Η συμβολή της Φυσικοθεραπείας στη Δημόσια Υγεία και στην Οικονομική Βιωσιμότητα των Συστημάτων Υγείας

 

  Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φυσικοθεραπευτών (Π.Σ.Φ.), υλοποίησε σε συνεργασία με το Εργαστήριο Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (Laboratory for Health Technology Assessment – LabHTA) του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, με Επικεφαλής τον κο Κώστα Αθανασάκη, Αναπληρωτή Καθηγητή Οικονομικών της Υγείας και Οικονομικής Αξιολόγησης των Τεχνολογιών Υγείας, μελέτη αναφορικά με την συμβολή της Φυσικοθεραπείας στην Υγεία του Πληθυσμού και την εξοικονόμηση πόρων για το σύστημα υγείας.

 Oι φυσικοθεραπευτικές υπηρεσίες, πέρα από την αποδεδειγμένη κλινική τους αποτελεσματικότητα, είναι και οικονομικά αποδοτικές, ενώ αναδεικνύει περαιτέρω την καθοριστική συμβολή της φυσικοθεραπείας τόσο στην πρόληψη όσο και στην αποκατάσταση.

  Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Πανελληνίου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών, κος Πέτρο Λυμπερίδη, «στον Πανελλήνιο Σύλλογο Φυσικοθεραπευτών, έχουμε προτάσεις που εάν τις εφαρμόσουμε σήμερα, μπορούμε σε πολύ λίγα χρόνια από τώρα, να έχουμε απτά αποτελέσματα και στην κατεύθυνση εξοικονόμισης πόρων αλλά και της βελτίωσης της υγείας των πολιτών της χώρας. Με δεδομένο την καθοριστική συμβολή της επιστήμης της Φυσικοθεραπείας στην πρόληψη και τη βελτίωση της υγείας, της κινητικότητας, της αυτονομίας και της αναβάθμισης της ποιότητας ζωής των ανθρώπων όλων των ηλικιών και καθώς ο πληθυσμός της χώρας γερνά και δυνητικά θα μεγαλώσει η ανάγκη παροχής Φυσικοθεραπευτικών υπηρεσιών, υλοποιήσαμε αυτή την μελέτη για την συνεισφορά του Κλάδου στην Υγεία. Την παραδίδουμε σήμερα στο Υπουργείο Υγείας και τους αρμόδιους φορείς, με γνώμονα την μέριμνα για την ελάφρυνση του Συστήματος Υγείας της χώρας μας και συνεπακολούθως, την προσπάθεια για την ενίσχυση και την αναγνώριση του ρόλου του σύγχρονου Φυσικοθεραπευτή σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του ανθρώπου, στην καθημερινότητά του. Και η μελέτη αυτή, καταδεικνύει αυτό που γνωρίζαμε αλλά μέχρι σήμερα είχαμε ως αποσπασματικά δεδομένα από άλλα κράτη: ότι η Φυσικοθεραπεία δεν είναι απλά ένα θεραπευτικό μέσο, αλλά μία στρατηγική επένδυση για τη δημόσια υγεία και τη βιωσιμότητα των κοινωνικών και υγειονομικών δομών. Πλέον, αναμένουμε από την Πολιτεία και τους αρμόδιους φορείς, με διάθεση διαλόγου και γνήσια περιέργεια, την ανατροφοδότησή τους για την θεσμική αξιοποίηση του ρόλου του Φυσικοθεραπευτή ως κομβικός πυλώνας πρόληψης, θεραπείας και αποκατάστασης στην Ελληνική κοινωνία».

 

ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ

Η μελέτη αποτελεί έναν ολοκληρωμένο συγκερασμό τεκμηρίων, τόσο από τη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία όσο και από δημόσια διαθέσιμες πηγές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Στόχος της μελέτης είναι αφενός να αναλύσει κριτικά τη δυνητική αξία της φυσικοθεραπείας για τα συστήματα υγείας, καθώς επίσης και να αναδείξει μελλοντικές περιοχές φροντίδας όπου η φυσικοθεραπεία μπορεί να είναι μια αποτελεσματική και αποδοτική παρέμβαση για το σύστημα υγείας και τους ασθενείς, αλλά και τις απαραίτητες προϋποθέσεις (νομικές, ρυθμιστικές, οικονομικές κ.ά.) που χρειάζεται να πληρούνται ώστε να επιτευχθεί στο έπακρο αυτή η αποστολή.

Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν με τεκμηριωμένο τρόπο την πολυδιάστατη αξία της φυσικοθεραπευτικής παρέμβασης, τόσο στον τομέα της πρόληψης αλλά και της θεραπευτικής αποκατάστασης, επιβεβαιώνοντας ότι η φυσικοθεραπεία συμβάλλει ουσιαστικά στη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής των πολιτών, ενώ παράλληλα προσφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη στα συστήματα υγείας, μέσω της μείωσης του κόστους νοσηλείας, της πρόληψης χρόνιων παθήσεων και της ταχύτερης αποκατάστασης των ασθενών.

 

ΚΥΡΙΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ

Η συμβολή της Φυσικοθεραπείας στην Υγεία του πληθυσμού και την εξοικονόμηση πόρων στο Σύστημα Υγείας

Τα οφέλη που προκύπτουν για την υγεία και σχετίζονται με την αποτελεσματικότητα των φυσικοθεραπευτικών παρεμβάσεων είναι επαρκώς τεκμηριωμένα στη διεθνή βιβλιογραφία. Επειδή (τις περισσότερες φορές) όμως οι παρεμβάσεις, εκτός από το να είναι κλινικά αποτελεσματικές, αποφέρουν και οικονομικά οφέλη (η βελτίωση της ποιότητας ζωής υπερβαίνει το κόστος της θεραπείας) η ευεργετική διάσταση της φυσικοθεραπείας επεκτείνεται και στον τομέα της οικονομίας (APA, 2021).

Η αύξηση της μέσης συνολικής δαπάνης για την παροχή φυσικοθεραπευτικών υπηρεσιών έχει συνδεθεί θετικά με την καθαρή αύξηση του μέσου καθαρού οικονομικού οφέλους τόσο για τους ασθενείς όσο και για το σύστημα υγείας συνολικά (Andrews, et al., 2015; Fritz et al., 2017; APA, 2021).

Ουσιαστικά, το καθαρό οικονομικό όφελος προέρχεται από την ποιοτική αναβάθμιση της καθημερινότητας και από την εξοικονόμηση που προκύπτει από τη μείωση του κόστους που θα εμπεριείχαν άλλες πιο δαπανηρές θεραπείες εάν είχαν προκριθεί σε βάρος της φυσικοθεραπείας.

Πιο συγκεκριμένα, η φυσικοθεραπεία οδηγεί σε μείωση τόσο του άμεσου όσο και του έμμεσου κόστους των καταστάσεων/νοσημάτων που βελτιώνει:

- στην πλευρά του άμεσου κόστους περιλαμβάνονται οι χειρουργικές επεμβάσεις ή και η φαρμακευτική αγωγή που ένας ασθενής ενδεχομένως θα χρειαζόταν αν η πάθησή του δεν είχε αντιμετωπιστεί με την φυσικοθεραπεία

- στο έμμεσο κόστος συγκαταλέγεται η απώλεια παραγωγικότητας των ατόμων λόγω του πόνου ή και της αναπηρίας που συνδέεται με μια πάθηση, η ανάγκη για αναρρωτικές άδειες ή και η πρόωρη συνταξιοδότηση σε κάποιες περιπτώσεις (Stewart et al., 2003; Guo et al., 2011).

Η φυσικοθεραπεία έχει αποδειχθεί πως, για ένα μεγάλο εύρος ασθενειών, που περιλαμβάνει από μυοσκελετικές παθήσεις και τραυματισμούς μέχρι νευρολογικές παθήσεις, αποτελεί την πιο οικονομικά αποδοτική θεραπευτική προσέγγιση συγκριτικά με άλλες πιο δαπανηρές (και ίσως λιγότερο αποτελεσματικές) παρεμβάσεις, όπως οι επεμβάσεις ή η μακροχρόνια χρήση φαρμακευτικής αγωγής (McCarthy, 2006).

