ΚΩΣΤΑΣ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Η ανακούφιση και η πλήρης υποστήριξη των οικογενειών που τα σπίτια τους βρίσκονται στο επίκεντρο των γεωλογικών διεργασιών σε ακτίνα περίπου 150 μέτρων στο χωριό Βούτες είναι η βασική προτεραιότητα του Δήμου Ηρακλείου αλλά και της Περιφέρειας Κρήτης όπως τόνισε στο ethnos.gr ο αντιπεριφερειάρχης Ηρακλείου Νίκος Συριγωνάκης μετά και τις διαδοχικές συσκέψεις που έχουν γίνει για το γεωλογικό φαινόμενο.

Μάλιστα, τη Δευτέρα 28/4 είχε προγραμματιστεί συνεδρίαση του Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Κρήτης με θέμα την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου την 1η Μαΐου 2025, όμως, πρώτο θέμα συζήτησης ήταν το ζήτημα των καθιζήσεων στις Βούτες παρουσία και του προέδρου του ΟΑΣΠ Ευθύμιου Λέκκα.

Σε έκτακτη ανάγκη

«Κηρύχθηκε σε έκτακτη ανάγκη η Κοινότητα μέχρι τέλος Μαΐου. Η Περιφέρεια θα υποστηρίξει τον Δήμο Ηρακλείου σε ό,τι χρειαστεί κυρίως για την ανακούφιση των πληγέντων. Απ' ό,τι γνωρίζω όλες οι οικογένειες φιλοξενούνται σε συγγενικά πρόσωπα εκτός από μία για την οποία μερίμνησε ο Δήμος. Η κατάσταση είναι υπό έλεγχο αρκεί να βγει γρήγορα το επιστημονικό πόρισμα για το τι ακριβώς συμβαίνει», δήλωσε στο ethnos.gr ο Νίκος Συριγωνάκης.

Απομακρύνθηκαν εννέα οικογένειες

Τόνισε πως σε ένα 24ωρο οι ρηγματώσεις έχουν μεγαλώσει επικίνδυνα και οι αρμόδιοι μηχανικοί που έχουν συγκροτήσει την επιτροπή ελέγχου έβγαλαν ακατάλληλες (κίτρινο χρώμα) εννιά κατοικίες:

«Οι 9 οικογένειες απομακρύνθηκαν. Ρωτούν οι άνθρωποι αλλά εάν δεν έχουμε την τεκμηρίωση από τους γεωλόγους και τους σεισμολόγους δε μπορούμε να λέμε τίποτα και να κάνουμε εικασίες».

Το αργυλώδες υπέδαφος

Όπως όμως παραδέχτηκε ο Νίκος Συριγωνάκης η περιοχή είχε απασχολήσει και πάλι πριν από δύο χρόνια με κατολισθήσεις και καθιζήσεις που είχαν γίνει σε 4 σημεία ενός νέου δρόμου, ενώ και το 2019 είχε καταρρεύσει ένα μεγάλο μέρος του κεντρικού δρόμου που ενώνει τις Βούτες με το Ηράκλειο. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις οι γεωλόγοι και οι μηχανικοί είχαν αποφανθεί πως βασικός παράγοντας για τις καθιζήσεις είναι το αργυλώδες υπέδαφος ενώ άλλοι το αποδίδουν στα υπόγεια νερά και στις βροχές οι οποίες όμως τις τελευταίες ημέρες δεν ήταν έντονες.

Να σημειωθεί πως οι Βούτες είναι σε ύψωμα, συνεπώς το να επηρεάζονται από υπόγεια ύδατα δε συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες.

«Σε κάθε περίπτωση οι εικασίες δεν μας καλύπτουν. Προσωπικά δεν θέλω να αναφέρομαι σε σενάρια γιατί δεν είμαι ειδικός. Εχουμε τους καλύτερους επιστήμονες, έχουμε μηχανήματα και μόλις θα βγει το τελικό πόρισμα και φυσικά σταματήσουν οι γεωλογικές διεργασίες θα κάνουμε αυτό που πρέπει για τους συμπολίτες μας και τις περιουσίες τους» συμπλήρωσε ο αντιπεριφερειάρχης Νίκος Συριγωνάκης.

Πηγή: ethnos.gr

Το πρωί της Πέμπτης (10/4) στην αίθουσα Μελίνα Μερκούρη της Ιεράπετρας κατά τη διάρκεια παράστασης στα πλαίσια του 1ου Πανελλήνιου Μαθητικού Φεστιβάλ Θεάτρου Ιεράπετρας, οι μαθητές του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου παρουσίαζαν το έργο «Ο Εχθρός της Τάξης» του Νάιτζελ Γουίλιαμς, το οποίο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1978 στο Λονδίνο και  μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Peter Stein to 1983.

Το έργο που σχολιάζει την απάθεια και την επαναστατική διάθεση των μαθητών σε ένα λονδρέζικο σχολείο τη δεκαετία του 1970, φέρνοντας τις ιστορίες των εφήβων πρωταγωνιστών στο σήμερα, δεν άρεσε σε κάποιους οι οποίοι έκαναν καταγγελία με αποτέλεσμα να φτάσει στον χώρο η αστυνομία, ενώ λίγο αργότερα κατέβηκαν όλα τα σχετικά video της παράστασης των παιδιών από το You Tube όπως γράφει το radiolasithi.gr.

Τι ενόχλησε;

Κατά τη διάρκεια της παράστασης, την οποία πέρα από τους μαθητές, παρακολουθούσαν μόνο οι καθηγητές τους και διάφοροι αιρετοί και υπεύθυνοι της διοργάνωσης, συμπεριλαμβανόταν μια σκηνή κατά τη διάρκεια της οποίας οι μαθητές υποδυόμενοι άλλους… μαθητές, είχαν ένα έντονο διάλογο εντός μιας σχολικής αίθουσας ο οποίος κατέληγε με μια μαθήτρια να τραβά και να πετά στο πάτωμα μια γιρλάντα με ελληνικές σημαίες.

Όπως γράφει το site, oι τρεις αστυνομικοί έφτασαν μέχρι την είσοδο της αίθουσας, έγιναν αντιληπτοί στο κοινό και μετά από διαπραγματεύσεις με τους υπεύθυνους αποχώρησαν έχοντας διαπιστώσει ότι η σημαίες ήταν μέρος του σκηνικού, καταγράφοντας τα στοιχεία της -έκπληκτης- υπεύθυνης εκπαιδευτικού της παράστασης.

Πέρα από την αίθουσα Μελίνα Μερκούρη η παράσταση των μαθητών αναμεταδιδόταν ζωντανά και στο κανάλι Υoutube της διοργάνωσης, από το οποίο λίγο αργότερα αφαιρέθηκε.

Μια μέρα αργότερα, το μεσημέρι της Παρασκευής, για άγνωστο λόγο αποσύρθηκαν όλα τα βίντεο των παραστάσεων από το κανάλι της διοργάνωσης, όπως μπορείτε να δείτε εδώ: https://www.youtube.com/@kpeierapetras6823/streams

H αντιδήμαρχος Πολιτισμού Φωτεινή Περακάκη μιλώντας στον συγκεκριμένο σταθμό απέφυγε να σχολιάσει λέγοντας μεταξύ άλλων πως:

«Έτυχε να το παρακολουθήσει ο γιος μου. Εγώ κατέβηκα στο θέατρο Μελίνα Μερκούρη σε μια δύσκολη σοκαριστική στιγμή που τα παιδιά μιλούσαν για το σεξ… Εγώ περίμενα να δω μια παιδική παράσταση. Όχι την Κοκκινοσκουφίτσα αλλά μια παιδική παράσταση. Δεν τη σταμάτησε ο Δήμος την παράσταση. Δεν ξέρω ποιος παρενέβη και δεν ξέρω και τον λόγο. …Εγώ είχα φύγει δεν είδα τη σκηνή με τη σημαία».

