Με τον ερχομό της άνοιξης και την άνοδο της θερμοκρασίας τα υπαίθρια αθλήματα γίνονται πιο δελεαστικά. Η εποχή προσφέρεται για ενεργοποίηση και δραστηριότητα, ιδίως τις ημέρες του Πάσχα - μικροί και μεγάλοι θέλουν να απολαύσουν τα αγαπημένα τους σπορ είτε πρόκειται για ποδηλασία στο βουνό, ρακέτες στην παραλία, ορειβασία, ποδόσφαιρο, μπάσκετ ή beach volley.

Ωστόσο, αυτή η μετάβαση από την καθιστική ζωή στη σωματική άσκηση, ακόμα και όταν πρόκειται για ήπιες αθλητικές δραστηριότητες όπως πεζοπορία, τρέξιμο και κολύμβηση, αυξάνει τον κίνδυνο αθλητικών τραυματισμών. Η πρόληψή τους είναι το ζητούμενο, αφού συμβάλει σε μια πιο απολαυστική αλλά και ανταποδοτική σεζόν για όλους όσοι αθλούνται περιστασιακά ή συστηματικά.

«Ο ενθουσιασμός και η λαχτάρα των ανθρώπων να αθληθούν στη φύση καθώς και ο υπερβάλλον ζήλος να έχουν καλές επιδόσεις, χωρίς να είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι, είναι οι λόγοι που προκύπτουν συχνά μυοσκελετικές κακώσεις αυτήν την εποχή. Βλέπουμε κατ’ επανάληψη τους ίδιους τραυματισμούς στα κάτω και άνω άκρα - με τα γόνατα, τα ισχία, τους αστραγάλους, τους ώμους και τους αγκώνες να είναι οι πιο ευάλωτες αρθρώσεις αφού αυτές καταπονούνται περισσότερο από την προσπάθεια.

Μύες, τένοντες και σύνδεσμοι φτάνουν στα όριά τους όταν δεν είναι επαρκώς γυμνασμένοι ή είναι ελλιπώς προθερμασμένοι, όταν παραλείπεται η αποθεραπεία και οι διατάσεις, όταν ο εξοπλισμός που απαιτείται δεν είναι ο κατάλληλος ή η τεχνική που ακολουθείται είναι λανθασμένη. Υπό αυτές τις συνθήκες, η εμφάνιση φλεγμονών και ρήξεων, θλάσεων και εξαρθρημάτων είναι πολύ πιθανή. Απρόβλεπτες δε συγκρούσεις και πτώσεις μπορούν να οδηγήσουν σε κατάγματα οστών», επισημαίνουν οι δρ Παναγιώτης Πάντος, (φωτο) Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Διευθυντής της Ορθοπαιδικής Κλινικής Άνω Άκρου στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και υπεύθυνος των τμημάτων Άνω Άκρου και Αθλητικών Κακώσεων της Osteon Orthopedic & Spine Clinic και δρ Βασίλειος Σακελλαρίου, Ορθοπαιδικός Xειρουργός, Διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και υπεύθυνος του Τμήματος Επανορθωτικής & Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Ισχίου - Γόνατος και Αθλητικών Κακώσεων της Osteon Orthopedic & Spine Clinic.

Οι δύο πιο συχνοί αθλητικοί τραυματισμοί την άνοιξη είναι:

Διατάσεις και ρήξεις συνδέσμων, τενόντων και μυών

Αυτοί οι τραυματισμοί συμβαίνουν συχνά σε άτομα που δεν είναι σε καλή φυσική κατάσταση, λόγω αδυναμίας των μυών και των αρθρώσεων να υποστηρίξουν πλήρως τις κινήσεις. Η απότομη στροφή των αρθρώσεων τεντώνει πολύ τους συνδέσμους, αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο ρήξης τους, ενώ η παράλειψη της προθέρμανσης και χαλάρωσης μετά την άσκηση επηρεάζει ιδιαίτερα τους τένοντες και τους μυς. Ο φθαρμένος ή ακατάλληλος εξοπλισμός (π.χ. παπούτσια), οι ολισθηρές επιφάνειες (π.χ. βρεγμένος δρόμος) και η κούραση είναι επίσης παράγοντες κινδύνου.

Για τη θεραπεία τους αρχικά απαιτείται ανάπαυση, τοποθέτηση πάγου, εφαρμογή πίεσης μέσω ενός επιδέσμου, η τοποθέτηση της πάσχουσας περιοχής ψηλότερα από το επίπεδο της καρδιάς, καθώς και η λήψη αναλγητικών και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων για την αντιμετώπιση του πόνου και του οιδήματος. Σε πιο σοβαρά περιστατικά μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.

«Η ρήξη χιαστού συνδέσμου είναι από τις πιο συνηθισμένες παθήσεις, οι οποίες είναι αποτέλεσμα κάποιας απότομης αλλαγής πορείας ή κατεύθυνσης. Ποδοσφαιριστές και μπασκετμπολίστες την υφίστανται συχνά. Ο πόνος, το οίδημα, η δυσκαμψία και η αστάθεια είναι συμπτώματα, η ένταση των οποίων ποικίλει αναλόγως του μεγέθους της ρήξης. Από αυτό εξαρτάται και ο τρόπος θεραπείας, ο οποίος περιλαμβάνει από ακινητοποίηση και φυσικοθεραπείες έως συνδεσμοπλαστική, δηλαδή χειρουργική αντικατάσταση των κομμένων άκρων, μια επέμβαση που γίνεται αρθροσκοπικά», εξηγεί ο δρ Σακελλαρίου. 

Τενοντίτιδες

Η κακή φυσική κατάσταση και οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως αυτές που εκτελούν οι τενίστες αλλά και όσοι παίζουν μπάσκετ ή βόλεϊ, γίνονται συχνά αιτία εμφάνισης τενοντίτιδας. Ο τένοντας φλεγμαίνει και τα συμπτώματα που προκαλεί είναι πόνος, οίδημα και αδυναμία ολοκλήρωσης κάποιων κινήσεων.

 Οι περιοχές που επηρεάζονται συχνότερα είναι ο ώμος (τενοντίτιδα του στροφικού πετάλου), ο αγκώνας (επικονδυλίτιδα αγκώνα) και το γόνατο (τενοντίτιδα επιγονατιδικού τένοντα).

Η αρχική θεραπεία για την αντιμετώπιση και αυτού του τραυματισμού είναι η ξεκούραση, ο πάγος και τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Αργότερα μπορεί να απαιτηθεί φυσικοθεραπεία για την ενδυνάμωση της τραυματισμένης περιοχής.

«Οι αθλητές που εκτελούν επαναλαμβανόμενες κινήσεις του άνω άκρου πάνω από το επίπεδο του κεφαλιού, όπως οι κολυμβητές και οι βολεϊμπολίστες, έχουν αρκετές πιθανότητες να τραυματίσουν τους τένοντες του ώμου. Η τενοντίτιδα του στροφικού πετάλου ή ενός εκ των τενόντων του, συνήθως του υπερακανθίου μπορεί να συμβεί και από ένα μεμονωμένο οξύ τραυματισμό, από λανθασμένη τεχνική ή υπερβολική καταπόνηση. Προκαλεί πόνο σε κατάσταση ηρεμίας και κατά την κίνηση, δυσκαμψία ή αδυναμία άρσης του χεριού πάνω από κάποιο επίπεδο», σημειώνει ο δρ Πάντος.

«Και σε αυτήν την πάθηση για την υποχώρηση των συμπτωμάτων απαιτείται ξεκούραση και τοποθέτηση πάγου. Η φυσικοθεραπεία και η μυϊκή ενδυνάμωση βοηθούν σημαντικά. Σε εμμένουσες καταστάσεις ή σε αθλητές που επιθυμούν σύντομη επιστροφή στις δραστηριότητές τους συστήνονται ενέσεις κορτικοστεροειδών και θεραπείες με πλούσιο σε αιμοπετάλια αίμα. Εάν κάποιος τένοντας υποστεί ρήξη, π.χ. από κάποια πτώση κατά τη διάρκεια της προπόνησης ή ενός αγώνα, τότε απαιτείται η χειρουργική συρραφή του», προσθέτει.

«Η πρόληψη αυτών των συχνών αθλητικών τραυματισμών θα πρέπει να είναι ο πρωταρχικός στόχος και αυτή επιτυγχάνεται με εκγύμναση του σώματος όλο τον χρόνο, αναλόγως της ηλικίας, με διατήρηση της φυσικής κατάστασης και με σωστή προετοιμασία. Η αύξηση της έντασης των προπονήσεων πρέπει να γίνεται σταδιακά, ώστε το σώμα να μπορεί να προσαρμοστεί, προκειμένου να αποφεύγονται μυϊκές καταπονήσεις και τραυματισμοί. Το cross-training, η εναλλαγή των αθλητικών δραστηριοτήτων επίσης, αποτρέπει τους τραυματισμούς από υπερβολική χρήση και ενισχύει τους υπο-χρησιμοποιούμενους μύες.

Από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για την πρόληψη τραυματισμών είναι η επαρκής προθέρμανση και η χαλάρωση μετά την άσκηση. Το ζέσταμα των μυών αυξάνει τη ροή του αίματος, ενισχύει την ευλυγισία και προετοιμάζει το σώμα για πιο έντονη δραστηριότητα. Η μυϊκή αποκατάσταση μετά την προπόνηση όλων των μερών του σώματος που συμμετέχουν στην αθλητική δραστηριότητα είναι σημαντική για την αποφυγή των τραυματισμών, αφού βοηθά στη σταδιακή μείωση της μυϊκής έντασης.