Η οικονομική συνεισφορά της φυσικοθεραπείας

Καρκίνος *1	Το μέσο καθαρό όφελος της αποθεραπείας του καρκίνου με βάση τη φυσικοθεραπεία εκτιμάται ότι είναι 3.514 $ ανά επεισόδιο φροντίδας. Το κόστος ανά QALY που αποκτάται σε σχέση με άλλες μορφές φροντίδας κινείται σε οικονομικά αποδοτικά επίπεδα .
Οστεοαρθρίτιδα (γόνατο) *1	Το μέσο καθαρό όφελος από τη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος με βάση την φυσικοθεραπεία εκτιμάται ότι είναι 13.981 $ ανά επεισόδιο φροντίδας. Το κόστος ανά QALY που κερδίζεται μέσω της φυσικοθεραπείας σε σχέση με άλλες θεραπευτικές επιλογές, (ενδοαρθρικών ενέσεων γλυκοκορτικοειδών) εκτιμάται ότι είναι 51.906 $.
Επικονδυλίτιδα *1	Το μέσο καθαρό όφελος από τη θεραπεία της επικονδυλίτιδας με φυσικοθεραπεία εκτιμάται ότι είναι 10.739 $ ανά επεισόδιο φροντίδας. Το κόστος ανά QALY που κερδίζεται μέσω της φυσικοθεραπείας σε σχέση με άλλες θεραπευτικές επιλογές, όπως η φαρμακοθεραπεία, εκτιμάται στα 23.141 $.
Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα *1	Το μέσο καθαρό όφελος από τη θεραπεία του συνδρόμου του καρπιαίου σωλήνα με φυσικοθεραπεία εκτιμάται ότι είναι 39.533 $ ανά επεισόδιο φροντίδας. Το κόστος ανά QALY που κερδίζεται σε σχέση με την εναλλακτική επιλογή (χειρουργική επέμβαση) εκτιμάται ότι είναι 41.206 $.
Χρόνιος πόνος στον αυχένα *2	Το μέσο καθαρό όφελος από τη θεραπεία του χρόνιου πόνου στον αυχένα με φυσικοθεραπεία εκτιμάται ότι είναι 3.416 $ ανά επεισόδιο φροντίδας. Το κόστος ανά QALY που κερδίζεται μέσω της φυσικοθεραπείας σε σχέση με άλλες θεραπευτικές επιλογές, εκτιμάται σε 79.242 $.
Πρόληψη πτώσεων (ηλικιωμένων) *1	Το μέσο καθαρό όφελος από την φυσικοθεραπεία αναφορικά με την πρόληψη πτώσεων εκτιμάται ότι είναι 2.144$ ανά επεισόδιο φροντίδας. Το κόστος ανά QALY που κερδίζεται σε σχέση με άλλες επιλογές φροντίδας που εκτιμήθηκαν στη μελέτη υπολογίζεται σε 13.425 $.

Πηγή: APTA (2023), APA (2020) *1 Τα στοιχεία αφορούν της Η.Π.Α, *2 Τα στοιχεία αφορούν την Αυστραλία

Βασικά οφέλη της φυσικοθεραπείας, όπως προκύπτουν από την ανασκόπηση των διεθνών τεκμηρίων στη μελέτη:

Επιτυχής διαχείριση πόνου- Μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων η φυσικοθεραπεία αποτελεί μια ολιστική μέθοδο διαχείρισης του πόνου.

Βελτιωμένη κινητικότητα και καλύτερη σωματική λειτουργία- Η φυσικοθεραπεία συνεισφέρει σημαντικά και βοηθά τους ασθενείς να ανακτήσουν ή να βελτιώσουν τις κινητικές τους λειτουργίες.

Μυϊκή ενδυνάμωση- Μέσω συγκεκριμένων τεχνικών η φυσικοθεραπεία συμβάλει στην ανάπτυξη της μυϊκής αντοχής και της μυϊκής ενδυνάμωσης γενικότερα.

Πρόληψη εμφάνισης τραυματισμών και μυοσκελετικών παθήσεων- Οι φυσικοθεραπευτές διεθνώς τεκμαίρεται πως χρησιμοποιούν ολοκληρωμένες μεθόδους με σκοπό την αποτελεσματική πρόληψη των τραυματισμών και των μυοσκελετικών παθήσεων.

Μετεγχειρητική αποκατάσταση- Η φυσικοθεραπεία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της μετεγχειρητικής αποκατάστασης.

