Από την αποθήκευση κιτ τραυμάτων για μαζικά πλήγματα και θύματα  μέχρι τον εξοπλισμό των γιατρών με ενισχυμένους θώρακες, ο σχεδιασμός υγείας για καιρό πολέμου δεν είναι πλέον υποθετικός στην ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.

Καθώς οδηγούσε με ασθενοφόρο στην οδό Φάμπρικο προς το σχολείο Λιετάβος, η Μαρτίνα Βερόνικα Νορεϊκαΐτε ένιωθε απροετοίμαστη. Ένιωθε την καρδιά της να χτυπάει δυνατά.

Ήταν ένα ηλιόλουστο πρωινό Τρίτης στα μέσα Μαΐου, όταν Νορεϊκαΐτε ενημερώθηκε από τον ασύρματο για μια έκρηξη στη Γιόναβα, μια πόλη 30.000 κατοίκων στην κεντρική Λιθουανία.

Στα τρία χρόνια που ήταν διασώστρια, οι κλήσεις κατά τη διάρκεια μιας συνηθισμένης μέρας, αφορούσαν υψηλή αρτηριακή πίεση ή πόνους στο στήθος. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που η Νορεϊκαΐτε βρισκόταν μπροστά σε μαζικά θύματα.

Καθώς πλησίαζαν στο σχολείο, με τις σειρήνες να ηχούν, το κτίριο ήταν καλυμμένο από καπνό.

«Άνθρωποι έτρεχαν τριγύρω, ξαπλωμένοι στο έδαφος, ουρλιάζοντας», είπε η Νορεϊκαΐτε, ενώ θυμόταν το χάος στο στάδιο του σχολείου. Αστυνομικοί, πυροσβέστες και στρατιωτικό προσωπικό ήταν ήδη στο σημείο.

Η Νορεϊκαΐτε και η συνάδελφός της ήταν οι πρώτοι παραϊατρικοί που έφτασαν. «Όταν βλέπεις τι συνέβη – τον πανικό, τις κραυγές – δεν ξέρεις τι να κάνεις ή πού να πας. Τα ξεχνάς όλα. Χάνεις την ισορροπία σου».

Το πρωτοφανές αυτό περιστατικό καταστροφής σε ένα ειρηνικό ευρωπαϊκό κράτος ήταν ακριβώς ο λόγος που οι λιθουανικές αρχές είχαν οργανώσει τις διήμερες στρατιωτικές ασκήσεις «Σιδερένιος Λύκος» («Geležinis Vilkas»).

Ο στόχος ήταν να ενισχυθεί ο στρατός, η αστυνομία, οι πυροσβέστες, τα νοσοκομεία και οι παραϊατρικοί για να λειτουργήσουν υπό εξαιρετικές συνθήκες – καθώς η Λιθουανία προετοιμάζεται για το χειρότερο σενάριο: μια επίθεση στην ανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ. Από την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η απειλή στρατιωτικής σύγκρουσης έχει γίνει μεγάλη.

«Όταν τα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο πόλεμος είχε ξεκινήσει στην Ουκρανία, ήταν τρομακτικό», είπε η Νορεϊκαΐτε. «Ήταν τρομακτικό στην εργασία επειδή δεν ξέραμε αν είχαμε αρκετούς πόρους ή αν ήμασταν προετοιμασμένοι αν συνέβαινε εδώ».

Η Νορεϊκαΐτε αισθάνεται τώρα πιο ήρεμη. Επικεντρώνεται στην εκπαίδευση και την τελειοποίηση των πρωτοκόλλων διαλογής. Ασκήσεις, όπως αυτή στη Γιόναβα, βοηθούν. Πράγματι, πιστεύει ότι «θα πρέπει να γίνονται  πιο συχνά».

Η Λιθουανία δεν αποτελεί εξαίρεση: Όλες οι χώρες της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ επανεξετάζουν τα πρωτόκολλα αντιμετώπισης κρίσεων για τις εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης, οργανώνουν ασκήσεις εκπαίδευσης, επενδύουν σε αντιβαλλιστικά κράνη και γιλέκα και μεταφέρουν τα χειρουργεία στα υπόγεια. Αυτό συμβαίνει από τότε που η σύγκρουση στην Ουκρανία έχει διαλύσει την ψευδαίσθηση ότι η Ευρώπη είναι ασφαλής από τον πόλεμο.

«Δεν τίθεται θέμα αν [η Ρωσία] θα επιτεθεί», δήλωσε ο Ragnar Vaiknemets, αναπληρωτής γενικός διευθυντής του Εσθονικού Συμβουλίου Υγείας, το οποίο επιβλέπει την ετοιμότητα για κρίσεις από πανδημίες έως πόλεμο. «Το ερώτημα είναι πότε».

Πρώην υπό σοβιετική κατοχή, οι χώρες στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης γνωρίζουν πολύ καλά πόσο γρήγορα μπορούν να φτάσουν εκεί τα στρατεύματα.

«Έχουμε κακούς γείτονες εδώ: τη Ρωσία και τη Λευκορωσία», δήλωσε ο Ντάνιελ Ναούμοβας, αναπληρωτής υπουργός Υγείας της Λιθουανίας, σε μια εκδήλωση τον Φεβρουάριο. Η χώρα του συνδέει το ΝΑΤΟ με τις χώρες της Βαλτικής μέσω του Διαδρόμου Σουβάλκι – ενός στενού, ευάλωτου διαδρόμου που θεωρείται ένας από τους πιο πιθανούς στόχους μιας μελλοντικής ρωσικής επίθεσης. Ενώ όλες οι χώρες της ΕΕ βρίσκονται «στην ίδια βάρκα», μερικές βρίσκονται στην εμπροσθοφυλακή «όπου το νερό είναι κρύο», είπε ο Ναούμοβας. «Νερό πιτσιλάει το πρόσωπό μας, νερό πολέμου».

Για τις χώρες στα ανατολικά του ΝΑΤΟ, η ετοιμότητα για πόλεμο δεν είναι προαιρετική – είναι επείγουσα.

«Λίγες χώρες της ΕΕ είναι χώρες πρώτης γραμμής», δήλωσε η Katarzyna Kacperczyk, υφυπουργός στο υπουργείο Υγείας της Πολωνίας. «Για αυτές το ζήτημα είναι πιο σημαντικό».

Η Πολωνία έχει αναδείξει το ζήτημα της ασφάλειας της υγείας σε περιόδους συγκρούσεων κατά τη διάρκεια της εκ περιτροπής προεδρίας της στο Συμβούλιο της ΕΕ, όπου η ασφάλεια της Ευρώπης ήταν το κεντρικό θέμα.

«Δεν μπορούμε να προετοιμάσουμε ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης ή στρατηγικό σχέδιο για τον στρατιωτικό τομέα ή τον οικονομικό τομέα ή τον ενεργειακό τομέα και να αποκλείσουμε τον τομέα της υγείας», δήλωσε η Kacperczyk.

Νοσοκομεία υπό πυρά

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει δείξει ότι οι σύγχρονες συγκρούσεις αφορούν και τις υπηρεσίες υγείας – και τους πολίτες που εξυπηρετούν. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης το λαμβάνουν υπόψη.

Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Βίλνιους Santaros Clinics που βρίσκεται μόλις 50 χιλιόμετρα από τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με τη Λευκορωσία  αναπτύσσει υπόγειες υποδομές, καταφύγια, χώρους προσγείωσης ελικοπτέρων και αυτόνομα συστήματα που θα του επιτρέψουν να λειτουργεί ακόμη και αν διακοπεί η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος ή νερού.

Το Santaros είναι συνηθισμένο.

Στην Εσθονία, εκτός από τις θωράκιση σώματος για τα πληρώματα ασθενοφόρων, θα διανεμηθούν δορυφορικά τηλέφωνα για τη διατήρηση των επικοινωνιών σε περίπτωση που τα παραδοσιακά δίκτυα αποτύχουν. Υπάρχουν ακόμη και σχέδια για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου διαδικτύου, εάν χρειαστεί.

Ηλεκτρικές γεννήτριες εγκαθίστανται σε όλο το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, μετά την εμπειρία της Ουκρανίας με τις ρωσικές επιθέσεις που διακόπτουν συστηματικά την πολιτική ηλεκτροδότηση.

«Γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι η Ρωσία στοχεύει τις πολιτικές υποδομές και τις ενεργειακές δομές, και αυτό σημαίνει ότι δεν μπορείτε να έχετε τέτοιου είδους καταστάσεις όπου το νοσοκομείο δεν λειτουργεί επειδή υπάρχουν ορισμένα προβλήματα με τους σταθμούς παραγωγής ενέργειας», δήλωσε ο Βάικνεμετς.

Πολλά νοσοκομεία στην Ανατολική Ευρώπη – λείψανα της σοβιετικής εποχής – είναι ιδιαίτερα ευάλωτα. «Έχουμε ψηλά κτίρια, έχουμε μεγάλα κτίρια. Βρίσκονται σε ένα συγκρότημα, σε μια περιοχή», πρόσθεσε ο Βάικνεμετς.

Τα νοσοκομεία εξετάζουν τώρα πώς να επαναχρησιμοποιήσουν υπόγεια για να γίνουν χειρουργεία σε περίπτωση ανάγκης. «Δεν μπορώ να φανταστώ να εργάζομαι σε ένα όροφο του νοσοκομείου που απλώς περιμένει να χτυπηθεί», είπε.

Η Εσθονία προμηθεύεται κινητές ιατρικές μονάδες  που μπορούν να αναπτυχθούν σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης,  κάτι που μπορούσε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της περιορισμένης χωρητικότητας κρίσιμης φροντίδας στην Ευρώπη.

Ενώ οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν κατά μέσο όρο 11,5 κλίνες εντατικής θεραπείας ανά 100.000 κατοίκους, «οι ανάγκες σε καιρό πολέμου θα μπορούσαν να απαιτήσουν τρεις έως πέντε φορές αυτή τη χωρητικότητα», δήλωσε ο Bjørn Guldvog, ειδικός σύμβουλος στη Νορβηγική Διεύθυνση Υγείας, σε μια εκδήλωση για την ασφάλεια της υγείας τον Απρίλιο. Η διατήρηση μεγάλου όγκου εργασιών για εβδομάδες ή μήνες θα ήταν επίσης δύσκολη: «Οι περισσότερες εγκαταστάσεις μπορούν να διατηρήσουν ίσως το 120-150 τοις εκατό του κανονικού χειρουργικού όγκου για 24 έως 48 ώρες», είπε. Τα αποθέματα αίματος και οξυγόνου θα γίνουν επίσης κρίσιμα.

Αποθέματα και αλυσίδες εφοδιασμού

Ακόμα και τα καλύτερα προετοιμασμένα νοσοκομεία δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς φάρμακα, προμήθειες και εξοπλισμό, και οι χώρες της Βαλτικής προετοιμάζονται για μαζικές απώλειες. Η Εσθονία, για παράδειγμα, έχει διαθέσει 25 εκατομμύρια ευρώ για προμήθειες μαζικών ατυχημάτων, συμπεριλαμβανομένου ορθοπεδικού εξοπλισμού, αιμοστατικών επιδέσμων και κιτ τραυμάτων – «η μόνη μεγάλη επένδυση που έχουμε κάνει», δήλωσε η υπουργός Υγείας Riina Sikkut σε μια εκδήλωση τον Φεβρουάριο.

Τα αποθέματα θα διασφάλιζαν ότι τα νοσοκομεία θα μπορούσαν να λειτουργήσουν μέχρι να φτάσουν σε αυτά οι προμήθειες από τους συμμάχους, δήλωσε ο Βάικνεμετς, προσθέτοντας ότι το ΝΑΤΟ είναι ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση οδών εφοδιασμού.

Στη Λετονία, τα ιδρύματα υγειονομικής περίθαλψης υποχρεούνται από την εποχή του Covid-19 να διατηρούν μια τριμηνιαία προμήθεια φαρμάκων. «Ποτέ δεν σκέφτηκα ότι θα έλεγα ευχαριστώ στον Covid, αλλά χάρη στον Covid… βρήκαμε οικονομικούς πόρους», δήλωσε η Agnese Vaļuliene, υφυπουργός υγείας. Η χώρα εργάζεται επίσης για τα εθνικά αποθέματα.

Ωστόσο, οι χώρες της Βαλτικής βρίσκονται πολύ κοντά στις πρώτες γραμμές για να διατηρήσουν ασφαλείς τις προμήθειες έκτακτης ανάγκης, δήλωσε ο Jos Joosten, ιατρικός σύμβουλος στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, το διπλωματικό σώμα της ΕΕ. Ως αποτέλεσμα, άλλες χώρες της ΕΕ πρέπει «να εντοπίσουν τα πράγματα που είναι σπάνια, που είναι πολύ δύσκολο να οργανωθούν, ειδικά για τα μικρά έθνη», δήλωσε ο Joosten. «Και τότε θα πρέπει να παραχωρήσουμε κάποια κυριαρχία, να την δώσουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να λαμβάνει αποφάσεις» σχετικά με την κατανομή των αναγκών.

Τα αποθέματα από τον Ερυθρό Σταυρό, τα εθνικά αποθέματα και το rescEU, την υπηρεσία έκτακτης ανάγκης της ΕΕ, πρέπει να είναι έτοιμα να φτάσουν στην πρώτη γραμμή — και στους άμαχους ασθενείς. «Πρέπει να έχουμε καλά σχέδια αντιμετώπισης κρίσεων», δήλωσε ο Sikkut.

Στελέχωση της πολεμικής προσπάθειας

Η ετοιμότητα για πόλεμο υπερβαίνει την πολιτική — χρειάζεται ανθρώπους.

Οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού αποτελούν θεμελιώδη πρόκληση για τις χώρες της Βαλτικής, όπου το προσωπικό υγείας στην καθημερινή ζωή είναι ήδη περιορισμένο. Η Εσθονία, με πληθυσμό 1,3 εκατομμυρίων, έχει σχεδόν το μισό εργατικό δυναμικό στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης σε σχέση με τη Γερμανία.

Ως αποτέλεσμα, οι ασθενείς «από την πρώτη γραμμή» δεν μπορούν να περιμένουν την ίδια φροντίδα που θα λάμβαναν σε περιόδους ειρήνης, είπε η Βάικνεμετς, η οποία είναι «η κύρια και υποκείμενη αρχή του σχεδιασμού μας για μέτρα κρίσης».

Υπάρχει όμως ένα άλλο πρόβλημα: Δεν είναι όλοι διατεθειμένοι να μείνουν.

Όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, η Νορεϊκαΐτε, όπως όλοι οι παραϊατρικοί, έπρεπε να υπογράψει μια δήλωση που έλεγε ότι αν ξεσπούσε πόλεμος στη Λιθουανία, θα παρέμενε και θα εργαζόταν. «Αλλά πώς θα ήταν πραγματικά – ποιος θα ερχόταν και ποιος όχι – δεν ξέρω. Προσωπικά, δεν έχω παιδιά ή οικογένεια ακόμα, οπότε νομίζω ότι θα έμενα», είπε.

Μια λιθουανική έρευνα διαπίστωσε ότι πάνω από το ένα τέταρτο των εργαζομένων στον τομέα της υγείας πιθανότατα θα έφευγαν κατά τη διάρκεια του πολέμου, ενώ λιγότερο από το 40% θα έμεναν και το ένα τρίτο δεν ήταν σίγουρο.

Η Εσθονία αναμένει παρόμοια μοτίβα: «Υπάρχουν πατριώτες, οι άνθρωποι που γνωρίζουμε αναμφίβολα ότι θα μείνουν», είπε ο Βάικνεμετς. «Φυσικά, υπάρχουν και επικριτές που μιλούν για άμεση μετάβαση στην Ισπανία». Πρόσθεσε πως  περίπου το 50% έως 60% του πληθυσμού δεν γνωρίζει ακόμη πώς θα αντιδράσει.

Ενώ είναι βέβαιος ότι οι περισσότεροι γιατροί και νοσηλευτές θα παραμείνουν, οι αρχές της Εσθονίας εργάζονται για να μετριάσουν τις ανησυχίες, ειδικά για την ασφάλεια της οικογένειας. «Είναι πολύ ανθρώπινο: Αν δεν νιώθω ασφαλής, αν δεν έχω την εμπιστοσύνη ότι η οικογένειά μου είναι ασφαλής, δεν θα το κάνω», είπε ο Βάικνεμετς.