ο/η Ορλάντο ξανά στην Κρήτη 

Ένα από τα πιο εκκεντρικά έργα της Βιρτζίνιας Γουλφ -για τρεις τελευταίες παραστάσεις- στο COMEET, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Φοινίτση.

Μετά τις θερινές παραστάσεις στην Πύλη Βιτούρι των Ενετικών Τειχών Ηρακλείου και στο Πειραματικό Θέατρο του Πολιτιστικού & Συνεδριακού Κέντρου Ηρακλείου, η παράσταση που έκανε αίσθηση και συζητήθηκε έντονα, επιστρέφει για τρεις βραδιές στο Ηράκλειο στις 5, 11 & 12 Απριλίου.

Το πρόσωπο του Ορλάντο είναι ταυτόσημο της θεατρικότητας. Μια πολλαπλή προσωπικότητα που υπό μορφή μύθου σαρώνει στο διάβα του προσωπεία, τίτλους, εποχές, αλλαγές, μεταβάσεις, εμπειρίες, συγκινήσεις. Η πολυτάραχη ζωή ενός ανδρόγυνου από τον 16ο αιώνα και την ελισαβετιανή εποχή έως τις μέρες μας. Με όχημα τον Ύπνο -δίδυμο αδελφό του Θανάτου- μεταμορφώνεται κι επιστρέφει εκ νέου στη ζωή ως άλλος / άλλη.

Η Βιρτζίνια Γουλφ επιλέγει το όνομα του κεντρικού προσώπου της μυθιστορίας της από τον Σαίξπηρ και δη από το θεατρικό έργο «Όπως σας αρέσει», για να μιλήσει για το φύλο και τις εκφάνσεις του στο πέρασμα του χρόνου και του κόσμου. Η αλλαγή φύλου του Ορλάντο θα μεταμορφώσει το μέλλον του, χωρίς να αλλάξει την ταυτότητά του. Ένα έργο από το χθες για το τώρα!

Συντελεστές

Κείμενο: Βιρτζίνια Γουλφ

Μετάφραση: Αργυρώ Μαντόγλου

Σκηνοθεσία-θεατρική διασκευή-καλλιτεχνική επιμέλεια: Δημήτρης Φοινίτσης

Ερμηνεία: Ράνια Πλατάκη

Βίντεο: Μάνος Κασαπάκης

Κίνηση: Ροδούλα Κρανιωτάκη

Φωτογραφίες: Μάνος Πολιτάκης

Παραγωγή: Ενοδία 

Παραστάσεις: Σάββατο 5, Παρασκευή 11 και Σάββατο 12 Απριλίου 2025 και ώρα 21:30. 

COMEET creative space (Λουκά Πετράκη 3, Ηράκλειο)

Τιμές εισιτηρίων: 13 ευρώ (κανονικό)

10 ευρώ (μειωμένο)

Τηλ. κρατήσεων: 697 6331 107

Περισσότερα για το έργο και την παράσταση:

OΡΛΑΝΤO, ο/η

Το έργο «Ορλάντο» (1928) της αγγλίδας συγγραφέως Virginia Woolf (1882 - 1941), αποτυπώνει στο χαρτί τη δαιδαλώδη πορεία ενός ανδρόγυνου κεντρικού προσώπου, ενσωματώνοντας πλήθος ευφυών λογοτεχνικών και ιστορικών σχολίων. Ο Jorge Luis Borges θεωρούσε το «Ορλάντο» ως "το πιο δυνατό έργο της Γουλφ και ένα από τα αυθεντικότερα έργα της εποχής μας".  

Κατά το διάστημα της μακραίωνης ζωής του ο/η Ορλάντο, στην αρχή σαν άντρας κι ύστερα σαν γυναίκα, δοκιμάζει όλες τις εμπειρίες: την αγωνία και το πάθος της καλλιτεχνικής δημιουργίας, τις χαρές και τις λύπες του έρωτα, τη λαχτάρα για δόξα, την απογοήτευση από τους ανθρώπους, την καταφυγή στη φύση και τα ζώα, τη μοναξιά και την περισυλλογή, εξωτικές περιπέτειες, την εύνοια των ισχυρών και του στέμματος, πλούτη και μεγαλεία. Όλες τις εμπειρίες εκτός από τη γέννηση και τον θάνατο (ή μήπως η αλλαγή φύλου μπορεί να θεωρηθεί σαν μια γέννηση ή ένας θάνατος;). 

Το λογοτεχνικό είδος στο οποίο ανήκει το έργο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν μυθιστορία, παραμύθι, ιστορικό μυθιστόρημα, σάτιρα, φεμινιστική μπροσούρα, φιλοσοφικός μύθος ή ακόμα: το ερωτικό γράμμα μιας γυναίκας σε μια γυναίκα (σ.σ.: παραλήπτρια η συγγραφέας Βίτα Σάκβιλ-Γουέστ).

Η σκηνοθεσία

Η προσέγγιση του εμβληματικού αυτού λογοτεχνικού έργου είναι, πρωτίστως, αποσπασματική μιας και η παρούσα (νέα) διασκευή δοκιμάζει τις θεατρικές αντοχές των τριών πρώτων κεφαλαίων του κειμένου. Με κινηματογραφική οπτική που εστιάζει στον πρωτοπρόσωπο λόγο του ήρωα / της ηρωίδας, διερευνώντας τις ψυχολογικές υφές ενός ανθρώπου που μεταβαίνει από το ένα φύλο στο άλλο, προσπαθώντας να διαχειριστεί την ετερότητά του σε έναν κόσμο ανέκαθεν στεγανοποιημένο, προκαθορισμένο, αυστηρά τυποποιημένο. Μια βύθιση στο εσώτερο, στο ανένταχτο εγώ, στο ανήσυχο πρόσωπο που διερευνά τα όρια και τις αντοχές του.

Στο πρόσωπο μιας σημερινής ηθοποιού -σε συνθήκη πρόβας και όχι σκηνικής εφαρμογής- που σηκώνει στους ώμους της  όλο το βάρος και το άγχος της αναμέτρησης με ένα πολυσύνθετο χαρακτήρα και κείμενο. Από την εκμάθηση του λόγου έως τη μεταμόρφωση και τη σκηνική μετάβαση στο άλλο φύλο. Μια αχανής, διερευνητική διαδρομή σε διαρκή αφήγηση. 

Γίνεται αντιληπτό από την πρώτη στιγμή ότι δεν παρακολουθούμε μια ολοκληρωμένη παράσταση αλλά τη δημιουργική διαδικασία της δοκιμής. Από το καμαρίνι και την «ασφάλεια» που αυτό παρέχει πριν από την έκθεση του συνδημιουργού  στο φως της (διάτρητης) σκηνής. Σαν μέσα από μία κλειδαρότρυπα να κοιτάμε κλεφτά τη λειτουργία του ηθοποιού. Την υιοθέτηση ή μη της σκηνοθετικής γραμμής, την αποκρυστάλλωση των νοημάτων του λεκτικού υλικού, τις περιπλανήσεις του φαντασιακού και της «μνήμης» επί της οθόνης, την προσωπική -αμήχανη, συχνά- εμπλοκή του θεατρικού καλλιτέχνη στο είδος της λογοτεχνίας και της μεγάλης φόρμας. Τη σκευή, εν τέλει, του ίδιου του ερμηνευτή πριν από τη «μάχη», την τελική αναμέτρηση. Γινόμαστε μάρτυρες του υλικού / οπλισμού που -σταδιακά- συγκεντρώνει, τη μελέτη που κάνει, τα ποικίλα ερεθίσματα που πυροδοτούν την όλη διαδικασία. Την όποια «προετοιμασία» του! Φωνητική, σωματική, ρυθμική, ψυχολογική, ανθρώπινη κ.ο.κ.

