Σε μια ψηφιακή πλατφόρμα της ΗΔΙΚΑθα είναι συγκεντρωμένα όλα τα ραντεβού στα εξωτερικά ιατρεία των δημόσιων νοσοκομείων από την 1η Οκτωβρίου. Πρόκειται για το νέο ψηφιοποιημένο σύστημα ραντεβού με τα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα, που θα πραγματοποιείται με τη συμβολή του τετραψήφιου αριθμού 1566. Όλα τα ραντεβού των ασθενών θα είναι εγγεγραμμένα σε μία ενιαία ψηφιακή πλατφόρμα.
Τι πρέπει να κάνουν οι γιατροί έως 15 Σεπτεμβρίου
Μάλιστα με εγκύκλιο του το υπουργείο υγείας τονίζει ότι θα πρέπει όλοι οι γιατροί που πραγματοποιούν ιατρεία στα νοσοκομεία, να έχουν οργανώσει το σύστημα και να έχουν εγγράψει όλα τα προγραμματισμένα ραντεβού μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου στη συγκεκριμένη ψηφιακή πλατφόρμα.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο, τα νοσοκομεία θα πρέπει να έχουν κατηγοριοποιήσει και οργανώσει το σύστημα των ραντεβού μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου και για ένα διάστημα 120 ημερών. Σημειώνεται επίσης ότι κάθε ραντεβού θα πρέπει να είναι διάρκειας τουλάχιστον 10 λεπτών.
Έτσι από 1η Οκτωβρίου 2025, οι πολίτες θα μπορούν να κλείνουν ραντεβού δωρεάν μέσω: της εθνικής τηλεφωνικής γραμμής 1566, της εφαρμογής MyHealth App, και της ιστοσελίδας finddoctors.gov.gr
Διευκρινίζεται πάντως από το υπουργείο Υγείας ότι οι πολίτες θα συνεχίσουν να έχουν τη δυνατότητα να προγραμματίζουν ραντεβού είτε τηλεφωνικά με τη δομή, είτε με αυτοπρόσωπη παρουσία. Τα αντίστοιχα ραντεβού θα δεσμεύονται στην πλατφόρμα της ΗΔΙΚΑ.
Να σημειωθεί ότι τα Τακτικά Εξωτερικά Ιατρεία των Νοσοκομείων (Τ.Ε.Ι.) λειτουργούν σε όλα τα νοσοκομεία για την παροχή πρωτοβάθμιας περίθαλψης προσφέροντας ιατρικές υπηρεσίες σε ασθενείς που χρειάζονται ιατρική εξέταση από ιατρό ειδικότητας, διάγνωση και παρακολούθηση ασθενειών, συνταγογράφηση φαρμάκων και παρακλινικών εξετάσεων, ιατρικές γνωματεύσεις και επανεξέταση έπειτα από νοσηλεία ή επέμβαση, χωρίς να απαιτείται νοσηλεία.
Τι μπορεί να κρύβουν οι ξαφνικές λάμψεις και τα αυξημένα «μυγάκια» στα μάτια
Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς είναι μια σοβαρή πάθηση του ματιού που απαιτεί άμεση ιατρική αντιμετώπιση, καθώς αν δεν θεραπευθεί μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη απώλεια της όρασης.
Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας είναι ένα στρώμα νευρικού ιστού στο πίσω μέρος του ματιού, που δέχεται το φως και στέλνει την εικόνα στον εγκέφαλο. Η αποκόλλησή του συμβαίνει όταν απομακρύνεται από την φυσιολογική θέση του, με συνέπεια να διακόπτεται η τροφοδοσία των κυττάρων του με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά.
«Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το υαλοειδές υγρό - το παχύρευστο υγρό που καλύπτει το οπίσθιο ημιμόριο του οφθαλμού και προσφύεται με ισχυρές ίνες στον αμφιβληστροειδή. Καθώς μεγαλώνουμε, το υαλοειδές απομακρύνεται από τον αμφιβληστροειδή, συνήθως χωρίς να δημιουργεί προβλήματα στην όραση. Μερικές φορές, όμως, καθώς απομακρύνεται μπορεί να προκαλέσει σχίσιμο στον αμφιβληστροειδή, σε μία ή περισσότερες περιοχές. Το υγρό μπορεί στη συνέχεια να περάσει μέσα από αυτό το σχίσιμο και να ανασηκώσει τον αμφιβληστροειδή, όπως η υγρασία ανασηκώνει την ταπετσαρία από τον τοίχο», εξηγεί ο Χειρουργός Οφθαλμίατρος Αλέξανδρος Χαρώνης, MD, Διευθυντής Τμήματος Αμφιβληστροειδούς στο Οφθαλμολογικό Κέντρο Athens Vision.
Το ενδεχόμενο να συμβεί αυτό αυξάνουν ορισμένοι παράγοντες. Ένας από αυτούς είναι η υψηλή μυωπία (πάνω από 5 βαθμούς). Μελέτες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς με υψηλή μυωπία έχουν πενταπλάσιες έως εξαπλάσιες πιθανότητες να υποστούν αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, σε σύγκριση με όσους έχουν χαμηλή μυωπία.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου για αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς είναι προηγούμενο τραύμα ή χειρουργείο (π.χ. για καταρράκτη) στο μάτι, το οικογενειακό ιστορικό αποκόλλησης και το ιστορικό αποκόλλησης στο άλλο μάτι. Αυξημένο κίνδυνο διατρέχουν επίσης όσοι έχουν περιοχές λέπτυνσης στον αμφιβληστροειδή (τις εντοπίζει ο οφθαλμίατρος κατά την οφθαλμοσκόπηση).
«Πρόσφατες μελέτες εξέτασαν κατά πόσο μετεωρολογικοί παράγοντες, όπως η θερμοκρασία και η υγρασία, μπορεί να σχετίζονται με αυξημένη συχνότητα αποκολλήσεων σε περιόδους καύσωνα. Ωστόσο, τα διαθέσιμα επιδημιολογικά δεδομένα είναι περιορισμένα και δεν τεκμηριώνουν αιτιώδη σχέση. Πρόκειται κατ’ ουσία για μία υπόθεση που απαιτεί περαιτέρω έρευνα», συνεχίζει ο κ. Χαρώνης.
Ανεξάρτητα από την αιτία της, η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς είναι πολύ σοβαρή κατάσταση. Γι' αυτό τον λόγο οι ασθενείς πρέπει να απευθύνονται στον οφθαλμίατρο με τα πρώτα συμπτώματα που θα εκδηλώσουν, ώστε να γίνει η ενδεδειγμένη θεραπεία πριν εξελιχθεί. Τα συμπτώματά της κατά κανόνα εκδηλώνονται αιφνιδίως. Τα κύρια είναι:
Φωταψίες (λάμψεις) που εμφανίζονται ξαφνικά στο ένα ή και στα δύο μάτια. Οι φωταψίες γίνονται αντιληπτές από τους ασθενείς σαν αστραπές.
Αυξημένες μυϊοψίες (μυγάκια). Μοιάζουν με σκούρα σημαδάκια που «περιφέρονται» στο οπτικό πεδίο. Αν και όλοι μπορεί να βλέπουμε σποραδικά τέτοιου είδους «μυγάκια», σε περίπτωση αποκόλλησης αυξάνονται ξαφνικά. Όταν συνοδεύονται από λάμψεις, είναι ακόμα πιο ύποπτα για αποκόλληση αμφιβληστροειδούς.
Εμφάνιση σκοτεινής σκιάς (σαν κουρτίνα) στην περιφερειακή όραση.
Θόλωση της όρασης.
«Τα συμπτώματα αυτά δεν συνεπάγονται αυτομάτως ότι έχει αποκολληθεί ο αμφιβληστροειδής χιτώνας του ματιού. Χρειάζονται όμως επειγόντως αξιολόγηση από τον οφθαλμίατρο. Εκείνος θα εξετάσει τα μάτια και θα εντοπίσει τυχόν ρωγμές στον αμφιβληστροειδή ή την έναρξη της αποκόλλησης και θα συστήσει την απαιτούμενη θεραπεία», επισημαίνει ο κ. Χαρώνης.
Όταν υπάρχουν ρωγμές στον αμφιβληστροειδή, ο οφθαλμίατρος μπορεί να συστήσει άμεσα λέιζερ ή κρυοπηξία για να τις «σφραγίσει». Όταν έχει αρχίσει η αποκόλληση, σχεδόν πάντοτε χρειάζεται χειρουργική επέμβαση για να επανέλθει ο αμφιβληστροειδής στην φυσιολογική του θέση.
Οι καθυστερήσεις στη διάγνωση και την αντιμετώπιση της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς μπορεί να αποβούν μοιραίες για την όραση. Όσο καθυστερεί η απαιτούμενη διόρθωση, τόσο αποκολλάται ο αμφιβληστροειδής, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο μόνιμης απώλειας της όρασης ή τύφλωσης. Στην πραγματικότητα, η αποκόλληση σχεδόν πάντοτε οδηγεί στην τύφλωση, εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως.
«Η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς μπορεί να συμβεί ξαφνικά σε οποιονδήποτε. Οι ασθενείς πρέπει να γνωρίζουν ότι όσο πιο σοβαρή είναι όταν διαγνωστεί, τόσο πιο δυσμενής είναι η πρόγνωση για την όραση. Με την έγκαιρη διάγνωση, όμως, και τη σύγχρονη τεχνολογία μπορεί να διορθωθεί το πρόβλημα στο 80-90% των περιπτώσεων, αν και η αποκατάσταση της όρασης μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες ή μήνες», καταλήγει ο κ. Χαρώνης.
Η υπεριδρωσία επηρεάζει έως και το 3% του πληθυσμού και οι επιπλοκές σπάνια είναι σοβαρές. Ωστόσο, η υπερβολική εφίδρωση επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητα κάθε πάσχοντα, προκαλώντας αδυναμία εκτέλεσης ακόμα και απλών δραστηριοτήτων, όπως η οδήγηση.
Έχει επίσης ψυχολογικές, κοινωνικές και ιατρικές επιπτώσεις. Σε αυτές περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων και δερματικά προβλήματα, όπως οι βακτηριακές, μυκητιασικές και ιογενείς λοιμώξεις. Ευτυχώς, οι υπάρχουσες θεραπείες μπορούν να απαλλάξουν τους πάσχοντες από τις ποικίλες συνέπειες και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους, η οποία πλήττεται έντονα.
«Η εφίδρωση είναι μια σωματική λειτουργία που βοηθά στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. Τη λειτουργία της ελέγχει το αυτόνομο νευρικό σύστημα, το οποίο είναι μέρος του νευρικού συστήματος που λειτουργεί χωρίς τον συνειδητό έλεγχο του ατόμου», εξηγεί ο Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.