Στη Λετονία, ο πνευμονολόγος Ρούντολφς Βίλντε είπε ότι ορισμένοι γιατροί με τους οποίους μίλησε σκέφτονται να φύγουν αν ξεσπάσει πόλεμος – ειδικά γονείς που «δεν βλέπουν πώς θα ήταν κατάλληλο για αυτούς να εγκαταλείψουν τα παιδιά κάπου και να βρίσκονται στο νοσοκομείο σε περιόδους στρατιωτικής κρίσης», είπε.

Μόλις μια εβδομάδα πριν από τη συνέντευξη, ο Βίλντε και οι συνάδελφοί του στο Κλινικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Pauls Stradiņš κλήθηκαν επίσης να υπογράψουν ένα έγγραφο που αναγνωρίζει ότι είναι κρίσιμο προσωπικό που υποχρεούται να παρουσιαστεί στην εργασία του εάν ηχήσουν σειρήνες.

Ο ίδιος ο Βίλντε σχεδιάζει να παραμείνει, αλλά τόνισε ότι χρειάζεται περισσότερες πληροφορίες για να νιώθει σίγουρος σε περίπτωση που συμβεί το χειρότερο.

«Πρέπει να είμαι προετοιμασμένος… να παρέχω κάποιο είδος στρατιωτικής ιατρικής ή απλώς να είμαι προετοιμασμένος να έρθω στην κανονική μου εργασία και να έχω απλώς μεγαλύτερη ροή ασθενών;» ρώτησε ο Βίλντε. «Επειδή αυτά είναι δύο πολύ διαφορετικά πράγματα και πιθανώς και τα δύο θα έπρεπε να λειτουργήσουν κατά τη διάρκεια του πολέμου».

Και τον Βίλντε δεν πειράζει να ξοδεύει επιπλέον ώρες εκτός από την εργασία του ως γιατρός για εκπαίδευση «γιατί… το βλέπω αυτό ως έναν τρόπο να διατηρήσω τα πράγματα όπως είναι».

«Αν θέλω να μπορώ να κάνω την πνευμονολογική μου δουλειά και ίσως να προσπαθήσω να αναπτύξω πράγματα στη Λετονία, τότε θα πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει η Λετονία, σωστά;»

Το νοσοκομείο του στη Ρίγα έχει επίσης ξεκινήσει εκπαιδευτικές συνεδρίες πολέμου, είπε ο Βίλντε. Άλλα νοσοκομεία και χώρες έχουν αρχίσει επίσης να εντείνουν τις ασκήσεις ετοιμότητας πολέμου.

Η Εσθονία ενισχύει την εκπαίδευσή της σε ολόκληρο το σύστημα. Τα νοσοκομεία, τα πληρώματα ασθενοφόρων και οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας λαμβάνουν οδηγίες για το πώς να μεταβούν σε «κατάσταση κρίσης», στην οποία πρέπει να αντιμετωπίσουν μεγάλες εισροές ασθενών και να θεραπεύσουν τραυματίες  πολέμου – συμπεριλαμβανομένων τραυμάτων από έκρηξη, τραυμάτων από πυροβολισμούς, εγκαυμάτων, ακρωτηριασμών και τραυματισμών στη σπονδυλική στήλη ή στο κεφάλι – που είναι σπάνιοι σε πολιτικά περιβάλλοντα.

Στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Βίλνιους της Λιθουανίας, «διεξάγονται ασκήσεις εκκένωσης και ασκήσεις ετοιμότητας για την υποδοχή μεγάλου αριθμού θυμάτων για το προσωπικό του νοσοκομείου» μαζί με τις Λιθουανικές Ένοπλες Δυνάμεις και την Ένωση Τυφεκιοφόρων, δήλωσε ο επικεφαλής του νοσοκομείου Τόμας Γιοβάισα.

Μόνο φέτος, η Λιθουανία σχεδιάζει επτά ασκήσεις με τον στρατό και πάνω από 10 ασκήσεις πολιτικής ασφάλειας για επαγγελματίες υγείας, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του υπουργείου Υγείας Julijanas Gališanskis. Η Λιθουανία σχηματίζει επίσης μια ομάδα επειγόντων ιατρικών περιστατικών και οι ειδικευόμενοι γιατροί φιλοξένησαν τον περασμένο μήνα ένα φόρουμ αφιερωμένο στην ετοιμότητα υγειονομικής περίθαλψης σε καιρό πολέμου. Μερικοί γιατροί ταξιδεύουν στην Ουκρανία για να μάθουν από πρώτο χέρι πώς τα νοσοκομεία αντιμετωπίζουν πυραυλικές επιθέσεις, μαζικά θύματα και διακοπές ρεύματος.

Η Βάιβα Γιανκιένε, νοσοκόμα και συντονίστρια στο Blue/Yellow Medical, το οποίο παρέχει ιατρική περίθαλψη σε πολίτες κοντά στην πρώτη γραμμή της Ουκρανίας με τη Ρωσία, έχει προσφέρει εθελοντική εργασία  πάνω από 20 φορές στην Ουκρανία από τον Απρίλιο του 2022 — συμπεριλαμβανομένης της πόλης Μπούτσα που επλήγη από τις φρικαλεότητες λίγο μετά την απελευθέρωσή της. Είπε ότι ο καλύτερος τρόπος για να προετοιμάσει κανείς ειδικούς στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης είναι μέσω της εθελοντικής εργασίας στην Ουκρανία.

Περιέγραψε την κλίμακα των τραυματισμών και των ασθενειών στην Ουκρανία ως «δύσκολη στην κατανόηση» — πολλά τραύματα είναι διαφορετικά από οτιδήποτε έχει ξαναδεί, λόγω των νέων τακτικών πολέμου.

«Μετά τις επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, οι συνέπειες είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς», είπε η Γιανκιένε. «Τέτοιοι τραυματισμοί», αναστέναξε, «κάθε επαγγελματίας υγείας που τους είδε είπε το ίδιο πράγμα: Δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι θα ήταν έτσι».

Ενώ ένας τραυματολόγος στη Λιθουανία μπορεί να εκτελεί έναν ακρωτηριασμό το χρόνο, στην Ουκρανία, ολόκληρες νοσοκομειακές πτέρυγες είναι γεμάτες με ασθενείς που αντιμετωπίζουν ακρωτηριασμούς ενός, δύο, τριών ή ακόμα και τεσσάρων άκρων — συν μια σειρά από άλλους σοβαρούς τραυματισμούς. «Έχουμε πολύ μικρή εμπειρία στην αντιμετώπιση τέτοιων σύνθετων, πολλαπλών τραυμάτων», είπε.

Ο κίνδυνος αύξησης των προσφύγων

Ο αντίκτυπος του πολέμου δεν θα σταματούσε στα εθνικά σύνορα.

Λόγω της χρήσης προηγμένων όπλων στην Ουκρανία – συμπεριλαμβανομένων πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και στρατιωτικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών – η πρώτη γραμμή δεν αποτελεί πλέον σταθερό όριο. Οι επιθέσεις μπορούν πλέον να φτάσουν σε στόχους εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, θέτοντας σε κίνδυνο νοσοκομεία και πολιτικές υποδομές μακριά από ζώνες μάχης και καθιστώντας απαραίτητα τα σχέδια εκκένωσης.

Ως αποτέλεσμα, οι χώρες που βρίσκονται πιο μακριά από την πρώτη γραμμή πρέπει να προετοιμαστούν να υποδεχθούν ασθενείς και πρόσφυγες, δήλωσε ο Joosten, προειδοποιώντας ότι η αλληλεγγύη της ΕΕ θα δοκιμαστεί.

«Εάν η Λιθουανία καταληφθεί, ποιος είναι υπεύθυνος για τους Λιθουανούς, επειδή δεν υπάρχει πια Λιθουανία; Αλλά η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι (ακόμα εκεί)», είπε.

Ο Joosten προέτρεψε τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να δημιουργήσουν κεφάλαια για την αντιμετώπιση των θυμάτων μεταξύ αμάχων και στρατιωτικών, καθώς και των εκτοπισμένων πληθυσμών.

Πρόσθεσε ότι τα θύματα θα μπορούσαν να είναι δραματικά υψηλότερα από ό,τι στην Ουκρανία.