Τέλος, δεν θα πρέπει να παραλείπεται ποτέ η ενυδάτωση πριν και κατά τη διάρκεια της άσκησης και η αναπλήρωση των ηλεκτρολυτών μετά από αυτή.

Υιοθετώντας αυτές τις συμβουλές ο κίνδυνος τραυματισμού ελαχιστοποιείται, δίνοντας τη δυνατότητα αφενός διατήρησης της σωματικής υγείας με ασφάλεια και αφετέρου της ψυχικής ευεξίας που προσφέρει η δραστηριότητα στη φύση», καταλήγουν.

Την πιο δύσκολη μάχη της ζωής του δίνει ο αμερικανός ηθοποιός Eric Dane (ο γοητευτικός Dr. Mark Sloan της τηλεοπτικής σειράς «Grey’s Anatomy»), ο οποίος διαγνώστηκε με μία ανίατη και θανατηφόρα ασθένεια: την πλαγία αμυοτροφική σκλήρυνση (ALS).

«Η πρόσφατη διάγνωσή του στα 52 του χρόνια μας υπενθυμίζει πως η ALS δεν κάνει διακρίσεις. Μπορεί να προσβάλλει οποιονδήποτε, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου ή φήμης. Πίσω από τα φώτα του Χόλυγουντ, ο Eric είναι πλέον μέλος μιας σιωπηλής, αλλά γενναίας παγκόσμιας κοινότητας. Μίας κοινότητας που το πιο διάσημο μέλος της ήταν ο θεωρητικός φυσικός Στίβεν Χόκινγκ ο οποίος μας δίδαξε πολλά για τη νόσο», αναφέρει η κυρία Άσπα Καράμπελα, πρόεδρος του Ελληνικού Συλλόγου Ατόμων με Νόσους του Κινητικού Νευρώνα (Hellenic ALS Association), εμπειρογνώμων για τους ασθενείς με ALS στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) και μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Συμμαχίας για την ALS (EU ALS Coalition).

Η κυρία Καράμπελα χαρακτηρίζει «αμείλικτη ασθένεια» την ALS και επισημαίνει ότι δεν έχει ακόμη θεραπεία.  Όμως οι ασθενείς δεν είναι μόνοι, τονίζει. «Είμαστε δίπλα τους. Όλοι εμείς που πιστεύουμε σε μια κοινωνία με φροντίδα, συμπερίληψη και δικαιοσύνη. Είμαστε δίπλα στους ανθρώπους που καθημερινά χάνουν τη φωνή τους, την κίνηση, ακόμη και την αναπνοή τους - αλλά δεν χάνουν ποτέ την αξιοπρέπεια, το κουράγιο και την πίστη τους. Ο Σύλλογος Ατόμων με Νόσους του Κινητικού Νευρώνα είναι μια ομάδα ανθρώπων που γνωρίζουν από κοντά τον αγώνα με τη νόσο. Γι' αυτό στηρίζει ασθενείς και φροντιστές σε όλη την Ελλάδα, προσφέρει ενημέρωση και ψυχολογική στήριξη, και διεκδικεί δικαιώματα και φροντίδα υψηλής ποιότητας για όλους τους πάσχοντες», υπογραμμίζει.

Οι επιστήμονες-μέλη του Συλλόγου αναφέρουν έξι βασικά δεδομένα που όλοι πρέπει να γνωρίζουμε για τη νόσο ALS.

1. Η πλαγία αμυοτροφική σκλήρυνση (ALS) είναι μία εξελισσόμενη νευροεκφυλιστική ασθένεια. Προσβάλλει τους κινητικούς νευρώνες (νευρικά κύτταρα) του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, περιορίζοντας τη μυϊκή λειτουργία και την ικανότητα εκτέλεσης δραστηριοτήτων όπως η ομιλία, η κατάποση, το περπάτημα και η αναπνοή.

2. Είναι σχετικά σπάνια και καθολικά θανατηφόρος. Στην Ευρώπη οι άνθρωποι που ζουν με αυτήν υπολογίζονται σε 32.000. Ωστόσο εκτιμάται ότι κάθε 45 λεπτά κάποιος ασθενής με ALS πεθαίνει, με συνέπεια ο ετήσιος αριθμός των θυμάτων της να υπολογίζεται σε περίπου 10.000. H σκληρή πραγματικότητα είναι ότι ο επιπολασμός παραμένει χαμηλός λόγω του υψηλού ποσοστού θνησιμότητας. Σε όλο τον κόσμο οι πάσχοντες υπολογίζεται ότι ήταν 223.000 το 2015 και θα φτάσουν στις 376.000 μέχρι το 2040.

3. Η αιτία της δεν είναι γνωστή. Στην ανάπτυξή της πιστεύεται ότι εμπλέκονται διάφοροι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες, καθώς και παράγοντες του τρόπου ζωής. Μελέτες έχουν δείξει ότι τον κίνδυνο να αναπτυχθεί αυξάνουν ορισμένες γενετικές μεταλλάξεις που εντοπίζονται σε δύο στους τρεις πάσχοντες από οικογενή (κληρονομική) μορφή και σε έναν στους δέκα με σποραδική ALS (δηλαδή χωρίς οικογενειακό ιστορικό της νόσου). Τον κίνδυνο αυξάνουν επίσης ορισμένοι χημικοί και βιολογικοί παράγοντες (π.χ. βαρέα μέταλλα, φυτοφάρμακα, διαλυτικά), οι τραυματισμοί στον εγκέφαλο ή το νωτιαίο μυελό (κυρίως όταν είναι σοβαροί), ορισμένα επαγγέλματα (π.χ. εργασία στις ένοπλες δυνάμεις, επαγγελματικό ποδόσφαιρο, κατασκευές) και το κάπνισμα.

4. Δεν αρχίζει σε όλους τους πάσχοντες με τον ίδιο τρόπο. Στο 70-80% των περιπτώσεων τα συμπτώματα αρχίζουν στα άκρα (χέρια, πόδια). Στο 20-25% αρχίζει με κακή άρθρωση λόγου και δυσκολία στη μάσηση ή στην κατάποση , ενώ στις υπόλοιπες μπορεί να προσβάλλει το αναπνευστικό, έχοντας ως αρχικό σύμπτωμα την αναπνευστική δυσχέρεια.

5. Κατά κανόνα έχει ταχεία εξέλιξη. Αν και μπορεί να προσβάλλει άτομα κάθε ηλικίας, ακόμα και 20χρονους νέους, η μέση (διάμεση) ηλικία εκδήλωσης είναι μεταξύ 51 και 66 ετών. Εντός περίπου 18 μηνών από την εκδήλωση των συμπτωμάτων, τα άτομα που ζουν με ALS χάνουν την ανεξαρτησία τους, μέχρι να φτάσουν σε καταστάσεις πλήρους παράλυσης. Έως και το 50% των ασθενών αναπτύσσουν γνωστική ανεπάρκεια (μπορεί να σχετίζεται με μετωπιαία άνοια) και βιώνουν αλλαγές στη συμπεριφορά και την προσωπικότητα, όπως συναισθηματική αστάθεια, παρορμητικότητα και απώλεια ενδιαφέροντος και κινήτρου. Οι υπόλοιποι όμως διατηρούν άθικτες τις αισθήσεις και τις νοητικές δεξιότητές τους έως το τέλος. Δυστυχώς η ALS μειώνει σημαντικά το προσδόκιμο ζωής των ασθενών. Η πλειονότητά τους καταλήγουν εντός 2 έως 5 ετών από την εκδήλωση των συμπτωμάτων. Μόνο το 10% επιβιώνουν 10 ή περισσότερα χρόνια. Οι μισοί από τους ασθενείς χάνουν τη ζωή τους από αναπνευστική ανεπάρκεια.

6. Οι πάσχοντες αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις. Η εξαιρετικά ταχεία εξέλιξη των συμπτωμάτων και η πολυδιάστατη εκδήλωσή τους καθιστούν την ALS μία μοναδική και εξαιρετικά περίπλοκη νόσο ως προς τη διάγνωση και την αντιμετώπισή της. Παρά την αύξηση της ευαισθητοποίησης για τις σπάνιες νόσους, τα άτομα που ζουν με ALS στην Ευρώπη εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις που σχετίζονται με τις καθυστερήσεις στην παροχή ακριβούς διάγνωσης, τις υποβέλτιστες θεραπευτικές επιλογές και την έλλειψη εγκεκριμένων θεραπειών. Μάλιστα συχνά γίνεται στην αρχή λάθος διάγνωση για την ALS, με συνέπεια να περνούν συνήθως περισσότεροι από 12 μήνες έως ότου μάθουν οι ασθενείς τι έχουν. Η έλλειψη γνώσης για την ALS και ο φόβος για τη διάγνωσή της είναι οι δύο κύριες αιτίες αυτής της καθυστέρησης. Καθυστερημένη διάγνωση σημαίνει ότι θα αργήσει η έναρξη της κατάλληλης περίθαλψης και υποστήριξης - και οι ασθενείς δεν έχουν την πολυτέλεια του χρόνου. Εξίσου σημαντικό όμως είναι και το γεγονός ότι οι ασθενείς χρήζουν εντατικής ιατρικής φροντίδας, την οποία συχνά καλούνται να παράσχουν οι συγγενείς τους, αφού στις περισσότερες χώρες δεν υπάρχουν οργανωμένα κέντρα παροχής της απαραίτητης πολυεπιστημονικής περίθαλψης και νοσηλείας.