«Η έκκριση του ιδρώτα γίνεται από τους τρία εκατομμύρια ιδρωτοποιούς αδένες, που υπάρχουν στο σώμα. Από τους εκκρινείς ιδρωτοποιούς αδένες που βρίσκονται σε όλο το σώμα παράγεται άοσμος ιδρώτας ενώ από τους αποκρινείς που βρίσκονται στο κεφάλι, τις μασχάλες και τη βουβωνική χώρα ένας βαρύτερος λιπαρός ιδρώτας που όταν αναμιγνύεται με τα βακτήρια του δέρματος παράγει τη χαρακτηριστική οσμή. Οι πιο συνηθισμένες περιοχές εφίδρωσης είναι οι μασχάλες, το πρόσωπο, οι παλάμες και τα πέλματα.
Η παραγωγή ιδρώτα αυξάνεται φυσιολογικά όταν σημειώνονται αλλαγές στη θερμοκρασία του σώματος, π.χ. λόγω πυρετού ή βρώσης καυτερών τροφίμων, στην εξωτερική θερμοκρασία ή στη συναισθηματική κατάσταση του ανθρώπου, π.χ. όταν θυμώνει, φοβάται, ντρέπεται ή αγχώνεται. Ένα μικρό ποσοστό ατόμων παράγουν λιγότερη ποσότητα ιδρώτα από αυτήν που χρειάζονται και άλλα υπερβολική. Και οι δύο διαταραχές μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα», προσθέτει.
Η υπεριδρωσία είναι μια διαταραχή που προκαλεί δυσανάλογη με τις ομοιοστατικές απαιτήσεις της θερμοκρασίας του σώματος εφίδρωση. Σε κάποιους ανθρώπους προκαλείται από υπερδραστηριότητα των αδένων, συχνά λόγω κληρονομικότητας, και σε άλλους σε υποκείμενη πάθηση, όπως λοίμωξη, διαβήτη, προβλήματα θυρεοειδούς, διαταραχές του νευρικού συστήματος, καρκίνο, καταστάσεις όπως η εμμηνόπαυση κ.ά. ή από φάρμακα, π.χ. αντιπυρετικά.
Η διαταραχή αυτή έχει αρνητικό σωματικό αντίκτυπο στους ασθενείς, αφού επηρεάζει δραστηριότητες, όπως η ένδυση, η υγιεινή και οι δουλειές. Καθημερινές δραστηριότητες, όπως τα ψώνια, αποφεύγονται ή περιορίζονται λόγω του άγχους και της αμηχανίας που προκαλεί ο ιδρώτας. Χειρωνακτικές δραστηριότητες και ο χειρισμός αντικειμένων όπως οι βελόνες ραψίματος, το τιμόνι του αυτοκινήτου είναι συχνά αδύνατες.
Η υπερβολική εφίδρωση καθιστά δυσκολότερο το άνοιγμα θυρών, την αθλητική ενασχόληση και αυξάνει τον κίνδυνο ηλεκτροπληξίας σε επαγγελματίες. Υπονομεύει δε τη χρήση ανοιχτών ψηλών υποδημάτων, καθώς αυξάνει την πιθανότητα τραυματισμών όπως το διάστρεμμα.
Οι ασθενείς καταπονούνται ψυχολογικά καθώς παλεύουν με το άγχος και την κατάθλιψη. Η υπερίδρωση μπορεί να οδηγήσει σε αμηχανία, άγχος, θλίψη, θυμό και αισθήματα απελπισίας. Ο ψυχολογικός αντίκτυπος μπορεί να είναι ίσος ή μεγαλύτερος με αυτόν άλλων φλεγμονωδών δερματικών παθήσεων, συμπεριλαμβανομένης της ψωρίασης και της ακμής.
Το 75% των ασθενών αναφέρουν ότι υπάρχει έκπτωση στην κοινωνική τους ζωή, καθώς και στη συναισθηματική και ψυχική τους υγεία. Δυσκολεύονται να έχουν σωματικές επαφές, που περιλαμβάνουν την απλή χειραψία έως τις σεξουαλικές σχέσεις. Επιπλέον έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση από την ανησυχία για την αντίληψη των άλλων για αυτούς. Λόγω των συμπτωμάτων τους συχνά αποφεύγουν τις κοινωνικές συγκεντρώσεις, υπονομεύοντας έτσι τη σταδιοδρομία και την ερωτική τους ζωή. Έχει αποδειχθεί επίσης ότι επηρεάζει την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων.
Πέρα όμως από τις κοινωνικές και συναισθηματικές επιπτώσεις, η υπερβολική εφίδρωση προκαλεί και δερματικά προβλήματα, διότι δημιουργεί ένα περιβάλλον υγρό που οδηγεί σε διαταραχή του δερματικού φραγμού, ευνοώντας τον αποικισμό και τη μόλυνση. Πιο συγκεκριμένα το δέρμα καθίσταται πιο ευάλωτο σε:
Μυκητιασική δερματική λοίμωξη στη βουβωνική χώρα (tinea cruris)- που προσβάλλει το γεννητικό, ηβικό, περινεϊκό και περιπρωκτικό δέρμα και προκαλείται από παθογόνους μύκητες γνωστούς ως δερματόφυτα.
Πόδι του αθλητή (tinea pedis) - μια μυκητιασική λοίμωξη των ποδιών, η οποία συχνά ξεκινά ανάμεσα στα δάχτυλα, όπου η υπερβολική εφίδρωση είναι εντονότερη.
Ονυχομυκητίαση - διότι οι μύκητες ευδοκιμούν σε υγρά περιβάλλοντα και μπορούν να προσβάλλουν τόσο να νύχια των ποδιών όσο και των χεριών των ασθενών με τοπική υπεριδρωσία.
Κονδυλώματα και βακτηριακές λοιμώξεις - αφού η διατάραξη της συνέχειας του δέρματος από την έντονη εφίδρωση επιτρέπει την προσβολή από βακτήρια και ιούς, συμπεριλαμβανομένων των κονδυλωμάτων.
Έκζεμα - η υπερβολική εφίδρωση των χεριών μπορεί επίσης να προκαλέσει πόνο, σκασμένο δέρμα και έκζεμα στους ανθρώπους με τοπική αλλά όχι με γενικευμένη υπεριδρωσία.
Βρωμιδρωσία - γιατί οι ουσίες που δημιουργούν τα βακτήρια του δέρματος όταν έρχονται σε επαφή με το λιπαρό υγρό που εκκρίνουν οι αποκρινείς αδένες προκαλούν εξαιρετικά δυσάρεστη οσμή στις περιοχές της μασχάλης και των γεννητικών οργάνων ορισμένων ανθρώπων.
Προσαρμογές στον τρόπο ζωής μπορούν να μειώσουν την ποσότητα του ιδρώτα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι εάν τις υιοθετήσουν οι πάσχοντες θα ιδρώνουν σε φυσιολογικό βαθμό.
Η επιλογή ελαφρύτερων ρούχων που επιτρέπουν στο δέρμα να αναπνέει, η εφαρμογή αντιιδρωτικού στις μασχάλες ή αποσμητικού για τη μείωση της οσμής, η εξαίρεση των καυτερών τροφών από τη διατροφή και η αντιμετώπιση παθήσεων που προκαλούν εφίδρωση περιορίζουν, σε μικρό βαθμό όμως, το πρόβλημα.
Εάν αυτά δεν βοηθήσουν, υπάρχουν θεραπείες που μπορούν να ελέγξουν την πάθηση. Εξειδικευμένες φαρμακευτικές αγωγές μπορούν να εμποδίσουν τη διέγερση των ιδρωτοποιών αδένων, αλλά όπως όλα τα φάρμακα είναι πιθανόν να προκαλέσουν παρενέργειες και δεν είναι κατάλληλα για όλους.
Η ιοντοφόρηση είναι μια διαδικασία που χρησιμοποιεί ηλεκτρικό ρεύμα για να απενεργοποιήσει προσωρινά τον ιδρωτοποιό αδένα και είναι πιο αποτελεσματική για την εφίδρωση των χεριών και των ποδιών. Οι παρενέργειες, αν και σπάνιες, περιλαμβάνουν σκάσιμο του δέρματος και φουσκάλες.
Η βοτουλινική τοξίνη (botox) χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της σοβαρής εφίδρωσης στις μασχάλες, τις παλάμες και τις πελματιαίες περιοχές του ποδιού. Όταν εγχέεται στη μασχάλη μπλοκάρει προσωρινά τα νεύρα που διεγείρουν την εφίδρωση. Οι παρενέργειες περιλαμβάνουν ήπιο πόνο στο σημείο της έγχυσης.
Όταν οι θεραπείες αυτές δεν μειώνουν το πρόβλημα, συστήνεται μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική επέμβαση που ονομάζεται συμπαθεκτομή.
«Η καλύτερη θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται από τις συγκεκριμένες ανάγκες του ατόμου και τη σοβαρότητα της κατάστασής του. Η σωστή διάγνωση βοηθά στον καθορισμό του καταλληλότερου θεραπευτικού σχεδίου και ξεκινά από την αιτία που την προκαλεί. Εάν δεν οφείλεται σε κάποια πάθηση, τότε μόνο η θεραπεία επικεντρώνεται στον έλεγχο της παραγωγής ιδρώτα», καταλήγει ο δρ Στάμου.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου, δηλαδή η ανάπτυξη κακοήθειας στο παχύ έντερο ή στο ορθό, συνιστά μια από τις πιο συχνές σε εμφάνιση μορφές καρκίνου παγκοσμίως. Τα αίτια της πάθησης δεν είναι πάντα σαφή, ωστόσο οι ανθυγιεινές διατροφικές και άλλες βλαβερές συνήθειες αυξάνουν σημαντικά την πιθανότητα νόσησης.
«Οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου ή του ορθού ξεκινούν με τη μορφή πολυπόδων. Οι πολύποδες συνιστούν μη φυσιολογικές, καλοήθεις αναπτύξεις στην επένδυση του οργάνου, οι οποίοι παραμένουν συνήθως ασυμπτωματικοί μέχρι την τυχαία συνήθως ανεύρεσή τους. Επομένως, ο έλεγχος για την εύρεση και αφαίρεσή τους βοηθά σημαντικά στην πρόληψη της εξέλιξής τους σε καρκίνο. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου, όταν βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, χαρακτηρίζεται συνήθως από απουσία συμπτωμάτων. Ορισμένα ανησυχητικά συμπτώματα που προδιαθέτουν σε καρκίνο του παχέος εντέρου, ωστόσο, μπορεί να εκδηλωθούν σχετικά νωρίς», αναφέρει ο κ. Δημήτριος Μουσιώλης, Γενικός Χειρουργός, Διευθυντής Ι΄ Χειρουργικής Κλινικής Metropolitan General, απαντώντας στο ερώτημα ποια είναι αυτά:
Ανησυχητικά συμπτώματα καρκίνου στο παχύ έντερο: Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου
Η ξαφνική αλλαγή των συνηθειών του εντέρου αποτελεί ένα από τα βασικότερα ανησυχητικά συμπτώματα που προδιαθέτουν σε καρκίνο του παχέος εντέρου. Τα προβλήματα του εντέρου όπως η διάρροια, η δυσκοιλιότητα και τα στενότερα απ’ ότι συνήθως κόπρανα δεν υποδηλώνουν πάντα την ύπαρξη καρκίνου. Ωστόσο, σοβαρά ή παρατεταμένα προβλήματα μπορεί να υποδηλώνουν καρκίνο του παχέος εντέρου ή του ορθού. Η παρατεταμένη δυσκοιλιότητα, η διάρροια και το αίσθημα ότι το έντερο δεν αδειάζει πλήρως θα μπορούσαν να υποδηλώνουν καρκίνο του παχέος εντέρου, ειδικά εάν η αλλαγή αυτή προκύψει ξαφνικά και χωρίς προφανή αιτιολογία.