Η σκηνοθετική ιδέα για εξ ολοκλήρου κινηματογράφηση της υποτυπώδους δράσης στα Ενετικά Τείχη του Ηρακλείου (Μεγάλο Κάστρο) αποσκοπεί στην ανάδειξή τους ως το απόλυτο τοπόσημο της πολύπαθης πόλης της Μεσογείου στο πέρασμα των αιώνων.  Αλλά και ως γέφυρα με τη Δύση και την ιστορική εποχή διαδραμάτισης του έργου. Πλαισιωμένη με την αντίστοιχη παραστατική ή μη ζωγραφική εκείνων των χρόνων ή και αναπάντεχα φωτογραφικά ενσταντανέ του 20ου αιώνα, επενδυμένα με λόγια μουσική της ελισαβετιανής περιόδου σε πλήρη αντιδιαστολή με τον σύγχρονο ήχο και στίχο στο φινάλε. Μια κραυγή στο καταπιεσμένο κομμάτι της κοινωνίας που επιθυμεί διακαώς το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό, την ορατότητα, την ευτυχία.

Μια πολυπρισματική προσέγγιση του θεατρικού φαινομένου υπό τη συνθήκη της πρόβας, επάνω σε ένα μη ευκόλως διαχειρίσιμο -θεατρικά- πρωτογενές υλικό λέξεων και νοημάτων. Του magnum opus της Βιρτζίνιας Γουλφ.

Στο έλεος του ομίλου Grimaldi βρίσκονται μια σειρά επιχειρήσεις, σύλλογοι, επαγγελματίες και εργαζόμενοι που δραστηριοποιούνται στο λιμάνι του Ηρακλείου και αντιμετωπίζουν αυξήσεις-φωτιά από τον νέο ιδιοκτήτη των λιμενικών εγκαταστάσεων, ενώ από τις ορέξεις του ομίλου δεν φαίνεται να γλιτώνει ούτε ο ίδιος ο Δήμος Ηρακλείου, ο οποίος εδώ και χρόνια εκμισθώνει ένα από τα πιο χαρακτηριστικά τοπόσημα της περιοχής, το καφέ Μαρίνα.

Το θέμα των αυξήσεων στα ενοίκια, που σε κάποιες περιπτώσεις φτάνουν σε τετραπλασιασμό, προκύπτει από τη νέα τιμολογιακή πολιτική που ακολουθεί ο όμιλος, που πλέον κατέχει το 67% των μετοχών του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου και είναι το απόλυτο αφεντικό στο μεγαλύτερο λιμάνι της Κρήτης και ένα από τα μεγαλύτερα της χώρας.

Ωρα εξωδίκων

Μετά τη φιέστα και τα πλατιά χαμόγελα του περασμένου Σεπτεμβρίου, όταν υπογράφηκε και τυπικά η παράδοση του λιμανιού, ήρθε τώρα η ώρα των εξωδίκων που λαμβάνουν μια σειρά από σύλλογοι που καλούνται να εγκαταλείψουν τις εγκαταστάσεις όπου λειτουργούν εδώ και χρόνια ή αλλιώς να πληρώσουν δυσθεώρητα ενοίκια.

Φορείς όπως ο σύλλογος ερασιτεχνών αλιέων, ο ιστιοπλοϊκός όμιλος που κάνει και τακτικά μαθήματα ιστιοπλοΐας για παιδιά, ο όμιλος φουσκωτών σκαφών αλλά και οι ιδιοκτήτες των δύο παραδοσιακών καρνάγιων βρίσκονται πλέον αντιμέτωποι με την επιθετική τιμολογιακή πολιτική του νέου ιδιοκτήτη. Χαρακτηριστικό είναι πως από τους ιδιοκτήτες των δύο καρνάγιων ο όμιλος Grimaldi ζητά αύξηση 200% (!) απαιτώντας, από 600 ευρώ που πληρώνουν σήμερα, να καταβάλλουν στο εξής 1.800 ευρώ τον μήνα...

Για πολιτική εξόντωσης του επαγγέλματός τους κάνει λόγο ο Γιάννης Πετεινός, ιδιοκτήτης του ενός από τα δύο καρνάγια που λειτουργούν στον χώρο του λιμανιού, ενώ λέει πως το θέμα έχουν θέσει οι επαγγελματίες στον ίδιο τον υπουργό Ναυτιλίας Χρ. Στυλιανίδη, παίρνοντας μόνο γενικόλογες υποσχέσεις.

Σε δηλώσεις του ο πρόεδρος των επαγγελματιών αλιέων Ηρακλείου, Γιάννης Ανδρουλάκης, κατήγγειλε την ακολουθούμενη πολιτική τονίζοντας πως το θέμα έχει φτάσει ήδη τόσο στο περιφερειακό συμβούλιο όσο και στο αρμόδιο υπουργείο Ναυτιλίας στην Αθήνα. «Ζητούν ενοίκια τρεις και τέσσερις φορές πάνω από τα σημερινά, με αποτέλεσμα να οδηγούν στο κλείσιμο τα δύο καρνάγια του Ηρακλείου, που είναι μεταξύ των 18 που έχουν απομείνει σε όλη την Ελλάδα. «Οι ψαράδες δεν θα αφήσουμε έτσι το θέμα και θα προχωρήσουμε ακόμα και σε κλείσιμο του λιμανιού αν δεν παρθούν πίσω αυτές οι αποφάσεις» λέει ο ίδιος.

Το Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης εξέφρασε ομόφωνα τη στήριξή του στους αλιείς, ωστόσο επί της ουσίας δεν έχει αρμοδιότητα για τον καθορισμό των τιμών, ενώ και ο Δήμος Ηρακλείου εκφράζει τη στήριξή του στους φορείς και τους επαγγελματίες με σχετικές δηλώσεις του δημάρχου Αλέξη Καλοκαιρινού.

Πάντως και ο ίδιος ο δήμος αναμένεται να πέσει θύμα της τιμολογιακής πολιτικής που ακολουθεί ο όμιλος Grimaldi σε σχέση με την εκμίσθωση του καφέ Μαρίνα. Το καφέ αποτελεί έναν από τους χώρους που διαχειρίζεται η Δημοτική Εταιρεία ΔΕΠΑΝΑΛ, απασχολώντας 20 εργαζόμενους και διατηρώντας ένα χαμηλό τιμολογιακό προφίλ σε σχέση με άλλες ομοειδείς επιχειρήσεις. Εκεί διοργανώνονται συχνά ομιλίες, παρουσιάσεις βιβλίων και αποτελεί εκτός από κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος έναν καταξιωμένο χώρο πολιτισμού για την πόλη του Ηρακλείου. Με το πέρασμα του ΟΛΗ στα χέρια του ομίλου Grimaldi τίθεται εν αμφιβόλω η συνέχιση της εκμίσθωσης (που ξεκίνησε το 1985). Το σημερινό μηνιαίο μίσθωμα των 12.500 ευρώ χαρακτηρίζεται χαμηλό για τα δεδομένα της αγοράς και ο όμιλος ξέρει πως με έναν ανοιχτό διαγωνισμό μπορεί να επιτύχει πολύ υψηλότερα έσοδα.

Ανοιχτός διαγωνισμός

Στη λύση του ανοιχτού διαγωνισμού προσανατολίζεται με δηλώσεις του και ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΛΗ, Μηνάς Παπαδάκης, επικαλούμενος τη νομιμότητα και τους εσωτερικούς κανονισμούς του Οργανισμού. Ο ίδιος αναφέρει στην «Εφ.Συν.» πως ακόμα δεν έχει υλοποιηθεί καμία αύξηση τελών, ενώ χαρακτηρίζει «προληπτικές» τις διαμαρτυρίες. Ωστόσο επιβεβαιώνει πως θα υπάρξει νέα πολιτική τιμών από τον ΟΛΗ υπό τη νέα του διοίκηση.

Ο Δήμος Ηρακλείου πάντως πολύ δύσκολα θα μπορέσει να χτυπήσει καλύτερη τιμή σε έναν τέτοιο διαγωνισμό και είναι πολύ πιθανό όχι μόνο ο χώρος να αλλάξει χέρια και ύφος, αλλά και οι εργαζόμενοι να βρεθούν στον αέρα μετά τις 4 Απριλίου οπότε λήγει η τρέχουσα σύμβαση μίσθωσης.

