ΛΕΝΑ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ

Ανεπιθύμητες σε Ελλάδα και Ευρώπη οι καταστροφικές για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία μονάδες καύσης σκουπιδιών, που αντιβαίνουν στην προτεραιότητα του περιορισμού των αποβλήτων, στην προαγωγή της ανακύκλωσης και στη λογική της κυκλικής οικονομίας, αλλά προωθούνται από την κυβέρνηση της Ν.Δ. - ακόμα μία στρατηγική υιοθέτησης ενός μοντέλου προηγούμενων δεκαετιών σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος αλλά προς όφελος μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων.

Προς το παρόν χάνουν έδαφος χάρη στις ισχυρές αντιστάσεις. Αυτές τις μέρες ο πανελλαδικός συντονισμός προγραμματίζει τα επόμενα αγωνιστικά βήματα ενάντια στην κατασκευή έξι ΣΔΙΤ αποτέφρωσης απορριμμάτων σε Αττική, Βοιωτία, Ροδόπη, Κοζάνη, Πελοπόννησο και Ηράκλειο Κρήτης. Εκατοντάδες φορείς, συλλογικότητες, κόμματα, δήμοι έχουν εναντιωθεί, εκθέτοντας το πολύπλευρο κόστος και καταρρίπτοντας αβάσιμους ισχυρισμούς του υπουργείου Περιβάλλοντος περί «μονόδρομου» και οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά βιώσιμης μεθόδου, ενώ τα Περιφερειακά Συμβούλια Αττικής, Πελοποννήσου, Ηπείρου και Δυτικής  Μακεδονίας απέρριψαν ομόφωνα τη διάτρητη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του σχεδίου.

Το δυστοπικό αυτό σχέδιο κινείται αντίθετα από τον προσανατολισμό της Ε.Ε. να απομακρυνθεί από την καύση και από το αίτημα του ευρωπαϊκού οικολογικού κινήματος να απαγορευτεί πλήρως η έγκριση νέων μονάδων. Οι υφιστάμενες ανέρχονται σε περίπου 500 και καίνε περίπου το 1/4 των καθημερινών σκουπιδιών των κρατών-μελών, σύμφωνα με τη Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Μονάδων Παραγωγής Ενέργειας από Απόβλητα (CEWEP).

Η ελληνική κυβέρνηση αγνοεί επίσης τα σαφή αρνητικά διδάγματα από την εφαρμογή αυτού του μοντέλου διαχείρισης αποβλήτων. Τρανό παράδειγμα, το φαινόμενο εισαγωγής σκουπιδιών κυρίως από το Ηνωμένο Βασίλειο σε σκανδιναβικές χώρες και όχι μόνο, προκειμένου οι εταιρείες να διαθέτουν επαρκείς ποσότητες για καύση και να διατηρούνται οικονομικά βιώσιμες, καθώς ο ρυθμός ανακύκλωσης έχει αυξηθεί.

Η απόπειρα μεταφοράς απορριμμάτων άλλων χωρών διά θαλάσσης στον Βόλο για καύση από τη Lafarge/ΑΓΕΤ είχε αποτραπεί το 2023 χάρη στη σημαντική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, ύστερα από προσφυγή του Πανελλήνιου Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων και της Περιβαλλοντικής Πρωτοβουλίας Μαγνησίας εναντίον της σχετικής απόφασης του πρώην υπ. Περιβάλλοντος, Σωκράτη Φάμελλου, το 2017.

Περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες

Ο Ιατρικός Σύλλογος Μαγνησίας έχει από το 2019 συνδέσει σε μελέτη την εκθετική αύξηση των θανάτων και της νοσηρότητας από τύπους νεοπλασμάτων στην περιοχή με την αποτέφρωση απορριμμάτων και των παραγώγων τους (RDF και SRF) από την εταιρεία τσιμεντοβιομηχανίας τα προηγούμενα χρόνια, επιβεβαιώνοντας αντίστοιχα επιστημονικά ευρήματα.

Η WWF Greece έκρουσε πρόσφατα τον κώδωνα του κινδύνου για τις δραματικές συνέπειες από την παραγωγή επικίνδυνων ρύπων και υγρών που καταλήγουν στην ατμόσφαιρα, το νερό και το έδαφος, «για τις περιοχές όπου λειτουργούν μονάδες με διοξίνες, φουράνια, βαρέα μέταλλα και “forever chemicals” (χημικές ουσίες που δεν διασπώνται στον ανθρώπινο οργανισμό και χρειάζονται δεκαετίες για να διαλυθούν στο φυσικό περιβάλλον), ενώ παράγουν σχεδόν διπλάσιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με μονάδες ορυκτού αερίου (για την παραγωγή της ίδιας ποσότητας ηλεκτρισμού)».

«Η χωροθέτηση των ρυπογόνων μονάδων καύσης γίνεται σε περιοχές ήδη επιβαρημένες από υψηλά ποσοστά ρύπανσης (Πτολεμαΐδα, Φυλή). Η επιλογή δημιουργεί de facto πολίτες δεύτερης κατηγορίας», ανέφερε η οργάνωση, επισημαίνοντας πως «η επένδυση σε συστήματα πρόληψης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης μπορεί να βάλει την Ελλάδα στον δρόμο μιας πράσινης και βιώσιμης διαχείρισης αποβλήτων μέχρι το 2040».

Μεγάλα κέρδη για τους αναδόχους

Σε οικονομικό επίπεδο τα κέρδη δισεκατομμυρίων για τους αναδόχους των έργων θα εκτινάξουν το κόστος για το Δημόσιο σε μια χώρα με πολλά ευρωπρόστιμα, που ξεπερνούν τα 170 εκατ. ευρώ, αναφορικά με παράνομες χωματερές και ελλιπή διαχείριση λυμάτων. Το «μάρμαρο» αναμένεται να πληρώσουν πανάκριβα οι δημότες με υψηλά τέλη για δεκαετίες, από τη στιγμή που δεν προβλέπεται ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και θα τεθεί τέλος εισόδου στις 56 μονάδες επεξεργασίας από τις οποίες τα υπολείμματα θα πρέπει να μεταφερθούν στα έξι εργοστάσια αποτέφρωσης, συνολικής δυναμικότητας 1.400.000 τόνων αποβλήτων (Βλ. «Φωτιά στα σκουπίδια, πυρκαγιά στις τσέπες μας», «Εφ.Συν.», 4.8.2025).

Ο ζήλος για την εξυπηρέτηση των μεγαλοεργολάβων φανερώνεται και από τη μεθόδευση που προηγήθηκε με τον ανέφικτο στόχο του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (2020-2030) για σταδιακή μείωση της ποσότητας των αστικών αποβλήτων που οδηγούνται σε υγειονομική ταφή τουλάχιστον στο 10% μέχρι το 2030, νωρίτερα δηλαδή από την ευρωπαϊκή δέσμευση της Οδηγίας 2018/850/Ε.Ε. για το 2035 (με παρατάσεις έως το 2040).

Παράλληλα, το επίμαχο σχέδιο παραβιάζει την ευρωπαϊκή οδηγία 2008/98/ΕΚ, που ιεραρχεί την καύση στην προτελευταία θέση της πυραμίδας προτίμησης των μεθόδων αντιμετώπισης αποβλήτων, μετά την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση και πριν από τις μεθόδους απόρριψης, όπως η διάθεση απορριμμάτων σε ΧΥΤΑ.

Η επιστημονική κοινότητα και το οικολογικό κίνημα θεωρούν εξίσου προβληματικές την ταφή και την αποτέφρωση και ασκούν πιέσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη μείωση των υπολειμματικών αποβλήτων, τα οποία υφίστανται διαχείριση με αυτές τις δύο μεθόδους. Στην πρότασή του για τον νόμο σχετικά με την κυκλική οικονομία το Zero Waste Europe, ένα δίκτυο φορέων, ακτιβιστών και ειδικών, ξεκαθάρισε προ ημερών πως εάν η Ε.Ε. έχει πάρει στα σοβαρά την εν εξελίξει διαδικασία διαβούλευσης, θα πρέπει να αποφύγει τις πρωτοβουλίες μόνο κατά της ταφής, γιατί αυτές υπάρχει κίνδυνος απλώς να προωθήσουν την αποτέφρωσης απορριμμάτων.

Πάρτε μέτρα κατά της καύσης και της ταφής

Zero Waste Europe προς Κομισιόν

Οι ποσότητες των σκουπιδιών που οδηγούνται σε ταφή και καύση διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών-μελών. Ομως, το συμπέρασμα είναι ίδιο. Οπως τονίζει το Zero Waste Europe, η μετατόπιση από το θάψιμο στην πυρά αφήνει στάσιμα τα ποσοστά ανακύκλωσης και φέρνει υπερεπενδύσεις στην καύση.

Το κίνημα προτείνει πολιτικές για τη μείωση της ποσότητας των υπολειμματικών αποβλήτων που αποστέλλονται στα δύο συστήματα, σε τρεις βασικούς άξονες: θέσπιση στόχων για τη μείωση αποβλήτων και την αύξηση της ανακύκλωσης, ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα υπολειμματικά απόβλητα που θα καταλήξουν σε ταφή ή καύση, επιβολή υψηλών φόρων ή άλλων μορφών επιβάρυνσης σε ταφή και καύση, επέκταση των μέτρων για την ταφή, ώστε να εφαρμόζονται και στην καύση.

Ζητά επίσης άμεση φορολόγηση ενός εύρους εκπομπών από την αποτέφρωση, με δεδομένο ότι σε χώρες με χαμηλούς ή μηδενικούς φόρους στην καύση η εξαίρεση των μονάδων τους από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της Ε.Ε. (EU-ETS) μπορεί να θεωρηθεί παράδειγμα έμμεσης επιδότησης. Αν βέβαια εισαχθεί ένα σύστημα βασισμένο στη φορολογία των δύο μοντέλων και συνδεδεμένο με τις μετρήσιμες εκπομπές CO₂, τότε δεν θα χρειάζεται η ένταξη της καύσης στο EU-ETS.

«Μη ρεαλιστικό το σχέδιο, θα καταλήξει σε φιάσκο»

Τους λόγους που καθιστούν μη ρεαλιστικό το σχέδιο εξήγησε ο Τάσος Κεφαλάς, εκ μέρους του Δυτικού Μετώπου, στο πρόσφατο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής που διεξήχθη με έντονη αστυνομική παρουσία έξω από την αίθουσα της συνεδρίασης («Στην... πυρά η μελέτη για την καύση απορριμμάτων», «Εφ.Συν.»φ).

