Πριν από ενάμισι εκατομμύρια χρόνια, δύο τελείως διαφορετικά είδη ανθρωποειδών συνυπήρχαν στην ίδια περιοχή, σε μια καυτή σαβάνα κοντά στη σημερινή λίμνη Τουρκάνα στην Κένυα. Αυτό διαπίστωσαν επιστήμονες εξετάζοντας απολιθώματα από δύο σύνολα αποτυπωμάτων ποδιών, που χρονολογούνται κατά την εποχή αυτή και προέρχονται από την ίδια περιοχή.

Πρόκειται για «hominins» («ανθρωπίνοι»), ένας νεότερος όρος που περιγράφει μια υποδιαίρεση της ευρύτερης κατηγορίας των ανθρωποειδών και περιλαμβάνει όλους τους οργανισμούς, εξαφανισμένους και ζωντανούς, που θεωρούνται ότι ανήκουν στην ανθρώπινη γενεαλογική γραμμή, η οποία προέκυψε μετά τη διάσπαση των προγόνων των μεγάλων πιθήκων, περίπου πριν από έξι έως επτά εκατομμύρια χρόνια.

Homo erectus και Paranthropus boise

Οι απολιθωμένες πατημασιές ανακαλύφθηκαν το 2021. Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα ίχνη προέρχονται από τα δύο πιο κοινά ανθρώπινα είδη της εποχής του Πλειστόκαινου, Homo erectus και Paranthropus boisei. Όπως προκύπτει από τα αρχεία απολιθωμάτων, ο Homo Erectus, άμεσος πρόγονος του ανθρώπου, επέζησε για ένα εκατομμύριο χρόνια, ωστόσο ο Paranthropus boisei εξαφανίστηκε μέσα σε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, αλλά οι επιστήμονες δεν ξέρουν το γιατί. Και τα δύο είδη είχαν όρθια στάση και ήταν εξαιρετικά ευκίνητα.

Από καιρό είχε διατυπωθεί η υπόθεση ότι αυτά τα απολιθωμένα είδη συνυπήρχαν, ωστόσο με τη μελέτη των δύο συνόλων αποτυπωμάτων αποδεικνύεται για πρώτη φορά ότι διαφορετικά είδη ανθρωπίνων ζούσαν ταυτόχρονα στον χρόνο και στον χώρο.

Ο Κρεγκ Φέιμπελ, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης και καθηγητής στη Σχολή Τεχνών και Επιστημών του Πανεπιστημίου Rutgers στο Νιού Τζέρσι, διεξάγει έρευνες από το 1981 σε αυτή την περιοχή της βόρειας Κένυας, μια πλούσια περιοχή απολιθωμάτων. Εφαρμόζοντας την τεχνογνωσία του στη στρωματογραφία και τη χρονολόγηση, απέδειξε ότι τα απολιθώματα χρονολογούνται πριν από ενάμιση εκατομμύρια χρόνια, αλλά και ότι σχηματίστηκαν στο ίδιο σημείο των μαλακών ιζημάτων που βρέθηκαν. «Αν οι ανθρωπίνοι δεν διασταυρώθηκαν, διέσχισαν την ακτή μέσα σε λίγες ώρες ο ένας μετά τον άλλον», περιγράφει. Ο Φέιμπελ προσθέτει ότι «τα απολιθώματα πατημασιών δεν μπορούν να μετακινηθούν», σε αντίθεση με τα απολιθωμένα τμήματα του σώματος, που μπορούν εύκολα να μετακινηθούν από το νερό ή από έναν θηρευτή.

Ο Κέβιν Χατάλα, πρώτος συγγραφέας της μελέτης και αναπληρωτής καθηγητής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Chatham στο Πίτσμπουργκ, είναι ειδικός στην ανατομία των ποδιών και διαπίστωσε ότι οι πατημασιές των ειδών αντανακλούν διαφορετικά μοτίβα ανατομίας και κίνησης. Η χρήση τεχνολογιών τρισδιάστατης απεικόνισης βοήθησε στη δημιουργία ενός νέου τρόπου εξέτασης των αποτυπωμάτων. Όπως δηλώνει ο Χατάλα, «οι απολιθωμένες πατημασιές είναι συναρπαστικές, επειδή παρέχουν έντονα στιγμιότυπα που ζωντανεύουν τους απολιθωμένους συγγενείς μας». Τα αποτυπώματα αυτά αποκαλύπτουν συναρπαστικές λεπτομέρειες για την εξέλιξη της ανθρώπινης ανατομίας και κίνησης, τις οποίες δεν μπορούμε να πάρουμε από τα οστά ή τα λίθινα εργαλεία, επισημαίνει ο ίδιος.