Ανησυχητικά συμπτώματα που παραπέμπουν σε καρκίνο του παχέος εντέρου: Αίμα στα κόπρανα
Η παρουσία αίματος στα κόπρανα είναι πιθανό σημάδι καρκίνου του παχέος εντέρου και μπορεί να προκαλέσει ανησυχία. Η παρουσία αίματος στα κόπρανα δεν θα πρέπει ποτέ να θεωρείται φυσιολογική. Ενώ οι αιμορροΐδες είναι πιθανή αιτία αιματηρών κοπράνων, το αίμα στα κόπρανα θα πρέπει να διερευνάται άμεσα, προκειμένου να αποκλεισθεί η ύπαρξη επικίνδυνων για την υγεία ασθενειών, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου. Σε περίπτωση που εντοπιστεί αίμα στα κόπρανα, είτε ανοιχτόχρωμο ή σκούρο, θα πρέπει ο ασθενής να απευθυνθεί άμεσα σε ειδικό για διαγνωστικό έλεγχο.
Κοιλιακά συμπτώματα που παραπέμπουν σε καρκίνο του παχέος εντέρου
Γενικά, οι στομαχικές διαταραχές ή η κατανάλωση ορισμένων τροφών μπορεί να προκαλέσουν κοινά πεπτικά προβλήματα, όπως ο περιστασιακός κοιλιακός πόνος, οι κράμπες του εντέρου, ο τυμπανισμός και η έντονη παραγωγή αερίων.
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, τα συμπτώματα αυτά εκδηλώνονται έπειτα από την κατανάλωση ενός μεγάλου ή λιπαρού γεύματος, και δεν προκαλούν ανησυχία. Ωστόσο, εάν παρουσιάζονται συχνά και χωρίς προφανή αιτία, αυτό θα μπορούσε να υποδηλώνουν την ύπαρξη καρκίνου του παχέος εντέρου.
Ανεξήγητη απώλεια βάρους ως ένα από τα ανησυχητικά συμπτώματα καρκίνου του παχέος εντέρου
Η απώλεια σωματικού βάρους χωρίς προφανή αιτιολογία αποτελεί σύμπτωμα που χρήζει διερεύνησης. Γενικά, η ξαφνική και ανεξήγητη απώλεια βάρους είναι ένα μη ειδικό σημάδι και σύμπτωμα καρκίνου. Για τα άτομα με καρκίνο, η ξαφνική απώλεια βάρους μπορεί να προκύψει από την υπερβολική προσπάθεια του σώματος να καταπολεμήσει τα καρκινικά κύτταρα. Μεγάλου μεγέθους καρκινικοί όγκοι μπορεί να οδηγήσουν σε απόφραξη του παχέος εντέρου, και συχνά προκαλούν αλλαγές στο έντερο και σταδιακή ή ξαφνική απώλεια βάρους.
«Αν και αυτά τα συμπτώματα μπορεί να προκληθούν από άλλες, λιγότερο σοβαρές παθήσεις, όπως αιμορροΐδες, έλκη και νόσο του Crohn, θα πρέπει να διερευνηθούν από ειδικό. Το αίμα στα κόπρανα, ακόμα κι αν εμφανίζεται μόνο κατά διαστήματα, δεν πρέπει ποτέ να αγνοηθεί. Εάν παρουσιάζονται συστηματικά κάποια από τα παραπάνω ανησυχητικά συμπτώματα καρκίνου του παχέος εντέρου για περισσότερο από τέσσερις εβδομάδες, θα πρέπει ο ασθενής να υποβληθεί σε ενδελεχή διαγνωστικό έλεγχο», καταλήγει ο κ. Μουσιώλης.
*Στη Ι' Χειρουργική Κλινική του Metropolitan General διερευνώνται διεξοδικά τυχόν ανησυχητικά συμπτώματα καρκίνου του παχέος εντέρου, και σε περίπτωση που επιβεβαιωθεί η ύπαρξη καρκίνου, διαμορφώνει το κατάλληλο θεραπευτικό σχέδιο ανάλογα με το στάδιο της νόσου.
Ο καρκίνος του παγκρέατος αποτελεί μια δύσκολα αντιμετωπίσιμη νόσο που, δυστυχώς, αυξάνεται ανησυχητικά σε όλον τον κόσμο σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του ΠΟΥ. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, είναι εξαιρετικά σημαντική η έγκαιρη διάγνωση, ενώ οι διαθέσιμες θεραπείες εξαρτώνται και από το σημείο που εντοπίζεται ο όγκος στο όργανο και το στάδιο της νόσου την στιγμή της διάγνωσης.
Ο χειρουργόςΓρηγόρης Τσιώτος, Επίκουρος Καθηγητής Χειρουργικής MayoClinic, Ιδρυτής του Ελληνικού Ινστιτούτου Παγκρέατος , Δ/ντης Α Χειρουργικης Κλινικης νοσοκομειου ''Μητερα'' μαζί με την ομάδα του επιδίδεται σταθερά τα τελευταία χρόνια στον σχεδιασμό και την εκτέλεση αυτών των απαιτητικών τεχνικά επεμβάσεων με εντυπωσιακά αποτελέσματα, τα οποία πλέον αποτελούν αντικείμενο επιστημονικών δημοσιεύσεων σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά του εξωτερικού. Ο διακεκριμένος χειρουργός μας μιλά για τις εξελίξεις στο πεδίο της παγκρεατικής χειρουργικής και αναλύει όλα τα νέα δεδομένα στο απαιτητικό αυτό πεδίο.
Kύριε Τσιώτο, τι θα μπορούσατε να μας πείτε σήμερα για την εμφάνιση της νόσου σύμφωνα με τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία;
Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές στατιστικές αναλύσεις, καρκίνος του παγκρέατος εμφανίζεται στην Ελλάδα με συχνότητα 7.4 ανά 100000 πληθυσμό ετησίως. Αν θεωρήσουμε δηλαδή τον ελληνικό πληθυσμό αδρά 10 εκατομμύρια, τότε αναμένονται περίπου 740 νέα περιστατικά κάθε χρόνο. Παρόμοιες είναι οι συχνότητες και στις άλλες δυτικές χώρες, αλλά το ανησυχητικό είναι ότι η συχνότητα αυτή σταθερά αυξάνεται τα τελευταία χρόνια και αναμένεται ο καρκίνος του παγκρέατος να γίνει η δεύτερη αιτία θανάτου λόγω καρκίνου στον δυτικό κόσμο. Οι λόγοι γι’ αυτή την αύξηση δεν είναι γνωστοί, αν και γίνονται εκτενείς μελέτες.
Σε ό,τι αφορά την επιβίωση, ο καρκίνος του παγκρέατος συνεχίζει να έχει άσχημη πρόγνωση συγκριτικά με άλλους καρκίνους. Η συνολική πενταετής επιβίωση σύμφωνα με τις αμερικανικές στατιστικές δεν υπερβαίνει το 11%, ποσοστό σημαντικότατα μικρότερο για παράδειγμα του καρκίνου του μαστού που είναι 89%. Βέβαια, προ ολίγων ετών το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης ήταν ακόμα μικρότερο (3-5%) και η τωρινή του αύξηση κατά 175% (δηλαδή από το 3-5% στο 11%) είναι πάρα πολύ ελπιδοφόρα για ένα τέτοιο καρκίνο. Αυτή η βελτίωση έχει διαπιστωθεί ότι οφείλεται στην πιο αποτελεσματική χημειοθεραπεία, στις πολύ πιο προχωρημένες χειρουργικές τεχνικές και στο ότι στις ΗΠΑ περισσότερα τέτοια περιστατικά αντιμετωπίζονται σε εξειδικευμένα παγκρεατικά κέντρα.
Ένα ειδικό χαρακτηριστικό του καρκίνου του παγκρέατος που τον κάνει να έχει τόσο δυσμενή πρόγνωση, είναι ότι μόνο το 15-20% των ασθενών έχουν όγκο που να μπορεί να αφαιρεθεί όταν γίνεται η διάγνωση. Το 30% έχει ήδη μεταστάσεις και περίπου στο 50% ο όγκος διηθεί, ή εμπλέκει τις γειτονικές στο πάγκρεας κρίσιμες μεγάλες αρτηρίες και φλέβες και γι’ αυτό θεωρείται ανεγχείρητος. Είναι ακριβώς αυτοί οι ασθενείς (περίπου οι μισοί δηλαδή) στους οποίους ο όγκος μπορεί να αφαιρεθεί μόνον εάν αφαιρεθεί μαζί και το εμπλεκόμενο αγγείο, που μπορούν να μετατραπούν από ανεγχείρητοι σε εγχειρήσιμοι. Αυτό ακριβώς το πολύ μεγάλο υποσύνολο είναι που με την κατάλληλη ισχυρή χημειοθεραπεία και με πολύ προχωρημένες και τεχνικά απαιτητικές εγχειρήσεις μπορούν να βελτιώσουν πολύ την πρόγνωσή τους και σχεδόν να τετραπλασιάσουν την επιβίωσή τους.
Yπάρχουν σήμερα θεραπευτικές εξελίξεις που αφήνουν μια χαραμάδα αισιοδοξίας;
Η πιο θεαματική θεραπευτική εξέλιξη έρχεται από την χειρουργική και ειδικότερα από την αφαίρεση των θεωρούμενων ως «ανεγχείρητων» όγκων λόγω διήθησης ή εμπλοκής των μεγάλων αρτηριών και φλεβών γύρω και μέσα στο πάγκρεας. Αυτή η μετατροπή μπορεί να αφορά έως και τους μισούς ασθενείς με καρκίνο παγκρέατος διότι τόσοι περίπου είναι όσοι κατά την στιγμή της διάγνωσής τους έχουν τέτοια εμπλοκή αγγείων. Η χημειοθεραπεία προ ετών έκανε ένα μεγάλο βήμα και συνεισέφερε πολύ στην βελτίωση της πρόγνωσης. Αντίθετα, η ανοσοθεραπεία, ενώ έχει δώσει τόσο καλά αποτελέσματα σε άλλους καρκίνους, όπως του μαστού, του πνεύμονα και στο μελάνωμα, στον καρκίνο του παγκρέατος φαίνεται να ωφελεί μόνο το 1.5% των ασθενών.