«Η Ευρωπαϊκή Ενωση χρειάστηκε 28 χρόνια, από το 1995 μέχρι το 2003, για να μειώσει τον μέσο όρο ταφής από το 61% στο 22%. Εμείς, στο αντίστοιχο διάστημα, αυτό που καταφέραμε είναι από το 100% να το μειώσουμε στο 90% και στα επόμενα χρόνια 10%», δήλωσε, για να προσθέσει: «Λένε, θα κάνουμε μια γενναία, ορμητική προσπάθεια μέχρι το 2030 να προδιαλέγουμε το 47% και από εκεί και ύστερα στα επόμενα 25 χρόνια μέχρι το 2054 θα το κρατάμε σταθερό, γιατί πρέπει να έχουμε πολλά σύμμεικτα (σ.σ. τα απόβλητα που δεν έχουν διαχωριστεί). Από τα πολλά σύμμεικτα να παράγουμε τις συγκεκριμένες, πολλές δεσμευτικές ποσότητες αποβλήτων που πρέπει να στέλνουμε στις μονάδες καύσης υποχρεωτικά» είπε.

Οπως τονίζει το Μέτωπο, η κατασκευή των μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων (ΜΕΑ) με σκοπό την παραγωγή απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών (ΑΕΠΥ), σε ποσοστό 59,72% επί των εισερχομένων, και ελάχιστα την ανάκτηση υλικών, σε ποσοστό μόνο 12,72%, καθηλώνει σε χαμηλά επίπεδα την προδιαλογή των υλικών και την ανακύκλωση.

Ο κ. Κεφαλάς αμφισβήτησε το χρονοδιάγραμμα για την αύξηση των ΜΕΑ, από τις 13 σήμερα στις 56, σε όλους σχεδόν τους νομούς. Θα πρέπει «να έχουν αναβαθμιστεί όσες από αυτές δεν ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές αυτού του σχεδίου να παράγουν αρκετή καύσιμη ύλη, να έχουν δημοπρατηθεί, χωροθετηθεί, αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά και κατασκευαστεί οι νέες. Αν αναρωτιέται κανείς γιατί μας νοιάζει εμάς, που είμαστε κατά, η ρεαλιστικότητα του σχεδίου, η απάντηση είναι ότι αν αυτό, όπως προδιαγράφεται, καταλήξει σε φιάσκο, η διαχείριση των αστικών αποβλήτων όχι μόνο δεν θα έχει πάει ένα βήμα μπροστά, αλλά θα μας γυρίσει χρόνια πίσω για νέα επανεκκίνηση και αφού θα έχουμε φορτωθεί στις πλάτες μας τεράστια κόστη».

«Διαφεύγουν τα πιο επικίνδυνα μικροσωματίδια»

Σκληρή κριτική έχει συγκεντρώσει και η στρατηγική ιδιωτικοποίησης της διαχείρισης των σκουπιδιών στο πλαίσιο της εκχώρησης κομβικών τομέων και αγαθών, όπως επίσης η νέα προσπάθεια υποβάθμισης του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. «Το κυβερνητικό σχέδιο παίρνει το “παιχνίδι” από τους δήμους και το πάει κεντρικά, αντίθετα στη λογική της αποκεντρωμένης διαχείρισης. Και από την πίσω πόρτα προκρίνει την καύση ως κύρια μέθοδο διαχείρισης. Είναι, δε, σαν να βάζεις το κάρο μπροστά από το άλογο. Παρότι έχουμε αποτύχει πλήρως στην ανακύκλωση και δεν γίνεται αξιοποίηση και διαχείριση του οργανικού κλάσματος των βιοαποβλήτων, θέλουν να προχωρήσουν με το υπόλειμμα το οποίο αυτή τη στιγμή είναι 83% στην Ελλάδα και οδηγείται στην ταφή», δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ο καθηγητής Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Γεράσιμος Λυμπεράτος.

Ανοδος κόστους

«Κανείς δεν πιστεύει πραγματικά ότι ξαφνικά θα ανέβουμε στο 65%, που είναι υποχρέωσή μας, στην ανακύκλωση των ανακυκλώσιμων υλικών και των βιοαποβλήτων. Επίσης, είναι σαφές ότι ακόμα και αν πετύχει, που δεν πρόκειται να πετύχει, σου μένει το 35%, που δεν θα έχει καλή θερμική αξία. Θα είναι ασύμφορο οικονομικά. Στη στρατηγική μελέτη παραδέχονται ότι θα ανέβει το κόστος. Και από περίπου 80 ευρώ με το τέλος ταφής τώρα (σ.σ. ανά τόνο απορριμμάτων που πληρώνουν οι δήμοι), θα ανέβει κάπου στα 110 ευρώ. Στην πραγματικότητα μπορεί να ανέβει μέχρι και 300, γιατί από το 2030 θα αρχίσουν να χρεώνονται οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα, που θα προκύπτουν φυσικά από την καύση. Επίσης, στη μελέτη αναφέρεται πως υποτίθεται ότι η καύση θα καλύψει το 2% της ενεργειακής ζήτησης, το οποίο είναι αστείο. Είναι απίστευτο να συζητάμε να φέρνουν στην Αττική σκουπίδια από το Βόρειο Αιγαίο και από τις Κυκλάδες» υπογράμμισε.

Σε ερώτηση για την αντιπρόταση του περιφερειάρχη Αττικής, Νίκου Χαρδαλιά, που γνωμοδότησε αρνητικά ως προς την καύση, για πυρόλυση του υπολείμματος, ο καθηγητής απαντά: «Η πυρόλυση δεν θα έχει τις περιβαλλοντικές συνέπειες που έχει η αποτέφρωση (καύση). Είναι μια θερμική πάλι μέθοδος επεξεργασίας, αλλά το πρόβλημα θα είναι ότι πάλι, για να είναι συμφέρουσα, δεν θα συμβαδίζει με υψηλούς στόχους στην ανακύκλωση. Θα μπορούσες να μην κάνεις καθόλου ανακύκλωση και να πας στην πυρόλυση κατευθείαν. Αυτό θα ήταν πιο λογικό, αλλά αντίθετο βέβαια πάλι στην ανακύκλωση».

Οσον αφορά τα περί περιορισμένου περιβαλλοντικού αποτυπώματος της αποτέφρωσης, ο κ. Λυμπεράτος μάς λέει πως αυτή παράγει καταρχάς «καυσαέρια τα οποία υποτίθεται ότι με κατάλληλα φίλτρα μπορείς να μειώσεις την επίπτωσή τους. Η αλήθεια είναι ότι τα πολύ μικρά σωματίδια πάντα θα διαφεύγουν. Και αυτά είναι και τα πιο επικίνδυνα. Γιατί είναι και τα πιο εύκολα εισπνεύσιμα. Επομένως, είναι πολύ σοβαρό το θέμα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και των επιπτώσεων στην υγεία. Το άλλο είναι η στάχτη η οποία μένει πίσω. Είναι επικίνδυνο απόβλητο και χρειάζεται και αυτό διαχείριση. Αν κάνεις κατάλληλη διαχείριση στη στάχτη, τότε δεν θα πετύχεις και την υποχρέωση της μείωσης των απορριμμάτων στο 10%, που υποτίθεται ότι αποτελεί το βασικό κίνητρο για την καύση. Θα έχεις σαφώς μεγαλύτερες ποσότητες τελικά ως ποσοστό του αρχικού βάρους που θα καταλήγει σε ταφή, και μάλιστα ταφή επικίνδυνων απορριμμάτων, όχι απλή υγειονομική ταφή. Κάτι που δεν υπάρχει σήμερα, γιατί δεν έχουμε καν τέτοια μονάδα».

Εισαγωγή τόνων σκουπιδιών

Μιλώντας για την τάση εγκατάλειψης της αποτέφρωσης από κεντρική μέθοδο στην Ευρώπη, ο καθηγητής φέρνει το παράδειγμα της Σουηδίας, όπου έχουν δημιουργηθεί 34 μονάδες καύσης. «Ηταν η βασική επιλογή να ακολουθήσουν αυτήν την προσέγγιση. Το “πρόβλημα” είναι ότι, επειδή έχουν πολύ υψηλές αποδόσεις στην ανακύκλωση, δεν μπόρεσαν να τροφοδοτούν τις μονάδες με τα υλικά, που είναι κυρίως το πλαστικό, το χαρτί και το χαρτόνι, τα οποία είναι αυτά που έχουν και την υψηλή θερμική αξία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εισάγουν περίπου 1,5 εκατομμύριο τόνους σκουπίδια τον χρόνο από άλλες χώρες, ακόμα και από την Ιρλανδία τώρα. Αυτό είναι προφανώς αντίθετο και στην αρχή της εγγύτητας, που είναι μία από τις βασικές αρχές της Ε.Ε. για τη διαχείριση των απορριμμάτων. Σε κάποιες χώρες, όπως η Γερμανία και η Δανία, υπάρχει η καύση ως προσέγγιση, στη λογική να μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ενέργεια που μπορούν να πάρουν από εκεί για τηλεθέρμανση».

Στην πρωτοπόρα στην ανακύκλωση Γερμανία, όπου το 67%-70% των δημοτικών αποβλήτων ανακυκλώνεται ή κομποστοποιείται, περίπου το 30% οδηγείται κυρίως σε μονάδες καύσης με ανάκτηση ενέργειας, ενώ η ταφή έχει ελαχιστοποιηθεί στο 1%. Στη Γαλλία τα αντίστοιχα ποσοστά διαμορφώνονται σε 46%-48% (ανακύκλωση/κομποστοποίηση), 33%-35% (καύση) και 17%-20% (ταφή), σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία (Eurostat, 2023).

Η κριτική παραμένει ίδια σε μεγάλες και μικρότερες ευρωπαϊκές χώρες. Οι περιβαλλοντολόγοι υποστηρίζουν ότι η καύση ούτε μειώνει την ποσότητα των απορριμμάτων, που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής, ούτε παράγει πράσινη ενέργεια. Αντίθετα, ενέχει κινδύνους για την υγεία και το περιβάλλον και υπονομεύει τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, η οποία δίνει έμφαση στην ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση, στερώντας πόρους από αυτές για την κερδοφορία των εγκαταστάσεων.

Στην Αυστρία υπάρχουν δώδεκα μονάδες καύσης. Η πρώτη κατασκευάστηκε το 1963 στη Βιέννη, η οποία στοχεύει να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2040. Οι μονάδες φέρεται να τηρούν τα όρια εκπομπών του κανονισμού του 2009, που ορίζει πως τα μη επεξεργασμένα υπολείμματα αποβλήτων δεν θα εναποτίθενται σε χωματερές, αλλά κάτοικοι που ζουν κοντά σε αυτές διαμαρτύρονται τουλάχιστον από τις αρχές του 21ου αιώνα.

Το σύστημα προώθησε την περαιτέρω ανάπτυξη εγκαταστάσεων και δέχεται συνεχώς όλο και περισσότερα απόβλητα από την Ιταλία, λόγω των διαρκών προβλημάτων με τη διαχείρισή τους στη γείτονα, προκαλώντας περιορισμένες αντιδράσεις. Μεταξύ άλλων, αναφέρεται πως οι δυνατότητες αποτέφρωσης υπερβαίνουν τον όγκο των οικιακών αποβλήτων, γεγονός που καθιστά ελκυστική την εισαγωγή αποβλήτων από το εξωτερικό. Τέλος, επικρίθηκε η αύξηση της κυκλοφορίας φορτηγών, που φέρνει επίσης αύξηση των εκπομπών.

