτη και όλες οι παράκτιες πόλεις θα βρεθούν κάτω από το νερό!
Ο παγετώνας Thwaites έχει περίπου το μέγεθος της Φλόριντα και βρίσκεται στη Δυτική Ανταρκτική. Στη θέση του τον συγκρατεί ένα γιγαντιαίο… ράφι πάγου. Το ράφι προεξέχει στην επιφάνεια του ωκεανού.
Λειτουργεί σαν… φελλός, κρατώντας τον παγετώνα στη θέση του και δεν τον αφήνει να χάσει την ισορροπία του, να γείρει, να… σπάσει από την βάση του Ανταρκτική. Αν το ράφι σπάσει ο παγετώνας θα φύγει, θα κινηθεί σε πιο ζεστά θαλάσσια νερά, τα οποία φυσικά θα τον λιώσουν και αυτό θα επιφέρει μια απίστευτη και πρωτόγνωρη παγκόσμια καταστροφή.
Αυτό το… ράφι, όμως, δείχνει να είναι ευάλωτο, καθώς ο ωκεανός θερμαίνεται και η βάση αυτή που κρατάει… δέσμιο τον παγετώνα στην Ανταρκτική κινδυνεύει να διαλυθεί.
Σε δύο μελέτες, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Nature χθες Τετάρτη (14.2.2023), οι επιστήμονες αποκάλυψαν ότι ενώ ο ρυθμός τήξης κάτω από μεγάλο μέρος της… παγοθήκης είναι πιο αργός από ό,τι πιστευόταν αρχικά, οι βαθιές ρωγμές και οι σχηματισμοί του ραφιού λιώνουν πολύ πιο γρήγορα.
Συμβάλει στο 4% της ετήσιας αύξησης της στάθμης της θάλασσας
Ο παγετώνας κάθε χρόνο ρίχνει δισεκατομμύρια τόνους πάγου στον ωκεανό, συμβάλλοντας περίπου στο 4% της ετήσιας αύξησης της στάθμης της θάλασσας. Ιδιαίτερα γρήγορη τήξη συμβαίνει στο σημείο όπου ο παγετώνας συναντά τον πυθμένα της θάλασσας, ο οποίος έχει υποχωρήσει σχεδόν εννέα μίλια (14 χιλιόμετρα) από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, εκθέτοντας ένα μεγαλύτερο κομμάτι πάγου σε σχετικά ζεστό νερό του ωκεανού.
Μια ομάδα Αμερικανών και Βρετανών επιστημόνων από τη International Thwaites Glacier Collaboration ταξίδεψε στον παγετώνα στα τέλη του 2019.
Χρησιμοποιώντας ένα τρυπάνι ζεστού νερού, άνοιξαν μια τρύπα σχεδόν 2.000 πόδια (600 μέτρα) βαθιά στον πάγο και, σε μια περίοδο πέντε ημερών, έστειλαν διάφορα όργανα για να λάβουν μετρήσεις από τον παγετώνα.
Τα όργανα περιελάμβαναν ένα ρομπότ που μοιάζει με τορπίλη που ονομάζεται Icefin, το οποίο τους επέτρεψε την πρόσβαση σε περιοχές που προηγουμένως ήταν σχεδόν αδύνατο να ερευνηθούν. Το τηλεχειριζόμενο όχημα τράβηξε εικόνες και κατέγραψε πληροφορίες σχετικά με τη θερμοκρασία και την αλατότητα του νερού, καθώς και τα ωκεάνια ρεύματα.
Υποχωρεί γρήγορα
Τα αποτελέσματα της έρευνας αποκαλύπτουν «μια πολύ λεπτή και περίπλοκη εικόνα», είπε στο CNN ο Πίτερ Ντέιβις, ωκεανογράφος στο British Antarctic Survey.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι παρόλο που ο παγετώνας υποχωρεί, ο ρυθμός τήξης κάτω από μεγάλο μέρος του επίπεδου τμήματος της… παγοθήκης ήταν χαμηλότερος από τον αναμενόμενο. Ο ρυθμός τήξης ήταν κατά μέσο όρο 2 έως 5,4 μέτρα το χρόνο, σύμφωνα με τη μελέτη. Ήταν, δηλαδή, μικρότερος από ό,τι είχαν προβλέψει τα προηγούμενα μοντέλα.
Το λιώσιμο καταστέλλεται από ένα στρώμα ψυχρότερου, πιο γλυκού νερού στη βάση του παγετώνα, ανάμεσα στο ράφι πάγου και τον ωκεανό, σύμφωνα με την έρευνα.
«Ο παγετώνας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προβλήματα», είπε ο Ντέιβις προσθέτοντας: «Αυτό που βρήκαμε είναι ότι παρά τις μικρές ποσότητες τήξης, ο παγετώνας εξακολουθεί να υποχωρεί γρήγορα, οπότε φαίνεται ότι δεν χρειάζονται πολλά για να ωθηθεί ο παγετώνας εκτός ισορροπίας».
Ίσως σπάσει το ράφι τα επόμενα 5 χρόνια
Οι επιστήμονες εξεπλάγησαν και από ένα δεύτερο εύρημα. Ανακάλυψαν ένα υποθαλάσσιο παγετωνικό τοπίο πολύ πιο περίπλοκο από το αναμενόμενο, στο οποίο κυριαρχούν παράξενες βεράντες και ρωγμές που μοιάζουν με σκάλες.
Η τήξη ήταν ιδιαίτερα γρήγορη σε αυτές τις περιοχές, διαπίστωσε η ερευνητική ομάδα. Το ζεστό, αλμυρό νερό μπόρεσε να διοχετεύσει και να διευρύνει τις ρωγμές, συμβάλλοντας σε αστάθειες στον παγετώνα.
«Ο παγετώνας δεν λιώνει απλώς, αλλά λιώνει τελείως», είπε ένας από τους επιστήμονες.
Μια μελέτη του 2021 διαπίστωσε ότι το ράφι πάγου θα μπορούσε να σπάσει μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Μάλιστα οι επιστήμονες είπαν ότι ο παγετώνας Thwaites κρέμεται «από τα νύχια του» καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται συνέχεια.
Τεράστιο παγόβουνο, σχεδόν στο μέγεθος του Λονδίνου, αποκολλήθηκε από τηνΑνταρκτική, όπως ανακοίνωσαν Βρετανοί επιστήμονες.
Το φαινόμενο δεν οφείλεται στην κλιματική αλλαγή, παρότι η ευρύτερη περιοχή της Ανταρκτικής απειλείται από την υπερθέρμανση του πλανήτη. Σύμφωνα με την Βρετανική Επιθεώρηση Ανταρκτικής (BAS), η συγκεκριμένη "αποκόλληση" οφείλεται σε μία φυσική διαδικασία, "calving", όπως ονομάζεται.
Το παγόβουνο, μεγέθους 1.550 τετραγωνικών χιλιομέτρων, αποκολλήθηκε όταν παλίρροια διεύρυνε μια προϋπάρχουσα ρωγμή στον πάγο, την αποκαλούμενη Chasm-1.
Πριν από δύο χρόνια, τον Φεβρουάριο του 2021, ένα παγόβουνο περίπου ίδιου μεγέθους, είχε αποκολληθεί στην ίδια ζώνη, την αποκαλούμενη Τράπεζα Πάγου Μπραντ, όπου βρίσκεται ο βρετανικός ερευνητικός σταθμός Χάλι Στ’.
Οι ελληνικές αστοχίες αφορούν μεταξύ άλλων την κακή εφαρμογή των νόμων, την έλλειψη συστήματος ελέγχων, τη βαθύτερη εξάρτηση της χώρας από το ορυκτό αέριο, τα σοβαρά ελλείμματα διαφάνειας σχετικά με το κλιματικό αποτύπωμα των επιχειρήσεων.