Η μετατροπή των ανεγχείρητων όγκων παγκρέατος σε εγχειρήσιμους αποτελεί μια σημαντική ελπίδα για τους ασθενείς, καθώς αυξάνει την επιβίωση. Υπάρχουν εξελίξεις σε αυτό το δύσκολο πεδίο;
Οι εξελίξεις αυτές άρχισαν περί το 2010 και προχωρούν συνεχώς. Αρχικά αφαιρούσαμε μικρό τμήμα της πυλαίας φλέβας σε πολύ περιορισμένο αριθμό ασθενών, αλλά προοδευτικά, με την αύξηση της εμπειρίας, προχωρήσαμε σε αφαιρέσεις μεγάλου τμήματος της πυλαίας φλέβας σε πολύ περισσότερους ασθενείς που θεωρούντο ως ανεγχείρητοι, ενώ τώρα έχουμε φθάσει και σε εκτομές και ανακατασκευές αρτηριών, όπως η ηπατική, η κοιλιακή και η άνω μεσεντέριος, σε ολοένα και περισσότερους ασθενείς. Η ομάδα μας έχει μέχρι σήμερα αφαιρέσει «ανεγχείρητους» όγκους σε πάνω από 80 ασθενείς με διηθημένη πυλαία φλέβα και σε πάνω από 25 με διηθημένη αρτηρία. Γενικότερα, η εξέλιξη της παγκρεατικής χειρουργικής είναι απολύτως συνυφασμένη με την έκταση και την ασφάλεια των αγγειακών εκτομών. Σε πρόσφατη δημοσίευσή μας σε αμερικανικό επιστημονικό περιοδικό δείξαμε ότι η μετατροπή του ανεγχείρητου σε εγχειρήσιμο με αφαίρεση της εμπλεκόμενης πυλαίας φλέβας μπορεί να γίνει με ασφάλεια, χαμηλές επιπλοκές, μικρή νοσηλεία και τετραπλασιασμό της επιβίωσης.
Συγκεκριμένα, το ποσοστό των εν ζωή ασθενών μετά από αυτή τη ριζική εγχείρηση ήταν ως εξής: Στα 2 έτη 49%, στα 3 έτη 33%, και στα 5 έτη 22%. Αυτά τα ποσοστά υπερβαίνουν κατά πάρα πολύ τα αντίστοιχα ποσοστά που είναι καταγεγραμμένα για τους ίδιους ασθενείς εάν ο καρκίνος αυτός παραμείνει ανεγχείρητος. Μάλιστα, αποδείξαμε ότι τα δημοσιευμένα αποτελέσματά μας υπερβαίνουν τα απαιτούμενα διεθνή ποιοτικά κριτήρια για την εγχείρηση αυτή. Επίσης, τα τελευταία 2 χρόνια δημοσιεύσαμε σε αμερικανικά περιοδικά δύο εργασίες μας για τις εκτομές εμπλεκόμενων αρτηριών που και αυτές αποτελούν τα πρώτα τέτοια περιστατικά που έγιναν στην Ελλάδα.
Ποιοι παράγοντες βοηθούν στην επιτυχή αντιμετώπιση τέτοιων απαιτητικών επεμβάσεων;
Η εμπειρία των λίγων επιλεγμένων μεγάλων παγκρεατικών κέντρων διεθνώς έχει δείξει ότι είναι πολλά τα προαπαιτούμενα. Πρωτίστως, χρειάζεται αφοσιωμένη, συγκεκριμένη χειρουργική ομάδα με αποδεδειγμένο υψηλό επίπεδο στο συγκεκριμένο αντικείμενο.
Η δική μας ομάδα συμπληρώνεται από υψηλότατου επιπέδου αγγειοχειρουργό και κορυφαίο αναισθησιολόγο, αλλά επειδή και η παραμικρή λεπτομέρεια έχει κρίσιμη σημασία, σε αυτές τις ιδιαίτερες εγχειρήσεις συμμετέχει μία συγκεκριμένη, η ίδια πάντοτε, νοσηλεύτρια χειρουργείου. Η ομάδα είναι πάντοτε η ίδια και έτσι η συλλογική εμπειρία είναι πολύ πλούσια.
Προηγουμένως όμως, είναι απαραίτητος ο ογκολόγος που θα χορηγήσει σωστά την χημειοθεραπεία και ο ακτινοθεραπευτής που θα χορηγήσει το καλύτερο δυνατό σχήμα ακτινοθεραπείας, ώστε η εγχείρηση να έχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Η συνεργασία με επεμβατικό ακτινολόγο, και ειδικούς στο πάγκρεας γαστρεντερολόγο, κυτταρολόγο και παθολογοανατόμο είναι εκ των ων ουκ άνευ. Εμείς έχουμε συγκροτήσει, εδώ και αρκετά χρόνια, αυτή την ομάδα γι’ αυτό και σε όλες μας τις επιστημονικές δημοσιεύσεις συμμετέχουμε όλοι ως σύνολο στην συγγραφική ομάδα.
Συμπερασματικά
Καθώς η χειρουργική του παγκρέατος στα αναγνωρισμένα διεθνώς παγκρεατικά κέντρα έχει πλέον κατακτήσει το επίπεδο των αγγειακών εκτομών και αυξάνει σταθερά το ποσοστό των «ανεγχείρητων» όγκων που μετατρέπει σε εγχειρήσιμους, κρίσιμη βοήθεια πρέπει να αναμένεται από την βελτίωση των χημειοθεραπευτικών σχημάτων και από την ανοσοθεραπεία. Στις ΗΠΑ υπάρχουν περίπου 12-15 κέντρα που λειτουργούν στο υψηλό αυτό επίπεδο και περίπου 5-7 στην Ευρώπη. Στη χώρα μας, η ομάδα μας είναι η μόνη που σταθερά, επαναληπτικά και με συνέπεια δημοσιεύει σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά την διαρκώς αυξανόμενη εμπειρία της στις αγγειακές εκτομές και στην μετατροπή των «ανεγχείρητων» όγκων σε εγχειρήσιμους.
Info:
Ο κος Γρηγόρης Τσιώτος, από την αρχή της ειδικότητάς του στην Mayo Clinic (1990-1995), ανέπτυξε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για την χειρουργική του ήπατος, του παγκρέατος και του πεπτικού γενικότερα. Το 1995 ήταν 1 από τους 4 μόνο χειρουργούς σε όλη την Αμερική που έγιναν δεκτοί για να ασκήσουν αυτήν την υποειδικότητα. Στην Ελλάδα ως σήμερα είναι ο μόνος χειρουργός με αυτή την πιστοποίηση, όχι μόνο από ίδρυμα επιπέδου Mayo Clinic, αλλά και από οποιοδήποτε άλλο από τις ΗΠΑ.
Τo 2021 o κ. Γρηγόρης Τσιώτος ίδρυσε το Ελληνικό Ινστιτούτο Παγκρέατος, το οποίο στοχεύει στην προαγωγή και στη διάχυση της γνώσης για τις νόσους του παγκρέατος και την σύγχρονη και αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.
Η αξιολόγηση των δημοσίων νοσοκομείων έχει ήδη ξεκινήσει από το υπουργείο υγείας, καθώς ήδη τα τελευταία 24ωρα έχουν αποσταλεί χιλιάδες sms στα κινητά των ασθενών που πήραν εξιτήριο από το ΕΣΥ.
Οι πολίτες που νοσηλεύτηκαν έστω για μία ημέρα σε δημόσια νοσηλευτική ομάδα, μπορούν να βαθμολογούν τις υπηρεσίες που έλαβαν τόσο ως προς την καθαριότητα και τη σίτιση, όσο και ως προς την αλληλεπίδραση αλλά και τη συμπεριφορά των εργαζομένων.
Η αξιολόγηση αυτή αναμένεται να οδηγήσει σε συμπεράσματα τους αρμόδιους του υπουργείου υγείας, ώστε στη συνέχεια όπως έχει δηλώσει και ο ίδιος ο υπουργός υγείας Άδωνις Γεωργιάδης, να προχωρούν σε παρεμβάσεις για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας.
Ωστόσο επειδή μέσα στα ερωτηματολόγια που αποστέλλονται στους νοσηλευθέντες που πήραν εξιτήριο, περιλαμβάνονται και ερωτήματα που σχετίζονται με το προσωπικό των δημοσίων νοσοκομείων, τη συμπεριφορά τους αλλά και την επαφή που είχαν με τον ασθενή, σημαίνει ότι έμμεσα θα αξιολογείται και το προσωπικό που εργάζεται στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Παρότι αρχικά υπήρχαν οι διαβεβαιώσεις από την ηγεσία του υπουργείου Υγείας ότι η αξιολόγηση αυτή δεν θα περιλαμβάνει το προσωπικό, τελικώς προκύπτει από τα ίδια τα ερωτηματολόγια ότι και οι εργαζόμενοι στο ΕΣΥ θα λαμβάνουν τη δική τους βαθμολογία από τους ίδιους τους πολίτες.
Κάτι που βέβαια σημαίνει ότι στην επεξεργασία των στοιχείων είναι πιθανό να προκύπτουν και αλλαγές στις μονάδες υγείας εάν διαπιστωθεί ότι κάποιες από αυτές δεν αποδίδουν.
Άλλωστε οι κυβερνητικοί παράγοντες δεν κρύβουν ότι η αξιολόγηση θα οδηγήσει σε αλλαγές στο δημόσιο σύστημα υγείας. Αυτός φαίνεται πως είναι και ο φόβος των εργαζομένων οι οποίοι ανησυχούν για πιθανές απομακρύνσεις γιατρών ή και άμεσες συγχωνεύσεις κλινικών και νοσοκομείων. Ένα σχέδιο βέβαια που η κυβέρνηση έχει προαναγγείλει εδώ και πολλά χρόνια, αφού και ο ίδιος ο Άδωνις Γεωργιάδης μιλά για έναν νέο υγειονομικό χάρτη ο οποίος θα περιλαμβάνει τροποποιήσεις στις δομές υγείας που υπάρχουν σήμερα σε ολόκληρη τη χώρα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι νοσοκομειακοί γιατροί μέσω της Ένωσής τους (ΕΙΝΑΠ) τονίζουν ότι τα εργαλεία αυτά της αξιολόγησης θα αξιοποιηθούν για να προωθηθούν αλλαγές στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας που θα στηρίζονται κυρίως στη λογική του κόστους- οφέλους και μπορεί έτσι να προκύψουν συγχωνεύσεις τμημάτων και νοσοκομείων που αξιολογήθηκαν πολύ χαμηλά από τους ίδιους τους πολίτες.
Φόβοι για τιμωρίες γιατρών και εργαζομένων
Η Ένωση των νοσοκομειακών γιατρών της Αθήνας και του Πειραιά (ΕΙΝΑΠ) επισημαίνει μάλιστα ότι προς την κατεύθυνση των απομακρύνσεων ιατρικού προσωπικού, πιθανώς να συμβάλει και το επικείμενο νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών για την αναμόρφωση του πειθαρχικού δικαίου για τους δημοσίους υπαλλήλους συμπεριλαμβανομένων και των γιατρών.