«Παρόλο που ο όρος ALS είναι ευρέως αναγνωρισμένος, δεν είναι πλήρως κατανοητό τι σημαίνει πρακτικά να ζεις με την νόσο. Η καθυστερημένη διάγνωση, η πολυπλοκότητα της ασθένειας και η επείγουσα ανάγκη για άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων των ασθενών, τα οποία συχνά αυξάνονται σε καθημερινή βάση, σημαίνουν ότι οι πάσχοντες και οι οικογένειές τους αντιμετωπίζουν έναν συνεχή και αυξανόμενο αριθμό προκλήσεων σε μία σύντομη, εντατική περίοδο. Αυτό μπορεί να τους καταβάλλει όλους, ενώ συχνά αισθάνονται αβοήθητοι αφού δεν υπάρχουν οι απαιτούμενες δομές για την στήριξή τους», καταλήγει η κυρία Καράμπελα.

Δύο λόγια για τον Σύλλογο Ατόμων με Νόσους του Κινητικού Νευρώνα (Hellenic ALS Association)

Ο Σύλλογος Ατόμων με Νόσους του Κινητικού Νευρώνα (Hellenic ALS Association) ιδρύθηκε στις 26 Μαρτίου 2024. Επίτιμος πρόεδρος είναι ο διακεκριμένος καθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης κ. Χρήστος Λιονής. Η πρώτη Γενική Συνέλευση και η εκλογή του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου πραγματοποιήθηκαν στις 16 Δεκεμβρίου 2024. Ο Σύλλογος λειτουργεί ως μία συλλογική φωνή για όλους εκείνους που ζουν ή έζησαν τη νόσο από κοντά. Μέλη του είναι ασθενείς, φροντιστές, φίλοι, γιατροί και εθελοντές που συνεργάζονται αδιάκοπα για να βοηθήσουν τους ασθενείς και όσους τους φροντίζουν, στηρίζοντάς τους πρακτικά και ψυχολογικά.

URL: www.alshellas.gr (σύντομα κοντά σας)

FB: https://www.facebook.com/findacureforALS/

LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/103660234

Tik Tok: https://www.tiktok.com/@hellenic_als_association?_t=ZN-8vWYHRWTXyI&_r=1

Instagram: https://www.instagram.com/hellenic_als_association?igsh=MWJuMjk5MDhpcmwzdg==

Ποια συμπτώματα προειδοποιούν ότι χρειαζόμαστε ένα check up;

Όλοι γνωρίζουμε ότι η υγεία μας είναι πολύτιμη. Πόσο συχνά όμως παραβλέπουμε τα πρώτα σημάδια που το σώμα μας στέλνει; Συχνά, είτε λόγω καθημερινών υποχρεώσεων είτε από αμέλεια, δεν δίνουμε την προσοχή που απαιτείται στα μικρά αλλά σημαντικά συμπτώματα, καθώς νομίζουμε ότι θα υφεθούν μόνα τους. 

«Η έγκαιρη επαγρύπνηση είναι το πιο αποτελεσματικό όπλο προκειμένου να αποτρέψουμε σοβαρές ασθένειες, και πολλές φορές τα πρώτα συμπτώματα είναι αυτά που μας βοηθούν να εντοπίσουμε νωρίς το πρόβλημα», επισημαίνει η κ. Βαλέρια Εμινίδου Επιμελήτρια Παθολόγος στο Τμήμα Διεθνών Ασθενών του Metropolitan Hospital και συνεχίζει με τα πιο κοινά συμπτώματα που προειδοποιούν ότι πρέπει να έρθουμε σε επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό και να προβούμε στις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις:

Συμπτώματα

 Αδικαιολόγητη κούραση-κόπωση
Η αίσθηση κόπωσης, χωρίς προφανή λόγο, μπορεί να υποδεικνύει προβλήματα όπως αναιμία, διαταραχές στην θυρεοειδική λειτουργία, καρδιολογικές και ενδοκρινικές παθήσεις.

 Ανεξήγητη απώλεια σωματικού βάρους
Η απώλεια κιλών χωρίς προσπάθεια και χωρίς αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες μπορεί να είναι ένδειξη ορμονικών διαταραχών, μεταβολικών προβλημάτων ή και σοβαρότερων παθήσεων.

 Κεφαλαλγία - Ζάλη
Επαναλαμβανόμενοι πονοκέφαλοι ή επεισόδια ζάλης μπορεί να σχετίζονται με αυξημένη αρτηριακή πίεση, ημικρανίες ή άλλες νευρολογικές παθήσεις.

 Πόνος στο στήθος
Το άλγος στην περιοχή του στήθους μπορεί να οφείλεται σε καρδιολογικά, πνευμονολογικά νοσήματα ή διαταραχές στον οισοφάγο.

 Διαταραχές στις κενώσεις
Οι αλλαγές στις συνήθειες των κενώσεων χωρίς να έχουν προηγηθεί αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες μπορεί να υποκρύπτουν πληθώρα γαστρεντερολογικών διαταραχών όπως οι φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου ή και κακοήθειες του πεπτικού συστήματος.

 Απώλεια όρεξης
Η προοδευτική απώλεια της όρεξης η οποία θα οδηγήσει σταδιακά σε απώλεια σωματικού βάρους μπορεί να οφείλεται σε γαστρεντερολογικές διαταραχές ή άλλες σοβαρότερες συστηματικές παθήσεις.

 Διαταραχές στην ούρηση
Τα δυσουρικά συμπτώματα μπορεί να οφείλονται σε λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, υπερπλασία προστάτη στους άντρες, λίθους στο ουροποιητικό σύστημα ή στον σακχαρώδη διαβήτη.

 Αλλαγές στο δέρμα ή στους σπίλους (ελιές)
Αλλαγές στο μέγεθος, το χρώμα ή την εμφάνιση των σπίλων καθώς και η εμφάνιση δερματικών κηλίδων μπορεί να είναι σημάδι καρκίνου του δέρματος ή άλλης συστηματικής πάθησης.

 Αλλαγή στην διάθεση ή την ψυχική κατάσταση
Η μεταβολή στην διάθεση ενός ατόμου μπορεί να οφείλεται σε διαταραχές ύπνου, κατάθλιψη, άγχος καθώς και σε ανεπάρκεια βιταμινών ή ορμονικές διαταραχές.

 Επίμονος βήχας
Αν ο βήχας ή ο πόνος στον λαιμό διαρκεί περισσότερο από δύο εβδομάδες ενδέχεται να υποδεικνύει αναπνευστικά προβλήματα όπως η πνευμονία ή κακοήθειες πνεύμονα.

 Απώλεια τριχών-Σπάσιμο νυχιών
Η απώλεια μαλλιών καθώς και το σπάσιμο των νυχιών μπορεί να οφείλονται σε ορμονικές αλλαγές, σε αναιμία, σε διατροφικές ελλείψεις καθώς και σε αυτοάνοσα νοσήματα.

Συμπέρασμα

«Η υγεία μας είναι το πολυτιμότερο αγαθό και δεν πρέπει να την παραμελούμε. Συχνά παραβλέπουμε τα σημάδια προειδοποίησης υποτιμώντας τη σημασία τους, όμως η έγκαιρη ανίχνευση και παρέμβαση μπορεί να μας βοηθήσει να προλάβουμε σοβαρές καταστάσεις και να διασφαλίσουμε την ποιότητα της ζωής μας. 
Εάν εντοπίσουμε οποιοδήποτε από τα πρώιμα συμπτώματα που αναφέραμε, πρέπει να αναζητήσουμε άμεσα ιατρική βοήθεια.
Η ευθύνη για την υγεία μας ξεκινά από εμάς. Κάθε μικρή ενέργεια που κάνουμε σήμερα μπορεί να έχει μεγάλη σημασία για την υγεία μας αύριο», καταλήγει η κ. Εμινίδου.

*Το Τμήμα Διεθνών Ασθενών του Metropolitan Hospital παρέχει ολοκληρωμένη, υψηλής ποιότητας φροντίδα, διασφαλίζοντας ότι θα λάβετε την ιατρική υποστήριξη που χρειάζεστε.

Η νόσος του Πάρκινσον είναι η δεύτερη πιο συχνή νευροεκφυλιστική διαταραχή παγκοσμίως, μετά τη νόσο Αλτσχάιμερ, που επηρεάζει 6.2 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και αναμένεται αυτός ο αριθμός να αυξηθεί σε 12 εκατομμύρια έως το 2040. Στην Ελλάδα, οι διαγνωσμένες περιπτώσεις ξεπερνούν τις 20.000, με περίπου 1.000 νέες διαγνώσεις κάθε χρόνο. Ο επιπολασμός της νόσου ανέρχεται σε περίπου 200 περιπτώσεις ανά 100.000 κατοίκους, ενώ η επίπτωσή της είναι περίπου 25 νέες περιπτώσεις ετησίως ανά 100.000 πληθυσμού.