Στη σκιά της ενεργειακής κρίσης που προκαλεί η εξάρτηση της Ευρώπης από τα ορυκτά καύσιμα και ενώ ξεκίνησε νέος γύρος διαπραγματεύσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης στο πλαίσιο της 27ης Διάσκεψης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP27), το WWF Ελλάς δημοσιοποίησε νέα έκθεση με τίτλο «Πολιτικά και θεσμικά κενά προς την κλιματική ουδετερότητα».
Στην έκθεση καταγράφονται σημαντικά κενά και αστοχίες σε επίπεδο εφαρμογής στην πορεία της Ελλάδας προς την κλιματική ουδετερότητα και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα που αφορούν:
● Τη σταθερά θλιβερή πανευρωπαϊκή πρωτιά της Ελλάδας στις παραβιάσεις περιβαλλοντικού δικαίου της Ε.Ε. (με 22 ανοιχτές υποθέσεις παραβίασης του περιβαλλοντικού δικαίου της Ενωσης το 2021), γεγονός που καταδεικνύει σοβαρό έλλειμμα διακυβέρνησης που υποβαθμίζει τις προοπτικές της χώρας για συντεταγμένη πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Το γεγονός ότι το 77% των ανοιχτών υποθέσεων παραβίασης από την Ελλάδα αφορά κακή εφαρμογή δείχνει ότι τα προβλήματα πρέπει να αντιμετωπιστούν ως δομικά (όπως, π.χ., η σοβαρή υποστελέχωση των υπηρεσιών περιβαλλοντικών ελέγχων) και πολιτικά.
● Τη συνεχή αποδυνάμωση του συστήματος περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων, που οδηγεί μεθοδικά στην εξαφάνιση των επιθεωρητών περιβάλλοντος. Εντούτοις, χωρίς στιβαρό σύστημα ελέγχων τήρησης της νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα είναι εξαιρετικά δύσβατη η πορεία της Ελλάδας προς την κλιματική σταθερότητα. Ετσι, καθίσταται ξεκάθαρη η ανάγκη για αναβάθμιση του σώματος επιθεωρητών περιβάλλοντος και η ίδρυση ανεξάρτητης αρχής περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων, ώστε οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι να μην εξαρτώνται από υπουργικές υποδείξεις και κομματικές παρεμβάσεις.
● Τη βαθύτερη εξάρτηση της χώρας από το ορυκτό αέριο, παρά το γεγονός ότι το 2022 επιφύλαξε στον πλανήτη, και ιδίως στην Ευρώπη, μια ενεργειακή κρίση που γκρέμισε τον μύθο του ορυκτού αερίου ως άφθονου καυσίμου που θα εξυπηρετήσει με ασφάλεια και χαμηλό κόστος τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα.
● Την αδικαιολόγητη (ενεργειακά, οικονομικά και γεωπολιτικά) βύθιση της χώρας σε μακροχρόνια εξάρτηση από συμβάσεις με πετρελαϊκές εταιρείες για εξόρυξη υδρογονανθράκων, με ευνοϊκούς όρους περιβαλλοντικής αδειοδότησης και σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις τους για την κρατική οικονομική τους ενίσχυση.
● Την έλλειψη πολιτικής πρωτοβουλίας για την υπέρβαση των φραγμών στην ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων, ώστε ώς το 2030 το 25% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ να παράγεται από πολίτες και ενεργειακές κοινότητες.
● Τη σπατάλη κρατικών ενισχύσεων σε επενδύσεις που δεν προσφέρουν καινοτομία ή διαφοροποίηση της οικονομίας από το περιβαλλοντικά καταστροφικό πρότυπό της.
● Το γεγονός ότι, παρά την καταδίκη από το Δικαστήριο της Ε.Ε. το 2020, η Ελλάδα συνεχίζει την εγκατάλειψη των περιοχών Natura 2000 χωρίς διατάγματα προστασίας, ενώ καθυστερεί αδικαιολόγητα τη διαδικασία ολοκλήρωσης των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών που θα υποδείξουν με επιστημονικά δεδομένα τα κατάλληλα μέτρα διατήρησης.
● Τα σοβαρά ελλείμματα διαφάνειας σχετικά με το κλιματικό αποτύπωμα των επιχειρήσεων και την ευθυγράμμιση του ιδιωτικού τομέα με τον στόχο συγκράτησης της ανόδου της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό Κελσίου.
Δεδομένων αυτών, το WWF προτείνει μεταξύ άλλων την επικαιροποίηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, με σαφή στόχο απεξάρτησης από το ορυκτό αέριο και κατεύθυνση απεμπλοκής της χώρας από τις συμβάσεις με πετρελαϊκές εταιρείες και τη θέσπιση ενός ισχυρού συστήματος περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων και ελέγχων, ανεξάρτητως από πολιτικές εντολές.
Κι ακόμη, την ενσωμάτωση των κλιματικών κινδύνων στην πολιτική εποπτείας του χρηματοπιστωτικού τομέα, την ολοκλήρωση του χωρικού σχεδιασμού, με ισχυρή θεσμική θωράκιση των κρίσιμων προστατευτικών οικοσυστημάτων και τη θέσπιση πλαισίου για κοινωνικά συμπεριληπτική και οικολογικά ασφαλή ανάπτυξη των ΑΠΕ.
Επίσης, την άμεση ολοκλήρωση της επί χρόνια εκκρεμούς διαδικασίας θέσπισης μέτρων διατήρησης για όλες τις περιοχές Natura 2000, την ενίσχυση πλαισίου για την αυτοπαραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ, την προώθηση του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων και την ίδρυση εθνικής κλιματικής συνέλευσης, ως οργάνου στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή.
Εκατοντάδες άγρια ζώα, μεταξύ των οποίων ελέφαντες και υπό εξαφάνιση ζέβρες του Γκρέβι, πέθαναν σε καταφύγια άγριας ζωής στην Κένυα κατά τη διάρκεια της χειρότερης ξηρασίας των τελευταίων δεκαετιών στην ανατολική Αφρική, σύμφωνα με έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα.
Η Υπηρεσία Άγριας Ζωής της Κένυας και άλλοι οργανισμοί σώματα μέτρησαν τους θανάτους 205 ελεφάντων, 512 γνου, 381 κοινών ζέβρων, 51 βουβάλων, 49 ζέβρων του Γκρέβι και 12 καμηλοπαρδάλεων τους τελευταίους εννέα μήνες, αναφέρει η έκθεση, καθώς τμήματα της Κένυας έχουν βιώσει τέσσερις συνεχόμενες εποχές με ανεπαρκή βροχόπτωση τα τελευταία δύο χρόνια, με τρομερές συνέπειες για ανθρώπους και ζώα.
Σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης, στα οικοσυστήματα που έχουν πληγεί περισσότερο βρίσκονται μερικά από τα πιο δημοφιλή εθνικά πάρκα, καταφύγια άγριας ζωής της Κένυας, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών Αμποσέλι, Τσάβο και Λαϊκίπια-Σαμπούρου.
Οι συντάκτες της έκθεσης ζήτησαν να γίνει επείγουσα εναέρια απογραφή της άγριας ζωής στο Αμποσέλι για να αποκτήσουν ευρύτερη εικόνα των επιπτώσεων της ξηρασίας στα άγρια ζώα εκεί. Άλλοι ειδικοί έχουν συστήσει την άμεση παροχή νερού και αλατιού στις πληγείσες περιοχές. Οι ελέφαντες, για παράδειγμα, πίνουν 240 λίτρα νερό την ημέρα, σύμφωνα με τον Τζιμ Τζούστους Νιάμου, εκτελεστικό διευθυντή του Κέντρου Ελεφάντων Νέιμπορς.
Για τις ζέβρες του Γκρέβι, οι ειδικοί προτρέπουν να ενισχυθούν οι παροχές τροφής.