Νευρολογική αποκατάσταση (neurological rehabilitation)- Η φυσικοθεραπεία ενδείκνυται ως η πιο αποτελεσματική μέθοδος αποκατάστασης από κάποια νευρολογική πάθηση.

Διαχείριση χρόνιων καταστάσεων υγείας- Παρέχονται συμβουλές τροποποίησης του τρόπου ζωής και τεχνικές καλύτερης αυτοδιαχείρισης, με σκοπό την συνολική προαγωγή της υγείας.

Οικονομική αποδοτικότητα- Οι παρεμβάσεις με επίκεντρο τη φυσικοθεραπεία εκτός από το να είναι κλινικά αποτελεσματικές, αποφέρουν και οικονομικά οφέλη

 

ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

 Η φυσικοθεραπεία μπορεί να συμβάλει στην τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου που συνδέονται με τον σύγχρονο τρόπο ζωής (παχυσαρκία ή υπέρβαρο, κάπνισμα, υπερκατανάλωση αλκοόλ, καθιστική ζωή) και, σε συνδυασμό με άλλες πρώιμες παρεμβάσεις πρόληψης, να μειώσει σημαντικά (σε μακροχρόνιο ορίζοντα) την εμφάνιση νευρολογικών, αναπνευστικών, μυοσκελετικών ακόμα και καρδιοαγγειακών παθήσεων, για την αντιμετώπιση των οποίων επιβαρύνεται σημαντικά το σύστημα υγείας. Τα ευρύτερα οφέλη που προκύπτουν για την υγεία από την χρήση της φυσικοθεραπείας σε όλο το φάσμα της υγειονομική φροντίδας έχουν τεκμηριωθεί από ένα πλήθος ερευνητικών μελετών. Αναλυτικότερα, έχει αποδειχθεί ότι οι διάφορες φυσικοθεραπευτικές παρεμβάσεις, με βασικό τους συστατικό την θεραπευτική άσκηση, έχουν ευεργετική επίδραση σε μεγάλο εύρος ασθενειών.

 Δεδομένου του πεπερασμένου που χαρακτηρίζει τους διαθέσιμους οικονομικούς πόρους της Ελλάδας, στόχος της αρμόδιας ρυθμιστικής αρχής πρέπει να είναι η στοχευμένη επιλογή μεταξύ δύο ή περισσοτέρων υπηρεσιών ανάλογα με την κλινική αποτελεσματικότητα και την οικονομική αποδοτικότητα. Παρότι η φυσικοθεραπεία αποτελεί την πιο ορθή επιλογή θεραπείας που πληροί και τα δύο κριτήρια, άλλες πιο δαπανηρές και λιγότερο αποτελεσματικές θεραπείες μπορεί να εγκρίνονται και προωθούνται.

 Στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και στο σύνολο των προηγμένων χωρών παγκοσμίως, η φυσικοθεραπεία αποτελεί αδιαπραγμάτευτο κοινωνικό αγαθό. Θεωρείται το βασικό μέσο πρόληψης και αποκατάστασης και, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν απαιτείται η προηγούμενη παραπομπή από τον αρμόδιο γιατρό. Μάλιστα, σε περιπτώσεις μυοσκελετικής διαταραχής ή κινητικής δυσλειτουργίας, η θεραπεία με επίκεντρο την φυσικοθεραπεία αποτελεί την πρώτη κατά σειρά παρέμβαση στα περισσότερα συστήματα υγείας του εξωτερικού (ΗΠΑ, Γερμανία, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία). Μόνο εάν η προσέγγιση με βάση τη φυσικοθεραπεία δεν καταφέρει να επιτύχει τον θεραπευτικό σκοπό της, τότε και μόνο ο ασθενής παραπέμπεται στον αρμόδιο ιατρό (ορθοπεδικό, φυσίατρο, νευρολόγο) προκειμένου να επαναξιολογηθεί η κατάσταση και να ακολουθηθεί νέα μέθοδος θεραπείας (φαρμακευτική αγωγή ή χειρουργική επέμβαση).