Η νόσος Πάρκινσον είναι μια πολυσυστηματική διαταραχή και παρόλο που τα κινητικά συμπτώματα είναι τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της νόσου, συνυπάρχει μια ποικιλία μη κινητικών συμπτωμάτων. Η νόσος Πάρκινσον πολύ ετερογενής όσον αφορά την ηλικία έναρξης, τα κινητικά συμπτώματα, τα μη κινητικά συμπτώματα, τον ρυθμό εξέλιξης και το γενετικό υπόβαθρο.

Τα κύρια κινητικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

 Βραδυκινησία

 Μυϊκή δυσκαμψία

 Τρόμο (συνήθως ηρεμίας)

 Διαταραχές ισορροπίας και βάδισης

Εκτός από τα κινητικά συμπτώματα, η νόσος συνοδεύεται από σοβαρές μη κινητικές εκδηλώσεις, όπως

 Κατάθλιψη και αγχώδεις διαταραχές

 Διαταραχές ύπνου

 Γνωστικές διαταραχές

 Διαταραχές Αυτονόμου (π.χ. υπόταση, γαστρεντερικά προβλήματα,διαταραχές ούρησης)

Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια χρόνια, εξελικτική νευροεκφυλιστική διαταραχή. Η εμφάνιση της νόσου, παθολογοανατομικά, οφείλεται στην εκφύλιση των ντοπαμινεργικών νευρώνων της μέλαινας ουσίας, που οδηγεί σε σημαντική μείωση των επιπέδων ντοπαμίνης εντός του ραβδωτού σώματος. Η ντοπαμίνη είναι ο κύριος νευροδιαβιβαστής που εμπλέκεται στον έλεγχο της κινητικότητας.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση της Πάρκινσον επικεντρώνεται στη διαχείριση των συμπτωμάτων. Η από του στόματος χορήγηση λεβοντόπα ή L-dopa παραμένει η κύρια φαρμακευτική θεραπεία, καθώς μετατρέπεται σε ντοπαμίνη στον εγκέφαλο, βελτιώνοντας τα κύρια κινητικά συμπτώματα της νόσου, δηλαδή την βραδυκινησία, την δυσκαμψία και τον τρόμο. Ωστόσο, καθώς η νόσος εξελίσσεται, η απάντηση στην λεβοντόπα δεν είναι η επιθυμητή, οδηγώντας σε διακυμάνσεις της κινητικότητας όπως οι συχνές και παρατεταμένες περίοδοι ακινησίας off, οι βασανιστικές ακούσιες δυσκινησίες κορμού και άκρων και η ανάγκη λήψης πολλών δόσεων ντοπαμινεργικής αγωγής ημερησίως.

Όταν τα παραπάνω δεν αντιμετωπίζονται με την τροποποίηση της υπάρχουσας αγωγής τότε θέση έχουν οι θεραπείες προχωρημένου σταδίου.

Για την αντιμετώπιση αυτών των επιπλοκών, έχουν αναπτυχθεί αγωνιστές της ντοπαμίνης, που μιμούνται τη δράση της ντοπαμίνης και παρέχουν σταθερότερο κινητικό έλεγχο. Ο πιο ισχυρός αγωνιστής ντοπαμίνης είναι η απομορφίνη, η οποία χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις όπου οι συμβατικές θεραπείες δεν αποδίδουν επαρκώς. Η υδροχλωρική απομορφίνη παρουσιάζει υψηλή συγγένεια με τους D1 και D2 υποδοχείς της ντοπαμίνης, προσφέροντας ταχύτερη έναρξη δράσης (4-12 λεπτά) με διάρκεια αποτελέσματος 1-2 ώρες.

Η εν τω βάθει Εγκεφαλική Διέγερση (Deep Brain Stimulation, DBS) και η αντλία συνεχούς ενδονηστιδικής έγχυσης gel λεβοντόπα/καρβιντόπα (LGIG) προσφέρουν σημαντική βελτίωση σε επιλεγμένους ασθενείς.

Καινοτόμες γονιδιακές και κυτταρικές θεραπείες, καθώς και νευροπροστατευτικές/ νευροτροποποιητικές θεραπείες, που στοχεύουν στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου βρίσκονται προς το παρόν σε ερευνητικό στάδιο.

Η Παγκόσμια Ημέρα Πάρκινσον καθιερώθηκε το 1997 από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη Νόσο του Πάρκινσον (EPDA) με την υποστήριξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Η 11η Απριλίου είναι αφιερωμένη στην ενημέρωση του κοινού, την καταπολέμηση του στίγματος και την υποστήριξη των ασθενών και των οικογενειών τους. Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια αόρατη πανδημία που συνεχώς επεκτείνεται, δημιουργώντας σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Παρά την πρόοδο στη φαρμακευτική και ερευνητική κοινότητα, η ανάγκη για αποτελεσματικότερες θεραπείες και βελτιωμένες υπηρεσίες υγείας είναι επιτακτική.

Η κόκκινη τουλίπα, το παγκόσμιο σύμβολο της ασθένειας από το 2005, υπενθυμίζει την ανάγκη για δράση και συμπαράσταση. Η 11η Απριλίου είναι μια ευκαιρία να ενώσουμε τις φωνές μας, να ενισχύσουμε τη φροντίδα και να διεκδικήσουμε καλύτερη ποιότητα ζωής για όσους ζουν με τη νόσο του Πάρκινσον.

 https://worldparkinsonsday.com/
 https://parkinsonseurope.org/
 https://www.movementdisorders.org/Parkinsons-Day

#UniteForParkinsons #WorldParkinsonsDay #ParkinsonsAwareness

Αλεξούδη Αθανασία,

Νευρολόγος MD, MSc, PhD

Επιστημονικός Συνεργάτης Α’ Νευροχειρουργικής και Β’ Νευρολογικής Κλινικής ΕΚΠΑ

Νευρολογικό Ινστιτούτο Αθηνών

Σε εξαιρετικά δυσχερή θέση βρίσκεται Ελλάδα στον τομέα της Υγείας, καθώς καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση, μετά την Εσθονία, ανάμεσα στις 27 χώρες της Ε.Ε. όσον αφορά τον δείκτη των ανικανοποίητων υγειονομικών αναγκών. Περίπου το 12% του πληθυσμού αναφέρει πως δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του στον τομέα της υγείας, κυρίως λόγω του κόστους των υπηρεσιών (9,5%) και δευτερευόντως εξαιτίας των μεγάλων λιστών αναμονής (1,5%), σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο Καθηγητής Διοίκησης και Οργάνωσης Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Νίκος Πολύζος, σε εκδήλωση της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη για την Ευρωπαϊκή Ημέρα Δικαιωμάτων των Ασθενών.

Σύμφωνα με το Iatronet, το οικονομικό κόστος επηρεάζει ιδιαίτερα τους πολίτες με χαμηλά εισοδήματα. Στην Ελλάδα, τουλάχιστον ένας στους πέντε ασθενείς αυτής της κατηγορίας δηλώνει πως δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του για ιατρικές εξετάσεις και οδοντιατρική φροντίδα.

Ο κ. Πολύζος, μιλώντας για τις ανισότητες στις υπηρεσίες Υγείας και την πρόσβαση στην ιατρική καινοτομία, σημείωσε πως, αν και η χώρα αυξάνει σταδιακά τις δαπάνες υγείας μετά την πανδημία, εξακολουθεί να υστερεί σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες που έχουν αυξήσει σημαντικά τις αντίστοιχες δαπάνες.

Η συνολική δαπάνη Υγείας στην Ελλάδα ανέρχεται στο 9,5% του ΑΕΠ, έναντι 10,9% κατά μέσο όρο στην Ε.Ε., ενώ οι δημόσιες δαπάνες φτάνουν μόλις το 5,9% του ΑΕΠ, έναντι 8,8% στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Ο καθηγητής επεσήμανε ότι, παρόλο που δεν υποστηρίζει ανεξέλεγκτες αυξήσεις στις δαπάνες, η χώρα πρέπει να επιταχύνει σημαντικά τις σχετικές επενδύσεις ώστε να συμβαδίζει με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.

Υγεία: Πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ οι ιδιωτικές δαπάνες

Οι Έλληνες εξακολουθούν να καταβάλλουν το 35% των δαπανών υγείας ιδιωτικά, ποσοστό που ξεπερνά κατά πολύ τον μέσο όρο της Ε.Ε. Ο κ. Πολύζος υπογράμμισε ότι στόχος της πολιτικής υγείας θα πρέπει να είναι η μείωση των ιδιωτικών δαπανών στο 20%.

Αναφορικά με την κυκλοφορία νέων φαρμάκων, η Ελλάδα βρίσκεται κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ωστόσο, η πρόσβαση των ασθενών σε αυτά καθυστερεί, με τον μέσο χρόνο να φτάνει το 1,5 έως 2 χρόνια. Κατά την περίοδο 2018-2021, οι καθυστερήσεις άγγιξαν τις 674 ημέρες, ενώ μόλις το 42% των εγκεκριμένων θεραπειών ήταν ευρέως διαθέσιμες. Σε σχέση με την περίοδο 2017-2020, η καθυστέρηση αυξήθηκε κατά 176 ημέρες, αν και παρατηρείται βελτίωση τα τελευταία τρία χρόνια.