Έξι περιβαλλοντικές Οργανώσεις εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση σχετικά με τη συρρίκνωση και υποβάθμιση του υγροτόπου των Μαρικών στη Ραφήνα, που έρχεται σε συνέχεια παρεμβάσεων που ήδη έχουν συρρικνώσει και υποβαθμίσει γειτονικούς υγροτόπους της Ανατολικής Αττικής και ζητούν το άμεσο σταμάτημα του έργου της ΕΥΔΑΠ.
Ακολουθεί η ανακοίνωση:
Το έργο κατασκευής αντλιοστασίου αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ που ξεκίνησε τη Δευτέρα 3/10/22 στον προστατευόμενο υγρότοπο «Παράκτιο Έλος Μαρίκες/Αμμοθινικό οικοσύστημα» στη Ραφήνα και για το οποίο λάβαμε σχετική επώνυμη καταγγελία, χρειάζεται να σταματήσει άμεσα με παρέμβαση όλων των αρμόδιων υπηρεσιών, προκειμένου να αποφευχθεί η συρρίκνωση ενός από τους ελάχιστους πλέον υγροτόπους της Αττικής και η καταστροφή οικοτόπων κοινοτικής σημασίας που καταγράφονται στην περιοχή.
Το έργο που ξεκίνησε αλλά σταμάτησε με παρέμβαση κατοίκων και φορέων, εκτελείται στο κέντρο σχεδόν της προστατευόμενης περιοχής, σε τμήμα του οποίου καταγράφονται οικότοποι προτεραιότητας της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και δύναται να έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στους φυσικούς και ημιφυσικούς σχηματισμούς της περιοχής και στην ακεραιότητα του τοπίου.
Η συρρίκνωση και υποβάθμιση του υγροτόπου των Μαρικών έρχεται σε συνέχεια παρεμβάσεων που ήδη έχουν συρρικνώσει ή/ και υποβαθμίσει γειτονικούς υγροτόπους της Ανατολικής Αττικής (Αρτέμιδας, Ερασίνου, Μπρέξιζας), ενώ το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται κατασκευή αντλιοστασίων αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ μέσα στα θεσμοθετημένα4 όρια των προστατευόμενων υγροτόπων εκβολής ρέματος Ραφήνας και υγρότοπου Αρτέμιδας.
Επιπλέον, το εν εξελίξει έργο εγκιβωτισμού του ρέματος Ερασίνου και το προγραμματιζόμενο έργο εγκιβωτισμού του ρέματος Ραφήνας πρόκειται να εξαφανίσουν φυσικές ζώνες πλημμύρας που αποτελούν ευρείες υγροτοπικές εκτάσεις, ενώ ακόμα δεν έχει γίνει αποκατάσταση και οριοθέτηση του σημαντικού υγρότοπου Λουτρός Σπάτων.
Τα παραπάνω απειλούν σοβαρά την ακεραιότητα του δικτύου υγροτόπων ολόκληρης της Ανατολικής Αττικής, που είναι σημαντικοί για τη Φύση και τον Άνθρωπο αφού αποτελούν απαραίτητους σταθμούς για τα μεταναστευτικά πουλιά, οικοτόπους διαβίωσης πολλών ειδών, προστατεύουν την ακτογραμμή από τη διάβρωση, παρέχουν φυσική αντιπλημμυρική προστασία, και συντελούν πολλαπλά στην ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής.
Ζητάμε το άμεσο σταμάτημα του έργου της ΕΥΔΑΠ μέσα στο Παράκτιο Έλος Μαρίκες και την επανεξέταση των θέσεων των αντλιοστασίων της ΕΥΔΑΠ, με γνώμονα τη διατήρηση των υγροτόπων της περιοχής μέχρι την οριστική τους οριοθέτηση.
Περιμένουμε από τις αρμόδιες υπηρεσίες, αρχίζοντας από τις Υπηρεσίες που έχουν αντικείμενό τους την τήρηση των Ευρωπαϊκών Οδηγιών 2000/60/ΕΚ και 92/43/ΕΟΚ να πραγματοποιήσουν άμεσα αυτοψία ώστε να διαπιστωθεί το μέγεθος της πραγματοποιημένης και επικείμενης βλάβης στον υγρότοπο και στα είδη κοινοτικής σημασίας.
Τέλος, ζητάμε να αναλάβουν οι αρμόδιοι φορείς τις ευθύνες τους ώστε να προστατευτούν ουσιαστικά, με το πνεύμα και το γράμμα του Νόμου, οι Μαρίκες Ραφήνας και οι υγρότοποι και ακτές της Ανατολικής Αττικής, και να εγκαταλειφθεί η προσπάθεια εξεύρεσης νομικών “παραθύρων” που να νομιμοποιούν παρεμβάσεις μέσα σε προστατευόμενες περιοχές.
Yψώνουμε τη φωνή μας κατά του αφανισμού του δασικού μας πλούτου. Συγκέντρωση Πέμπτη 28/7, 7μμ στο Σύνταγμα, ημέρα ψήφισης και του νέου αντιπεριβαλλοντικού νομοσχεδίου για τις περιοχές Natura
Ν’ ανατρέψουμε την κυβέρνηση και το σύστημα των εμπρηστών!
Πεντέλη, Ρέθυμνο, Μέγαρα, Σουφλί, Ηλεία, Μεσσηνία, Λέσβος, Γρεβενά κι είμαστε μόλις στα μέσα της επίσημης «αντιπυρικής περιόδου»…
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είναι υπεύθυνη για αυτήν την καταστροφή! Μια κυβέρνηση εμπρηστών, όχι μόνο του πολέμου που απειλεί να απλωθεί από την Ουκρανία μέχρι τη ΝΑ Μεσόγειο, αλλά και των δασών και του περιβάλλοντος με την εγκληματική πολιτική της που έκανε στάχτη πέρυσι τη Βόρεια Εύβοια και τη Βαρυμπόμπη και συνεχίζει.
– Στη Δασική Υπηρεσία (που από το 1988 της έχουν αφαιρεθεί οι αρμοδιότητες δασοπροστασίας περνώντας στην ευθύνη της Πυροσβεστικής), τα τελευταία 20 χρόνια το προσωπικό έχει μειωθεί κατά 50% και οι απαραίτητοι πόροι κατά 80%. Σήμερα υπάρχουν 3.600 οργανικά κενά και προσωπικό εξουθενωμένο χωρίς ρεπό και άδειες.
– Στην Πυροσβεστική, 5.000 εργαζόμενοι εξακολουθούν να είναι εποχικοί διεκδικώντας τη μονιμοποίηση τους και επιπλέον προσλήψεις προσωπικού. Πέρυσι το Νοέμβρη είχαν να αντιμετωπίσουν τα ΜΑΤ στις διαδηλώσεις έξω από το Υπουργείο. Ο μέσος όρος ηλικίας των εργαζόμενων είναι τα 47 χρόνια. Ο εξοπλισμός που διαθέτουν είναι ανεπαρκής και παλιός, μόλις ένα 10-15% είναι ηλικίας μέχρι 10 ετών. Το μεγαλύτερο μέρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού για το Πυροσβεστικό Σώμα αντί να καλύψει αυτές τις ανάγκες, καταλήγει στις μισθώσεις για ακριβά ενοικιαζόμενα εναέρια μέσα πυρόσβεσης από μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες.
– Το Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς – Λευκίμμης – Σουφλίου στον Έβρο, ήταν ένας από τους επτά Φορείς Διαχείρισης Περιοχών Natura που καταργήθηκαν τον Δεκέμβρη του 2021 (ακολούθησαν άλλοι 16 φέτος την άνοιξη). Επτά μήνες μετά καίγεται, εν μέσω καταγγελιών ότι δεν είχαν επισκευαστεί οι διαρροές από ένα φράγμα στην περιοχή που θα έπαιζε ρόλο στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της φωτιάς. Για 800 χιλιάδες στρέμματα υπήρχαν μόλις 4 δασοφύλακες!