 Η θεσμοθέτηση της αυτοπαραπομπής (direct access) του ασθενή στον φυσικοθεραπευτή αποτελεί κρίσιμο βήμα για τη βελτίωση της πρόσβασης στις υπηρεσίες φυσικοθεραπείας και την αποσυμφόρηση του συστήματος υγείας. Σήμερα, στην Ελλάδα, η φυσικοθεραπεία καλύπτεται ασφαλιστικά μόνο κατόπιν ιατρικής παραπομπής, γεγονός που καθυστερεί τη διάγνωση και τη θεραπεία. Σε διεθνές επίπεδο, οι φυσικοθεραπευτές πρώτης επαφής (FCPs) αξιολογούν και διαχειρίζονται μυοσκελετικά προβλήματα, προσφέροντας έγκαιρη παρέμβαση, ταχύτερη ανάρρωση και μείωση περιττών επισκέψεων σε γιατρούς ή νοσοκομεία. Η εφαρμογή του μοντέλου αυτού οδηγεί σε εξοικονόμηση χρόνου και κόστους, αποδοτικότερη κατανομή πόρων και βελτιωμένα αποτελέσματα υγείας, αναδεικνύοντας τη φυσικοθεραπεία ως πρώτη γραμμή φροντίδας για τα μυοσκελετικά νοσήματα. Για την χώρα μας, η αναθεώρηση του υπάρχοντος πλαισίου δεν αποτελεί μόνο θέμα υγειονομικής πολιτικής, αλλά στρατηγική επένδυση για ένα βιώσιμο σύστημα υγείας, με ουσιαστικά οικονομικά και κοινωνικά οφέλη για την Πολιτεία και τους πολίτες.

 Η κατ’ οίκον φυσικοθεραπεία αποτελεί μια οικονομικά αποδοτική και πρακτικά αποτελεσματική λύση που συμβάλλει στη μείωση της διάρκειας νοσηλείας, στην αποδέσμευση νοσοκομειακών κλινών και στη μείωση του κόστους υγειονομικής περίθαλψης. Εξασφαλίζει συνέχεια φροντίδας με συστηματική παρακολούθηση από εξειδικευμένους επαγγελματίες και επιτρέπει σε ασθενείς με περιορισμένη κινητικότητα ή δυσκολία πρόσβασης να λάβουν ποιοτικές υπηρεσίες αποκατάστασης στο σπίτι. Επιπλέον, προλαμβάνει πτώσεις και επανανοσηλείες, ενισχύει την ανεξαρτησία και την ευημερία των ασθενών και συμβάλλει στη μείωση της θνησιμότητας, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους και μετεγχειρητικούς ασθενείς. Συνολικά, η κατ’ οίκον φυσικοθεραπεία προκύπτει ως βέλτιστη και βιώσιμη επιλογή για το σύστημα υγείας και για τους πολίτες.

Πόνος στη μέση: Τι προσφέρει η φυσικοθεραπεία;

 

Πιο γρήγορα αναρρώνουν όσοι υποφέρουν από πόνο στη μέση εάν αρχίσουν φυσικοθεραπεία από τις πρώτες μέρες μετά την εμφάνισή του, σύμφωνα με δύο μεγάλες έρευνες. Ειδικότερα, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον εξέτασαν στοιχεία από περισσότερους από 150.000 πάσχοντες, ηλικίας 18-64 ετών. Στη συνέχεια διαπίστωσαν ότι όσοι άρχισαν φυσικοθεραπεία σύντομα μετά την έναρξη του πόνου, είχαν σημαντικά οφέλη.

Μεταξύ άλλων, χρειάσθηκαν 28% λιγότερες απεικονιστικές εξετάσεις (ακτινογραφίες, μαγνητικές τομογραφίες), ενώ μειώθηκαν κατά 15% οι μεταφορές στην εντατική για την άμεση αντιμετώπιση του πόνου και ξόδεψαν πολύ λιγότερα χρήματα σε ιατρικές επισκέψεις και εξετάσεις.