Ο καθηγητής αναφέρθηκε σε τρεις βασικές προκλήσεις για τη δημόσια υγεία σήμερα:

• Η μετάβαση σε ένα νέο επιδημιολογικό προφίλ, κυριαρχούμενο από χρόνιες παθήσεις (καρδιοπάθειες, καρκίνοι, μεταβολικά και αναπνευστικά νοσήματα).
• Η επικράτηση ανθυγιεινών συμπεριφορών, όπως η κατανάλωση καπνού και αλκοόλ, αλλά και η κακή διατροφή.
• Η εμφάνιση νέων λοιμωδών νοσημάτων και η επανεμφάνιση παλαιών, που θεωρούνταν σχεδόν εξαλειμμένα στην Ευρώπη.

Τα συστήματα υγείας καλούνται να αξιολογήσουν αυτό το νέο φορτίο, να προβλέψουν τις επιπτώσεις του και να επαναπροσδιορίσουν τους στόχους και τις προτεραιότητές τους.

Υγεία: Το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα και οι κύριες αιτίες θανάτου

Το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα υπερβαίνει τα 81 έτη, πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας υπήρξε μείωση κατά έξι μήνες, η οποία όμως στη συνέχεια σταθεροποιήθηκε, διακόπτοντας την προηγούμενη τάση αύξησης κατά 1,5 – 2 έτη ανά δεκαετία.

Σήμερα, το 20% του ελληνικού πληθυσμού είναι άνω των 65 ετών, ποσοστό που αναμένεται να φτάσει το 33% έως το 2060. Ο καθηγητής παρατήρησε ότι η πληθυσμιακή μείωση και το έντονο δημογραφικό πρόβλημα δεν οφείλονται αποκλειστικά στην οικονομική κρίση, αλλά και στη σύγχρονη τάση των οικογενειών να αποκτούν λιγότερα παιδιά. Αυτή η εξέλιξη, όπως σημείωσε, πρέπει να ανακοπεί μέσω κινήτρων και άλλων μέτρων.

Όσον αφορά τις αιτίες θανάτου στην Ελλάδα, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, οι καρκίνοι (κυρίως του πνεύμονα), οι αναπνευστικές παθήσεις και οι μεταβολικές ασθένειες ευθύνονται για το 90% τόσο των θανάτων όσο και των νοσηλειών στα νοσοκομεία.

Η οξεία γαστρεντερίτιδα είναι μια κοινή φλεγμονώδης πάθηση του γαστρεντερικού συστήματος, που περιλαμβάνει το στομάχι και το έντερο. Συνήθως προκαλεί συμπτώματα όπως έμετο, διάρροια, κοιλιακό άλγος και πυρετό, τα οποία μπορεί να εμφανίζονται σε συνδυασμό ή ξεχωριστά. Τα περισσότερα από αυτά τα συμπτώματα είναι ήπια και υποχωρούν μέσα σε λίγες ημέρες με την κατάλληλη φροντίδα.

«Η γαστρεντερίτιδα προκαλείται συνήθως από λοιμώξεις, κυρίως ιογενείς, βακτηριακές ή, πιο σπάνια, παρασιτικές. Ο ροταϊός είναι ο πιο κοινός ιός που προκαλεί γαστρεντερίτιδα στα παιδιά, και για τον λόγο αυτό συνιστάται καθολικός εμβολιασμός στη βρεφική ηλικία. Άλλοι ιοί περιλαμβάνουν τον αδενοϊό, τον νοροϊό και τους εντεροϊούς. Σπανιότερα η πάθηση μπορεί να οφείλεται σε βακτήρια όπως η σαλμονέλα, η σιγκέλλα ή το καμπυλοβακτηρίδιο. Επιπλέον, η γαστρεντερίτιδα μπορεί να προκληθεί από τροφική δηλητηρίαση, συνήθως λόγω κακής συντήρησης ή ακατάλληλης προετοιμασίας τροφίμων», επισημαίνει η κ. Γεωργία Δημητρίου, Επιμελήτρια Παιδιατρικής Κλινικής στο Metropolitan Hospital και συνεχίζει με όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τη νόσο, την πρόληψη και την αντιμετώπισή της:

Συμπτώματα της γαστρεντερίτιδας

Η γαστρεντερίτιδα εκδηλώνεται συχνά με έμετο ή διάρροια, ή και τα δύο. Η διάρροια χαρακτηρίζεται από συχνές κενώσεις με υδαρή ή μαλακή σύσταση. Εάν η διάρροια περιλαμβάνει αίμα ή βλέννη, μπορεί να υποδηλώνει μικροβιακή λοίμωξη. Άλλα συχνά συμπτώματα είναι το κοιλιακό άλγος -το οποίο συνήθως εμφανίζεται πριν από τους εμέτους ή την διάρροια και μειώνεται μετά- και ο πυρετός.

Αντιμετώπιση στο σπίτι

Η βασική θεραπεία για τη γαστρεντερίτιδα περιλαμβάνει τη διατήρηση της ενυδάτωσης. Η χορήγηση υγρών πρέπει να ξεκινάει τουλάχιστον μία ώρα μετά τον τελευταίο έμετο, με μικρές ποσότητες υγρών σε συχνά διαστήματα. Σε βρέφη, ο θηλασμός ή η φόρμουλα πρέπει να συνεχιστούν κανονικά. Σε μεγαλύτερα παιδιά, οι απλές αμυλούχες τροφές όπως το ρύζι και οι πατάτες μπορούν να βοηθήσουν στην ανάρρωση. Αποφύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα, καθώς μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα. Φαρμακευτικά σκευάσματα για τον περιορισμό του εμετού ή της διάρροιας δεν συνιστώνται.

Πότε να αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια

«Συνήθως, τα συμπτώματα υποχωρούν από μόνα τους σε λίγες μέρες. Ωστόσο, εάν το παιδί παρουσιάσει συμπτώματα αφυδάτωσης, όπως μειωμένη παραγωγή ούρων ή πολύ ξηρό στόμα, ή έχει υψηλό πυρετό που δεν υποχωρεί, είναι σημαντικό να αναζητηθεί ιατρική βοήθεια. Τα βρέφη κάτω των 6 μηνών ή τα παιδιά με χρόνια νοσήματα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για αφυδάτωση και απαιτείται έγκαιρη εκτίμηση από παιδίατρο. Επίσης, εάν υπάρξει διάρροια με αίμα, συνεχείς έμετοι ή έντονο κοιλιακό άλγος, η επίσκεψη στον γιατρό είναι αναγκαία», τονίζει.

Πρόληψη

Η πρόληψη της γαστρεντερίτιδας βασίζεται στην τήρηση των κανόνων υγιεινής, όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών και η αποφυγή κατανάλωσης ακατάλληλα προετοιμασμένων ή αποθηκευμένων τροφίμων. Ειδικά στα παιδιά, η χρήση καθαρών και ασφαλών υλικών κατά την προετοιμασία των γευμάτων και η καλή συντήρηση των τροφίμων είναι σημαντικά μέτρα πρόληψης. Επιπλέον, είναι απαραίτητο τα παιδιά να παραμένουν στο σπίτι για τουλάχιστον 24 ώρες μετά την αποδρομή των συμπτωμάτων, προκειμένου να αποτραπεί η μετάδοση της πάθησης σε άλλα άτομα.

«Με την κατάλληλη φροντίδα και ενυδάτωση, η γαστρεντερίτιδα συνήθως αντιμετωπίζεται εύκολα στο σπίτι, και τα περισσότερα παιδιά αναρρώνουν πλήρως χωρίς επιπλοκές. Όσα αδυνατούν να λάβουν ενυδάτωση από το στόμα ενδέχεται να χρειαστούν νοσηλεία και χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών. Στις σπάνιες περιπτώσεις όπου τα συμπτώματα είναι επίμονα και έχουν μεγάλη χρονική διάρκεια θα χρειαστεί εκτίμηση από Παιδογαστρεντερολόγο προς αποκλεισμό εναλλακτικών διαγνώσεων που αφορούν νοσήματα του πεπτικού συστήματος», καταλήγει η κ. Δημητρίου.

*Στην Παιδιατρική Κλινική του Metropolitan Hospital λειτουργεί ειδικό Παιδογαστρεντερολογικό Ιατρείο που στελεχώνεται από έμπειρους και καταξιωμένους Παιδογαστρεντερολόγους, ενώ παράλληλα υπάρχει η δυνατότητα διενέργειας όλου του φάσματος των διαγνωστικών και θεραπευτικών πράξεων που άπτονται της Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας.

Ολοένα περισσότερα άτομα εκδηλώνουν γλαύκωμα, μία ομάδα χρόνιων, προοδευτικά εξελισσόμενων εκφυλιστικών παθήσεων, που προκαλούν μη αναστρέψιμες βλάβες στο οπτικό νεύρο.

Υπολογίζεται ότι ένα στα 200 άτομα άνω των 40 ετών πάσχουν από αυτό, με τον αριθμό των ασθενών να αυξάνεται σε 1 στους 8 στις ηλικίες άνω των 80 ετών. Σε απόλυτους αριθμούς το γλαύκωμα προσβάλλει παγκοσμίως 78 εκατομμύρια άτομα. Ωστόσο πάρα πολλοί ασθενείς δεν γνωρίζουν για το πρόβλημα της όρασής τους, γιατί στα αρχικά στάδιά του δεν προκαλεί συμπτώματα. Αυτό έχει ως συνέπεια να γίνεται αντιληπτό το γλαύκωμα όταν πια έχει προχωρήσει πολύ.