– Στην Πεντέλη δεν είχαν ολοκληρωθεί οι εργασίες καθαρισμού λόγω καθυστέρησης εκταμίευσης των απαραίτητων κονδυλίων με αποτέλεσμα να υπάρχει έτοιμο προσάναμμα από ξερά χόρτα και κλαδιά. Στη φωτιά επιχείρησαν περισσότεροι αστυνομικοί (626) από πυροσβέστες (486)!
– Μέσα στη βδομάδα έρχεται να ψηφιστεί το νέο αντιπεριβαλλοντικό νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, που θα αποτελειώσει το έργο του νόμου Χατζηδάκη του 2020. Κατάργηση κάθε φραγμού για αποχαρακτηρισμό περιοχών «Natura» στις οποίες πλέον επιτρέπεται η ανάπτυξη οδικών δικτύων, εγκατάστασης και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, εξορυκτικές δραστηριότητες, τουριστικές εγκαταστήσεις, έργα βιομηχανικών τύπου ΑΠΕ κλπ
Επιπλέον στο νομοσχέδιο προβλέπεται η ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων, ουσιαστικά ένα πεδίο εμπορευματοποίησης της ενέργειας και της θάλασσας, με τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις εξορύξεις υδρογονανθράκων να αναλαμβάνουν και τις λεγόμενες «ΑΠΕ». Και με τη στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης και του άξονα Κύπρου- Ισραήλ – Αιγύπτου να οξύνεται ο αντιδραστικός ελληνοτουρκικός ανταγωνισμός για τις ΑΟΖ και να απειλείται η ειρήνη στην περιοχή.
Η επίκληση από την κυβέρνηση στην κλιματική αλλαγή και τους «δυνατούς ανέμους», είναι δικαιολογία και πρόκληση. Η απειλή από την άνοδο της θερμοκρασίας εξαιτίας κυρίως της καύσης ορυκτών καυσίμων είναι άμεση. Όμως όλες οι διακηρύξεις του ΟΗΕ και των κυβερνήσεων για «πράσινη μετάβαση», ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες πολέμου και σκληρού ανταγωνισμού για εξασφάλιση πηγών ενέργειας, στην πράξη σημαίνουν στροφή για ακόμα περισσότερο πετρέλαιο, ορυκτό «φυσικό» αέριο, άνθρακα. Μέχρι και «πράσινη» πυρηνική ενέργεια.
Για να σώσουμε τον πλανήτη από την κλιματική κρίση πρέπει να ξεφορτωθούμε το ίδιο το σύστημα που βάζει τα κέρδη των πολυεθνικών πάνω από το περιβάλλον και τις ζωές μας. Που βλέπει το δάσος «σαν ευκαιρία», όπως δήλωσε χωρίς ντροπή ο Μακρόν μετά τις πρόσφατες πυρκαγιές στη Γαλλία. Οι επιστήμονες προειδοποιούν για συχνότερους και ισχυρότερους καύσωνες. Ήδη στις 27 χώρες της ΕΕ, οι καταστροφικές πυρκαγιές τους πρώτους επτά μήνες του 2022 έχουν καταστρέψει περισσότερα στρέμματα από όλο το προηγούμενο έτος. Μονάχα στο ισπανικό κράτος κάηκαν σχεδόν 1 εκατομμύριο στρέμματα την περασμένη βδομάδα! Κι όμως, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το ποσοστό των κρατικών δαπανών για την πυρόσβεση εξακολουθεί να είναι καθηλωμένο στο 0,5%, εδώ και 21 χρόνια (από το 2001)!
Χρειάζεται να ανατρέψουμε την κυβέρνηση που σπαταλάει δισεκατομμύρια σε εξοπλισμούς και μπάτσους και όχι για δασοπροστασία, νοσοκομεία και κοινωνικές υπηρεσίες. Που σκορπάει φτώχεια στους πολλούς και κάνει πλάτες στα αρπακτικά της ενέργειας που κερδοσκοπούν ασύστολα με τις τιμές του ρεύματος. Να επιβάλλουμε με την δύναμη της εργατικής τάξης και των αγώνων των κατοίκων των πυρόπληκτων περιοχών και όλων περιβαλλοντικών κινημάτων, προσλήψεις μόνιμου προσωπικού για δασοπροστασία, κατάργηση των νόμων Χατζηδάκη, stop στις ιδιωτικοποιήσεις και τη λεηλασία χώρων και φύσης, να γυρίσουν ξανά στο δημόσιο με εργατικό έλεγχο η ΔΕΗ και όλη η ενέργεια, οι συγκοινωνίες, οι μεταφορές.
Να τελειώνουμε με την κυβέρνηση και το σύστημα της καταστροφής!
*τη διαδήλωση καλούν μέχρι στιγμής η Πρωτοβουλία ενάντια στην περιβαλλοντική καταστροφή και την κλιματική αλλαγή και άλλες 9 περιβαλλοντικές οργανώσεις
Υπάρχουν αγριογούρουνα, υπάρχουν ελάφια, αλεπούδες, λαγοί, σκαντζόχοιροι και κουνάβια. Υπάρχουν χιλιάδες πουλιά, που θα μείνουν χωρίς φωλιά
Μιλάνε για ανθρώπινες ζωές, για περιουσίες, για σπίτια και αυτοκίνητα. Μετράνε δέντρα καρβουνιασμένα και στρέμματα στάχτης και λένε πάλι καλά που δεν χάθηκε καμιά ζωή μέσα σε όλο αυτό το κακό, λες και όλα αυτά τα μη ανθρώπινα πλάσματα που απανθρακώθηκαν μαρτυρικά μέσα στις φλόγες δεν λογαριάζονταν για ζωές. Δεν μετράνε και δεν τις μετράνε αυτές τις ζωές, που, στην καλύτερη για τους ιδιοκτήτες τους περίπτωση, αν ζούσαν σε στάνες και σε κοτέτσια, θα μετριούνταν ως ζωικό κεφάλαιο και θα αποζημιώνοντας τα κουφάρια τους για κάποια ευρώ το κεφάλι. Γιατί αυτά που ζούσαν άγρια και ελεύθερα στο δάσος δεν θα τα μετρήσει και δεν θα τα λογίσει ποτέ κανείς για απώλειες. Όσο για τα οικόσιτα, τα ζώα συντροφιάς αλλά και τα αδέσποτα που έμειναν πίσω, ας είναι καλά οι εθελοντές που θα τους απλώσουν το χέρι να λύσουν την αλυσίδα, να ανοίξουν την κλειδωμένη πόρτα, να τα πάρουν μακριά από το κακό. Με καψαλισμένα μουστάκια, με πληγές και εγκαύματα στα πόδια κάποια θα σωθούν. Είναι, βλέπεις, που στη συνείδηση ενός σεβαστού τμήματος της κοινωνίας των ανθρώπων τα ζώα ανήκουν και αυτά στους πυρόπληκτους.