Πολύ σημαντικό όμως ήταν, ότι είχαν σχεδόν 90% λιγότερες πιθανότητες να χρειασθούν βαριά παυσίπονα φάρμακα για να αντιμετωπίσουν τον πόνο τους.
Επίσης ανάλογα ευρήματα είχε και η δεύτερη μελέτη, στην οποία αναλύθηκαν στοιχεία από σχεδόν 47.000 πάσχοντες από οσφυαλγία.
«Υπολογίζεται ότι οκτώ στους δέκα ενήλικες εκδηλώνουν κάποια στιγμή πόνο στη μέση. Το 40% από αυτούς έχουν συμπτώματα πολύ σοβαρά όπως: χάνουν τον ύπνο τους, μειώνεται η ικανότητά τους να διεκπεραιώσουν τις καθημερινές δραστηριότητές τους και περιορίζουν δραστικά την κινητικότητά τους», επισημαίνει ο Φυσικοθεραπευτής - Χειροθεραπευτής Γιώργος Κακαβάς, από το Fysiotek Sports and Spine Lab και προσθέτει:

«Ποσοστό σχεδόν 75% χρειάζονται παυσίπονα φάρμακα για να αντιμετωπίσει τον πόνο. Πρόκειται συνήθως για ισχυρές ουσίες οι οποίες, λόγω των δυνητικών ανεπιθύμητων ενεργειών τους, πρέπει να λαμβάνονται περιστασιακά και για το μικρότερο δυνατό χρονικό διάστημα. Μελέτες έχουν δείξει ότι η φυσικοθεραπεία έχει ισχυρές αναλγητικές ιδιότητες και η σύγχρονη παγκόσμια τάση είναι να χορηγείται ως θεραπεία πρώτης γραμμής, συχνά πριν από την έναρξη της φαρμακευτικής αγωγής».

Στην πρώτη μελέτη της Ουάσιγκτον οι ερευνητές παρακολούθησαν επί έναν χρόνο την πορεία της υγείας των ασθενών. Σκοπός ήταν να καταγράψουν τι είδους υπηρεσίες υγείας χρειάσθηκαν για την αντιμετώπιση της οσφυαλγίας τους, πόσο τους κόστισαν αυτές, καθώς και αν υπήρχε διαφορά στην έκβαση αναλόγως με τη χρονική στιγμή της επίσκεψης στον φυσικοθεραπευτή και την έναρξη της φυσικοθεραπείας.
Ως απώτερο στόχο η μελέτη είχε να εξακριβώσει εάν η άμεση έναρξη της φυσικοθεραπείας μπορεί να μειώσει τη χρήση των οπιοειδών παυσίπονων φαρμάκων. Τα οπιοειδή στις ΗΠΑ χορηγούνται ευρέως και τα τελευταία χρόνια παρατηρείται υπερκατανάλωση, η οποία γίνεται προσπάθεια να αντιμετωπιστεί. Σημειώνεται ότι η μη ορθή χρήση των οπιοειδών μπορεί να έχει σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως κατάθλιψη, εθισμό, υπερδοσολογία ή ακόμα και θάνατο.

Στη δεύτερη μελέτη αναλύθηκαν στοιχεία από 46.914 πάσχοντες από οξεία οσφυαλγία, όπου λιγότεροι από 6.700 έκαναν φυσικοθεραπεία και οι υπόλοιποι αντιμετωπίστηκαν με απεικονιστικές εξετάσεις, ανάπαυση και παυσίπονα.

Οι ερευνητές τους παρακολούθησαν επί έναν χρόνο και κατέγραψαν την αγωγή που ακολούθησαν και την έκβασή τους, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως όσοι είχαν αρχίσει φυσικοθεραπεία μέσα στις πρώτες τρεις ημέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων τους, είχαν πολύ καλύτερη έκβαση και σημαντικά μειωμένο κόστος. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης πως ήταν λίγες οι περιπτώσεις όπου έπρεπε να καθυστερήσει η φυσικοθεραπεία, λόγω της κατάστασης των ασθενών.

Επισημαίνεται πως προγενέστερες μελέτες έχουν δείξει επίσης ότι η έναρξη της φυσικοθεραπείας μέσα σε δύο εβδομάδες από την εμφάνιση του πόνου σχετίζεται με καλύτερες εκβάσεις, ακόμα και με μείωση της ανάγκης για ενέσεις στη σπονδυλική στήλη ή και εγχειρήσεις.

«Η φυσικοθεραπεία είναι μία αποδοτική θεραπευτική επιλογή για την οσφυαλγία, ιδιαίτερα όταν στοχεύει στην αιτία της», τονίζει ο κ. Κακαβάς εξηγώντας πως «με τα σύγχρονα μηχανήματα και μεθόδους που έχουμε στη διάθεσή μας, όπως η fysiotek, μπορούμε να εντοπίσουμε την αιτία του πόνου και να καταρτίσουμε το κατάλληλο φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα που θα την αντιμετωπίσει, ούτως ώστε να αναρρώσει ταχύτερα ο ασθενής και να ανακτήσει η καθημερινότητά του τους φυσιολογικούς της ρυθμούς».