Μελέτες έχουν δείξει ότι στις ανεπτυγμένες χώρες αδιάγνωστο είναι το 50% των ασθενών, ενώ στις αναπτυσσόμενες το 90%. Παγκοσμίως, εξάλλου, 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες φροντίδας της όρασης, γεγονός που απειλεί την όρασή τους.

«Το γλαύκωμα είναι η συχνότερη αιτία μη αναστρέψιμης απώλειας της όρασης, αλλά δυστυχώς μεγάλος αριθμός πασχόντων παραμένουν αδιάγνωστοι. Κύριες αιτίες γι' αυτό είναι η άγνοια για τη σοβαρότητά του, η μη συμμόρφωση στις συστάσεις για προσυμπτωματικό οφθαλμολογικό έλεγχο και η ανίχνευσή του σε προχωρημένο και κατ' επέκταση πιο σοβαρό στάδιο. Δυστυχώς, με τη γήρανση του πληθυσμού ο αριθμός των κρουσμάτων αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο, φθάνοντας στα σχεδόν 112 εκατομμύρια έως το 2040. Μέχρι τότε, υπολογίζεται ότι 22 εκατομμύρια άνθρωποι θα έχουν χάσει την όρασή τους από το γλαύκωμα», αναφέρει ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Xειρουργός-Oφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, Καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.

Εξίσου ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το γλαύκωμα έχει και οικογενειακή συνιστώσα. Έχει βρεθεί πως τα μέλη των οικογενειών των ασθενών διατρέχουν δεκαπλάσιο κίνδυνο να το αναπτύξουν και τα ίδια, σε σύγκριση με τα άτομα χωρίς οικογενειακό ιστορικό της νόσου. Ένας άλλος σοβαρός παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξή του είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, από τον οποίο πάσχουν περισσότερα από ένα εκατομμύριο άτομα στη χώρα μας.

Όσο πιο νωρίς, όμως, διαγνωστεί το γλαύκωμα, τόσο λιγότερες βλάβες θα προκληθούν στα μάτια και τόσο περισσότερη όραση θα σωθεί, τονίζει η Παγκόσμια Εταιρεία Γλαυκώματος (World Glaucoma Association - WGA) με αφορμή την Παγκόσμια Εβδομάδα για το Γλαύκωμα (9-15 Μαρτίου 2025).

Η έγκαιρη διάγνωση προϋποθέτει τακτικό προσυμπτωματικό έλεγχο, επισημαίνει ο δρ Κανελλόπουλος. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να πηγαίνουμε στον οφθαλμίατρο για πλήρη οφθαλμολογικό έλεγχο:

 Τουλάχιστον μία φορά στις ηλικίες 20 έως 29 ετών και τουλάχιστον δύο φορές από τα 30 έως τα 39 έτη (ιδανικά θα έπρεπε να πηγαίνουμε κάθε 2 έως 4 χρόνια πριν από την ηλικία των 40 ετών, τονίζει ο καθηγητής)

 Τουλάχιστον μία φορά κάθε 2 έως 3 χρόνια στις ηλικίες 40 έως 60 ετών (ιδανικά ο έλεγχος πρέπει να είναι ετήσιος)

 Κάθε 1 έως 2 χρόνια μετά τα 60 έτη

Οι γενικές αυτές συστάσεις ισχύουν για όσους δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος ή διαβήτη, καθώς και για όσους έχουν φυσιολογικά ευρήματα στις προληπτικές εξετάσεις. Όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό πρέπει να αρχίζουν τον τακτικό έλεγχο σε μικρότερη ηλικία, ενώ αν κάποιος έχει παθολογικά ευρήματα η συχνότητα του επανελέγχου διαφέρει αισθητά. Στους ασθενείς αυτούς η ηλικία έναρξης του συστηματικού ελέγχου και η συχνότητα της επανάληψης καθορίζονται εξατομικευμένα. Όσον αφορά τους διαβητικούς ασθενείς, αυτοί πρέπει να ελέγχουν προληπτικά την όρασή τους σε ετήσια βάση.

Γιατί όμως είναι τόσο σοβαρό το γλαύκωμα; «Η πιο συνηθισμένη αιτία που προκαλεί βλάβες στο οπτικό νεύρο των πασχόντων είναι η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση. Οι νευρικές απολήξεις του οπτικού νεύρου είναι πολύ ευαίσθητες στην αύξησή της και υφίστανται βλάβες από αυτήν», απαντά ο κ. Κανελλόπουλος.

Όταν αρχίσουν οι βλάβες στις νευρικές απολήξεις, αρχίζει πρώτα να μειώνεται η περιφερειακή όραση. Οι πρώτες ενδείξεις είναι η εμφάνιση περιφερειακών σκοτωμάτων, δηλαδή σκοτεινών σημείων στο περιφερειακό πεδίο. Αν δεν γίνει θεραπεία, η απώλεια της περιφερειακής όρασης θα ενταθεί και κάποια στιγμή ο ασθενής θα συνειδητοποιήσει ότι είναι σαν να βλέπει μέσα από τούνελ.

Αν πάλι δεν γίνει θεραπεία, οι βλάβες θα επεκταθούν σε όλο το οπτικό νεύρο και τελικά θα πληγεί και η κεντρική όρασή του, οπότε κινδυνεύει από ολική τύφλωση.

Αυτό όμως συνήθως δεν συμβαίνει σε μία μέρα και γι' αυτό υπάρχουν πολλές ευκαιρίες να σταματήσει ή έστω να επιβραδυνθεί η νόσος. Τυπικά, το γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας που είναι η πιο κοινή μορφή εξελίσσεται βαθμιαία επί πολλά χρόνια. Με την κατάλληλη θεραπεία οι ασθενείς μπορούν να διατηρήσουν ικανοποιητική όραση ακόμα και για 20 ή περισσότερα χρόνια μετά τη διάγνωσή τους.

Μερικοί ασθενείς, όμως, εκδηλώνουν οξύ γλαύκωμα, το οποίο είναι επείγον περιστατικό γιατί μπορεί να προκαλεί μόνιμη απώλεια της όρασης μέσα σε ώρες ή μέρες.

Η θεραπεία που συνιστάται στους ασθενείς συνήθως είναι φαρμακευτική με ειδικά αντιγλαυκωματικά φάρμακα ή/και κολλύρια, επεμβατική (π.χ. με λέιζερ) ή συνδυασμός αυτών.

«Οι θεραπείες μπορούν να διατηρήσουν την εναπομείνουσα όραση, αλλά δεν βελτιώνουν όση έχει ήδη χαθεί από το γλαύκωμα», ξεκαθαρίζει ο κ. Κανελλόπουλος. «Επιπλέον, οι περισσότεροι πάσχοντες χρειάζονται φαρμακευτική θεραπεία για την υπόλοιπη ζωής τους, η οποία όμως για να είναι αποτελεσματική απαιτεί την επιμελή τήρηση της αγωγής. Η ελλιπής συμμόρφωση στην θεραπευτική αγωγή μπορεί να οδηγήσει σε μείωση ή και απώλεια της όρασης», καταλήγει.

Οι κιρσοί είναι μόνο αισθητικό πρόβλημα ή πρόκειται για μια πάθηση που επηρεάζει σοβαρά την ποιότητα ζωής; Πάσχουν μόνο άτομα μεγάλης ηλικίας; Αν είναι και ιατρικό πρόβλημα θεραπεύεται και πώς;

Στα παραπάνω ερωτήματα απαντάει ο κ. Κωνσταντίνος Ν. Ξηρομερίτης MD, PHD, MSC Αγγειοχειρουργός - Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών, Διευθυντής Δ´ Αγγειοχειρουργικής Κλινικής-Ενδοαυλικό Laser Φλεβικών Παθήσεων Metropolitan General, καταρρίπτοντας τους μύθους και αναδεικνύοντας τις αλήθειες που αφορούν στην πάθηση:

Μύθος 1 – Οι κιρσοί εμφανίζονται μόνο σε γυναίκες μέσης ηλικίας

Αλήθεια: Ο καθένας από εμάς μπορεί να εμφανίσει φλεβική ανεπάρκεια και κιρσούς κάτω άκρων. Παρατηρούνται και στα δύο φύλα σε όλες ανεξαιρέτως τις ηλικίες – αν και η συχνότητα εμφάνισης των κιρσών είναι υψηλότερη στις ηλικίες μεταξύ 35 και 65 ετών. Ενοχοποιείται πρωτίστως ο κληρονομικός παράγοντας σε συνδυασμό με τον τρόπο ζωής (μπορεί να επιδεινωθούν σε επαγγέλματα που απαιτούν παρατεταμένη ορθοστασία ή καθιστή θέση (π.χ.: εκπαιδευτικοί, κομμωτές-κομμώτριες, σερβιτόροι, χειρουργοί κ.ά.).

Μύθος 2 - Το παρατεταμένο σταύρωμα των ποδιών προδιαθέτει σε εμφάνιση κιρσών

Αλήθεια: Δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία που να αποδεικνύουν αυτό τον ισχυρισμό. Αντιθέτως, υπάρχουν σίγουρα τρόποι καθίσματος που είναι σαφώς καλύτεροι για τη στάση σας από άλλους και πιο βολικοί πιθανόν για κάποιον που αντιμετωπίζει ήδη στην καθημερινότητά του την ενοχλητική συμπτωματολογία των κιρσών.

