ΑΓΓΕΛΟΣ ΓΕΡΑΙΟΥΔΑΚΗΣ

Το βράδυ της Δευτέρας 10 Νοεμβρίου, στο Old Billingsgate του Λονδίνου, το φετινό βραβείο Booker απονεμήθηκε στον Ντέιβιντ Σολόι (David Szalay) για το μυθιστόρημά του Flesh («Σάρκα»). Eνα βιβλίο για το σώμα, την εξουσία, την ανδρική ταυτότητα και την κοινωνική άνοδο, μια ιστορία που δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο.

Ο πρόεδρος της επιτροπής, Ρόντι Ντόιλ, σημείωσε χαρακτηριστικά: «Οι κριτές επέστρεφαν ξανά και ξανά σε αυτό το βιβλίο εξαιτίας της μοναδικότητάς του. Δεν είχαμε διαβάσει ποτέ κάτι παρόμοιο. Είναι, με πολλούς τρόπους, ένα σκοτεινό βιβλίο, αλλά ταυτόχρονα απολαυστικό. Εξερευνά τι σημαίνει να είσαι ζωντανός –μέσα σε ένα σώμα– και να είσαι άνθρωπος. Είναι ένα βαθύ, πρωτότυπο και πανέμορφα γραμμένο έργο που μένει μέσα σου πολύ καιρό μετά το τέλος του». Τα υπόλοιπα μέλη ήταν η Νιγηριανή συγγραφέας Αγιόμπαμι Αντεμπάγιο, η σταρ του Χόλιγουντ Σάρα Τζέσικα Πάρκερ, η οποία είναι επίσης, παραγωγός και εκδότρια, ο συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας Κρις Πάουερ και η Ράιλι Ριντ, η οποία στο παρελθόν είχε βρεθεί ως υποψήφια σε μακρά λίστα για το βραβείο.

Η ελληνική μετάφραση θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Ψυχογιός σε μετάφραση της Βάσιας Τζανακάρη τον Μάρτιο του 2026, ενώ περσινή νικήτρια ήταν η Βρετανίδα Σαμάνθα Χάρβεϊ, η οποία απέσπασε το βραβείο για το Orbital, ένα μυθιστόρημα που παρακολουθεί έξι αστροναύτες σε διαστημικό σταθμό.

 

video

Από την Ουγγαρία στο Λονδίνο

Το Flesh, έκτο μυθιστόρημα του Ντέιβιντ Σολόι, ακολουθεί τη ζωή του Ίστβαν (Istvan), ο οποίος μεγαλώνει στην Ουγγαρία, σε μια εποχή φτώχειας και πολιτικών αλλαγών. Από τα πρώτα κιόλας κεφάλαια, καταλαβαίνουμε πως δεν είναι ένας άνθρωπος που «κυνηγά» κάτι. Ζει περισσότερο παρατηρώντας, παρά πράττοντας.

Η ιστορία τον ακολουθεί από τα εφηβικά του χρόνια σ' ένα συγκρότημα εργατικών κατοικιών, έως τη μετανάστευσή του στο Λονδίνο. Εκεί, προσπαθεί να φτιάξει μια καλύτερη ζωή, όμως σύντομα αντιλαμβάνεται πως ο πλούτος και η επιτυχία δεν φέρνουν ουσιαστική αλλαγή. Όπου κι αν βρίσκεται, νιώθει ξένος — στους τόπους, στις σχέσεις, ακόμα και στο ίδιο του το σώμα.

Ο συγγραφέας αφηγείται αυτή τη διαδρομή χωρίς δραματισμούς και χωρίς «λογοτεχνικές» εξάρσεις. Με ψυχραιμία, σχεδόν με αποστασιοποίηση. Αυτή η επιλογή κάνει το βιβλίο να μοιάζει πιο αληθινό. Ο Ίστβαν είναι ένας απλός άνθρωπος που προσπαθεί να σταθεί μέσα σ' έναν κόσμο που δεν καταλαβαίνει.

Ο τίτλος Flesh («Σάρκα») δεν είναι τυχαίος

Το βιβλίο μιλά για τον άνθρωπο όχι μέσα από τα συναισθήματα ή τις σκέψεις του, αλλά μέσα από το σώμα του. Ο ήρωας βιώνει τη ζωή με φυσικό τρόπο — με επιθυμία, κόπωση, πόνο, ανάγκη. Η ύπαρξή του δεν είναι πνευματική, είναι υλική.