Ενας διαφορετικός κόσμος
Εκατοντάδες είναι πια οι πολίτες που τρέχουν στις φλεγόμενες περιοχές με μοναδικό σκοπό να σώσουν τα ζώα και να στήσουν πρόχειρα κέντρα φιλοξενίας και περίθαλψης με εθελοντές πολίτες και κτηνιάτρους να δίνουν συνειδητά το «παρών». Ένας κόσμος που κινείται παράλληλα με την αδιάφορη πλειονότητα και αντιλαμβάνεται ότι, εκτός από τον άνθρωπο, υπάρχουν και άλλα πλάσματα που χάνουν τις ζωές τους στις φωτιές, που κινδυνεύουν, που τραυματίζονται, που μένουν δίχως φροντίδα, στέγη και τροφή. Γιατί υπάρχει και η πανίδα. Υπάρχουν αγριογούρουνα, υπάρχουν ελάφια, αλεπούδες, λαγοί, σκαντζόχοιροι και κουνάβια. Υπάρχουν χιλιάδες πουλιά, που θα μείνουν χωρίς φωλιά. Υπάρχουν πρόβατα, κότες, γουρούνια και κουνέλια, που θα αφεθούν να καούν ζωντανά σε στάνες και κλουβιά. Υπάρχουν άλογα, μουλάρια και γαϊδούρια, που, αν είναι τυχερά και δεν είναι δεμένα, θα τρέξουν να σωθούν. Υπάρχουν χελώνες, που δεν θα προλάβουν και θα καούν. Υπάρχουν τα εγκαταλειμμένα, τα εγκλωβισμένα, τα παρατημένα να καούν. Υπάρχουν και τα τυχερά, που μέσα στον πύρινο εφιάλτη θα βρεθεί ένα ανθρώπινο χέρι να τα σώσει. Είναι αυτά που σώθηκαν πέρυσι από τις φλόγες στη Βαρυμπόμπη και στο Τατόι. Είναι τα τέσσερα πρόβατα που γλίτωσαν τη φωτιά αλλά και το μαχαίρι του χασάπη και ζουν ευτυχισμένα στο κτήμα της Ειρήνης στην Εύβοια. Είναι ο Πατούσης, ο παιχνιδιάρης κούνελος που ένα χέρι τον έβγαλε από το πυρακτωμένο κλουβί ενός παράνομου εκτροφείου -από αυτά που τροφοδοτούν το εμπόριο με κουνελάκια των 2 ευρώ…- και σήμερα απολαμβάνει μια νέα ζωή σε ένα φιλόξενο κτήμα με ανθρώπους που του προσφέρουν αγάπη και φροντίδα. Είναι η Τατόι, το πιτ μπουλ που σώθηκε πέρυσι, που παραμένει στο καταφύγιο της Save a Greek Stray στον Ωρωπό και περιμένει υπομονετικά υιοθεσία. Είναι τα σκυλιά. Τα εκατοντάδες σκυλιά. Αυτοί οι απλήρωτοι εργάτες που ζουν δεμένοι για να φυλάνε σπίτια, που δεν ανήκουν όμως στην οικογένεια και ο κόσμος να χαλάσει θα μείνουν εκεί. Έξω, με την αλυσίδα. Κι ας καούν. Κι αν καούν, θα αντικατασταθούν με άλλο σκυλί, με νέα αλυσίδα.
Ο προδομένος «φίλος»
Όπως αυτό το τρομαγμένο πλάσμα που εγκαταλείφθηκε κάπου στο Ντράφι, με την χοντρή την αλυσίδα στον λαιμό να του πνίγει κάθε ελπίδα. Ένας εγκαταλειμμένος φύλακας. Ένας προδομένος «φίλος» του ανθρώπου που έμεινε πίσω να περιμένει άγνωστο τι. Ένας τυχερός πυρόπληκτος που σώθηκε, αλλά στο βλέμμα του θα μείνει ίσως για πάντα η απορία για το πώς του φέρθηκαν αυτοί τους οποίους εμπιστευόταν με τη ζωή του. Ένας τυχερός πυρόπληκτος που, αφού δέχθηκε τις πρώτες βοήθειες από τα μέλη του Σωματείου Περίθαλψης και Προστασίας Αδέσποτων Ζώων, Stray.gr, μεταφέρθηκε στο παλιό λατομείο της ΛΑΤΟ στο Γαλάτσι, που, όπως το 2021, έτσι και το 2022 άνοιξε προσωρινά για να φιλοξενήσει τα πυρόπληκτα ζώα της Αττικής που αναζητούν φροντίδα και μια νέα οικογένεια που στα δύσκολα δεν θα τα εγκαταλείψει.
Και στο πλευρό αυτών των ζώων είναι και τα ανθρώπινα ζώα που νοιάστηκαν, που έτρεξαν, που ξενύχτισαν, που παρακάλεσαν για βοήθεια όταν τα έξοδα της περίθαλψης και της παρατεταμένης φιλοξενίας τους γονάτισαν και τα λεφτά δεν έφταναν πια για φάρμακα και τροφές. Είναι αυτός ο κόσμος που κινείται παράλληλα με τον κόσμο της αδιαφορίας, αυτόν τον κόσμο που δεν ακούει τις φωνές αυτών που δεν έχουν φωνή να ζητήσουν βοήθεια. Είναι αυτός ο κόσμος που γίνεται η φωνή αυτών που δεν έχουν φωνή για να διεκδικήσουν αυτό που τους ανήκει και ο άνθρωπος τους το στερεί.
Πριν από λίγες μέρες, υψηλό στέλεχος της Shell παραιτήθηκε ανακοινώνοντας πως μετά από δράση της Εxtinction Rebellion (Κίνημα Κλιματικής Δικαιοσύνης στα ελληνικά), αντιλήφθηκε πως οι εταιρείες πετρελαίων κάνουν «πράσσινο ξέπλυμα» (green wash) και δεν μπορεί πλέον να νομιμοποιεί τις πρακτικές τους με την εργασία του την ώρα που καταστρέφεται ο πλανήτης.
Λίγες μέρες νωρίτερα, ακτιβιστές του κινήματος, αναγκάζουν με μια δράση τους στις Βρυξέλλες την ΕΕ να καταργήσει τον νόμο του 1996, σύμφωνα με τον οποίο αποζημιώνονται οι εταιρείες ενέργειας στην περίπτωση που μια κυβέρνηση παίρνει μέτρα για το περιβάλλον που εμποδίζουν τις επενδύσεις τους.
Οι νίκες αυτές κάνουν τον 26χρονο ακτιβιστή της Εxtinction Rebellion Αγησίλαο Κουλούρη, αισιόδοξο.
Συναντηθήκαμε εν μέσω πυρκαγιών στον ευρωπαϊκό νότο και πρωτοφανούς καύσωνα στην Β. Ευρώπη. «Η Αθήνα είναι η πιο ζεστή πρωτεύουσα της Ευρώπης» μου λέει .«Aποδίδουν τις πυρκαγιές στην κλιματική κρίση χωρίς να μιλούν για τα μηδαμινά μέτρα πρόληψης. Μιλούν για πράσινη πολιτική και επενδύουν όλο και περισσότερο στα ορυκτά καύσιμα. Χρησιμοποιούν τις ανεμογεννήτριες όχι ως εργαλεία χρήσιμα, αλλά με τρόπο που βλάπτει τη βιοποικιλότητα των τοπικών κοινωνιών με μόνο σκοπό το κέρδος. Ο πλανήτης είναι σε οριακό σημείο, καταστρέφεται και δεν θα σωθεί αν δεν υπάρξει συστημική αλλαγή, αν δεν απαλλαγούμε από την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, αν δεν μειώσουμε την κατανάλωση κρέατος, αν δεν πάμε στη λογική της απο-ανάπτυξης, αν δεν γίνει αναδιανομή του πλούτου, αν δεν τελειώνουμε με κάθε λογική αποικιοκρατίας, η οποία ζει και βασιλεύει, αν δεν ακυρώσουμε επικίνδυνα νομοσχέδια όπως αυτό του Χατζηδάκη που έχει καταστρέψει περιοχές Natura, αν δεν διδαχτούμε από τους ιθαγενικούς πληθυσμούς».
Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο 26χρονος ακτιβιστής, εξηγεί τι είναι η Ριζοσπαστική Οικολογία, πως κατάφερε αυτό το κίνημα να πιέσει κυβερνήσεις και άλλους θεσμούς, ποιοι έχουν την ιστορική ευθύνη για την κρίσιμη κατάσταση που έχει φέρει τον πλανήτη η κλιματική αλλαγή, που γίνεται όλο και περισσότερο αντιληπτή με τις μεταβολές της θερμοκρασίας, τις πανδημίες και τα έκτακτα καιρικά φαινόμενα, ποια συμφέροντα αντιστέκονται στη σωτηρία του πλανήτη και τι πρέπει να γίνει για να αποτραπεί η ερημοποίηση της Μεσογείου που προβλέπεται πλέον για το 2050 και η οποία θα προσθέσει δισεκατομμύρια πρόσφυγες σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΟΗΕ.