Την Τρίτη προγραμματίζεται στο δημαρχείο Ηρακλείου σύσκεψη του δημάρχου με όλους τους εκπροσώπους φορέων που έχουν λάβει εξώδικα ή έχουν ειδοποιηθεί για αυξήσεις για να καθοριστεί κοινή στάση έναντι των απαιτήσεων του ομίλου Grimaldi.

Πηγή: efsyn.gr

Η προσπάθεια των αμερικανοΝΑΤΟϊκών δυνάμεων να διανείμουν δώρα σε παιδιά νηπιαγωγείου στο Ακρωτήρι Χανίων, στην Κρήτη, έχει προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις, καθώς πρόκειται για μια απόπειρα να εξωραϊστεί ο ρόλος της βάσης της Σούδας, η οποία χρησιμοποιείται για στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή και αλλού.

Πώς ξεκίνησε η υπόθεση

Οι γονείς ενημερώθηκαν πριν από μία εβδομάδα ότι τα χριστουγεννιάτικα δώρα που δόθηκαν στα παιδιά ήταν χορηγία από την αμερικανική βάση. Σύμφωνα με πληροφορίες, το ίδιο το σχολείο είχε ζητήσει αυτή τη χορηγία. Το γεγονός έγινε γνωστό μέσω της Τομεακής Επιτροπής Χανίων του ΚΚΕ, η οποία αποκάλυψε σχετική ηλεκτρονική αλληλογραφία. Η επιτροπή κατήγγειλε την πρωτοβουλία, υποστηρίζοντας ότι τέτοιες ενέργειες αποσκοπούν στη βελτίωση της εικόνας στρατιωτικών βάσεων που εμπλέκονται σε πολέμους με σοβαρές συνέπειες για τους λαούς.

Ένας γονέας εξέφρασε την έντονη αντίθεσή του, αρνούμενος να αποδεχτεί το δώρο για το παιδί του. Σε επιστολή του προς το σχολείο χαρακτήρισε την προσφορά ως υποκριτική και ζήτησε να επιστραφούν τα δώρα στη βάση. Μάλιστα, ειρωνεύτηκε λέγοντας ότι τα δώρα θα μπορούσαν να σταλούν στην Παλαιστίνη αντί για βόμβες. Για να μην αισθανθεί το παιδί του περιθωριοποιημένο, πρότεινε να αντικαταστήσει το δώρο με δική του προσφορά.

«Η αμερικανική βάση στη Σούδα παίζει ενεργό ρόλο στον βομβαρδισμό παιδιών όπως το δικό μου, σε άλλες χώρες όπως η Παλαιστίνη, ο Λίβανος, η Συρία, παλαιότερα η Λιβύη, η Σερβία»., έγραψε μεταξύ άλλων, σύμφωνα με το alfavita.gr.

Πολιτική και κοινωνική διάσταση του ζητήματος

Το περιστατικό αναδεικνύει ευρύτερα ερωτήματα σχετικά με την ηθική διάσταση της συνεργασίας εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με στρατιωτικές δυνάμεις. Οι αντιδράσεις από πολιτικούς φορείς, γονείς και την τοπική κοινωνία υπογραμμίζουν την ανησυχία για την ενσωμάτωση στρατιωτικών και πολιτικών συμφερόντων στον εκπαιδευτικό χώρο.

Οι αμερικανικές βάσεις στην Ελλάδα, και ειδικότερα αυτή της Σούδας, έχουν επανειλημμένα βρεθεί στο επίκεντρο αντιδράσεων για τον ρόλο τους σε διεθνείς συρράξεις. Το θέμα παίρνει ιδιαίτερη βαρύτητα σε μια εποχή που οι ανθρωπιστικές κρίσεις, οι προσφυγικές ροές και οι καταστροφές από πολέμους εντείνουν την κοινωνική ευαισθησία.

ΜΑΡΙΟΣ ΔΙΟΝΕΛΛΗΣ

Για απάνθρωπες συνθήκες που επικρατούν στις φυλακές της Αγυιάς στα Χανιά κάνουν λόγο κρατούμενοι αλλά και συγγενείς τους ζητώντας άμεσα συνάντηση με εισαγγελέα ενώ το κλίμα μεταξύ των κρατουμένων παραμένει τεταμένο. Από την παραμονή των Χριστουγέννων κρατούμενοι αρνούνται να επιστρέψουν στα κελιά τους και απέχουν από το συσσίτιο, καταγγέλλοντας μεταξύ άλλων ότι στη φυλακή δεν υπάρχει καν θέρμανση, ότι υπάρχει πρόβλημα με την παροχή ζεστού νερού αλλά και ότι δεν υπάρχει γιατρός και νοσηλευτικό προσωπικό.

Οι κρατούμενοι περιέλαβαν τα αιτήματά τους σε υπόμνημα που υπέβαλαν στο Συμβούλιο της Φυλακής και το έδωσαν στη δημοσιότητα μέσω των συνηγόρων και των συγγενών τους.

Στο υπόμνημα αναφέρουν:

● Το κατάστημα στερείται βασικού ιατρικού προσωπικού με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές καθημερινά και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που έχουν χαθεί ζωές ή βρίσκονται στα πρόθυρα απώλειας ζωής.

● Δεν υπάρχει καθόλου θέρμανση τουλάχιστον για τους χειμερινούς μήνες.

● Ο υγειονομικός κώδικας παραβιάζεται συστηματικά, με αποτέλεσμα να υπάρχει διαθέσιμο νερό μόνο για 2-3 ώρες καθημερινά σε τυχαίες ώρες. Τα καζανάκια δεν λειτουργούν ποτέ και ο τρόπος καθαρισμού είναι η χρήση εμφιαλωμένου νερού.

Ζητούν άμεσα ακρόαση με τον Εισαγγελέα, σημειώνοντας ότι η συνεχόμενη απαξίωση της ανθρώπινης ύπαρξής τους και η αντιμετώπισή τους σαν αντικείμενα τους θλίβει βαθύτατα και τους έχει οδηγήσει σε καθημερινή μάχη για την επιβίωση.

Οι κρατούμενοι τονίζουν πως βιώνουν καθημερινά μια απάνθρωπη αντιμετώπιση και συμπεριφορά από την πλευρά της διοικούσας υπηρεσίας, με αποτέλεσμα να μην αφήνει άλλες επιλογές από τις κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας και συγκεκριμένα την άρνηση εισόδου για καταμέτρηση στα κελιά τους και άρνηση από το συσσίτιο.

Στις αρχές Νοεμβρίου, οι κρατούμενοι είχαν προχωρήσει και πάλι σε απεργία πείνας καταγγέλλοντας εκδικητικές συμπεριφορές από τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους και τη διοίκηση των φυλακών, γεγονός που τότε είχε προκαλέσει την αντίδραση και του Δικηγορικού Συλλόγου Χανίων, ο οποίος προανήγγειλε την πραγματοποίηση αυτοψίας στις φυλακές.

Πάντως ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου, Χρήστος Πραματευτάκης, είχε και τότε επιβεβαιώσει την ελλιπή ιατρική κάλυψη των κρατουμένων καθώς είχε αναφέρει ότι από την ενημέρωση που έχει ο Σύλλογος προβλέπεται η παρουσία μόλις ενός γιατρού, μία ή δύο φορές την εβδομάδα, υπάρχει έλλειψη κοινωνικού λειτουργού ή ψυχολόγου, ενώ τόνισε πως και στους συνηγόρους των κρατουμένων έφταναν καταγγελίες για έλλειψη καθαρισμού, κουβερτών και ζεστού νερού.

