Τον ασκό του Αιόλου άνοιξε ο Βολόντιμ Ζελένσκι με νόμο που πέρασε χθες Τρίτη και καταργεί την ανεξαρτησία αρχών κατά της διαφθοράς. Οι αντιδράσεις έρχονται τόσο από το εσωτερικό με μεγάλες διαδηλώσεις πολιτών εν μέσω πολέμου, όσο και από Ευρωπαίους συμμάχους του.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας υποσχέθηκε σήμερα να παρουσιάσει γρήγορα ένα νέο σχέδιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς για να ξεφύγει από την κριτική.

Βουλευτές της αντιπολίτευσης και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι κάλεσαν σήμερα το Κίεβο να αποσύρει τον νόμο, τον οποίο υπέγραψε ο Ζελένσκι στη διάρκεια της νύχτας. Πέρασε βιαστικά από το Κοινοβούλιο χθες, Τρίτη, μία ημέρα αφότου oi υπηρεσίες ασφαλείας συνέλαβαν δύο αξιωματούχους κατά της διαφθοράς για διασυνδέσεις με τη Ρωσία.

Στο νυχτερινό τηλεοπτικό διάγγελμά του ο Ζελένσκι είπε πως οι υπηρεσίες καταπολέμησης της διαφθοράς – μια υπηρεσία που διενεργεί έρευνες γνωστή ως NABU (Εθνικό Γραφείο κατά της Διαφθοράς) και το Ειδικό Εισαγγελικό Γραφείο κατά της Διαφθοράς γνωστό ως SAPO– θα εξακολουθήσουν να λειτουργούν πλην “όμως χωρίς οποιαδήποτε ρωσική επιρροή”.

Στη διάρκεια του πρωινού, ο Ουκρανός πρόεδρος συναντήθηκε με αξιωματούχους περιλαμβανομένων των επικεφαλής των NABU και SAPO και είπε ότι θα παρουσιάσει ένα νέο σχέδιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς εντός δύο εβδομάδων.

“Ακούμε την κοινωνία”, έγραψε στην εφαρμογή Telegram. “Έχουμε όλοι έναν κοινό εχθρό — τους Ρώσους κατακτητές, και η προστασία του ουκρανικού κράτους απαιτεί επαρκή ισχύ των συστημάτων επιβολής του νόμου και κατά της διαφθοράς, και ως εκ τούτου ένα πραγματικό αίσθημα δικαιοσύνης”.

Ο νόμος οδήγησε μερικούς από τους Ευρωπαίους συμμάχους του Κιέβου να ασκήσουν την πιο σφοδρή κριτική μετά τη ρωσική εισβολή το 2022. Εκατοντάδες άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους του Κιέβου και άλλων ουκρανικών πόλεων αργά χθες βράδυ προκειμένου να διαμαρτυρηθούν, στις πρώτες διαδηλώσεις αυτού του είδους στη διάρκεια του πολέμου.

“Είναι κάτι εντελώς παράλογο εκ μέρους του γραφείου του προέδρου”, δήλωσε στο Ρόιτερς η 20χρονη φοιτήτρια στο Κίεβο Σολομίλα Τελισέφσκα. “Αντιβαίνει σε ό,τι πολεμάμε και σε ό,τι αγωνιζόμαστε, ειδικότερα για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση”.

Οι επικριτές του νόμου λένε πως η κυβέρνηση φαίνεται να προσπαθεί να περιορίσει το έργο υπηρεσιών κατά της διαφθοράς ώστε να προστατεύσει αξιωματούχους.

Έπειτα από δεκαετίες κατά τις οποίες η Ουκρανία θεωρούνταν μία από τις πιο διεφθαρμένες χώρες στον κόσμο, η καταπολέμηση της διαφθοράς έχει γίνει ο πιο σημαντικός όρος για την κυβέρνηση του Κιέβου ώστε να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ευρύτερα να ενσωματωθεί στη Δύση.

Το θέμα κινδυνεύει να προκαλέσει εχθρότητα με τους πιο πιστούς συμμάχους του Κιέβου σε μια ιδιαίτερα ριψοκίνδυνη στιγμή, κατά την οποία προσπαθεί να εξομαλύνει τη σχέση με τις ΗΠΑ, ο πρόεδρος των οποίων Ντόναλντ Τραμπ επικρίνει συχνά τον Ζελένσκι.

Δηλώσεις Ευρωπαίων

“Οι θεσμοί κατά της διαφθοράς στην Ουκρανία είναι κρίσιμης σημασίας στο μεταρρυθμιστικό μονοπάτι της. Ο περιορισμός τους θα ήταν μια σημαντική οπισθοχώρηση”, δήλωσε ο Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών Κάσπαρ Βέλντκαμπ σε ανάρτηση στο Χ.