Ο Ντέιβιντ Σολόι δεν χρησιμοποιεί πολλά λόγια, αλλά αφήνει τα γεγονότα να δείχνουν όσα δεν λέγονται. Όταν ο Ίστβαν δεν μπορεί να εκφράσει όσα νιώθει, το σώμα του «μιλά» στη θέση του. Οι πράξεις του γίνονται το μοναδικό μέσο επικοινωνίας. Μέσα από αυτή τη σιωπή, το βιβλίο αποκτά μια ένταση σχεδόν συγκλονιστική.

Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί κριτικοί μίλησαν για το Flesh ως «μια μελέτη πάνω στην απάθεια». Ο Ίστβαν δεν αντιδρά έντονα σε τίποτα, και όμως η ζωή του είναι γεμάτη μικρές τραγωδίες. Ο Ντέιβιντ Σολόι δείχνει ότι η παθητικότητα μπορεί να είναι κι αυτή μια μορφή μοίρας.

 

Ένας Ευρωπαίος χωρίς πατρίδα

Πέρα από την προσωπική ιστορία, το Flesh μιλά και για την ευρωπαϊκή εμπειρία του ξεριζωμού. Ο Ίστβαν, όπως πολλοί άνθρωποι από την Ανατολική Ευρώπη, αναζητά ένα καλύτερο μέλλον στη Δύση. Όμως η Δύση που βρίσκει δεν είναι ούτε πιο ανθρώπινη ούτε πιο ζωντανή. Είναι ένας κόσμος πλούσιος, αλλά ψυχρός.

Στο Λονδίνο, ο ήρωας εργάζεται για μια εύπορη οικογένεια, ζει σ' έναν κόσμο που δεν του ανήκει και προσπαθεί να πείσει τον εαυτό του ότι ανήκει κάπου. Δεν τα καταφέρνει ποτέ. Ο Ντέιβιντ Σολόι, χωρίς να καταφεύγει σε κοινωνικά συνθήματα, δείχνει την κοινή μοναξιά πλούσιων και φτωχών. Η αποξένωση δεν κάνει διακρίσεις.

Το Flesh είναι γραμμένο σε απλή, καθαρή γλώσσα. Ο συγγραφέας αποφεύγει τις περιγραφές που κουράζουν ή τις ψυχολογικές αναλύσεις που εξηγούν τα πάντα. Οι φράσεις του είναι σύντομες, ο ρυθμός ήρεμος. Το αποτέλεσμα είναι ένα πυκνό, ρεαλιστικό κείμενο που διαβάζεται αβίαστα, αλλά αφήνει πίσω του έντονο αποτύπωμα.

Αυτή η απλότητα είναι και η μεγαλύτερη δύναμή του. Ο Ντέιβιντ Σολόι δεν «πείθει» τον αναγνώστη με μεγάλα νοήματα, αλλά τον συγκινεί με το αυτονόητο. Όπως είχε φανεί και σε προηγούμενο βιβλίο του, «All That Man Is» (υποψήφιο για Booker το 2016), ο ίδιος ενδιαφέρεται για τη μοναξιά του σύγχρονου ανθρώπου. Το Flesh είναι σαν συνέχεια εκείνου του έργου, πιο ώριμη και πιο εσωτερική.

Για τον Έλληνα αναγνώστη

Για το ελληνικό κοινό, το Flesh έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ο Ίστβαν θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε άνθρωπος που φεύγει από τον τόπο του ψάχνοντας μια καλύτερη ζωή. Θα μπορούσε να είναι ένας μετανάστης, ένας εργάτης, ένας υπάλληλος, κάποιος που προσπαθεί να σταθεί όρθιος μέσα σε μια πραγματικότητα που δεν του δίνει χρόνο να σκεφτεί.

Η εμπειρία του «ξένου» είναι κοινή. Και ο Ντέιβιντ Σολόι καταφέρνει να τη δείξει χωρίς διδακτισμό, μόνο με απλές εικόνες. Εναν άνθρωπο που οδηγεί σιωπηλά, που δουλεύει, που παρατηρεί τους άλλους, που δεν ξέρει πώς να εκφράσει όσα νιώθει. Το Flesh δεν είναι ένα εύκολο ή «ευχάριστο» βιβλίο. Είναι όμως ειλικρινές. Και αυτή η ειλικρίνεια το κάνει να ξεχωρίζει.

Πηγή: ethnos.gr