«Αυτοί οι 4.000 ασθενείς που μετακινήσαμε μακριά από την Ουκρανία, δεν είναι τίποτα, 4.000 σε τρία χρόνια», είπε. «Ας μιλήσουμε για 4.000 σε δύο εβδομάδες, και μετά ξανά τις επόμενες δύο εβδομάδες, και τις επόμενες δύο εβδομάδες… οι αριθμοί είναι τόσο διαφορετικοί όταν ξεκινήσει ο πραγματικός πόλεμος».

Κανείς δεν ξέρει πότε – ή αν – θα έρθει ο πόλεμος. Αλλά όπως το έθεσε ο Vaiknemets: «Η κρίση δεν φωνάζει ποτέ όταν έρχεται».

Γι’ αυτό οι Πολωνοί και οι χώρες της Βαλτικής «πρέπει να προετοιμαστούν για το χειρότερο», είπε ο Βαλιουλίνε. «Αλλά ελπίζουμε ότι δεν θα συμβεί».

Πηγή: Politico

«Ο Πούτιν είναι έτοιμος να κάνει ειρήνη, αλλά όχι με οποιοδήποτε τίμημα», δήλωσαν ρωσικές πηγές που επικαλείται το πρακτορείο Reuters σε δημοσείυμα με τίτλο « οι όροι του Ρώσου προέδρου για ειρήνευση». Οι πηγές ανέφεραν ότι ο Πούτιν θέλει «γραπτή» δέσμευση από τις μεγάλες δυτικές δυνάμεις να μην διευρύνουν την υπό την ηγεσία των ΗΠΑ συμμαχία του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά, δηλαδή επίσημο αποκλεισμό της ένταξης της Ουκρανίας, της Γεωργίας και της Μολδαβίας και άλλων πρώην σοβιετικών δημοκρατιών.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η Μόσχα επιδιώκει:

• Ουδετερότητα της Ουκρανίας
• Άρση κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας
• Διευθέτηση του θέματος των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στη Δύση
• Θεσμικές εγγυήσεις για την προστασία των ρωσόφωνων στην Ουκρανία

Το πρακτορείο Reuters υπενθυμίζει ότι «αφού μίλησε με τον Ντόναλντ Τραμπ για περισσότερες από δύο ώρες την περασμένη εβδομάδα, ο Πούτιν δήλωσε ότι θα συνεργαστεί με την Ουκρανία στη βάση μνημονίου θα καθόριζε το περίγραμμα μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, συμπεριλαμβανομένου του χρονοδιαγράμματος για κατάπαυση του πυρός. Το μνημόνιο παραμένει υπό σύνταξη σύμφωνα με τη Μόσχα, χωρίς εκτίμηση για πόσο χρόνο θα χρειαστεί ακόμη».

Κρεμλίνο: Δυνατή μόνο υπό συγκεκριμένες συμφωνίες με το Κίεβο μία συνάντηση Πούτιν-Τραμπ-Ζελένσκι

Μια συνάντηση μεταξύ των προέδρων Βλαντίμιρ Πούτιν, Ντόναλντ Τραμπ και Βολοντίμιρ Ζελένσκι, που προτάθηκε από τον τελευταίο, πρέπει να είναι το αποτέλεσμα συγκεκριμένων συμφωνιών μεταξύ των δύο αντιπροσωπειών», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, αρνούμενος να σχολιάσει πάντως, τις τελευταίες σκληρές δηλώσεις του αμερικανού προέδρου.

Στον απόηχο της δήλωσης Τραμπ ότι ο Ρώσος πρόεδρος έχει «τρελαθεί εντελώς», ύστερα από τις μαζικές αεροπορικές επιθέσεις κατά της Ουκρανίας, καθώς και την προειδοποίηση ότι «ο Βλαντίμιρ Πούτιν παίζει με τη φωτιά», δόθηκε απάντηση από τον αντιπρόεδρο του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ: «Το μόνο πραγματικά κακό πράγμα» για το οποίο πρέπει να ανησυχούμε είναι ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος κι ελπίζω ο Τραμπ να το καταλάβει αυτό», είπε.

Πάντως ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, διατηρεί άλλο τόνο: «Ο πρόεδρος Τραμπ είναι άνθρωπος που θέλει αποτελέσματα. Ασφαλώς, μπορεί να δείχνει συναισθήματα. Εν τω μεταξύ, το βασικό θέμα είναι να μην δίνουμε σημασία στα λόγια, αλλά να διασφαλίσουμε ότι η Ευρώπη θα σταματήσει να υπονομεύει τις προσπάθειες ειρήνευσης στην Ουκρανική διαμάχη» αναφέρει ο Σεργκέι Λαβρόφ, την ώρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση επισημοποίησε το πρόγραμμα χρηματοδότησης για τον αμυντικό εξοπλισμό της.

Tο ρωσικό υπουργείο Άμυνας κατηγόρησε το Κίεβο ότι εντείνει τις επιθέσεις του στη Ρωσία προκειμένου να διαταράξει τη «διαδικασία των διαπραγματεύσεων» ανάμεσα στις δύο χώρες, έπειτα από αρκετές ημέρες φονικών πληγμάτων στην Ουκρανία.

Πηγή: Reuters

Η Ευρώπη εισέρχεται σε μια καθοριστική εβδομάδα για το μέλλον της ασφάλειάς της, μετά από μια σύνοδο στο Λονδίνο που προσέφερε πολλές υποσχέσεις αλλά λίγες συγκεκριμένες απαντήσεις.

Μια ομάδα παγκόσμιων ηγετών – συμπεριλαμβανομένου του Βολοντίμιρ Ζελένσκι της Ουκρανίας, αλλά όχι του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ – πέρασε το απόγευμα της Κυριακής (02/03) στις πολυτελείς αίθουσες του Lancaster House στην πρωτεύουσα του Ηνωμένου Βασιλείου, συζητώντας το ιστορικής σημασίας ερώτημα: παραμένουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στον πυρήνα της δυτικής αμυντικής συμμαχίας;

«Υπήρχε μια ανανεωμένη αίσθηση επείγοντος» για τη διασφάλιση της συλλογικής ασφάλειας της Ευρώπης μετά τις σοκαριστικές σκηνές που εκτυλίχθηκαν στην Ουάσινγκτον την Παρασκευή, αναφέρει στο Politico ευρωπαίος διπλωμάτης που συμμετείχε στις συζητήσεις.

Η σφοδρή λεκτική επίθεση του Τραμπ εναντίον του Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο, άφησε τους Ευρωπαίους ηγέτες να αναρωτιούνται αν οι ΗΠΑ εξακολουθούν να θεωρούν τον εαυτό τους σύμμαχο. Λίγο μετά το συγκλονιστικό δεκαπεντάλεπτο δημόσιο “κατσάδιασμα”, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής, Κάγια Κάλας, υπαινίχθηκε ότι η Αμερική δεν ηγείται πλέον του «ελεύθερου κόσμου». Παρότι η ένταση υποχώρησε μέσα στο Σαββατοκύριακο, οι αμφιβολίες και η ενόχληση δεν έχουν εξαφανιστεί.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, ο οποίος είχε οργανώσει τη σύνοδο της 2ας Μαρτίου πριν από τη διαμάχη Τραμπ-Ζελένσκι, δήλωσε την Κυριακή ότι η Ευρώπη «πρέπει να σηκώσει το βάρος» της προστασίας της Ουκρανίας από τη ρωσική επεκτατικότητα, σηματοδοτώντας τη νέα πραγματικότητα μιας μειωμένης αμερικανικής παρουσίας στη διεθνή σκηνή.

Έχοντας προηγουμένως επιδιώξει να διατηρήσει καλές σχέσεις με τον Αμερικανό πρόεδρο, ο Στάρμερ βλέπει τον εαυτό του ως διαμεσολαβητή. Το Ηνωμένο Βασίλειο, μαζί με τη Γαλλία και την Ουκρανία, σχεδιάζουν πλέον μια ειρηνευτική πρόταση, την οποία θα παρουσιάσουν στον Τραμπ, μια αξιοσημείωτη αλλαγή από την προηγούμενη υπόθεση ότι οι ΗΠΑ θα ηγούνταν των διαπραγματεύσεων.

Το προτεινόμενο σχέδιο περιλαμβάνει μια ειρηνευτική δύναμη υπό την ηγεσία του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας, την οποία ο Στάρμερ αποκάλεσε «συμμαχία των προθύμων»—μια αναφορά στη συμμαχία που είχε ηγηθεί από τις ΗΠΑ κατά την εισβολή στο Ιράκ το 2003. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι πρότεινε μια εκεχειρία διάρκειας ενός μήνα, η οποία θα εφαρμοζόταν στον αέρα, στη θάλασσα και στις ενεργειακές υποδομές.