Βαλκάνια

Στη Ρουμανία η κυβέρνηση ανέσυρε στην αρχή του έτους μια πρόταση, η οποία μετρά δέκα χρόνια, για την κατασκευή μονάδας καύσης στο Βουκουρέστι, με τα ίδια επιχειρήματα, ότι η υγειονομική ταφή είναι ο πιο ρυπογόνος τρόπος απόρριψης αποβλήτων και για τις ανάγκες παραγωγής (περίπου το 5%) της θερμικής ενέργειας της πόλης. Στη βαλκανική χώρα η αποτέφρωση υπόκειται σε ένα αυστηρό θεσμικό πλαίσιο, που όμως δεν τηρείται πάντα.

Τον περασμένο Ιούλιο η υπουργός Περιβάλλοντος, Ντιάνα Μπουζοϊάνου, ανέφερε πως η καύση αποβλήτων έχει εξελιχθεί σε «επικίνδυνη και κερδοφόρα πρακτική» για ορισμένους φορείς, που θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία. Υποσχέθηκε ότι οι Αρχές θα λάβουν αυστηρά μέτρα κατά τέτοιων πρακτικών και προανήγγειλε τη διενέργεια νέων ελέγχων. «Οσοι κερδίζουν χρήματα από την αποτέφρωση απορριμμάτων, πρέπει να πληρώσουν», δήλωσε. Οι δημόσιες διαμάχες για το θέμα πάντως είναι σπάνιες. Αλλά το 2022, ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος, Λάζλο Μπόρμπελι, κατηγορήθηκε για καθυστέρηση της νομοθετικής διαδικασίας και στήριξη όσων καίνε παράνομα απόβλητα. Ο υπουργός διέψευσε ότι το σχέδιο νόμου είχε σημαντικά κενά και δεν μπορούσε να εφαρμοστεί.

Στη Βουλγαρία υπάρχουν οκτώ μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις, όλες ιδιωτικές, που καίνε απόβλητα και παράγουν το καύσιμο RDF, το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως στα μεγάλα εργοστάσια τσιμέντου. Παλαιότερα είχε σχεδιαστεί η κατασκευή ενός αποτεφρωτήρα που θα λειτουργούσε κοντά στο κέντρο της πόλης για τη δημοτική εταιρεία τηλεθέρμανσης της Σόφιας, Toplofikatsiya Sofia, και θα χρηματοδοτούνταν από την Ε.Ε. Η προκήρυξη των διαγωνισμών καθυστέρησε και τα χρήματα χάθηκαν, ενώ στο μεταξύ οι διαμαρτυρίες από πολιτικούς και από περιβαλλοντικούς ακτιβιστές πλήθαιναν.

Προσπαθώντας να αποκρούσουν τις προειδοποιήσεις για επιδείνωση της ήδη σοβαρής ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη Σόφια, δημοτικοί αξιωματούχοι υποστήριζαν ότι η τεχνολογία θα ελαχιστοποιούσε τις επιβλαβείς εκπομπές. Το 2023 το σχέδιο ακυρώθηκε πλήρως από τον κυβερνητικό συνασπισμό που ανέλαβε την εξουσία και αποτελείται από κόμματα που είχαν εκφράσει ανοιχτά την αντίθεσή τους. Ωστόσο, απουσία κινήτρων για ανακύκλωση, η πόλη πληρώνει πάνω από 10 εκατ. ευρώ ετησίως για την επεξεργασία RDF σε τσιμεντοβιομηχανίες και δύο σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα. Επιπλέον έξοδα προκαλεί και εκεί η μεταφορά του RDF σε αποστάσεις που ξεπερνούν ενίοτε τα 400 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα.

*Το άρθρο γράφτηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος PULSE, στο οποίο συμμετέχει κατ’ αποκλειστικότητα η «Εφ.Συν.». Συνεργάστηκαν οι Manuel Escher (Der Standard, Αυστρία), το Vlad Barza (HotNews.ro, Ρουμανία) και Zornitsa Lateva (Mediapool, Βουλγαρία) 

Πηγή: efsyn.gr

Σοκαριστικές εικόνες περιβαλλοντικής μόλυνσης έρχονται στο φως από το Αγκίστρι, όπου, στο νότιο κομμάτι του νησιού, καταγράφεται εδώ και καιρό μια απαράδεκτη κατάσταση: φορτηγά αφήνουν τόνους απορριμμάτων σε μια πλαγιά, με αποτέλεσμα τα σκουπίδια να κυλούν και να καταλήγουν στον Σαρωνικό Κόλπο.

Το πρόβλημα, που φαίνεται να χρονίζει, αναδεικνύει μια τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή, καθώς σκουπίδια, μπάζα και έπιπλα πέφτουν ανεξέλεγκτα στη θάλασσα.

Πέντε συλλήψεις για το συμβάν

Το αποκαλυπτικό βίντεο από το Αγκίστρι έφερε στη δημοσιότητα η εκπομπή «Live You» του ΣΚΑΪ και δια το συμβάν έχουν ήδη γίνει πέντε συλλήψεις, όλες από την Ειδική Μονάδα Διαχείρισης της Τροχαίας Αθηνών, η οποία ασχολείται με ζητήματα περιβαλλοντικής μόλυνσης.

Το βίντεο καταγράφει μάλιστα τον χαρακτηριστικό διάλογο ενός πολίτη που «έπιασε» επ’ αυτοφώρω έναν εργαζόμενο τη στιγμή της παράνομης απόρριψης:

Πολίτης: «Γιατί τα πετάς εδώ;»

Εργαζόμενος: «Έτσι μου είπε το αφεντικό».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΖΙΑΣ

Η εικόνα μοιάζει παράδοξη: η Κίνα, γνωστή για το τεράστιο αποτύπωμα κατανάλωσης και παραγωγής αποβλήτων, βρίσκεται αντιμέτωπη με… έλλειψη σκουπιδιών. Σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times, οι κινεζικές μονάδες αποτέφρωσης απορριμμάτων, που αναπτύχθηκαν ραγδαία την τελευταία δεκαετία, δεν βρίσκουν πλέον αρκετή πρώτη ύλη για να λειτουργήσουν.

Πώς δημιουργήθηκε το πρόβλημα; Την τελευταία δεκαετία το Πεκίνο επένδυσε σε περισσότερες από 1.000 μονάδες αποτέφρωσης, καλύπτοντας πλέον πάνω από το 50% της παγκόσμιας ισχύος στην καύση απορριμμάτων για παραγωγή ηλεκτρισμού. Ο στόχος ήταν διπλός: αφενός η μείωση της ρύπανσης από τις χωματερές, αφετέρου η ενίσχυση του ενεργειακού μείγματος με «εγχώριο καύσιμο» που στηρίζεται στη διαχείριση αποβλήτων.

Ωστόσο, δύο παράγοντες ανέτρεψαν τον σχεδιασμό: η πτώση γεννήσεων και ο σταδιακός περιορισμός του πληθυσμού, σε συνδυασμό με επιβράδυνση της κατανάλωσης. Το αποτέλεσμα είναι θεαματική μείωση του παραγόμενου όγκου οικιακών απορριμμάτων.
Η έλλειψη απορριμμάτων είναι σε κάποιο βαθμό «θύμα της επιτυχίας»: η Κίνα έχει προχωρήσει σε πολιτικές όπως αυστηρούς κανόνες ανακύκλωσης, περιορισμό της πλαστικής συσκευασίας και αποθάρρυνση υπερκατανάλωσης. Όμως αυτή η μετάβαση, θετική για το περιβάλλον, στερεί την αναγκαία «καύσιμη ύλη» για έναν ενεργειακό τομέα που στηρίζεται στην ύπαρξη σκουπιδιών.

Η κατάσταση οδηγεί σε μια παράδοξη ιδέα: η Κίνα –που απαγόρευσε το 2018 την εισαγωγή ξένων σκουπιδιών κατηγορώντας τη Δύση ότι ξεφόρτωνε τα απορρίμματά της– σήμερα εξετάζει το ενδεχόμενο να τα δεχθεί ξανά για να τροφοδοτήσει τις ενεργειακές της μονάδες.

Πολλές προεκτάσεις

Αν συμβεί, θα είναι μια εντυπωσιακή ανατροπή με πολλαπλές προεκτάσεις:

Περιβαλλοντικές: Η μεταφορά απορριμμάτων διασχίζοντας ωκεανούς επιβαρύνει τις συνολικές εκπομπές άνθρακα, ενώ η αποτέφρωση ξένων αποβλήτων δημιουργεί νέους κινδύνους ρύπανσης.

Γεωπολιτικές: Ενδέχεται να ξανανοίξει η «πίσω πόρτα» για τη διάθεση απορριμμάτων χωρών του ανεπτυγμένου κόσμου, κυρίως της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, που αναζητούν συνεχώς διεξόδους διαχείρισης.

Οικονομικές: Το Πεκίνο θα μπορούσε να δημιουργήσει μια νέα αγορά, μετατρέποντας ακόμη και τα απορρίμματα σε μοχλό κερδοφορίας.

Η Κίνα βρίσκεται σήμερα ανάμεσα σε δύο πραγματικότητες: Από τη μία, η στρατηγική για ενεργειακή ανεξαρτησία μέσω καύσης απορριμμάτων λειτούργησε ως προσωρινή λύση. Από την άλλη, ο περιορισμός σκουπιδιών λόγω δημογραφίας και πιο «πράσινων» επιλογών δείχνει ότι αυτό το μοντέλο δεν έχει μέλλον.

Η συζήτηση πλέον μετατοπίζεται στο πώς η χώρα θα ανακατανείμει τις τεράστιες υποδομές αποτέφρωσης –ενδεχομένως προσανατολίζοντάς τες προς εναλλακτικά καύσιμα ή ενισχύοντας ακόμη περισσότερο την ανακύκλωση.

Η «έλλειψη σκουπιδιών» στην Κίνα δεν είναι μόνο ενεργειακό ζήτημα, αλλά και ένα μήνυμα παγκόσμιου χαρακτήρα: ακόμη και τα απορρίμματά μας, κάποτε αδιαμφισβήτητη πληγή του πλανήτη, μπορεί να εξελιχθούν σε σπάνιο πόρο που διαπραγματεύεται σε διεθνές επίπεδο.

Πηγή: in.gr

Σφοδρές αντιδράσεις έχει προκαλέσει η νέα κυβερνητική παραχώρηση στη Lamda Development, αυτή τη φορά αναφορικά με την διαχείριση των απορριμμάτων που θα παράγονται εντός της πόλης που δημιουργείται στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού.