Όμως, δεν υπάρχει καθολική συμφωνία για το πότε πρέπει να αρχίζει η φυσικοθεραπεία. Μπορεί οι γιατροί να συμφωνούν πως οι πάσχοντες από οσφυαλγία πρέπει να παραμένουν δραστήριοι κατά την οξεία και υποξεία φάση (και όχι να ακινητοποιούνται στο κρεβάτι, όπως τους συνιστούσαν παλαιότερα), αλλά δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς το πότε πρέπει να αρχίσουν φυσικοθεραπεία. Έρευνες των τελευταίων ετών, όμως, συγκλίνουν πως όσο περισσότερο καθυστερεί, τόσο πιθανότερες είναι οι υποτροπές, οι οποίες με τη σειρά τους σχετίζονται με περισσότερες θεραπείες και, μοιραία, με υψηλότερο κόστος.
Διεθνείς πάντως έρευνες έχουν δείξει ότι, στην καθημερινή πρακτική, η φυσικοθεραπεία συνήθως συνιστάται 2-4 εβδομάδες μετά την έναρξη του πόνου στη μέση, αν και μπορεί να αρχίσει και πολύ αργότερα. Για παράδειγμα μεγάλη έρευνα στις ΗΠΑ έδειξε, ότι μόνο το 52% των ασθενών άρχιζαν την φυσικοθεραπεία μέσα σε 4 εβδομάδες από την έναρξη του πόνου. Μάλιστα το 18% την αρχίζουν 1-3 μήνες αργότερα και το 30% μετά από 3 μήνες.

«Τα ευρήματα υπογραμμίζουν την σημασία που έχει η αντιμετώπιση πολύπλοκων προβλημάτων, όπως ο πόνος στη μέση, από διεπιστημονική ομάδα. Η φυσικοθεραπεία κατέχει κεντρικό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, αρκεί να εφαρμόζεται η κατάλληλη μέθοδος, στους κατάλληλους ασθενείς και στην κατάλληλη στιγμή» καταλήγει ο κ. Κακαβάς.

Αθλητική Φυσικοθεραπεία: Τι είναι και σε ποιους απευθύνεται;

 

Ο κλάδος της Φυσικοθεραπείας που ασχολείται με την πρόληψη και θεραπεία των τραυματισμών που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια μιας αθλητικής δραστηριότητας καλείται αθλητική φυσικοθεραπεία και αφορά:

• Επαγγελματίες αθλητές
• Ερασιτέχνες αθλητές
• Όλους όσους που ασκούνται για να βελτιώσουν την υγεία και την ποιότητα ζωής τους -ανεξαρτήτως ηλικίας και επιπέδου άθλησης- και που μπορεί εν δυνάμει να τραυματιστούν κατά την άθληση.

• 

Ποιοι είναι ο ρόλος αθλητικού φυσικοθεραπευτή;

«Ο αθλητικός φυσικοθεραπευτής οφείλει να κάνει καταρχάς σωστή αξιολόγηση του προβλήματος του αθλητή (επαγγελματία ή ερασιτέχνη), λαμβάνοντας υπόψη του τις ιδιαιτερότητες των αθλημάτων με τα οποία ασχολούνται οι ασθενείς που αναλαμβάνει» επισημαίνει ο κ. Κωνσταντίνος Ψαρογιώργος Φυσικοθεραπευτής, Διευθυντής Τμήματος Φυσικοθεραπείας Μetropolitan General και συνεχίζει:
«Ο σχεδιασμός του προγράμματος αθλητικής φυσικοθεραπείας αφορά σε πολλαπλά επίπεδα:

• Επίπεδο θεραπείας
• Επίπεδο πρόληψης
• Επίπεδο αποφυγής επανατραυματισμού

Και φυσικά σε συνεργασία με τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους ειδικούς με το πρόβλημα/τραυματισμό του αθλητή να σχεδιάζεται ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα από το τέλος της θεραπείας μέχρι την πλήρη επανένταξή του στις αθλητικές δραστηριότητες. Πάντα πρέπει να θυμόμαστε ότι η σωστή αποκατάσταση ενός αθλητή είναι πολυπαραγοντική».