Ωστόσο, το ποιοι άλλοι θα συμμετάσχουν σε αυτή τη συμμαχία παραμένει ασαφές. Ο Στάρμερ ανέφερε ότι «αρκετές» χώρες συμφώνησαν παρασκηνιακά στη σύνοδο να συμμετάσχουν στην ειρηνευτική δύναμη, αλλά τόνισε ότι η επιτυχία της εξαρτάται από την υποστήριξη των ΗΠΑ. Απέφυγε να αποκαλύψει ποιες κυβερνήσεις έχουν δεσμευτεί.

Ο ίδιος δήλωσε ότι οι ΗΠΑ παραμένουν «αξιόπιστος σύμμαχος» και ότι «συμφωνούμε με τον πρόεδρο για την επείγουσα ανάγκη μιας διαρκούς ειρήνης—τώρα πρέπει να την υλοποιήσουμε μαζί».

Όλα τα βλέμματα στραμμένα στη συνάντηση των ηγετών της ΕΕ την Πέμπτη

Οι κυβερνήσεις φαίνεται να συγκλίνουν ολοένα και περισσότερο στο ότι ο αυξημένος ρόλος τους στην ασφάλεια της Ουκρανίας συνεπάγεται μεγαλύτερη στρατιωτική ικανότητα – και, κατ’ επέκταση, τη χρηματοδότηση που απαιτείται για αυτήν. Αυτό το ζήτημα αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο της συνάντησης των 27 ηγετών της ΕΕ στις Βρυξέλλες την Πέμπτη. Παρά τον πρωταγωνιστικό ρόλο του στη σύνοδο της Κυριακής, ο Στάρμερ και το Ηνωμένο Βασίλειο, φυσικά, δεν θα δώσουν το «παρών».

Μιλώντας στη γαλλική εφημερίδα Le Figaro μετά τη σύνοδο, ο Μακρόν ζήτησε από τις χώρες του ΝΑΤΟ να επενδύσουν περισσότερα στις ένοπλες δυνάμεις τους.

«Τα τελευταία τρία χρόνια, οι Ρώσοι δαπανούν το 10% του ΑΕΠ τους για την άμυνα», δήλωσε. «Πρέπει να προετοιμαστούμε για το μέλλον, με στόχο το 3% έως 3,5% του ΑΕΠ».

Ο τρέχων στόχος δαπανών του ΝΑΤΟ ανέρχεται στο 2% του ΑΕΠ ετησίως, αλλά πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν καταφέρνουν να τον επιτύχουν, γεγονός που προκαλεί την έντονη δυσαρέσκεια του Τραμπ. Η Γαλλία μόλις που ξεπερνά το όριο, φτάνοντας στο 2,1%.

Για να δώσει μια ισχυρή ώθηση στους αμυντικούς προϋπολογισμούς της Ευρώπης, ο Γάλλος πρόεδρος κάλεσε την ΕΕ να αξιοποιήσει κεντρικά ευρωπαϊκά προγράμματα «που παραμένουν αναξιοποίητα».

«Πρέπει να δώσουμε εντολή στην [Ευρωπαϊκή] Επιτροπή να χρησιμοποιήσει καινοτόμες μεθόδους χρηματοδότησης», δήλωσε. «Αυτό σημαίνει είτε κοινό δανεισμό είτε τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας [το ταμείο διάσωσης που δημιουργήθηκε μετά την κρίση χρέους της ευρωζώνης] … Στην πρώτη φάση, χρειαζόμαστε 200 δισεκατομμύρια ευρώ για να μπορέσουμε να επενδύσουμε».

Καθώς αποχωρούσε από τη σύνοδο, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι τώρα είναι η στιγμή να «επαναεξοπλίσουμε επειγόντως την Ευρώπη».

Όλα δείχνουν ότι η σύνοδος της Πέμπτης θα αποτελέσει μια κρίσιμη στιγμή. Σύμφωνα με Ευρωπαίο διπλωμάτη, που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας, δεν αποκλείεται μια ιστορική ανακοίνωση σχετικά με τους αμυντικούς προϋπολογισμούς.

Ωστόσο, αυτό δεν θα είναι εύκολο, δεδομένου ότι ορισμένοι ηγέτες, όπως ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, στηρίζουν περισσότερο τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν παρά οποιοδήποτε σχέδιο για την αμυντική θωράκιση της Ευρώπης απέναντί του.

Ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, που επίσης συμμετείχε στη σύνοδο του Λονδίνου, ανέφερε ότι κάποιες χώρες δεσμεύτηκαν να «ενισχύσουν» τις αμυντικές τους δαπάνες – ωστόσο, παραμένει ασαφές ποιες είναι αυτές και σε ποιο βαθμό θα αυξήσουν τη χρηματοδότηση.

Τα αναπάντητα ερωτήματα

Η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία έχει ήδη περιορισμένη παραγωγική ικανότητα, πράγμα που σημαίνει ότι οποιαδήποτε αύξηση των στρατιωτικών δαπανών ενδέχεται να αργήσει να αποφέρει ουσιαστικά αποτελέσματα.

Πέρα από τη ρητορική κλιμάκωση από την πλευρά των Ευρωπαίων ηγετών, η έλλειψη συγκεκριμένων στοιχείων είναι εμφανής.

Το πιο κρίσιμο: δεν υπάρχουν λεπτομέρειες για το τι ακριβώς θα περιλαμβάνει το ειρηνευτικό σχέδιο ή πώς ο Στάρμερ και ο Μακρόν θα καταφέρουν να εξασφαλίσουν τη στήριξη του Λευκού Οίκου.

Ένας δεύτερος Ευρωπαίος διπλωμάτης σημείωσε ότι ο Ζελένσκι χρειάζεται απεγνωσμένα να βρει τρόπο να δημιουργήσει μια σχέση με τον Τραμπ και να υπογράψει τη συμφωνία ΗΠΑ-Ουκρανίας για τα ορυκτά, η οποία επρόκειτο να οριστικοποιηθεί την περασμένη εβδομάδα.

Ο διπλωμάτης ανέφερε ότι η τρέχουσα κατάσταση «περιλαμβάνει το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία να αναλαμβάνουν ηγετικό ρόλο», αλλά πρόσθεσε πως «η λογική πίσω από τη συμφωνία για τα ορυκτά είναι ότι θα δώσει στις ΗΠΑ εμπορικό συμφέρον και φυσική επιχειρηματική παρουσία στην περιοχή, παρέχοντας έτσι έναν βαθμό προστασίας».

Όλα αυτά βέβαια, δεν απαντούν στο βασικό ερώτημα: πώς η Ευρώπη σκοπεύει να πείσει τον Πούτιν να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το προτεινόμενο ειρηνευτικό σχέδιο.

Το Κρεμλίνο έχει ήδη αποκλείσει το ενδεχόμενο παρουσίας μιας ειρηνευτικής δύναμης του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία.

Με δεδομένους τους δημόσιους πανηγυρισμούς των συμμάχων του Πούτιν για τις αλλεπάλληλες προσβολές του Τραμπ προς τον Ζελένσκι, ο Ρώσος πρόεδρος ενδέχεται να περιμένει μια προσέγγιση υπό την ηγεσία του Λευκού Οίκου.

Μετά τη σύνοδο της Κυριακής, ο Ζελένσκι δήλωσε στο Sky News ότι υπήρξε επικοινωνία μεταξύ του Λευκού Οίκου και της κυβέρνησής του από την Παρασκευή, μετά τη δημόσια αντιπαράθεσή του με τον Τραμπ, αλλά «όχι στο δικό μου επίπεδο».

Η προσπάθεια των αμερικανοΝΑΤΟϊκών δυνάμεων να διανείμουν δώρα σε παιδιά νηπιαγωγείου στο Ακρωτήρι Χανίων, στην Κρήτη, έχει προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις, καθώς πρόκειται για μια απόπειρα να εξωραϊστεί ο ρόλος της βάσης της Σούδας, η οποία χρησιμοποιείται για στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή και αλλού.