Μη βίαιο κίνημα, με τέλεια οργάνωση χωρίς καθοδήγηση και ιεραρχία
Ο Αγ. Κουλούρης είναι εκπρόσωπος μιας γενιάς (λίγα χρόνια μεγαλύτερος από την Γκρέτα) που μας κάνει να αισιοδοξούμε. Μετά το τέλος το σπουδών του το 2019, εργάζεται στην ελληνική Greenpeace και συμμετέχει σε πολλές δράσεις σχετικές με τα πετρέλαια. Διαβάζει πολύ, ευαισθητοποιείται, αρχίζει να αποκτά θεωρητικό υπόβαθρο σε σχέση με την κλιματική κρίση.
Τον Οκτώβριο του 2019, πέντε μήνες μετά την αποχώρηση από την Greenpeace, αποφασίζει να πάει οδικώς στην Βρετανία για να συμμετάσχει στις μεγάλες περιβαλλοντικές δράσεις της Εxtinction Rebellion. Είδε 20.000 άτομα να έχουν κλείσει όλες τις γέφυρες του Λονδίνου, στις 7 Οκτωβρίου του 2019 και 1880 συλλήψεις σε 12 μέρες που κρίθηκαν καταχρηστικές και παράνομες από το Ανώτατο Δικαστήριο.
«Στην Ελλάδα το εθιμοτυπικό που ακολουθούμε είναι ότι πάμε στην πορεία, περπατάμε, λέμε έκανα το καθήκον μου και πάμε για καφέ. Εννοείται ότι πρέπει να συνεχίσουμε, αλλά δεν αρκεί. Πρέπει να εξελίξουμε τις πρακτικές μας» μου λέει περιγράφοντας πως ενεργοποιήθηκε το κίνημα και στην Αθήνα τις μέρες της ψήφισης του καταστροφικού νομοσχεδίου Χατζηδάκη δημιουργώντας την ανοιχτή συνέλευση «Άγρυπνοι Πολίτες».
Αλήθεια πως λειτουργεί οργανωτικά το δυναμικό αυτό κίνημα και ποιες είναι οι βασικές αρχές του;
«Δεν πρόκειται για οργάνωση, είναι αυτόνομο ανεξάρτητο κίνημα. Όποιος ακολουθεί τις 10 βασικές αξίες, μπορεί να πει ότι είναι Εxtinction Rebellion και να κάνει δράσεις. Δεν υπάρχει καθοδήγηση και ιεραρχία, είναι αυτόνομο και αποκεντρωμένο αλλά έχει απίστευτη οργάνωση. Ταξιδεύουμε σε χώρες που υπάρχουν γκρουπ του κινήματος και αμέσως οργανωνόμαστε αφού υπάρχει κοινή κουλτούρα και στόχος. Όσο για την αλληλεγγύη, δεν μπορώ να την περιγράψω. Φτάνεις σε μια πόλη έχεις σπίτι φαγητό και πλαίσιο για δράση.
Κάθε γκρουπ αποφασίζει την δική του δράση. Κι εσύ αν θέλεις, μπορείς να κάνεις ένα γκρουπ, να πεις ότι ξεκινάς Εxtinction Rebellion Κυψέλης πχ για τις πυρκαγιές στην Ελλάδα. Το κάθε γκρουπ έχει την ενδυνάμωση και την συναίνεση των υπολοίπων αρκεί να τηρείς τις αρχές που είναι ότι είμαστε ένα μη βίαιο κίνημα, δεν ασκούμε σωματική βία. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι ριζοσπαστικό. Εισβάλλουμε σε meeting, πετάμε μπογιές σε κυβερνητικά κτίρια, μπλοκάρουμε εργαστάσια κλπ. Όμως στηριχτήκαμε σε μια έρευνα της Erica Chenoweth που διαπιστώνει μελετώντας τα κινήματα από το 1900 και μετά, ότι τα αποτελεσματικότερα ήταν αυτά που δεν έκαναν χρήση βίας.
Άρα, δεν εξισώνουμε τον θύτη με το θύμα, δεν καταδικάζουμε τη βία από όπου κι αν προέρχεται, επιλέγουμε για καθαρά στρατηγικούς λόγους αυτή την πρακτική γιατί είναι πιο αποτελεσματική. Είναι πιο εύκολο να συστρατευτεί ο κόσμος μαζί μας και να δει πιο καθαρά την κρατική βία και να την καταδικάσει. Και είναι πιο εύκολα προσβάσιμο. Είναι άνθρωποι που θέλουν να κάνουν κάτι αλλά δεν μπορούν να μπουν σε ένα κίνημα, που θα αντιμετωπίσουν βία από αστυνομία όπως συμβαίνει σε χώρες όπως η Ελλάδα»
Πόσο αποτελεσματική είναι αυτή η πρακτική όταν έχεις απέναντι κολοσσους ενέργειας όμως;
«Όταν έχεις 100άδες άτομα να μπλοκάρουν τα διυλιστήρια και αλυσίδες διανομής των κολοσσών, είναι νίκη. Όταν μπλοκάρεις την οικονομική δραστηριότητα των κολοσσών που χρηματοδοτουν την καταστροφή μας, είναι κάτι πολύ αποτελεσματικό. Μόνο με τη μη συναίνεση στις πολιτικές τους από όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο θα κερδίσουμε τη σωτηρία του πλανήτη».
Τον ρωτάω αν ασπάζεται τον όρο Ριζοσπαστική Οικολογία, που αποδίδει στο κίνημα ο τύπος. «Για μας δεν είναι κάτι ριζοσπαστικό το αίτημα για την επιβίωση του πλανήτη. Είναι άμεση ανάγκη».
Απαλλαγή από ορυκτά καύσιμα - Αποανάπτυξη
Τι προτείνει όμως το Κίνημα;
«Δεν μπορούμε να μιλάμε για οποιαδήποτε λύση όσο συνεχίζουμε τον εθισμό μας στα ορυκτά καύσιμα» λέει ο Αγ. Κουλούρης. Το 2020 δόθηκαν επιδοτήσεις σε ορυκτά καύσιμα 11 εκ. το λεπτό. Οπότε όχι απλά δεν σταματούν, αλλά μιλούν για νέες εξορύξεις. Καταστροφή!». Όσο για το πως μπορούμε να ζήσουμε χωρίς ορυκτά καύσιμα, η απάντηση έρχεται από το κίνημα της Αποανάπτυξης.
«Ακόμα και η IPCC, η ανώτερη διεθνής επιτροπή επιστημόνων για την κλιματική αλλαγή το ασπάζεται πλέον. Λένε ότι δεν μπορούμε στα πλανητικά όρια που βρισκόμαστε να μιλάμε για ανάπτυξη. Δεν γίνεται να προσδιορίζονται οι οικονομίες σύμφωνα με το ΑΕΠ και στόχος να είναι η ανάπτυξη. Να πάμε στην ανάπτυξη της ποιότητας ζωής και της βιοποικιλότητας.
Αυτό σημαίνει ότι εκτός από τα καύσιμα πρέπει να μειώσουμε ή να σταματήσουμε να τρώμε κρέας. Έχουμε επισιτιστική κρίση και το μεγαλύτερο μέρος σιτηρών Ευρώπης, πάνε για να ταΐσουν τα ζώα για να τα φάμε. Το 30% των τροφίμων που παράγονται στην Ευρώπη καταλήγουν στα σκουπίδια την ώρα που πεθαίνουν δισεκατομμύρια από την πείνα.
Αν δεν δούμε αυτά τα συστημικά προβλήματα δεν μπορούμε να το ρίχνουμε στην ατομική ευθύνη και την ατομική υποχρέωση να χρησιμοποιούμε πχ χάρτινο καλαμάκι. Όταν 100 εταιρείες σε όλο τον κόσμο παράγουν το 70% των παγκόσμιων ρύπων, δεν φταίει το άτομο για τις βασικές του συνήθειες που μπορεί να λειτουργεί με βάση λύσεις ανάγκης όπως πχ να πάρει το αυτοκίνητο να πάει στη δουλειά του. Είναι συστημικό το πρόβλημα.