Συγκεκριμένα η αρχική Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων προέβλεπε ότι η διαχείριση των στερεών αποβλήτων θα γινόταν σε εγκαταστάσεις μέσα στον χώρο του πρώην αεροδρομίου, σε νέα τροποποιημένη μελέτη που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 8 Οκτωβρίου αναφέρεται ότι προκρίνεται ως καλύτερη μέθοδος, να γίνεται στους σταθμούς μεταφόρτωσης απορριμμάτων των όμορων δήμων.

Από τη μεριά τους, οι δήμαρχοι Αλίμου και Γλυφάδας, Ανδρέας Κονδύλης και Γιώργος Παπανικολάου, αντιδρούν έντονα, δηλώνοντας ότι δεν μπορούν να αναλάβουν και τη διαχείριση των απορριμμάτων της νέας πόλης που αναπτύσσεται στο Ελληνικό. Επιμένουν ότι πρέπει να γίνει σεβαστή η σύμβαση με τον επενδυτή, ενώ παράλληλα ασκούν κριτική στην κυβέρνηση.

Ο Ανδρέας Κονδύλης, μιλώντας στο δημοτικό συμβούλιο και αναφερόμενος στην απόφαση της κυβέρνησης να μη δημιουργηθεί Σταθμός Διαχείρισης Απορριμμάτων εντός του Ελληνικού, τόνισε ότι μαζί με τον Γιώργο Παπανικολάου έχουν διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη πρόταση. Σύμφωνα με αυτήν, πρέπει να υπάρχει στον χώρο της επένδυσης στο Ελληνικό μια μονάδα μεταφόρτωσης απορριμμάτων.

Παράλληλα, καλεί τη Lamda Development να συνεργαστεί με τους δήμους, προτείνοντας: «Ελάτε να συμφωνήσουμε σε ποιο σημείο του οικοπέδου σας θα τοποθετηθεί, με σύγχρονες προδιαγραφές, μια μονάδα που θα διαχειρίζεται τα απορρίμματα του δικού σας χώρου, καθώς και τα απορρίμματα των δήμων μας, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα δικά σας. Η άρνηση της Lamda για συνεργασία σε αυτό το ζήτημα, κατά τη γνώμη μου, είναι ένα σοβαρό λάθος. Μακροπρόθεσμα, αυτό θα επηρεάσει αρνητικά όχι μόνο τη Lamda, αλλά και εμάς τους υπόλοιπους».

Στον αντίποδα, ο δήμαρχος Ελληνικού-Αργυρούπολης, Γιάννης Κωνσταντάτος, δείχνει να διαφωνεί με τη στάση των δύο άλλων δημάρχων και δηλώνει ότι μπορεί να καλύψει τις ανάγκες διαχείρισης των απορριμμάτων της νέας πόλης στο Ελληνικό μέσω του υπάρχοντος Σταθμού Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων, τονίζοντας ότι θεωρεί αυτή την ευθύνη «καθήκον και τιμή του».

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΒΑΛΑΒΑΝΗΣ

Σε ωρολογιακή βόμβα έχει μετατραπεί η Σαλαμίνα από όγκους εξωοικιακών σκουπιδιών, καύσιμη ύλη και καρκινογόνο αμίαντο (ελενίτ) να συσσωρεύονται παντού σε αυτοσχέδιες χωματερές. Γεμάτοι κάδοι και σκουπίδια που πιάνουν φωτιά συνθέτουν ένα σκηνικό αποσύνθεσης στην καθαριότητα του νησιού. Κάτοικοι καταγγέλλουν στο documentonews.gr την τραγική κατάσταση στο νησί που απέχει μόλις 10 λεπτά από την Αθήνα και δεν έχει κατορθώσει να βρει λύση στο ζήτημα των σκουπιδιών.

Η Δέσποινα Κωνσταντίνου, κάτοικος της περιοχής, περιγράφει στο documentonews.gr την κατάσταση-βόμβα για τη δημόσια υγεία: «Πριν από 15 μέρες μαζεύτηκαν τα σκουπίδια μιας χωματερής που υπήρχε όλο το καλοκαίρι κοντά στο σπίτι μου. Σχηματίστηκε ξανά μια χωματερή, ενώ πήραν και τους κάδους πίσω. Σκουπίδια έχουν αφεθεί παντού με τα ζώα να πηγαίνουν και να σκίζουν τις σακούλες. Μιλάμε για απίστευτη δυσωδία σε δρόμους που περνούν μικρά παιδιά. Δυο φορές σταμάτησα συμπολίτες μου εδώ στο νησί που πήγα να εναποθέσουν εκεί τα σκουπίδια και μου απάντησαν πως εδώ τους υπέδειξε ο δήμος».

Τα δε σκουπίδια αυτά, καθ’ όλη την αντιπυρική περίοδο αποτελούν επικίνδυνη καύσιμη ύλη σε συνδυασμό με τα κλαδιά που ακόμα μένουν παρατημένα στους δρόμους του νησιού. Την αδυναμία του Δήμου να μαζέψει τα σκουπίδια επισημαίνει και ο πυροσβέστης Βασίλης Κέκης: «Ευτυχώς φέτος δεν είχαμε μεγάλα συμβάντα και όσα είχαμε τα αντιμετωπίσαμε. Τα προβλήματα με τα σκουπίδια καλά κρατούν βέβαια και αρπάζουν συχνά φωτιά. Ο δήμος έχει ελλιπή και παλιό μηχανοκίνητο εξοπλισμό. Δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στο κομμάτι της καθαριότητας».

Ο Γ.Κ., κάτοικος της Σαλαμίνας, συμπληρώνει τη Δ. Κωνσταντίνου: «Έχουμε πολύ σοβαρό και μεγάλο πρόβλημα. Είναι διαχρονικό ζήτημα τα σκουπίδια στη Σαλαμίνα με τη συμβολή όλων των δημάρχων. Υπήρξαν κάποιες υποσχέσεις από την τωρινή Δημοτική Αρχή για λύσεις. Αυτά που αρπάζουν φωτιά είναι εξωοικιακά και κλαδιά που μένουν. Αν φανταστούμε ότι στη Σαλαμίνα τα Σαββατοκύριακα ο κόσμος ξεπερνάει τις 300.000 με τις δυνατότητες που έχει ο Δήμος αδυνατεί να τα βγάλει πέρα».

Τις παραπάνω τραγικές εικόνες όμως ο δήμαρχος τις χαρακτηρίζει «επιτυχία», όπως μας πληροφορεί η δημοτική σύμβουλος Υβόνη Αραβανή: «Προ ημερών σε Δημοτικό Συμβούλιο, μας διαβεβαίωσε για την επιτυχία του Δήμου στον τομέα της καθαριότητας δηλώνοντας ότι ο αντιδήμαρχος καθαριότητας και το επόμενο καλοκαίρι θα είναι ο ίδιος διότι κατ’ αυτόν είναι απόλυτα επιτυχημένος στο ρόλο του. Από την αρχή του καλοκαιριού η κατάσταση στα εξωοικιακά απορρίμματα και στα υπολείμματα πρασίνου, έχει δημιουργήσει ένα ανεξέλεγκτο τοπίο, που έχει ως αποτέλεσμα ολόκληρο το νησί, να βρίσκεται σε αυξημένη επικινδυνότητα πυρκαγιών, αφού οι σωροί όλων αυτών έχουν κατακλύσει κάθε γωνιά, σχηματίζοντας άπειρες αυτοσχέδιες χωματερές. Αν προσθέσουμε τα οικιακά απορρίμματα αλλά και την ανεξέλεγκτη απόρριψη του τόσο επιβλαβούς καρκινογόνου αμίαντου (ελενίτ) μπορούμε να πούμε ότι η Σαλαμίνα ζει μια διαρκή υποβάθμιση».

Καρκινογόνο ελενίτ και καύσιμη ύλη… με εργολαβίες

Μια άλλη πτυχή των σκουπιδιών είναι και τα ελενίτ που πετάγονται από τις ανακαινίσεις παντού στο νησί. Ο καρκινογόνος αμίαντος αποτελεί επίσης υγειονομικό κίνδυνο για όλο το νησί. Ειδικά με τις βροχές αυτό το υλικό μπορεί να καταλήξει στον υδροφόρο ορίζοντα. Όπως καταγγέλλει ο Γιώργος Αθανασίου, κάτοικος Σαλαμίνας, «υπάρχει θραύση και ταφή αμιάντου στο ελεύθερο περιβάλλον. Είναι 100% παράνομο και καρκινογόνο και υπάρχουν φωτογραφίες που το πιστοποιούν».

Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Γιώργος Παναγόπουλος υποστηρίζει για τις καταγγελίες σε σχέση με τα ελενίτ: «Έχουμε σύμβαση με εργολάβο για αυτή τη δουλειά και τα μαζεύουμε. Και τα ελενίτ θα έπρεπε οι πολίτες να τα πετάνε για ανακύκλωση ως οφείλουν».

Το ζήτημα αναδεικνύει συνεχώς η Κίνηση Ενεργών Πολιτών «ΕΛΗΑ», η οποία μάλιστα τον Μάιο απέστειλε αναφορά προς την Εισαγγελία Πρωτοδικών σχετικά με το παράνομο θάψιμο του αμιάντου.

Τους δρόμους όμως κατακλύζουν και υλικά από τα οικόπεδα που δεν έχουν μαζευτεί ακόμα. Τόσους μήνες μετά ακόμα παραμένουν διάσπαρτα.

«Φέτος, ο νόμος για τα οικόπεδα μας βρήκε εντελώς ανοργάνωτους» σχολιάζει ο Γ. Αθανασίου και συνεχίζει: «Η συσσώρευση καύσιμης ύλης στο νησί είναι μεγάλη. Κανένας κρατικός φορέας δεν ενδιαφέρεται για το μοναδικό άθικτο πνεύμονα της ευρύτερης περιοχής. Αντί να τον προστατεύσουμε δημιουργούμε εστίες πυρκαγιάς».

Το documentonews.gr απηύθυνε ερώτημα τον δήμαρχο τι έγινε εν τέλει με το όχημα που θα μίσθωνε ο δήμος για τη συλλογή των υλικών: «Δεν αγοράστηκε ποτέ τέτοιο όχημα. Τα χρήματα που δόθηκαν έκτακτα για την αποκομιδή των κλαδιών δόθηκαν σε εργολάβο που ανέλαβε το έργο και το ολοκλήρωσε».

«Είναι τραγελαφικό, αν σκεφτεί κανείς την πρόσφατη ιδέα της διοίκησης να μισθώσει αυτοκίνητο 4Χ4 με δεξαμενή πυρόσβεσης για τον χειμώνα και κυρίως ένα πολυτελές επιβατηγό SUV στον τομέα της καθαριότητας που αναμένουμε, όπου συνδυαστικά με τον ίδιο αντιδήμαρχο καθαριότητας το επόμενο καλοκαίρι η μόνη ελπίδα θα είναι η… καλή μας τύχη» αντιτείνει στον Δήμαρχο η Υβ. Αραβανή.