«Το βασικό θέμα είναι ο υπερπληθυσμός εντός των φυλακών, με τον αριθμό των κρατουμένων να είναι διπλάσιος από αυτόν που προβλέπεται ενώ συχνά σε ένα κελί των δύο ατόμων χρειάζεται να διαβιούν τέσσερις ή και πέντε κρατούμενοι, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ασφάλεια και τις συνθήκες κράτησης» ανέφερε ο κ. Πραματευτάκης συμπληρώνοντας πως οι συνθήκες που επικρατούν τα τελευταία χρόνια δεν οδηγούν σε σωφρονισμό αλλά σε αντίθετα αποτελέσματα. Το 2022, μέσα σε διάστημα έξι μηνών, είχαν σημειωθεί πέντε θάνατοι κρατουμένων στη συγκεκριμένη φυλακή, προκαλώντας και πάλι τότε την αντίδραση του Δικηγορικού Συλλόγου αλλά και οργανώσεων υπεράσπισης των κρατουμένων.

Το πρωί της Παρασκευής πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση αλληλεγγύης στους κρατούμενους έξω από τη φυλακή ενώ οι ίδιοι δηλώνουν αποφασισμένοι να μη σταματήσουν τον αγώνα μέχρι να εισακουστούν τα αιτήματά τους από την Εισαγγελία, το υπουργείο Δικαιοσύνης αλλά και τον Συνήγορο του Πολίτη, όπου έχουν ήδη απευθυνθεί χωρίς όμως μέχρι σήμερα να λάβουν καμία απάντηση.

Περίεργη διάψευση

Ως απάντηση πάντως των καταγγελιών δόθηκαν σε ταχύτατο χρόνο στη δημοσιότητα δύο επιστολές από τα σωματεία εργαζομένων στη φυλακή (και όχι από τη διεύθυνση ή το αρμόδιο υπουργείο) χαρακτηρίζοντας ψεύδη και συκοφαντίες τούς ισχυρισμούς των κρατουμένων και αποδίδοντάς τους «χειριστική συμπεριφορά».

Συγκεκριμένα η Ενωση Υπαλλήλων Εξωτερικής Φρουράς Καταστημάτων Κράτησης Χανίων τονίζει πως η κινητοποίηση προκλήθηκε από ημεδαπό κρατούμενο «ο οποίος απαιτούσε να γίνει παράκαμψη των κανόνων επισκεπτηρίων κρατουμένων και παράδοσης πραγμάτων προς όφελος του». Στο ίδιο μήκος κύματος και το Σωματείο Υπαλλήλων του Σωφρονιστικού Καταστήματος Χανίων χαρακτηρίζει ψευδείς και συκοφαντικές τις καταγγελίες για την έλλειψη γιατρών, ζεστού νερού και θέρμανσης, αποδίδοντας επίσης σε έναν κρατούμενο την όλη αναστάτωση. Ενδιαφέρον πάντως έχει ότι στο κλείσιμο της ανακοίνωσής τους οι σωφρονιστικοί αναφέρουν πως «τα Σωφρονιστικά Καταστήματα διοικούνται από τη νόμιμα διορισθείσα Διοίκηση και όχι από διαπλεκόμενα συμφέροντα...».

Στο πλευρό των εξεγερμένων

Σε νέα τους ανακοίνωση πάντως οι κρατούμενοι εκφράζουν οργή για την προσπάθεια υποβιβασμού του πλήθους των εξεγερμένων και μιλούν για στρέβλωση της αλήθειας ως προς τα κίνητρα. Οπως αναφέρουν «στοχοποιείται αδίκως ένας συγκρατούμενός μας, ενώ μέχρι στιγμής 4 πτέρυγες των 60 ατόμων εξεγείρονται, διεκδικώντας τα στοιχειώδη για μια αξιοπρεπή διαβίωση».

Στο πλευρό των κρατουμένων πάντως στέκεται μια άλλη ομάδα σωφρονιστικών υπαλλήλων της φυλακής, οι οποίοι σε δική τους ανακοίνωση τονίζουν πως κάποιοι συνάδελφοι «εκμεταλλευόμενοι τις υψηλές θέσεις που κατέχουν τόσο στην Ενωση όσο και στη Διοίκηση του Καταστήματος Κράτησης, λειτουργούν ως ένα κλειστό lobby, εξυπηρετώντας συμφέροντα των λίγων, προωθώντας σε καίριες θέσεις ημετέρους, ενώ παράλληλα λειτουργούν άνισα κι εκδικητικά σε όσους βρίσκονται εκτός του σκληρού τους πυρήνα!».

Προσθέτουν: «Με τον ίδιο τρόπο λειτούργησαν κι εχθές, με την ανακοίνωση που δημοσίευσαν στο Τύπο αναφορικά με την εξέγερση των κρατουμένων, που λαμβάνει χώρα τις τελευταίες 3 μέρες στο Κατάστημα Κράτησης. Προς αποκατάσταση της αλήθειας, επιθυμούμε διά μέσω του Τύπου να διαχωρίσουμε τη θέση μας από όσα ψευδώς περιγράφουν. Η εξέγερση που λαμβάνει χώρα το τελευταίο τριήμερο στο Κατάστημα Κράτησης Χανίων εξελίσσεται σε 3 πτέρυγες. Τουλάχιστον 60 άτομα αρνούνται την είσοδο για καταμέτρηση κι απέχουν από το συσσίτιο. Οι λόγοι που ώθησαν τους κρατούμενους σε αυτή την έσχατη λύση δυστυχώς είναι αληθείς».

Ανακοίνωση για τις εξελίξεις στη φυλακή εξέδωσε το ΜέΡΑ25 Κρήτης: «Ο,τι και να συμβαίνει με τις κλίκες και τα «lobby» της φυλακής Χανίων, το μόνο βέβαιο είναι πως αποβαίνει εις βάρος των κρατουμένων. Η κυβέρνηση οφείλει άμεσα να πάρει θέση και να δώσει λύσεις για την αποσυμφόρηση της φυλακής και για την εξασφάλισης ανθρώπινων συνθηκών διαβίωσης», επισημαίνει.

Πηγή: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Νεκρά ψάρια ξεβράζονται συστηματικά στο νησί της Άνδρου, φαινόμενο που ανησυχεί τις Αρχές καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, συνεχίζεται η αυξημένη θνησιμότητα σε ψάρια της οικογένειας «Epinephelidae» – δηλαδή ροφούς, στήρες και σφυρίδες, τα οποία έρχονται αντιμέτωπα με την ιογενή εγκεφαλοπάθεια.

Από τα μέσα Σεπτεμβρίου, έχει καταγραφεί ανησυχητική αύξηση της θνησιμότητας, με μεγάλο αριθμό νεκρών ψαριών να εκβράζονται στις ακτές και να παρατηρούνται ετοιμοθάνατα ψάρια στην επιφάνεια της θάλασσας.

ο φαινόμενο είναι ιδιαίτερα έντονο στην Κρήτη, κυρίως στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου, αλλά και νησιά των Κυκλάδων όπως η Τήνος, η Σύρος και η Άνδρος.

Σε παραλία της Άνδρου βίντεο κατέγραψε το Σάββατο σχεδόν δέκα μεγάλους ροφούς σε κατάσταση προχωρημένης σήψης, αναδεικνύοντας το μέγεθος του προβλήματος.

Πριν λίγες ημέρες ψαράς από την Ανατολική Κρήτη συνάντησε νεκρά ψάρια, άλλα στην επιφάνεια και άλλα στον πάτο της θάλασσας σε προχωρημένη σήψη, αλλά και ορισμένα μισοπεθαμένα.

Ένα από αυτά, όπως φαίνεται η φωτογραφία, είχε δεχθεί επίθεση από καρχαρία.

Η Ιογενής Εγκεφαλοπάθεια, αν και δεν απειλεί τη δημόσια υγεία, θέτει σοβαρά ζητήματα για την αλιεία, το περιβάλλον και την οικονομία. Η παρακολούθηση και καταγραφή του φαινομένου, καθώς και η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων, είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική διαχείρισή του.

