ΜΑΡΙΑ ΡΑΝΤΟΥ

Η απονομή του Νόμπελ Ειρήνης 2025 στη Μαρία Κορίνα Ματσάδο, ηγέτιδα της αντιπολίτευσης στη Βενεζουέλα, προκάλεσε ενθουσιασμό στη Δύση και ταυτόχρονα, αντιδράσεις και προβληματισμό για τις πραγματικές πολιτικές προεκτάσεις της επιλογής αυτής.

Η επιτροπή των Νόμπελ ανακοίνωσε ότι τιμά τη Ματσάδο «για την ακούραστη δουλειά της στην προώθηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων για τον λαό της Βενεζουέλας και για τον αγώνα της να επιτύχει μια δίκαιη και ειρηνική μετάβαση από τη δικτατορία στη δημοκρατία».

Ωστόσο, για πολλούς, η βράβευση αυτή δεν είναι απλώς μια ηθική αναγνώριση. Αντιθέτως, εκλαμβάνεται ως πολιτικό μήνυμα, ένα σημείο πίεσης προς το καθεστώς του Νικολάς Μαδούρο και μια έμμεση ενίσχυση της πιο σκληρής αντιμαδουρικής πτέρυγας.

Μια βραβευμένη αλλά πολωτική φιγούρα

Η Μαρία Κορίνα Ματσάδο δεν είναι τυχαίο πρόσωπο στη βενεζουελάνικη πολιτική σκηνή. Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, μέσα από την οργάνωση Súmate, βρέθηκε στην πρώτη γραμμή των κινητοποιήσεων κατά του Ούγκο Τσάβες, με σημαία την «αποκατάσταση της δημοκρατίας». Ωστόσο, η δράση της υπήρξε πάντοτε στενά συνδεδεμένη με τις πιο συντηρητικές και φιλοαμερικανικές δυνάμεις της χώρας.

Πολιτικός με σαφές φιλελεύθερο, αντικρατικιστικό υπόβαθρο, η Ματσάδο έχει ταχθεί ανοιχτά υπέρ της ελεύθερης αγοράς, της ιδιωτικοποίησης της ενέργειας και των μεγάλων φυσικών πόρων της Βενεζουέλας, αλλά και υπέρ της σκληρής στάσης απέναντι στο σοσιαλιστικό μοντέλο.

Η ιδεολογική της γραμμή ευθυγραμμίζεται με αυτήν των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ έχει εκφράσει τη στήριξή της στον Ντόναλντ Τραμπ και τις πολιτικές του για τη Λατινική Αμερική.

Το Νόμπελ ως πολιτικό εργαλείο

Δεν είναι λίγοι όσοι θεωρούν πως η φετινή επιλογή της Νορβηγικής Επιτροπής ξεπερνά τα όρια του ανθρωπιστικού συμβολισμού και μετατρέπεται σε πολιτική δήλωση.

Σε μια περίοδο που η Βενεζουέλα επιχειρεί να επανέλθει στη διεθνή σκηνή μέσω της σταδιακής αποκλιμάκωσης των κυρώσεων, η απονομή του Νόμπελ στη Ματσάδο μοιάζει να επαναφέρει το αφήγημα του «καλού αντιφρονούντα» απέναντι στον «κακό δικτάτορα».

Η ίδια, παρότι μιλά για ειρηνική μετάβαση, έχει επανειλημμένα ταχθεί υπέρ της εξωτερικής παρέμβασης και της διεθνούς απομόνωσης της κυβέρνησης Μαδούρο.

Η στάση αυτή, σε συνδυασμό με τις διασυνδέσεις της με επιχειρηματικούς κύκλους και πολιτικές δεξαμενές σκέψης της Ουάσιγκτον, γεννά ερωτήματα για το κατά πόσο η βράβευσή της αντανακλά μια πραγματική ειρηνευτική πορεία ή μια γεωπολιτική επιλογή με ηθικό περιτύλιγμα.

Οι υποστηρικτές της Ματσάδο την παρουσιάζουν ως σύμβολο θάρρους, μια γυναίκα που αντιστάθηκε σε ένα αυταρχικό καθεστώς. Οι επικριτές της, όμως, επισημαίνουν ότι το Νόμπελ Ειρήνης δεν μπορεί να αγνοεί την ταξική και πολιτική διάσταση του βενεζουελάνικου δράματος.

Η ίδια προέρχεται από την οικονομική ελίτ της χώρας και εκπροσωπεί ένα μοντέλο πολιτικής σκέψης που, για πολλούς, δεν απηχεί τη φωνή των φτωχότερων στρωμάτων που στήριξαν επί χρόνια τον τσαβισμό. Η βράβευσή της, επομένως, μπορεί να εκληφθεί ως ιδεολογική επιδοκιμασία της φιλελεύθερης αντιπολίτευσης και όχι ως ουδέτερη αναγνώριση ειρηνευτικού έργου.

Το Νόμπελ Ειρήνης με πολιτικό πρόσημο

Η ιστορία του Νόμπελ Ειρήνης είναι γεμάτη από πολιτικά φορτισμένες επιλογές, από τον Χένρι Κίσινγκερ μέχρι τον Μπαράκ Ομπάμα. Η περίπτωση της Μαρία Κορίνα Ματσάδο φαίνεται να προστίθεται σε αυτήν τη μακρά λίστα, επαναφέροντας το ερώτημα. Είναι το Νόμπελ Ειρήνης πραγματικά ουδέτερο ή εργαλείο πολιτικής νομιμοποίησης;

Η απάντηση ίσως κρύβεται όχι τόσο στο πρόσωπο της Ματσάδο, όσο στη χρονική συγκυρία της βράβευσης και στο ποιον εξυπηρετεί το μήνυμα που στέλνει.

Για τη Δύση, μια «ειρηνική» αντιπολιτευόμενη στη Βενεζουέλα είναι μια βολική αφήγηση. Για τη Βενεζουέλα, όμως, η πραγματική ειρήνη παραμένει μια δύσκολη, εσωτερική υπόθεση, πολύ πιο σύνθετη από τις διεθνείς επικοινωνιακές επιβραβεύσεις.

Πηγή: koutipandoras.gr