ΑΡΗΣ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ
Ο συρμός 2591 είχε σταματήσει από βλάβη μέσα στον σταθμό Κορινού. Στην ίδια γραμμή έτρεχε και η αμαξοστοιχία Ιντερσίτι 57 (Θεσσαλονίκη-Αθήνα) ● Ο φωτεινός σηματοδότης άναψε πράσινο, αντί για κόκκινο που θα υποδείκνυε τον ακινητοποιημένο συρμό ● Ευτυχώς, το Ιντερσίτι φρέναρε μόλις 1,5 χιλιόμετρο πριν από το σημείο που είχε σταματήσει το προπορευόμενο τρένο, χάρη στον επαγγελματισμό των μηχανοδηγών, που επικοινώνησαν μεταξύ τους με τα κινητά τους.
Στο παρά πέντε αποφεύχθηκε προχθές (Δευτέρα) το απόγευμα, λίγο πριν από τις 6 μ.μ., η σύγκρουση δύο τρένων που κινούνταν στην ίδια κατεύθυνση, λίγο πριν από την πόλη της Κατερίνης, στον σταθμό του Κορινού.
Ο συρμός 2591 που εκτελούσε δρομολόγιο προαστιακού (Θεσσαλονίκη - Λάρισα) είχε σταματήσει από βλάβη μέσα στον σταθμό του Κορινού. Λίγο πίσω του ακολουθούσε η αμαξοστοιχία Ιντερσίτι 57 (Θεσσαλονίκη - Αθήνα) η οποία, μάλιστα, στο σημείο αυτό του δικτύου αναπτύσσει και αρκετά υψηλή ταχύτητα που φτάνει έως και τα 140 χιλιόμετρα ανά ώρα καθώς υποτίθεται ότι λειτουργούν τα συστήματα τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης.
Εδώ ακριβώς φαίνεται πως συνέβη μια αδιανόητη αστοχία: Οταν λειτουργούν αυτά τα συστήματα και ένα τρένο ακινητοποιείται, όλα τα φανάρια που βρίσκονται πίσω του ανάβουν κόκκινα. Δυστυχώς, όμως, το συγκεκριμένο φανάρι που κάνει τον αποκλεισμό της κατειλημμένης γραμμής πριν από τον Κορινό συνέχιζε να δείχνει πράσινο! Αυτό σημαίνει ότι ο μηχανοδηγός της Ιντερσίτι 57 είχε εντολή να προχωρήσει κανονικά την πορεία του, περνώντας μέσα από τον σταθμό σαν να μην υπήρχε κανένα εμπόδιο μπροστά του.
Εννοείται πως, αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, οι συνέπειες θα ήταν παραπάνω από τραγικές. Τα δύο τρένα μετέφεραν εκατοντάδες επιβάτες και μια σύγκρουση θα προκαλούσε τεράστια καταστροφή, θυμίζοντας το ατύχημα στο Δερβένι Κορινθίας τον Σεπτέμβριο του 1970, που ήταν και το πλέον πολύνεκρο (34 νεκροί) πριν συμβούν τα Τέμπη στις 28 Φεβρουαρίου 2023.
Την κατάσταση φαίνεται πως διέσωσε για ακόμα μία φορά ο επαγγελματισμός αλλά και η ανησυχία των μηχανοδηγών, που επικοινώνησαν μεταξύ τους στα κινητά τους τηλέφωνα, με αποτέλεσμα η αμαξοστοιχία Ιντερσίτι να πατήσει εγκαίρως φρένο και να σταματήσει 1,5 χιλιόμετρο πριν από το σημείο όπου είχε σταματήσει το προπορευόμενο τρένο. Το νέο αυτό περιστατικό έρχεται να αναδείξει για ακόμα μία φορά τα κενά ασφαλείας που συνεχίζουν να χαρακτηρίζουν τον ελληνικό σιδηρόδρομο σχεδόν δύο χρόνια μετά τα Τέμπη.
Χρονολόγιο
Ας δούμε λίγο αναλυτικότερα το χρονολόγιο των συμβάντων του απογεύματος της Δευτέρας 25/11/2024:
1) Σύμφωνα με το επίσημο πρόγραμμα της Hellenic Train, η αμαξοστοιχία προαστιακού 2591 θα έπρεπε να ξεκινήσει στις 16.45 από Θεσσαλονίκη για Λάρισα. Ομως, καθυστερεί την αναχώρησή της κατά 15 λεπτά, όπως αναφέρεται και στο επίσημο κανάλι ενημέρωσης της εταιρείας.