«Είναι βέβαιο ότι το σύστημα αξιολόγησης θα οδηγήσει σε τιμωρίες, πιθανά και απολύσεις συναδέλφων που πρωτοστατούν στην ανάδειξη των προβλημάτων στο χώρο της Υγείας και των αιτιών τους που βρίσκονται ακριβώς στον πυρήνα της πολιτικής που ακολουθείται από το Υπουργείο Υγείας και την κυβέρνηση» αναφέρει η ΕΙΝΑΠ.
Καρδιολογικά Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος με τη συνδρομή της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας
Με στόχο την ενίσχυση της δημόσιας υγείας και την υποστήριξη των πολιτών που επιθυμούν να σταματήσουν το κάπνισμα, ξεκίνησε η λειτουργία Καρδιολογικών Ιατρείων διακοπής καπνίσματος σε δημόσιες δομές υγείας (καρδιολογικές κλινικές) και σε ιδιωτικά καρδιολογικά ιατρεία, ως αποτέλεσμα της προσπάθειας της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας και της ΟΕ Πρόληψης & Αποκατάστασης της ΕΚΕ για τη διεπιστημονική και ολοκληρωμένη εκπαίδευση των Καρδιολόγων στη Διακοπή του Καπνίσματος.
Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, έχει θέσει ως προτεραιότητα την ενημέρωση και εκπαίδευση των Ελλήνων Καρδιολόγων στο μείζον θέμα της διακοπής του καπνίσματος, πραγματοποιώντας Σεμινάρια Εκπαίδευσης για τη διακοπή του Καπνίσματος.
Στα ιατρεία αυτά πλέον μπορούν να απευθύνονται καπνιστές κάθε ηλικίας, στους οποίους θα παρέχεται εξατομικευμένη προσέγγιση, βασισμένη σε σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους. Μάλιστα δεν πρόκειται για μια απλή συμβουλευτική επίσκεψη, αλλά για μια συνολική και στοχευμένη προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος.
O Πρόεδρος της ΕΚΕ, Καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ κ. Κ. Τούτουζας αναφέρει: «Το κάπνισμα δεν είναι απλώς μια κακή συνήθεια, είναι εξάρτηση και η προσπάθεια διακοπής, χωρίς κατάλληλη υποστήριξη, συχνά αποτυγχάνει. Η λειτουργία των ιατρείων έρχεται σε μια περίοδο όπου, παρά τη μείωση των ποσοστών καπνίσματος στην Ελλάδα, ο αριθμός των καπνιστών παραμένει υψηλός, ενώ η χρήση νέων μορφών καπνού (ηλεκτρονικά τσιγάρα, άτμισμα) δημιουργεί επιπλέον προκλήσεις».
Σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ, η διακοπή του καπνίσματος μειώνει άμεσα και μακροπρόθεσμα τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιοπαθειών, καρκίνου και αναπνευστικών παθήσεων. Τα οφέλη για τον οργανισμό είναι ορατά ήδη από τις πρώτες εβδομάδες μετά τη διακοπή.
Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία καλεί τους πολίτες να απευθυνθούν στα Καρδιολογικά Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος αλλά και κάθε άλλη υπάρχουσα δομή στα νοσοκομεία και τις υγειονομικές δομές της χώρας για τη διακοπή του καπνίσματος, με κύριο σύνθημα:
Η ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΠΑΓΙΔΑ!
ΑΝΑΠΝΕΥΣΕ ΕΛΕΥΘΕΡΑ!
ΖΗΣΕ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΟΥ!
Σε μια εποχή που η πρόληψη αποκτά όλο και πιο κεντρικό ρόλο στην ιατρική φροντίδα, η ύπαρξη τέτοιων δομών αποτελεί μια πολύτιμη ευκαιρία για όσους θέλουν να ξαναπάρουν την υγεία τους στα χέρια τους.
Όσοι πολίτες ενδιαφέρονται να αναζητήσουν τα νέα Καρδιολογικά Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος -είτε αυτά εδρεύουν σε νοσοκομεία της χώρας είτε σε ιδιωτικά καρδιολογικά ιατρεία-, μπορούν να ανατρέξουν στο σχετικό link της ιστοσελίδας της ΕΚΕ
Εκστρατεία ενημέρωσης του ΠΟΥ για την ελκυστικότητα των προϊόντων νικοτίνης και καπνού
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος ο ΠΟΥ έχει δρομολογήσει εκστρατεία ενημέρωσης που επικεντρώνεται στην αποκάλυψη των τακτικών που χρησιμοποιούν οι βιομηχανίες καπνού για να κάνουν τα επιβλαβή προϊόντα τους να φαίνονται ελκυστικά.
Μία από τις κύριες απειλές για τη δημόσια υγεία σήμερα είναι η ελκυστικότητα του καπνού, της νικοτίνης και των συναφών προϊόντων, ιδιαίτερα για το νεανικό κοινό. Η καπνοβιομηχανία προσπαθεί συνεχώς να βρει τρόπους να κάνει αυτά τα προϊόντα ελκυστικά, προσθέτοντας γεύσεις και άλλους παράγοντες που αλλάζουν την οσμή, τη γεύση ή την εμφάνισή τους.
Αυτές αλλά και άλλες τακτικές στο πεδίο του μάρκετινγκ μπορούν να συμβάλουν στην πρόωρη έναρξη του καπνίσματος ή της χρήσης νικοτίνης, με πιθανό δια βίου εθισμό και ανυπολόγιστες συνέπειες για την υγεία. Κάνοντας αυτά τα προϊόντα πιο ελκυστικά, στην ουσία καθίσταται η εξάρτηση από τον καπνό και η διακοπή του καπνίσματος πιο δύσκολη.
Η αποκάλυψη αυτών των τακτικών από τον ΠΟΥ στοχεύει στη μείωση της ζήτησης, ιδίως μεταξύ των νέων, μειώνοντας τελικά την έκθεσή τους στη νικοτίνη και τα προϊόντα καπνού.
Σήμερα υπολογίζεται ότι 37 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας 13-15 ετών παγκοσμίως κάνουν χρήση καπνού.
Σε πολλές χώρες, το ποσοστό χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου από τους νέους υπερβαίνει αυτό των ενηλίκων.
Το μάρκετινγκ που προωθεί ηλεκτρονικά τσιγάρα, φακελάκια νικοτίνης και προϊόντα θερμαινόμενου καπνού έχει προβληθεί περισσότερες από 3,4 δισεκατομμύρια φορές σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.
Υπάρχουν περίπου χιλιάδες διαφορετικές γεύσεις σε προϊόντα νικοτίνης και καπνού.
Οι γεύσεις αναφέρονται συχνά ως ο νούμερο ένα λόγος για την έναρξη χρήσης νικοτίνης και προϊόντων καπνού.
Τα ελκυστικά σχέδια προϊόντων, οι ελκυστικές γεύσεις και το λαμπερό μάρκετινγκ δημιουργούν μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας προκαλώντας ταυτόχρονα και επιθυμία για κάπνισμα. Επομένως είναι σημαντικό να «σπάσει» η ψευδαίσθηση που προκαλούν ιδιαίτερα στους ανήλικους.
Η πραγματικότητα είναι ότι η νικοτίνη και τα προϊόντα καπνού είναι εξαιρετικά εθιστικά και έχουν σχεδιαστεί για να διατηρούν τη χρήση, παγιδεύοντας τους χρήστες σε έναν κύκλο εξάρτησης. Τα πρόσθετα που υπάρχουν καλύπτουν την σκληρότητα του καπνού, καθιστώντας ευκολότερη την έναρξη και δυσκολότερη τη διακοπή.
Η εξάλειψη της ελκυστικότητας αυτών των προϊόντων μέσω αυστηρότερων κανονισμών είναι απαραίτητη για την προστασία της υγείας των σημερινών και των μελλοντικών γενεών
ΤΡΙΑ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΧΟΥΝ ΥΠΕΡΤΑΣΗ . ΤΟ 1/3 ΑΥΤΩΝ , ΔΕΝ ΤΟ ΓΝΩΡΙΖΕΙ
Σύμφωνα με το πρόγραμμα Μαιος Μηνας Μέτρησης [MMM] και την Εθνική Επιδημιολογική Μελέτη, που παρουσίασε η Ελληνική Εταιρεία Υπέρτασης
Σχεδόν 40%έχουν υπέρταση (περίπου 3.000.000 άτομα) και πάνω από 50% των ηλικιωμένων
30% των υπερτασικών είναι αδιάγνωστοι (περίπου 1.000.000)
30% έχουν επιτύχει καλή ρύθμιση με θεραπεία (περίπου 2.000.000 είναι αρρύθμιστοι)
Οι άνδρες και οι νεότεροι υπερτασικοί έχουν συχνότερα αρρύθμιστη υπέρταση
Η υπέρταση παραμένει ο σημαντικότερος τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα καιΗ θανάτους διεθνώς. Είναι η πρώτη αιτία καρδιαγγειακών νοσημάτων στις αναπτυγμένες χώρες και αποτελεί τον ισχυρότερο παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο και έναν από τους ισχυρότερους για στεφανιαία νόσο, έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια και άνοια. Στην Ευρώπη σχεδόν το 50% των θανάτων σε άνδρες και γυναίκες αποδίδονται στα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Η διάγνωση γίνεται μόνο με τη μέτρηση της πίεσης, ενώ απαιτεί σχολαστική μεθοδολογία και επιβεβαίωση με επανάληψη μετρήσεων της πίεσης, συχνά και εκτός ιατρείου (στο σπίτι ή με 24ωρη καταγραφή).
Υπάρχουν διάφορα μέσα για να μειωθεί η πίεση χωρίς φάρμακα, αλλά και καλά μελετημένα δραστικά φάρμακα ώστε η υπέρταση να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και να προληφθούν οι επιπλοκές της.
Η υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει πολλά φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, η μείωση του αλατιού στο φαγητό, η τακτική σωματική άσκηση (πχ. γρήγορο βάδισμα για τουλάχιστον μισή ώρα τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας), η διατήρηση σωματικού βάρους σε φυσιολογικό επίπεδο και η αποφυγή μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της πίεσης αλλά και να προλάβουν ή να καθυστερήσουν την εμφάνισή της. Επιπλέον, η διακοπή του καπνίσματος και η αποτελεσματική αντιμετώπιση της αυξημένης χοληστερίνης και του σακχάρου (όταν συνυπάρχουν) είναι απαραίτητα για την πρόληψη των καρδιαγγειακών επεισοδίων.
Υπάρχουν διάφορες επιλογές για φαρμακευτική θεραπεία, η οποία εξασφαλίζει αποτελεσματική προστασία από τα καρδιαγγειακά επεισόδια.
Η στρατηγική της θεραπείας προσαρμόζεται ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενή (εξατομίκευση). Η θεραπεία είναι καθημερινή (συνήθως πρωινή) και όχι περιστασιακή ή μεταβαλλόμενη ανάλογα με τις τιμές της πίεσης που βρίσκει ο ασθενής στο σπίτι.
