Πλαίσιο

Η Διεθνής Ημέρα Μείωσης Φυσικών Καταστροφών καθιερώθηκε το 1989 έπειτα από πρωτοβουλία της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, με σκοπό την προώθηση μιας παγκόσμιας κουλτούρας πρόληψης και ευαισθητοποίησης για τους σχετικούς κινδύνους.

Κάθε χρόνο στις 13 Οκτωβρίου, η εν λόγω Ημέρα αναδεικνύει τις πρωτοβουλίες ανθρώπων και κοινοτήτων σε όλον τον κόσμο για τον περιορισμό της έκθεσής τους σε καταστροφές, καθώς και τη σημασία της πρόληψης και της ετοιμότητας ως συστατικά της ανθεκτικής ανάπτυξης.

Το 2015, κατά την Τρίτη Παγκόσμια Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη Μείωση του Κινδύνου Καταστροφών στη Σεντάι της Ιαπωνίας, η διεθνής κοινότητα επανέλαβε με έμφαση ότι οι καταστροφές πλήττουν σε μεγαλύτερο βαθμό σε τοπικό επίπεδο, προκαλώντας απώλειες ζωών και βαθύτατες κοινωνικοοικονομικές ανατροπές.

Οι αιφνίδιες καταστροφές εκτοπίζουν εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, ενώ πολλές από αυτές επιδεινώνονται λόγω της κλιματικής κρίσης, θέτοντας σε κίνδυνο τις επενδύσεις στη βιώσιμη ανάπτυξη και παρεμποδίζοντας την πρόοδο. Συνεπώς, η ενίσχυση των μηχανισμών ανθεκτικότητας σε τοπικό επίπεδο συνιστά ύψιστη προτεραιότητα.

Το Πλαίσιο της Σεντάι για τη Μείωση του Κινδύνου Καταστροφών θέτει στο επίκεντρό του τον άνθρωπο και συμπεριλαμβάνει απτά μέτρα, καλύπτοντας μικρής και μεγάλης κλίμακας καταστροφές, είτε πρόκειται για φυσικά, τεχνολογικά, βιολογικά ή ανθρωπογενή αίτια.

Η ελληνική πραγματικότητα: Αντιμέτωποι με ένα κλιμακούμενο ρίσκο

Η Ελλάδα, λόγω της γεωμορφολογικής και κλιματικής της θέσης, βιώνει με ολοένα και μεγαλύτερη συχνότητα και σφοδρότητα τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Καταστροφικές πυρκαγιές, πλημμυρικά φαινόμενα και σεισμικές δραστηριότητες έχουν αναδείξει την τρωτότητα κρίσιμων υποδομών, περιβαλλοντικών πόρων και κοινοτήτων, με ιδιαίτερα επώδυνες ανθρωπιστικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις.

Η κλιματική αλλαγή λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής κινδύνου, επιβαρύνοντας υποδομές, περιορίζοντας την ασφάλεια και υπονομεύοντας την προσπάθεια για βιώσιμη ανάπτυξη. Παράλληλα, η αστικοποίηση χωρίς σχεδιασμό, η διαχρονική υποτίμηση της πρόληψης και η ασυντόνιστη ανταπόκριση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης αποτελούν κρίσιμους παράγοντες που εντείνουν την τρωτότητα.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα καλείται να επανεξετάσει τις πολιτικές της για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών ως διατομεακή, προληπτική και ολιστική στρατηγική, ενσωματωμένη στον σχεδιασμό για την κοινωνική συνοχή, την εδαφική ισορροπία και την κλιματική δικαιοσύνη. Η επένδυση σε συμμετοχικά εργαλεία προειδοποίησης, σε εκπαίδευση και πολιτική προστασία βάσης, καθώς και στη θωράκιση των πλέον ευάλωτων περιοχών, αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για ένα μέλλον λιγότερο ευάλωτο και περισσότερο βιώσιμο.

Το ήξερες;

• Σύμφωνα με τη UNICEF, περίπου 1 δισεκατομμύριο παιδιά παγκοσμίως βρίσκονται σε εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο εξαιτίας των κλιματικών επιπτώσεων, συμπεριλαμβανομένων των σχετιζόμενων με την κλιματική αλλαγή καταστροφών.

• Το 2022, ο αριθμός των παιδιών που επηρεάστηκαν από πλημμύρες σε Τσαντ, Γκάμπια, Πακιστάν και Μπανγκλαντές ήταν ο υψηλότερος που έχει καταγραφεί εδώ και πάνω από 30 χρόνια.

• Περίπου το 10% των σχολικών μονάδων στην Ευρώπη βρίσκονται σε περιοχές ευάλωτες σε πλημμυρικά φαινόμενα, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (2022)

Πηγή: unric.org