2) Η Ιντερσίτι 57 από Θεσσαλονίκη αναχωρεί βάσει του προγράμματος δρομολογίων στις 17.10. Ο ένας από τους δύο μηχανοδηγούς της που έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη και γνωρίζει τον συνάδελφό του από την 2591 παρατηρεί την καθυστέρηση του προαστιακού. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι δύο συνάδελφοι και συντοπίτες θα επικοινωνήσουν λίγη ώρα αργότερα από τα κινητά τους τηλέφωνα.
3) Προφανώς η χρονοαπόσταση των 10 λεπτών μεταξύ των δύο τρένων δεν είναι μικρή, αλλά μετά τα όσα έχουν συμβεί τους τελευταίους μήνες οι μηχανοδηγοί προσπαθούν με κάθε τρόπο να προλάβουν τις αστοχίες. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, στην πρώτη τους τηλεφωνική επικοινωνία καθίσταται αντιληπτό ότι το τρένο του προαστιακού αντιμετωπίζει κάποια βλάβη που μπορεί να δημιουργήσει ζήτημα. Υπενθυμίζεται ότι λίγες ώρες νωρίτερα, την ίδια ημέρα, άλλη αμαξοστοιχία, η Ιντερσίτι 55, επίσης από Θεσσαλονίκη για Αθήνα, είχε ακινητοποιηθεί από βλάβη στον σταθμό Αιγινίου, λίγο πριν από τον Κορινό. Το τρένο έμεινε εκεί αρκετή ώρα και οι επιβάτες επέστρεψαν τελικά στο Πλατύ για να συνεχίσουν το ταξίδι τους με άλλα μέσα. Με άλλα λόγια, στο τμήμα γραμμής μεταξύ Θεσσαλονίκης - Κατερίνης επικρατεί μια αναστάτωση από βλάβες και αλλαγές στα δρομολόγια – όπως δυστυχώς συνέβαινε και το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου 2023 γύρω από τη Λάρισα.
4) Ο μικρός σταθμός του Κορινού είναι ο τελευταίος πριν από την πόλη της Κατερίνης. Η αμαξοστοιχία 2591 σταματά εκεί και ο μηχανοδηγός διαπιστώνει ότι δεν μπορεί να συνεχίσει πριν κάνει κάποιες διαδικασίες που χρειάζονται για να αποκατασταθεί η βλάβη. Θεωρητικά, δεν έχει κανέναν λόγο να ανησυχεί καθώς λειτουργούν τα συστήματα τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης, άρα τα φανάρια πίσω του πρέπει να έχουν ανάψει κόκκινα για να δίνουν εντολή ακινητοποίησης στα τρένα που ακολουθούν.
5) Λίγο πριν από τις 18.00, η Ιντερσίτι 57 πλησιάζει να φτάσει στον Κορινό ενώ, την ίδια ώρα, η προπορευόμενη προαστιακή παραμένει ακινητοποιημένη μέσα στον σταθμό, στην ίδια γραμμή. Η κίνηση που σώζει την κατάσταση είναι το νέο τηλεφώνημα του μηχανοδηγού της Ιντερσίτι. Καλεί τον συνάδελφό του για να δει αν όλα πάνε καλά και μαθαίνει πως είναι ακινητοποιημένος στον Κορινό. Την ίδια στιγμή, διαπιστώνει ότι το φανάρι που θα έπρεπε να τον ειδοποιεί να σταματήσει συνεχίζει να είναι πράσινο! Ακινητοποιεί την Ιντερσίτι εγκαίρως. Λίγο μετά, ο προαστιακός επανεκκινεί και τα δύο τρένα συνεχίζουν την πορεία τους προς τους προορισμούς τους.
Πράσινο φανάρι
Υπενθυμίζεται ότι αρμόδιος για την ορθή λειτουργία των συστημάτων τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης είναι ο ΟΣΕ, που θα πρέπει το συντομότερο να διερευνήσει τι συνέβη και το φωτόσημα έμεινε «κολλημένο» στο πράσινο. Διερεύνηση θα πρέπει επίσης να γίνει από τον αρμόδιο φορέα ΕΟΔΑΣΑΑΜ και τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων.