Όταν ο μισός πληθυσμός δεν έχει να φάει, δεν μπορούμε να λέμε είμαστε πολλοί στον πλανήτη. Είναι θέμα αδικίας, ανισότητας και συσσώρευσης πλούτου».
Πληρώνουμε με ιδιωτικό και δημόσιο χρήμα τους «νταβατζήδες» μας ενώ θα μπορούσαμε να έχουμε δωρεάν ρεύμα με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα
Μπορούμε όμως να μιλήσουμε για εφικτές εναλλακτικές λύσεις άμεσα εφαρμοζόμενες;
«Ναι. Αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα για παράδειγμα με τις ισχνές επιδοτήσεις που πήραμε για το ρεύμα, είναι ότι δημόσιο χρήμα επιδοτεί τους λογαριασμούς μας για να πληρώσει το καρτέλ, τους παρόχους που φουσκώνουν τις τιμές Στην πραγματικότητα οι λογαριασμοί μας είναι ήδη φουσκωμένοι από ένα καρτέλ ενέργειας που δεν ελέγχεται από το κράτος κι εμείς δεν έχουμε καν την επιλογή. Μας παίρνουν τα χρήματα για να πληρώσουμε τους νταβατζήδες μας. Μας κλέβουν και πρέπει να λέμε και ευχαριστώ. Τα δίνουν σε ένα καρτέλ που μας κλέβει με τη ρήτρα αναπροσαρμογής.
Αυτά τα χρήματα, θα μπορούσαν να πάνε σε φωτοβολταϊκά σε ταράτσες των σπιτιών, που είναι μια τεράστια ανεκμετάλλευτη επιφάνεια. Αυτό θα έδινε χιλιάδες θέσεις εργασίας σε ψυκτικούς, υδραυλικούς αλουμινάδες. Θα γινόταν γρήγορα και για τα 25 επόμενα χρόνια, σχεδόν δεν θα πλήρωναν λογαριασμό οι πολίτες ή θα πλήρωναν πολύ λίγο και όλο αυτό με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Ενώ μας παίρνουν 700 εκ. ευρώ, για να δώσουν στις πετρελαϊκές που μας καταστρέφουν κι όχι στους πολίτες.
Αντι - αποικιοκρατική αντίληψη. Αποκατάσταση της ιστορικής αδικίας
Ο Αγ. Κουλούρης προσθέτει πως αυτή η κυρίαρχη κουλτούρα επεκτείνεται σε όλα τα πεδία της ατομικής και κοινωνικής ζωής και μας καταδυναστεύει πολλαπλά.
«Στη λογική της ανάπτυξης, όλα είναι προς εκμετάλλευση και καταπάτηση. Οι φυσικοί πόροι, οι ανθρώπινες ζωές, τα ζώα. Δείτε πως συνδέεται με την πατριαρχία, με το πως αντιλαμβανόμαστε τα σώματα γυναικών ανδρών νέων, ζώων. Να πουλήσουμε, να ξεζουμίσουμε, να εκμεταλλευτούμε μειονότητες.
Ένα από τα κομμάτια της φιλοσοφίας μας λοιπόν, είναι το ότι πρέπει να φύγουμε από τη νοοτροπία της αποικιοκρατίας που ζει και βασιλεύει. Θα έρθουμε στα εδάφη σας να σας δείξουμε τι είναι ανάπτυξη, θα ξεζουμίσουμε τους φυσικούς και εθνικούς σας πόρους. Το ονομάζουμε ιστορική αδικία και θέλουμε να πάμε σε αντι - αποικιοκρατική αντίληψη και αποκατάσταση της ιστορικής αδικίας».
Ο ακτιβιστής μιλάει για το παράδειγμα της Ινδίας:
«Υπάρχει ιστορική ευθύνη και ως προς τους ρύπους. Πχ. λέμε στην Ινδία δεν μπορείτε να αναπτυχθείτε γιατί παράγετε πολλούς ρύπους εξαιτίας του υπερπληθυσμού, δεν λέμε όμως, ότι ιστορικά η Ινδία δεν έχει παράξει ρύπους. Ό,τι ρύπους έχει παράξει, ήταν εξαιτίας του ότι ήταν αποικία της Αγγλίας που ήταν αποικία της. Η Αγγλία ευθύνεται. Υπάρχει ιστορική αδικία για το ποιοι έχουν φέρει τον πλανήτη σε αυτή την κατάσταση για αυτό και πρέπει να δοθούν και αποζημιώσεις».
Ως παράδειγμα νεο - αποικιοκρατικής αντίληψης αναφέρει το ξεπούλημα και την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων των ευάλωτων χωρών.
«Η αποικιοκρατια δεν τελείωσε ποτέ. Δεν έχουμε τελειώσει με τη δουλεία. Αλλά εκφράζεται και με άλλους τρόπους. Οι μεγάλοι επενδυτές από το εξωτερικό που είναι εταιρείες συγκεκριμένων χωρών με αποικιοκρατικό παρελθόν και παρόν. Το χρέος επίσης υποδουλώνει πληθυσμούς, ολόκληρες χώρες που παραδίδουν ανθρώπινο δυναμικό για εργασία σε ξένες χώρες και φυσικούς πόρους προς εκμετάλλευση σε χώρες που δημιούργησαν το χρέος.
Βλέπουμε και στην Ελλάδα, πως συνδέεται το χρέος και η ιστορική ευθύνη με το κλιματικό ζήτημα. Στην Ελλάδα οι εταιρείες που ήθελαν να κάνουν τις εξορύξεις ήταν η Εντισον (Ιταλική) η Ρευσόλ (Ισπανική) η Τοτάλ (Γαλλική) η Εξον Μομπιλ (Αμερικάνικη). Ανεμογεννήτριες κατασκευάζονται στη Γερμανία. Δες που δόθηκε το σιδηροδρομικό δίκτυο τα αεροδρόμια, τα λιμάνια. Βλέπουμε πως το χρέος δημιουργεί τις πιέσεις. Ό,τι δεν λειτουργεί για το κέρδος να ιδιωτικοποιείται με χειρότερα αποτελέσματα. Αυξάνεις τους λογαριασμούς των πολιτών στην πραγματικότητα για να μειώσεις κόστος. Αυτό συμβαίνει.
Έχουμε ιστορική ευθύνη επίσης, απέναντι στους ιθαγενείς που δολοφονούνται από την κυβέρνηση Μπολσονάρο όταν ματαιώνουν σχέδια αποψίλωσης δασών. Είναι ενταγμένοι πλέον στο κίνημα και έρχονται και μιλούν σε θεσμούς. Πρέπει να διδαχτούμε από τη σχέση τους με το περιβάλλον και τον διαρκή αγώνα τους.
Ανεμογεννήτριες: Κάνουν το φάρμακο δηλητήριο για να πλουτίσουν οι εργολάβοι
Οι ανεμογεννήτριες είναι ένα εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί με προϋποθέσεις, σύμφωνα με το οικολογικό κίνημα. Τι γίνεται στην Ελλάδα και αλλού; «Είναι σαν κάποιος να προσπαθεί να χρησιμοποιήσει κατσαβίδι για καρφί, να του επισημαίνεις ότι είναι λάθος και να απαντά ότι είσαι κατά των εργαλείων» απαντά ο Αγ. Κουλούρης, εξηγώντας πως τα συμφέροντα κάνουν το φάρμακο δηλητήριο.
Για να είναι αποτελεσματικές και να μη δημιουργήσουν προβλήματα, πρέπει να αξιοποιηθούν σωστά. Η βιοποικιλότητα είναι ένα από τα σημαντικότερα αναχώματα της προστασίας μας προκειμένου να μην έχουμε κι άλλες πανδημίες και να μην εντείνεται η κλιματική κρίση. Εμείς καταστρέφουμε τη φύση, για να δώσουμε χρήματα σε συγκεκριμενους εργολάβους. Όσο πιο ακριβό είναι το έργο τόσο πιο καταστροφικό για το περιβάλλον, γιατί ο εργολάβος θα βγάλει πιο πολλά χρήματα αν χρειαστεί να κόψει ένα δάσος και να φτιάξει κι έναν δρόμο για να βάλει τις ανεμογεννήτριες. Δεν μπορούμε να λέμε ότι σώζουμε έτσι το περιβάλλον.