Aπό τα μέσα Σεπτεμβρίου, καταγράφεται αυξημένη θνησιμότητα σε ψάρια της οικογένειας Epinephelidae (ροφοί, στήρες και σφυρίδες) με μεγάλο αριθμό νεκρών ψαριών να εκβράζεται στις ακτές και να παρατηρούνται ετοιμοθάνατα ψάρια στην επιφάνεια της θάλασσας.

Οι αναφορές για τους ροφούς, τις στήρες και τις σφυρίδες προέρχονται κυρίως από την Κρήτη, ειδικότερα τον νομό Λασιθίου, αλλά και από Κυκλάδες, όπως η Τήνος, η Σύρος και η Άνδρος.

Όπως γράφει το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών, οι ενδείξεις παραπέμπουν στην ιογενή εγκεφαλοπάθεια και αμφιβληστροειδοπάθεια, που προκαλείται από τον ιό Betanodavirus, ο οποίος είναι ευρέως διαδεδομένος στη Μεσόγειο και προσβάλλει έντονα τα είδη της οικογένειας Epinephelidae, τα οποία εμφανίζουν αυξημένη ευαισθησία στον ιό. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ασυνήθιστη συμπεριφορά, με τα ψάρια να κινούνται αργά και σε σπειροειδή τροχιά στην επιφάνεια της θάλασσας, συχνά με την κοιλιά προς τα πάνω λόγω διόγκωσης της νηκτικής κύστης. Παρόμοια περιστατικά, μικρότερης όμως έντασης, παρατηρούνται κάθε χρόνο με έξαρση κυρίως το φθινόπωρο.

Το προηγούμενο έτος, εργαστηριακές αναλύσεις σε στήρες που βρέθηκαν νεκρές στο Δισκό (Ν. Ηρακλείου) επιβεβαίωσαν την παρουσία του ιού με μοριακές μεθόδους. Φέτος, η ομάδα του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας Υδατοκαλλιεργειών του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών (ΙΘΑΒΒΥΚ), σε συνεργασία με το Εργαστήριο Γενετικής (ΙΘΑΒΒΥΚ) και το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων & Εσωτερικών Υδάτων (ΙΘΑΒΙΠΕΥ) του Ελληνικού Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), έχει ξεκινήσει συστηματική διερεύνηση αυτών των περιστατικών.

Δείγματα έχουν συλλεχθεί από διάφορες περιοχές της Κρήτης και πραγματοποιείται λεπτομερής καταγραφή σε συνεργασία με τοπικούς φορείς, αλιευτικούς συλλόγους και τη Διεύθυνση Αλιείας του Νομού Λασιθίου. Οι εργαστηριακές αναλύσεις που θα ακολουθήσουν θα δώσουν οριστική απάντηση για την αιτία της θνησιμότητας. Εάν επιβεβαιωθεί η παρουσία του ιού, θα διεξαχθούν γενετικές αναλύσεις για να εντοπιστούν τυχόν γενετικές αλλαγές που θα μπορούσαν να αιτιολογούν την αυξημένη θνησιμότητα της φετινής χρονιάς.

Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι ο ιός προσβάλλει αποκλειστικά τα ψάρια και δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο, συνεπώς δεν υπάρχει κίνδυνος για τη δημόσια υγεία. Ωστόσο, τα νεκρά ψάρια που εκβράζονται στις ακτές δεν πρέπει να καταναλώνονται, καθώς ενδέχεται να έχουν αλλοιωθεί. Η ιογενής εγκεφαλοπάθεια επηρεάζει επίσης είδη ιχθυοκαλλιέργειας, όπως το λαβράκι, και σε κάποιες περιπτώσεις στο παρελθόν, εξάρσεις της νόσου σε άγριους πληθυσμούς είχαν συνδεθεί με δραστηριότητες ιχθυοκαλλιέργειας.

Ωστόσο, στην παρούσα κατάσταση, οι περιοχές που καταγράφονται εξάρσεις δεν γειτνιάζουν με μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας, γεγονός που υποδεικνύει πως ο ιός υπάρχει φυσικά στο θαλάσσιο περιβάλλον και μπορεί να προσβάλει άγριους πληθυσμούς.

Το ΕΛΚΕΘΕ συνεχίζει τη συστηματική μελέτη των περιστατικών μέσω των εξειδικευμένων εργαστηρίων του. Για πληρέστερη καταγραφή των περιστατικών, το ΕΛΚΕΘΕ καλεί τους πολίτες που παρατηρούν θνησιμότητα σε ψάρια να επικοινωνούν στα τηλέφωνα 2810 337760 και 2810 337766 ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. με τον επιστημονικά υπεύθυνο για τη συγκεκριμένη έρευνα, Δρ. Παντελή Καθάριο. Το ΕΛΚΕΘΕ παραμένει στη διάθεση του κοινού για ενημερώσεις σχετικά με την πρόοδο της έρευνας και συνεχίζει να εργάζεται για την προστασία των τοπικών θαλάσσιων οικοσυστημάτων και την υποστήριξη της αλιείας.

Το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας & Υδατοκαλλιεργειών (ΙΘΑΒΒΥΚ) είναι ένα από τα τρία ινστιτούτα του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) με έδρα
το Ηράκλειο, Κρήτη και εγκαταστάσεις στην Ανάβυσσο, Αττικής και Σούδα, Χανίων. Με προσωπικό 111 ατόμων και 24 τακτικούς ερευνητές, δραστηριοποιείται στην θαλάσσια βιοποικιλότητα, γενετική και γονιδιωματική, και τις υδατοκαλλιέργειες.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΟΥΔΗΣ

Επικίνδυνες, τοξικές ουσίες βρέθηκαν σε αυξημένες ποσότητες για την υγεία των παιδιών και τις μητέρες τους στο αίμα τους, σε σύγκριση με άλλες περιοχές της Ευρώπης, λόγω της χρήσης απαγορευμένων φυτοφαρμάκων στην χώρα μας, όπως τα οργανοχλωριωμένα παρασιτοκτόνα με γνωστότερα το  DDT και DDE, που κυκλοφορούν παράνομα  στην αγορά ξεφεύγοντας από τους μηχανισμούς ελέγχου. Αυτό διαπιστώθηκε μετά από πολύχρονη συστηματική έρευνα που πραγματοποίησε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, η ομάδα του Ομότιμου Καθηγητή  Χημείας και πρώην Πρύτανη του Ιδρύματος, Ευρυπίδη Στεφάνου.  

Συγκεκριμένα στο πλαίσιο της μελέτης ΡΕΑ,  έγινε η μόνη έρευνα στην Ελλάδα   με 1500 ζεύγη μητέρας-παιδιού , από την εγκυμοσύνη , τον τοκετό, τους πρώτους μήνες ζωής, 18 μηνών, 4 ετών, 6 ετών 11 και 15 ετών. Αναλύθηκαν 947 δείγματα στα οποία βρέθηκαν υψηλά ποσοστά DDE στα παιδιά ηλικίας 6,5 ετών της Κρήτης συγκριτικά με συνομήλικα παιδιά Ευρωπαικών περιοχών, ενώ τα υψηλότερα επίπεδα της επικίνδυνης ουσίας DDE, ανιχνεύθηκαν στα παιδιά των 4 ετών και τα χαμηλότερα στα παιδιά 11 ετών. Η εν λόγω έρευνα είχε αρχίσει να πραγματοποιείται το 2007 από τον Καθηγητή Ιατρικής Μανόλη  Κογεβίνα.      

Τα προαναφερόμενα ερευνητικά  αποτελέσματα χτυπούν το «καμπανάκι» του κινδύνου για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών και  καθιστούν επιτακτική την ανάγκη άμεσης και δραστικής παρέμβασης από την Πολιτεία και ιδιαίτερα την κυβέρνηση , η οποία έχει ακυρώσει στην πράξη κάθε κοινωνικό και οικονομικό έλεγχο των παρανομιών.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στην Κρήτη με επίκεντρο το Ηράκλειο είναι η μοναδική στην Ελλάδα και έχει δημιουργηθεί Βιοτράπεζα των εν λόγω δεδομένων με περισσότερα από οκτώ χιλιάδες δείγματα.