Το σημείο αυτό του δικτύου υποτίθεται πως είναι τηλεδιοικούμενο και παρακολουθείται από το Κέντρο Ελέγχου του ΟΣΕ στη Λάρισα. Παραμένει άγνωστο εάν το Κέντρο Ελέγχου είχε εικόνα για την ακινητοποίηση του προαστιακού στον Κορινό, εάν έβλεπε το φανάρι που παρέμενε πράσινο (σαν να ήταν ελεύθερη η γραμμή) και αν έκανε κάτι για να διορθώσει την αστοχία ή να ειδοποιήσει τους μηχανοδηγούς των δύο τρένων.
Εννοείται ότι σε κανένα σύγχρονο σιδηροδρομικό σύστημα δεν μπορεί η ασφάλεια να επαφίεται στις προσωπικές επικοινωνίες μεταξύ των μηχανοδηγών. Αυτό που την περασμένη Δευτέρα φαίνεται να απέτρεψε την τραγωδία δεν μπορεί να είναι ο κανόνας, καθώς πολλοί μηχανοδηγοί δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, ενώ σε πολλά σημεία υπάρχουν κενά στα δίκτυα της κινητής τηλεφωνίας. Από την άλλη, ένα φανάρι μπορεί κάποια στιγμή να «κολλήσει», αλλά θα πρέπει να υπάρχει άλλο σύστημα που να καλύπτει αυτή τη βλάβη.
Σταθμάρχες
Τα παλαιότερα χρόνια, τη δουλειά αυτή την έκαναν οι σταθμάρχες που υπήρχαν σε κάθε σταθμό και έδιναν τις εντολές στους μηχανοδηγούς, γνωρίζοντας ποια τμήματα γραμμής ήταν ελεύθερα και ποια κατειλημμένα. Οπως πολλές φορές έχουμε επισημάνει στην «Εφ.Συν.», οι σταθμάρχες έχουν μειωθεί στο ελάχιστο και πολλοί από όσους έχουν απομείνει εργάζονται με μπλοκάκι, έχουν επιλεγεί ως γνωστοί, συγγενείς και ρουσφέτια και πέρασαν από αμφιλεγόμενη εκπαίδευση. Επίσης, δεκάδες σταθμοί έχουν κλείσει και δεν υπάρχει κανένας σταθμάρχης για να εποπτεύει τα τεκταινόμενα.
Η «Εφ.Συν.» έχει επίσης αναφερθεί και στο σύστημα σύγχρονης ραδιοκάλυψης GSM-R που ξεκίνησε να κατασκευάζεται πολύ πριν από το 2010, ουδέποτε ολοκληρώθηκε καθώς έμπλεξε στα «μαύρα ταμεία της Siemens» και τώρα έχει περιληφθεί σε άλλη εργολαβία με την ελπίδα να λειτουργήσει κάποια στιγμή, αφού θα έχει πληρωθεί δύο φορές σε σχέση με τον αρχικό προϋπολογισμό. Εαν υπήρχε GSM-R, θα ήταν ευχερέστερη η επικοινωνία μεταξύ μηχανοδηγών.
Εως χθες βράδυ δεν είχε γίνει γνωστό εάν είχε ξεκινήσει κάποια εσωτερική διερεύνηση του συμβάντος μέσα στον ΟΣΕ και τη Hellenic Train. Πάντως, οι μηχανοδηγοί είχαν ενημερώσει τη διοίκηση της Hellenic Train και συζήτησαν το θέμα στο Διοικητικό Συμβούλιο της ένωσής τους (ΠΕΠΕ), ζητώντας να ληφθούν μέτρα για την ασφάλεια τη δική τους και των επιβατών.
Με αδικαιολόγητη καθυστέρηση η διερεύνηση περιστατικών από τη ΡΑΣ
Η οριακή λειτουργία του ελληνικού σιδηροδρόμου έχει επισημανθεί σε πολλές περιπτώσεις με περιστατικά που θεωρούνται «πρόδρομα ατυχήματος», αλλά και σε πιο κραυγαλέες περιπτώσεις όπως η πρόσφατη που αποκαλύφθηκε την περασμένη εβδομάδα και έδειξε τον ΟΣΕ να βάζει τρένα μέσα σε δίκτυο από το οποίο είχε αφαιρεθεί η Εγκριση Ασφαλείας από τη ΡΑΣ
Το περιστατικό στον Κορινό θύμισε εκείνο που συνέβη τον περασμένο Σεπτέμβριο στους Αγίους Αναργύρους, όταν δύο τρένα, κινούμενα σε αντίθετη πορεία αλλά στην ίδια γραμμή, κατάφεραν να σταματήσουν και πάλι σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρου, αν και είχαν λάβει εντολή να προχωρήσουν («Εφ.Συν.», 14/9/24, «Ιδιες αιτίες για την παραλίγο μετωπική»).