Πηγή: documentonews.gr

Μόνον ντροπή μπορεί κανείς να αισθάνεται όταν η Ελληνική Πολιτεία δεν μπορεί να βρει λύση στο πρόβλημα των αποβλήτων και προσφέρεται η γειτονική Τουρκία να βοηθήσει!

Έτσι το ζήτημα της αντίδρασης του δήμου Κω στην απόφαση του Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου για μεταφορά των απορριμμάτων της Καλύμνου στον ΧΥΤΑ της Κω έφτασε στην αντίθετη όχθη καθώς η Τουρκία προσφέρθηκε να βοηθήσει.

Όπως έκανε γνωστό με δηλώσεις του στον Real Voice, ο Δήμαρχος Καλύμνου Γιάννης Μαστροκούκος, δέχθηκε πρόταση από το Τουργκούτρεϊς, στα απέναντι τουρκικά παράλια, να μεταφέρει στις δικές τους υποδομές τα σκουπίδια της Καλύμνου «αφού εσείς δεν μπορείτε να τα βρείτε μεταξύ σας» , όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, εκφράζοντας παράλληλα την οργή του, για τα «δικαιώματα» που ως χώρα δίνουμε στην Τουρκία.

Συγκεκριμένα ο κ. Μαστροκούκος δήλωσε:

«Ως δήμαρχος νιώθω άσχημα. Στεναχωριέμαι αφάνταστα ως Έλληνας, ως πατριώτης, ως Καλύμνιος, όταν ακούνε στα απέναντι παραλία τι συμβαίνει στα νησιά μας και έρχονται διάφοροι και προθυμοποιούνται να δεχτούν τα σκουπίδια μας. Σας το λέω σε ελεύθερη απόδοση, “αφού δεν μπορείτε μεταξύ σας, μετά χαράς να σας εξυπηρετήσουμε εμείς”. Είμαστε Έλληνες, ζούμε σε μια συντεταγμένη πολιτεία την ελληνική πολιτεία. Δεν είμαστε ξεκομμένοι και περιθωριακοί. Είμαστε ένα μέρος της αυτής της πατρίδας, της ελληνικής επικράτειας και οφείλουμε τα ζητήματά μας, αφού είμαστε όλοι στην πρώτη γραμμή, να τα λύνουμε με χαμηλούς τόνους και δεν χρειάζεται να δημιουργούμε ούτε σχόλια, ούτε να δίνουμε δικαιώματα στους απέναντι που καραδοκούν. Και μόνο στο άκουσμα ότι εμείς μεταξύ μας δεν μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματά μας ως πατριώτες ως Έλληνες και προσφέρονται οι απέναντι, αυτό εμένα με εξοργίζει».

Επιπλέον, ο Δήμαρχος Καλύμνου μίλησε για “πειρατικές” πρακτικές που έχει εντοπίσει, νυχτερινής μεταφοράς απορριμμάτων από το νησί της Κω – για παράδειγμα έκανε λόγο για πολύ μεγάλο αριθμό στρωμάτων, πιθανότατα από ξενοδοχεία της Κω – στον ΧΑΔΑ της Καλύμνου, λέγοντας ότι αυτό αποτελεί κοινό μυστικό.

«Είναι αλήθεια, μεταφέρονται πειρατικά. Είναι κοινό μυστικό, απλά κρατάμε χαμηλούς τόνους. Είναι γεγονός όταν το πρωί με το ξημέρωμα βλέπει κανείς στον ΧΑΔΑ απίστευτο αριθμό στρωμάτων, τα οποία έχουν αποσυρθεί και τα έχουν πετάξει στον ΧΑΔΑ της Καλύμνου. Τόσα όσα στρώματα δεν έχει ολόκληρη Κάλυμνος! Είναι αλήθεια. Τι θα κάνει όμως κανείς; Να σηκώσει τα ζητήματα και να αρχίσει μια διαμάχη η οποία δεν έχει δεν έχει νόημα; Νομίζω ότι είναι ζητήματα τα οποία πρέπει να λύνουμε μεταξύ μας και με χαμηλούς τόνους» ανέφερε ο Δήμαρχος Καλύμνου.

Η απόφαση του Περιφερειάρχη που δεν ήταν λύση!

Όπως αναφέρεται –και παρά την απόφαση του περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου, Γιώργου Χατζημάρκου- να μεταφερθούν τα απορρίμματα της Καλύμνου στην Κω, το ΧΥΤΑ στην Κω είναι κορεσμένο και δεν έχει αδειοδότηση αυτή τη χρονική στιγμή για επιπλέον λειτουργία. Αναφέρεται επίσης πως το ΧΥΤΑ στην Κω λειτουργεί παραβιάζοντας περιβαλλοντική νομοθεσία.

Σημειώνουν ότι το πρόβλημα εστιάζεται στην Κάλυμνο και στην δυνατότητα να λυθεί επί τόπου το πρόβλημα.

Στην Κάλυμνο αναφέρεται ότι ο ΧΥΤΑ είναι επίσης κορεσμένος και ακολουθεί τη λύση της καύσης των σκουπιδιών, η οποία απέχει από οποιαδήποτε οικολογική προσέγγιση.

Προσθέτουν ότι μια πρόσκαιρη λύση θα ήταν η δεματοποίηση των απορριμμάτων στην Κάλυμνο αντί να καίγονται- δηλαδή η σμίκρυνση σε όγκο – κάτι το οποίο απορρίπτει ο Περιφερειάρχης.

Σημειώνουν ότι είχε ήδη συμφωνηθεί από 13/5/2022 η δεματοποίηση αλλά η Περιφέρεια υποχώρησε καθώς υποστήριξε πως ανάλογες λύσεις δεν είχαν επιτύχει σε τρεις παρόμοιες περιπτώσεις.

Όπως αναφέρουν ο Δήμος Καλύμνου για να λυθεί το θέμα έχει παραχωρήσει 65 στρέμματα για την Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση διαχείρισης Αποβλήτων. Η Περιφέρεια αντίθετα θεωρεί πως πρόκειται για χρονοβόρα διαδικασία.

Ουδέποτε ερωτήθηκε ο Δήμος της Κω για τα σκουπίδια της Καλύμνου

Όπως αναφέρει ο τοπικός Τύπος, ουδέποτε ερωτήθηκε ο δήμος της Κω για το ενδεχόμενο μεταφοράς των σκουπιδιών της Καλύμνου στην Κω, κάτι το οποίο ανέφερε και ο δήμαρχος Κω Θεοδόσης Νικηταράς ο οποίος ξεκαθάρισε πως ο δήμος της Κω δεν συναινεί στο σενάριο αυτό που ανακοινώθηκε στο Δημοτικό Συμβούλιο της Καλύμνου, χωρίς ουδέποτε να ενημερωθεί ο δήμος της Κω, το δημοτικό συμβούλιο, η τοπική κοινωνία και οι φορείς αλλά ούτε καν επιστημονικά, δεν διερευνήθηκε.

Τι προτείνουν οι Οικολόγοι της Κω

«Η λύση για τη Κάλυμνο είναι η άμεση εκκίνηση της ανακύκλωσης ΚΑΙ της κομποστοποίησης για να μειωθούν τα σκουπίδια προς το ΧΥΤΑ που πρέπει να φτιάξουν στη Κάλυμνο( οι μελέτες λένε ότι η ανακύκλωση είναι περίπου το 30% των σκουπιδιών και άλλο 30% είναι η κομποστοποίηση. Μένει πολύ λίγο για το ΧΥΤΑ Καλύμνου αν λειτουργήσουν όλα σωστά

Ο υποτυπώδης ΧΥΤΑ στη Κάλυμνο υπάρχει. Ακόμα και αν δεν εχει αδειοδότηση όπως βέβαια και αυτός της Κω. Πόσο δύσκολο είναι να συνεχίσουν να τον χρησιμοποιούν  ή και να τον  ολοκληρώσουν  προτού προχωρήσουν σε φαραωνικό έργο που λενε ότι θα ολοκληρωθεί σε 3-4 χρόνια αλλά με τις ενστάσεις των εργολάβων ξέρουμε όλοι ότι θα πάμε στα 8 χρόνια;»

Πηγή: documentonews.gr

Μια ξενοδοχειακή αλυσίδα εγκαθιστά μια κάμερα στους κάδους απορριμμάτων της για να κατασκοπεύει τι πετάνε οι επισκέπτες. Συμπέρασμα; Τα κρουασάν του πρωινού της παραείναι μεγάλα. Πολλά καταλήγουν στα σκουπίδια – μαζί με όποια κέρδη αποφέρουν. Ένα σούπερ μάρκετ μπορεί να σκαλίσει τα δεδομένα πωλήσεών του και να βρει ότι τα λευκά κρεμμύδια δεν πωλούνται τόσο γρήγορα όσο τα κόκκινα και είναι πιο πιθανό να πεταχτούν στα σκουπίδια. Ποιος βρίσκεται πίσω από αυτές τις δύο προσπάθειες; Η τεχνητή νοημοσύνη.

Μια καλπάζουσα βιομηχανία προσπαθεί να δώσει χρηματικό αντίκρισμα σε ένα παράλογο ανθρώπινο πρόβλημα: την τεράστια ποσότητα φαγητού που πηγαίνει από τα σούπερ μάρκετ και τα εστιατόρια στα σκουπίδια. Ένα μεγάλο μέρος, αν δεν κομποστοποιηθεί, καταλήγει σε χωματερές, όπου και αποσυντίθεται, απελευθερώνοντας στην ατμόσφαιρα ισχυρά αέρια θερμοκηπίου που ζεσταίνουν τον πλανήτη.

Κάπως έτσι γεννιέται μια νέα επιχειρηματική ευκαιρία. H εταιρεία Winnow έχει αναπτύξει το εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης που κατασκοπεύει τα σκουπίδια των εστιατορίων. Μια άλλη εταιρεία, η Afresh, επεξεργάζεται τα δεδομένα των σούπερ μάρκετ για να αναζητήσει τις αναντιστοιχίες μεταξύ του τι διαθέτει ένα κατάστημα και του τι αγοράζουν οι άνθρωποι.

Η τεχνητή νοημοσύνη, βέβαια, έχει το δικό της βρόμικο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Η επεξεργασία τεράστιου όγκου δεδομένων απαιτεί τεράστιες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης, η ΤΝ δεν μπορεί (ακόμη) να αλλάξει αυτό που ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει συνηθίσει να περιμένει στις σύγχρονες βιομηχανικές κοινωνίες: αφθονία φρέσκων αβοκάντο στο σούπερ μάρκετ όλο τον χρόνο, ένα ολοένα και μεγαλύτερο εύρος μικροσκοπικών πλαστικών ποτηριών γιαουρτιού, τεράστιες πιατέλες με νάτσος στα μενού των happy hour.