Ο Μπενζαμέν Χαντάντ, ο υπουργός Εξωτερικών Υποθέσεων της Γαλλίας, δήλωσε ότι δεν είναι τόσο αργά να ανακληθεί η απόφαση.

Ο Γιάροσλαβ Ζελεζνιάκ, από το αντιπολιτευόμενο κόμμα Holos, είπε πως μαζί με άλλους βουλευτές θα προτείνουν ένα νομοσχέδιο “ώστε να ανατρέψουν αυτή τη μεγάλη ντροπή που εγκρίθηκε και υπογράφτηκε” και πως θα προσφύγουν επίσης εναντίον του νόμου στο Συνταγματικό Δικαστήριο.

Ο νόμος εγκρίθηκε μία ημέρα αφότου η υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας SBU συνέλαβε αξιωματούχο της NABU για κατασκοπεία υπέρ της Μόσχας και άλλον έναν για παράνομες διασυνδέσεις με ρωσικές επιχειρήσεις. Πραγματοποίησε επίσης σαρωτικές έρευνες και συλλήψεις υπαλλήλων της υπηρεσίες για άλλες κατηγορίες, περιλαμβανομένης της πρόκλησης τροχαίων ατυχημάτων.

Η NABU δήλωσε πως ακόμα κι αν η ρωσική παρείσφρηση είναι πρόβλημα, τα μέτρα ήταν υπερβολικά, καθιστώντας αδύνατη τη συνέχιση της αποστολής της. Επενδυτές και το κοινό επικαλούνται σταθερά τη διαφθορά ως μία από τις κυριότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ουκρανία. Η καταπολέμησή της τίθεται ως προϋπόθεση για τη χορήγηση δισεκατομμυρίων δυτικής οικονομικής βοήθειας. Ουκρανοί πολιτικοί αναλυτές δήλωσαν πως ο νόμος κινδυνεύει να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας στον Ζελένσκι σε ένα κρίσιμο στάδιο του πολέμου εναντίον της Ρωσίας.

Σφοδρές συγκρούσεις μαίνονται στο μέτωπο που εκτείνεται σε 1.000 και πλέον χιλιόμετρα. Τα ρωσικά στρατεύματα συνεχίζουν να προωθούνται αργά στα ανατολικά και ενέτειναν τις σχεδόν καθημερινές επιθέσεις σε ουκρανικές πόλεις με εκατοντάδες μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones). Η προσδοκία για ένα ευρωπαϊκό μέλλον είναι κρίσιμης σημασίας προκειμένου να διατηρηθεί η πολεμική προσπάθεια”, δήλωσε ο Βαλέρι Πέκαρ, ένας αναλυτής με έδρα το Κίεβο: “Μόνο η δημοκρατία και η ευρωπαϊκή επιλογή μιας δίνουν μια πιθανότητα να νικήσουμε”, έγραψε σε ανάρτηση στο Facebook.

Την παρέμβαση της Προέδρου του Αρείου Πάγου κ. Ιωάννας Κλάπας- Χριστοδουλέα, προκάλεσε η απόφαση ανακρίτριας και εισαγγελέα Ρόδου, να αφήσουν ελεύθερους όλους τους κατηγορούμενους για συμμετοχή σε κυκλωμα διαφθοράς στην διεύθυνση πολεοδομίας Ρόδου, μετά τις απολογίες τους.

Η ανώτατη δικαστική λειτουργός, με εντολή της προς την Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Επιθεώρησης των δικαστικών λειτουργών, Ασημίνα Υφαντή, ζητά τον κατεπείγοντα πειθαρχικό έλεγχο ανακρίτριας και εισαγγελέα, σχετικά με την ποινική μεταχείριση που επεφύλαξαν στους εμπλεκόμενους στο κύκλωμα της Πολεοδομίας, παρά τα σοβαρά στοιχεία εναντίον τους για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση.

Σημειώνεται ότι η ανακρίτρια και η εισαγγελέας Πλημμελειοδικών Ρόδου, μετά τις απολογίες των επτά κατηγορουμένων, έκριναν ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την επιβολή προσωρινής κράτησης, καθώς κατά την κρίση τους δεν διαπιστώθηκε κίνδυνος φυγής, τέλεσης νέων παρόμοιων αδικημάτων ή προσπάθειας συγκάλυψης στοιχείων της υπόθεσης και άφησαν ελεύθερους τους συλληφθέντες με την επιβολή περιοριστικών όρων και χρηματικών εγγυήσεων.

Όπως τόνισε ο υπουργός Εσωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας Πάντσε Τοσκόφσκι η ντισκοτέκ στην Κότσανη είχε άδεια λειτουργίας και λειτουργούσε σε εγκαταστάσεις που προορίζονταν για ελαφριά βιομηχανία.