Η μακροχρόνια επίτευξη άριστης ρύθμισης της πίεσης μειώνει σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Με τα θεραπευτικά όπλα που διατίθενται σήμερα, πάνω από 95% των ασθενών με υπέρταση μπορούν να ρυθμιστούν άριστα χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες.
ΜΜΜ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Με στόχο τη βελτίωση της ενημέρωσης για την υπέρταση στην Ελλάδα, πραγματοποιήθηκε το πρόγραμμα ΜΜΜ το 2019, 2022, 2023 και 2024 σε 18 αστικά κέντρα και πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις πίεσης σε συνολικά 24.000 ενήλικες. Από τα δεδομένα που προέκυψαν φάνηκε ότι το 40% αυτών που μετρήθηκαν είχαν υπέρταση. Από τους υπερτασικούς ασθενείς, το 25% ήταν αδιάγνωστοι και λιγότεροι από τους μισούς ήταν καλά ρυθμισμένοι με θεραπεία.
Συντονιστής του προγράμματος ΜΜΜ στην Ελλάδα είναι ο καθηγητής Παθολογίας & Υπέρτασης Γεώργιος Στεργίου, στο Κέντρο Υπέρτασης STRIDE-7, Γ’ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική, Νοσοκομείο Σωτηρία, Αθήνα, ο οποίος είναι πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Υπέρτασης. Το ΜΜΜ στην Ελλάδα πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Υπέρτασης με Προέδρο τον καθηγητή Καρδιολογίας Κωσταντίνο Τσιούφη, ο οποίος είναι διευθυντής της Α’ Καρδιολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο «Ιπποκράτειο» Νοσοκομείο και διετέλεσε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης. Στην διεξαγωγή του ΜΜΜ 2025 στην Αθήνα συμμετέχουν πολλά μέλη Ιατρικών Σχολών και γιατροί του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αλλά και πολλοί φοιτητές της Ιατρικής Σχολής, προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί και διδακτορικο.
Το 2017 η Διεθνής Εταιρεία Υπέρτασης ξεκίνησε το Παγκόσμιο Πρόγραμμα ΜΜΜ (May Measurement Month) στο πλαίσιο του οποίου πραγματοποιούνται δράσεις με μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης στον γενικό πληθυσμό, κάθε Μάιο σε περισσότερες από 100 χώρες.
Το ΜΜΜ έχει σκοπό να ενημερώσει τον γενικό πληθυσμό αναφορικά με τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης της υπέρτασης και της αποτελεσματικής αντιμετώπισής της.
Στα προγράμματα ΜΜΜ 2019-2024 πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις πίεσης σε πάνω από 8 εκατομμύρια άτομα.
Κύριο μήνυμα του ΜΜΜ: «ΜΕΤΡΗΣΤΕ ΤΗΝ ΠΙΕΣΗ ΣΑΣ»
Στόχος του ΜΜΜ: «ΟΛΟΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΑΝ ΕΧΟΥΝ ΥΠΕΡΤΑΣΗ»
Από την αποθήκευση κιτ τραυμάτων για μαζικά πλήγματα και θύματα μέχρι τον εξοπλισμό των γιατρών με ενισχυμένους θώρακες, ο σχεδιασμός υγείας για καιρό πολέμου δεν είναι πλέον υποθετικός στην ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.
Καθώς οδηγούσε με ασθενοφόρο στην οδό Φάμπρικο προς το σχολείο Λιετάβος, η Μαρτίνα Βερόνικα Νορεϊκαΐτε ένιωθε απροετοίμαστη. Ένιωθε την καρδιά της να χτυπάει δυνατά.
Ήταν ένα ηλιόλουστο πρωινό Τρίτης στα μέσα Μαΐου, όταν Νορεϊκαΐτε ενημερώθηκε από τον ασύρματο για μια έκρηξη στη Γιόναβα, μια πόλη 30.000 κατοίκων στην κεντρική Λιθουανία.
Στα τρία χρόνια που ήταν διασώστρια, οι κλήσεις κατά τη διάρκεια μιας συνηθισμένης μέρας, αφορούσαν υψηλή αρτηριακή πίεση ή πόνους στο στήθος. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που η Νορεϊκαΐτε βρισκόταν μπροστά σε μαζικά θύματα.
Καθώς πλησίαζαν στο σχολείο, με τις σειρήνες να ηχούν, το κτίριο ήταν καλυμμένο από καπνό.
«Άνθρωποι έτρεχαν τριγύρω, ξαπλωμένοι στο έδαφος, ουρλιάζοντας», είπε η Νορεϊκαΐτε, ενώ θυμόταν το χάος στο στάδιο του σχολείου. Αστυνομικοί, πυροσβέστες και στρατιωτικό προσωπικό ήταν ήδη στο σημείο.
Η Νορεϊκαΐτε και η συνάδελφός της ήταν οι πρώτοι παραϊατρικοί που έφτασαν. «Όταν βλέπεις τι συνέβη – τον πανικό, τις κραυγές – δεν ξέρεις τι να κάνεις ή πού να πας. Τα ξεχνάς όλα. Χάνεις την ισορροπία σου».
Το πρωτοφανές αυτό περιστατικό καταστροφής σε ένα ειρηνικό ευρωπαϊκό κράτος ήταν ακριβώς ο λόγος που οι λιθουανικές αρχές είχαν οργανώσει τις διήμερες στρατιωτικές ασκήσεις «Σιδερένιος Λύκος» («Geležinis Vilkas»).
Ο στόχος ήταν να ενισχυθεί ο στρατός, η αστυνομία, οι πυροσβέστες, τα νοσοκομεία και οι παραϊατρικοί για να λειτουργήσουν υπό εξαιρετικές συνθήκες – καθώς η Λιθουανία προετοιμάζεται για το χειρότερο σενάριο: μια επίθεση στην ανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ. Από την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η απειλή στρατιωτικής σύγκρουσης έχει γίνει μεγάλη.
«Όταν τα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο πόλεμος είχε ξεκινήσει στην Ουκρανία, ήταν τρομακτικό», είπε η Νορεϊκαΐτε. «Ήταν τρομακτικό στην εργασία επειδή δεν ξέραμε αν είχαμε αρκετούς πόρους ή αν ήμασταν προετοιμασμένοι αν συνέβαινε εδώ».
Η Νορεϊκαΐτε αισθάνεται τώρα πιο ήρεμη. Επικεντρώνεται στην εκπαίδευση και την τελειοποίηση των πρωτοκόλλων διαλογής. Ασκήσεις, όπως αυτή στη Γιόναβα, βοηθούν. Πράγματι, πιστεύει ότι «θα πρέπει να γίνονται πιο συχνά».
Η Λιθουανία δεν αποτελεί εξαίρεση: Όλες οι χώρες της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ επανεξετάζουν τα πρωτόκολλα αντιμετώπισης κρίσεων για τις εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης, οργανώνουν ασκήσεις εκπαίδευσης, επενδύουν σε αντιβαλλιστικά κράνη και γιλέκα και μεταφέρουν τα χειρουργεία στα υπόγεια. Αυτό συμβαίνει από τότε που η σύγκρουση στην Ουκρανία έχει διαλύσει την ψευδαίσθηση ότι η Ευρώπη είναι ασφαλής από τον πόλεμο.
«Δεν τίθεται θέμα αν [η Ρωσία] θα επιτεθεί», δήλωσε ο Ragnar Vaiknemets, αναπληρωτής γενικός διευθυντής του Εσθονικού Συμβουλίου Υγείας, το οποίο επιβλέπει την ετοιμότητα για κρίσεις από πανδημίες έως πόλεμο. «Το ερώτημα είναι πότε».
Πρώην υπό σοβιετική κατοχή, οι χώρες στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης γνωρίζουν πολύ καλά πόσο γρήγορα μπορούν να φτάσουν εκεί τα στρατεύματα.
«Έχουμε κακούς γείτονες εδώ: τη Ρωσία και τη Λευκορωσία», δήλωσε ο Ντάνιελ Ναούμοβας, αναπληρωτής υπουργός Υγείας της Λιθουανίας, σε μια εκδήλωση τον Φεβρουάριο. Η χώρα του συνδέει το ΝΑΤΟ με τις χώρες της Βαλτικής μέσω του Διαδρόμου Σουβάλκι – ενός στενού, ευάλωτου διαδρόμου που θεωρείται ένας από τους πιο πιθανούς στόχους μιας μελλοντικής ρωσικής επίθεσης. Ενώ όλες οι χώρες της ΕΕ βρίσκονται «στην ίδια βάρκα», μερικές βρίσκονται στην εμπροσθοφυλακή «όπου το νερό είναι κρύο», είπε ο Ναούμοβας. «Νερό πιτσιλάει το πρόσωπό μας, νερό πολέμου».
Για τις χώρες στα ανατολικά του ΝΑΤΟ, η ετοιμότητα για πόλεμο δεν είναι προαιρετική – είναι επείγουσα.
«Λίγες χώρες της ΕΕ είναι χώρες πρώτης γραμμής», δήλωσε η Katarzyna Kacperczyk, υφυπουργός στο υπουργείο Υγείας της Πολωνίας. «Για αυτές το ζήτημα είναι πιο σημαντικό».
Η Πολωνία έχει αναδείξει το ζήτημα της ασφάλειας της υγείας σε περιόδους συγκρούσεων κατά τη διάρκεια της εκ περιτροπής προεδρίας της στο Συμβούλιο της ΕΕ, όπου η ασφάλεια της Ευρώπης ήταν το κεντρικό θέμα.
«Δεν μπορούμε να προετοιμάσουμε ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης ή στρατηγικό σχέδιο για τον στρατιωτικό τομέα ή τον οικονομικό τομέα ή τον ενεργειακό τομέα και να αποκλείσουμε τον τομέα της υγείας», δήλωσε η Kacperczyk.
Νοσοκομεία υπό πυρά
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει δείξει ότι οι σύγχρονες συγκρούσεις αφορούν και τις υπηρεσίες υγείας – και τους πολίτες που εξυπηρετούν. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης το λαμβάνουν υπόψη.
Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Βίλνιους Santaros Clinics που βρίσκεται μόλις 50 χιλιόμετρα από τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με τη Λευκορωσία αναπτύσσει υπόγειες υποδομές, καταφύγια, χώρους προσγείωσης ελικοπτέρων και αυτόνομα συστήματα που θα του επιτρέψουν να λειτουργεί ακόμη και αν διακοπεί η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος ή νερού.
Το Santaros είναι συνηθισμένο.
Στην Εσθονία, εκτός από τις θωράκιση σώματος για τα πληρώματα ασθενοφόρων, θα διανεμηθούν δορυφορικά τηλέφωνα για τη διατήρηση των επικοινωνιών σε περίπτωση που τα παραδοσιακά δίκτυα αποτύχουν. Υπάρχουν ακόμη και σχέδια για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου διαδικτύου, εάν χρειαστεί.