Πώς ξεκίνησε η υπόθεση

Οι γονείς ενημερώθηκαν πριν από μία εβδομάδα ότι τα χριστουγεννιάτικα δώρα που δόθηκαν στα παιδιά ήταν χορηγία από την αμερικανική βάση. Σύμφωνα με πληροφορίες, το ίδιο το σχολείο είχε ζητήσει αυτή τη χορηγία. Το γεγονός έγινε γνωστό μέσω της Τομεακής Επιτροπής Χανίων του ΚΚΕ, η οποία αποκάλυψε σχετική ηλεκτρονική αλληλογραφία. Η επιτροπή κατήγγειλε την πρωτοβουλία, υποστηρίζοντας ότι τέτοιες ενέργειες αποσκοπούν στη βελτίωση της εικόνας στρατιωτικών βάσεων που εμπλέκονται σε πολέμους με σοβαρές συνέπειες για τους λαούς.

Ένας γονέας εξέφρασε την έντονη αντίθεσή του, αρνούμενος να αποδεχτεί το δώρο για το παιδί του. Σε επιστολή του προς το σχολείο χαρακτήρισε την προσφορά ως υποκριτική και ζήτησε να επιστραφούν τα δώρα στη βάση. Μάλιστα, ειρωνεύτηκε λέγοντας ότι τα δώρα θα μπορούσαν να σταλούν στην Παλαιστίνη αντί για βόμβες. Για να μην αισθανθεί το παιδί του περιθωριοποιημένο, πρότεινε να αντικαταστήσει το δώρο με δική του προσφορά.

«Η αμερικανική βάση στη Σούδα παίζει ενεργό ρόλο στον βομβαρδισμό παιδιών όπως το δικό μου, σε άλλες χώρες όπως η Παλαιστίνη, ο Λίβανος, η Συρία, παλαιότερα η Λιβύη, η Σερβία»., έγραψε μεταξύ άλλων, σύμφωνα με το alfavita.gr.

 

 

•  

Πολιτική και κοινωνική διάσταση του ζητήματος

Το περιστατικό αναδεικνύει ευρύτερα ερωτήματα σχετικά με την ηθική διάσταση της συνεργασίας εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με στρατιωτικές δυνάμεις. Οι αντιδράσεις από πολιτικούς φορείς, γονείς και την τοπική κοινωνία υπογραμμίζουν την ανησυχία για την ενσωμάτωση στρατιωτικών και πολιτικών συμφερόντων στον εκπαιδευτικό χώρο.

Οι αμερικανικές βάσεις στην Ελλάδα, και ειδικότερα αυτή της Σούδας, έχουν επανειλημμένα βρεθεί στο επίκεντρο αντιδράσεων για τον ρόλο τους σε διεθνείς συρράξεις. Το θέμα παίρνει ιδιαίτερη βαρύτητα σε μια εποχή που οι ανθρωπιστικές κρίσεις, οι προσφυγικές ροές και οι καταστροφές από πολέμους εντείνουν την κοινωνική ευαισθησία.

Τα χρόνια του ψυχρού πολέμου δεν φαίνονται και τόσο μακριά αφού οι δύο πλευρές κατά μήκος μιας κάθετης γραμμής στην Ευρώπη συνεχίζουν να ενισχύουν τις θέσεις τους με το ερώτημα αν ο συγκεκριμένος πόλεμος είναι… «ψυχρός»!

Ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ εξέφρασε σήμερα, Παρασκευή την πλήρη αλληλεγγύη και υποστήριξη στην έρευνα για «πιθανή δολιοφθορά υποθαλάσσιων καλωδίων», επισημαίνοντας την ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας στη Βαλτική Θάλασσα.

Ο γ.γ. της συμμαχίας, Μαρκ Ρούτε δήλωσε ότι είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον πρόεδρο της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ σχετικά με τη συνεχιζόμενη έρευνα υπό φινλανδική ηγεσία για πιθανό σαμποτάζ υποθαλάσσιων καλωδίων.

«Εξέφρασα την πλήρη αλληλεγγύη και υποστήριξή μου. Το #NATO θα ενισχύσει τη στρατιωτική του παρουσία στη Βαλτική Θάλασσα», έγραψε στο X.

 

 

Ο Ρούτε είχε επίσης τηλεφωνική συνομιλία με τον Εσθονό πρωθυπουργό Κρίστεν Μίχαλ την Πέμπτη, για το περιστατικό, λέγοντας ότι το ΝΑΤΟ είναι αλληλέγγυο στους συμμάχους και καταδικάζει κάθε επίθεση σε κρίσιμες υποδομές.

Την Τετάρτη, οι φινλανδικές αρχές δήλωσαν ότι ένα υποθαλάσσιο καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας που συνδέει τη Φινλανδία και την Εσθονία είχε υποστεί ζημιά, σηματοδοτώντας το τελευταίο από μια σειρά περιστατικών που αφορούν κρίσιμες υποδομές στη Βαλτική Θάλασσα.

Ο φινλανδικός διαχειριστής του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας Fingrid δήλωσε την Τετάρτη ότι ο διασυνδετήριος αγωγός Estlink 2 τέθηκε εκτός λειτουργίας στις 12:26 μ.μ. τοπική ώρα (1026GMT).

Ο επικεφαλής των επιχειρήσεων της Fingrid Άρτο Πάχκιν δήλωσε στο δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα Yle ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο δολιοφθοράς και οι έρευνες συνεχίζονται.

Την Πέμπτη, η φινλανδική αστυνομία δήλωσε ότι σε συνεργασία με άλλες αρχές διερευνά τη ρήξη του καλωδίου μεταφοράς ενέργειας Estlink 2 εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της Φινλανδίας στον Κόλπο της Φινλανδίας

Το Αστυνομικό Τμήμα του Ελσίνκι και η Συνοριοφυλακή διεξήγαγαν τακτική επιχείρηση στο σκάφος, ενώ οι αρχές έλαβαν ερευνητικά μέτρα στο σκάφος, ανέφερε η αστυνομία.

Η Βαλτική Θάλασσα έχει γίνει θέατρο πολλών περιστατικών (δολιοφθορών;) υποδομής υψηλού προφίλ από την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας τον Φεβρουάριο του 2022, ο οποίος αύξησε τις εντάσεις στην περιοχή.

Το πλήρωμα ενός ρωσικού πολεμικού πλοίου στη Βαλτική Θάλασσα έριξε προειδοποιητικά πυρά σε ένα γερμανικό στρατιωτικό ελικόπτερο, σύμφωνα με πηγές του Γερμανικού Πρακτορείου (DPA).

Σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα Bild, τα προειδοποιητικά πυρά αφορούσαν αναγνωριστικό αεροσκάφος του ΝΑΤΟ.

Αν και αυτά τα πυρομαχικά δεν χρησιμοποιούνται για επίθεση, ωστόσο, αυτού του είδους τα περιστατικά είναι ένα σημάδι του πόσο κοντά βρίσκονται το ΝΑΤΟ και η Ρωσία στο να αντιμετωπίσουν άμεσα ο ένας τον άλλον.

Η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Ανναλένα Μπέρμποκ αναφέρθηκε στο περιστατικό σε συνάντηση του ΝΑΤΟ, αλλά δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες.

Εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Άμυνας δεν ήταν μέχρι στιγμής σε θέση να επιβεβαιώσει τις αναφορές αυτές.

Το περιστατικό έρχεται την ώρα που το ΝΑΤΟ δείχνει έντονη κινητικότητα στη Βαλτική Θάλασσα με το πρόσχημα της «αποτροπής» επιθέσεων σε αγωγούς και καλώδια δεδομένων από τη Ρωσία και τους υποστηρικτές της, παρά το γεγονός ότι κατά κοινή ομολογία, η Δύση ευθύνεται για το σαμποτάζ στον αγωγό Nord Stream, στην ίδια θάλασσα.

Η Βαλτική Θάλασσα συνορεύει με οκτώ χώρες του ΝΑΤΟ και τη Ρωσία. Έχουν σημειωθεί τουλάχιστον τρία περιστατικά πιθανής δολιοφθοράς στα 40 περίπου τηλεπικοινωνιακά καλώδια και τους κρίσιμους αγωγούς φυσικού αερίου που διατρέχουν τον σχετικά ρηχό βυθό της από το 2022, όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία.

Το σημερινό περιστατικό είναι το πιο πρόσφατο από μια σειρά «στενών επαφών» μεταξύ ρωσικών και νατοϊκών δυνάμεων.