Πλαστή άδεια αλλά με γνήσια σφραγίδα από το υπουργείο Οικονομικών λειτουργούσε η ντίσκο «Pulse» στο Κότσανη της Βόρειας Μακεδονίας που σημειώθηκε η ανείπωτη τραγωδία με 59 νεκρούς και πάνω από 100 τραυματίες.

Όπως τόνισε ο υπουργός Εσωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας Πάντσε Τοσκόφσκι η ντισκοτέκ είχε άδεια λειτουργίας και λειτουργούσε σε εγκαταστάσεις που προορίζονταν για ελαφριά βιομηχανία.

«Διαπιστώθηκε ότι το νομικό πρόσωπο που εκμεταλλευόταν τη ντίσκο δεν έχει άδεια λειτουργίας. Ο ιδιοκτήτης της ντίσκο «Pulse» σε έλεγχο από τις αρμόδιες αρχές στις 13 Μαρτίου 2024, παρουσίασε πλαστή άδεια. Η ντίσκο δεν έχει έγκυρη άδεια στο μητρώο», είπε ακόμη ο Τοσκόφσκι.

«Όλοι οι υπεύθυνοι, τόσο από το παρόν όσο και από το παρελθόν, θα συλληφθούν», είπε.

Παράνομη η συναυλία

Στο κτίριο υπήρχαν μόλις δύο πυροσβεστήρες, δεν διέθετε πόρτες έκτακτης ανάγκης για εκκένωση και η συναυλία του χιπ χοπ συγκροτήματος DNA πραγματοποιήθηκε παράνομα, καθώς δεν υπήρχε γραπτή συμφωνία μεταξύ των ερμηνευτών και του ιδιοκτήτη της ντίσκο.

Παράλληλα η συναυλία δεν είχε δηλωθεί στο υπουργείο Εσωτερικών ως εκδήλωση. Η τοπική αστυνομία δεν είχε ενημερωθεί ότι θα χρησιμοποιηθούν πυροτεχνήματα και ο νόμος, αν και χρονολογείται από την περίοδο της Γιουγκοσλαβίας, απαιτεί υποχρεωτική αναφορά στην αστυνομία για τη χρήση πυροτεχνικών υλικών.

Τα πυροτεχνήματα τα είχε φέρει το συγκρότημα και ο υπεύθυνος της χρήσης τους είναι νεκρός.

Eκρηκτικές αντιδράσεις και καταιγιστικές εξελίξεις έχει προκαλέσει η τραγωδία που βιώνει η Βόρεια Μακεδονία, μετά την πυρκαγιά που ξέσπασε σε κλαμπ στο Κοτσάνι όπου τουλάχιστον 1.500 άνθρωποι είχαν συγκεντρωθεί για τη συναυλία δημοφιλούς χιπ-χοπ ντουέτου. Όταν αντιλήφθηκαν τη φωτιά, εκατοντάδες άνθρωποι έτρεξαν να σωθούν, καταφεύγοντας στη μοναδική πόρτα εξόδου που είχε το κλαμπ –το οποίο λειτουργούσε χωρίς άδεια–, καθώς οι φλόγες εξαπλώνονταν στην οροφή του κτιρίου.

Τουλάχιστον 59 άνθρωποι σκοτώθηκαν (οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν παιδιά και νέοι ηλικίας 16-22 ετών), ενώ περίπου 160 άτομα τραυματίστηκαν. Νεκρός ο ένας τραγουδιστής του συγκροτήματος, τραυματίας ο άλλος. 

Μοιραίο είναι, λοιπόν, να «βράζει» ολόκληρη η κοινωνία στη Β. Μακεδονία. Σήμερα, χιλιάδες μαθητές και φοιτητές συγκεντρώθηκαν στα Σκόπια, στην πλατεία του κρατικού πανεπιστημίου της πόλης «Κύριλλος και Μεθόδιος» για να αποτίνουν φόρο τιμής στους νεκρούς της τραγωδίας. Οι συγκεντρωμένοι υπέγραψαν στο βιβλίο συλλυπητηρίων και άναψαν κεριά στη μνήμη των θυμάτων, ενώ ανήγγειλαν ότι παρόμοιες συγκεντρώσεις θα γίνονται καθημερινά μέχρι τις 21 Μαρτίου.

Παράλληλα, στην πόλη Κότσανι χιλιάδες κάτοικοι, σε κλίμα βαθιάς λύπης και οδύνης και υπό βροχερό καιρό συρρέουν από το πρωί στο πάρκο της πόλης όπου επίσης υπογράφουν στο βιβλίο συλλυπητηρίων και ανάβουν κεριά στη μνήμη των νεκρών, ενώ απαιτούν την απόδοση ευθυνών και την απονομή δικαιοσύνης για το τραγικό συμβάν. Το απόγευμα οι συγκεντρωμένοι ξεκίνησαν πορεία διαμαρτυρίας στους κεντρικούς δρόμους του Κότσανι. H πορεία κατέληξε μπροστά από το δημαρχείο της πόλης.