Κύριε Στεφάνου, τι σας οδήγησε να ερευνήσετε την παρουσία των απαγορευμένων ουσιών όπως το DDT σε ένα μεγάλο πληθυσμό παιδιών στην Κρήτη;

Σε ένα μεγάλο Ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Επιδημιολογίας επονομαζόμενο HELIX, που συμπεριλαμβάνεται η Μελέτη «μητέρας-παιδιού ΡΕΑ» με έξι αντίστοιχες μελέτες πληθυσμού βάσης γεννήσεων στην Ευρώπη, αξιολογήθηκε η ενδομήτρια έκθεση σε ένα ευρύ φάσμα τοξικών ουσιών αλλά και αυτή κατά την παιδική ηλικία. Στην έρευνα HELIX μεταξύ των ουσιών που μελετήθηκαν ήταν τα οργανοχλωριωμένα παρασιτοκτόνα εξαχλωροβενζόλιο, διχλωροδιφαινυλοτριχλωραιθάνιο, ευρέως γνωστoύ ως DDT, και του παραγώγου του διχλωροδιφαινυλοδιχλωροαιθυλενίου γνωστού ως DDE. Διερευνήθηκαν οι διαφορές και οι συσχετίσεις που παρατηρήθηκαν μεταξύ μητέρων και των παιδιών τους. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν κλινικές μετρήσεις και νευρολογικές δοκιμές. Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύτηκαν από την ομάδα του HELIX, έδειξαν αυξημένα επίπεδα DDE στο αίμα τόσο των μητέρων όσο και των παιδιών εντός του πληθυσμού της μελέτης ΡΕΑ σε σχέση με τις αντίστοιχες μελέτες άλλων Ευρωπαϊκών χωρών.

Τα παραπάνω δεδομένα ήταν το έναυσμα που μας οδήγησε στην συγκεκριμένη έρευνα με στόχο την βαθύτερη κατανόηση της έκθεσης των παιδιών στις ουσίες αυτές και των σχετικών κινδύνων για την υγεία τους.

1500 ζεύγη μητέρας -παιδιού

Τι είναι η Μελέτη Μητέρας-Παιδιού ΡΕΑ;

Η μελέτη Ρέα, είναι η πρώτη και η μόνη μελέτη μητέρας-παιδιού στην Ελλάδα. Αποτελεί ένα δεκαπενταετές ερευνητικό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Κρήτης, που εμπνευστής και δημιουργός του ήταν ο Καθηγητής Μανόλης Κογεβίνας, με πολύτιμα δεδομένα από τα πρώτα στάδια της ζωής και από τη διαχρονική παρακολούθηση του πληθυσμού. Η μελέτη «μητέρας-παιδιού ΡΕΑ» εστιάζεται στον πληθυσμό του νομού Ηρακλείου αλλά είναι η μοναδική στην Ελλάδα και από τις πλέον γνωστές στην Ευρώπη. Στοχευμένες παρεμβάσεις που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια πρώιμων αναπτυξιακών σταδίων του ανθρώπου όπως η εγκυμοσύνη, η βρεφική και παιδική ηλικία, έχουν το μέγιστο αντίκτυπο και μπορούν να θέσουν σε υγιή τροχιά καθόλη τη διάρκεια της ζωής τον πληθυσμό, σύμφωνα με την υπόθεση της αναπτυξιακής προέλευσης της υγείας και της νόσου. Η απόδειξη της υπόθεσης ότι οι εμπειρίες που εμφανίζονται κατά την πρώιμη ανάπτυξη μπορούν να επηρεάσουν τον κίνδυνο υγείας και χρόνιων ασθενειών μέχρι και την ενήλικο ζωή απαιτεί στοιχεία υψηλής ποιότητας από μακροχρόνιες μελέτες παρατήρησης σε ανθρώπους.
Η μελέτη ξεκίνησε το 2007.  Έκτοτε ο αρχικός πληθυσμός των 1500 ζευγών μητέρας-παιδιου έχει παρακολουθηθεί στην εγκυμοσύνη, τοκετό, πρώτους μήνες ζωής, 18 μηνών, 4 ετών, 6 ετών, 11 ετών και 15 ετών. Η μεθοδολογία που ακολουθούμε για τη συλλογή πληροφοριών βασίζεται σε ερωτηματολογια, σταθμισμένα για τον ελληνικό πληθυσμό όταν ήταν διαθέσιμα, κλινικές εκτιμήσεις, ιατρικές καταγραφές, ηλεκτρονικές αξιολογήσεις, προσωπικές μετρήσεις και καταγραφές, μετρήσεις στο περιβάλλον, χαρτογραφικά δεδομένα καθώς και συλλογή βιολογικού υλικού. Η μελέτη έχει εξετάσει ένα εύρος εκθέσεων και εκβάσεων υγείας και μπορεί να υποστηρίξει την εξεταση νέων αναδυόμενων υποθέσεων κυρίως από μετρήσεις σε βιολογικά υλικά. Η βιοτράπεζα μας αποτελείται από περισσότερα από 8000 επαναλαμβανόμενα δείγματα αίματος, ούρων και άλλων βιολογικών υλικών. Η παρουσία της μελέτης Ρέα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης έχει συνεισφέρει στην δημιουργία σημαντικής ερευνητικής κοινότητας και έχει δράσει κατά του brain drain. 

Οργανοχλωριωμένα Φυτοφάρμακα

Μπορείτε να μας περιγράψετε το πλαίσιο της έρευνάς σας;

Η έρευνα κατέστη δυνατή μέσω της στενής συνεργασίας μεταξύ του Εργαστηρίου Φασματομετρίας Μάζας και Ανάλυσης Διοξινών του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος και του Πανεπιστημίου Κρήτης. Στηρίχθηκε από την διδάκτορα, Ελένη Μαυρομάτη, πρώην Διοικήτρια της 7ης ΥΠΕ Κρήτης (2016-2019), και χρηματοδοτήθηκε από την ΓΓΕΤ και το Υπουργείο Υγείας την ίδια περίοδο. Τα αποτελέσματα της δημοσιεύτηκαν στο πλέον έγκυρο επιστημονικό περιοδικό παγκοσμίως, στον τομέα των Περιβαλλοντικών Επιστημών και Επιδημιολογίας, Environment International, το 2024. 

Θα ήθελα να αναφέρω τι γνωρίζαμε πριν την πραγματοποίηση των εργασιών μας. Μια εκτεταμένη αναζήτηση βιβλιογραφίας, που επιτελέσαμε μετά τα αποτελέσματα της HELIX, αποκάλυψε έλλειψη συστηματικών μελετών σχετικά με την παρουσία οργανοχλωριωμένων φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα και το μητρικό γάλα στην Ελλάδα. Πρόσφατες μελέτες που δημοσιεύτηκαν το 2023,  από το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, για Ελληνικά γεωργικά εδάφη αξιολόγησαν τα επίπεδα οργανοχλωριωμένων φυτοφαρμάκων σε εξήντα ελληνικά γεωργικά εδάφη. Παρά την επίσημη απόσυρσή τους από την αγορά, το DDT και τα παράγωγά του, μαζί με άλλα οργανοχλωριωμένα φυτοφάρμακα, ήταν οι κύριες ενώσεις που προσδιορίστηκαν. Στην Κρήτη, συγκεκριμένα στον Τυμπάκι, μια από τις πιο σημαντικές γεωργικές περιοχές που προμηθεύει την πλειοψηφία των φρούτων και των λαχανικών στο Ηράκλειο (περιοχή μελέτης ΡΕΑ), ανιχνεύθηκαν μόνο το DDT και το πιο τοξικό παράγωγό του DDE. Τα αποτελέσματα έρευνας του Πανεπιστημίου Κρήτης, δημοσιευμένα το 2021,  έδειξαν την ενισχυμένη παρουσία του DDT και του DDE στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον στην ευρύτερη περιοχή του Ηρακλείου. Μεταξύ αυτών,  το πλέον τοξικό DDE εμφάνισε την υψηλότερη συγκέντρωση, από εκείνες που μετρήθηκαν σε άλλες Ευρωπαϊκές περιοχές.