Ηλεκτρικές γεννήτριες εγκαθίστανται σε όλο το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, μετά την εμπειρία της Ουκρανίας με τις ρωσικές επιθέσεις που διακόπτουν συστηματικά την πολιτική ηλεκτροδότηση.
«Γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι η Ρωσία στοχεύει τις πολιτικές υποδομές και τις ενεργειακές δομές, και αυτό σημαίνει ότι δεν μπορείτε να έχετε τέτοιου είδους καταστάσεις όπου το νοσοκομείο δεν λειτουργεί επειδή υπάρχουν ορισμένα προβλήματα με τους σταθμούς παραγωγής ενέργειας», δήλωσε ο Βάικνεμετς.
(AP Photo/Martin Meissner)
Πολλά νοσοκομεία στην Ανατολική Ευρώπη – λείψανα της σοβιετικής εποχής – είναι ιδιαίτερα ευάλωτα. «Έχουμε ψηλά κτίρια, έχουμε μεγάλα κτίρια. Βρίσκονται σε ένα συγκρότημα, σε μια περιοχή», πρόσθεσε ο Βάικνεμετς.
Τα νοσοκομεία εξετάζουν τώρα πώς να επαναχρησιμοποιήσουν υπόγεια για να γίνουν χειρουργεία σε περίπτωση ανάγκης. «Δεν μπορώ να φανταστώ να εργάζομαι σε ένα όροφο του νοσοκομείου που απλώς περιμένει να χτυπηθεί», είπε.
Η Εσθονία προμηθεύεται κινητές ιατρικές μονάδες που μπορούν να αναπτυχθούν σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, κάτι που μπορούσε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της περιορισμένης χωρητικότητας κρίσιμης φροντίδας στην Ευρώπη.
Ενώ οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν κατά μέσο όρο 11,5 κλίνες εντατικής θεραπείας ανά 100.000 κατοίκους, «οι ανάγκες σε καιρό πολέμου θα μπορούσαν να απαιτήσουν τρεις έως πέντε φορές αυτή τη χωρητικότητα», δήλωσε ο Bjørn Guldvog, ειδικός σύμβουλος στη Νορβηγική Διεύθυνση Υγείας, σε μια εκδήλωση για την ασφάλεια της υγείας τον Απρίλιο. Η διατήρηση μεγάλου όγκου εργασιών για εβδομάδες ή μήνες θα ήταν επίσης δύσκολη: «Οι περισσότερες εγκαταστάσεις μπορούν να διατηρήσουν ίσως το 120-150 τοις εκατό του κανονικού χειρουργικού όγκου για 24 έως 48 ώρες», είπε. Τα αποθέματα αίματος και οξυγόνου θα γίνουν επίσης κρίσιμα.
Αποθέματα και αλυσίδες εφοδιασμού
Ακόμα και τα καλύτερα προετοιμασμένα νοσοκομεία δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς φάρμακα, προμήθειες και εξοπλισμό, και οι χώρες της Βαλτικής προετοιμάζονται για μαζικές απώλειες. Η Εσθονία, για παράδειγμα, έχει διαθέσει 25 εκατομμύρια ευρώ για προμήθειες μαζικών ατυχημάτων, συμπεριλαμβανομένου ορθοπεδικού εξοπλισμού, αιμοστατικών επιδέσμων και κιτ τραυμάτων – «η μόνη μεγάλη επένδυση που έχουμε κάνει», δήλωσε η υπουργός Υγείας Riina Sikkut σε μια εκδήλωση τον Φεβρουάριο.
Τα αποθέματα θα διασφάλιζαν ότι τα νοσοκομεία θα μπορούσαν να λειτουργήσουν μέχρι να φτάσουν σε αυτά οι προμήθειες από τους συμμάχους, δήλωσε ο Βάικνεμετς, προσθέτοντας ότι το ΝΑΤΟ είναι ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση οδών εφοδιασμού.
Στη Λετονία, τα ιδρύματα υγειονομικής περίθαλψης υποχρεούνται από την εποχή του Covid-19 να διατηρούν μια τριμηνιαία προμήθεια φαρμάκων. «Ποτέ δεν σκέφτηκα ότι θα έλεγα ευχαριστώ στον Covid, αλλά χάρη στον Covid… βρήκαμε οικονομικούς πόρους», δήλωσε η Agnese Vaļuliene, υφυπουργός υγείας. Η χώρα εργάζεται επίσης για τα εθνικά αποθέματα.
Ωστόσο, οι χώρες της Βαλτικής βρίσκονται πολύ κοντά στις πρώτες γραμμές για να διατηρήσουν ασφαλείς τις προμήθειες έκτακτης ανάγκης, δήλωσε ο Jos Joosten, ιατρικός σύμβουλος στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, το διπλωματικό σώμα της ΕΕ. Ως αποτέλεσμα, άλλες χώρες της ΕΕ πρέπει «να εντοπίσουν τα πράγματα που είναι σπάνια, που είναι πολύ δύσκολο να οργανωθούν, ειδικά για τα μικρά έθνη», δήλωσε ο Joosten. «Και τότε θα πρέπει να παραχωρήσουμε κάποια κυριαρχία, να την δώσουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να λαμβάνει αποφάσεις» σχετικά με την κατανομή των αναγκών.
Τα αποθέματα από τον Ερυθρό Σταυρό, τα εθνικά αποθέματα και το rescEU, την υπηρεσία έκτακτης ανάγκης της ΕΕ, πρέπει να είναι έτοιμα να φτάσουν στην πρώτη γραμμή — και στους άμαχους ασθενείς. «Πρέπει να έχουμε καλά σχέδια αντιμετώπισης κρίσεων», δήλωσε ο Sikkut.
Στελέχωση της πολεμικής προσπάθειας
Η ετοιμότητα για πόλεμο υπερβαίνει την πολιτική — χρειάζεται ανθρώπους.
Οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού αποτελούν θεμελιώδη πρόκληση για τις χώρες της Βαλτικής, όπου το προσωπικό υγείας στην καθημερινή ζωή είναι ήδη περιορισμένο. Η Εσθονία, με πληθυσμό 1,3 εκατομμυρίων, έχει σχεδόν το μισό εργατικό δυναμικό στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης σε σχέση με τη Γερμανία.
Ως αποτέλεσμα, οι ασθενείς «από την πρώτη γραμμή» δεν μπορούν να περιμένουν την ίδια φροντίδα που θα λάμβαναν σε περιόδους ειρήνης, είπε η Βάικνεμετς, η οποία είναι «η κύρια και υποκείμενη αρχή του σχεδιασμού μας για μέτρα κρίσης».
Υπάρχει όμως ένα άλλο πρόβλημα: Δεν είναι όλοι διατεθειμένοι να μείνουν.
Όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, η Νορεϊκαΐτε, όπως όλοι οι παραϊατρικοί, έπρεπε να υπογράψει μια δήλωση που έλεγε ότι αν ξεσπούσε πόλεμος στη Λιθουανία, θα παρέμενε και θα εργαζόταν. «Αλλά πώς θα ήταν πραγματικά – ποιος θα ερχόταν και ποιος όχι – δεν ξέρω. Προσωπικά, δεν έχω παιδιά ή οικογένεια ακόμα, οπότε νομίζω ότι θα έμενα», είπε.
Μια λιθουανική έρευνα διαπίστωσε ότι πάνω από το ένα τέταρτο των εργαζομένων στον τομέα της υγείας πιθανότατα θα έφευγαν κατά τη διάρκεια του πολέμου, ενώ λιγότερο από το 40% θα έμεναν και το ένα τρίτο δεν ήταν σίγουρο.
Η Εσθονία αναμένει παρόμοια μοτίβα: «Υπάρχουν πατριώτες, οι άνθρωποι που γνωρίζουμε αναμφίβολα ότι θα μείνουν», είπε ο Βάικνεμετς. «Φυσικά, υπάρχουν και επικριτές που μιλούν για άμεση μετάβαση στην Ισπανία». Πρόσθεσε πως περίπου το 50% έως 60% του πληθυσμού δεν γνωρίζει ακόμη πώς θα αντιδράσει.
Ενώ είναι βέβαιος ότι οι περισσότεροι γιατροί και νοσηλευτές θα παραμείνουν, οι αρχές της Εσθονίας εργάζονται για να μετριάσουν τις ανησυχίες, ειδικά για την ασφάλεια της οικογένειας. «Είναι πολύ ανθρώπινο: Αν δεν νιώθω ασφαλής, αν δεν έχω την εμπιστοσύνη ότι η οικογένειά μου είναι ασφαλής, δεν θα το κάνω», είπε ο Βάικνεμετς.
Στη Λετονία, ο πνευμονολόγος Ρούντολφς Βίλντε είπε ότι ορισμένοι γιατροί με τους οποίους μίλησε σκέφτονται να φύγουν αν ξεσπάσει πόλεμος – ειδικά γονείς που «δεν βλέπουν πώς θα ήταν κατάλληλο για αυτούς να εγκαταλείψουν τα παιδιά κάπου και να βρίσκονται στο νοσοκομείο σε περιόδους στρατιωτικής κρίσης», είπε.
Μόλις μια εβδομάδα πριν από τη συνέντευξη, ο Βίλντε και οι συνάδελφοί του στο Κλινικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Pauls Stradiņš κλήθηκαν επίσης να υπογράψουν ένα έγγραφο που αναγνωρίζει ότι είναι κρίσιμο προσωπικό που υποχρεούται να παρουσιαστεί στην εργασία του εάν ηχήσουν σειρήνες.
Ο ίδιος ο Βίλντε σχεδιάζει να παραμείνει, αλλά τόνισε ότι χρειάζεται περισσότερες πληροφορίες για να νιώθει σίγουρος σε περίπτωση που συμβεί το χειρότερο.
«Πρέπει να είμαι προετοιμασμένος… να παρέχω κάποιο είδος στρατιωτικής ιατρικής ή απλώς να είμαι προετοιμασμένος να έρθω στην κανονική μου εργασία και να έχω απλώς μεγαλύτερη ροή ασθενών;» ρώτησε ο Βίλντε. «Επειδή αυτά είναι δύο πολύ διαφορετικά πράγματα και πιθανώς και τα δύο θα έπρεπε να λειτουργήσουν κατά τη διάρκεια του πολέμου».
Και τον Βίλντε δεν πειράζει να ξοδεύει επιπλέον ώρες εκτός από την εργασία του ως γιατρός για εκπαίδευση «γιατί… το βλέπω αυτό ως έναν τρόπο να διατηρήσω τα πράγματα όπως είναι».
«Αν θέλω να μπορώ να κάνω την πνευμονολογική μου δουλειά και ίσως να προσπαθήσω να αναπτύξω πράγματα στη Λετονία, τότε θα πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει η Λετονία, σωστά;»
Το νοσοκομείο του στη Ρίγα έχει επίσης ξεκινήσει εκπαιδευτικές συνεδρίες πολέμου, είπε ο Βίλντε. Άλλα νοσοκομεία και χώρες έχουν αρχίσει επίσης να εντείνουν τις ασκήσεις ετοιμότητας πολέμου.