Μύθος 3 - Η θεραπεία των κιρσών περιλαμβάνει επώδυνη χειρουργική επέμβαση με μεγάλη μετεγχειρητική ταλαιπωρία και πιθανές σοβαρές επιπλοκές

Αλήθεια: Οι πλέον σύγχρονες θεραπείες για τους κιρσούς είναι ελάχιστα επεμβατικές, γεγονός που σημαίνει ότι δεν υπάρχουν μεγάλες τομές και ράμματα ή ορατές ουλές. Διενεργούνται στην κλινική, σε χειρουργική αίθουσα. Ο/η ασθενής παραμένει μετεγχειρητικά 2-3 ώρες στο νοσοκομείο. Η συνολική διάρκεια της επέμβασης (ενδοαυλικό laser) είναι περίπου 25-40 λεπτά για το κάθε πόδι και ο χειρουργικός χρόνος αυξάνεται αν διενεργηθούν και μικροφλεβεκτομές (κιρσεκτομές). Οι ασθενείς είναι σε θέση να επιστρέψουν την επόμενη ημέρα στην εργασία τους.

Μύθος 4 - Οι κιρσοί αποτελούν μόνο αισθητικό πρόβλημα

Αλήθεια: Οι κιρσοί δεν αποτελούν μόνο αισθητικό πρόβλημα, αλλά συνιστούν υπό προϋποθέσεις, μία άκρως επικίνδυνη παθολογία! Εμφανίζονται λόγω ανεπάρκειας των βαλβίδων στο εσωτερικό κάποιων συγκεκριμένων φλεβών. Ο ρόλος των βαλβίδων, με τη σωστή λειτουργία τους, είναι να εμποδίζουν την παλινδρόμηση του αίματος στο εσωτερικό των συγκεκριμένων φλεβικών στελεχών. Το αίμα που διαρκώς παλινδρομεί αυξάνει τη φλεβική πίεση, διεισδύει σε παράπλευρους φλεβικούς κλάδους τους οποίους και, σε βάθος χρόνου, διογκώνει και τους κάνει κιρσούς! Μέσα στους κιρσούς το αίμα λιμνάζει και αυτό προδιαθέτει σε θρομβώσεις.

Εφόσον η παθολογική αυτή κατάσταση αφεθεί χωρίς θεραπεία, εμφανίζεται χωρίς εξαίρεση η τυπική συμπτωματολογία και κλινική εικόνα των κιρσών όπως οίδημα στο πόδι, κυρίως στα σφυρά, αίσθημα βάρους, φλεβικό έκζεμα, αποχρωματισμός, μελάγχρωση και σκλήρυνση του δέρματος του κάτω άκρου. Σε πιο προχωρημένα στάδια εμφανίζονται ανοιχτές πληγές, τα λεγόμενα άτονα φλεβικά έλκη.

Μύθος 5 - Δεν έχει νόημα η θεραπευτική αντιμετώπιση των κιρσών... Απλά θα επιστρέψουν

Αλήθεια: Η επιτυχία της θεραπείας με το ενδοαυλικό laser εξαρτάται από την εμπειρία και την εξειδίκευση του θεράποντος Αγγειοχειρουργού.

Όταν πραγματοποιείται ένα ολοκληρωμένο υπερηχογράφημα (triplex φλεβών) κατά την αρχική αξιολόγηση, ο γιατρός μπορεί να χαρτογραφήσει πλήρως το ανεπαρκές φλεβικό δίκτυο και να εντοπίσει τις προς αντιμετώπιση φλέβες.
Η κλασική χειρουργική μέθοδος αντιμετώπισης των κιρσών (σαφηνεκτομή ή stripping), ήταν συνήθως επεμβατική, ιδιαίτερα τραυματική, επώδυνη και συνοδεύονταν από στατιστικά αυξημένα ποσοστά υποτροπής και επιπλοκών. Ωστόσο, οι σημερινές, σύγχρονες μη χειρουργικές, ελάχιστα επεμβατικές θεραπείες, κυρίαρχη θέση στις οποίες έχει το ενδοαυλικό laser, επιτρέπουν την επιστροφή στην καθημερινότητα και στην εργασία ίδια ημέρα, αντιμετωπίζοντας ριζικά το πρόβλημα.

Καμία διαδικασία, ωστόσο, δεν μπορεί να αποτρέψει με απόλυτη βεβαιότητα το σχηματισμό νέων φλεβών. Εάν ένας ασθενής έχει τους παράγοντες κινδύνου για κιρσούς (κληρονομικότητα, εγκυμοσύνη, παρατεταμένη ορθοστασία ή καθιστική ζωή κ.λπ.), είναι πιθανό νέοι κιρσοί και ευρυαγγείες να αναπτυχθούν με το χρόνο.

Ο ρόλος της κανέλας, του χρωμίου, των βοτάνων και του ξυδιού

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία από τις πλέον συχνές μεταβολικές διαταραχές παγκοσμίως. Αν και η ιατρική κοινότητα συνεχίζει να προτείνει φαρμακευτικές θεραπείες για τη διαχείρισή του, πολλοί ασθενείς αναζητούν συμπληρωματικές και εναλλακτικές λύσεις, όπως φυσικά σκευάσματα και συμπληρώματα διατροφής.

«Παρά τις υποσχόμενες ιδιότητες αυτών των προϊόντων, η επιστημονική τεκμηρίωση παραμένει περιορισμένη. Παρακάτω, θα εξετάσουμε τα πιο κοινά φυσικά συστατικά, όπως η κανέλα, το χρώμιο, διάφορα βότανα και το ξύδι, αναλύοντας τα πιθανά οφέλη και τους κινδύνους που συνδέονται με τη χρήση τους», επισημαίνει η κ. Έλενα Πέτσιου Διευθύντρια Παθολόγος – Διαβητολόγος στο Μetropolitan Hospital.

Κανέλα

Η κανέλα είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα μπαχαρικά που χρησιμοποιείται στη διατροφή και τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει φήμη ως συμπληρωματική θεραπεία για τον σακχαρώδη διαβήτη. Μικρές μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να επιβραδύνει τη γαστρική κένωση και να μειώσει την απορρόφηση της γλυκόζης, συμβάλλοντας στη μείωση των μεταγευματικών αιχμών του σακχάρου. Επίσης έχει αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση και φαίνεται να βοηθά στη βελτίωση του μεταβολισμού της γλυκόζης.

Αν και γενικά θεωρείται ασφαλής όταν καταναλώνεται σε σκόνη, το αιθέριο έλαιο μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις ή ερεθισμούς όταν εφαρμόζεται τοπικά. Συνεπώς, η προσθήκη σκόνης κανέλας σε ροφήματα ή άλλα τρόφιμα, όταν χρησιμοποιείται με μέτρο, δεν πρέπει να αποθαρρύνεται.

Χρώμιο

Το χρώμιο είναι ένα σημαντικό μέταλλο που συμμετέχει στη ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης και λιπιδίων. Η έλλειψη του χρωμίου συνδέεται με αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη και συσσώρευση σπλαχνικού λίπους, γεγονός που καθιστά τη συμπληρωματική χορήγησή του απαραίτητη σε ορισμένες περιπτώσεις. Σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, το χρώμιο μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της υπεργλυκαιμίας και της δυσλιπιδαιμίας.

Ωστόσο, παρά τα υποσχόμενα αποτελέσματα, η επιστημονική κοινότητα εξακολουθεί να ζητά περισσότερες έρευνες για την αποτελεσματικότητα του χρωμίου στη διαχείριση του διαβήτη. Όσον αφορά στην ασφάλεια, η χρήση έως και 1.000 μg χρωμίου για 64 μήνες θεωρείται ασφαλής, παρά τις αρχικές ανησυχίες για πιθανές βλάβες στο DNA ή τη νεφρική λειτουργία.

Βότανα

Πληθώρα βοτάνων έχει αναδειχθεί ως πιθανό συμπληρωματικό μέσο για τη διαχείριση του διαβήτη. Ενώ για πολλά από αυτά οι ενδείξεις παραμένουν περιορισμένες, υπάρχουν βότανα που έχουν δείξει κάποια ευεργετική δράση στο μεταβολισμό της γλυκόζης.

Το Ginseng, για παράδειγμα, φαίνεται να μειώνει τα επίπεδα γλυκόζης μετά τα γεύματα και τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη. Παράλληλα, η χρήση του μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της έκκρισης ινσουλίνης. Ωστόσο, πρέπει να λαμβάνεται με προσοχή, καθώς μπορεί να προκαλέσει διαταραχές της πίεσης (σπάνια) ή να αλληλεπιδράσει με φάρμακα, όπως τα αντιπηκτικά.

Άλλα βότανα που έχουν μελετηθεί περιλαμβάνουν το Bitter melon, το οποίο χαρακτηρίζεται ως «φυτική ινσουλίνη» και το Gymnema sylvestre, που χρησιμοποιείται κυρίως στην Ινδία και την Αφρική για τη θεραπεία του διαβήτη. Παρότι η χρήση αυτών των φυτών έχει συνδεθεί με μείωση της υπεργλυκαιμίας σε μικρές μελέτες, απαιτείται προσοχή για πιθανές παρενέργειες, όπως γαστρεντερικές διαταραχές ή αλληλεπιδράσεις με φάρμακα.