Η σπατάλη είναι πρόβλημα 

Οι δύο εταιρείες αποτελούν μέρος μιας βιομηχανίας σε άνθηση, η οποία προσπαθεί να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα που δημιουργήθηκε από τη σύγχρονη βιομηχανία τροφίμων. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το ένα τρίτο των τροφίμων που καλλιεργούνται δεν καταναλώνονται ποτέ. Σε παγκόσμιο επίπεδο, 1 δισ. τόνοι τροφίμων πήγαν χαμένοι το 2022, σύμφωνα με το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ. Η σπατάλη τροφίμων αντιπροσωπεύει από 8% έως 10% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ποσό περίπου ίσο με τις εκπομπές από την αεροπορία και τη ναυτιλία μαζί.

Στις ΗΠΑ, το ένα τρίτο των τροφίμων που καλλιεργούνται δεν καταναλώνονται ΠΟΤΕ. Σε παγκόσμιο επίπεδο, 1 δισ. τόνοι τροφίμων πήγαν χαμένοι το 2022, σύμφωνα με το περιβαλλοντικό πρόγραμμα του ΟΗΕ. 

«Είναι ένα τεράστιο πρόβλημα», δήλωσε ο Μαρκ Ζορνς, ιδρυτής της Winnow, η οποία συνεργάζεται με εστιατόρια, ξενοδοχεία και εταιρείες τροφοδοσίας ιδρυμάτων. Στο πρόβλημα προστίθενται και οι συγκεχυμένες ετικέτες «ανάλωση μέχρι» και «πώληση μέχρι» στα τρόφιμα, που έχουν ως αποτέλεσμα να καταλήγουν στα σκουπίδια απολύτως βρώσιμα τρόφιμα.

Αμερικανικά σούπερ μάρκετ

Σημάδια προόδου εμφανίζονται από μια ομάδα αλυσίδων σούπερ μάρκετ στις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες και στον Καναδά που δεσμεύτηκαν εθελοντικά να μειώσουν τα απορρίμματα τροφίμων στις δραστηριότητές τους. Μεταξύ του 2019 και του 2022, οι οκτώ αλυσίδες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Pacific Coast Food Waste Commitment ανέφεραν μείωση κατά 25% του συνολικού όγκου των αναξιοποίητων τροφίμων τους. Ανέφεραν επίσης ότι δώρισαν περισσότερα τρόφιμα σε φιλανθρωπικά ιδρύματα και έστειλαν περισσότερα από τα απορρίμματά τους σε εγκαταστάσεις κομποστοποίησης, οι οποίες σπανίζουν, αντί για χώρους υγειονομικής ταφής.

«Αποδεικνύει ότι ο εθνικός στόχος (Σ.τ.Μ.: των ΗΠΑ) να μειωθούν τα απορρίμματα τροφίμων στο μισό μέχρι το 2030 μπορεί, πράγματι, να είναι εφικτός, αλλά θα απαιτήσει πολύ περισσότερη δράση σε όλους τους σταθμούς της διατροφικής διαδρομής για να συμβεί αυτό», δήλωσε η Ντέινα Γκάντερς, επικεφαλής της Refed, ενός οργανισμού που παρακολουθεί τα δεδομένα του εθελοντικού προγράμματος.

Υπάρχουν τώρα πολλά νέα εργαλεία για να βοηθήσουν τους λιανοπωλητές να μειώσουν τα απόβλητα. Ορισμένες νεοφυείς επιχειρήσεις, όπως η Apeel και η Mori, προσφέρουν προστατευτικές επιστρώσεις για τα φρέσκα προϊόντα, ώστε να μην αλλοιώνονται τόσο γρήγορα. 

Πόσα αυγά αυτή την εβδομάδα; 

Για κάθε προϊόν στο τμήμα φρέσκων τροφίμων ενός παντοπωλείου με το οποίο συνεργάζεται, η τεχνολογία της Afresh εξετάζει δεδομένα πωλήσεων έξι ετών. Το εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης της μπορεί να μαντέψει πότε οι άνθρωποι αγοράζουν αβοκάντο και σε ποια τιμή. Μπορεί να το συνδυάσει με δεδομένα σχετικά με το πόσο γρήγορα χαλάνε τα αβοκάντο και προσφέρει συμβουλές για το πόσα αβοκάντο πρέπει να αποθηκευτούν. Αντίστοιχα, αν η εποχή του βαψίματος των αυγών το Πάσχα έφερε παραδοσιακά περισσότερες πωλήσεις αυγών, το εργαλείο αυτό μπορεί να υπολογίσει πόσα περισσότερα κιβώτια πρέπει να παραγγείλει το κατάστημα, αλλά και πόσες περισσότερες πιπεριές, επειδή οι αγοραστές συνήθως φτιάχνουν ομελέτες με τα επιπλέον αυγά στο σπίτι.

Ναι, σύμφωνοι, πιθανότατα ένας έμπειρος διευθυντής καταστήματος θα το γνώριζε αυτό, δήλωσε ο Ματ Σουάρτζ, συνιδρυτής της Afresh, ωστόσο η τεχνητή νοημοσύνη θα προσφέρει πιο ακριβείς πληροφορίες για πολύ περισσότερα προϊόντα. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να συστήσει στον υπεύθυνο του καταστήματος να παραγγείλει 105 κιβώτια αυγών την εβδομάδα πριν από το Πάσχα αντί για 110. «Κάθε κιβώτιο έχει σημασία», είπε. Επίσης, δήλωσε η Σούζαν Λονγκ, επικεφαλής βιωσιμότητας της αλυσίδας παντοπωλείων Albertsons, η οποία χρησιμοποιεί την τεχνολογία της Afresh, οι έμπειροι διευθυντές καταστημάτων είναι όλο και πιο σπάνιοι. «Η τεχνητή νοημοσύνη είναι εξαιρετικά ακριβής. Όχι απλώς “πρέπει να παραγγείλω κρεμμύδι”, αλλά “αυτό το είδος κρεμμυδιού”». Η Λονγκ δήλωσε επίσης ότι η αλυσίδα έχει μειώσει τη σπατάλη τροφίμων, αλλά αρνήθηκε να πει κατά πόσο.

Μεγάλα γλυκά πρωινού

Η Winnow εγκαθιστά κάμερες πάνω από τους κάδους απορριμμάτων στις κουζίνες των εστιατορίων. Οι εικόνες τροφοδοτούνται σε έναν αλγόριθμο που μπορεί να διακρίνει τη διαφορά μεταξύ μισού ταψιού λαζάνια (άξιο λόγου) και μιας μπανανόφλουδας (όχι και τόσο). Κάποια ξενοδοχεία Hilton που έθεσαν σε εφαρμογή το εργαλείο διαπίστωσαν ότι πολλά από τα γλυκά του πρωινού τους παραήταν μεγάλα – καθώς επίσης και ότι τα ψημένα φασόλια συνήθως έμεναν μισοφαγωμένα.

Η ερευνητική ομάδα Refed διαπίστωσε στις εκτιμήσεις της για το 2022 ότι το 70% των τροφίμων που σπαταλούνται στα εστιατόρια είναι τρόφιμα που μένουν στο πιάτο, γεγονός που σηματοδοτεί την ανάγκη επανεξέτασης των μεγεθών των μερίδων. Ο Μαρκ Ζορνς συνεργάζεται κυρίως με ξενοδοχεία και καφετέριες. Εκτιμά ότι τα εστιατόρια σπαταλούν μεταξύ 5% και 15% των τροφίμων που αγοράζουν. «Αυτό είναι ένα προφανές πρόβλημα που όλοι γνωρίζουν», δήλωσε ο Ζορνς. «Αλλά είναι ξεκάθαρα και ένα πρόβλημα που δεν διορθώνουμε».

Πηγή: new york times / ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Αρνητική επίδοση για την Ελλάδα

Ο μέσος όρος των χωρών της Ε.Ε. είναι 131 κιλά ανά άτομο, γεγονός το οποίο καταδεικνύει ότι οι επιδόσεις της Ελλάδας μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά. Θα πρέπει μάλιστα να σημειωθεί πως, σύμφωνα με τους ειδικούς, πολλά από τα τρόφιμα που τελικώς καταλήγουν στα σκουπίδια παραμένουν βρώσιμα και θα μπορούσαν να καταναλωθούν με σωστή συντήρηση και έλεγχο.

Κι αυτό αποκτά μεγαλύτερη σημασία καθώς η Ελλάδα διανύει ακόμα μία δύσκολη χρονιά με τον πληθωρισμό των τροφίμων και την ακρίβεια να έχουν μετατρέψει τις αγορές στο σούπερ μάρκετ σε πραγματικόεφιάλτη.

Περίπου το 45% των αποβλήτων, ήταν σε κάποια φάση βρώσιμα

Μόνο σε επίπεδο νοικοκυριών χωρίς δηλαδή να συνυπολογίζεται ο αγροτικός ή ο μεταποιητικός τομέας, από την έρευνα που διεξήχθη από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο σε περισσότερα από 1.100 νοικοκυριά με τη μέθοδο της αναλυτικής καταγραφής σε ημερολόγιο, προέκυψε ότι η ποσότητα αποβλήτων τροφίμων φτάνει τα 87 κιλά ανά άτομο το χρόνο. Από, αυτά όπως εξηγεί στο «Εθνος» η Κάτια Λαζαρίδη, καθηγήτρια Γεωγραφίας στο Χαροκόπειο, η οποία ασχολείται εδώ και πολλά χρόνια με το θέμα, περίπου το 45% είναι απόβλητα, τα οποία ήταν σε κάποια φάση βρώσιμα, όπως για παράδειγμα ψωμί που μούχλιασε σε αντίθεση με τα υπόλοιπα, όπως τα κόκκαλα που δεν ήταν ποτέ βρώσιμα. Αυτό σημαίνει ότι περίπου το 45% των τροφίμων δυνητικά θα μπορούσε να μην είχε καταλήξει στα σκουπίδια με καλύτερο προγραμματισμό ακόμα και με ...καλύτερη τοποθέτηση των προιόντων στο ψυγείο και τα ντουλάπια.

Η ποσότητα των τροφίμων που καταλήγει στον κάδο στην Ελλάδα είναι σίγουρα μεγάλη. Ωστόσο, σύμφωνα με την κυρία Λαζαρίδη, αυτό δε θα πρέπει να μας κάνει αφοριστικούς: «Η χώρα μας έχει σημαντική αγροτική παραγωγή και χαρακτηρίζεται από μεγαλυτερη αφθονία φρέσκων προιόντων που μπορεί να οδηγηθούν ως απόβλητα. Αν χρησιμοποιήσω φρέσκιες πατάτες στην παρασκευή του φαγητού μου, σίγουρα θα δημιουργήσω περισσότερα απόβλητα από τα φλούδια που θα απορρίψω, συγκριτικά με μία συσκευασία. Χρεαζόμαστε περισσότερα στοιχεία πριν γίνουμε αφοριστικοι. Σαφώς σημαντική ποσότητα τροφίμων πετάγεται, αλλά σε μεγάλο βαθμό μπορεί να οφείλεται και στον διαφορετικό τρόπο παρασκευής φαγητού καθώς χρησιμοποιούμε περισσότερο φρεσκο».

