Μια ιδιαίτερα σημαντική απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Αθηνών (αρ. 426/2025), που χειρίστηκε η Δικηγόρος Μαρία Μοσχοπούλου, ρίχνει φως στις πραγματικές απαιτήσεις που θέτει η νομολογία για να θεωρηθεί μια μεταβίβαση περιουσίας καταδολιευτική. Η απόφαση αυτή έρχεται να τονίσει πως η απλή ύπαρξη οφειλής δεν αρκεί για να ακυρωθεί ένα συμβόλαιο μεταβίβασης περιουσίας.

Τι προβλέπει ο Αστικός Κώδικας

Σύμφωνα με τα άρθρα 939 επ. ΑΚ, για να ευδοκιμήσει μια αγωγή διάρρηξης πρέπει να αποδειχθεί:

 

1. Ότι υφίσταται απαίτηση κατά του οφειλέτη κατά τον χρόνο της απαλλοτρίωσης.
2. Ότι έγινε μεταβίβαση περιουσιακού στοιχείου προς τρίτο, η οποία μειώνει τη δυνατότητα ικανοποίησης του δανειστή.
3. Ότι η υπόλοιπη περιουσία του οφειλέτη δεν επαρκεί για την κάλυψη της απαίτησης.
4. Ότι ο οφειλέτης ενήργησε με πρόθεση βλάβης του δανειστή (δόλος).
5. Ότι ο τρίτος αποδέκτης γνώριζε τον δόλο, εκτός αν η μεταβίβαση έγινε χαριστικά, οπότε η γνώση τεκμαίρεται.

 

Το ιστορικό της υπόθεσης

Η υπόθεση αφορά διαδοχικές μεταβιβάσεις ακινήτων: πρώτα από πατέρα προς την κόρη του και έπειτα από την κόρη στον αδερφό της. Η Τράπεζα, με απαιτήσεις άνω του 1 εκατ. ευρώ κατά του πατέρα, άσκησε αγωγή διάρρηξης ζητώντας να ακυρωθούν οι μεταβιβάσεις ως καταδολιευτικές.

Το Εφετείο απέρριψε την Έφεση της τράπεζας, η οποία είχε χάσει και το πρωτόδικο δικαστήριο, δεχόμενο πως δεν αποδείχθηκε ότι οφειλέτης δεν είχε πρόθεση να ζημιώσει την Τράπεζα, καθώς διέθετε σημαντική και επαρκή ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας άνω των 1.100.000 ευρώ. Η περιουσία κατά το χρόνο μεταβίβασης αυτή ήταν σε μεγάλο βαθμό ελεύθερη βαρών και η τράπεζα ήταν απολύτως εξασφαλισμένη από τα βάρη που είχε εγγράψει ήδη.  Το πιο σημαντικό είναι ότι έγινε δεκτό – εν αντιθέσει με όσα γίνονται συνήθως δεκτά- πως η μεταβίβαση του ακινήτου, ακόμα κι αν έγινε χωρίς χρηματικό αντάλλαγμα (γονική παροχή και δωρεά), δεν δημιούργησε πραγματική ζημία, καθώς η απαίτηση μπορούσε να ικανοποιηθεί από άλλα περιουσιακά στοιχεία. Συνεπεία των ανωτέρω, ουδόλως αποδείχθηκε δόλος εκ μέρους του οφειλέτη, ούτε γνώση δόλου από πλευράς των αποδεκτών των μεταβιβάσεων.

Το πιο πιο κρίσιμο στοιχείο είναι το γεγονός ότι αν και οι μεταβιβάσεις έγιναν χωρίς αντάλλαγμα, το Δικαστήριο δεν θεώρησε ότι στοιχειοθετείται σκοπός καταδολίευσης, καθώς υπήρχε ουσιώδης οικονομική επάρκεια και έλλειψη πραγματικής ζημίας.

Τι σημαίνει η απόφαση στην πράξη

Η απόφαση 426/2025 του Τριμελούς Εφετείου Αθηνών οριοθετεί με απόλυτο σαφή τρόπο τις προϋποθέσεις για να γίνει δεκτή αγωγή διάρρηξης καθώς απαιτείται πλήρης απόδειξη:

• Όχι μόνο της ύπαρξης της απαίτησης,
• Αλλά και της βλάβης (ζημίας) και του δόλου του οφειλέτη,
• Καθώς και της γνώσης και του δόλου από τον τρίτο αποδέκτη [εκτός από κάποιες εξαιρέσεις όταν υπάρχει συγγένεια].

Το δικαστήριο έστειλε ηχηρό μήνυμα: δεν είναι καταχρηστική κάθε μεταβίβαση από έναν οφειλέτη – πρέπει να αποδεικνύεται πραγματική πρόθεση αποφυγής ικανοποίησης του δανειστή.

Συνεπώς, αυτό που θα πρέπει να γνωρίζουν οι δανειολήπτες είναι ότι η ύπαρξη απαίτησης και μόνο δεν αρκεί για τη διάρρηξη μιας μεταβίβασης· πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά και τα υπόλοιπα στοιχεία. Ο δανειστής οφείλει να αποδείξει όχι μόνο την οφειλή, αλλά και τον δόλο του οφειλέτη, δηλαδή ότι η μεταβίβαση έγινε σκοπίμως για να τον ζημιώσει.

Συμπερασματικά, η νομολογία επιβεβαιώνει ότι η επιτυχής διάρρηξη μεταβιβάσεων από τις τράπεζας απαιτούν πλήρη τεκμηρίωση, τόσο της ζημίας όσο και της πρόθεσης του οφειλέτη. Αυτό σημαίνει, ότι οι δανειολήπτες οφείλουν να μελετούν με ενδελεχή τρόπο όλες τις κινήσεις που κάνουν, είτε πριν τις μεταβιβάσεις είτε κατόπιν, αυτών, προκειμένου να προστατεύσουν το έγκυρο αυτών.

Πηγή: mononews.gr