Ξύδι

Το ξύδι, γνωστό ήδη από την αρχαιότητα για τις αντιβακτηριδιακές και αντιμυκητιασικές του ιδιότητες, έχει επίσης μελετηθεί για τη συμβολή του στη μείωση της γλυκόζης στο αίμα. Μερικές έρευνες υποστηρίζουν ότι το ξύδι μπορεί να βελτιώσει την υπεργλυκαιμία και την παχυσαρκία αν και τα στοιχεία είναι περιορισμένα.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το ξύδι του εμπορίου περιέχει 4-7% οξικό οξύ, και η κατανάλωση σκευασμάτων με μεγαλύτερη συγκέντρωση (20% και άνω) μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες.

Συμπέρασμα

«Οι συμπληρωματικές θεραπείες για το σακχαρώδη διαβήτη, όπως η κανέλα, το χρώμιο, τα βότανα και το ξύδι, μπορούν να προσφέρουν ορισμένα οφέλη στη διαχείριση των επιπέδων γλυκόζης. Ωστόσο, η επιστημονική τεκμηρίωση παραμένει περιορισμένη, και η χρήση αυτών των θεραπειών πρέπει να γίνεται υπό την καθοδήγηση ειδικών υγείας», καταλήγει η κ. Πέτσιου.

Σε κακές συνήθειες ύπνου αποδίδονται τις περισσότερες φορές η δυσκαμψία και ο πόνος στη μέση που βιώνει μεγάλο ποσοστό ανθρώπων όταν κοιμούνται και αμέσως μόλις ξυπνούν. Παρότι ενοχλητικά, τα συμπτώματα αυτά δεν πηγάζουν συνήθως από ιατρικά προβλήματα, αλλά οφείλονται σε ακατάλληλα στρώματα, κακή στάση ύπνου και απότομες κινήσεις μετά από παρατεταμένη αδράνεια των μυών. Υποχωρούν δε με αλλαγή συνηθειών ύπνου και με ήπια, σταδιακή δραστηριοποίηση.

Έχει βρεθεί, επίσης, ότι υπάρχει στενή σχέση μεταξύ οσφυαλγίας και διαταραχών ύπνου. Ένας αυξανόμενος όγκος επιστημονικών στοιχείων υποδηλώνουν ότι η ποιότητα και η διάρκειά του έχει αντίκτυπο στην καλή λειτουργία της σπονδυλικής στήλης, ιδίως των ηλικιωμένων. Μεταξύ πολλών άλλων, μια κινεζική μελέτη που δημοσιεύθηκε πολύ πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Experimental Gerontology, έδειξε ότι τα μεσήλικα και ηλικιωμένα άτομα που δεν κοιμούνται αρκετά και όσα δεν κάνουν ποιοτικό ύπνο έχουν 28% και 35% αντίστοιχα αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης πόνου στη μέση.

Σπανιότερα η αδυναμία κίνησης χωρίς ενοχλήσεις και ο πόνος οφείλονται σε παθήσεις που απαιτούν διάγνωση προκειμένου είτε να θεραπευτούν είτε να αναχαιτιστεί η πορεία τους και ο ασθενής να κοιμάται και να ξυπνά γεμάτος ενέργεια και ευεξία.

«Ο πόνος στη μέση είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο. Η συχνότητα εμφάνισής του κυμαίνεται από 22% έως 48% παγκοσμίως, ποσοστό που προβλέπεται αυξηθεί μελλοντικά, λόγω του παρατεταμένου προσδόκιμου ζωής. Όσο ο άνθρωπος γερνά οι μυς αδυνατίζουν, οι αρθρώσεις εκφυλίζονται και τα οστά χάνουν πυκνότητα, με αποτέλεσμα την εμφάνιση μυοσκελετικών παθήσεων που έχουν ως κύρια συμπτώματα τον πόνο, τη δυσκαμψία και τελικά τον περιορισμό των καθημερινών δραστηριοτήτων.

Επίσης με τη γήρανση βιώνει συχνότερα διαταραχές ύπνου -κοιμάται λιγότερο, ξυπνά συχνά μέσα στη νύχτα- φαινόμενο που έχει επιπτώσεις στη μυοσκελετική υγεία. Ο ανεπαρκής ύπνος επηρεάζει αρνητικά την οστική πυκνότητα, περιορίζει την ικανότητα αποκατάστασης των μυϊκών ιστών οδηγώντας σε σταδιακή μείωση της δύναμης, αυξάνει την ευαισθησία στον πόνο και επιδεινώνει τη φλεγμονή, αυξάνοντας τον κίνδυνο για πόνο στη σπονδυλική στήλη. Επομένως, η διαχείριση του ύπνου είναι παράγοντας που θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στην πρόληψη του πόνου της μέσης και εν γένει της σπονδυλικής στήλης», εξηγεί ο Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης, Διευθυντής Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης & Σκολίωσης στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και επιστημονικός Διευθυντής και υπεύθυνος του τμήματος σπονδυλικής στήλης της Osteon Orthopedic & Spine Clinic, δρ Κωνσταντίνος Σταραντζής. 

Φυσικά, από πόνο στη μέση κατά τη διάρκεια του ύπνου και αμέσως μετά από αυτόν υποφέρουν και νέοι άνθρωποι. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι αποτέλεσμα της κακής στάσης ύπνου, κατά την οποία η σπονδυλική στήλη δεν είναι φυσικά ευθυγραμμισμένη. Για παράδειγμα, όσοι κοιμούνται στο πλάι χωρίς να λυγίζουν τα γόνατά τους ή με λυγισμένα γόνατα χωρίς να τοποθετούν μαξιλάρι ανάμεσά τους, μπρούμυτα χωρίς μαξιλάρι κάτω από το στομάχι ή ανάσκελα χωρίς μαξιλάρι κάτω από τα γόνατα είναι πολύ πιθανόν να ξυπνήσουν με πόνο και δυσκαμψία.

Ένας άλλος τροποποιήσιμος παράγοντας που προκαλεί νυχτερινό ή πρωινό πόνο είναι το στρώμα. Μελέτες από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ έχουν αποκαλύψει ότι όσοι κοιμούνται σε ορθοπεδικά στρώματα αναφέρουν χαμηλότερης ποιότητας ύπνο σε σύγκριση με εκείνους που απολαμβάνουν τον ύπνο τους σε πιο “αφράτα”. Η επιλογή ενός στρώματος καλής ποιότητας θα μπορούσε να προφυλάξει ή να βοηθήσει στην ύφεση των συμπτωμάτων. Στην αγορά διατίθεται πλήθος προϊόντων εξελιγμένης τεχνολογίας που στηρίζουν το σώμα, προσφέροντας εξαιρετικά ποιοτικό ύπνο.

Πάντως, όσο εξουθενωτικός κι αν είναι ο πόνος και η δυσκαμψία, οι περισσότεροι πάσχοντες αναρρώνουν σύντομα χωρίς δραστικές θεραπευτικές παρεμβάσεις.

Τα πράγματα διαφοροποιούνται, ωστόσο, για εκείνους που τα συμπτώματα οφείλονται σε υποκείμενη πάθηση. Σε αυτούς που εξακολουθούν να αισθάνονται πόνο αφότου σηκωθούν από το κρεβάτι και αρχίσουν να κινούνται θα πρέπει να το υποψιαστούν και να αναζητήσουν ιατρική συμβουλή.

Η εκφυλιστική νόσος δίσκου είναι από τις πιο συχνές αιτίες. Πάνω από το 90% των ενηλίκων άνω των 60 έχουν εκφυλιστική δισκοπάθεια, η οποία μπορεί να αναπτυχθεί με την ηλικία ή από βαριά εργασία και έντονες αθλητικές δραστηριότητες και να οδηγήσει σε εμφάνιση αρθρίτιδας, δισκοκήλης και στένωσης. Παρότι δεν βιώνουν πόνο όλοι οι πάσχοντες, σε όσους συμβαίνει αυτός είναι εντονότερος το πρωί, λόγω μακράς αδράνειας.

Η θεραπεία για την εκφυλιστική νόσο δίσκου περιλαμβάνει παυσίπονα, αντιφλεγμονώδη και μυοχαλαρωτικά, τα οποία όμως έχουν περιορισμό εφαρμογών, και φυσικοθεραπεία επί εξάρσεων. Για σοβαρότερες περιπτώσεις, που η συντηρητική αντιμετώπιση έχει αποτύχει, συστήνεται η εφαρμογή της ηλεκτροθερμικής πυρηνοπλαστικής, μιας ελάχιστα επεμβατικής τεχνικής που στα πλεονεκτήματα της περιλαμβάνονται η απλότητα, η ασφάλεια, η χαμηλή πιθανότητα βλάβης του περιβάλλοντος ιστού, η αυθημερόν επιστροφή στο σπίτι, ο σύντομος χρόνος αποκατάστασης και η δυνατότητα διενέργειας ανοικτής χειρουργικής επέμβασης εάν απαιτηθεί.

«Ο νυχτερινός πόνος στην πλάτη μπορεί να είναι σύμπτωμα και σοβαρότερων παθήσεων όπως οστεομυελίτιδας, αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας και όγκων της σπονδυλικής στήλης. Αν και αυτές οι παθήσεις είναι εξαιρετικά σπάνιες, η συνύπαρξη συμπτωμάτων όπως επέκταση πόνου σε ένα ή και στα δύο πόδια, μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα τους, αδυναμία, πυρετός, ανεξήγητη απώλεια βάρους θα πρέπει να κινητοποιούν για άμεση διάγνωση», καταλήγει ο δρ Σταραντζής.