Εκεί το βασικό λάθος δεν είχε γίνει από ένα σύστημα αλλά από έναν σταθμάρχη και η κατάσταση σώθηκε και πάλι από τους μηχανοδηγούς που έτυχε να ακούσουν τις λάθος εντολές και να ζητήσουν εγκαίρως τις διορθώσεις. Η οριακή λειτουργία του ελληνικού σιδηροδρόμου έχει επισημανθεί σε πολλές περιπτώσεις με περιστατικά που θεωρούνται «πρόδρομα ατυχήματος» αλλά και σε πιο κραυγαλέες περιπτώσεις όπως η πρόσφατη που αποκαλύφθηκε την περασμένη εβδομάδα και έδειξε τον ΟΣΕ να βάζει τρένα μέσα σε δίκτυο από το οποίο είχε αφαιρεθεί η Εγκριση Ασφαλείας από τη ΡΑΣ.
Ομως, το σύστημα διερεύνησης των περιστατικών συνεχίζει να μην ανταποκρίνεται στις ανάγκες του σιδηροδρόμου που έχει πληγεί μετά τα Τέμπη. Ενδεικτικό είναι ότι για το άλλο αδιανόητο περιστατικό που συνέβη στις 9 Οκτωβρίου 2024, όταν τρένο του προαστιακού παραλίγο να μπει στη σήραγγα του μετρό στη Δουκίσσης Πλακεντίας, η διερεύνηση από τη ΡΑΣ ξεκινά μόλις τώρα.
Με απόφαση που αναρτήθηκε χθες στη «Διαύγεια», η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων ζητά τη διεξαγωγή «αυτεπάγγελτης έρευνας» σχετικά με το σιδηροδρομικό συμβάν «λάθος χάραξη γραμμής, με κατεύθυνση τη γραμμή του μετρό», που αφορά την αμαξοστοιχία 4245 στη γραμμή προαστιακού Αθηνών («Εφ.Συν.», 17/10/24, «Εστειλαν συρμό του Προαστιακού στο υπόγειο δίκτυο του Μετρό»). Η ΡΑΣ καλείται να ελέγξει την τήρηση των κανονισμών, των διατάξεων της σιδηροδρομικής νομοθεσίας και των απαιτήσεων του Συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας (ΣΔΑ) της Hellenic Train σε σχέση με την ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών.
Επίσης, με άλλη απόφασή της, επίσης αναρτημένη χθες, η ΡΑΣ ξεκινά διαδικασία διερεύνησης για ένα άλλο θέμα που είχε αναδειχτεί με αφορμή το έγκλημα των Τεμπών και αφορά τις μεγάλες σιδηροδρομικές σήραγγες, την ορθή λειτουργία των συστημάτων πυροπροστασίας αλλά και τις διαδικασίες που υπάρχουν για την αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών μέσα στα τούνελ. Εδώ ελεγχόμενος είναι ο ΟΣΕ, που θα πρέπει να πείσει για τα συστήματα που εφαρμόζει στις μεγάλες σήραγγες Τεμπών και Πλαταμώνα αλλά και σε τρεις ακόμη που βρίσκονται στη γραμμή προς Κόρινθο: Ευταξία, Κακιάς Σκάλας και Αγίων Θεοδώρων.
Υπενθυμίζεται ότι μετά τα Τέμπη είχε αποκαλυφθεί πλήθος ελλείψεων ασφαλείας που είχαν εντοπιστεί από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, ενώ πολλά από τα συστήματα πυρανίχνευσης και διαφυγής πλήθους υπολειτουργούσαν ή δεν λειτουργούσαν καθόλου. Μεγάλος απών σε όλες αυτές τις διαδικασίες διερεύνησης παραμένει το αρμόδιο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, που μοιάζει να θεωρεί ότι όλα τα παραπάνω προβλήματα θα λυθούν διά μαγείας από τη μεταρρύθμιση του ΟΣΕ, τις προσλήψεις συμβούλων με αμοιβές εκατομμυρίων ευρώ και τα έργα που δεν ολοκληρώνονται ποτέ για να περισώσουν το κύρος του πιο οικονομικού και οικολογικού μέσου μετακίνησης στον αναπτυγμένο κόσμο, του σιδηροδρόμου.
Πηγή: efsyn.gr