Aπό τις συγκεντρώσεις δεν απουσίασε η ένταση και τα μικροεπεισόδια, με τους πολίτες να εκφράζουν την οργή τους για αυτό που έγινε. 

→ Μπροστά στο τραγικό συμβάν, ο δήμαρχος του Κότσανι, Λιούπτσο Παπάζοφ υπέβαλε την παραίτησή του για λόγους ευθιξίας, όπως ανέφερε. Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας και αρχηγός του κυβερνώντος κόμματος VMRO-DPMNE, Χρίστιαν Μίτσκοσκι –από τις τάξεις του κόμματός του οποίου προέρχεται ο παραιτηθείς δήμαρχος του Κότσανι– εκθείασε την ενέργεια του τελευταίου να παραιτηθεί, αν και δεν είχε, όπως είπε, καμία ευθύνη για το τραγικό συμβάν.

Οι παρατυπίες και οι συλλήψεις

Οι αρχές της Βόρειας Μακεδονίας προχώρησαν σε περίπου 20 συλλήψεις. Σύμφωνα με τον υπουργό Εσωτερικών, Πάντσε Τόσκοφσκι, οι συλληφθέντες θα ανακριθούν, καθώς υπάρχουν υποψίες για «δωροδοκία και διαφθορά» που σχετίζονται με τη λειτουργία του χώρου. Όπως αποκάλυψε, το κλαμπ λειτουργούσε χωρίς άδεια, ενώ τοπικά ΜΜΕ το περιγράφουν ως έναν «αυτοσχέδιο» χώρο διασκέδασης, καθώς προηγουμένως στεγαζόταν εκεί μια αποθήκη χαλιών. 

Ο κατάλογος των παραλείψεων στον τομέα της ασφάλειας στην ντισκοτέκ είναι μακρύς, σύμφωνα με την εισαγγελία: από την έλλειψη επαρκών μέσων πυρόσβεσης μέχρι την απουσία δύο εξόδων ασφαλείας ή ανιχνευτών καπνού, την έλλειψη άδειας για τη χρήση συσκευών πυροτεχνημάτων κ.ά.

Ανάμεσα στα πρόσωπα που θεωρούνται ύποπτα είναι τα δύο μέλη του συγκροτήματος, ο γιος του ιδιοκτήτη του κλαμπ, ο διευθυντής της διαχειρίστριας εταιρείας, μέλη της ασφάλειας του καταστήματος, αλλά και υπάλληλοι του υπουργείου Οικονομίας.

→ Σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις, η πυρκαγιά προκλήθηκε από πυροτεχνήματα κατά τη διάρκεια της συναυλίας. «Το πιθανότερο είναι ότι οι σπίθες έφθασαν στο ταβάνι που ήταν κατασκευασμένο από εύφλεκτα υλικά, στη συνέχεια μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, η πυρκαγιά επεκτάθηκε σε ολόκληρη την ντισκοτέκ και σχηματίστηκε πυκνός καπνός», δήλωσε ο Τόσκοβσκι.

Ερευνα σε όλες τις εταιρίες που διαχειρίζονται κόκκινα δάνεια και οφειλές προς τραπεζικά ιδρύματα ξεκινά η Αρχή για την Καταπολέμηση του Ξεπλύματος Μαύρου Χρήματος. 

Αντικείμενο της έρευνας είναι ο τρόπος που λειτουργούν όλες αυτές οι εταιρίες, εάν οι ενέργειές τους είναι σύννομες, καθώς και εάν με τις πράξεις και παραλείψεις τους διευκολύνουν τυχόν διάπραξη ξεπλύματος μαύρου χρήματος ή νομιμοποίηση παράνομων δραστηριοτήτων μέσω τρίτων εταιρειών ή εταιρικών σχημάτων. 

Σύμφωνα με πληροφορίες, η ανεξάρτητη αρχή έχει ήδη καταγράψει όλες αυτές τις εταιρίες και αναμένεται να ερευνήσει τη δράση τους και την πιθανή συμμετοχή τους σε διαδικασίες πλειστηριασμών ή συμμετοχής σε funds. 

Δεν είναι δυνατόν να βγαίνουν σε πλειστηριασμό χιλιάδες σπίτια πολιτών, αλλά να μην ελέγχονται οι εταιρίες ή τα funds που εμφανίζονται έτοιμες να τα εξαγοράσουν, ενώ έχουν χρέη εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. 

Σε μπαράζ συλλήψεων προχώρησαν οι Υπηρεσίες Σωμάτων Ασφαλείας Βόρειας Ελλάδας την Τρίτη (10/12) σχετικά με υπόθεση διαφθοράς σε πολεοδομίες.

Οι συλλήψεις έγιναν κυρίως στη Χαλκιδική, στις περιοχές της Σιθωνίας και της Νέας Προποντίδας.

Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, έχουν συλληφθεί πάνω από 20 άτομα – ανάμεσά τους υπάλληλοι, πολιτικοί μηχανικοί και πρώην αυτοδιοικητικοί, όπως επίσης ένας πρώην δήμαρχος.

Επιπλέον, φέρεται να εντοπίστηκε ένα εκατομμύριο ευρώ σε μετρητά.

Το κύκλωμα διαφθοράς αφορά δύο πολεοδομίες, κατά πληροφορίες, όπου οι υπάλληλοι φέρεται να λάμβαναν χρήματα για διάφορες διαδικασίες, από έκδοση τοπογραφικών μέχρι παράνομες άδειες.

Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο χρηματισμός ξεκινούσε από 100 ευρώ και έφτανε τις πολλές χιλιάδες ευρώ, ώστε να διευθετηθούν, παράνομα, κάποιες διαδικασίες για ενοικιαζόμενα ακόμη και για κατοικίες και για βίλες στη Σιθωνία, στην Προποντίδα αλλά και στον δήμο Κασσάνδρας – που εξυπηρετείται ως επί το πλείστον από την πολεοδομία της Προποντίδας.

Υπάλληλοι των πολεοδομικών γραφείων στους δύο δήμους φέρεται να είχαν συνεργασία με μηχανικούς, προκειμένου να εκδίδουν τις παράνομες άδειες και να διαγράφουν πολεοδομικές παραβάσεις, εισπράττοντας χρήματα.

Μια πρωτόγνωρη για τα ελληνικά χρονιά υπόθεση αποκαλύπτεται στην Πελοπόννησο με πρωταγωνιστές δύο ιερείς της Καθολικής Εκκλησίας της Ελλάδας, αλλά και ιδιοκτήτες νυχτερινών κέντρων.

Η Αρχή για το Ξέπλυμα Μαύρου Χρήματος και ο επικεφαλής Χαράλαμπος Βουρλιώτης έχουν ήδη προχωρήσει σε δεσμεύσεις τραπεζικών λογαριασμών και περιουσιακών στοιχείων με την υπόθεση να βρίσκεται στα χέρια των εισαγγελικών αρχών.

Οι πρώτες πληροφορίες αναφέρουν η Αρχή στο πλαίσιο τυχαίου ελέγχου εντόπισε μεγάλα χρηματικά που φτάνουν έως και τα 3 εκατομμύρια ευρώ. Τα χρήματα αυτά «εξαφανίστηκαν» από τα ταμεία της Καθολικής Εκκλησίας και... επενδύθηκαν σε νυχτερινά κέντρα. 

Στο μικροσκόπιο βρίσκονται δύο ιερείς ψηλά στην ιεραρχία της Εκκλησίας, ενώ έχει ήδη ενημερωθεί και το Βατικανό.

Η υπόθεση φέρεται να πηγαίνει αρκετά χρόνια πίσω, περίπου επτά με οκτώ, όταν έφευγαν μεγάλα χρηματικά ποσά από λογαριασμούς που διαχειρίζονταν οι δύο ιερείς και κατέληγαν σε λογαριασμούς ιδιοκτητών νυχτερινών κέντρων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να φαίνονται ως επενδύσεις σε αυτές τις επιχειρήσεις. Μάλιστα, ο ένας εκ των επιχειρηματιών είχε και στο παρελθόν σοβαρή εμπλοκή με ποινικά κολάσιμες πράξεις.

Στο πλαίσιο της έρευνας προέκυψαν σοβαρές ενδείξεις για τέλεση κακουργηματικών πράξεων όπως υπεξαίρεση και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (ξέπλυμα μαύρου χρήματος ).

Η τελευταία ύποπτη διακίνηση χρημάτων εντοπίστηκε πριν από λίγες ημέρες και αφορούσε το ποσό των 50.000 ευρώ.

Το πόρισμα της Αρχής έχει, πλέον, διαβιβαστεί στην εισαγγελία για να ελέγξει τους εμπλεκόμενους για το κακούργημα της υπεξαίρεσης και του ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Οι εμπλεκόμενοι αναμένεται άμεσα να δώσουν εξηγήσεις στον εισαγγελέα. 

«Αναμένουμε ενημέρωση από τις αρχές»

Με ανακοίνωσή του, το Γραφείο Τύπου της Ιεράς Συνόδου της Καθολικής Ιεραρχίας Ελλάδος, αναφέρει ότι θα τοποθετηθεί επισήμως για το θέμα, όταν θα υπάρξει ενημέρωση από τις αρμόδιες αρχές. 