Τον Σεπτέμβριο ένα ρωσικό αεροσκάφος πλησίασε επικίνδυνα ένα αμερικανικό μαχητικό αεροσκάφος που στάλθηκε για να το αναχαιτίσει στα ανοικτά των ακτών της Αλάσκας.

Η Διοίκηση Βορειοαμερικανικής Αεροδιαστημικής Άμυνας (NORAD) εντόπισε και παρακολούθησε τέσσερα ρωσικά στρατιωτικά αεροσκάφη που επιχειρούσαν στη Ζώνη Αναγνώρισης Αεράμυνας της Αλάσκας (ADIZ) στις 23 Σεπτεμβρίου.

Τον περασμένο Μάρτιο, ένα ρωσικό μαχητικό αεροσκάφος κατέρριψε ένα αμερικανικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος MQ-9 Reaper πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα.

Η Ελβετία δεν επιθυμεί την εμπλοκή της σε πολέμους αλλά «της αρέσει να βγάζει χρήματα», σχολιάζει δημοσίευμα του Politico. Η σύγκρουση μεταξύ αυτών των δύο επιδιώξεων αλλά και οι ανησυχίες ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν αποτελεί κίνδυνο για ολόκληρη την Ευρώπη, έχει ωθήσει την ουδέτερη από το 1515, Ελβετία, να επανεξετάσει την αμυντική της πολιτική. 

Σε μια έκθεση-βόμβα που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη, ομάδα Ελβετών εμπειρογνωμόνων συνιστά στην κυβέρνηση να εργαστεί για μια «κοινή αμυντική δυνατότητα» με την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ. «Μετά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, η ουδετερότητα έχει γίνει και πάλι αντικείμενο πολιτικής συζήτησης, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Η πίεση προς την Ελβετία να αποσαφηνίσει τη θέση της αυξάνεται», αναφέρει η έκθεση προτείνοντας στη συνέχεια «αναθεώρηση» της πολιτικής της ουδετερότητας.

Οι εμπειρογνώμονες που εκπόνησαν την έκθεση, μεταξύ των οποίων διπλωμάτες, ανώτεροι αξιωματούχοι, ένας πρώην επικεφαλής του ελβετικού στρατού και ο Βόλφγκανγκ Ισινγκερ, πρώην διευθυντής της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου, παρέδωσαν τα συμπεράσματά τους στην Ελβετή υπουργό Αμυνας και Ασφάλειας Βιόλα Άμερντ. Οι συστάσεις αφορούν τη στρατηγική ασφαλείας της Ελβετίας για το 2025.

«Αρση απαγόρευσης στις εξαγωγές όπλων»

Οι εξαγωγές όπλων της Ελβετίας μειώθηκαν πέρυσι κατά 27% σε σύγκριση με το 2022. Μεταξύ των παραγόντων που οδήγησαν σε αυτή την τεράστια μείωση είναι η αυστηρή νομοθεσία της χώρας σε αυτόν τον τομέα. 

Η Ελβετία απαγορεύει την πώληση όπλων σε χώρες που βρίσκονται σε πόλεμο και αυτό είχε αντίκτυπο στις σχέσεις με άλλα κράτη τα οποία θέλουν, για παράδειγμα να στείλουν όπλα στην Ουκρανία, αλλά αυτά τα όπλα μπορεί να περιλαμβάνουν ελβετικά εξαρτήματα. 

«Η απαγόρευση της επανεξαγωγής πρέπει να αρθεί», προτρέπει η έκθεση. Η Ελβετία έχει εμποδίσει την παράδοση όπλων και πυρομαχικών στην Ουκρανία από πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Ενδειτικά, χρειάστηκαν μήνες πιέσεων για να συμφωνήσει να στείλει πλεονάζοντα άρματα μάχης Leopard στη Γερμανία για να αντικαταστήσει εκείνα που στάλθηκαν στην Ουκρανία.

Οι εμπειρογνώμονες θέλουν επίσης να ενισχύσουν την ελβετική βιομηχανία όπλων, αποκτώντας, μεταξύ άλλων, πρόσβαση σε εξοπλιστικά προγράμματα της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ.

Σοβαρές αντιδράσεις

Η έκθεση θεωρήθηκε αμφιλεγόμενη πριν καν κυκλοφορήσει. Τα κόμματα της ελβετικής αντιπολίτευσης κατηγόρησαν την υπουργό Αμυνας ότι διόρισε στην επιτροπή εμπειρογνωμόνων κυρίως υποστηρικτές της στρατιωτικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Είναι επίσης πολύ πιθανό η έκθεση να προκαλέσει αντιδράσεις αν έρθει στο ελβετικό κοινοβούλιο, ιδίως από τα φιλειρηνικά αριστερά κόμματα και την εθνικιστική ακροδεξιά. 

«Η έκθεση καθιστά σαφές ότι η Ελβετία είναι μια δυτική χώρα και ως εκ τούτου υποστηρίζει τις δυτικές αξίες», δήλωσε ο Ζαν-Μαρκ Ρίκλι, επικεφαλής του Κέντρου Πολιτικής Ασφάλειας της Γενεύης. Ωστόσο, «οι εκκλήσεις για αυξημένη στρατιωτική συνεργασία με το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν πολλές συζητήσεις στο εσωτερικό της Ελβετίας», πρόσθεσε, συμφωνώντας με τις εκτιμήσεις ότι η έκθεση είναι δυνητικά «εμπρηστική». 

Η ρωσική επίθεση στην Οδησσό κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, θα μπορούσε να αποτελέσει αφορμή ώστε να ενεργοποιηθεί το ΝΑΤΟ και να εμπλακεί ανοιχτά στην Ουκρανία, λένε αναλυτές, τη στιγμή που ο ρωσικός πύραυλος έσκασε περίπου 150 μέτρα μακριά από τον τόπο συνάντησης.

Θα ήταν «απόπειρα κατά πρωθυπουργού ευρωπαϊκής και ΝΑΤΟϊκής χώρας, αν αυτό μπορούσε να στοιχειοθετηθεί ή αν είχε συνέπειες άσχημες»

«Παραλίγο να γίνει μεγάλος ‘σεισμός’ και να φτάσουμε σε σημείο ενεργοποίησης του ΝΑΤΟ διότι μια αφορμή χρειάζεται προκειμένου να εμπλακεί το ΝΑΤΟ ανοιχτά στην Ουκρανία κατά της Ρωσίας», λέει μιλώντας στο MEGA ο ταξίαρχος ε.α. και αμυντικός αναλυτής, Παναγιώτης Θεοδωρακίδης.

Θα ήταν «απόπειρα κατά πρωθυπουργού ευρωπαϊκής και ΝΑΤΟϊκής χώρας, αν αυτό μπορούσε να στοιχειοθετηθεί ή αν είχε συνέπειες άσχημες. Φάνηκε ότι ήταν στοχευμένη αλλού η επίθεση σύμφωνα με τη ρωσική ανακοίνωση, ήταν στις αποθήκες στην παραλία. Δεν παύει όμως να ήταν την στιγμή κατά την οποία πρωθυπουργός όχι μόνο της Ελλάδας αλλά πρωθυπουργός μιας χώρας ΝΑΤΟϊκής, ευρωπαϊκής, έκανε επίσκεψη εκεί» προσθέτει.

«Η εξέλιξη είναι υπαρξιακής σημασίας για την ΕΕ στο μέτωπο της Ουκρανίας και ως φαίνεται η Ελλάδα έχει έναν ενεργό ρόλο και μια αποστολή, ίσως και ευρωπαϊκή, διότι κατόπιν ο πρωθυπουργός κατευθύνθηκε στη σύνοδο του ΕΛΚ και εκεί έπρεπε να δοκιμαστεί και η συνοχή της ΕΕ δια του ΕΛΚ».

Τι είπε ο πρωθυπουργός

Τη στιγμή που ο ρωσικός πύραυλος σκόρπιζε τον τρόμο στους αμάχους, ο πρωθυπουργός βρισκόταν μαζί με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι: «Ήμασταν στο λιμάνι της Οδησσού και ο πρόεδρος Ζελένσκι και το επιτελείο του μας έκαναν μία ξενάγηση, εξηγώντας μας από τη μία τη σημασία του λιμανιού για τις εξαγωγές της Ουκρανίας και από την άλλη δείχνοντάς μας τις σημαντικές ζημιές τις οποίες έχει υποστεί αυτή η κρίσιμη υποδομή, όταν ακούσαμε κάποιες σειρήνες».