Σημαντικά κενά στο στάδιο της αγροτικής παραγωγής

Την ίδια στιγμή σε ό,τι αφορά την ακριβή εικόνα των αποβλήτων τροφίμων, φαίνεται ότι εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά κενά στα στοιχεία κυρίως στο στάδιο της αγροτικής παραγωγής, κάτι που συμβαίνει και σε άλλες χώρες.

Σε κάθε περίπτωση αυτό που είναι βέβαιο είναι πως στη χώρα μας λείπει η δέσμευση πόρων, αλλά και η πολιτική δέσμευση που θα φέρει το ζήτημα των αποβλήτων τροφίμων ψηλά στην ατζέντα, αφού ελάχιστοι υπάλληλοι στο αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχουν στο αντικείμενό τους από το κλείσιμο των παράνομων χωματερών και το σχεδιασμό και την ανάπτυξη εργοστασίων έως την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων.

Θα πρέπει, πάντως, να σημειωθεί ότι η ΕΕ έχει προτείνει επισήμως χωρίς ωστόσο ακόμα αυτή η πρόταση να έχει λάβει τη μορφή Οδηγίας, την αναθεωρηση του ισχύοντος πλαισίου ώστε να περιληφθεί ο δεμευτικός στόχος της μείωσης κατά 30% της ποσότητας αποβλήτων από τη λιανική έως την κατανάλωση.

Τα λάθη

Σύμφωνα με την κυρία Λαζαρίδη, ένα από τα βασικά λάθη που γίνονται στα νοικοκυριά, το οποίο ωστόσο φαίνεται να μειώνεται με τα χρόνια είναι οι αυθόρμητες αγορές, δηλαδή τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ ή στη λαική που γίνονται χωρίς λίστα ή χωρίς να έχει προηγηθεί έλεγχος στο ψυγείο και τα ντουλάπια.

Το δεύτερο λάθος γίνεται στην τακτοποίηση καθώς πολλοί προτιμούν τον «εύκολο» τρόπο τοποθετώντας τα καινούρια μπροστά: «Θα πρέπει να κοιτάζουμε και με μια κίνηση να φέρνουμε τα πιο παλιά μπροστά, δηλαδή αυτό που μπήκε πρώτο μέσα να βγαίνει πρώτο έξω. Να κρατάμε τον έλεγχο των αποθηκευτικών χώρων για τα τρόφιμα στο ψυγείο, την κατάψυξη και το ντουλάπι».

Ειδικά για την κατάψυξη, η ίδια σημειώνει πως είναι ένα πάρα πολύ καλό εργαλείο, αλλά πολύς κόσμος δεν ξέρει πως να το χρησιμοποιεί. «Πολλά πράγματα όταν βλέπουμε ότι μπορεί να μας περισσέψουν μπορούμε να τα τοποθετήσουμε σε μικρές μερίδες και να τα ξεπαγώσουμε όταν τα χρειαστούμε, ακόμα και μαγειρεμένα φαγητά. Φυσικά όχι τα φρέσκα λαχανικά», τονίζει η κυρία Λαζαρίδη προσθέτοντας ότι η σωστή αποθήκευση των τροφίμων μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια ζωής τους και κατά συνέπεια αυξάνονται οι πιθανότητες αυτά να καταναλωθούν αντί να πεταχτούν.

Στην Ελλάδα οι «αυστηρότερες» ημερομηνίες λήξης

Γρίφος φαίνεται όμως ότι παραμένει για αρκετούς και η σήμανση των τροφίμων ως προς την ημερομηνία τους, με την οποια παρατηρείται σημαντικό πρόβλημα.

«Πολλοί άνθρωποι ακόμα μπερδεύονται και επειδή θεωρούν ότι πρέπει να υπάρχει ασφάλεια σε αυτό που καταναλώνουν, καταλήγουν να πετούν τρόφιμα, τα οποία στην πραγματικότητα δε χρειάζεται να πεταχτούν», σημειώνει η κυρία Λαζαρίδη.

Εξηγεί ότι υπάρχουν δύο ημερομηνίες λήξης το «αναλωση έως» και το «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από». «Η μία μπαίνει στα ευαλοίωτα προιόντα και πρέπει να την κοιτάξει κανείς λίγο περισσότερο. Την άλλη μπορεί και να την αγνοήσει πλήρως. Τα μακαρόνια μας δε θα χαλάσουν ποτέ. Δε θα πάθουμε δηλητηρίαση εξαιτίας μακαρονιών που έχουν ξεχαστεί στο ντουλάπι», τονίζει η καθηγητρια του Χαροκοπείου.

Προσθέτει μάλιστα ότι πολύς κόσμος αγνοεί μια άλλη σημαντική παράμετρο: ότι το που μπαίνει ημερομηνία, αν πρέπει να μπει ανάλωση έως ή κατα προτίμηση είναι κάτι που αποφασίζουν οι βιομηχανίες διότι γνωρίζουν καλύτερα τα προιόντα τους: «Δεν υπάρχει κάποια ευρωπαική οδηγία γι΄αυτό. Γι΄αυτό το λόγο μπορείτε να βρείτε το ίδιο προιόν, το γιαούρτι για παράδειγμα, σε μία χώρα να αναγράφει ανάλωση έως και σε άλλη χώρα κατα προτίμηση έως. Αυτό συμβαινει για πολλούς λόγους που σχετίζονται με το τί έχει συνηθίσει το κοινό, την εμπιστοσύνη του κοινού, πώς αξιολογουν οι βιομηχανιες ότι θα αντιδράσει το κοινό, πόσο ευασθητοποιημένο είναι. Βλέπουμε ότι σε κοινωνίες ευαισθητοποιημένες στο ζήτημα της σπατάλης τροφίμων, κάποιες βιομηχανίες αλλάζουν τη σήμανση ακόμα και στο γάλα ή το γιαούρτι και δοκιμάζουν σήμανση του είδους «συχνά κατάλληλο και μετά από κάποια ημερομηνία. Στις περισσότερες περιπτώσεις αν ένα τρόφιμο έχει διατηρηθεί στις σωστές συνθήκες, σε ένα καλό ψυγείο, μπορεί να διατηρηθεί και μέρες μετά την ημερομηνία που αναγράφει και επομένως δεν εχει κανένα λόγο να πεταχτεί», υπογραμμίζει.

Αναφέρεται επίσης σε τρόφιμα που δε χαλάνε, αλλά παρόλα αυτά στις συσκευασίες τους αναγράφεται ημερομηνία λήξης: «Εχω δει ημερομηνία λήξης στο αλάτι. Το αλάτι είναι από μόνο του συντηρητικό. Παλιά βάζαμε τρόφιμα σε άλμη για να διατηρηθούν. Αντίστοιχα το μέλι, δεν έχει κανένα λόγο να λήξει. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να το πετάξει κανείς».

Οπως μάλιστα έχει καταδείξει διεθνής έρευνα, η Ελλάδα είναι από τις χώρες, στις οποίες απαντάται συχνότερα η σήμανση λήξης «ανάλωση έως», η οποία οδηγεί αρκετούς στο να πετούν τρόφιμα που δεν είναι επικίνδυνα.

«Με εξαίρεση το κρέας, το ψάρι, τα αλλαντικά και ορισμένα άλλα ιδιαίτερα ευαλοίωτα τρόφιμα, στα υπόλοιπα χρησιμοποιούμε τις αισθήσεις μας, τη μύτη μας, τη γεύση μας, τα μάτια μας ειδικά στα γαλακτοκομικά. Για παράδειγμα ακόμα κι αν δούμε μούχλα στο σκληρό, μέσα πιθανότατα είναι μια χαρά. Αν πετάμε αλόγιστα τρόφιμα κάνουμε κακό και στο περιβάλλον, αλλά και στην τσέπη μας».

Πετούν περισσότερο τα μονομελή νοικοκυριά

Αν και από τις έρευνες δεν προέκυψαν κάποιες διαφορές ανάλογα με την ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο ή το γεωγραφικό διαμέρισμα, αυτό που φάνηκε σαφώς είναι πως τα μονομελή νοικοκυριά πετούν περισσότερα τρόφιμα.

Το γεγονός αυτό αποδίδεται στο ότι συχνά κάνουν λάθος στα ψώνια ή δυσκολεύονται να βρουν τις ποσότητες που πρέπει να μαγειρέψουν ώστε να καταναλωθεί το σύνολο του φαγητού ειδικά εάν κάποιες ημέρες της εβδομάδας φάνε κάτι έξω.

Αμέσως μετά στην κατάταξη ως προς τις ποσότητες αποβλήτων τροφίμων έρχονται, σύμφωνα με τους ερευνητές, τα νοικοκυριά με μικρά παιδιά.

Αυτό, το οποίο προκύπτει επίσης από έρευνες γνώμης είναι το γεγονός ότι το καταναλωτικό κοινό δε συνδέει τα απόβλητα τροφίμων με κάτι αρνητικό και επιβλαβές για το περιβάλλον, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τα επικίνδυνα πλαστικά: «Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν ότι δε δημιουργείται πρόβλημα εάν πεταχτεί ένα χαλασμένο μήλο. Δεν έχουν συνδέσει ότι κάθε τρόφιμο για να παραχθεί απαιτεί πολλούς πόρους, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, ενέργεια, εκτοπισμό του φυσικού οικοσυστήματος για να μετατραπεί μια έκταση σε χωράφι. Αν πετάξω ένα τρόφιμο, έχω πετάξει όλα αυτά», τονίζει η κυρία Λαζαρίδη.

Τα τελευταία χρόνια, πάντως, κάτι φαίνεται να αλλάζει σε επίπεδο συμπεριφοράς και πολιτικής κυρίως στον κλάδο της εστίασης. Ετσι, εκτός της δωρεάς τροφίμων για τις ανάγκες συσσιτίων ή ιδρυμάτων, σερβιτόροι εστιατορίων συχνά συμβουλεύουν τους πελάτες να μην παραγγέλνουν υπερβολικά, ενώ προσφέρουν τις μερίδες που έμειναν σε πακέτο και στον μπουφέ των ξενοδοχείων ακολοθούνται διαφορετικά μοντέλα.

Επίσης πολλοί φούρνοι πωλούν σε χαμηλότερη τιμή ό,τι έχει περισσέψει στο τέλος της ημέρας, ενώ το τελευταίο διάστημα έκανε την εμφάνισή της στα πρότυπα χωρών του εξωτερικού και η πρώτη εφαρμογή για κινητά, η οποία παρέχει σε όσους την κατεβάσουν σακούλες τροφίμων από φούρνους ή άλλα συνεργαζόμενα μαγαζιά με είδη που περίσσεψαν σε χαμηλές τιμές.