Ποια είναι τα εφόδια που πρέπει να έχει ο αθλητικός φυσικοθεραπευτής;

• «Εξειδικευμένη γνώση με ειδικές σπουδές, κάτι που συνεπάγεται και ειδικές μετεκπαιδεύσεις.

• Να γνωρίζει και να εφαρμόζει ειδικές τεχνικές όπως: Αθλητική Μάλαξη, Taping, Cupping, Μυοπεριτονιακές Τεχνικές Απελευθέρωσης, IASTM, Τεχνικές Manual Therapy, Τεχνικές Thrust, Τεχνικές Μυϊκής Ενέργειας κλπ.

• Να μπορεί να κάνει τη σωστή αξιολόγηση, να είναι σε άμεση σε συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό, ώστε να λαμβάνει γνώση για το σύνολο των ειδικών εξετάσεων του ασθενούς, όπως Α/α, MRI, Υπέρηχος, CT scan, κλπ.

Με όλα αυτά και τον κατάλληλο κλινικό εξοπλισμό μπορεί να γίνει η σωστή φυσικοθεραπευτική αξιολόγηση ώστε να δημιουργηθεί το εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας. Αναμφισβήτητα, είναι σημαντική και η διαρκής εκπαίδευση, γιατί όπως οι αθλητές γυμνάζονται διαρκώς, έτσι και ο αθλητικός φυσικοθεραπευτής, πρέπει να επιμορφώνεται και να εξελίσσεται» τονίζει ο ειδικός.

Η σημασία του εξειδικευμένου εξοπλισμού στην αθλητική φυσικοθεραπεία

Εκτός, λοιπόν, του παράγοντα θεραπευτής με ειδικές γνώσεις και συνεχή εκπαίδευση, στην αθλητική φυσικοθεραπεία ο κατάλληλος εξοπλισμός είναι θεμελιώδους σημασίας.
Και αυτό, όχι μόνο για θεραπευτικούς λόγους, αλλά και γιατί είναι απαραίτητο να υπάρχουν διαρκώς οι μετρήσεις και τα κατάλληλα δεδομένα αντικειμενικής αξιολόγησης. Ισοκινητική αξιολόγηση, Εργομετρική αξιολόγηση, Πελματογραφικός έλεγχος, Ορθοσωμία, Αξιολόγηση Σπονδυλικής Στήλης, είναι μερικές από τις έννοιες που απασχολούν πολύ στην σύγχρονη αξιολόγηση της αθλητικής φυσικοθεραπείας.

«Γι΄ αυτό και εμείς στο Metropolitan General έχουμε επενδύσει ώστε να έχουμε τον πιο σύγχρονο εξοπλισμό που απαιτείται στην αθλητική φυσικοθεραπεία.
Ξεκινώντας από την πισίνα Αποκατάστασης (πολύ σημαντική για την αποθεραπεία σε πρώιμο στάδιο μετά από τραυματισμό ή χειρουργική αποκατάσταση), το Tecar, τον Κρουστικό Υπέρηχο, Ηλεκτροβελονισμό, Κρυοθεραπεία, Ειδικές Συσκευές για την Ιδιοδεκτικότητα και βεβαίως Ισοκινητικό Δυναμόμετρο που εκτός από ενδυνάμωση μας προσφέρει και αντικειμενική αξιολόγηση, Ηλεκτρονικό Πελματογράφο για αξιολόγηση στάσης και βάδισης, Medimouse (συσκευή για αξιολόγηση της Σ.Σ. χωρίς ακτινοβολία), Εργοσπιρόμετρο, συσκευές μέτρησης ιδιοδεκτικότητας, Wingate (για αναερόβια ικανότητα) είναι μερικά από τα εργαλεία που σε συνδυασμό με τους εξειδικευμένους αθλητικούς φυσικοθεραπευτές, προσφέρουν την ειδική αξιολόγηση και το καλύτερο δυνατό πρόγραμμα αθλητικής φυσικοθεραπείας» καταλήγει ο κ. Ψαρογιώργος.