«Μετά τα σημερινά δημοσιεύματα περί υπεξαίρεσης και ξεπλύματος μαύρου χρήματος στον Τύπο, δηλώνουμε ότι καμία επίσημη ενημέρωση επί του θέματος δεν έχει υπάρξει. Κατόπιν  τούτου αναμένουμε ενημέρωση από τις αρμόδιες αρχές ώστε να τοποθετηθούμε επίσημα επί του θέματος», αναφέρεται συγκεκριμένα.

Μετά το σκάνδαλο του Qatargate που προκάλεσε σοκ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η πρόεδρος του Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα προώθησε έναν νέο κώδικα δεοντολογίας που απαιτούσε από τα ανώτερα μέλη του Κοινοβουλίου να δηλώνουν πιθανή σύγκρουση συμφερόντων μελών της οικογένειάς τους. 

Όμως, σύμφωνα με τους νέους κανόνες, ένα βασικό πρόσωπο έμεινε εκτός: η ίδια η πρόεδρος, όπως αποκαλύπτει το Politico. Διότι, αν υποχρεωνόταν να κάνει μια ανάλογη δήλωση, θα φανέρωνε στο κοινό ότι ο σύζυγός της, Ούκο Μέτσολα, ήταν ο κορυφαίος εκπρόσωπος των συμφερόντων της Ε.Ε. για το Royal Caribbean Group με έδρα το Μαϊάμι, τη δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία κρουαζιερόπλοιων στον κόσμο και μια μεγάλη ρυπογόνα εταιρεία.

Αντίθετα, η δουλειά του Ukko πέρασε σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητη, ακόμη και όταν εργαζόταν για να επηρεάσει την πράσινη νομοθεσία που η σύζυγός του θα υπέγραφε τελικά.  «Δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο η πρόεδρος Μέτσολα-ή οποιοσδήποτε πρόεδρος- θα πρέπει να εξαιρεθεί από την υποβολή μιας τέτοιας δήλωσης», δήλωσε ο Nicholas Aiossa, διευθυντής της Transparency International EU. «Θα έλεγα ότι αν έχετε σύζυγο που συμμετέχει σε οποιαδήποτε δραστηριότητα, αμειβόμενη ή μη, με σκοπό να επηρεάσει τη χάραξη πολιτικής της Ε.Ε., ο ευρωβουλευτής θα πρέπει να τον δηλώσει», πρόσθεσε ο Aiossa.

Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Ρομπέρτα Μέτσολα παραβίασε τους κανόνες του Ευρωκοινοβουλίου -οι οποίοι, άλλωστε, δεν την αφορούσαν σε αυτή την περίπτωση- ή στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι χρησιμοποίησε τις επίσημες εξουσίες της για να επηρεάσει αθέμιτα τη νομοθεσία για λογαριασμό του Ούκο.

Ωστόσο, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι η μη γνωστοποίηση προστάτευσε τη σχέση μεταξύ της προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου και ενός λομπίστα από τον δημόσιο έλεγχο. Το παράδειγμα του ζεύγους Μέτσολα αναδεικνύει τους περιορισμούς των κανόνων διαφάνειας του Ευρωκοινοβουλίου, οι οποίοι αφήνουν σε μεγάλο βαθμό στους νομοθέτες να διαχειρίζονται ιδιωτικά τις υποθέσεις και τις συγκρούσεις τους.

Στα σχεδόν τέσσερα χρόνια κατά τα οποία η Μέτσολα έχει υπηρετήσει ως πρόεδρος ή αντιπρόεδρος, υπήρξε ελάχιστη κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης που να αναφέρεται στη δραστηριότητα του συζύγου της. Από τους 14 ευρωβουλευτές, αξιωματούχους της Ε.Ε. και ακτιβιστές κατά της διαφθοράς με τους οποίους μίλησε το POLITICO για το άρθρο αυτό, μόνο δύο γνώριζαν ότι ο «πρώτος κύριος» του Ευρωκοινοβουλίου εργαζόταν για λογαριασμό της βιομηχανίας κρουαζιερόπλοιων. Κανείς από αυτούς δεν είχε παρατηρήσει την προεδρική εξαίρεση στον κώδικα δεοντολογίας που υπέγραψαν να ακολουθούν οι κοινοβουλευτικοί αξιωματούχοι. Η εξαίρεση ήταν «ένα παραθυράκι, το οποίο θα πρέπει να κλείσουμε», δήλωσε ο Tiemo Wölken, ευρωβουλευτής της ομάδας των Σοσιαλιστών.

Κόλαφο αποτελεί για την Ελλάδα η πιο πρόσφατη έκθεση της «Διεθνούς Διαφάνειας» («Transparency International») όσον αφορά τον Δείκτη Διαφάνειας της κάθε χώρας. Η Ελλάδα έπεσε κάτω από τη βάση του Δείκτη, καταλαμβάνοντας την 24η θέση μεταξύ των 27 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Με πτώση τριών βαθμών (49 βαθμοί το 2023, από 52 βαθμούς το 2022 και 59η θέση συνολικά για το 2023 από 51η θέση το 2022), η Ελλάδα, σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης, «αντιμετωπίζει κρίση του κράτους δικαίου που αντιστρέφει τη θετική πορεία της χώρας κατά την τελευταία δεκαετία».