Η ανακάλυψη αυτή, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science, θα δώσει περισσότερες πληροφορίες για την ανθρώπινη εξέλιξη και για το πώς τα είδη συνεργάζονταν και ανταγωνίζονταν μεταξύ τους, επισημαίνουν οι επιστήμονες.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΗΣ 

 

HOMO ERECTUS

[ποιητική performance]

12, 13, 19, 20, 26 και 27 Μαΐου

“είμαι αυτός που στάθηκε στα δυο του πόδια ο όρθιος άνθρωπος 

για να φοβάται κι όταν φοβάται

ο ιδρώτας του κόμπος ο ιδρώτας μου κόμπος

να στάζει στη γη να ποτίζει το μέλλον μου…”

 

Ο Γιάννης Ευθυμιάδης παρουσιάζει ένα νέο αδημοσίευτο έργο σε μια ποιητική performance, πλαισιωμένη από τη ηχητικό τοπίο, που θα διαμορφώνει η μουσική παραγωγός και dj Εύα Θεοτοκάτου, και από τα εικαστικά έργα που ο ίδιος θα δημιουργήσει μπροστά στο κοινό.

Ο Homo Erectus, ο Όρθιος Άνθρωπος, μας φέρνει αντιμέτωπους με την πρωτόγονη ωμότητα των αισθήσεων και των αισθημάτων που η αγριότητα των καιρών μας έχει ανασύρει. Ο σημερινός άνθρωπος, σαν άλλος Homo Erectus, ανακαλύπτει τον κόσμο, τον εαυτό του, τη φύση, τη γλώσσα, τον έρωτα, τον κύκλο της ζωής, το θάνατο, το θεό. Με το νέο αυτό σπονδυλωτό ποίημα ο Γιάννης Ευθυμιάδης, μέσα από τη διπλή ιδιότητα του ποιητή και εικαστικού, θα επιχειρήσει να αποκαλύψει σκιαγραφώντας με λέξεις και εικαστικές μορφές την πραγματική μας φύση, τον άνθρωπο απογυμνωμένο από όλες τις συμβάσεις, αναγεννημένο μέσα στην αλήθεια του. Ο Homo Erectus είναι ο Όρθιος Άνθρωπος που μπροστά στις δυσκολίες και τις αλλεπάλληλες ανατροπές των καιρών μας (ξανα)στέκεται στα πόδια του ατενίζοντας όρθιος το μέλλον του, το κοινό μας μέλλον.

Μέσα από την performance η ποίηση ξαναπαίρνει την πρώτη της μορφή της προφορικής επικοινωνίας, ο ποιητής ξαναγίνεται αφηγητής της πιο παλιάς, της πιο όμορφης ιστορίας, της ιστορίας του ανθρώπου. Κι ο θεατής-ακροατής γίνεται άμεσος δέκτης του καλλιτεχνικού έργου τη στιγμή της δημιουργίας του και έτσι συνδημιουργός, στο βαθμό που συμμετέχει στη διαμόρφωση της ποιητικής κατάστασης.

Τα εικαστικά έργα, που θα γεννιούνται μπροστά στο κοινό, θα είναι αποτυπώματα του σώματος του δημιουργού τους, θα συνομιλούν με το ποιητικό έργο και θα το περιβάλλουν με αρχετυπικές ανθρώπινες μορφές.

 

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ PERFORMANCE 

ποίηση, επιτελεστική ανάγνωση: Γιάννης Ευθυμιάδης

sound design & live dj set: Εύα Θεοτοκάτου

σχεδιασμός φωτισμού: Δημήτρης Κουτάς

φωτογραφίες: Αντώνης Γιαμούρης

επικοινωνία: Μαρίκα Αρβανιτοπούλου

καλλιτεχνική επιμέλεια: Γιώργος Χαριλάου

βοηθός παραγωγής: Κατερίνα Ζυγογιάννη

παραγωγή: Omikron3 artspace 

 

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Λόφος art project

Βελβενδού 39, Αθήνα 113 64

Τηλ. επικοινωνίας: 693 867 5348 - 212 121 2186

12, 13, 19, 20, 26 και 27 Μαΐου 

Ώρα έναρξης: 8.00 μ.μ.

Διάρκεια: 70΄ 

 

Τιμές εισιτηρίων: 12€ γενική είσοδος - 10€ φοιτητικό/ανέργων

Προπώληση: www.ticketservices.gr/event/homo-erectus/