Πόσο μάλλον όταν μπαίνουν σε δημόσια γη που του παραχωρείται και όχι σε βιομηχανική ζώνη που θα χρειαζόταν, είτε να αγοράσει τη γη είτε να τη νοικιάσει. Τους δίνουν δωρεάν γη για να καταστρέψουν ότι μπορούν, να βγάλουν χρήματα και την ενέργεια την οποία δεν αξιοποιούμε εδώ, αλλά να την εξάγουν σε ένα χρηματιστήριο ενέργειας για να φαίνεται πιο πράσινος ο δείκτης της ενέργειας των βόρειων ευρωπαϊκών χωρών.
Δεν λαμβάνεται η γνώμη της τοπικής κοινωνίας, δεν κερδίζει ενεργειακή αυτάρκεια η περιοχή. Υπάρχει αρπαγή της γης και οι κάτοικοι ξυλοκοπούνται και συλλαμβάνονται. Έχω συγγενείς που έχουν μηνυθεί. 72 χρονών άνθρωπος, χτυπήθηκε στο κεφάλι από τα ΜΑΤ τον Σεπτέμβριο του ’21.
Σε όλες αυτές τις επενδύσεις στις τοπικές κοινωνίες, πρέπει να ενημερωθούν δωρεάν οι κάτοικοι εκ των προτέρων και για τα οφέλη και για τις καταστροφές κι αν συμφωνεί η τοπική κοινωνία προχωράει. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες γίνεται, στην Ελλάδα όχι» λέει ο ακτιβιστής.
Ακόμα και κόμματα της Αριστεράς είναι πίσω
Του λέω ότι ό,τι έχω ακούσει μέχρι τώρα, είναι συνεπές με τις θέσεις της Ριζοσπαστικής Αριστεράς διεθνώς, όμως ο Αγ. Κουλούρης υπογραμμίζει ότι το κίνημα αποφεύγει να ταυτιστεί με κόμματα.
«Μιλάμε για συστημική αλλαγή για τη σωτηρία του πλανήτη κι αυτό αφορά τους πάντες».
Ωστόσο ένας καπιταλιστής δύσκολα μπορεί να ασπαστεί την αναγκαιότητα αναδιανομής του πλούτου.
«Ναι αλλά δεν βάζουμε πρόσημο γιατί είναι θέμα επιβίωσης και πρέπει να μας αφορά όλους» απαντά και προσθέτει πως:
«Τα κόμματα αρχίζουν να καταλαβαίνουν το κύμα που έρχεται οπότε αφομοιώνουν πολλά αιτήματα μας αλλά είναι πίσω. Αριστερά κόμματα λένε γιατί έκλεισαν τα λιγνιτικά εργοστάσια. Δεν υπάρχει αποκέντρωση και ενεργειακή πολιτική κι ακόμα και το κλείσιμο των εργοστασίων έγινε για να βγάζουν κέρδη οι ίδιοι άνθρωποι με άλλο τρόπο. Το θέμα όμως δεν είναι να τα ξανα ανοίξουμε, το πρόβλημα δεν είναι ότι έκλεισαν, αλλά ο τρόπος με τον οποίο το κάναμε, χωρίς σχέδιο μετάβασης. Ακόμα και τα κόμματα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, δυσκολεύονται να ευθυγραμμιστούν με το κίνημα ακόμα. Πάντως πείσαμε όλο το σύστημα να φύγει από την άρνηση του φαινομένου και να το παραδεχτεί.
Το κέρδος μας είναι ότι όλο και περισσότεροι παύουν να συναινούν στην καταστροφή. Είτε είναι εργαζόμενοι στην αλυσίδα είτε απλοί καταναλωτές. Όταν σταματάει η κοινωνική συναίνεση και κάποιοι δρουν είτε ενεργά είτε παθητικά με πολιτική ανυπακοή, αισιοδοξούμε.
Αισιοδοξούμε που έχουμε όλο και περισσότερους πληροφοριοδότες. Ένας από αυτούς μας ενημέρωσε που θα γινόταν η συνάντηση των υπουργών εξωτερικών στις Βρυξέλλες, κατά την οποία θα προχωρούσαν σε άλλη μια συμφωνία «πράσινου ξεπλύματος» που ευνοεί τις εταιρείες. Οπότε κάποιοι από εμάς ντύθηκαν με κοστούμια και μπήκαν στην αίθουσα και κολλήθηκαν με κόλλα στα έδρανα. Όλο το κτίριο αποκλείστηκε. Υπήρχαν άνθρωποι δεμένοι σε βαρέλια με τσιμέντο για να μη μπορεί να τους πάρει η αστυνομία. Άρχισαν να φεύγουν οι γραμματείς σαστισμένοι.
Το ευρωκοινοβούλιο, δύο ώρες μετά πέρασε ψήφισμα το οποίο έλεγε ότι η ΕΕ αποσύρεται και καταργείται η συνθήκη, που θέλει το κράτος να αποζημιώνει τους επενδυτές σε περίπτωση που νομοθετεί υπέρ του περιβάλλοντος βλάπτοντας τα συμφέροντά τους. Οπότε το αίτημά μας έγινε αποδεκτό τόσο άμεσα! Αυτό μας κάνει αισιόδοξους».
Να παραπέμψει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μη ορθή μεταφορά της οδηγίας για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η οποία υποχρεώνει τα κράτη μέλη να διενεργήσουν εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων για ορισμένα μεγάλα έργα υποδομής, αποφάσισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η ελληνική νομοθεσία δεν εφαρμόζει, για παράδειγμα, τις διατάξεις της οδηγίας για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε όλα τα έργα που εξυπηρετούν σκοπούς εθνικής άμυνας. Η οδηγία για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορίζει ότι η εν λόγω εξαίρεση μπορεί να χορηγείται μόνο σε κατά περίπτωση εξέταση του έργου και μόνο αν το κράτος μέλος θεωρεί ότι η εφαρμογή της διαδικασίας για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων θα επηρέαζε αρνητικά τους σκοπούς άμυνας ή έκτακτων περιστατικών πολιτικής προστασίας.
Επιπλέον, η ελληνική νομοθεσία δεν περιλαμβάνει ούτε νομική διάταξη που να υποχρεώνει τις ελληνικές αρχές να ενημερώνουν το κοινό για οποιαδήποτε απόφαση λαμβάνεται από άλλο κράτος μέλος σχετικά με έργα με διασυνοριακές επιπτώσεις στην ελληνική επικράτεια.
Τέλος, η ελληνική νομοθεσία δεν περιλαμβάνει ακόμη την υποχρέωση διενέργειας εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για ορισμένα έργα, όπως εγκαταστάσεις επανεπεξεργασίας ακτινοβολημένων πυρηνικών καυσίμων ή τελική διάθεση ραδιενεργών αποβλήτων ή εσωτερικές πλωτές οδοί και λιμένες που επιτρέπουν τη διέλευση πλοίων άνω των 1350 τόνων.
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία τονίζει ότι είναι σημαντικό να συνεχίσει η Ευρώπη την πορεία προς την επίτευξη των περιβαλλοντικών της στόχων. Η Επιτροπή απέστειλε στην Ελλάδα προειδοποιητική επιστολή τον Οκτώβριο του 2019 και, στη συνέχεια, αιτιολογημένη γνώμη τον Δεκέμβριο του 2020. Παρά την κάποια πρόοδο, οι ελληνικές αρχές δεν έχουν αντιμετωπίσει πλήρως τις αιτιάσεις. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή παραπέμπει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