Στην κατάταξη η χώρα μας συγκεντρώνει τους ίδιους βαθμούς με τη Ναμίμπια και βρίσκεται κάτω από τη Μαλαισία. Η Πολωνία (54) βρίσκεται αρκετά ψηλότερα από την Ελλάδα και η Ουγγαρία (42) χαμηλότερα.

Η «Διεθνής Διαφάνεια» κάνει λόγο για έλλειψη ανεξαρτησίας του δικαστικού συστήματος, καθώς η ηγεσία του ορίζεται από πολιτικούς, με προσωπικά συμφέροντα και κίνητρα. Αυτό, πάντα σύμφωνα με την έκθεση, αυξάνει τη διαφθορά στη χώρα και οδηγεί στην υπολειτουργία του κράτους δικαίου. Το δυστύχημα των Τεμπών και η διαχείριση του από τη Δικαιοσύνη αναφέρεται ως χαρακτηριστικό παράδειγμα όσον αφορά το εν λόγω θέμα:

«Ας πάρουμε ως παράδειγμα την Ελλάδα. Η ελάχιστη ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης – συμπεριλαμβανομένου του διορισμού δικαστών από πολιτικούς – έχει συμβάλλει στην πιο απότομη μείωση του κράτους δικαίου στην ΕΕ.

Οι νυν και πρώην βουλευτές δεν μπορούν να ερευνηθούν από τα δικαστήρια – μόνο από το Κοινοβούλιο, και οι αξιωματούχοι που καταχρώνται την εξουσία τους σπάνια αντιμετωπίζουν συνέπειες. Αυτό έχει δημιουργήσει μια κουλτούρα διαφθοράς σε διάφορα τμήματα του δημόσιου τομέα της χώρας, με τραγικά αποτελέσματα.

Τον Φεβρουάριο του 2023, 57 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στο χειρότερο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην Ελλάδα. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία εντόπισε διάφορα αδικήματα διαφθοράς που συνέβαλαν στο δυστύχημα, από νεποτιστικούς διορισμούς ανειδίκευτου προσωπικού, μέχρι κλοπή δημόσιων πόρων. Συνέστησε επίσης στο Κοινοβούλιο να ερευνήσει δύο πρώην βουλευτές, αλλά το Κοινοβούλιο ανακοίνωσε πως δεν θα το κάνει».

Το σκάνδαλο των υποκλοπών και η ελευθερία του Τύπου

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η Διεθνής Διαφάνεια, «οι συνέπειες από τις φερόμενες παράνομες υποκλοπές επικοινωνιών δημοσιογράφων και πολιτικών της αντιπολίτευσης από την κυβέρνηση, οι επιθέσεις στην ελευθερία του Τύπου και η μειωμένη δικαστική ανεξαρτησία συνέβαλλαν στην πιο απότομη πτώση του κράτους δικαίου στην ΕΕ».

Οι ανησυχίες αυξάνονται «εξαιτίας της υπερβολικής παρέμβασης της κυβέρνησης στο σκάνδαλο των υποκλοπών “Predatorgate”, με αναφορές για απειλές σε μέλη του ανεξάρτητου ελεγκτικού οργάνου που ερευνά την υπόθεση και για παρεμπόδιση μαρτύρων».

Δυστυχώς, η Ελλάδα είναι η χώρα με τη χειρότερη επίδοση στην ΕΕ, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου (World Press Freedom Index) και υπάρχει εξήγηση: «Η χρήση του SLAPP (Strategic Lawsuit Against Public Participation) για να φιμωθούν οι δημοσιογράφοι είναι συνήθης, εμποδίζοντας τη δυνατότητα των ΜΜΕ να αναφέρουν υποθέσεις διαφθοράς. Αυτό ενισχύεται από τη συγκέντρωση της ιδιοκτησίας ΜΜΕ σε πρόσωπα με στενούς δεσμούς με την πολιτική ελίτ».

Η θέση και η βαθμολογία της Ελλάδας στον Δείκτη Διαφάνειας

Πώς θα σταματήσει η διολίσθηση

Η έκθεση σημειώνει πως «η Ελλάδα έκανε μια πολλά υποσχόμενη κίνηση, ιδρύοντας την Εθνική Αρχή Διαφάνειας το 2019, όμως τα μέλη της διοίκησής της επιλέγονται από την κυβέρνηση. Η θέση του Διοικητή είναι κενή για περισσότερο από ενάμιση χρόνο, ενώ μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης παραιτήθηκαν πρόσφατα εν μέσω καταγγελιών για σκάνδαλο».