Αυτό, το οποίο σίγουρα χρειάζεται καλύτερο προγραμματισμό, σύμφωνα με την κυρία Λαζαρίδη, είναι τα μαθητικά γεύματα: «Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες σπατάλες που γίνονται με τον τρόπο που έχει οργανωθεί. Δίνονται πολλές φορές γεύματα αδιακρίτως στο σύνολο των μαθητών σχολείων με αποτέλεσμα πολλά να μην καταναλώνονται και κανείς δεν έχει μπορέσει να μετρήσει σε τί ποσοστό πετιούνται. Την ίδια στιγμή, τα τρόφιμα αυτά είναι δύσκολο να αποτελέσουν δωρεά σε οικογένειες σε ανάγκη καθώς τα σχολεία δεν έχουν τις απαραίτητες προδιαγραφές συντήρησής τους (ψυγεία ή θερμοθαλάμους) ώστε αυτά να παραμείνουν ασφαλή για να καταναλωθούν ώρες αργότερα αφού θα έχουν μεταφερθεί σε σημεία διανομής».

Πηγή: ethnos.gr

Την Πέμπτη 19 Οκτωβρίου 2023 δικάζονται οι Γιώργος Λέτσιος, Στέλιος Λημνιός, Φαίη Τζανετουλάκου ενώπιον του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Βόλου, μέλη της επιτροπής αγώνα κατά της καύσης των απορριμμάτων, με τις κατηγορίες της παράνομης βίας και της διατάραξης οικιακής ειρήνης. «Στεκόμαστε αλληλέγγυες/οι/α στους τρεις πολίτες και υπερασπιστ(ρι)ές του περιβάλλοντος στο Βόλο που διώκονται και δικάζονται στις 19 Οκτωβρίου 2023» τονίζει η παράταξη δικηγόρων «Εναλλακτική Παρέμβαση - Δικηγορική Ανατροπή».

Ολόκληρη η ανακοίνωση:

Την Πέμπτη 19 Οκτωβρίου 2023 δικάζονται οι Γιώργος Λέτσιος, Στέλιος Λημνιός, Φαίη Τζανετουλάκου ενώπιον του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Βόλου, μέλη της επιτροπής αγώνα κατά της καύσης των απορριμμάτων, με τις κατηγορίες της παράνομης βίας και της διατάραξης οικιακής ειρήνης. Για ποιόν λόγο δικάζονται; Οι πολίτες, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης κινητοποίησης ενάντια στη καύση σκουπιδιών από την τσιμεντοβιομηχανία ΑΓΕΤ – Lafarge Holcim, διαμαρτυρήθηκαν για την μεταφορά επίφοβου υλικού προερχόμενου όπως πίστευαν αρχικά από την Ιταλία, και όπως προέκυψε εν τέλει από την Ηuelva ως ενδιάμεσο σταθμό, μια ισπανική πόλη γνωστή για την επικίνδυνη για το περιβάλλον διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων. Ένα από τα πιο γνωστά εγκλήματα κατά των φτωχότερων χωρών και κοινοτήτων ανά τον κόσμο είναι η μετακίνηση τοξικών απορριμμάτων από τις πλούσιες χώρες της Ευρώπης προς τις οικονομικά ασθενέστερες χώρες ανά τον κόσμο. Η μετακίνηση αυτή γίνεται είτε νόμιμα με το πρόσχημα της πώλησης απορριμμάτων προς καύση των σκουπιδιών είτε παράνομα με διάφορους τρόπους, ένας εκ των οποίων είναι η παραποίηση εγγράφων, η αλλαγή κωδικών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, στην οποία παρενέβησαν οι τρεις πολίτες του Βόλου, είχαν σβηστεί στοιχεία από την πορεία του πλοίου και υπήρχαν και άλλες ημερομηνίες ελλιμενισμού από το αρμόδιο υπουργείο.

Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που οι πολίτες υπερασπίστηκαν την ζωή των ίδιων και των υπόλοιπων κατοίκων και του περιβάλλοντος. Την 1η Απριλίου του 2018 σταμάτησαν ένα από τα παράνομα ανοιχτά φορτηγά που μετέφεραν το ως φερόμενο τότε απόβλητο RDF, το οποίο έρχεται από την Ιταλία για αποτέφρωση στο Βόλο. Το προϊόν, δεν έφερε επίσημη σήμανση ή γραμμωτό κώδικα ούτε υπήρχε ως όφειλε αναγεγραμμένος ο τόπος προέλευσης. Το υλικό όμως δεν έμοιαζε με RDF που έτσι και αλλιώς δύναται να είναι καρκινογόνο, αλλά το φορτίο αποτελούταν από οσμηρές, υγρές, συμπιεσμένες συσκευασίες τεμαχισμένων ανακυκλωμένων και μη ανακυκλωμένων υλικών όπως τα πλαστικά PET, μπαταρίες, αναπτήρες και άλλα υλικά. Η κινητοποίηση του κόσμου οδήγησε, στην υπό την παρουσία εισαγγελέα, λήψη δείγματος το οποίο αποδείχθηκε ότι ήταν 96% πλαστικό με υψηλό ποσοστό υδραργύρου, ο οποίος είναι από τους πιο τοξικούς και ανθεκτικούς ρύπους στο περιβάλλον και το οποίο όταν καίγεται εκπέπμπει διοξίνες και φουράνια τα οποία συσσωρευόμενα στο ανθρώπινο ιστό προκαλούν διαφορετικούς τύπους καρκίνου.

Για ποιους λόγους πρέπει να υπερασπιστούμε τους κατοίκους που αντιστέκονται ενάντια στην καύση των σκουπιδιών:

1. Γιατί η διαχείριση των απορριμμάτων είναι από τα πιο σκοτεινά και καλά κρυμμένα μυστικά του καπιταλισμού και των πλουσιότερων (και λευκότερων) χωρών του παγκόσμιου Βορρά. Γιατί η υποβάθμιση ολόκληρων περιοχών μέσα από την περιβαλλοντική ρύπανση είναι μέρους μιας ευρύτερης πολιτικής καπιταλιστικής διακυβέρνησης. Γιατί η διαχείριση των απορριμμάτων – το που θα πάνε τα σκουπίδια που παράγουν στην πλειοψηφία τους οι αναπτυγμένες χώρες της Ευρωπης – είναι ένα παγκόσμιο ζήτημα που επηρεάζει άμεσα και περιοχές όπως ο Βόλος.. Το έτος 2018 η κινέζικη κυβέρνηση απαγόρευσε τις εισαγωγές πλαστικών αποβλήτων που μέχρι τότε κυρίως εισήγαγε καθώς δεν μπορούσε να τις ανακυκλώσει αφού ποτέ το πλαστικό δεν είναι τόσο καθαρό ώστε να είναι ανακυκλώσιμο με ευκολία. Από τότε, πολλές χώρες του Παγκόσμιου Βορρά έχουν προσπαθήσει να βρουν νέους προορισμούς για τα πλαστικά τους απόβλητα, εξαναγκαζόμενες από την Σύμβαση της Βασιλείας να τις στέλνουν σε χώρες που ανήκουν στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Μήπως ο Βόλος έχει μετατραπεί σε μία θανατηφόρα υψικάμινο όπου τα κέρδη είναι κυριολεκτικά πάνω απο την ζωή και την υγεία των ανθρώπων;

2. Γιατί οι κάτοικοι του Βόλου έχουν δώσει μια σειρά μάχες, μαζικές, στα δικαστήρια, στο δρόμο, έξω από τα εργοστάσια, θέτοντας την ζωή τους σε κίνδυνο, προσπαθώντας να προστατεύσουν την ζωή των κατοίκων του Βόλου και των μελλοντικών γενεών. Και γιατί ο Βασίλης Μάγγος στο πλαίσιο αυτών των κινητοποιήσεων χτυπήθηκε τόσο βάναυσα από την αστυνομία ώστε να χάσει την ζωή του τις επόμενες μέρες.

3. Γιατί καύση των απορριμμάτων είτε ως αποτέφρωση είτε ως ενέργεια σύμφωνα με μια σειρά έρευνες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τις ζωές των εργαζομένων και κατοίκων, πόσο μάλλον όταν το εργοστάσιο βρίσκεται 200 μέτρα από τα τελευταία σπίτια της πόλης. Είναι όμως καταστροφική και για ολόκληρο το περιβάλλον συμπεριλαμβανομένων πάντα και των ανθρώπων σε αυτό. Υπάρχουν, έρευνες που αποδεικνύουν ότι από την καύση των απορριμμάτων αναδεικνύουν ότι εκλύουν ένα τόνο διοξειδίου του άνθρακα για κάθε τόνο από τα απορρίμματα που καίγονται.

4. Γιατί ήδη ο Ιατρικός Σύλλογος Μαγνησίας έχει θεωρήσει δικαιολογημένες τις ανησυχίες των κατοίκων και έχει εκπονήσει μια μελέτη για τις επιπτώσεις επιπτώσεις στην Υγεία από την καύση απορριμμάτων και των παραγώγων τους (RDF και SRF) για παραγωγή ενέργειας. Ήδη έχουν γίνει αποτυπώσεις της αύξησης κατά τρείς φορές πάνω συγκριτικά με την υπόλοιπη Ελλάδα, σε καρδιαγγειακά, πνευμονολογικά και νεοπλασματικά νοσήματα καθώς και σε θανάτους λόγω καρκίνων.

5. Γιατί δεν εμπιστευόμαστε την ανάγκη τέτοιων βιομηχανιών για κέρδος χωρίς να υπολογίζουν τις ζωές των ανθρώπων. Και δεν χρειάζεται να αναφερθούμε σε πολλά. Ας πούμε για την LafargeHolcim. Η LafargeHolcim πρόσφατα καταδικάστηκε για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας για την δράση της στην περιοχή της Συρίας κατά τα χρόνια 2013-2014, όπου χρηματοδοτούσε ένοπλες ομάδες μεταξύ των οποίων και τον ΙSIS για να παραμείνει ανοιχτό το εργοστάσιο και να είναι ανταγωνιστικό στην παραγωγή τσιμέντου, θέτοντας σε κίνδυνο τους Σύριους εργαζόμενους της. Ο πόλεμος σκοτώνει και ξεριζώνει τους ανθρώπους και οι εταιρίες συνεχίζουν να αυξάνουν τα κέρδη τους. Γιατί οι Έλληνες καπιταλιστές μπορούν να συνεργάζονται με εταιρίες που έχουν κατηγορηθεί για εγκλήματα πολέμου απρόσκοπτα και αυτό να θεωρείται θεμιτό.

6. Γιατί ο Μπέος πριμοδοτεί τα συμφέροντα της τσιμεντοβιομηχανίας, μολύνοντας το περιβάλλοντος δηλώντας ότι η ΑΓΕΤ θα καίει ό,τι γουστάρει, ενώ παράλληλα προχωρεί στην κατασκευή και λειτουργία φαραωνικής μονάδας παραγωγής SRF για επιπλέον καύσιμη ύλη στην τσιμεντοβιομηχανία.

7. Γιατί η υπεράσπιση του περιβάλλοντος και της υγείας των κατοίκων του Βόλου είναι υπόθεση όλων μας.

8. Γιατί ο Βασίλης Μάγγος είναι παρών.