Η Εσθονία ενισχύει την εκπαίδευσή της σε ολόκληρο το σύστημα. Τα νοσοκομεία, τα πληρώματα ασθενοφόρων και οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας λαμβάνουν οδηγίες για το πώς να μεταβούν σε «κατάσταση κρίσης», στην οποία πρέπει να αντιμετωπίσουν μεγάλες εισροές ασθενών και να θεραπεύσουν τραυματίες πολέμου – συμπεριλαμβανομένων τραυμάτων από έκρηξη, τραυμάτων από πυροβολισμούς, εγκαυμάτων, ακρωτηριασμών και τραυματισμών στη σπονδυλική στήλη ή στο κεφάλι – που είναι σπάνιοι σε πολιτικά περιβάλλοντα.
Στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Βίλνιους της Λιθουανίας, «διεξάγονται ασκήσεις εκκένωσης και ασκήσεις ετοιμότητας για την υποδοχή μεγάλου αριθμού θυμάτων για το προσωπικό του νοσοκομείου» μαζί με τις Λιθουανικές Ένοπλες Δυνάμεις και την Ένωση Τυφεκιοφόρων, δήλωσε ο επικεφαλής του νοσοκομείου Τόμας Γιοβάισα.
Μόνο φέτος, η Λιθουανία σχεδιάζει επτά ασκήσεις με τον στρατό και πάνω από 10 ασκήσεις πολιτικής ασφάλειας για επαγγελματίες υγείας, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του υπουργείου Υγείας Julijanas Gališanskis. Η Λιθουανία σχηματίζει επίσης μια ομάδα επειγόντων ιατρικών περιστατικών και οι ειδικευόμενοι γιατροί φιλοξένησαν τον περασμένο μήνα ένα φόρουμ αφιερωμένο στην ετοιμότητα υγειονομικής περίθαλψης σε καιρό πολέμου. Μερικοί γιατροί ταξιδεύουν στην Ουκρανία για να μάθουν από πρώτο χέρι πώς τα νοσοκομεία αντιμετωπίζουν πυραυλικές επιθέσεις, μαζικά θύματα και διακοπές ρεύματος.
Η Βάιβα Γιανκιένε, νοσοκόμα και συντονίστρια στο Blue/Yellow Medical, το οποίο παρέχει ιατρική περίθαλψη σε πολίτες κοντά στην πρώτη γραμμή της Ουκρανίας με τη Ρωσία, έχει προσφέρει εθελοντική εργασία πάνω από 20 φορές στην Ουκρανία από τον Απρίλιο του 2022 — συμπεριλαμβανομένης της πόλης Μπούτσα που επλήγη από τις φρικαλεότητες λίγο μετά την απελευθέρωσή της. Είπε ότι ο καλύτερος τρόπος για να προετοιμάσει κανείς ειδικούς στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης είναι μέσω της εθελοντικής εργασίας στην Ουκρανία.
Περιέγραψε την κλίμακα των τραυματισμών και των ασθενειών στην Ουκρανία ως «δύσκολη στην κατανόηση» — πολλά τραύματα είναι διαφορετικά από οτιδήποτε έχει ξαναδεί, λόγω των νέων τακτικών πολέμου.
«Μετά τις επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, οι συνέπειες είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς», είπε η Γιανκιένε. «Τέτοιοι τραυματισμοί», αναστέναξε, «κάθε επαγγελματίας υγείας που τους είδε είπε το ίδιο πράγμα: Δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι θα ήταν έτσι».
Ενώ ένας τραυματολόγος στη Λιθουανία μπορεί να εκτελεί έναν ακρωτηριασμό το χρόνο, στην Ουκρανία, ολόκληρες νοσοκομειακές πτέρυγες είναι γεμάτες με ασθενείς που αντιμετωπίζουν ακρωτηριασμούς ενός, δύο, τριών ή ακόμα και τεσσάρων άκρων — συν μια σειρά από άλλους σοβαρούς τραυματισμούς. «Έχουμε πολύ μικρή εμπειρία στην αντιμετώπιση τέτοιων σύνθετων, πολλαπλών τραυμάτων», είπε.
Ο κίνδυνος αύξησης των προσφύγων
Ο αντίκτυπος του πολέμου δεν θα σταματούσε στα εθνικά σύνορα.
Λόγω της χρήσης προηγμένων όπλων στην Ουκρανία – συμπεριλαμβανομένων πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και στρατιωτικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών – η πρώτη γραμμή δεν αποτελεί πλέον σταθερό όριο. Οι επιθέσεις μπορούν πλέον να φτάσουν σε στόχους εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, θέτοντας σε κίνδυνο νοσοκομεία και πολιτικές υποδομές μακριά από ζώνες μάχης και καθιστώντας απαραίτητα τα σχέδια εκκένωσης.
Ως αποτέλεσμα, οι χώρες που βρίσκονται πιο μακριά από την πρώτη γραμμή πρέπει να προετοιμαστούν να υποδεχθούν ασθενείς και πρόσφυγες, δήλωσε ο Joosten, προειδοποιώντας ότι η αλληλεγγύη της ΕΕ θα δοκιμαστεί.
«Εάν η Λιθουανία καταληφθεί, ποιος είναι υπεύθυνος για τους Λιθουανούς, επειδή δεν υπάρχει πια Λιθουανία; Αλλά η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι (ακόμα εκεί)», είπε.
Ο Joosten προέτρεψε τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να δημιουργήσουν κεφάλαια για την αντιμετώπιση των θυμάτων μεταξύ αμάχων και στρατιωτικών, καθώς και των εκτοπισμένων πληθυσμών.
Πρόσθεσε ότι τα θύματα θα μπορούσαν να είναι δραματικά υψηλότερα από ό,τι στην Ουκρανία.
«Αυτοί οι 4.000 ασθενείς που μετακινήσαμε μακριά από την Ουκρανία, δεν είναι τίποτα, 4.000 σε τρία χρόνια», είπε. «Ας μιλήσουμε για 4.000 σε δύο εβδομάδες, και μετά ξανά τις επόμενες δύο εβδομάδες, και τις επόμενες δύο εβδομάδες… οι αριθμοί είναι τόσο διαφορετικοί όταν ξεκινήσει ο πραγματικός πόλεμος».
Κανείς δεν ξέρει πότε – ή αν – θα έρθει ο πόλεμος. Αλλά όπως το έθεσε ο Vaiknemets: «Η κρίση δεν φωνάζει ποτέ όταν έρχεται».
Γι’ αυτό οι Πολωνοί και οι χώρες της Βαλτικής «πρέπει να προετοιμαστούν για το χειρότερο», είπε ο Βαλιουλίνε. «Αλλά ελπίζουμε ότι δεν θα συμβεί».
Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια χρόνια και πολυδιάστατη πάθηση που επηρεάζει το νευρικό σύστημα, προκαλώντας βλάβες στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.
«Πρόκειται για μια διαταραχή που επηρεάζει τη μυελίνη, τη λιπώδη ουσία που περιβάλλει τις αποφυάδες των νευρικών κυττάρων, με αποτέλεσμα τη διακοπή της ομαλής μετάδοσης των νευρικών σημάτων», επισημαίνει ο κ. Κωνσταντίνος Βουμβουράκης Διευθυντής – Υπεύθυνος Τμήματος Σκλήρυνσης Κατά Πλάκας στο Metropolitan Hospital, Ομότιμος Καθηγητής Νευρολογίας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου
«Αν και η ακριβής αιτία της σκλήρυνσης κατά πλάκας παραμένει άγνωστη, η νόσος θεωρείται πιθανότατα αυτοάνοση. Έχουν εντοπιστεί διάφοροι παράγοντες που ενδέχεται να συμβάλλουν στην εμφάνισή της, όπως γενετική προδιάθεση, περιβαλλοντικοί παράγοντες και λοιμώξεις. Μεταξύ των λοιμωδών παραγόντων που έχουν συσχετιστεί με την πάθηση, ξεχωρίζει ο ιός της λοιμώδους μονοπυρήνωσης (Epstein-Barr virus). Έρευνες έχουν δείξει ότι άτομα που έχουν νοσήσει από τον ιό στην παιδική ηλικία έχουν αυξημένες πιθανότητες να αναπτύξουν τη νόσο σε μεταγενέστερο στάδιο», αναφέρει.
Συμπτώματα και διάγνωση
Τα συμπτώματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή και μπορεί να εμφανιστούν μεμονωμένα ή σε συνδυασμό. Τα πιο συνηθισμένα περιλαμβάνουν:
Μουδιάσματα και αισθητικές διαταραχές στα άκρα, ιδιαίτερα στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών.
Διαταραχές στην όραση, όπως θόλωση ή διπλωπία.
Δυσλειτουργίες του ουροποιητικού συστήματος, όπως επιτακτική ούρηση ή δυσκολία στην ούρηση.
Η νόσος μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, με συχνότερη εκδήλωση μεταξύ 20 και 40 ετών. Πρόκειται για την κύρια αιτία κινητικών δυσκολιών στις παραγωγικές ηλικίες, ενώ τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των διαγνώσεων και σε παιδιά.
Θεραπευτική προσέγγιση και πρόγνωση
«Η θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι εξατομικευμένη, καθώς κάθε ασθενής παρουσιάζει διαφορετική εξέλιξη της νόσου. Παρότι η σκλήρυνση κατά πλάκας δεν είναι ιάσιμη, οι διαθέσιμες θεραπείες μπορούν να συμβάλουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων, την επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Παρά τις προκλήσεις που συνεπάγεται η πάθηση, οι ασθενείς μπορούν να διατηρήσουν έναν ικανοποιητικό τρόπο ζωής, αρκεί να γίνεται έγκαιρη διάγνωση και σωστή ιατρική παρακολούθηση», καταλήγει ο κ.Βουμβουράκης.
*Το Τμήμα Σκλήρυνσης κατά Πλάκας του Metropolitan Hospital, παρέχει εξειδικευμένη φροντίδα και ενημέρωση για την καλύτερη διαχείριση της νόσου. Το Ιατρείο του Metropolitan Hospital απαρτίζεται από: τον Διευθυντή Νευρολόγο τρεις Επιμελητές Νευρολόγους με εμπειρία στο γνωστικό αντικείμενο, εξειδικευμένο Νευροψυχολόγο και υποστηρίζεται γραμματειακά από εξειδικευμένη γραμματέα με 5ετή θητεία σε Μονάδα Σκλήρυνσης κατά Πλάκας Νευρολογικής Πανεπιστημιακής Κλινικής. Με στόχο την ολιστική αντιμετώπιση της ιδιόμορφης αυτής πάθησης, η παραπάνω ομάδα συνεργάζεται και με πλήθος γιατρών άλλων ειδικοτήτων. Η θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών γίνεται σύμφωνα με τις Διεθνείς Κατευθυντήριες Οδηγίες.