Και καταλήγει πως για να σταματήσει η διολίσθηση, «η κυβέρνηση πρέπει να εγγυηθεί την προστασία και την ασφάλεια των δημοσιογράφων, να ενισχύσει τους νόμους για το lobbying και τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων και να διατηρήσει μια ανεξάρτητη αρχή κατά της διαφθοράς».

Πως διαμορφώθηκε η λίστα του Δείκτη Διαφάνειας

Η Δανία (90 βαθμοί) καταλαμβάνει την πρώτη θέση στον δείκτη για έκτη συνεχόμενη χρονιά, με τη Φινλανδία και τη Νέα Ζηλανδία να ακολουθούν με βαθμολογία 87 και 85, αντίστοιχα. Λόγω της εύρυθμης λειτουργίας των δικαιοδοτικών συστημάτων τους, αυτές οι χώρες βρίσκονται επίσης μεταξύ των κορυφαίων της βαθμολογίας του Δείκτη για το Κράτος Δικαίου.

Η Σομαλία (11 βαθμοί), η Βενεζουέλα (13 βαθμοί), η Συρία (13 βαθμοί), το Νότιο Σουδάν (13 βαθμοί) και η Υεμένη (16 βαθμοί) καταλαμβάνουν τις τελευταίες θέσεις του Δείκτη.

Από το 2018, 12 χώρες κατέγραψαν σημαντική πτώση στη βαθμολογία τους στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς. Η λίστα περιλαμβάνει χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, όπως το Ελ Σαλβαδόρ (31 βαθμοί), η Ονδούρα (23 βαθμοί), η Λιβερία (25 βαθμοί), η Μιανμάρ (20 βαθμοί), η Νικαράγουα (17 βαθμοί), η Σρι Λάνκα (34 βαθμοί) και η Βενεζουέλα (13 βαθμοί), καθώς και οικονομίες μεσαίου και υψηλού εισοδήματος, όπως η Αργεντινή (37 βαθμοί), η Αυστρία (71 βαθμοί), η Πολωνία (54 βαθμοί), η Τουρκία (34 βαθμοί) και το Ηνωμένο Βασίλειο (71 βαθμοί).

Οχτώ χώρες βελτίωσαν τη θέση τους στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς κατά την ίδια περίοδο: η Ιρλανδία (77 βαθμοί), η Νότια Κορέα (63 βαθμοί), η Αρμενία (47 βαθμοί), το Βιετνάμ (41 βαθμοί), οι Μαλδίβες (39 βαθμοί), η Μολδαβία (42 βαθμοί), η Αγκόλα (33 βαθμοί) και το Ουζμπεκιστάν (33 βαθμοί).

Η πορεία της Ελλάδας στον Δείκτη Διαφάνειας από το 2012 έως το 2023

Τι είναι ο Δείκτης Αντίληψης Διαφθοράς

Από την έναρξη εφαρμογής του το 1995, ο Δείκτης Αντίληψης Διαφθοράς έχει γίνει ο κορυφαίος παγκόσμιος δείκτης διαφθοράς του δημόσιου τομέα.

Ο Δείκτης βαθμολογεί 180 χώρες και περιοχές σε όλο τον κόσμο με βάση την αντίληψη για τη διαφθορά στον δημόσιο τομέα, χρησιμοποιώντας δεδομένα από 13 εξωτερικές πηγές, συμπεριλαμβανομένης της Παγκόσμιας Τράπεζας, του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, ιδιωτικών εταιρειών αξιολόγησης κινδύνου και συμβουλευτικών εταιριών, δεξαμενών σκέψης και άλλων. Οι βαθμολογίες αντικατοπτρίζουν τις απόψεις εμπειρογνωμόνων και επιχειρηματιών.

Αλβανοί εισαγγελείς απήγγειλαν κατηγορίες στον πρώην πρωθυπουργό της  χώρας, Σαλί Μπερίσα και τον γαμπρό του, για διαφθορά σχετικά με μια συμφωνία που αφορούσε τους χώρους ενός αθλητικού συλλόγου.

Στο κατηγορητήριό της, η ειδική εισαγγελία για την καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, γνωστή ως SPAK, ανέφερε ότι ο Μπερίσα χρησιμοποίησε την επιρροή του ως πρωθυπουργός από το 2005 έως το 2009 για να ασκήσει πίεση «για την ολοκλήρωση των διαδικασιών ιδιωτικοποίησης υπέρ άλλων, συμπεριλαμβανομένου του συζύγου της κόρης του».

Ενώ ο γαμπρός του Τζαμαμπέρ Μαλτέζι συνελήφθη αργά το Σάββατο, ο ίδιος ο Μπερίσα είναι βουλευτής και έχει ασυλία. Του δόθηκε όμως εντολή να μην εγκαταλείψει τη χώρα και να παρουσιαστεί στην αστυνομία.