Το DDT και το εξαχλωροβενζόλιο, που χρησιμοποιήθηκαν παλαιότερα στη γεωργία για τον έλεγχο μυκήτων και παρασίτων, έχουν χαρακτηριστεί ως πιθανά καρκινογόνα και ουσίες που διαταράσσουν το ενδοκρινικό μας σύστημα. Η έκθεση σε αυτές έχει αποδεδειγμένα αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία όπως νευρολογικά προβλήματα, ανοσολογικές διαταραχές, αλλαγές στη λειτουργία του θυρεοειδούς και αλλεργιών. Παρόλο που η χρήση τους απαγορεύτηκε τη δεκαετία του 1970, το DDT, μαζί με τον κύριο μεταβολίτη του DDE, και το εξαχλωροβενζόλιο, εξακολουθούν να ανιχνεύονται στο αίμα των ανθρώπων.

Εκτεθειμένα τα παιδιά της Κρήτης                             

Ποια είναι τα κυριότερα ευρήματα της έρευνας που δημοσιεύσατε;

Προχωρήσαμε στη συστηματική διερεύνηση των επιπέδων των απαγορευμένων οργανοχλωριωμένων παρασιτοκτόνων εξαχλωροβενζολίου, του DDT και του μεταβολίτη του DDE και των πολυχλωριωμένων διφαινυλίων στο αίμα παιδιών-μελών της ΡΕΑ, ηλικίας 4, 6,5 και 11 ετών. Εκτός της αξιολόγησης των επιπέδων έκθεσης, εξετάστηκε η σχέση τους με την ηλικία και το φύλο, και την αναγνώριση πιθανών πηγών έκθεσης. Αναλύθηκαν 947 δείγματα αίματος, και έγινε χρήση προχωρημένων σύγχρονων μεθόδων στατιστικής ανάλυσης για την κατανόηση των προτύπων και των πηγών έκθεσης αυτών των ουσιών. 

Αυξημένα επίπεδα DDE βρέθηκαν στα παιδιά ηλικίας 6,5 ετών σε σύγκριση με τους Ευρωπαίους συνομήλικους τους, με τα υψηλότερα επίπεδα DDE να παρατηρούνται στα παιδιά ηλικίας 4 ετών και τα χαμηλότερα στα 11 ετών. Η μείωση της συγκέντρωσης DDE, που παρατηρήθηκε από τη γέννηση έως την ηλικία των 11 ετών, υποδηλώνει ότι τα παιδιά της μελέτης ΡΕΑ στην Κρήτη εκτέθηκαν ενδομήτρια σε αυτές τις απαγορευμένες ουσίες πιθανώς μέσω θηλασμού και πρόσληψης τροφής κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. 

Η σύγκριση της εργασίας μας, με άλλες αναφορές στη διεθνή βιβλιογραφία, έδειξε ότι αποτελεί την πιο συστηματική διαχρονική μελέτη, μαζί με μια άλλη έρευνα που έγινε στη Γερμανία και δημοσιεύτηκε το 2020, σχετικά με την παρουσία του DDT, DDE και άλλων οργανοχλωριωμένων φυτοφαρμάκων στο πλάσμα αίματος των παιδιών στην Ευρώπη.

Η ενδελεχής βιβλιογραφική σύγκριση των αποτελεσμάτων αυτών, με αντίστοιχες μελέτες άλλων χωρών, επέδειξε υψηλά ενδεχόμενα επίπεδα του DDT στα τρόφιμα της Κρήτης, και υπογραμμίζει την αναγκαιότητα περαιτέρω διερεύνησης για την προστασία της δημόσιας υγείας.

Τα αποτελέσματα της έρευνάς μας επισημαίνουν την συνεχιζόμενη παρουσία και τους κινδύνους για την υγεία από τα απαγορευμένα φυτοφάρμακα όπως το DDT, την αύξηση της αγοράς παράνομων φυτοφαρμάκων και την ανάγκη περαιτέρω έρευνας για την κατανόηση και τη μείωση των επιπέδων έκθεσης στα παιδιά.

Ευροπόλ στις παρανομίες

Αφού οι ουσίες αυτές έχουν απαγορευτεί εδώ και πολλά χρόνια πως δικαιολογείται η αυξημένη παρουσία τους στα παιδιά της Κρήτης;

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Επιβολής του Νόμου γνωστός ως Ευρωπόλ (EUROPOL) έχει εντοπίσει αύξηση στο εμπόριο παράνομων φυτοφαρμάκων. Περισσότερο από το 14% των φυτοφαρμάκων που κυκλοφορούν σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ εκτιμάται ότι παρανόμως στην αγορά. 
Σε στοχευμένη επιχείρηση της Ευρωπόλ, μεταξύ 2015 - 2017, κατασχέθηκαν πάνω από 300 τόνοι παράνομων φυτοφαρμάκων, με επιπλέον 2040 τόνους να έχουν κατασχεθεί το 2023. Αυτά τα παράνομα φυτοφάρμακα απειλούν την υγεία των αγροτών και των καταναλωτών και αποτελούν κίνδυνο για το φυσικό περιβάλλον. Τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης είναι η κύρια πηγή έκθεσης των ανθρώπων στο DDT και στις σχετικές ενώσεις.

Κύριε Στεφάνου, ποιες είναι οι προοπτικές αυτής της δραστηριότητας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης;

Τα χρόνια νοσήματα όπως καρδιαγγειακά, αναπνευστικά, καρκίνοι αποτελούν μια μορφή επιδημίας σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες συμπεριλαμβανομένου και της Ελλάδας. Παρά την υψηλότερη θνησιμότητα στους ηλικιωμένους, το 42% της θνησιμότητας που σχετίζεται με τα χρόνια νοσήματα εμφανίζεται σε άτομα κάτω των 70 ετών σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. 

Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Συστήματα και τις Πολιτικές Υγείας, που δημοσιεύτηκε το 2021, εντοπίζει ότι περίπου το 40% όλων των θανάτων στην Ελλάδα το 2019 μπορούν να αποδοθούν σε συμπεριφορικούς παράγοντες κινδύνου. Όμως, το ποσοστό προλαμβανόμενης θνησιμότητας στην Ελλάδα μειώθηκε οριακά κατά την τελευταία πενταετία, και παραμένει σημαντικά χαμηλότερο από το ποσοστό στην πλειονότητα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα παραπάνω τονίζουν την ανάγκη να εντατικοποιήσουμε τις προσπάθειές μας για πρόληψη των χρόνιων νοσημάτων στη χώρα μας, συνεισφέροντας στην επίτευξη του Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών 3.4: “Έως το 2030, μείωση κατά ένα τρίτο της πρόωρης θνησιμότητας από χρόνια νοσήματα μέσω πρόληψης και θεραπείας”.

Οι στόχοι της μελέτης Ρέα για τα επόμενα 4 έτη, είναι η διασφάλιση και αξιοποίηση υπαρχόντων δεδομένων και εφαρμογή μεθόδων ανοιχτής επιστήμης, η ομαλή λειτουργία της βιοτράπεζας, η δημιουργία νέων δεδομένων για τους απογόνους  της μελέτης Ρέα, και η συνέχιση της στράτευσης μητέρων στην μελέτη.
Είναι σημαντικό να εξασφαλίσουμε την οικονομική στήριξη της μελέτης που απαιτεί πολλαπλές, επαναλαμβανόμενες αιτήσεις σε πολλούς οργανισμούς και αποτελεί μία από τις πιο μεγάλες προκλήσεις στην έρευνα. Η μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της Ρέα είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη της στρατηγικής  μελέτης. Παράλληλα με την προσπάθειά μας αυτή, ελπίζουμε και πιστεύουμε ότι θα έχουμε την στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης. 

Πηγή: efsyn.gr