«Kαι λίγο μετά, καθώς μπαίναμε στα αυτοκίνητά μας, ακούσαμε και μία μεγάλη έκρηξη. Νομίζω ότι αυτό για εμάς είναι η καλύτερη, ζωντανότερη υπενθύμιση ότι εδώ γίνεται πραγματικός πόλεμος. Κάθε μέρα γίνεται πόλεμος, ο οποίος δεν επηρεάζει μόνο το μέτωπο, τους στρατιώτες, επηρεάζει αθώους συμπολίτες μας», πρόσθεσε.

Η Φινλανδία έγινε και επισήμως  το 31ο μέλος του ΝΑΤΟ σήμερα, ολοκληρώνοντας μια ιστορική αλλαγή πολιτικής, η οποία δρομολογήθηκε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ο Φινλανδός υπουργός Εξωτερικών, Πέκα Χααβίστο, ολοκλήρωσε τη διαδικασία προσχώρησης παραδίδοντας ένα επίσημο έγγραφο στον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν, στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.

Η ένταξη της Φινλανδίας στη Συμμαχία έχει χαρακτηριστεί ως αποτυχία για τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος εξέφραζε την αντίθεσή του στην επέκταση του ΝΑΤΟ ήδη πριν από την εισβολή στην Ουκρανία.

Σημειώνεται ότι, με την ένταξη της Φινλανδίας, τα σύνορα της Ρωσίας με το ΝΑΤΟ θα είναι πλέον διπλάσια σε έκταση.

Για μια «ιστορική ημέρα» για το ΝΑΤΟ, έκανε λόγο ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν. «Μπαίνω στον πειρασμό να πω ότι ίσως αυτό είναι το μόνο πράγμα για το οποίο μπορούμε να ευχαριστήσουμε τον Ρώσο Πρόεδρο Πούτιν, γιατί προκάλεσε κάτι που σαφώς ήθελε να αποτρέψει», δήλωσε προσερχόμενος στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. «Η επιθετικότητα της Ρωσίας έκανε πολλές χώρες να πιστεύουν ότι πρέπει να κάνουν περισσότερα για την άμυνά τους και να βεβαιωθούν ότι μπορούν να αποτρέψουν πιθανή ρωσική επιθετικότητα στο μέλλον», πρόσθεσε.

«Είναι πραγματικά μια ιστορική στιγμή για τη Συμμαχία, για τη Διατλαντική Κοινότητα, αλλά και για την παγκόσμια κοινότητα που υπερασπίζεται σθεναρά τις βασικές αρχές του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ και υπερασπίζεται σθεναρά την ασφάλεια και τη σταθερότητα της ειρήνης. Αυτή είναι πραγματικά μια ιστορική ημέρα γιατί σήμερα καλωσορίζουμε τη Φινλανδία στη Συμμαχία», συμπλήρωσε.

Η σημαία της Φινλανδίας θα υψωθεί έξω από τα κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.

Τι συμβαίνει με τη Σουηδία;

Υπενθυμίζεται ότι τόσο η Φινλανδία όσο και η Σουηδία υιοθετούσαν παλαιότερα μια ουδέτερη πολιτική. Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ωστόσο, οι δύο χώρες θεώρησαν ότι θα ωφεληθούν από την προστασία του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, το οποίο προβλέπει ότι η επίθεση σε ένα μέλος της Συμμαχίας συνεπάγεται επίθεση σε όλα τα μέλη.

Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι, εάν η Φινλανδία δεχθεί εισβολή, τότε όλα τα κράτη – μέλη -συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ- θα σπεύσουν να τη βοηθήσουν. 

Σημειώνεται επίσης ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είχε αποτέλεσμα το 80% των Φινλανδών να ταχθεί υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ. «Αυτή την εβδομάδα η Φινλανδία θα γίνει πιο ασφαλής και το ΝΑΤΟ ισχυρότερο», δήλωσε ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας. 

Η διαδικασία ένταξης της Σουηδίας έχει προς το παρόν «παγώσει», καθώς ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατηγορεί τη Στοκχόλμη ότι παρέχει άσυλο σε κουρδικές παραστρατιωτικές ομάδες και ότι τους επιτρέπει να πραγματοποιούν διαδηλώσεις.

Επίσης τονίζεται πως ούτε η Ουγγαρία έχει εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας. 

Ο Γ. Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι η Συμμαχία θα διασφαλίσει πως η Σουηδία θα είναι η επόμενη χώρα που θα ενταχθεί. 

Η πορεία της Φινλανδίας προς την ένταξη διήρκεσε λιγότερο από έναν χρόνο και η σημερινή τελετή συμπίπτει με την 74η επέτειο από την ίδρυση του ΝΑΤΟ το 1949.

Το Κρεμλίνο προειδοποιεί για «αντίμετρα»

Από την πλευρά του, το Κρεμλίνο προειδοποίησε ότι θα λάβει «αντίμετρα» μετά την ένταξη της Φινλανδίας στη Συμμαχία, την ώρα που ο υπουργός Αμυνας, Σεργκέι Σοϊγκού, τόνισε ότι κάτι τέτοιο αυξάνει την πιθανότητα περαιτέρω κλιμάκωσης της σύγκρουσης στην Ουκρανία.

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ, που επί μακρόν επέκρινε η Μόσχα, συνιστά «παραβίαση της ασφάλειάς μας και καταπάτηση των ρωσικών εθνικών συμφερόντων» και ότι η Μόσχα θα παρακολουθεί στενά την όποια ανάπτυξη ΝΑΤΟϊκών στρατευμάτων στη Φινλανδία.

Σημειώνεται ότι, την Κυριακή, ο πρεσβευτής της Ρωσίας στο Μινσκ, Μπόρις Γκριζλόφ, είπε ότι η Μόσχα θα μεταφέρει τακτικά πυρηνικά όπλα κοντά στα δυτικά σύνορα της Λευκορωσίας.

Ωστόσο, ο Γ. Στόλτενμπεργκ σημείωσε ότι το ΝΑΤΟ δεν έχει δει ακόμη κάποια αλλαγή στην πυρηνική πολιτική της Ρωσίας που θα απαιτούσε οποιαδήποτε αλλαγή τακτικής από τη Συμμαχία. Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι δεν θα αναπτυχθούν στρατεύματα του ΝΑΤΟ στη Φινλανδία χωρίς τη συγκατάθεση της κυβέρνησης του Ελσίνκι.

Το ΝΑΤΟ θα έχει πλέον επτά μέλη στη Βαλτική Θάλασσα, απομονώνοντας περαιτέρω την παράκτια πρόσβαση της Ρωσίας στην Αγία Πετρούπολη και στον μικρό θύλακα του Καλίνινγκραντ.

Έρευνα ξεκίνησε την Τρίτη η πορτογαλική δικαιοσύνη σχετικά με την υπόθεση των απόρρητων εγγράφων που είχε στείλει το ΝΑΤΟ στην Πορτογαλία και τα οποία εντοπίστηκαν προς πώληση στο διαδίκτυο, έπειτα από μια κυβερνοεπίθεση που είχε στόχο το γενικό επιτελείο των ενόπλων δυνάμεων της χώρας.

«Επιβεβαιώνουμε την έναρξη έρευνας που θα καθοδηγείται από την εισαγγελία του Κεντρικού Τμήματος Έρευνας και Ποινικής Δράσης (DCIAP)», δήλωσε συγκεκριμένα εκπρόσωπος της εισαγγελίας στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Η αντίδραση της πορτογαλικής δικαιοσύνης ήρθε μετά τις πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν την Πέμπτη από την εφημερίδα Diario de Noticias, σύμφωνα με την οποία, εκατοντάδες απόρρητα έγγραφα που είχε στείλει το ΝΑΤΟ στην Πορτογαλία εντοπίστηκαν προς πώληση στο dark web.

Πάντα σύμφωνα με την Diario de Noticias, το περιστατικό έγινε αντιληπτό από τις αμερικανικές υπηρεσίες Πληροφοριών, οι οποίες ενημέρωσαν σχετικά τις πορτογαλικές αρχές τον Αύγουστο μέσω της αμερικανικής πρεσβείας στη Λισαβόνα.